Informatie voor duurzaam inkopen van. Bedrijfshulpverlening - materiaal. Datum: 20 mei 2010

Transcriptie

1 Informatie voor duurzaam inkopen van Bedrijfshulpverlening - materiaal Datum: 20 mei 2010

2 Colofon Dit document voor duurzaam inkopen is ontwikkeld door NL Milieu en Leefomgeving in opdracht van het Ministerie van VROM. Meer informatie tel , en

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Afbakening van de productgroep Beleid en markt Duurzaamheid en inkoop Duurzaamheidsaspecten Duurzaamheid in het inkoopproces Bronnen en relevante informatie... 7 Bijlage 1 Wet- en regelgeving... 8 Bijlage 2 Relevante normen, certificering en keurmerken

4 1 Inleiding Let op!: Dit document wordt niet geactualiseerd. Het document is gebaseerd op onderzoek uitgevoerd in de periode en kan verouderde informatie bevatten. Dit document bevat achtergrondinformatie voor het verduurzamen van een inkoop die valt binnen de productgroep Bedrijfshulpverlening - materiaal. Benutting van deze informatie is niet vereist voor het streven naar een bepaald percentage duurzaam inkopen, die de (semi-) overheden zichzelf hebben opgelegd. Het ministerie van VROM heeft voor deze productgroep geen milieucriteria vastgesteld voor duurzaam inkopen. De redenen hiervoor zijn: - De producten komen uit diverse landen, vaak uit landen buiten Europa en kennen veelal een zeer verschillend productieproces en transport naar de leverancier/afnemer. Daarmee is het lastig uniforme en transparante criteria op te stellen voor de gehele productgroep of een gedeelte daarvan. Zo omvat deze groep bijvoorbeeld: oogspoelflessen, brandwondenmiddelen, hot-cold packs, EVAC-chairs, reddingsdekens, portofoons, lifehammers, afzetlint, bewegwijzering (plattegrond, vluchtroutes, verzamelpunt) waarschuwingsstickers, vesten (reflecterend, brandvertragend), helmen en kasten. - De productgroep bestaat voor een deel uit medische artikelen en dient aan strenge veiligheids- gezondheids- en kwaliteitseisen (levensduur, gegarandeerde werking onder uiteenlopende omstandigheden) te voldoen. Deze eisen kunnen in sommige gevallen conflicteren met duurzaamheidseisen; - De inkooppraktijk van BHV-materiaal door overheden leent zich niet goed voor het toepassen van milieu- of duurzaamheidcriteria. BHV-aankopen zijn weinig frequent, meestal naar actuele behoefte en betreffen één of enkele items per keer. Sociale criteria zijn wel van toepassing op deze productgroep. Informatie hierover is niet opgenomen in dit document. Daarvoor kunt u terecht op de website van VROM, Afbakening van de productgroep De productgroep Bedrijfshulpverlening- materiaal omvat omvat alle materialen en hulpmiddelen die in het kader van de Bedrijfshulpverlening worden toegepast. Aangezien een groot gedeelte van de overheidsgebouwen een kantoorfunctie heeft, is deze productgroep afgebakend tot BHVmateriaal voor kantoren. Bedrijfshulpverlening bevat naast BHV-benodigdheden een component dienstverlening. Voor een adequate uitvoering van de BHV is namelijk de inzet nodig van (interne) mensen die als organisatorische eenheid, al dan niet vrijwillig, BHV-taken uitvoeren. De dienstverlening omvat de (bij-/na-)scholing van BHV ers, hun trainingen en reguliere oefeningen met alle aanwezigen in een pand, onder professioneel toezicht en met een evaluatie achteraf. Bedrijfshulpverleners (BHV ers) hebben ook de taak een beginnende brand te blussen. Zij dienen over kennis te beschikken hoe met blusmiddelen en blusapparatuur om te gaan. Meer informatie en tips voor opleiding zijn te vinden bij de productgroep Studie en Opleiding. De blusmiddelen en apparatuur zijn vanwege hun specifieke karakter ook niet opgenomen in deze productgroep. Meer informatie voor dit onderdeel zijn onder meer te vinden bij de productgroep Blusmiddelen. CPV-codes Om het de aanbestedende dienst gemakkelijker te maken wordt een selectie van CPV-codes gegeven die van toepassing kunnen zijn op deze productgroep. Deze selectie is niet uitputtend of compleet. Het blijft de verantwoordelijkheid van de aanbestedende dienst om zelf de juiste set van CPV-codes te verzamelen, aansluitend bij de betreffende aanbesteding. 2

