Basisbegrippen van de taalwetenschap: Variatielinguïstiek
|
|
|
- Simona Smit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Basisbegrippen van de taalwetenschap: Variatielinguïstiek Marc van Oostendorp 29 november 2004
2 Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie Terminologie Niveaus van taalvariatie Dialectologie Dialectatlassen Dialectrenaissance Sociolinguïstiek Standaardtaal vs. lecten Etnische taalvariëteiten Taal en gender Spreekstijl
3 De studie van taalvariatie Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie Terminologie Niveaus van taalvariatie Dialectologie Dialectatlassen Dialectrenaissance Sociolinguïstiek Standaardtaal vs. lecten Etnische taalvariëteiten Taal en gender Spreekstijl
4 De studie van taalvariatie Deeldisciplines Dialectologie: studie van geografische taalvariatie Sociolinguïstiek: studie van sociale taalvariatie...
5 De studie van taalvariatie Deeldisciplines Dialectologie: studie van geografische taalvariatie Sociolinguïstiek: studie van sociale taalvariatie...
6 De studie van taalvariatie Deeldisciplines Dialectologie: studie van geografische taalvariatie Sociolinguïstiek: studie van sociale taalvariatie...
7 De studie van taalvariatie Taal als communicatiemiddel Naar Labov Volgens sommigen is taal in de eerste plaats een communicatiesysteem. Eigenschappen van een optimaal communicatiesysteem: Sterke standaardisatie, geen variatie Stabiel, geen verandering Elke taal is onderhevig aan variatie en verandering Talen zijn dus niet in de eerste plaats te begrijpen als communicatiesystemen
8 De studie van taalvariatie Taal als communicatiemiddel Naar Labov Volgens sommigen is taal in de eerste plaats een communicatiesysteem. Eigenschappen van een optimaal communicatiesysteem: Sterke standaardisatie, geen variatie Stabiel, geen verandering Elke taal is onderhevig aan variatie en verandering Talen zijn dus niet in de eerste plaats te begrijpen als communicatiesystemen
9 De studie van taalvariatie Taal als communicatiemiddel Naar Labov Volgens sommigen is taal in de eerste plaats een communicatiesysteem. Eigenschappen van een optimaal communicatiesysteem: Sterke standaardisatie, geen variatie Stabiel, geen verandering Elke taal is onderhevig aan variatie en verandering Talen zijn dus niet in de eerste plaats te begrijpen als communicatiesystemen
10 De studie van taalvariatie Taal als communicatiemiddel Naar Labov Volgens sommigen is taal in de eerste plaats een communicatiesysteem. Eigenschappen van een optimaal communicatiesysteem: Sterke standaardisatie, geen variatie Stabiel, geen verandering Elke taal is onderhevig aan variatie en verandering Talen zijn dus niet in de eerste plaats te begrijpen als communicatiesystemen
11 De studie van taalvariatie Taal als communicatiemiddel Naar Labov Volgens sommigen is taal in de eerste plaats een communicatiesysteem. Eigenschappen van een optimaal communicatiesysteem: Sterke standaardisatie, geen variatie Stabiel, geen verandering Elke taal is onderhevig aan variatie en verandering Talen zijn dus niet in de eerste plaats te begrijpen als communicatiesystemen
12 De studie van taalvariatie Taal als communicatiemiddel Naar Labov Volgens sommigen is taal in de eerste plaats een communicatiesysteem. Eigenschappen van een optimaal communicatiesysteem: Sterke standaardisatie, geen variatie Stabiel, geen verandering Elke taal is onderhevig aan variatie en verandering Talen zijn dus niet in de eerste plaats te begrijpen als communicatiesystemen
13 Terminologie Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie Terminologie Niveaus van taalvariatie Dialectologie Dialectatlassen Dialectrenaissance Sociolinguïstiek Standaardtaal vs. lecten Etnische taalvariëteiten Taal en gender Spreekstijl
