B E L NIEUWS FOREVER YOUNG. Bewonersvereniging EVA Lanxmeer - jaargang 23 - nummer 3 - september 2019

Transcriptie

1 B E L NIEUWS Bewonersvereniging EVA Lanxmeer - jaargang 23 - nummer 3 - september 2019 FOREVER YOUNG Van de redactie Het lijkt net niet meer de dag van gisteren, maar toch nog ontstellend kort geleden, dat ik met mijn gezin ons huis aan de Toon Hermanshof betrok. Maar met evenveel ontsteltenis constateer ik dat het al bijna twintig jaar geleden is. Tijd is een wonderbaarlijk en eigenlijk niet te vatten begrip, waar je eindeloos over kunt mijmeren. En het lijkt of een mens dat meer gaat doen, naarmate de leeftijd vordert. Het was TROUW-columnist Rob Schouten die jaren geleden in zijn column sprak over de eeuwige leeftijd Hij koppelde die term aan een mijmering over een ervaring waar iedere senior in wording vroeg of laat mee te maken krijgt. Ik bedoel dit: dat je de kassière in de supermarkt u hoort zeggen en dat je met een schok beseft dat ze het tegen jou heeft! Thuis voor de spiegel probeer je jezelf door de ogen van de kassière te bezien en inderdaad, je moet erkennen dat je het haar niet kwalijk kan nemen. Het goudblond is definitief in zilver of een maanlandschap veranderd. De wallen onder de ogen gaan niet meer spontaan weg en in de ooit zo gladde huid zijn diepe voren getrokken. Goed, je mag dan nog een acceptabele halve marathon lopen, maar het knagen van de tand des tijds kun je niet voor blijven. Echter, mijn inwendige mens, mijn ik, of moet ik zeggen: mijn ziel, in elk geval iets in mij dat niet aan uiterlijk verval bloot staat, lijkt niet in datzelfde tempo ouder te worden. Wel wijzer, dat moet ik tenminste hopen. De hoeveelheid levenservaringen die je als senior mee torst, leidt als het goed is tot meer bezonnenheid, innerlijke rust, mildheid in oordelen...enz. Maar verder lijkt het of die inwendige mens niet echt veel ouder wordt. Het zal per individu verschillen, maar er lijkt een groeiende distantie tussen mijn eeuwige leeftijd en het aantal kruisjes achter m n naam. Ik mag hopen dat het ook voor de ziel van onze bijna twintig jarige wijk geldt. Dat de eeuwige leeftijd steeds meer uit de pas gaat lopen met het voortschrijden van de kalenderjaren. Zeker wat betreft de pioniersmentaliteit, het enthousiasme, de creativiteit en de inzet voor een saamhorig geheel. Kortom dat alles wat bij onze jonge jaren als wijk hoorde, behouden kan blijven. Aangevuld met de intussen opgedane levenservaring en daarbij horende wijsheid. Of, zoals die intussen bijna tachtigjarige popgigant met zijn veel jongere ziel zo mooi zingt: May you stay forever young! Van binnen, zeg ik er voor de volledigheid bij. Namens de redactie Henk Fonteyn

2 LEZINGENREEKS LANXMEER LITERAIR Met de komst van nieuwe appartementen aan de rand van de grote parkeerplaats naast het Praathuis, waaraan de namen van Gerard Reve en Jan Wolkers gehecht zijn, is de lezingenreeks Lanxmeer Literair weer verzekerd van twee toekomstige boeiende avonden. Ik zie al voor me hoe we met gloeiende wangen en rode oortjes nog eens luisteren naar al die beruchte passages uit Kort Amerikaans en Turks Fruit en natuurlijk uit De Avonden. Maar intussen zijn andere literaire grootheden eerder aan de beurt. Op 29 oktober zal Jan Wierda, docent Nederlands aan het Koningin Wilhelmina Collega, ons inwijden in het werk van Karel Alberdingk Thijm, beter bekend onder zijn pseudoniem Lodewijk van Deyssel, naar wie een van de hoven in onze wijk al bijna twintig jaar heet. We verwachten uiteraard extra veel belangstellingen uit de Lodewijk van Deysselhof, die daarvoor slechts enkele tientallen meters hoeven af te leggen. Om begint Jan met zijn lezing in de ontmoetingsruimte in het Kwarteel. Sluiting uiterlijk De hoed gaat rond. Op 26 november, zelfde tijd en plaats, zal Neerlandicus en dichter René van Loenen een avond stilstaan bij een roemrucht tweetal uit de Nederlandse poëzie, de wel zeer jonggestorven dichter Jacques Perk en de collega die zich over zijn nalatenschap ontfermd heeft, Willem Kloos. Ook hier geldt: toegang gratis, de hoed gaat rond. Organisatie: de Roos van Culemborg in samenwerking met bewoners van het Kwarteel. Hartelijk welkom, ook belangstellenden van buiten de wijk! BEZOEK AAN NIEUWE BEWONERS IN DE KNEL? Ik coördineer sinds ruim een jaar het welkomst bezoek aan nieuwe bewoners. Dit najaar moet ik, om gezondheidsredenen, geheel tegen mijn zin, onze wijk verlaten. Wie wil mijn coördinerende taak(je) overnemen? Het bezoekteam bestaat uit Connie van Nieuwkerk en ondergetekende. Een paar keer per jaar heb je mail overleg met de hof contactpersonen of met Alexander van Setten van de BEL over nieuwe bewoners. De nieuwe bewoners mail je dan met de vraag of ze een welkomst bezoekje op prijs stellen. Zo ja, dan maak je een afspraak met hen en met Connie en ga je er een uurtje heen. Vorig jaar hebben we 12 mensen bezocht. We nemen altijd wat informatie mee en lopen meestal de werkgroepen in de wijk samen door. We vragen naar de belangstelling van de nieuwe bewoners en kijken of er activiteiten zijn die daarbij passen. Het is dus echt niet veel werk, maar wel leuk! Maria Bodewes