5 De volgende CPV-codes zijn op deze productgroep van toepassing: Algemeen Medische apparatuur, farmaceutische artikelen en artikelen voor lichaamsverzorging Medische verbruiksartikelen Diverse medische instrumenten en producten Medisch meubilair met uitzondering van tafels en bedden. Specifiek Blusdekens EHBO-trommels Instrumentarium voor reanimatie Brancards Zuurstofmaskers Veiligheidsbrillen Handschoenen Zaklampen Megafoons Trainingspoppen voor hulpverlening Verkeerskegels Reddings- en hulpverleningsuitrusting Andere relevante BHV-producten: oogspoelflessen, brandwondenmiddelen, hot-cold packs, EVAC-Chairs, reddingsdekens, portofoons, lifehammer, afzetlint, bewegwijzering (plattegrond, vluchtroutes, verzamelpunt) waarschuwingsstickers, BHV-vesten (reflecterend, brandvertragend, (on)bedrukt), BHV-helmen, BHV-kasten. Hiervoor zijn geen CPV-codes verzameld. De productgroep Bedrijfshulpverlening-materiaal omvat niet producten met de volgende CPV Brandbeveiligingstoestellen Brandblustoestellen Draagbare brandblusapparaten Een opsomming van de CPV-codes voor BHV-dienstverlening die niet is opgenomen in deze productgroep (zie gerelateerde productgroepen) Diensten voor onderwijs en opleiding Diensten voor opleiding inzake gezondheidszorg & EHBO Leermiddelen (EHBO-boeken, BHV-gidsen/handboeken) 3

6 Gerelateerde onderwerpen De productgroep Bedrijfshulpverlening - materiaal is onder andere gerelateerd aan de volgende onderwerpen en/of productgroepen: Studie en opleiding /adviesdiensten Opleidingen, trainingen en oefeningen voor BHV-medewerkers representeren een groot deel van het totale budget aan bedrijfshulpverlening. Om hun taak goed uit te kunnen voeren dienen BHV ers te worden opgeleid, regelmatig te worden bijgeschoold in hun BHV-taken, EHBO en reanimatie te verlenen en dienen zij op reguliere basis oefeningen uit te voeren. In het Brandbeveiligingsconcept Bedrijfshulpverlening (zie bronnen en relevante informatie) is door het Ministerie van BZK vastgelegd welke kennis en vaardigheden een bedrijfshulpverlener minimaal moet beheersen. BZK onderscheidt vier taakgebieden: eerste hulp, beperking en bestrijding van een beginnende brand, ontruiming en communicatie. Per taakgebied zijn doelstellingen beschreven. In elk bedrijf zijn bedrijfshulpverleners nodig om bovengenoemde taken uit te voeren. Bij wat grotere organisaties is ook behoefte aan iemand die de inzet van meerdere BHV ers aanstuurt: de ploegleider BHV. De Coördinator of Hoofd BHV zorgt voor de beleidsmatige zaken op het gebied van BHV waartoe werkgevers wettelijk verplicht zijn. Voor elk van deze functies is een opleiding ontwikkeld. Er is een groot scala aan BHV-opleidingen/trainingen beschikbaar. Verder kunnen nog andere (advies)diensten worden ingekocht zoals begeleiding bij (verplichte periodieke) oefeningen en aanverwante zaken als onderzoek, inventarisaties (RI&E). Een groot aantal cursusinstituten geeft BHV opleidingen, vaak gerund door voormalige politie-, marine-, of brandweerdeskundigen. Het BHV-platform heeft het initiatief genomen om de opleidingen te herstructureren. Beveiliging Een beveiligingsmedewerker van een extern beveiligingsbedrijf moet meestal vaak over een BHV-diploma beschikken en de objectgebonden BHV-protocollen kennen. Blusmiddelen Een van de taken van de BHV er is het beperken en het bestrijden van een beginnende brand. Zij dienen daarom kennis te hebben van blusmiddelen en -apparatuur. Deze apparatuur valt echter niet onder BHV-materiaal. Kijk voor meer informatie over productgroep(en) op Dit document wordt niet geactualiseerd en kan dus andere namen bevatten dan de op de website genoemde productgroepen. 1.2 Beleid en markt Inleiding bedrijfshulpverlening Het doel van bedrijfshulpverlening (BHV) is: letsel en schade van werknemers, bezoekers en andere personen die toegang tot een gebouw hebben, te voorkomen en te beperken. De BHV dient binnen 2-3 minuten zodanig operationeel te zijn dat een aanvang is gemaakt met calamiteitenbestrijding. De voornaamste taken van BHV zijn: - Het verlenen van eerste hulp bij ongevallen; - Het beperken en het bestrijden van een beginnende brand; - Het voorkomen en beperken van ongevallen; - Het in noodsituaties alarmeren en evacueren van alle werknemers en andere personen in een gebouw. Om dit te realiseren is in de arbeidsomstandighedenwet (en deels ook via het Gebruiksbesluit en het Bouwbesluit) vastgelegd dat elke werkgever verplicht is om over een vorm van Bedrijfshulpverlening te beschikken. Verder is elke onderneming verplicht een Risico 4