14 Terminologie Variatie binnen een taal I Taal: heeft doorgaans een standaard, kan op alle mogelijke domeinen van het leven gebruikt worden Dialect regionaal of lokaal gebruikt geen standaard vaak (zeker niet altijd) alleen in geschreven vorm dialecten van een taal zijn onderling verstaanbaar Accent variëteit die zich primair door uitspraak onderscheidt
15 Terminologie Variatie binnen een taal I Taal: heeft doorgaans een standaard, kan op alle mogelijke domeinen van het leven gebruikt worden Dialect regionaal of lokaal gebruikt geen standaard vaak (zeker niet altijd) alleen in geschreven vorm dialecten van een taal zijn onderling verstaanbaar Accent variëteit die zich primair door uitspraak onderscheidt
16 Terminologie Variatie binnen een taal I Taal: heeft doorgaans een standaard, kan op alle mogelijke domeinen van het leven gebruikt worden Dialect regionaal of lokaal gebruikt geen standaard vaak (zeker niet altijd) alleen in geschreven vorm dialecten van een taal zijn onderling verstaanbaar Accent variëteit die zich primair door uitspraak onderscheidt
17 Terminologie Variatie binnen een taal II Idiolect: het taaleigen van een individu Dialect: regionaal gekleurde taalvariëteit Sociolect: taalvariëteit die geassocieerd wordt met een bepaalde
18 Terminologie Variatie binnen een taal II Idiolect: het taaleigen van een individu Dialect: regionaal gekleurde taalvariëteit Sociolect: taalvariëteit die geassocieerd wordt met een bepaalde
19 Terminologie Variatie binnen een taal II Idiolect: het taaleigen van een individu Dialect: regionaal gekleurde taalvariëteit Sociolect: taalvariëteit die geassocieerd wordt met een bepaalde
20 Terminologie Het West-Germaanse dialectcontinuüm
21 Niveaus van taalvariatie Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie Terminologie Niveaus van taalvariatie Dialectologie Dialectatlassen Dialectrenaissance Sociolinguïstiek Standaardtaal vs. lecten Etnische taalvariëteiten Taal en gender Spreekstijl
22 Niveaus van taalvariatie Niveaus van taalvariatie I Fonetisch: bijv. zachte vs. harde g; Leidse r Fonologisch: bijv. westelijk Nederlands Noordoostelijk Nederlands lop@(n) lopm bakk@(n) bakkn " et@(n) etn " " Morfologisch: bijv. Rotterdams ik gaat, jij gaat, hij gaat
23 Niveaus van taalvariatie Niveaus van taalvariatie I Fonetisch: bijv. zachte vs. harde g; Leidse r Fonologisch: bijv. westelijk Nederlands Noordoostelijk Nederlands lop@(n) lopm bakk@(n) bakkn " et@(n) etn " " Morfologisch: bijv. Rotterdams ik gaat, jij gaat, hij gaat
24 Niveaus van taalvariatie Niveaus van taalvariatie I Fonetisch: bijv. zachte vs. harde g; Leidse r Fonologisch: bijv. westelijk Nederlands Noordoostelijk Nederlands lop@(n) lopm bakk@(n) bakkn " et@(n) etn " " Morfologisch: bijv. Rotterdams ik gaat, jij gaat, hij gaat
25 Niveaus van taalvariatie Niveaus van taalvariatie I Fonetisch: bijv. zachte vs. harde g; Leidse r Fonologisch: bijv. westelijk Nederlands Noordoostelijk Nederlands lop@(n) lopm bakk@(n) bakkn " et@(n) etn " " Morfologisch: bijv. Rotterdams ik gaat, jij gaat, hij gaat
26 Niveaus van taalvariatie Niveaus van taalvariatie I Fonetisch: bijv. zachte vs. harde g; Leidse r Fonologisch: bijv. westelijk Nederlands Noordoostelijk Nederlands lop@(n) lopm bakk@(n) bakkn " et@(n) etn " " Morfologisch: bijv. Rotterdams ik gaat, jij gaat, hij gaat
27 Niveaus van taalvariatie Niveaus van taalvariatie I Fonetisch: bijv. zachte vs. harde g; Leidse r Fonologisch: bijv. westelijk Nederlands Noordoostelijk Nederlands lop@(n) lopm bakk@(n) bakkn " et@(n) etn " " Morfologisch: bijv. Rotterdams ik gaat, jij gaat, hij gaat
28 Niveaus van taalvariatie Niveaus van taalvariatie II Syntactisch: bijv. ik denk dat Jan dat boek wil lezen ik denk dat Jan dat boek lezen wil (bv. noord-ndl) ik denk dat Jan wil dat boek lezen (Vlaanderen) Semantisch: bijv. Verboden op het werk te komen.