3 ECO-SHED We wonen al een tijdje met veel plezier in EVA- Lanxmeer en hebben ons huis intussen flink onder handen genomen. Afgelopen jaar is er een volledig nieuw dak geplaatst met zonnepanelen en de draagconstructie is grotendeels van een nieuwe laklaag voorzien. We zijn nog lang niet klaar en één ding stond al een tijdje op onze lijst: een schuur voor de containers, tuingereedschap en fietsen. Alleen hoe maak je een schuur in een ecologische wijk die duurzaam verantwoord is, bestand tegen weersomstandigheden en opgaat in zijn omgeving? En niet te vergeten dat het er ook nog aardig uit mag zien? Na wat ideeën op te hebben gedaan zijn we tot een eigen ontwerp gekomen die we afgelopen zomer onder onze buitentrap hebben gebouwd. De ecologische schuur "Eco-Shed" is een volledig houtskelet schuur bestaande uit een kastanje houten draagconstructie waarbij de gevel is voorzien van houten latjes van vuren hout. Het laatste materiaal is normaliter ongeschikt als onbehandeld gevelmateriaal. Door deze te behandelen met de schimmel Fungi Force (fungiforce.nl) wordt deze op een duurzame manier geconserveerd. De schimmel zorgt ervoor dat het hout wordt beschermd tegen rotten en andere schimmels. Het donkerkleurig olieachtige goedje is in drie lagen aangebracht waarbij de structuur van het hout zichtbaar blijft. Als laatste is een laag lijnolie aangebracht wat als voeding voor de schimmels dient. Hierna hoeft het de eerste jaren maar één keer per jaar wat lijnolie te hebben. Bij beschadigingen kun je dit bijwerken door wat schimmel bij te smeren met wat lijnolie. Al het verfmateriaal kon na gebruik met water worden afgespoeld en er kwamen helemaal geen chemische toevoegingen bij kijken. Kortom een ideale manier om hout dat weer en wind moet overleven te behandelen en nog ecologisch verantwoord ook! Naast een bijzondere gevel heeft de schuur ook een sedumdak. De eerste week waren de bijen op de bloeiende sedumplantjes al te ontdekken. Daarnaast klimmen padden en insecten graag via de helling van het dak omhoog om ergens te schuilen. Het dak zorgt voor een extra stukje leefomgeving voor planten en dieren in onze wijk. Via de perforaties in de traptredes en de halve meter afstand tussen het dak van de schuur en de trap komt er nog steeds wat daglicht op het sedum. Voor wat extra daglicht is er een ledgroeilamp onder de trap geplaatst wat in de avond als verlichting bij de trap dient, kortom multifunctioneel! Door onze buren werd er tijdens de bouw veel interesse getoond en kregen we ook positieve reacties over het gebruik van een schimmel in plaats van lak of ander conventionele conserveringsmiddelen. Andere mensen die de schuur voor het eerst zagen dachten dat deze er al een tijdje stond omdat de blauwe regen eromheen is gegroeid. Gelukkig hadden we jaren van tevoren al bedacht waar we de schuur wilde hebben en hadden we de positie van de beplanting, die inmiddels volwassen is worden, daar op voorhand op aangepast. Kortom we zijn heel tevreden met het resultaat waarbij we zoveel mogelijk hebben geprobeerd een schuur te bouwen wat in de omgeving opgaat en bij ons huis past. Ben je na het lezen van dit verhaal benieuwd hoe de Eco-Shed er in het echt ziet? Kom dan gerust langs! Amar & Jeroen