7 Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) samen te stellen in de vorm van een lijst met mogelijke risico s en een plan om deze aan te pakken. De benodigde hoeveelheid BHV is afhankelijk van: - De staat (oud, nieuw, vrijstaand) en de situering van een pand; - De technische voorzieningen; - Het soort risicodragende arbeid (soort grondstoffen, machines, kantoorwerk); - Brandscenario s; - Preventieve bedrijfsvoorzieningen (vluchtbewegwijzering, EHBO-koffers, blusmiddelen); - Aantal aanwezige personen (werknemers, bezoekers, minder zelfredzame personen); - Opkomsttijden van externe hulpdiensten en operationaliteit en de bereikbaarheid; - Beschikbaarheid en aanwezigheid van BHV ers. De grootte van de BHV-ploeg, bestaande uit medewerkers en vaak ook ingehuurde bewaker/beveiligingsmedewerkers opgeleid om BHV te verlenen, is wettelijk vastgelegd in de arbeidsomstandighedenwet en hangt met name af van de grootte van de organisatie. Aan elk gebouw van omvang dient echter een of een aantal BHV ers te zijn toegewezen. Als verschillende werkgevers (en daaraan gekoppelde gebouwen) gezamenlijk hun BHV aanbesteden en uitvoeren dan moet dat schriftelijk vastgelegd worden (deze worden dan als een geheel beschouwd). Om de BHV-taak te realiseren kan vanuit de risicoanalyse een BHV-handboek met procedures of een vergelijkbaar document worden samengesteld. Het opstellen van dit document kan worden uitbesteed, maar meestal stellen de medewerkers van de afdeling facilitaire zaken het op, omdat zij het gebouwbeheer/onderhoud verzorgen. Ook wijzen zij meestal uit hun midden een ploegleider aan en worden vanuit de organisatie vrijwilligers geworven om het benodigde minimale aantal te behalen en te behouden. BHV-materiaal Om hun taak goed te kunnen uitvoeren dient de BHV-ploeg over kwalitatief hoogwaardig, optimaal werkend, bedrijfszeker, goed onderhouden en gekalibreerd materiaal (apparaten, toestellen en instrumenten) te beschikken. In een gemiddeld gebouw van enige omvang kan dat inhouden, dat naast brandveiligheidsvoorzieningen (brandalarminstallatie en blusmateriaal) ook een communicatiesysteem (bijvoorbeeld het gebruik van portofoons) en een aanwezigheidsregistratie voor BHV ers aanwezig is. Verder zijn de volgende zaken van belang: - overal in het gebouw horen plattegronden, vluchtwegaanduidingen, verzamelpunten en verwijzingen naar alarmnummers aanwezig te zijn; - meestal is er een oefenkamer/meldkamer/ EHBO-ruimte met voldoende kleding(hesjes), megafoon, handboek/instructies, en telefoon nodig; - op elke bouwlaag moeten de benodigde complete EHBO-kisten/dozen, gevulde pleisterdispensers, gekeurde AED-kits, brancards (EVAC-chairs) e.d. aanwezig zijn voor eventuele calamiteiten. Tegelijk met het inkopen van een apparaat als een AED-unit wordt meestal ook een onderhoudscontract ingekocht, om een goede werking van het apparaat te garanderen.bij sommige producten worden trainingen ingekocht bij de leverancier of bij een opleidingsinstituut. Voor alle bovengenoemde zaken gelden vaak aparte wettelijke voorschriften. BHV-trainingen, opleiding en oefeningen Zie hiervoor de afbakening van de productgroep en de gerelateerde productgroepen. Markt BHV overheid De meeste BHV-producten zijn afkomstige uit andere Europese landen en het Verre Oosten. Deze vallen onder de in de branche geldende wet- en regelgeving voor normaal marktverkeer. Er zijn weinig gegevens over de totale omzet van BHV-producten (materiaal) en de deelomzet bij overheidsgebouwen. Inkoop van materiaal verloopt vaak ad hoc naar behoefte. In Nederland staan circa (utiliteits-)gebouwen. In 2007 was circa 50% van deze gebouwen een 5

