Voortgangsrapportage regionale waterkeringen

Transcriptie

1 Versie: 27 september 2019 Voortgangsrapportage regionale waterkeringen Inleiding Op 7 november 2017 is in het bestuurlijk overleg Voortgangsrapportage waterschap Noorderzijlvest het document Uitwerking en Planning, plan van aanpak regionale waterkeringen waterschap Noorderzijlvest besproken tussen waterschap Noorderzijlvest en de provincie Groningen én akkoord bevonden. Dit document beschrijft de aanpak van het waterschap om te voldoen aan de veiligheidsnormen voor de regionale keringen. Op bestuurlijk niveau is er de behoefte om minimaal één keer per jaar de voortgang hierin te bespreken. Om die reden wordt er sindsdien jaarlijks een voortgangsrapportage regionale waterkeringen opgesteld. Deze rapportage beschrijft de voortgang in werkzaamheden om te voldoen aan de veiligheidsnormen voor de regionale keringen. Het betreft de werkzaamheden voor de versterkingsopgave én de realisatie van de Droge Voeten 2050 maatregelen. Tevens zijn de afwijkingen ten opzichte van het document Uitwerking en Planning, plan van aanpak regionale waterkeringen waterschap Noorderzijlvest vermeld. De eerste voortgangsrapportage over de periode is besproken in het Bestuurlijk overleg van 4 oktober Deze tweede voortgangsrapportage over de periode is geagendeerd voor het bestuurlijke overleg van 15 oktober In de bijlagen 1 tot en met 8 is kaartmateriaal opgenomen om de teksten te verduidelijken. Voortgang Hieronder is de stand van zaken van de versterkingsopgave van de regionale keringen en de bijbehorende Droge Voeten 2050 maatregelen beschreven en de voortgang daarin ten opzichte van de oorspronkelijke opgave. In tabel 1 is de stand van de realisatie van de versterkingsopgave per 1 september 2019 weergegeven. In tabel 2 is de planning opgenomen voor de werkzaamheden die nodig zijn om te voldoen aan de veiligheidsnormen voor de regionale keringen. De planning is weergegeven vanaf 1 januari Sommige maatregelen zijn echter al voor 1 januari 2018 gestart. Onder het kopje Afwijkingen ten opzichte van Plan van aanpak regionale waterkeringen staan de werkzaamheden vermeld die ná de bestuurlijk, afgesproken deadline staan gepland. No-Regret keringen De versterkingsopave voor de No-Regret keringen (kering in de stad en langs Eemskanaal) is nagenoeg afgerond. De stand van zaken per 1 januari 2019 is met een eindrapportage begin dit jaar gedeeld met de Gedeputeerde Staten van de Provincie Groningen. Op dat moment moest er nog aan ongeveer 8 kilometer kering werkzaamheden uitgevoerd worden, waarvan ongeveer aan 2,5 kilometer noodzakelijk om te voldoen aan de veiligheidsnormen. De versterkingsopgave voor 1,5 kilometer aan kering langs het Hoornsediep en het Reitdiep in de stad is respectievelijk in de tweede en derde kwartaal van dit jaar nog afgerond. In de vorige voortgangsrapportage is gemeld dat op het deeltraject Woltersum - Appgingedam damwanden langs het Eemskanaal mogelijk vervangen moesten worden. Uit nader onderzoek begin dit jaar is gebleken dat dat niet nodig is. Waar geen ruimte is om baggerspecie uit het Damsterdiep toe te passen nabij Garmerwolde worden nu stabiliteitsschermen geplaatst. De kunstwerken in de noordzijde van de Eemskanaalkade zijn in 2018 aanvullend beoordeeld op aardbevingbestendigheid. De uitkomst hiervan is dat er geen maatregelen 1