4 HEERLIJKE ELEKTRISCHE DEELAUTO S Sinds wij in april dit jaar samen met VrijstadEnergie en LochemEnergie de pilot met het elektrisch autodeelsysteem startten is er heel wat gebeurd. Daarvan brengen we je graag op de hoogte. Schone lucht en minder fossiele brandstof auto s Dit is waar we naar streven en te beginnen in onze eigen wijk. Een enorme opgave, want je bent gewoon gehecht aan je eigen auto en het gevoel van vrijheid dat daarbij hoort. Zelfs duurzame pioniers bekennen dit. Maar ja, in je eentje een elektrische auto kopen is toch een behoorlijke uitgave of een beetje overdreven als je maar weinig rijdt. Maatregelen overheid Daarom besloot het kabinet de aanschaf van een middenklasse elektrische auto tot ,- aantrekkelijker te maken en Provincie Gelderland stimuleert zelfs de elektrische auto s te delen. Fossiele auto's vormen een belangrijke bijdrage aan de luchtvervuiling in Nederland, samen met luchtvaart, scheepvaart en intensieve veehouderij. Iedere verlaging van de uitstoot van giftige uitlaatgassen en fijnstof betekent gezondheidswinst. Over 10 jaar is Amsterdam al benzine- en dieselauto s vrij en vele Europese steden weren al dieselauto s. Van tanken naar laden In het begin bracht de verandering van tanken naar elektrisch laden nogal wat onzekerheid met zich mee. Wat als je ergens in de rimboe zonder elektriciteit komt te zitten. De eerste die dit is overkomen, moeten we nog ontmoeten. De meeste elektrische auto s kunnen minimaal 220 kilometer rijden en hoe vaak rijd je deze afstand nu werkelijk? De laadstations vind je tegenwoordig bijna overal en zelf hebben we de mazzel dat we in eigen wijk gewoon op onze eigen parkeerplaats kunnen laden. De ontwikkelingen in de autobranche - en navenant de toename van het aantal kilometers dat je met een nieuwe elektrische auto kunt rijden - gaan zo snel, dat wij voorzien dat over niet al te lange tijd laadstations onderweg niet eens meer nodig zijn. Waarom coöperatief? Wij zijn ervan overtuigd dat een coöperatief vanuit de bron het duurzaamst is. Het elektrische auto deelsysteem, de app, is van de Europese The Mobility Factory. De app is door onze zuiderburen coöperatief ontwikkeld en zij zitten er bovenop dat het coöperatief blijft. Iedereen voelt zich medeeigenaar en medeverantwoordelijk. Ondanks dat elektrische auto s delen booming business lijkt te worden, is het besef aanwezig, dat je er niet rijk mee moet willen worden. Pas na 150 deelauto s zijn de ontwikkelingskosten gedekt. Commerciële bedrijven, die gaan voor korte-termijn-winst, hebben hiervoor niet het geduld. De ontwikkelaars waken ervoor dat de app optimaal werkend blijft en laten zich niet verleiden tot het snel toevoegen van exotische en storingsgevoelige gadges. In de appwereld komt The Mobility Factory-app dan ook als beste uit de bus. Europese uitrol Met het deelsysteem rijden inmiddels 75 elektrische auto s in Gent en omgeving en 25 auto s in Barcelona. En dus 5 stuks in ons Gelderland. Bovendien zijn net energiecoöperaties in Keulen, Mainz en Madrid aangehaakt. Een wenkend perspectief is dat we in de toekomst met dezelfde app een auto op ons vakantieadres kunnen openen! Heerlijke proefritten met onze elektrische deelauto s Na de succesvolle pilot zijn we in juli voorzichtig begonnen met proefritten rijden in de tijd dat onze inmiddels 6 coöperanten de 2 beschikbare auto s niet hadden gereserveerd. Want the proof of the pudding is in the eating! Iedereen ervoer het gemak waarmee de app werkt. Geen gedoe meer met pasjes en sleutels. De Renault Zoe werd als prettig ervaren voor mensen die een kleine auto gewend zijn en de Nissan Leaf noemde men comfortabel. Bij de laatste is ook het zelfrijdend vermogen al voelbaar: op de snelweg kun je instellen dat ie zelf afstand houdt tot de auto ervoor en tussen de lijnen blijft rijden. Ideaal in files. Vooral de rust, werd in beide auto s als prettig ervaren. De voordelen van CoöperatieAuto We zetten ze nog eens op een rij: - Je bent mede-eigenaar van het concept; dus bestaanszekerder! - In de wijk ken je je mededelers; er zijn gezellige korte lijnen maar toch blijf je onafhankelijk van elkaar - 3 jaar bewezen technologie bij onze coöperatieve zuiderburen - Met de app kun je heel eenvoudig een auto plannen, openen (tegenwoordig ook onderin de kelder van een parkeergarage) en het leukste: de laadstand op afstand bekijken. - Je wordt volledig ontzorgd: de verzekering is geregeld, geen wegenbelasting en geen onderhoudskosten meer. De laadpassen liggen in de auto en je kunt altijd telefonisch om hulp vragen.