8 kantoorgebouw of een combinatie van een kantoorgebouw en een bedrijfsgebouw (cijfers CBS). Totaal staan er circa kantoren in Nederland. Geschat wordt dat zo n kantoren van de overheid zijn (SenterNovem, juli 2008). De jaarlijkse kosten voor BHV per gebouw zijn ruw geschat tussen en euro. Daarmee liggen de totale overheidsuitgaven voor BHV per jaar tussen 12 en 120 miljoen euro. Hiervan is het grootste gedeelte bestemd voor dienstverlening. 6

9 2 Duurzaamheid en inkoop In dit hoofdstuk vindt u de inhoudelijke afwegingen voor duurzaamheid bij de productgroep Bedrijfshulpverlening - materiaal en algemene informatie om duurzaamheid in het inkoopproces mee te nemen. 2.1 Duurzaamheidsaspecten Niet van toepassing 2.2 Duurzaamheid in het inkoopproces Duurzaamheid begint met het inventariseren van de behoefte van de (interne) klant. Vervolgens speelt duurzaamheid in elke inkoopfase een rol van meer of mindere betekenis. Meer informatie over hoe duurzaamheid in het inkoopproces kan worden meegenomen is te vinden in de handleiding duurzaam inkopen Bronnen en relevante informatie - Opties voor wettelijke verankering van organisatie van interne hulpverlening in noodsituaties, min van SZW, UJG/2007/469830, rapport, maart Handleiding BHV 2008, oplossingen voor uw bedrijf; Brochure met Cd-rom, Nederlands Instituut voor bedrijfshulpverlening (NIBHV); - Ministerie van VROM, - Ministerie van Sociale zaken en werkgelegenheid( SZW), - Wetgeving: - Arbeidsomstandigheden: - Brandbeveiligingsconcept Bedrijfshulpverlening, Ministerie van Buitenlandse zaken, - De Nederlandse commissie voor BHV: NCBHV - BHV-platform, een brancheorganisatie voor opleiders, - De gebruikersvereniging NVB BHV 7

