Basisbegrippen van de taalwetenschap: Taalverandering en taalcontact

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Basisbegrippen van de taalwetenschap: Taalverandering en taalcontact"

Transcriptie

1 Basisbegrippen van de taalwetenschap: Taalverandering en taalcontact Marc van Oostendorp 6 december 2004

2 Taalverandering en taalcontact Historische taalkunde De studie van taalverandering Wetenschap en taalverandering Modellen van taalverandering De comparatieve methode Stervende talen Pidgins en creooltalen Sranan Tongo Ontleningen

3 De studie van taalverandering Taalverandering en taalcontact Historische taalkunde De studie van taalverandering Wetenschap en taalverandering Modellen van taalverandering De comparatieve methode Stervende talen Pidgins en creooltalen Sranan Tongo Ontleningen

4 De studie van taalverandering Deelonderwerpen Taalverandering: wat zijn de factoren die bepalen dat talen veranderen? En hoe gaat die verandering in zijn werk? : Wat gebeurt er als sprekers van de ene taal min of meer intensief omgaan met sprekers van een andere taal?...

5 De studie van taalverandering Deelonderwerpen Taalverandering: wat zijn de factoren die bepalen dat talen veranderen? En hoe gaat die verandering in zijn werk? : Wat gebeurt er als sprekers van de ene taal min of meer intensief omgaan met sprekers van een andere taal?...

6 De studie van taalverandering Deelonderwerpen Taalverandering: wat zijn de factoren die bepalen dat talen veranderen? En hoe gaat die verandering in zijn werk? : Wat gebeurt er als sprekers van de ene taal min of meer intensief omgaan met sprekers van een andere taal?...

7 Wetenschap en taalverandering Taalverandering en taalcontact Historische taalkunde De studie van taalverandering Wetenschap en taalverandering Modellen van taalverandering De comparatieve methode Stervende talen Pidgins en creooltalen Sranan Tongo Ontleningen

8 Wetenschap en taalverandering Straatsburgse Sermoenen Latijn: Per Dei amorem et per christiani populi et nostram commumem salutem,... Roman (oorspronkelijk): Pro deo amur et pro christian poblo et nostro commun saluament... Oudfrans: Por dieu amor et por del crestiien poeple et nostre comun salvement,... Middelfrans: Pour l amour Dieu et pour le sauvement du chrestien peuple et le nostre commun... Modern Frans: Pour l amour de Dieu et pour le salut commun du peuple chrétien et le notre

9 Wetenschap en taalverandering Straatsburgse Sermoenen Latijn: Per Dei amorem et per christiani populi et nostram commumem salutem,... Roman (oorspronkelijk): Pro deo amur et pro christian poblo et nostro commun saluament... Oudfrans: Por dieu amor et por del crestiien poeple et nostre comun salvement,... Middelfrans: Pour l amour Dieu et pour le sauvement du chrestien peuple et le nostre commun... Modern Frans: Pour l amour de Dieu et pour le salut commun du peuple chrétien et le notre

10 Wetenschap en taalverandering Straatsburgse Sermoenen Latijn: Per Dei amorem et per christiani populi et nostram commumem salutem,... Roman (oorspronkelijk): Pro deo amur et pro christian poblo et nostro commun saluament... Oudfrans: Por dieu amor et por del crestiien poeple et nostre comun salvement,... Middelfrans: Pour l amour Dieu et pour le sauvement du chrestien peuple et le nostre commun... Modern Frans: Pour l amour de Dieu et pour le salut commun du peuple chrétien et le notre

11 Wetenschap en taalverandering Straatsburgse Sermoenen Latijn: Per Dei amorem et per christiani populi et nostram commumem salutem,... Roman (oorspronkelijk): Pro deo amur et pro christian poblo et nostro commun saluament... Oudfrans: Por dieu amor et por del crestiien poeple et nostre comun salvement,... Middelfrans: Pour l amour Dieu et pour le sauvement du chrestien peuple et le nostre commun... Modern Frans: Pour l amour de Dieu et pour le salut commun du peuple chrétien et le notre

12 Wetenschap en taalverandering Straatsburgse Sermoenen Latijn: Per Dei amorem et per christiani populi et nostram commumem salutem,... Roman (oorspronkelijk): Pro deo amur et pro christian poblo et nostro commun saluament... Oudfrans: Por dieu amor et por del crestiien poeple et nostre comun salvement,... Middelfrans: Pour l amour Dieu et pour le sauvement du chrestien peuple et le nostre commun... Modern Frans: Pour l amour de Dieu et pour le salut commun du peuple chrétien et le notre

13 Wetenschap en taalverandering Taalverandering is universeel Elke taal lijkt altijd op alle niveaus (zij het niet altijd even snel) verandering aan taalverandering Vrijwel alle Europese talen kennen één oorsprong: Proto-Indo-Europees Uitzonderingen: Baskisch, Fins, Hongaars,... Historische taalkunde is een van de oudste taalkundige disciplines

14 Wetenschap en taalverandering Taalverandering is universeel Elke taal lijkt altijd op alle niveaus (zij het niet altijd even snel) verandering aan taalverandering Vrijwel alle Europese talen kennen één oorsprong: Proto-Indo-Europees Uitzonderingen: Baskisch, Fins, Hongaars,... Historische taalkunde is een van de oudste taalkundige disciplines

15 Wetenschap en taalverandering Taalverandering is universeel Elke taal lijkt altijd op alle niveaus (zij het niet altijd even snel) verandering aan taalverandering Vrijwel alle Europese talen kennen één oorsprong: Proto-Indo-Europees Uitzonderingen: Baskisch, Fins, Hongaars,... Historische taalkunde is een van de oudste taalkundige disciplines

16 Wetenschap en taalverandering Taalverandering is universeel Elke taal lijkt altijd op alle niveaus (zij het niet altijd even snel) verandering aan taalverandering Vrijwel alle Europese talen kennen één oorsprong: Proto-Indo-Europees Uitzonderingen: Baskisch, Fins, Hongaars,... Historische taalkunde is een van de oudste taalkundige disciplines

17 Wetenschap en taalverandering Taalverandering en wetenschap Veel mensen hanteren (onbewust) het Golden Age Principle " At some stage in the past, language was in a state of perfection Taalkundig gezien zijn er echter weinig reden om te menen dat dit een daadwerkelijk geldig principle is. Op zich is het interessant dat taalverandering voor veel mensen een bron van ergernis is Voorbeeld: hun hebben

18 Wetenschap en taalverandering Taalverandering en wetenschap Veel mensen hanteren (onbewust) het Golden Age Principle " At some stage in the past, language was in a state of perfection Taalkundig gezien zijn er echter weinig reden om te menen dat dit een daadwerkelijk geldig principle is. Op zich is het interessant dat taalverandering voor veel mensen een bron van ergernis is Voorbeeld: hun hebben

19 Wetenschap en taalverandering Taalverandering en wetenschap Veel mensen hanteren (onbewust) het Golden Age Principle " At some stage in the past, language was in a state of perfection Taalkundig gezien zijn er echter weinig reden om te menen dat dit een daadwerkelijk geldig principle is. Op zich is het interessant dat taalverandering voor veel mensen een bron van ergernis is Voorbeeld: hun hebben