29 Niveaus van taalvariatie Niveaus van taalvariatie II Syntactisch: bijv. ik denk dat Jan dat boek wil lezen ik denk dat Jan dat boek lezen wil (bv. noord-ndl) ik denk dat Jan wil dat boek lezen (Vlaanderen) Semantisch: bijv. Verboden op het werk te komen.
30 Niveaus van taalvariatie Niveaus van taalvariatie II Syntactisch: bijv. ik denk dat Jan dat boek wil lezen ik denk dat Jan dat boek lezen wil (bv. noord-ndl) ik denk dat Jan wil dat boek lezen (Vlaanderen) Semantisch: bijv. Verboden op het werk te komen.
31 Dialectatlassen Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie Terminologie Niveaus van taalvariatie Dialectologie Dialectatlassen Dialectrenaissance Sociolinguïstiek Standaardtaal vs. lecten Etnische taalvariëteiten Taal en gender Spreekstijl
32 Dialectatlassen Dialectatlassen Maken het dialectlandschap zichtbaar Lijnen binnen het dialectlandschap: isoglossen In het Nederlandse taalgebied wordt momenteel gewerkt aan voltooiïng van de Fonologische Atlas van de Nederlandse Dialecten (FAND) Morfologische Atlas van de Nederlandse Dialecten (MAND) Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten (SAND)
33 Dialectatlassen Dialectatlassen Maken het dialectlandschap zichtbaar Lijnen binnen het dialectlandschap: isoglossen In het Nederlandse taalgebied wordt momenteel gewerkt aan voltooiïng van de Fonologische Atlas van de Nederlandse Dialecten (FAND) Morfologische Atlas van de Nederlandse Dialecten (MAND) Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten (SAND)
34 Dialectatlassen Dialectatlassen Maken het dialectlandschap zichtbaar Lijnen binnen het dialectlandschap: isoglossen In het Nederlandse taalgebied wordt momenteel gewerkt aan voltooiïng van de Fonologische Atlas van de Nederlandse Dialecten (FAND) Morfologische Atlas van de Nederlandse Dialecten (MAND) Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten (SAND)
35 Dialectatlassen Voorbeeld van een dialectkaart: Kloekekaart
36 Dialectrenaissance Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie Terminologie Niveaus van taalvariatie Dialectologie Dialectatlassen Dialectrenaissance Sociolinguïstiek Standaardtaal vs. lecten Etnische taalvariëteiten Taal en gender Spreekstijl
37 Dialectrenaissance Haagse Harry
38 Dialectrenaissance Dialectrenaissance Het gebruik van dialect in semi-culturele conteksten Stripverhalen (Haagse Harry) Popmuziek (Rowwen Hèze, Skik) Theater/cabaret (Hans Teeuwen, Herman Finkers) Bijbelvertalingen Vijftig jaar geleden spraken meer mensen dialect maar werd dit niet op deze manieren gebruikt
39 Dialectrenaissance Dialectrenaissance Het gebruik van dialect in semi-culturele conteksten Stripverhalen (Haagse Harry) Popmuziek (Rowwen Hèze, Skik) Theater/cabaret (Hans Teeuwen, Herman Finkers) Bijbelvertalingen Vijftig jaar geleden spraken meer mensen dialect maar werd dit niet op deze manieren gebruikt
40 Dialectrenaissance Dialectrenaissance Het gebruik van dialect in semi-culturele conteksten Stripverhalen (Haagse Harry) Popmuziek (Rowwen Hèze, Skik) Theater/cabaret (Hans Teeuwen, Herman Finkers) Bijbelvertalingen Vijftig jaar geleden spraken meer mensen dialect maar werd dit niet op deze manieren gebruikt
41 Dialectrenaissance Dialectrenaissance Het gebruik van dialect in semi-culturele conteksten Stripverhalen (Haagse Harry) Popmuziek (Rowwen Hèze, Skik) Theater/cabaret (Hans Teeuwen, Herman Finkers) Bijbelvertalingen Vijftig jaar geleden spraken meer mensen dialect maar werd dit niet op deze manieren gebruikt