2 nodig zijn vanwege een aardbevingsbelasting. De noodzakelijke sluitingsprotocollen voor de sluizen t Dok en Bronsluis zijn aangeleverd door de eigenaren, respectievelijk de gemeente Delfzijl en de provincie Groningen. Het eindoordeel van deze sluizen staat daarmee op voldoende. Van de oorspronkelijke opgave van 46 kilometer aan No-Regret keringen voldoet inmiddels 98% aan de veiligheidsnormen. Voor iets meer dan 5 kilometer aan keringen moet weliswaar nog werkzaamheden uitgevoerd worden, maar voldoen we inmiddels wel aan de veiligheidsnormen. Overige, regionale keringen (Regret) De versterkingsopgave voor de overige, regionale keringen heeft als bestuurlijke deadline 1 januari Van de oorspronkelijke opgave van 111 kilometer voldoet inmiddels 75% aan de veiligheidsnormen. De planning is dat de overige, regionale keringen eind dit jaar, op enkele, lokale uitzondering na, voldoen aan de veiligheidsnormen. Droge Voeten 2050 maatregelen De Droge-Voeten-2050-maatregelen zijn er op gericht om de vastgestelde Maatgevende Hoog Waterstanden (MHW) behorende bij het zichtjaar 2025 te halen. Alle Droge-Voeten maatregelen zijn inmiddels opgestart. De belangrijkste voortgang hierin ten opzichte van de vorige voortgangsrapportage staan hieronder vermeld. Waterbergingsgebieden Zuidelijk Westerkwartier In 2019 zijn we gestart met de uitvoering van de waterbergingsgebieden de Driepolders en Bakkerom De Dijken. De uitvoering loopt door tot eind Het peilbesluit voor de Driepolders is in juni van dit jaar door het Algemeen Bestuur vastgesteld. Het peilbesluit voor Bakkerom De Dijken wordt na verwachting in oktober van dit jaar vastgesteld. De voorbereiding voor de realisatie van het waterbergingsgebied Dwarsdiep is gestart. Voor het waterbergingsgebied Dwarsdiep geldt dat er meer tijd is genomen voor het verwerven van de nodige gronden. Inmiddels is 72% van de benodigde gronden verworven. De resterende gronden zijn in onderhandeling. Optimalisatie Onlanden Eind 2018 is door het Algemeen Bestuur het besluit genomen over de gewenste variant voor de Droge Voeten 2050 maatregel optimalisatie Onlanden. In 2019 is gestart met het doorlopen van de nodige procedures, waaronder een MER procedure. Hier betrekken we naast de gemeenten Noordernveld en Tynaarlo ook de terreinbeherende organisaties en de provincie Drenthe bij. Uitbreiding gemaalcapaciteit H.D. Louwes. Op 6 februari 2018 is er overleg geweest over dit onderwerp tussen de provincie, waterschap en gemeente De Marne. De uitkomst hiervan is dat de bestuurlijke voorkeursvariant is om de locatie van het huidige gemaal te verplaatsen naar de Hunsingosluis, mits de extra financiering tijdig gevonden wordt. Hiervoor is een studie gestart naar de technische en financiële haalbaarheid van de voorkeursvariant. Daarnaast maakt de maatregel in combinatie met andere maatregelen rondom het Lauwersmeer onderdeel van een Waddenfondsaanvraag die in voorbereiding is. 2

3 Nr Deelgebied Totale lengte regionale kering Voldoet Voldoet niet aan niet aan de norm de norm % opgave huidige formele stand van toetsresu zaken ltaat (km) (km) (km) gereduce erd 1 No-Regret - Eemkanaal % 2 No-Regret - Stad % 3 Regret Overig binnen aardbevingsgebied % 4 Regret - Overig buiten aardbevingsgebied (excl. Lauwersmeer) % 5 Regret - Lauwersmeer % Totaal % Tabel 1 realisatie opgave regionale keringen per 1 september 2019 In onderstaande tabel is de voortgang weergegeven van de realisatie van de regionale keringen. Opmerkingen bij tabel: 1) Het formele toetsresultaat betreft het resultaat van de eerste toetsronde ( ) dat per deelgebied in de periode tussen 2011 en 2017 bestuurlijk gedeeld is met de provincie Groningen. Dit resultaat dient als referentie voor deze voortgangsrapportage; 2) Gaandeweg de aanpak van de versterkingsopgave kan door verbeterde informatie door het waterschap beoordeeld zijn dat een destijds aangewezen regionale kering geen regionale kering is, dan wel dat de ligging van de kering op papier aangepast dient te worden. Deze administratieve aanpassingen kan consequenties hebben voor het totaal aantal kilometers. Echter, is voor deze rapportage er voor gekozen deze administratieve aanpassingen niet mee te nemen. Met andere woorden; het totaal aantal kilometers is gelijk gehouden. Enerzijds omdat het om beperkt aantal kilometers gaat dat administratief aangepast wordt en anderzijds om de voortgang ten opzichte van de referentiesituatie overzichtelijk te houden; 3) Bovenstaande tabel beschrijft de stand in de versterkingsopgave per 1 september 2019 en de voortgang ten opzichte van de referentiesituatie; 4) Het uitgangspunt dat gehanteerd wordt om te voldoen aan de veiligheidsnormen is dat de kering dijkveilig moet zijn. In de praktijk kan het betekenen dat er nog wel werkzaamheden uitgevoerd moeten worden, maar dat de veiligheid daar niet van afhankelijk is; 5) De versterkingsopgave kan ten opzichte van de referentiesituatie gereduceerd zijn door nadere detail analyses, door de daadwerkelijk fysieke aanpak van de keringen in het veld of doordat we nu rekening houden met de realisatie van de maatregel Uitbreiding gemaalcapaciteit H.D. Louwes. Deze Droge Voeten 2050 maatregel heeft een positief effect op de Maatgevende Hoogwaterstanden van de Electraboezem derde schil, maar was nog niet meegenomen in de oorspronkelijke opgave; 6) Voor het deelgebied Regret Overig binnen aardbevingsgebied is geanalyseerd dat de aardbevingsopgave nihil is. 3