20 Wetenschap en taalverandering Taalverandering en wetenschap Veel mensen hanteren (onbewust) het Golden Age Principle " At some stage in the past, language was in a state of perfection Taalkundig gezien zijn er echter weinig reden om te menen dat dit een daadwerkelijk geldig principle is. Op zich is het interessant dat taalverandering voor veel mensen een bron van ergernis is Voorbeeld: hun hebben

21 Wetenschap en taalverandering Taalverandering en wetenschap Veel mensen hanteren (onbewust) het Golden Age Principle " At some stage in the past, language was in a state of perfection Taalkundig gezien zijn er echter weinig reden om te menen dat dit een daadwerkelijk geldig principle is. Op zich is het interessant dat taalverandering voor veel mensen een bron van ergernis is Voorbeeld: hun hebben

22 Wetenschap en taalverandering Verloedering

23 Modellen van taalverandering Taalverandering en taalcontact Historische taalkunde De studie van taalverandering Wetenschap en taalverandering Modellen van taalverandering De comparatieve methode Stervende talen Pidgins en creooltalen Sranan Tongo Ontleningen

24 Modellen van taalverandering Boommodel De ontdekking van het Proto-Indo-Europees behoort tot de meest glorieuze van de de taalwetenschap In de 18e eeuw verklaarde William Jones zo de verwantschap tussen Grieks, Latijn en Sanskriet In de 19e werd de comparatieve methode verfijnd: Regelmatigheidshypothese: klankverandering verloopt regelmatig en transparant Verwantschapshypothese: Fonologische overeenkomst tussen talen houdt verband met genetische verwantschap

25 Modellen van taalverandering Problemen met genetische bomen Het boommodel kan leiden tot enkele misverstanden: talen worden gezien als monolithische eenheden zonder interne variatie overgang van moedertaal naar dochter wordt gezien als abrubt houdt geen rekening met taalcontact

26 Modellen van taalverandering Wellentheorie De Wellentheorie (Schmidt 1872) vult het boommodel aan: Als je een steen in de vijver gooit, spreiden de golfjes zich rondom dat punt Zo werkt taalverandering ook

27 De comparatieve methode Taalverandering en taalcontact Historische taalkunde De studie van taalverandering Wetenschap en taalverandering Modellen van taalverandering De comparatieve methode Stervende talen Pidgins en creooltalen Sranan Tongo Ontleningen

28 De comparatieve methode Taalvergelijking: Germaans ndl vader vallen huis bruin du Vater fallen Haus bruin eng father fall house brown fr - falle hûs brún zw fader falla hus brun de fader falde hus brun no far falle hus brun ijsl faðir fjórir hús brúnn

29 De comparatieve methode Taalvergelijking: Indo-Europees PIE *ma:te:r Oud-Engels faðr m2ðr Grieks pate:r " me:te:r Latijn pater ma:te:r Oudkerkslavisch - mati Oudiers atir ma:tir Sanskriet pit@r ma:t@r

30 De comparatieve methode Taalfamilies

31 Stervende talen Taalverandering en taalcontact Historische taalkunde De studie van taalverandering Wetenschap en taalverandering Modellen van taalverandering De comparatieve methode Stervende talen Pidgins en creooltalen Sranan Tongo Ontleningen

32 Stervende talen Taaldood Op dit moment worden er naar schatting vijf- tot zesduizend verschillende talen gesproken Volgens sommigen zal daarvan over honderd jaar negentig procent uitgestorven zijn

33 Stervende talen Taaldood Op dit moment worden er naar schatting vijf- tot zesduizend verschillende talen gesproken Volgens sommigen zal daarvan over honderd jaar negentig procent uitgestorven zijn

34 Stervende talen Taaldood: pro en contra Het sterven van talen is geen probleem: De sprekers kiezen er zelf voor Er blijft nog een grote rijkdom aan variatie over Het sterven van talen is wel een probleem: Elke taal is uniek en draagt bij aan het cultureel erfgoed van de mensheid In de woordenschat van talen, en in de verhalen, zit veel wijsheid verborgen De keuze voor een dominante taal is lang niet altijd écht vrijwillig

35 Stervende talen Taaldood: pro en contra Het sterven van talen is geen probleem: De sprekers kiezen er zelf voor Er blijft nog een grote rijkdom aan variatie over Het sterven van talen is wel een probleem: Elke taal is uniek en draagt bij aan het cultureel erfgoed van de mensheid In de woordenschat van talen, en in de verhalen, zit veel wijsheid verborgen De keuze voor een dominante taal is lang niet altijd écht vrijwillig

36 Stervende talen Taaldood: pro en contra Het sterven van talen is geen probleem: De sprekers kiezen er zelf voor Er blijft nog een grote rijkdom aan variatie over Het sterven van talen is wel een probleem: Elke taal is uniek en draagt bij aan het cultureel erfgoed van de mensheid In de woordenschat van talen, en in de verhalen, zit veel wijsheid verborgen De keuze voor een dominante taal is lang niet altijd écht vrijwillig

37 Stervende talen Taaldood: pro en contra Het sterven van talen is geen probleem: De sprekers kiezen er zelf voor Er blijft nog een grote rijkdom aan variatie over Het sterven van talen is wel een probleem: Elke taal is uniek en draagt bij aan het cultureel erfgoed van de mensheid In de woordenschat van talen, en in de verhalen, zit veel wijsheid verborgen De keuze voor een dominante taal is lang niet altijd écht vrijwillig

38 Stervende talen Taaldood: pro en contra Het sterven van talen is geen probleem: De sprekers kiezen er zelf voor Er blijft nog een grote rijkdom aan variatie over Het sterven van talen is wel een probleem: Elke taal is uniek en draagt bij aan het cultureel erfgoed van de mensheid In de woordenschat van talen, en in de verhalen, zit veel wijsheid verborgen De keuze voor een dominante taal is lang niet altijd écht vrijwillig

39 Stervende talen Taaldood: pro en contra Het sterven van talen is geen probleem: De sprekers kiezen er zelf voor Er blijft nog een grote rijkdom aan variatie over Het sterven van talen is wel een probleem: Elke taal is uniek en draagt bij aan het cultureel erfgoed van de mensheid In de woordenschat van talen, en in de verhalen, zit veel wijsheid verborgen De keuze voor een dominante taal is lang niet altijd écht vrijwillig

40 Stervende talen Taaldood: pro en contra Het sterven van talen is geen probleem: De sprekers kiezen er zelf voor Er blijft nog een grote rijkdom aan variatie over Het sterven van talen is wel een probleem: Elke taal is uniek en draagt bij aan het cultureel erfgoed van de mensheid In de woordenschat van talen, en in de verhalen, zit veel wijsheid verborgen De keuze voor een dominante taal is lang niet altijd écht vrijwillig

41 Pidgins en creooltalen Taalverandering en taalcontact Historische taalkunde De studie van taalverandering Wetenschap en taalverandering Modellen van taalverandering De comparatieve methode Stervende talen Pidgins en creooltalen Sranan Tongo Ontleningen

42 Pidgins en creooltalen Oplossingen voor taalproblemen De taal kiezen van een dominante groep Een neutrale taal kiezen Een pidgin...

43 Pidgins en creooltalen Oplossingen voor taalproblemen De taal kiezen van een dominante groep Een neutrale taal kiezen Een pidgin...