42 Dialectrenaissance Dialectrenaissance Het gebruik van dialect in semi-culturele conteksten Stripverhalen (Haagse Harry) Popmuziek (Rowwen Hèze, Skik) Theater/cabaret (Hans Teeuwen, Herman Finkers) Bijbelvertalingen Vijftig jaar geleden spraken meer mensen dialect maar werd dit niet op deze manieren gebruikt
43 Dialectrenaissance Dialectrenaissance Het gebruik van dialect in semi-culturele conteksten Stripverhalen (Haagse Harry) Popmuziek (Rowwen Hèze, Skik) Theater/cabaret (Hans Teeuwen, Herman Finkers) Bijbelvertalingen Vijftig jaar geleden spraken meer mensen dialect maar werd dit niet op deze manieren gebruikt
44 Dialectrenaissance Dialectrenaissance Het gebruik van dialect in semi-culturele conteksten Stripverhalen (Haagse Harry) Popmuziek (Rowwen Hèze, Skik) Theater/cabaret (Hans Teeuwen, Herman Finkers) Bijbelvertalingen Vijftig jaar geleden spraken meer mensen dialect maar werd dit niet op deze manieren gebruikt
45 Dialectrenaissance Erkenning streektalen Europees Handvest voor de Erkenning van Regionale Talen of Talen van Minderheden beoogt de taalvariatie in Europa te bevorderen door de Nederlandse regering erkende talen: Volgens deel III : Fries Volgens deel II : Limburgs, Nedersaksisch
46 Dialectrenaissance Erkenning streektalen Europees Handvest voor de Erkenning van Regionale Talen of Talen van Minderheden beoogt de taalvariatie in Europa te bevorderen door de Nederlandse regering erkende talen: Volgens deel III : Fries Volgens deel II : Limburgs, Nedersaksisch
47 Dialectrenaissance Erkenning streektalen Europees Handvest voor de Erkenning van Regionale Talen of Talen van Minderheden beoogt de taalvariatie in Europa te bevorderen door de Nederlandse regering erkende talen: Volgens deel III : Fries Volgens deel II : Limburgs, Nedersaksisch
48 Dialectrenaissance Erkenning streektalen Europees Handvest voor de Erkenning van Regionale Talen of Talen van Minderheden beoogt de taalvariatie in Europa te bevorderen door de Nederlandse regering erkende talen: Volgens deel III : Fries Volgens deel II : Limburgs, Nedersaksisch
49 Dialectrenaissance Erkenning streektalen Europees Handvest voor de Erkenning van Regionale Talen of Talen van Minderheden beoogt de taalvariatie in Europa te bevorderen door de Nederlandse regering erkende talen: Volgens deel III : Fries Volgens deel II : Limburgs, Nedersaksisch
50 Standaardtaal vs. lecten Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie Terminologie Niveaus van taalvariatie Dialectologie Dialectatlassen Dialectrenaissance Sociolinguïstiek Standaardtaal vs. lecten Etnische taalvariëteiten Taal en gender Spreekstijl
51 Standaardtaal vs. lecten De gangbare visie
52 Standaardtaal vs. lecten De taalkundige visie
53 Standaardtaal vs. lecten Taal en status Standaardtaal is het sociolect van de bovenlaag (heeft een hoge SES) wordt onderwezen op school en gezien als neutrale variëteit Standaardtalen hebben hiermee een overt prestige: goede baan, net gezelschap Dia- en sociolecten hebben verborgen ( covert ) prestige: laat zien dat je erbij hoort
54 Standaardtaal vs. lecten Taal en status Standaardtaal is het sociolect van de bovenlaag (heeft een hoge SES) wordt onderwezen op school en gezien als neutrale variëteit Standaardtalen hebben hiermee een overt prestige: goede baan, net gezelschap Dia- en sociolecten hebben verborgen ( covert ) prestige: laat zien dat je erbij hoort
55 Standaardtaal vs. lecten Taal en status Standaardtaal is het sociolect van de bovenlaag (heeft een hoge SES) wordt onderwezen op school en gezien als neutrale variëteit Standaardtalen hebben hiermee een overt prestige: goede baan, net gezelschap Dia- en sociolecten hebben verborgen ( covert ) prestige: laat zien dat je erbij hoort