4 Afwijkingen ten opzichte van Plan van aanpak regionale waterkeringen De detail afspraken omtrent afwijkingen in de bestuurlijke uitgangspunten worden ambtelijk tussen provincie en waterschap gemaakt, vastgelegd en bijgehouden. Om de detail afspraken voldoende status te kunnen geven, wordt eenmalig de lijst met detail afspraken te zijner tijd toegevoegd aan het laatste voortgangsrapportage regionale keringen. Onderstaande punten beschrijven de nog resterende werkzaamheden na de afgesproken deadline, zowel voor de versterkingsopgave van de regionale keringen als voor de Droge-Voeten-2050-maatregelen. De punten beschrijven daarmee de afwijkingen op hoofdlijnen tot dusver ten opzichte van het document Uitwerking en Planning, plan van aanpak regionale keringen Noorderzijlvest. Voor de No-Regret keringen was de afgesproken deadline 1 januari 2019 en voor de overige, regionale keringen is dat 1 januari De oorspronkelijk planning voor de Droge-Voeten-2050-maatregelen was om uiterlijk in 2020 deze maatregelen gerealiseerd te hebben, met uitzondering van de maatregel uitbreiding gemaalcapaciteit H.D. Louwes. In de onderstaande beschrijving van de werkzaamheden van de versterkingsopgave voor de regionale keringen is duidelijk onderscheid gemaakt tussen werkzaamheden die noodzakelijk zijn om te voldoen aan de veiligheidsnormen en overige werkzaamheden. Werkzaamheden keringen Eemskanaal Noodzakelijke werkzaamheden t.b.v. veiligheid Op het traject Groevesluis tot Woldbrug moet over een totale lengte van 500 meter de nieuwe damwanden worden verankerd. De uitvoering is afhankelijk van de uitkomsten van de proeven en onderzoeken voor het traject Woltersum tot en met Appingedam (zie hieronder). De werkzaamheden zijn dan ook niet eerder afgerond dan de tweede kwartaal van De nog resterende hoogte opgave wordt gecombineerd met de werkzaamheden voor het plaatsen van de ankers. Indien nodig plaatsen we zandzakken of box-barriers op de kade om het hoogtetekort op te vangen. Overige werkzaamheden Op het traject van Woltersum tot en met Appingedam moeten op drie locaties met een totale lengte van 2,4 kilometer de nieuwe damwanden nog worden verankerd. In verband met aanvullende onderzoeken en proeven zijn deze werkzaamheden niet in het tweede kwartaal van 2019 afgerond (zoals gemeld in de eindrapportage No-Regret), maar naar verwachting in de tweede kwartaal van De ankers dragen formeel niet bij aan de veiligheidsnormen voor stabiliteit. De damwand zal in een hoogwater situatie voldoende keren. De ankers zijn van belang als de waterstand ná het hoogwater abrupt daalt. Op het traject Bronsluis Woltersum brengen we over een lengte van ongeveer 2,8 kilometer baggerspecie uit het Damsterdiep in de binnenberm van de Eemskanaalkade aan volgens de richtlijn Grootschalige Bodem Toepassing. Deze werkzaamheden zijn na verwachting in de tweede kwartaal van 2020 afgerond in verband het rijpingsproces van de bagger. Gedurende de periode dat de Grootschalige Bodem Toepassing nog niet is afgerond is er geen extra risico op overstroming. In geval binnenwaartse afschuiving blijft er voldoende restprofiel staan. In combinatie met de aanwezige damwanden blijft de veiligheid gewaarborgd. 4