44 Pidgins en creooltalen Oplossingen voor taalproblemen De taal kiezen van een dominante groep Een neutrale taal kiezen Een pidgin...

45 Pidgins en creooltalen Oplossingen voor taalproblemen De taal kiezen van een dominante groep Een neutrale taal kiezen Een pidgin...

46 Pidgins en creooltalen Pidgins Pidgins ontstaan als (volwassen) sprekers met elkaar communiceren zonder gemeenschappelijke taal Woordenschat wordt ontleend aan dominante taal (superstratum) Veel grammatica doet denken aan onderliggende taal (substratum)

47 Pidgins en creooltalen Pidgins Pidgins ontstaan als (volwassen) sprekers met elkaar communiceren zonder gemeenschappelijke taal Woordenschat wordt ontleend aan dominante taal (superstratum) Veel grammatica doet denken aan onderliggende taal (substratum)

48 Pidgins en creooltalen Pidgins Pidgins ontstaan als (volwassen) sprekers met elkaar communiceren zonder gemeenschappelijke taal Woordenschat wordt ontleend aan dominante taal (superstratum) Veel grammatica doet denken aan onderliggende taal (substratum)

49 Pidgins en creooltalen Engelse woorden, Kwaio-grammatica Solomons Pidgin luk luk-im hamar hamar-im Glosse look see something pound, hammer pound, hammer something

50 Pidgins en creooltalen Engelse woorden, Kwaio-grammatica Mi no luk-um pikipiki bulong iu *I did not see-it your pig I did not see your pig *Mi no luk pikipiki bulong iu

51 Pidgins en creooltalen Engelse woorden, Kwaio-grammatica Mi no luk-um pikipiki bulong iu *I did not see-it your pig I did not see your pig *Mi no luk pikipiki bulong iu

52 Pidgins en creooltalen Engelse woorden, Kwaio-grammatica Mi no luk-um pikipiki bulong iu *I did not see-it your pig I did not see your pig *Mi no luk pikipiki bulong iu

53 Pidgins en creooltalen Engelse woorden, Kwaio-grammatica Mi no luk-um pikipiki bulong iu *I did not see-it your pig I did not see your pig *Mi no luk pikipiki bulong iu

54 Pidgins en creooltalen Kwaio woorden, Kwaio-grammatica Kwaio aga aga-si gumu gumu-ri Glosse kijk iets zien hameren iets hameren

55 Pidgins en creooltalen Foreigner Talk Jij niet begrijpen You want-um firewater

56 Pidgins en creooltalen Foreigner Talk Jij niet begrijpen You want-um firewater

57 Pidgins en creooltalen Kenmerken van pidgins Vereenvoudigde lettergreepstructuur, weinig complexe klinkers en medeklinkers Minimale inflectie SVO-woordvolgorde, weinig inbedding Kleine woordenschat

58 Pidgins en creooltalen Kenmerken van pidgins Vereenvoudigde lettergreepstructuur, weinig complexe klinkers en medeklinkers Minimale inflectie SVO-woordvolgorde, weinig inbedding Kleine woordenschat

59 Pidgins en creooltalen Kenmerken van pidgins Vereenvoudigde lettergreepstructuur, weinig complexe klinkers en medeklinkers Minimale inflectie SVO-woordvolgorde, weinig inbedding Kleine woordenschat

60 Pidgins en creooltalen Kenmerken van pidgins Vereenvoudigde lettergreepstructuur, weinig complexe klinkers en medeklinkers Minimale inflectie SVO-woordvolgorde, weinig inbedding Kleine woordenschat

61 Pidgins en creooltalen Creooltalen Pidgins die door moedertaalsprekers geleerd worden maar niet elke creooltaal heeft een aantoonbare pidginfase gekend en bovendien kan het pidgin soms een aanzienlijke mate van voldragenheid kennen

62 Sranan Tongo Taalverandering en taalcontact Historische taalkunde De studie van taalverandering Wetenschap en taalverandering Modellen van taalverandering De comparatieve methode Stervende talen Pidgins en creooltalen Sranan Tongo Ontleningen

63 Sranan Tongo Sranan Tongo Belangrijke taal van (de creolen in) Suriname Wortels gaan terug op de 17e eeuw: (Engelse) slavenhouders vestigden zich in Suriname Superstratum: Engels Engelsen werden in 1667 verdreven door Nederlanders Veel slaven kwamen uit West-Afrika: Gbe, KiKongo

64 Sranan Tongo Sranan Tongo Belangrijke taal van (de creolen in) Suriname Wortels gaan terug op de 17e eeuw: (Engelse) slavenhouders vestigden zich in Suriname Superstratum: Engels Engelsen werden in 1667 verdreven door Nederlanders Veel slaven kwamen uit West-Afrika: Gbe, KiKongo

65 Sranan Tongo Sranan Tongo Belangrijke taal van (de creolen in) Suriname Wortels gaan terug op de 17e eeuw: (Engelse) slavenhouders vestigden zich in Suriname Superstratum: Engels Engelsen werden in 1667 verdreven door Nederlanders Veel slaven kwamen uit West-Afrika: Gbe, KiKongo

66 Sranan Tongo Sranan Tongo Belangrijke taal van (de creolen in) Suriname Wortels gaan terug op de 17e eeuw: (Engelse) slavenhouders vestigden zich in Suriname Superstratum: Engels Engelsen werden in 1667 verdreven door Nederlanders Veel slaven kwamen uit West-Afrika: Gbe, KiKongo

67 Sranan Tongo Sranan Tongo Belangrijke taal van (de creolen in) Suriname Wortels gaan terug op de 17e eeuw: (Engelse) slavenhouders vestigden zich in Suriname Superstratum: Engels Engelsen werden in 1667 verdreven door Nederlanders Veel slaven kwamen uit West-Afrika: Gbe, KiKongo

68 Sranan Tongo Een paar woorden Sranan Sranan frede musu tompu waka noso lasi Engels afraid must stump walk nose loss

69 Ontleningen Taalverandering en taalcontact Historische taalkunde De studie van taalverandering Wetenschap en taalverandering Modellen van taalverandering De comparatieve methode Stervende talen Pidgins en creooltalen Sranan Tongo Ontleningen

70 Ontleningen Leenwoorden uit het Nederlands Indonesisch: senang, soebat Italiaans: pasta, piano, parlando Russisch: karwats, knoet, doerak, pierewaaien, apparatsjik Spaans: cargo, casco, passaat, indigo, tilde Jiddisch: kloffie Engels: sjofel, afnokken Zweeds: knäckebröd Frans: affijn Duits: aha-erlebnis Arabisch: algebra, atlas, bazar, benzine, koffie,

MINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK. Onderdeel Taalverandering en Taalcontact. 2007-2008, 1e semester. 4e college (29-11-2007)

MINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK. Onderdeel Taalverandering en Taalcontact. 2007-2008, 1e semester. 4e college (29-11-2007) MINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK Onderdeel Taalverandering en Taalcontact 2007-2008, 1e semester 4e college (29-11-2007) Leven en dood van talen 1. Hoe ontstaan talen? 2. Bedreigde

Nadere informatie

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het

Nadere informatie

Hans Van de Velde. Talen in Contact. Hoofdstuk 7 Pidgin- en creooltalen. Talen in Contact - Hoofdstuk 7 1