10 Bijlage 1 Wet- en regelgeving Relevante wetgeving en richtlijnen voor de productgroep BHV zijn onder meer: - Activiteitenbesluit - Per 1 januari 2008 geldt dat alle inrichtingen onder de algemene regels van het Activiteitenbesluit vallen (met een aantal uitzonderingen). Afhankelijk van het type inrichting zijn bepaalde onderdelen van het Activiteitenbesluit van toepassing. Het Activiteitenbesluit is op zowel de Wet milieubeheer (Wm) als op de Wet verontreiniging oppervlaktewateren (Wvo) gebaseerd. - AEEA-richtlijn - Richtlijn 2003/108/EG van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 2002/96/EG betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA), zoals gepubliceerd in het officiële publicatieblad van de Europese Unie d.d en de daarop volgende wijzigingen. - De Arbeidsomstandighedenwet (Arbo-wet) heeft tot doel dat de arbeidsomstandigheden bij alle werkgevers in Nederland, ongeacht het aantal werknemers, gelijkwaardig en veilig zijn. Werkgevers zijn primair verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden in hun bedrijf. Werkgevers en werknemers werken samen aan het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. De Arbeidsinspectie ziet er op toe dat werkgevers de Arbo-wet naleven.(bronnen: en ). Op dit moment is elke onderneming volgens de ARBO wet onder meer verplicht BHV ers aan te stellen. Bij organisaties onder de 250 werknemers 1 per 50 werknemers, boven de 250 werknemers minstens 5. Binnen de arbeidsomstandighedenwet is een Risico inventarisatie en Evaluatie(RI&E) verplicht voor elk bedrijf, maar voor kleine ondernemingen (van 0 tot 10 en van 10 tot 25 medewerkers) gelden lichtere eisen. Naar aanleiding van de Schipholbrand heeft het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van wetgeving op het gebied van arbeidsomstandigheden waaronder BHVwetgeving valt. Dit onderzoek zou binnen enkele jaren implicaties kunnen hebben voor de wetgeving. - BEA - Besluit beheer elektrische en elektronische apparatuur 6 juli 2004, zoals gepubliceerd in het Staatsblad 2004, nr Dit besluit bepaalt dat elke producent verantwoordelijk is voor het afvalbeheer van zijn eigen producten en voor de financiering hiervan. - CE markering - De CE-markering is een productlabel (conformiteitsteken) dat aangeeft dat het product in kwestie volgens Europese specificaties is getest. Alle bouwproducten moeten op termijn van de CE-markering worden voorzien. Alleen producten met CE-markering mogen dan nog verhandeld worden. - EuP - Richtlijn 2005/32/EC met betrekking tot het ecodesign van energiegebruikende producten (Energy using Products). - EVOA regelt procedures voor grensoverschrijdende transporten van afval. - Verordening (EG) 1013/2006 betreffende verontreiniging afvalstoffen. - REA: Regeling beheer elektrische en elektronische apparatuur. Gepubliceerd op (nr.142) - REACH; Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemische stoffen, dat is bedoeld om inzicht kunnen verstrekken in aanwezigheid van schadelijke stoffen in producten. - RoHS: Restriction Of the use of certain Hazardous Substances; oftewel beperking van het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen. Als gevolg van RoHS moet ieder Europees land ervoor zorgen dat nieuwe elektrische en elektronische apparatuur, die vanaf 1 juli 2006 op de markt wordt gebracht, vrij is van lood, kwik, cadmium, hexavalent chroom, PolyBroomBifenylen (PBB) en PolyBroom Difenyl Ethers (PBDE). - WEEE: Waste of Electrical and Electronical Equipment; Afval van Elektrische en Elektronische Apparatuur AEEA). Europese Richtlijn 2002/96/EC, regelt het afval van elektrische en elektronische apparatuur. 8