5 Werkzaamheden keringen stad Groningen Noodzakelijke werkzaamheden t.b.v. veiligheid Over een lengte van circa 500 meter langs het Eemskanaal ter hoogte van de Praxis, zijn de werkzaamheden opgeschort tot uiterlijk De gemeente Groningen neemt de werkzaamheden mee in haar plannen voor de ontwikkeling van toekomstige woongebieden rondom het Praxis terrein. Voor meer details wordt verwezen naar de eindrapportage Stand van zaken No-Regret keringen. Zo nodig nemen we beheermaatregelen, zoals het aanbrengen van een tijdelijke kering met zandzakken of box-barriers. Sluis Dorkwerd is door Rijkswaterstaat opgevoerd voor het Programma Vervanging en Renovatie. Vervanging vindt pas na 2023 plaats. Samen met Rijkswaterstaat is de beheermaatregel getrapt keren opgesteld en vastgelegd in een draaiboek hoogwater. Rijkswaterstaat wil de sluis overdragen aan de provincie Groningen. Alle lopende, conditionerende onderzoeken zijn daarom door Rijkswaterstaat stopgezet. Een overleg hierover wordt op korte termijn ingepland tussen Rijkswaterstaat, provincie Groningen en waterschap Noorderzijlvest. Overige werkzaamheden De slijtlaag moet nog op het fietspad langs het Reitdiep. Werkzaamheden overige keringen Noodzakelijke werkzaamheden t.b.v. veiligheid De versterkingsopgave van de regionale keringen in en rondom Zoutkamp is afhankelijk van de te kiezen variant voor de maatregel uitbreiding gemaalcapaciteit H.D. Louwes, zie ook de beschrijving onder het kopje DV2050 maatregel Uitbreiding gemaalcapaciteit H.D. Louwes. We pakken de eventuele uitvoeringswerkzaamheden voor het realiseren van de versterkingsopgave in en rondom Zoutkamp niet eerder op dan dat er besluitvorming over de variant heeft plaats gevonden. We verwachten dat het Algemeen Bestuur een besluit over de uit te voeren variant en het beschikbaar stellen van het nodige krediet in de derde kwartaal van 2020 kan nemen. Langs de zuidkant van het Hunsingokanaal tussen de Hunsingosluis en de huidige locatie van het gemaal H.D. Louwes, zal een deel van huidige kering tijdelijk niet voldoen aan de veiligheidsnormen. Voor een deel daarvan weer geldt dat de waakhoogte tijdelijk minder is dan de 50 centimeter die we hanteren voor het Lauwersmeer. Als beheersmaatregel zorgen we voor de aanlevering van voldoende zandzakken wanneer zich deze situatie zich voordoet. Een traject van 300 meter langs de boezem van de 3 e schil is op dit moment nog niet procedureel obstakel vrij. Werkzaamheden Droge Voeten 2050 Waterbergingsgebieden Zuidelijk Westerkwartier De uitvoering van de waterbergingsgebieden de Driepolders en Bakkerom De Dijken loopt door tot eind Als gevolg van extra, geotechnisch onderzoek heeft de aanbesteding pas na de zomer van 2019 plaats gevonden. Daarnaast leggen we de keringen rondom de waterbergingsgebieden gelaagd aan in verband met de slappe ondergrond. Dit maakt dat, afhankelijk van de weersomstandigheden gedurende de uitvoeringsperiode er een risico bestaat dat deze keringen niet voor 1 januari 2021 volledig op hoogte zijn. 5