Hans Van de Velde. Talen in Contact. Hoofdstuk 7 Pidgin- en creooltalen. Talen in Contact - Hoofdstuk 7 1 Hans Van de Velde Talen in Contact Hoofdstuk 7 Pidgin- en creooltalen Talen in Contact - Hoofdstuk 7 1 Negerhollands (1770) Maer wanneer ons sa krieg Tee van Dag? Die Waeter no ka kook nogal. Die Boterham

Nadere informatie

Leuke wetenswaardigheden over taal

Leuke wetenswaardigheden over taal Prisma Taalbeheersing Leuke wetenswaardigheden over taal Jenny van der Toorn-Schutte Uitgeverij Unieboek Het Spectrum bv, Houten - Antwerpen ISBN: 978 90 00 32216 9 NUR: 240 2012 Jenny van der Toorn-Schutte

Nadere informatie

Emma Vanden Berghe ( )

Emma Vanden Berghe ( ) HOOFDSTUK 1 DE INDO-EUROPESE OORSPRONG 1. Ontdekking van de verwantschap tussen de Indo-Europese talen 1.1 W. Jones: On the Hindus 1.2 Verwantschap, taalfamilie 1.3 Onderscheid geërfd >< ontleend 1.4 Verwantschap

Nadere informatie

Invloed van de moedertaal bij het leren van het Nederlands

Invloed van de moedertaal bij het leren van het Nederlands 1 Invloed van de moedertaal bij het leren van het Nederlands In het kader van 400 vragen aan de RUG Door Saskia Visser, Wetenschapswinkel Taal, Cultuur en Communicatie Vragensteller: Henk van Ooij 2 De

Nadere informatie

De richtprijs voor een lezing is 400,- excl. reiskosten. Voor een workshop zijn de kosten afhankelijk van de invulling van de workshop.

De richtprijs voor een lezing is 400,- excl. reiskosten. Voor een workshop zijn de kosten afhankelijk van de invulling van de workshop. Lezingen Een lezing duurt 45 minuten tot een uur, gevolgd door de mogelijkheid om vragen te stellen en te discussiëren. De lezingen worden op locatie gegeven. Workshops Meer dan tijdens een lezing zijn

Nadere informatie

Basisbegrippen van de taalwetenschap: Variatielinguïstiek

Basisbegrippen van de taalwetenschap: Variatielinguïstiek Basisbegrippen van de taalwetenschap: Variatielinguïstiek Marc van Oostendorp M.van.Oostendorp@umail.LeidenUniv.NL 29 november 2004 Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie

Nadere informatie

Latijn in de 21ste eeuw

Latijn in de 21ste eeuw Latijn in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn? Als leerling in het laatste jaar van de lagere school sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het middelbaar onderwijs?

Nadere informatie

Transparency in Language: A Typological Study S.C. Leufkens

Transparency in Language: A Typological Study S.C. Leufkens Transparency in Language: A Typological Study S.C. Leufkens Transparency in language. A typological study Sterre Leufkens Een taal kun je zien als een verzameling vormen (woorden, zinnen, klanken, regels),

Nadere informatie

Leerstoelenplan faculteit der Geesteswetenschappen

Leerstoelenplan faculteit der Geesteswetenschappen Leerstoelenplan faculteit der Geesteswetenschappen 1. Leiden Institute for Area Studies School of Middle Eastern Studies Hebreeuwse Taal- en Letterkunde Aramese taal en letterkunde T alen en geschiedenis

Nadere informatie

JAARGANG 8 / NUMMER 4 DECEMBER Mede mogelijk dankzij:

JAARGANG 8 / NUMMER 4 DECEMBER Mede mogelijk dankzij: JAARGANG 8 / NUMMER 4 DECEMBER 2013 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Huh? Nijmeegse onderzoekers ontdekten een woord dat in alle talen ter wereld in ongeveer dezelfde vorm voorkomt: huh? Dat is

Nadere informatie

Latijn: iets voor jou?

Latijn: iets voor jou? : n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de

Nadere informatie

Het ontstaan en de geschiedenis van het Sranan

Het ontstaan en de geschiedenis van het Sranan Het ontstaan en de geschiedenis van het Sranan Herman Wekker bron, in: Michiel Baud en Marianne C. Ketting (red.) Cultuur in beweging. Creolisering en Afro-Caraïbische cultuur. (Reeks Studium Generale

Nadere informatie

JAARGANG 9 / NUMMER 8 APRIL Mede mogelijk dankzij:

JAARGANG 9 / NUMMER 8 APRIL Mede mogelijk dankzij: JAARGANG 9 / NUMMER 8 APRIL 2015 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Maart roert zijn staart In maart kan het soms erg onstuimig weer zijn. Dat was ook dit jaar het geval: de laatste dag was er zelfs

Nadere informatie

Bachelor Europese Studies overgang naar 8 8 4. Propedeuse. Oude programma tot en met 2011/12 Nieuwe programma 8 8 4 vanaf 2012/13.

Bachelor Europese Studies overgang naar 8 8 4. Propedeuse. Oude programma tot en met 2011/12 Nieuwe programma 8 8 4 vanaf 2012/13. 1 Bachelor Europese Studies overgang naar 8 8 4 Propedeuse Naam Studentnummer Oude programma tot en met 2011/12 Nieuwe programma 8 8 4 vanaf 2012/13 Propedeuse Europese studies (35 EC) Culturele vormgeving

Nadere informatie

Leuke wetenswaardigheden over taal

Leuke wetenswaardigheden over taal Prisma Taalbeheersing Leuke wetenswaardigheden over taal Jenny van der Toorn-Schutte Uitgeverij Unieboek Het Spectrum bv, Houten - Antwerpen Uitgeverij Unieboek Het Spectrum bv, Houten - Antwerpen Auteur:

Nadere informatie

Bijlage 3 Overzicht majorcombinaties

Bijlage 3 Overzicht majorcombinaties Bijlage 3 Overzicht majorcombinaties De 1 e majoren binnen de opleiding in het domein Geschiedenis kunnen volgens onderstaand schema gecombineerd worden met een 2 e major: Oude geschiedenis Middeleeuwen/

Nadere informatie

Tweetaligheid. 20. Tweetaligheid. Opdracht 20.1

Tweetaligheid. 20. Tweetaligheid. Opdracht 20.1 20. Tweetaligheid Opdracht 20.1 Vraag: Noem zeven veel gesproken talen in Nederland. Relevante paragraaf: 20.1 en 20.2 Antwoord: Naast het Nederlands onder meer: Surinaams (oftewel Sranan, de belangrijkste

Nadere informatie

Naslagwerken, gecombineerd met C-Z (voorbeeld: A2Y = naslagwerken literatuurgeschiedenis)

Naslagwerken, gecombineerd met C-Z (voorbeeld: A2Y = naslagwerken literatuurgeschiedenis) Rubrieken Collectie Letteren De boeken van de collectie Letteren, met de aanduiding LET, zijn op onderwerp in de kast geplaatst. Hieronder vindt u een overzicht van de onderwerpsrubrieken van deze collectie.