5 - Reiskosten worden automatisch verdeeld over de autodelers en je ziet direct hoeveel schonere kilometers je hebt gereden voor welk bedrag. - En uniek bij CoöperatieAuto: we evenaren het meest het gebruik van een eigen auto: je betaalt alleen je schonere kilometers (earthsmiles) en je betaalt niet voor de tijd dat je de auto gebruikt! Een actieve coöperant erbij We hebben Boudewijn Dijkstra uit de Wilgenhoven bereid gevonden om met een groeiende wijkvloot de auto s eens door de wasstraat te halen, auto s te verplaatsen en de helpdesk mede te bemannen. NIEUW! Veranderde voorwaarden - Aangezien veel mensen het lastig vinden om zich voor 4 jaar vast te leggen, is het lidmaatschap van CoöperatieAuto verlaagd naar 2 jaar. - Voor mensen binnen één huishouden gaan we het aantrekkelijker maken om ieder met een eigen account mee te doen èn we zorgen ervoor dat dit boekhoudtechnisch eenvoudig is: alle leden binnen het meerpersoonshuishouden krijgen aan het eind van ieder jaar 10% aan schone kilometers extra cadeau op hun persoonlijke account. Als lid van CoöperatieAuto mag je voor een kortere periode dan 15 jaar geld in het laadplein met zonnedak aan de Marsmanweg investeren. Ook meedoen? Met de coöperatieleden gaan we maandelijks stukjes deelauto bij elkaar leggen, zodat we snel een grotere elektrische Lanxmeervloot hebben. Dan grijp je nooit mis en zijn mensen met een oude auto eerder geneigd hiervan afscheid te nemen. Zo krijgen we samen de boel op gang. De prijslijst is bijgevoegd. Je betaalt all-in (dus ook inclusief elektriciteit) een vast bedrag per maand en bent totaal ontzorgd. Je mag 4 x per jaar van bundel wijzigen. Laat het weten, als je een inschrijfformulier wenst! Hoe meer mensen er mee doen hoe meer auto s we gezamenlijk kunnen plaatsen en hoe schoner we ons met zijn allen kunnen verplaatsen. Wil je uitleg over de app, het laden of wil je ook eens heerlijk proefrijden? Bel of mail: Baukelien Franken, cooperatieauto@gmail.com,

6 Wijzigingen voorbehouden JdK km per jaar km per maand bundel per maand Bundelprijs per km ,00 1, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0,278 Met deze prijzen zijn we uitgegaan van een Renault Zoe of een Nissan Leaf voor 48 maanden. De prijzen zijn all-in; dus inclusief appgebruik, elektriciteit, helpdesk, onderhoud, verzekering en inclusief btw. Ga je in de maand over je aantal in de bundel heen, dan betaal je de bundelprijs per km meer bij. Gebruik je minder dan je hebt voorspeld, dan blijft je tegoed gewoon staan. Met een borg van 500,- word je lid van CoöperatieAuto. Het lidmaatschap duurt minimaal 2 jaar.

7 DAAR STONDEN WE WEER Deze keer wilde ik mijn column overslaan. Ik had eigenlijk niets te melden. Ja, dat de tuin er zo prachtig bij staat. Ja, hoe gezellig ik onze hof-werkdagen vind, al versta ik bijna niemand. Maar dat heb ik al 4 keer verteld. En toen gebeurde het, nog net voor de deadline. Om half 4 s nachts werden wij op 14 september uit ons bed gebeld, door een hofgenoot. Mijn vriendin vloog naar beneden en ik rende het dakterras op. Het stonk vreselijk en ja hoor ik zag vuur. Ongeveer een jaar geleden was onze auto in brand gestoken, ongeveer op die plek en toen stonk het ook zo vreselijk. Oh jee, toch niet wéér...maar nee, het waren de houten schuurtjes. Beneden hadden zich al een respectabel aantal buurtgenoten verzameld. De rook kwam uit het schuurtje naast de onze. Vlug haalden we onze elektrische fietsen eruit en waarschuwden we alle bewoners van ons pand. Immers alle 10 houten schuurtjes konden vlam vatten. Gekleed in snelle kleren, pyjama s, slippers en nog zo wat stonden we zorgelijk, en wat mij betreft koud, te wachten op de brandweer. Het was een akelige déjà vu. Alleen was er nu volle maan en voelde de rook heel giftig. Gelukkig kwam de brandweer snel genoeg en bleef de schade beperkt tot een schuurtje. Met o.a. 3 fietsen, 1 motor en mooi roze kinderfietsje, dat weer wel.. En ja, een schuurtje is ook een bewaarplek van oude spullen die je niet kwijt wil, ook al kijk je er niet elk jaar naar om. Alles was nu verbrand. Waarschijnlijk aangestoken, zei de brandweer. Nou ja zeg, wie doet nu zoiets?! Van slapen kwam niet veel meer en veel hofgenoten zullen zich wat brak hebben gevoeld op die mooie zaterdag. Maar ik merkte wel opnieuw hoe steunend en betrokken iedereen is en hoe fijn het is dat we elkaar goed kennen. De volgende dag was er hulp, taart en bloemen, om het verlies wat te verzachten. De dag erna werd een niet gebruikte maar goede fiets aangeboden...en natuurlijk hebben we als VvE een goede brandverzekering. Maar het blijft een unheimisch gevoel, heel veel gedoe en duur! Connie van Nieuwkerk