56 Standaardtaal vs. lecten Taal en status Standaardtaal is het sociolect van de bovenlaag (heeft een hoge SES) wordt onderwezen op school en gezien als neutrale variëteit Standaardtalen hebben hiermee een overt prestige: goede baan, net gezelschap Dia- en sociolecten hebben verborgen ( covert ) prestige: laat zien dat je erbij hoort
57 Etnische taalvariëteiten Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie Terminologie Niveaus van taalvariatie Dialectologie Dialectatlassen Dialectrenaissance Sociolinguïstiek Standaardtaal vs. lecten Etnische taalvariëteiten Taal en gender Spreekstijl
58 Etnische taalvariëteiten Straattaal Yo luister, in het begin maakte de Life Creator, Master G, weet je wel, de hemel en de modderfokking hel, weet je. Op aarde had nog niemand het licht aangedaan, en Master G was een beetje aan t chillen, en Hij dacht: hé man, dit is niet cool, weet je, zo donker als het is. Ik doe mooi het licht aan. En Hij zag dat het licht dope was. Het was Day One.
59 Etnische taalvariëteiten Straattaal In Amerika bestaan er al langer etnische variëteiten In het Nederlands lijken deze gaandeweg te ontstaan Lijken vooral bedoeld om identiteit te markeren Vooralsnog wordt straattaal vooral gebruikt door jongeren
60 Etnische taalvariëteiten Straattaal In Amerika bestaan er al langer etnische variëteiten In het Nederlands lijken deze gaandeweg te ontstaan Lijken vooral bedoeld om identiteit te markeren Vooralsnog wordt straattaal vooral gebruikt door jongeren
61 Etnische taalvariëteiten Straattaal In Amerika bestaan er al langer etnische variëteiten In het Nederlands lijken deze gaandeweg te ontstaan Lijken vooral bedoeld om identiteit te markeren Vooralsnog wordt straattaal vooral gebruikt door jongeren
62 Etnische taalvariëteiten Straattaal In Amerika bestaan er al langer etnische variëteiten In het Nederlands lijken deze gaandeweg te ontstaan Lijken vooral bedoeld om identiteit te markeren Vooralsnog wordt straattaal vooral gebruikt door jongeren
63 Taal en gender Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie Terminologie Niveaus van taalvariatie Dialectologie Dialectatlassen Dialectrenaissance Sociolinguïstiek Standaardtaal vs. lecten Etnische taalvariëteiten Taal en gender Spreekstijl
64 Taal en gender Man of vrouw? ÔMet haar eng bewustzijn, hangt het samen, dat de vrouw niet houdt van lange zinnen of ingewikkelde syntactische constructies. Zelfs de relatiefzin is haar soms al te veel [...]. Jac. van Ginneken ( )
65 Taal en gender Man of vrouw? Het woord sekse staat voor het biologische verschil tussen man en vrouw Taalkundig interessanter is echter het culturele verschil: gender Taalverschillen als machtsverschillen Taalverschillen als cultuurverschillen Taalverschillen als constructie van identiteit
66 Taal en gender Man of vrouw? Het woord sekse staat voor het biologische verschil tussen man en vrouw Taalkundig interessanter is echter het culturele verschil: gender Taalverschillen als machtsverschillen Taalverschillen als cultuurverschillen Taalverschillen als constructie van identiteit
67 Taal en gender Man of vrouw? Het woord sekse staat voor het biologische verschil tussen man en vrouw Taalkundig interessanter is echter het culturele verschil: gender Taalverschillen als machtsverschillen Taalverschillen als cultuurverschillen Taalverschillen als constructie van identiteit
68 Taal en gender Man of vrouw? Het woord sekse staat voor het biologische verschil tussen man en vrouw Taalkundig interessanter is echter het culturele verschil: gender Taalverschillen als machtsverschillen Taalverschillen als cultuurverschillen Taalverschillen als constructie van identiteit