Nadere informatie

faculteit der letteren scandinavische talen en culturen Datum 15.09.2009 1 Fascinerende fouten Muriel Norde

faculteit der letteren scandinavische talen en culturen Datum 15.09.2009 1 Fascinerende fouten Muriel Norde Datum 15.09.2009 1 Fascinerende fouten Muriel Norde Datum 15.09.2009 2 Taalverloedering Vroeger sprak vrijwel iedereen correct. Maar met het verstrijken van de tijd is het er niet beter op geworden. Datum

Nadere informatie

Nederlands buiten de Lage Landen. En de zustertaal van het Nederlands: het Afrikaans

Nederlands buiten de Lage Landen. En de zustertaal van het Nederlands: het Afrikaans Nederlands buiten de Lage Landen En de zustertaal van het Nederlands: het Afrikaans Verder lezen Nederlands buitengaats. Nederlandse leenwoorden in vreemde talen; Nederlands in Indonesië en in Noord- Amerika.

Nadere informatie

Welkom bij: Taal- en cultuurstudies

Welkom bij: Taal- en cultuurstudies Welkom bij: Wat is bijzonder aan? De meerwaarde van taal en talen breed denken Programma Wat kun je ermee? Test jezelf voor Taal- en cultuuurstudies Student en afgestudeerde Vragen (panel ) Wat is bijzonder

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 10093 29 februari 2016 Regeling van het College voor Toetsen en Examens van 8 februari 2016, nummer CvTE- 16.00018 houdende

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 10165 23 februari 2017 Regeling van het College voor Toetsen en Examens van 6 februari 2017, nummer CvTE- 17.00021 houdende

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20185 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Pronk-Tiethoff, Saskia Elisabeth Title: The Germanic loanwords in Proto-Slavic

Nadere informatie

STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD

STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 5 90 NEERPELT Tel. + 6 07 0 Fax + 6 6 info@shn.wico.be www.shn.wico.be www.wico.be STUDEREN IN DE DERDE GRAAD VAN HET ASO Het doel

Nadere informatie

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Taalverwerving

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Taalverwerving Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Taalverwerving Taalverwervingsparadox Het leren van een taal: Makkelijk voor kinderen Maar moeilijk voor volwassenen en computers Hoe leren kinderen hun moedertaal?

Nadere informatie

Inleiding Cognitiewetenschap: Taalverwerving

Inleiding Cognitiewetenschap: Taalverwerving Inleiding Cognitiewetenschap: Taalverwerving Centrale vraag: Hoe leren kinderen hun moedertaal? Mogelijke antwoorden: Empiricisme: Neuro-constructivisme: Nativisme: algemeen leermechanisme interactie tussen

Nadere informatie

TO-BO1. Willem Jan Gasille w.j.gasille@itv-hogeschool.nl

TO-BO1. Willem Jan Gasille w.j.gasille@itv-hogeschool.nl TO-BO1 Willem Jan Gasille w.j.gasille@itv-hogeschool.nl Wat gaan we doen? Een beetje inleiding in het doolhof van de studie Wat doet een tolk en wat doet een vertaler? Geheimtaal 1 Maandelijks (DU, EN,

Nadere informatie

De studielast is voor de tweede fase vwo in totaal 4800 uur (drie maal 1600), voor het havo 3200 uur (twee maal 1600). Dit is als volgt verdeeld:

De studielast is voor de tweede fase vwo in totaal 4800 uur (drie maal 1600), voor het havo 3200 uur (twee maal 1600). Dit is als volgt verdeeld: (oud, maar hier en daar nuttig) Studielasttabellen Studielast is een nieuw begrip in de bovenbouw van havo en vwo. Het staat voor de gemiddelde tijd die de gemiddelde leerling aan schoolwerk besteedt.

Nadere informatie

Radboud Universiteit. Een overzicht. Met dank aan: Secretaris Stex NT2 Cito IB-groep. Frans van der Slik Taalwetenschap, RU

Radboud Universiteit. Een overzicht. Met dank aan: Secretaris Stex NT2 Cito IB-groep. Frans van der Slik Taalwetenschap, RU 10 jaar Staatsexamen NT2: Een overzicht Met dank aan: Secretaris Stex NT2 Cito IB-groep Frans van der Slik Taalwetenschap, RU f.v.d.slik@let.ru.nl 1 Vragen Hoe ziet de ontwikkeling er uit van 1995 2004

Nadere informatie

Wat heeft het schoolvak Nederlands te winnen bij taalkunde? Hans Hulshof Maaike Rietmeijer Arie Verhagen

Wat heeft het schoolvak Nederlands te winnen bij taalkunde? Hans Hulshof Maaike Rietmeijer Arie Verhagen Wat heeft het schoolvak Nederlands te winnen bij taalkunde? Hans Hulshof Maaike Rietmeijer Arie Verhagen Taalkunde? Taalculturele vorming? 2003: Taalkunde ter keuze in het eindexamen SLO: Naar onze mening

Nadere informatie

WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 25 3910 NEERPELT. Tel. +32 11 64 07 01 Fax +32 11 64 41 46. info@shn.be www.shn.be www.wico.

WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 25 3910 NEERPELT. Tel. +32 11 64 07 01 Fax +32 11 64 41 46. info@shn.be www.shn.be www.wico. STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD 0-0 WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 5 90 NEERPELT Tel. + 6 07 0 Fax + 6 6 info@shn.be www.shn.be www.wico.be STUDEREN IN DE DERDE GRAAD VAN HET ASO Het doel van het

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 4816 27 februari 2013 Regeling van het College voor Examens van 12 februari 2013, nummer Cve-13.00546 houdende wijziging

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 10716 27 februari 2018 Regeling van het College voor Toetsen en Examens van 5 februari 2018, nummer CvTE-18.00016 houdende

Nadere informatie

Deze formule is uitstekend geschikt voor de jonge studenten om zich voor te bereiden op school of een examen.

Deze formule is uitstekend geschikt voor de jonge studenten om zich voor te bereiden op school of een examen. EASY LANGUAGES Verblijf bij een privéleraar - Totale onderdompeling U wilt graag een taalprogramma volgen en een verbluffend resultaat behalen? Een verblijf bij een privé leraar is ideaal om binnen een

Nadere informatie

TAALTYPOLOGIE TAALTYPOLOGIE

TAALTYPOLOGIE TAALTYPOLOGIE TAALTYPOLOGIE dr Jacek Karpiński Erasmus Leerstoel voor Nederlandse Filologie Universiteit Wrocław / Polen Brno, 22-24.02.2011 Hieronder zie je geboortedata van de familie ABC, geschreven in een geheime

Nadere informatie

Nederlands buiten Europa

Nederlands buiten Europa Nederlands buiten Europa Gastcollege 25.04.2013 Janneke Diepeveen j.diepeveen@fu-berlin.de Projectinformatie Gemeenschappelijk project: Examples and new models for learning and teaching pluricentric languages

Nadere informatie

FAQs over meertaligheid en het leren van talen

FAQs over meertaligheid en het leren van talen EUROPESE COMMISSIE MEMO Brussel, 25 september 2012 FAQs over meertaligheid en het leren van talen IP/12/1005 Wat betekent "meertaligheid"? - Het vermogen meerdere talen te beheersen en te spreken; - Een

Nadere informatie

Profielkeuze-test (PKT)

Profielkeuze-test (PKT) Profielkeuze-test (PKT) Anoniem 2014 TalentFocus Inleiding Het kiezen van een profiel is voor veel leerlingen lastig. Want als je nog niet precies weet wat je later wilt studeren is het moeilijk om op

Nadere informatie

JAARGANG 8 / NUMMER 5 JANUARI 2014. Mede mogelijk dankzij:

JAARGANG 8 / NUMMER 5 JANUARI 2014. Mede mogelijk dankzij: JAARGANG 8 / NUMMER 5 JANUARI 2014 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Regent Begin december werd koningin Máxima benoemd tot regent. Zij zal waarnemend staatshoofd zijn als de koning overlijdt voordat

Nadere informatie

Hier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op je scriptie.