8 NIEUWS VAN TERRA BELLA Werkdag - Zomers maaien Zaterdag 6 juli was het Zomerwerkdag. Maaien, zeisen en meer. Van 13:00 tot ongeveer 17:00 is er gewerkt rond de grote vijver en de archeologische heuvel. Ook zijn er clubjes bezig geweest met het inventariseren van plantensoorten in de wijk. We besloten de werkdag zoals gebruikelijk met een borrel en een ijsje! Agenda Terra Bella 21 en 22 september: appelpluk + feest. 2 november wijkwerkdag: snoeien en werkzaamheden rond de vijvers. Tot een volgende werkdag! Zie ook: Cas, Femke, Frank, Joris, Jurjen, Rob en Rosalie Pergola Quartet Bij de parkeerplaats van Quartet zijn vier dansende pergola s neergestreken. In opdracht van Terra Bella zijn het markante landschapsobjecten geworden die door de Persimoen ontworpen en gemaakt zijn. Dit om de parkeerplaats meer een gezicht te geven dat bij de wijk past. Er komen nog klimmers zoals kiwi s in en als ondergroei komen er hagen met bijvoorbeeld olijfwilg. Langs de parallelweg zal een (eetbare) haag komen. En inmiddels staan er hekken: Batenburg gaat de laatste 13 huizen van Entree-Lanxmeer bouwen.

9 CAETSHAGE KLEURT GRENZELOOS GROEN Grenzeloos Groen is het thema van de oogstmarkt op zaterdag 5 oktober bij Stadsboerderij Caetshage. Burgemeester Gerdo van Grootheest zal samen met jeugdburgemeester Loet Aardema op een kunstige en vrolijke manier de opening verzorgen. Tussen 10:00 en 15:00 uur staat het gezellige plein vol kramen met een breed aanbod van ambachtelijke en biologische producten van eigen bodem en uit eigen streek. Het Groen uit het thema hoort vanzelfsprekend bij de stadsboerderij, of het nu gaat om de heerlijke verse groenten of de lekkere inmaak producten. Maar daar blijft het niet bij, want Grenzeloos verwijst naar de wens om een open en toegankelijke plek zijn voor iedereen. Voor mensen uit heel Culemborg (en omstreken), voor jong en oud. Caetshage is meer dan een gewone boerderij, het is ook een zorgboerderij waar verschillende mensen een zinvolle dagbesteding vinden. En het is een natuurgebied waar je een wandelingetje kunt maken of met je kleine kinderen in het zand kunt spelen en op sommige momenten zelfs fijn koffie kunt drinken op het terras. Wat is er te doen? Alle kinderen die graag op smalle randjes lopen, op hun kop staan, de clown spelen of andere kunsten verzinnen, zijn van harte welkom bij Jeugdcircus Pippin. Je kunt verschillende leuke en spannende dingen uitproberen. Enkele kinderen en begeleiders van het jeugdcircus klaar om jullie daarbij te helpen. Slenter verder langs de kramen met wijn van Teun, brood van Sam, kaas van de kaasboerderij en veel meer biologische producten. Geniet van de sieraden, van tassen en het pottenbakkerswerk van Mali. Laat u verrassen door de mooie producten van de Werkplaats van de Wereld. Smid Rogier geeft een workshops smeden, er zijn proeverijen, demonstraties, spelletjes, hapjes en drankjes te veel om op te noemen. Wat wel heel leuk is om nog te melden is dat er een speciaal bier wordt gepresenteerd: de Culemborg Pale Ale, met hop van Caetshage! En natuurlijk is de winkel open! Waar? Stadsboerderij Caetshage is te vinden tegenover de watertoren in Culemborg. Parkeren kan op het terrein naast basisschool "t Praathuis of op de Willem Elschotplaats (aan de overkant). Meer informatie is te vinden op Irma Mommers