69 Taal en gender Man of vrouw? Het woord sekse staat voor het biologische verschil tussen man en vrouw Taalkundig interessanter is echter het culturele verschil: gender Taalverschillen als machtsverschillen Taalverschillen als cultuurverschillen Taalverschillen als constructie van identiteit
70 Taal en gender Traditionele verschillen Vrouwen gebruiken vaker standaardvormen In de traditionele dialectologie werden daarom liever mannen onderzocht Vrouwen zijn ook eerder hypercorrect Vrouwen leiden bij onbewuste taalverandering
71 Taal en gender Traditionele verschillen Vrouwen gebruiken vaker standaardvormen In de traditionele dialectologie werden daarom liever mannen onderzocht Vrouwen zijn ook eerder hypercorrect Vrouwen leiden bij onbewuste taalverandering
72 Taal en gender Traditionele verschillen Vrouwen gebruiken vaker standaardvormen In de traditionele dialectologie werden daarom liever mannen onderzocht Vrouwen zijn ook eerder hypercorrect Vrouwen leiden bij onbewuste taalverandering
73 Taal en gender Traditionele verschillen Vrouwen gebruiken vaker standaardvormen In de traditionele dialectologie werden daarom liever mannen onderzocht Vrouwen zijn ook eerder hypercorrect Vrouwen leiden bij onbewuste taalverandering
74 Taal en gender Gender en taal Stereotypen Mannen zijn dominant, zelfstandig Vrouwen zijn sociaal, verbaal Komt tot uiting in: Meer tags ( hè?, mmmm? ) Sterkere vraagintonatie Vaker vraagintonatie
75 Taal en gender Gender en taal Stereotypen Mannen zijn dominant, zelfstandig Vrouwen zijn sociaal, verbaal Komt tot uiting in: Meer tags ( hè?, mmmm? ) Sterkere vraagintonatie Vaker vraagintonatie
76 Taal en gender Gender en taal Stereotypen Mannen zijn dominant, zelfstandig Vrouwen zijn sociaal, verbaal Komt tot uiting in: Meer tags ( hè?, mmmm? ) Sterkere vraagintonatie Vaker vraagintonatie
77 Taal en gender Gender en taal Stereotypen Mannen zijn dominant, zelfstandig Vrouwen zijn sociaal, verbaal Komt tot uiting in: Meer tags ( hè?, mmmm? ) Sterkere vraagintonatie Vaker vraagintonatie
78 Taal en gender Gender en taal Stereotypen Mannen zijn dominant, zelfstandig Vrouwen zijn sociaal, verbaal Komt tot uiting in: Meer tags ( hè?, mmmm? ) Sterkere vraagintonatie Vaker vraagintonatie
79 Taal en gender Gender en taal Stereotypen Mannen zijn dominant, zelfstandig Vrouwen zijn sociaal, verbaal Komt tot uiting in: Meer tags ( hè?, mmmm? ) Sterkere vraagintonatie Vaker vraagintonatie
80 Taal en gender Gender en taal Stereotypen Mannen zijn dominant, zelfstandig Vrouwen zijn sociaal, verbaal Komt tot uiting in: Meer tags ( hè?, mmmm? ) Sterkere vraagintonatie Vaker vraagintonatie
81 Taal en gender Gender en vraagintonatie
82 Taal en gender Natuur en cultuur Vrouwen leiden minder vaak aan stotteren en dyslexie Vrouwen scoren gemiddeld beter op bepaalde taalvaardigheidstoetsen Vrouwen zijn gemiddeld beter in het leren van vreemde talen
83 Taal en gender Natuur en cultuur Vrouwen leiden minder vaak aan stotteren en dyslexie Vrouwen scoren gemiddeld beter op bepaalde taalvaardigheidstoetsen Vrouwen zijn gemiddeld beter in het leren van vreemde talen
84 Taal en gender Natuur en cultuur Vrouwen leiden minder vaak aan stotteren en dyslexie Vrouwen scoren gemiddeld beter op bepaalde taalvaardigheidstoetsen Vrouwen zijn gemiddeld beter in het leren van vreemde talen
85 Taal en gender Vrouwen- en mannenhersenen