Hier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op je scriptie. 1 e Jaar Master (MA) Academisch schrijven Code: MHL 1011 hoorcollege Hier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op

Nadere informatie

Transfer en toegang tot Universele Grammatica in tweedetaalverwerving door volwassenen

Transfer en toegang tot Universele Grammatica in tweedetaalverwerving door volwassenen Samenvatting Transfer en toegang tot Universele Grammatica in tweedetaalverwerving door volwassenen Negen casestudies naar de verwerving van het Engels, Duits en Zweeds door volwassen moedertaalsprekers

Nadere informatie

TAALONDERSTEUNING voor studenten met internationale plannen

TAALONDERSTEUNING voor studenten met internationale plannen TAALONDERSTEUNING voor studenten met internationale plannen in samenwerking met Ben je van plan om in het buitenland te studeren of stage te lopen maar aarzel je nog omwille van je beperkte talenkennis?

Nadere informatie

Bachelor of Arts in de taal- en letterkunde (verkorte programma voor professionele bachelors in onderwijs: secundair onderwijs)

Bachelor of Arts in de taal- en letterkunde (verkorte programma voor professionele bachelors in onderwijs: secundair onderwijs) Bachelor of Arts in de taal- en letterkunde (verkorte programma voor professionele bachelors in onderwijs: secundair onderwijs) (85 Studiepunten) Studenten die beide talen van de bachelor of Arts in de

Nadere informatie

Studeren aan de Universiteit Utrecht Welkom bij de opleiding Frans

Studeren aan de Universiteit Utrecht Welkom bij de opleiding Frans Studeren aan de Universiteit Utrecht Welkom bij de opleiding Frans Luuk Dijkstra (l.dijkstra@uu.nl) Bachelorvoorlichtingsdagen november 2015 Opbouw presentatie Inleiding Kenmerken van de opleiding De studie

Nadere informatie

Inschrijvingsvereisten volgtijdelijkheid: Bachelor in de Toegepaste Taalkunde Geldig vanaf 2016-2017 onder voorbehoud van programmawijzigingen

Inschrijvingsvereisten volgtijdelijkheid: Bachelor in de Toegepaste Taalkunde Geldig vanaf 2016-2017 onder voorbehoud van programmawijzigingen Inschrijvingsvereisten volgtijdelijkheid: Bachelor in de Toegepaste Taalkunde Geldig vanaf 2016-2017 onder voorbehoud van programmawijzigingen Documentversie: 30/05/2016 Geldig vanaf 19/09/2016, onder

Nadere informatie

JAARCURSUSSEN 15/16. Pipe Smet. GC t Blikveld

JAARCURSUSSEN 15/16. Pipe Smet. GC t Blikveld JAARCURSUSSEN 15/16 Pipe Smet GC t Blikveld Elk jaar opnieuw geven een dertigtal enthousiaste lesgevers onze jaarcursussen aan geïnteresseerde deelnemers. Onderstaande cursussen vinden wekelijks plaats

Nadere informatie

S C.F.

S C.F. Ref. 1652 Lionard Luxury Real Estate Via dei Banchi, 6 - ang. Piazza S. Maria Novella 50123 Firenze Italia Tel. +39 055 0548100 Fax. +39 055 0548150 Comomeer Luxe villa met zwembad aan het Comomeer BESCHRIJVING

Nadere informatie

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

TOLKENPROBLEEM. Finale Wiskunde A-lympiade 2003/2004

TOLKENPROBLEEM. Finale Wiskunde A-lympiade 2003/2004 TOLKENPROBLEEM Finale Wiskunde A-lympiade 2003/2004 De Europese tolkendienst in cijfers 450 tolken in vaste dienst 200 tot 300 freelance tolken per dag 2000 geaccrediteerde freelance tolken 50 vergaderingen

Nadere informatie

S C.F.

S C.F. Ref. 3413 Lionard Luxury Real Estate Via dei Banchi, 6 - ang. Piazza S. Maria Novella 50123 Firenze Italia Tel. +39 055 0548100 Fax. +39 055 0548150 Assisi Fantastisch mooi pand te koop in Assisi BESCHRIJVING

Nadere informatie

De rol van demografie in taalverandering. Freek Van de Velde KU Leuven

De rol van demografie in taalverandering. Freek Van de Velde KU Leuven De rol van demografie in taalverandering Freek Van de Velde KU Leuven Het verlies van morfologie Afgezien van enkele nieuwe synthetische vormen (Van Haeringen 1950), hebben de Germaanse talen (de Romaanse

Nadere informatie

Sint-Jozefscollege: studierichtingen 3 de graad ASO

Sint-Jozefscollege: studierichtingen 3 de graad ASO Economie-Moderne Talen Economie Moderne Talen natuurwetenschappen 2 2 Duits 3 3 Engels 3 3 Frans 4 4 economie 5 5 wiskunde 3 3 In deze studierichting wordt inzicht in het economisch gebeuren gecombineerd

Nadere informatie

Kinderen en hun ouders ondersteunen in het proces van meertalige taalontwikkeling.

Kinderen en hun ouders ondersteunen in het proces van meertalige taalontwikkeling. Kinderen en hun ouders ondersteunen in het proces van meertalige taalontwikkeling www.talesathome.eu Advancements www.talesathome.eu MEERTALIGE GEZINNEN Thuistalen Integratietalen Ouders kinderen Ruimere

Nadere informatie

S C.F.

S C.F. Ref. 1895 Lionard Luxury Real Estate Via dei Banchi, 6 - ang. Piazza S. Maria Novella 50123 Firenze Italia Tel. +39 055 0548100 Fax. +39 055 0548150 Loro Ciuffenna Droom van een landgoed bij Loro Ciuffenna

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Klassieke Talen (2de en 3de graad ASO) Leerlingprofiel Je leest graag, je wil je taalvaardigheid versterken, en je hebt interesse in cultuur en maatschappij? Een

Nadere informatie

Bachelor of Arts in de taal- en letterkunde

Bachelor of Arts in de taal- en letterkunde Bachelor of Arts in de taal- en letterkunde (180 Studiepunten) Gemeenschappelijk deel 7 studiepunten verplicht uit 'reflectie', 8 studiepunten verplicht uit 'cultuur', 8 studiepunten verplicht uit 'algemene

Nadere informatie

Woordenschat - Leenwoorden h3. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Woordenschat - Leenwoorden h3. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/80811 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

JAARGANG 8 / NUMMER 2 OKTOBER Mede mogelijk dankzij:

JAARGANG 8 / NUMMER 2 OKTOBER Mede mogelijk dankzij: JAARGANG 8 / NUMMER 2 OKTOBER 2013 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Rappe troonrede Op Prinsjesdag sprak koning Willem-Alexander zijn eerste troonrede uit. Uiteraard vergeleken analisten deze direct