6 In het najaar van dit jaar volgt een evaluatie van het hybride model gericht op het vrijwillige verwerven van de nodige gronden. Op basis van deze evaluatie besluit de Gebiedscommissie Zuidelijk Westerkwartier hoe verder te gaan met de grondverwerving. De voorbereiding van het waterbergingsgebied Dwarsdiep loopt door tot in De start van de realisatie verwachten we eind Naar verwachting is de realisatie uiterlijk in 2023 afgerond. Om werk met werk te combineren is voor een drie tal dijktrajecten langs het Hoendiep binnen het projectgebied van Zuidelijk Westerkwartier de interne afspraak gemaakt dat de versterkingsopgave wordt meegenomen in de aanbesteding voor de realisatie van de waterbergingsgebieden Bakkerom De Dijken en Driepolders. Als gevolg hiervan is de realisatie van deze versterkingsopgave pas in 2020 voorzien. De totale lengte aan keringen dat het betreft is echter beperkt. Het gaat om 2,8 km aan keringen. Optimalisatie Onlanden Het doorlopen van de procedures en het uitwerken van de nodige bestekken loopt door tot in De realisatie van deze maatregel start na verwachting in 2021 en loopt door tot in Uitbreiding gemaalcapaciteit H.D. Louwes. Na positief besluit door ons Algemeen Bestuur over de voorkeursvariant starten we na verwachting vanaf de derde kwartaal in 2020 met de planuitwerkingsfase. In deze fase werken we de voorkeursvariant met bijbehorende koppelkansen voor Zoutkamp op het gebied van onder meer ecologie, cultuurhistorie en leefbaarheid samen met de gebiedspartners en omgeving verder uit ten behoeve van de te doorlopen planprocedures. De planuitwerkingsfase loopt door tot eind De realisatie van de voorkeursvariant voor uitbreiding gemaalcapaciteit H.D. Louwes start na verwachting in 2022 en loopt door tot in Momenteel voeren we een locatiestudie uit voor de compartimentering nabij Schouwerzijl als onderdeel van de maatregel uitbreiding gemaalcapaciteit H.D. Louwes. Na positief besluit door ons Algemeen Bestuur zal begin 2020 worden gestart met de nadere uitwerking van het ontwerp en het doorlopen van de plan -en aanbestedingsprocedure. De realisatie van de maatregel compartimenteren nabij Schouwerzijl als onderdeel van de maatregel uitbreiding gemaalcapaciteit H.D. Louwes start in Na verwachting is deze maatregel eind 2021 opgeleverd. Realisatie uitbreiding gemaalcapac iteit Schaphalsterzijl Maalstop De realisatie van deze maatregel starten in De uitbreiding van de gemaalcapaciteit is na verwachting eind 2020 afgerond. De werkzaamheden voor de implementatie van de maalstop lopen door tot in

7 Deelgebied Regionale keringen Deeltraject No Regret - Noorderlijke Eemskanaal No regret - keringen Stad Groningen 1 Oostersluis - Bronsluis 2 Bronsluis - Woltersum 3 Woltersum - Bloemhofbrug 4 Bloemhofbrug - Appingedam 5 Oude Eemskanaal 1 Noord-Willemskanaal 2 Overig rond stad; o.a Reitdiep en 3 Meerweg Lauwersmeer - Overig - Droge Voeten 2050 Maatregelen Uitbr. gemaalcapaciteit H.D. Louwes Uitbr. gemaalcapaciteit Schaphalsterzijl Waterberging Dwarsdiep Waterberging Driepolders Waterberging Bakkerom - De Dijken Optimalisatie Onlanden Maalstop Verkenning Planuitwerking Realisatie Tabel 2 Planning van de werkzaamheden uit te voeren door het waterschap om te voldoen aan de veiligheidsnormen voor de regionale keringen 7

8 Bijlagen Bijlage 1 Boezemsysteem 8

9 Bijlage 2 Indeling boezemgebieden 9

10 Bijlage 3 Indeling deelgebieden 10

11 Bijlage 4 Ligging No-Regret en Regret keringen 11

12 Bijlage 5 Formele toetsresultaat 1 e toetsronde ( ) 12

13 Bijlage 6 Aardbevingsgebied 13

14 Bijlage 7 Ligging Droge Voeten 2050 maatregelen 1a 1b 1c a = Uitbreiding gemaalcapaciteit H.D. Louwes, 1b = Opwaarderen Hunsingokanaal, 1c =Tijdelijk sluiten tijdens hoogwatersituaties van sluis Schouwerzijl; 2 = Uitbreiding gemaalcapaciteit Schaphalsterzijl; 3 = Optimalisatie Waterberging De Onlanden; 4 = Realisatie waterberging Dwarsdiep; 5 = Realisatie waterberging De Dijken-Bakkerom; 6 = Realisatie waterberging Driepolders; (Maalstop en opgave kadeverhoging zijn niet op de kaart weergegeven) 14

15 Bijlage 8 Opgave huidige situatie (sept. 2019) 15