86 Spreekstijl Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie Terminologie Niveaus van taalvariatie Dialectologie Dialectatlassen Dialectrenaissance Sociolinguïstiek Standaardtaal vs. lecten Etnische taalvariëteiten Taal en gender Spreekstijl
87 Spreekstijl Verschillen in spreekstijl Stijlcontinua: Formeel - informeel Snel - langzaam
88 Spreekstijl Verschillen in spreekstijl Stijlcontinua: Formeel - informeel Snel - langzaam
89 Spreekstijl Verschillen in spreekstijl Stijlcontinua: Formeel - informeel Snel - langzaam
90 Spreekstijl Verschillen in spreekstijl Formeel Informeel Uitspraak lokomotief Syntaxis Hij is een heel leuke jongen. Hij is een hele leuke Woordenschat nu nou zenden sturen
5,2. Spreekbeurt door een scholier 1862 woorden 26 februari keer beoordeeld. Nederlands
Spreekbeurt door een scholier 1862 woorden 26 februari 2002 5,2 92 keer beoordeeld Vak Nederlands dialect (v. Gr. dialektos = spreken, gesprek), regionaal gebonden taalvariant die niet als standaardtaal
Wat heeft het schoolvak Nederlands te winnen bij taalkunde? Hans Hulshof Maaike Rietmeijer Arie Verhagen
Wat heeft het schoolvak Nederlands te winnen bij taalkunde? Hans Hulshof Maaike Rietmeijer Arie Verhagen Taalkunde? Taalculturele vorming? 2003: Taalkunde ter keuze in het eindexamen SLO: Naar onze mening
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie / 15:06 Pag. 47. Kaart 17. Ik heb de band lek, getekend door C. van Bree in 1991.
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 47 47 Kaart 17. Ik heb de band lek, getekend door C. van Bree in 1991. De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06
Taalvariatie in Nederland: Fonologische Atlassen
Taalvariatie in Nederland: Fonologische Atlassen Marc.van.Oostendorp@Meertens.KNAW.nl 1/3 november 2004 1 Fonologische atlassen van het Nederlands Verschillen in uitspraak van woorden horen tot de opvallendste
Gunther De Vogelaer De Nederlandse en Friese subjectsmarkeerders: geografie, typologie en diachronie
Review 119 Gunther De Vogelaer De Nederlandse en Friese subjectsmarkeerders: geografie, typologie en diachronie Gent: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 2008 449 pp. ISBN 978-90-72474-74-2
De analyse van uitspraakverschillen in Nederlandse en Friese taalvariëteiten
De analyse van uitspraakverschillen in Nederlandse en Friese taalvariëteiten Wilbert Heeringa, John Nerbonne, Peter Kleiweg 1. Inleiding Schibbolets verraden de geografische herkomst van dialectsprekers.
Maatschappelijk Informeel (INFO) - A2
Maatschappelijk Informeel (INFO) - A2 Voor wie? Voor jongeren (16+) of volwassenen (18+) die willen functioneren in informele alledaagse situaties. Hoe wordt er getoetst? Toetst alle vaardigheden apart:
Kaarten in soorten en maten
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 20 Kaarten in soorten en maten Joep Kruijsen en Nicoline van der Sijs 20 De Kaartenbank die in januari 2014 is gelanceerd (www.meertenskaartenbank.nl),
Talen, dialecten, nijlpaarden en fruitvliegjes
Talen, dialecten, nijlpaarden en fruitvliegjes Sjef Barbiers... VARIATIE IN ZINSBOUW Als de zinsbouw verschilt dan is het geen dialect meer maar een andere taal. Aldus de bozige reactie van de hoofdredacteur
Tellen met Taal. Het meten van variatie in zinsbouw in Nederlandse dialecten. Marco René Spruit
Tellen met Taal Het meten van variatie in zinsbouw in Nederlandse dialecten Marco René Spruit Taalkundige afstand Iedereen weet dat de afstand tussen Amsterdam en Utrecht kleiner is dan de afstand tussen
De richtprijs voor een lezing is 400,- excl. reiskosten. Voor een workshop zijn de kosten afhankelijk van de invulling van de workshop.