Nadere informatie

Taalfamilies. Nr. Thema Leeftijd Werkvorm Duur Materiaal Leergebied

Taalfamilies. Nr. Thema Leeftijd Werkvorm Duur Materiaal Leergebied 5.2 Taalfamilies Nr. Thema Leeftijd Werkvorm Duur Materiaal Leergebied 5.2 Taal & Evolutie 11 12 j. Groepswerk Klasgesprek 50 Atlas Nederlands Wereldoriëntatie Leren leren Sociale vaardigheden Kinderen

Nadere informatie

We moeten vreemde woorden uit het Nederlands te weren

We moeten vreemde woorden uit het Nederlands te weren We moeten vreemde woorden uit het Nederlands te weren Deze meningsuiting is een beetje moeilijk te behandelen. Volgens mij het gebruik van het woord "weren" sterk is. WV Maar volgens de auteur van dit

Nadere informatie

Dat wist ik niet! 50 interessante weetjes over onze Nederlandse taal! www.me%enta.com

Dat wist ik niet! 50 interessante weetjes over onze Nederlandse taal! www.me%enta.com 50 interessante weetjes over onze Nederlandse taal! Plezier met het Nederlands Ik ben een taalfanaat. Ik hou van taal, zeker van het Nederlands. En dan gaat het om meer dan spelling en grammatica. Want

Nadere informatie

Tweede jaar van de eerste graad

Tweede jaar van de eerste graad Tweede jaar van de eerste graad Na één jaar secundair onderwijs heeft de leerling al iets meer de kans gehad zich een beeld te vormen van de aanpak en de vakken in het secundair onderwijs. De overstap

Nadere informatie

PTO - Kader

PTO - Kader - Kader 1 2018-2019 Nederlands Engels Frans Wiskunde Rekenen Biologie Aardrijkskunde Geschiedenis Kunst Educatie Lichamelijke opvoeding Loopbaan oriëntatie Mentoruur / Studievaardigheden 1 oktober 2018

Nadere informatie

Open dag 14 maart Welkom bij: Taal- en cultuurstudies

Open dag 14 maart Welkom bij: Taal- en cultuurstudies Open dag 14 maart 2015 Welkom bij: Taal- en cultuurstudies Taal- en cultuurstudies kiezen 3/16/2015 Bachelorvoorlichting 2 Taal- en cultuurstudies kiezen en combineren Taal- en cultuurstudies wetenschap

Nadere informatie

ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... STAP : WAT KAN IK? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

Taalvergelijkend onderzoek naar SLI en wat het betekent voor tweetalige SLI. Jan de Jong

Taalvergelijkend onderzoek naar SLI en wat het betekent voor tweetalige SLI. Jan de Jong Taalvergelijkend onderzoek naar SLI en wat het betekent voor tweetalige SLI Jan de Jong Specific Language Impairment (SLI); Ned. equivalent: primaire taalstoornis 2 SLI is een taalachterstand, zonder dat

Nadere informatie

2. Beter nu dan later

2. Beter nu dan later Daarom Duits 1. Engels is niet voldoende Natuurlijk is kennis van de Engelse taal essentieel, maar: Englisch ist ein Muss, Deutsch ist ein Plus. Onderzoek wijst uit dat 86 procent van de Nederlandse ondernemers

Nadere informatie

Module/opleidingsonderdeel. /keuze. Module I: Thema's uit de humane wetenschappen, 12 studiepunten in totaal, eerste bachelor modeltraject

Module/opleidingsonderdeel. /keuze. Module I: Thema's uit de humane wetenschappen, 12 studiepunten in totaal, eerste bachelor modeltraject Inschrijvingsvereisten volgtijdelijkheid: Bachelor in de Toegepaste Taalkunde Geldig vanaf 2015-2016 onder voorbehoud van programmawijzigingen Documentversie: 18/06/2015. Geldig vanaf 14/09/2015, onder

Nadere informatie

De indeling van de sector Taal & Cultuur

De indeling van de sector Taal & Cultuur De indeling van de sector Taal & Cultuur Elke sector is opgedeeld in vijf tot acht subsectoren. Deze sector is ingedeeld in zeven subsectoren: 1 Kunst 2 Talen 3 Filosofie en ethiek 4 Religie 5 Geschiedenis

Nadere informatie

CURSUSVERZICHT VOORJAAR 2017

CURSUSVERZICHT VOORJAAR 2017 CURSUSVERZICHT VOORJAAR 2017 Cursusnr Cursusnaam Lessen Startdatum Tijd Locatie Prijs TALEN 16-1004 Arabisch beginners 2 12x90 Wo 18-jan-17 20:45-22:15 ZV 175,00 16-1007 Arabisch beginners 1&2 intensief

Nadere informatie

UNIVERSITEITEN IN VLAANDEREN

UNIVERSITEITEN IN VLAANDEREN UNIVERSITEITEN IN VLAANDEREN In Vlaanderen is er een universiteit in elke provincie, maar je kan niet alle opleidingen aan elke universiteit volgen. Wat kan je waar studeren? Bron: www.ond.vlaanderen.be

Nadere informatie

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

JAARGANG 8 / NUMMER 6 FEBRUARI Mede mogelijk dankzij:

JAARGANG 8 / NUMMER 6 FEBRUARI Mede mogelijk dankzij: JAARGANG 8 / NUMMER 6 FEBRUARI 2014 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Tattas be like De afgelopen maand was de Facebook-pagina Tattas be like erg populair, een pagina waarop de draak wordt gestoken

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 32957 30 september 2015 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 21 september 2015, nr. HO&S/805204,

Nadere informatie

Overgangsmaatregelen Toegepaste Taalkunde nieuwe bachelorprogramma vanaf

Overgangsmaatregelen Toegepaste Taalkunde nieuwe bachelorprogramma vanaf Overgangsmaatregelen Toegepaste Taalkunde nieuwe bachelorprogramma vanaf 2017-2018 Het nieuwe programma van de LW-opleidingen gaat voor alle studenten in vanaf academiejaar 2017-2018. De overgangsmaatregelen

Nadere informatie

Erasmus+ Online Linguïstische Steun. Profiteer optimaal van uw Erasmus+ ervaring!

Erasmus+ Online Linguïstische Steun. Profiteer optimaal van uw Erasmus+ ervaring! Erasmus+ Online Linguïstische Steun Profiteer optimaal van uw Erasmus+ ervaring! Erasmus+: verandert levens en verruimt het blikveld Erasmus+ is bedoeld om uw vaardigheden en inzetbaarheid een boost te

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Luisterteksten en instructies bij de oefen-cd 201. Grammaticaoverzicht 233. Correctiesymbolen schrijfvaardigheid 269.

Inhoudsopgave. Luisterteksten en instructies bij de oefen-cd 201. Grammaticaoverzicht 233. Correctiesymbolen schrijfvaardigheid 269. Inhoudsopgave Thema 1 Wie is dat? 7 Thema 2 Hoe spel je dat? 33 Thema 3 Hoeveel? 47 Thema 4 Hoe laat is het? 55 Thema 5 Wanneer ben jij jarig? 67 Thema 6 Wanneer zijn de winkels open? 75 Thema 7 Kun je

Nadere informatie

Informatieavond brugklassen. (tweetalig) GYMNASIUM of ATHENEUM. Maandag 1 april 2019

Informatieavond brugklassen. (tweetalig) GYMNASIUM of ATHENEUM. Maandag 1 april 2019 Informatieavond brugklassen (tweetalig) GYMNASIUM of ATHENEUM Maandag 1 april 2019 Inhoud Wat hebben we tot nu toe gedaan? Waarom kiezen voor de klassieke talen? Wat heb je nodig voor de opleiding gymnasium?