11 Bijlage 2 Relevante normen, certificering en keurmerken Normen Er zijn veel EN- en ISO-normen voor arbomanagement, BHV-materiaal en persoonlijke beschermingsmiddelen. Voor verbanddozen, portofoons en evacuatiestoelen bestaan geen normen, voor semafoons bestaan juist een groot aantal normen. Duurzaamheidaspecten komen in de bestaande normen echter niet naar voren. Er zijn op dit moment geen aanwijzingen dat duurzaamheideisen in EN- en ISO-normen in de nabije toekomst een rol zullen gaan spelen. Normen voor een gewone BHV-organisatie: NEN 1414 (2007) Symbolen voor veiligheidsvoorzieningen op ontruimings- en aanvalsplattegronden NEN 3011 (2004) Veiligheidskleuren en -tekens in de werkomgeving en in de openbare ruimte NEN 4000 (2006) Bedrijfshulpverlening Normen op het gebied van arbomanagement: OHSAS (1999) arbomanagementsystemen. Specificatie OHSAS (2000) arbomanagementsystemen. Richtlijnen voor de implementatie van OHSAS Normen voor het inrichten van de BHV-organisatie NEN-EN 1869 (1997) Blusdekens NEN 1414 (2007) Symbolen voor veiligheidsvoorzieningen op ontruimings- en aanvalsplattegronden NEN 3011 (2004) Veiligheidskleuren en -tekens in de werkomgeving en in de openbare ruimte NEN 4000 (2006) Bedrijfshulpverlening NTA (2002) Leidraad voor een ontruimingsplan. Deel 1: Kantoorgebouwen NTA (2002) Leidraad voor een ontruimingsplan. Deel 2: Schoolgebouwen NTA (2003) Leidraad voor een ontruimingsplan. Deel 3: Kinderopvanggebouwen NTA (2004) Leidraad voor een ontruimingsplan. Deel 4: Gebouwen met een publieksfunctie NTA (2006) Leidraad voor een ontruimingsplan. Deel 5: Gebouwen met een logiesfunctie NTA (2006) Leidraad voor een ontruimingsplan. Deel 6: gezondheidszorggebouwen Normen op het gebied van Persoonlijke beschermingsmiddelen: NEN-EN 149 (2001, met correctieblad C1 2002) Ademhalingsbeschermingsmiddelen. Filtrerende halfmaskers ter bescherming tegen deeltjes. Eisen, beproeving, merken NEN-EN 397 (1995, met aanvulling A1 2000) Industriële veiligheidshelmen NEN-EN 403 (2004) Ademhalingsbeschermingsmiddelen voor vluchtdoeleinden. Filtrerende toestellen met kap voor vluchtdoeleinden bij brand. Eisen, beproeving, merken NEN-EN 404 (2005) Ademhalingsbeschermingsmiddelen voor vluchtdoeleinden. Zelf-redmiddel met filter tegen koolmonoxide met een mondstukgarnituur NEN-EN 469 (2005) Beschermende kleding voor brandweerlieden. Prestatie-eisen voor beschermende kleding voor brandbestrijding 9

12 NEN-EN 471 (2003) Waarschuwingskleding met hoge zichtbaarheid voor professioneel gebruik. Beproevingsmethoden en eisen NPR 3471 (2003) Keuze, gebruik verzorging en onderhoud van kleding met hoge zichtbaarheid NEN-EN 531 (1995, met aanvulling A1 1998) Beschermende kleding voor arbeiders die worden blootgesteld aan hitte (zal t.z.t. worden vervangen door ISO 11612) pren-iso (2006) Beschermende kleding. Kleding voor bescherming tegen hitte en vlammen NEN-EN 533 (1997) Beschermende kleding. Bescherming tegen hitte en vlammen. Materialen en materiaalcombinaties met een beperkte vlamverspreiding. (zal t.z.t. vervangen worden: zie Ontw. NEN-EN-ISO 14116:2003) NEN-EN-ISO (2003) Beschermende kleding. Bescherming tegen hitte en vlammen. Materialen, materiaalcombinaties en kleding met een beperkte vlamverspreiding NEN-EN 1146 (2005) Ademhalingsbeschermingsmiddelen - Onafhankelijke ademluchttoestellen met een kap voor vluchtdoeleinden (ademluchtzelfredmiddel met kap). Eisen, beproeving en merken. NTA 8002 (2000) Beschermende maskers voor reddingsactiviteiten Prestatie-eisen en beproevingen NEN-EN-ISO (2004, met ontwerp aanvulling A1 2006) Beproevingsmethoden voor veiligheidsschoeisel, beschermschoeisel, werkschoeisel en schoeisel voor specifieke werkzaamheden voor beroepsmatig gebruik. NEN-EN-ISO (2004, met ontwerp aanvulling A1 2006)) Veiligheidsschoeisel voor beroepsmatig gebruik. Specificaties. NEN-EN-ISO (2004) Beschermschoeisel voor beroepsmatig gebruik. Specificaties. NEN-EN-ISO (2004, met ontwerp aanvulling A1 2006) Werkschoeisel voor beroepsmatig gebruik. Specificaties. Andere relevante documenten ATC 11 (2005) Middelen voor eerste hulp op het werk, uitgave SDU, Den Haag Certificatie/keurmerken Certificatie speelt een rol voor producten (in het kader van de CE-markering), voor persoonscertificering van BHV ers (op basis van NEN-EN-ISO-IEC 17024), voor certificering van BHV-organisaties en bedrijven/instellingen die het aspect BHV meenemen in hun managementsystemen (NEN-EN-ISO 9001, NEN-EN-ISO 14001, OHSAS 18001). 10