10 5G IN OPMARS Ecowijk een witte zone? Maandag 16 september was er een demonstratie in Den Haag. Steeds meer burgers maken zich ongerust over de uitrol van 5G. Gemeenten komen in opstand tegen de overheid over de uitrol. Wat is er aan de hand? In vele landen zijn in de media verhitte discussies over 5G. In Nederland is het lange tijd vrij stil geweest, maar er begint zich een kentering af te tekenen. Burgers en gemeenten gaan zich roeren. Culemborgs 5G Collectief: Diverse wijkgenoten, andere Culemborgers, burgers uit Buren verdiepten zich in de materie en richtten het Culemborgs 5G Collectief op. Wat is er zo anders aan 5G dan aan 4G? Vanwaar die onrust? 5G blijkt te werken met veel hogere frequenties. 2G tot en met 4G zitten tussen de 0,9 en de 3 GHz. 5G blijkt echter van 3 tot 300 GHz te reiken. Deskundigen noemen het een elektromagnetische soep waar we in komen te leven. Sommigen hebben het over een magnetron. Je zou denken dat de ene G de andere vervangt, maar dat is niet zo. Alle frequenties van 2 t/m 4G blijven ook in de lucht. Het wordt dus een opstapeling van frequenties waaraan we worden blootgesteld. Tot nu toe bevinden zich zo n 1800 satellieten in de lucht. Om 5G te kunnen laten werken, worden er extra satellieten de lucht in geschoten. Nu zijn er 8 stralingscentra (groepen zendmasten) met ongeveer 60 zendunits (GSM, UMTS, LTE, etc.) in Culemborg. Straks komen er in elke straat meerdere zendkasten, die bevestigd worden aan lantaarnpalen en gevels. Groot verschil is ook dat de telecom industrie en de overheid een dekkingsgraad van 98% hebben afgesproken voor heel Nederland. Dat betekent dat het ook komt te hangen in natuurgebieden. Overal moet er bereik komen voor bijv. de zelfrijdende auto. Andere landen spraken niet zulke hoge dekkingsgraden af als Nederland. Voor mensen die zich ziek voelen van straling is er straks geen escape meer mogelijk. En de groep mensen die zich er ziek door voelt, neemt toe. Verder wordt gewaarschuwd: kinderen lopen meer risico dan volwassenen. Hun schedels zijn bijv. nog dunner, waardoor er bij bellen met een mobiele telefoon of dect telefoon veel meer straling hun hersenen binnenkomt. Ook dat is aangetoond. Zo kan het zijn dat je zelf geen klachten hebt, terwijl je kinderen er wel degelijk last van kunnen hebben of er schade van kunnen ondervinden. Schade voor gezondheid van de mens, dier en milieu De overheid stelt dat alles binnen de veiligheidsnormen gebeurt. We hoeven ons geen zorgen te maken. De zgn. ICNIRP norm wordt niet overschreden. Maar hoe zit het dan met de meer dan onderzoeken die zijn gedaan, waaruit wel degelijk schade blijkt? Genoemd worden zowel lichamelijke als geestelijke klachten: kanker, waaronder leukemie en borstkanker, hartkloppingen, bloeddrukveranderingen, suikerziekte, auto-immuunziekten, verslechtering van de kwaliteit van het sperma, onvruchtbaarheid, hormoonveranderingen, miskramen, tinnitus, DNA schade (!), dementie, depressie, slaap EEG stoornissen, inslaapproblemen, autisme. Een indrukwekkende lijst. Verder worden vreemde, nog niet eerder vertoonde ziektes geconstateerd aan bomen, aan de kant van de boom die naar de huidige zendmasten staat gekeerd, fysiologische en morfologische veranderingen bij diverse planten. Bijen raken gedesoriënteerd van elektromagnetische straling en vinden hun bijenkorf niet meer terug. Onze bijen die we zo hard nodig hebben voor de voedselvoorziening. Maar liefst 70% van onze wereldwijde voedselvoorziening hangt af van bijen. Hebben we dan straks zelfdenkende koelkasten, die onze boodschappen automatisch voor ons bestellen, maar alleen nog eenzijdig voedsel om erin te leggen? Momenteel is onze insectenpopulatie met 70% afgenomen. Moeten we niet eerst eens kijken of onze insectenpopulatie zich herstelt als we bijv. Roundup niet meer gebruiken, voordat we de insecten aan nog meer straling gaan blootstellen? Het blijkt dat de wetenschappers die betaald worden door de telecombedrijven zelf, doorgaans als uitkomst hebben dat er geen sprake is van risico s, hooguit enige opwarming van het lichaam. De alarmerende onderzoeksresultaten komen van onafhankelijk wetenschappers, die niet zijn betaald door de industrie. 10