Nadere informatie

Programmaschema BA Taalwetenschap. Traject Taalbeschrijving

Programmaschema BA Taalwetenschap. Traject Taalbeschrijving Programmaschema BA Taalwetenschap Traject Taalbeschrijving 2 e jaar: semester Cursusnaam ECTS Niveau I Beschrijvende taalkunde I 5 200 I Historische taalkunde II 5 200 I Wetenschapsfilosofie 5 200 I Trajectgebonden

Nadere informatie

en andere prangende taalkwesties Cor van Bree

en andere prangende taalkwesties Cor van Bree en andere prangende taalkwesties Cor van Bree 22-07-14 14:30 Aan allen wie het Nederlands ter harte gaat WOORD VOORAF Een belangrijk deel van mijn leven heb ik besteed aan de studie van de nederlandse

Nadere informatie

BIJLAGE III: UURROOSTERS VAN PRINS BOUDEWIJN 1131

BIJLAGE III: UURROOSTERS VAN PRINS BOUDEWIJN 1131 181 BIJLAGE III: UURROOSTERS VAN PRINS BOUDEWIJN 1131 De uurroosters van prins Boudewijn zijn gedeeltelijk bewaard gebleven. Jules Bosmans stelde deze roosters samen vanaf oktober 1876 tot 1 mei 1887.

Nadere informatie

GYMNASIUM LESPRAKTIJK

GYMNASIUM LESPRAKTIJK Binnen OSG Sevenwolden is het mogelijk om een gymnasiumdiploma te halen. Hoe dat gaat, wat er binnen de school gebeurt en wat de plus punten zijn, leggen we hier in uit. LESPRAKTIJK De betere en gemotiveerde

Nadere informatie

Tweede jaar van de eerste graad kaz-klas

Tweede jaar van de eerste graad kaz-klas Tweede jaar van de eerste graad kaz-klas Na één jaar in de kaz-klas heb je al iets meer de kans gehad om je een beeld te vormen van de aanpak en de vakken in het secundair onderwijs. De overstap naar het

Nadere informatie

Twijfel je aan je concrete opties, neem dan contact op met de studietrajectbegeleider (ann.matthyssen@kuleuven.be).

Twijfel je aan je concrete opties, neem dan contact op met de studietrajectbegeleider (ann.matthyssen@kuleuven.be). MODELTRAJECTEN NIEUWE CURRICULUM 3Ba Voor elke master vind je twee modeltrajecten als voorbeeld. Deze trajecten zijn illustratief bedoeld om je te inspireren bij het maken van je keuzes, maar er zijn veel

Nadere informatie

Rapportage Jongerenpanel - Internationaal onderwijs

Rapportage Jongerenpanel - Internationaal onderwijs Rapportage Jongerenpanel - Internationaal onderwijs februari 2013 JongerenPanel - Internationaal onderwijs 1 Inleiding Tussen 3 en 20 januari 2013 hebben de leden van het JongerenPanel van de gemeente

Nadere informatie

Deze keuze maak je voor de algemene vorming: een pakket van 28 lesuren.

Deze keuze maak je voor de algemene vorming: een pakket van 28 lesuren. Keuzes eerste leerjaar A 2018-2019 Keuze 1: Deze keuze maak je voor de algemene vorming: een pakket van 28 lesuren. Basis: Je haalt voldoende tot behoorlijke cijfers in de basisschool. Je kiest om de basisleerstof

Nadere informatie

BIJLAGE. bij. Voorstel voor een Besluit van de Raad

BIJLAGE. bij. Voorstel voor een Besluit van de Raad EUROPESE COMMISSIE Brussel, 3.8.2017 COM(2017) 412 final ANNEX 1 BIJLAGE bij Voorstel voor een Besluit van de Raad betreffende de ondertekening, namens de Europese Unie en haar lidstaten, en de voorlopige

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20932 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haar, Sita Minke ter Title: Birds and babies : a comparison of the early development

Nadere informatie

Het Nederlands is een migrantentaal. Freek Van de Velde (KU Leuven)

Het Nederlands is een migrantentaal. Freek Van de Velde (KU Leuven) Het Nederlands is een migrantentaal Freek Van de Velde (KU Leuven) Angst voor immigratie https://www.youtube.com/watch?v=obindk7ximy Tast immigratie het Nederlands aan? Moeten we ons daar zorgen om maken?

Nadere informatie

Deze formule is uitstekend geschikt voor de jonge studenten om zich voor te bereiden op school of een examen.

Deze formule is uitstekend geschikt voor de jonge studenten om zich voor te bereiden op school of een examen. EASY LANGUAGES Verblijf bij een privéleraar - Taalbad U wilt graag een taalprogramma volgen en een verbluffend resultaat behalen? Een verblijf bij een privé leraar is ideaal om binnen een korte tijd een

Nadere informatie

Master in de westerse literatuur. Masterinfoavond 7 maart 2018

Master in de westerse literatuur. Masterinfoavond 7 maart 2018 Master in de westerse literatuur Masterinfoavond 7 maart 2018 Master in de westerse literatuur 1. Inhoud 2. Focus 3. Programma 4. Taalpolitiek 5. Toelatingsvoorwaarden 6. Uitstroom/Doorstroom 2 1. Inhoud

Nadere informatie

Talenkennis van leerlingen: een positief antwoord op multiculturaliteit op school

Talenkennis van leerlingen: een positief antwoord op multiculturaliteit op school Talenkennis van leerlingen: een positief antwoord op multiculturaliteit op school Nathalie Auger Professor taalwetenschappen, linguistiek en didactiek Université Montpellier 3, Paul-Valéry France Laboratoire

Nadere informatie

semester 1 semester 2 40% 60%

semester 1 semester 2 40% 60% Nederlands eerste graad 1 ste jaar en 2 de jaar spreken luisteren, kijken schrijven lezen (literair en zakelijk / woordenschat) taalsysteem (spelling, zinsleer, woordleer) 1 spreken luisteren, kijken schrijven

Nadere informatie

PTO. Niveau MAVO Leerjaar 1. Herk ansbaar

PTO. Niveau MAVO Leerjaar 1. Herk ansbaar Nederlands 1 Les 1 t/m 20: Begrijpend lezen, fictie, spelling/grammatica, spreken/luisteren, schrijven, woordenschat 44 30/10 t/m 05/11 60 Theorielok 1 TOA Lezen 50 Computerl 1 TOA Kijken/luisteren 40

Nadere informatie

Joods leven nu JOODS LEVEN NU

Joods leven nu JOODS LEVEN NU WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. bhet onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: Joods leven nu Foto-installatie Vervaardiger: Anita Frank & Pauline

Nadere informatie

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap:

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op vwo-niveau:

Nadere informatie

ANNEX BIJLAGE. bij. voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

ANNEX BIJLAGE. bij. voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 19.2.2018 COM(2018) 74 final ANNEX BIJLAGE bij voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende de sluiting van de Overeenkomst inzake wetenschappelijke en technologische samenwerking

Nadere informatie