11 Meer dan 180 wetenschappers uit 36 landen deden in 2017 een groot appèl op de EU om geen 5G uit te gaan rollen. Wij, ondergetekende wetenschappers, adviseren een moratorium op de uitrol van 5G, de vijfde generatie voor mobiele communicatie, totdat potentiële gevaren voor de menselijke gezondheid en het milieu volledig zijn onderzocht door wetenschappers onafhankelijk van de industrie. 5G zal de blootstelling aan radiofrequente elektromagnetische velden (RF- EMF) aanzienlijk verhogen bovenop de reeds bestaande 2G, 3G, 4G, WiFi enz. RF-EMF is bewezen schadelijk voor mens en milieu. Electromagnetisme in levende wezens De kennis groeit over het feit dat er veel meer elektromagnetische processen zich afspelen in ons lichaam. Niet alleen onze zenuwen geven pulsjes door, maar ook cellen blijken een eigen elektromagnetisch veld te kennen en daarmee met elkaar te communiceren. De haartjes van de bijen moeten statisch zijn, om de pollen goed te kunnen oppakken van de bloem. Als je je in elektromagnetisme in de natuur verdiept ontstaat er een ontroerend beeld hoe mooi en fijnzinnig de natuur en ook wij in elkaar zitten. Begin oktober verschijnt hierover een boek van Sander Funneman. Maar het wordt dan ook ineens helder waarom de elektromagnetische straling zo kan interfereren met ons lichaam en ons ecologische systeem. Wij zijn niet alleen een verzameling scheikundige stofjes, maar ook een elektromagnetisch wezen. ICNIP-norm Hoe zit het dan met die norm die onze gezondheid en veiligheid moet beschermen, waar de overheid zich op richt? Die blijkt enkel thermische effecten te bekijken. Als we niet teveel opwarmen (maximaal 1 graad) door de straling, is het veilig. Afgezien van het feit dat een graad opwarmen niet prettig aanvoelt, maken we ons zorgen over dat al die andere onderzoeksresultaten worden genegeerd. Waarom houdt de overheid zich blind en doof voor wat wetenschappers naar voren brengen? Waarom worden de belangen van de industrie boven alle andere belangen gezet? Is hier sprake van doorgeschoten kapitalisme? Privacy Straks is permanent zichtbaar waar elke burger, die een mobieltje draagt, zich bevindt. Er worden vele data van burgers verzameld om alle smart apparaten met elkaar te kunnen verbinden. Hoe zit het met de bescherming van al deze gegevens, met onze privacy? Wat als onze gegevens in verkeerde handen vallen? 5G wordt gezamenlijk gemaakt met Huawai. Zijn we wel alert genoeg? 5G gebruikt voor militaire doeleinden Barrie Trower, nu gepensioneerd, die heeft gewerkt binnen de Amerikaanse militaire macht, heeft zich binnen zijn carrière intensief bezig gehouden met toepassingen van elektromagnetische straling, o.a. 5G. Hij stelt dat 5G allang gebruikt is binnen de militaire macht als wapen om mensen te doden of te verzwakken. Hij steekt zijn nek uit en waarschuwt met klem voor de risico s van 5G. Ook die informatie stelt niet bepaald gerust. Democratie en burgerrechten Er is geen democratisch debat geweest. De Tweede Kamer heeft deze maand een wetsvoorstel gedaan, dat gemeenten de uitrol van 5G niet kunnen tegen houden. Er is zelfs vastgelegd dat gezondheidsklachten van burgers geen reden kunnen zijn om een zendmast te kunnen tegenhouden, of bijv. op afstand van je huis te willen houden. De telecombedrijven hebben het recht gekregen om de zendkasten ook aan gevels van huizen te mogen hangen. Ook als je electrosensitief bent, of wellicht gaat worden van al die straling. Ze hebben de vrije hand gekregen. Rechten van burgers worden drastisch ingeperkt. De overheid weigert het voorzorgprincipe toe te passen, waar ze wel degelijk toe verplicht zijn. Verzekeraars en telecombedrijven hebben zich ingedekt tegen schade: zij zorgen dat ze niet aansprakelijk zijn. Wie neemt de verantwoordelijkheid? We kennen binnen de EU grondwettelijke rechten op het gebied van gezondheid en lichamelijke en geestelijke integriteit. Deze rechten worden genegeerd. Energie De verwachting is dat als we 5G en allerlei smart apparaten zouden gaan krijgen, dit fors meer energie gaat kosten. En dat terwijl we de huidige energietransitie nog niet rond hebben. Tijd voor een pas op de plaats? Opwarming van de aarde Straling die niet een apparaat bereikt, maar botst tegen voorwerpen/ gebouwen/ mensen/ natuur in de omgeving, wordt omgezet in warmte. Hoe meer straling, hoe meer opwarming. Ook daar zijn zorgen over. Wat willen we? - bewustwording: we roepen iedereen op om zich meer te gaan verdiepen in het 11

12 onderwerp 5G, m.n. in wat onafhankelijk wetenschappers erover te zeggen hebben. - evaluatie: wij bepleiten dat eerst de onderzoeksrapporten over effecten van de elektromagnetische straling goed worden geëvalueerd. - bewezen veilig: voor ons volstaat het niet dat 5G onbewezen onveilig is. We willen niet eerst een uitrol en daarna pas de onderzoeken over de effecten, zoals bij 1 t/m 4G wel is gebeurd. We pleiten eerst voor goed en vooral onafhankelijk onderzoek, voordat er al dan niet een uitrol plaatsvindt van bepaalde frequenties. - nulmeting en monitoring: we hebben de gemeente per brief opgeroepen om een nulmeting te doen en meer te gaan monitoren. Hoeveel straling hebben we op dit moment in Culemborg. Zien we veranderingen op het gebied van gezondheid en natuur bijv. vlak bij zendmasten? Wat kunnen bijv. artsen, verloskundigen, psychologen, biologen, boeren hierover zeggen? - Petitie voor een Witte Zone : Als onze zorgen door meer dan 50% van onze wijkgenoten worden gedeeld, willen we naar de gemeente stappen om op basis van het democratisch principe een witte zone te creëren in onze ecowijk. Dat wil zeggen dat we dan 5G willen tegenhouden, zolang niet bewezen is, dat het veilig is. Meer informatie over de handtekeningenactie volgt nog. En wie weet, sluiten andere wijken zich bij ons initiatief aan! Boeiende lezing Op woensdagavond 16 oktober van 9.30 uur tot uur organiseren we een lezing voor onze wijk over het onderwerp en hebben o.a. daarvoor onafhankelijk onderzoeker, Sander Funneman uitgenodigd. Locatie: De Ontmoeting in Bon Vie, Admiraal Vlinderlaan 2. We vragen een bijdrage van 5, op vrijwillige basis, om de kosten te dekken. We hopen op een grote opkomst en heten jullie van harte welkom! Wie zich betrokken voelt bij het onderwerp en zich met zijn of haar talenten wil aansluiten bij ons collectief is van harte welkom. Het Culemborgs 5G Collectief THERMO BELLO GAAT NIEUWE WONINGEN AANSLUITEN Na deze zomer is de voorbereiding gestart van de 13 woningen naast de 20 woningen van het Quartet. Batenburg gaat ook deze woningen het komende jaar bouwen. De woningen worden aangesloten op het warmtenet van Thermo Bello, en de verwarmingsbuizen worden deze herfst al onder fundering aangebracht. De nieuwe woningen nemen warmte af voor de ruimteverwarming maar ook voor de bereiding van warm tapwater. Want ook deze woningen worden uitgerust met een boosterwarmtepomp die het verwarmingswater van Thermo Bello gebruikt om tapwater te maken. Dat betekent voor Thermo Bello dat er ook in de zomerperiode, bij warm weer, vraag naar warmte kan zijn. Uit de enquête over het buurtenergieplan bleek dat verschillende bewoners graag willen weten wat Thermo bello gaat doen om het gebruik van aardgas te vervangen door een duurzame energiebron. Thermo bello gaat daarover een extra hoofdstuk toevoegen aan het buurtenergieplan. Maar de korte samenvatting is dat we de piekvraag van aardgas kunnen verminderen door te investeren in een warmtepomp met een grotere productiecapaciteit. Daarnaast heeft het zin om te investeren in een grotere warmtebuffer. De voorziening op aardgas heeft ook een functie als back-up voor het geval de warmtepomp in storing gaat. Als back-up kunnen we denken aan een extra warmtepomp of aan een andere elektrische warmtevoorziening. Verder heeft Thermo Bello deze zomer alle nog openstaande leningen afgelost en dat betekent dat we nu geen schulden meer op de balans hebben staan. Gerwin Verschuur Directeur Thermo Bello BV gerwin@thermobello.nl 12

13 BERICHTEN UIT HET QUARTET Pergola s Quartet Hieronder enkele foto s van de nieuwe Pergola s bij de parkeerplaats van het Quartet. Op verzoek van Terra Bella heeft bedrijf de Persimoen deze markante houten landschapsobjecten ontworpen en geplaatst. De volgende stap is de beplanting; onder de pergola s klimplanten geplant en op diverse plekken komen nog (eetbare) hagen, zoals langs de Parallelweg-oost. Laatste huizen Entree Eva-Lanxmeer/Quartet Aannemer Batenburg heeft hekken geplaatst om te beginnen met de bouw van de laatste 13 huizen op de overblijvende kavels. Hiermee komt het gebied in de fase van afronding en belooft het een groot hof te worden. Het ontwerp voor het mandelig gebied wordt gedaan door de Persimoen (Rutger/Nelleke) in samenwerking met Marjolein van den Bosch (MarjoleinTuinwerk.nl) Jurjen van der Groep 13

14 COLOFON Redactie Connie van Nieuwkerk, Henk Fonteyn, Jolanda Prins, Chris Jansens. Foto s Amar Sjauw en Wa, Jurjen van der Groep, Connie van Nieuwkerk, Jan Willem Prins en verschillende fotografen belnieuws@gmail.com; foto s in jpg-formaat, géén PDF, graag los van de tekst. Sluitingsdatum inleveren kopij volgende BEL-nieuws: 11 december Voor de leesbaarheid van de nieuwsbrief wil de redactie bij voorkeur bijdragen van maximaal 2 A 4- tjes. Inclusief foto s. Uitzonderingen graag in overleg. BEL Postbus AA Culemborg BEL-BESTUUR Jan Theunissen Martin Heerschop Kees Kil Alexander van Setten jantheunisssen@hotmail.com martin.heerschop3@gmail.com cakil@ziggo.nl alexander@vansettenonline.nl EVA-BUREAU Nesciohof 7 Alexander van Setten administratie@eva-lanxmeer.nl 4103 WE Culemborg BEL-WERKGROEPEN Stichting Terra Bella Jeanne Buwalda jeannebuwalda@gmail.com ToPla (Toetsing planontwikkeling) Monique Ramaekers ramaekers.mc@gmail.com Energie en Installaties André de Jongh andre@lovelingpioniers.nl Droge Voeten Appie Bos henk.j.bos@xs4all.nl Stank Erik Hoven HovenTuin@telfort.nl Thermo Bello Gerwin Verschuur gerwin@schepjeleven.nl Autodelen Wheels4all Jan Theunissen jan.theunissen@wheels4all.nl Amfibieën Arno Kerkdijk arnokerkdijk@gmail.com Huis- en wijkmonitoring Vacant Website Baukelien Franken intentief@gmail.com Stichting Watertoren Culemborg Arjen Schamhart arjen@watertorenculemborg.nl Lanxzij Jan van Dongen verduijndongen@home.nl Wijkraad Jan Theunissen Jan.theunissen@dienstwerk.nl Welkom Maria Bodewes mariabodewes@planet.nl CAETSHAGE Zorgboerderij Hilde Verweij zorg@caetshage.nl Boerderij Todd Phillips boerderij@caetshage.org Bestuur Martin Heerschop bestuur@caetshage.nl Vragen, ideeën of meldingen over schade aan de openbare ruimte (groen, grijs, blauw) kun je via je contactpersoon of direct aan Terra Bella melden. Wij zorgen voor een vervolgactie. Bedankt, het Terra Bella team: Rob ( ) 14