Lezingen Een lezing duurt 45 minuten tot een uur, gevolgd door de mogelijkheid om vragen te stellen en te discussiëren. De lezingen worden op locatie gegeven. Workshops Meer dan tijdens een lezing zijn
Januari. - Indeling van de Nederlandse dialecten in 28 dialectgroepen door Jo Daan uit 1969.
Verjaardagskalender - Indeling van de Nederlandse dialecten in dialectgroepen door Jo Daan uit. Januari In publiceerde Jo Daan, hoofd van de afdeling Dialectologie van het Meertens Instituut, in het boek
Nederlands Taalkunde
Nederlands Taalkunde Taalvariatie Taalverwerving Taalverandering Pragmatiek Semantiek Verschillen binnen een taal Hoe leren kinderen hun moedertaal Wat veroorzaakt de verandering van een taal Welk taalgebruik
Sociolinguïstiek en sociale psychologie:
Sociolinguïstiek en sociale psychologie: Nieuwe methodes voor attitudemeting Laura Rosseel, Dirk Geeraerts, Dirk Speelman OG Kwantitatieve Lexicologie en Variatielinguïstiek Inleiding sinds de jaren 1960
Maatschappelijk Formeel (FORM)- B1
Maatschappelijk Formeel (FORM)- B1 Voor wie? Voor jongeren (16+) of volwassenen (18+) die zelfstandig willen functioneren in meer formele contexten in de Nederlandse of Vlaamse samenleving. Hoe wordt er
NEDERLANDSE DIALECTEN EN HET GEBRUIK VAN HET LIMBURGS
UNIVERZITA KARLOVA FILOZOFICKÁ FAKULTA Ústav germánských studií Oddělení nederlandistiky Obor nizozemština NEDERLANDSE DIALECTEN EN HET GEBRUIK VAN HET LIMBURGS DUTCH DIALECTS AND THE USE OF THE LIMBURGIAN
ERKENNING STREEKTALEN IN HET NEDERLANDS TAALGEBIED CHARLOTTE REIJNGOUDT-GIESBERS
ERKENNING STREEKTALEN IN HET NEDERLANDS TAALGEBIED CHARLOTTE REIJNGOUDT-GIESBERS Een taal wordt vitaler door hem te gebruiken. Use it, don t lose it! LUTZ JACOBI LEGT EED IN FRIES AF http://www.youtube.com/watch?v=vh7myqejm6e
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, handelende in de hoedanigheid van bestuursorgaan, hierna te noemen: de Minister;
CONVENANT INZAKE DE NEDERLANDSE ERKENNING VAN DE REGIONALE NEDERSAKSISCHE TAAL Partijen, De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, handelende in de hoedanigheid van bestuursorgaan, hierna
Jij moet naar de logopedist! Leonie Cornips. Cornips.indd 1 07-01-2008 13:17:45
Jij moet naar de logopedist! Leonie Cornips Cornips.indd 1 07-01-2008 13:17:45 Cornips.indd 2 07-01-2008 13:17:45 3 Op haar middelbare school in Heerlen haalde Leonie Cornips steevast negens en tienen
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, handelende in de hoedanigheid van bestuursorgaan, hierna te noemen: de Minister;
CONVENANT INZAKE DE NEDERLANDSE ERKENNING VAN DE REGIONALE NEDERSAKSISCHE TAAL Partijen, De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, handelende in de hoedanigheid van bestuursorgaan, hierna
Marijke van der Wal en Eep Francken, reds Standaardtalen in beweging
Review 107 Marijke van der Wal en Eep Francken, reds Standaardtalen in beweging Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU. 2010. 217 pp. ISBN 978-3-89323-763-0 De titel van het boek Standaardtalen in beweging,
Dialectsyntaxis in bloei *
Sjef Barbiers, Magda Devos, Georges de Schutter Dialectsyntaxis in bloei * De inleiding van een bundel artikelen over dialectsyntaxis begint gewoonlijk met de verzuchting dat de studie van syntactische
Zit je nou alweer te twitteren? Een nieuwe manier om partikels in kaart te brengen
Zit je nou alweer te twitteren? Een nieuwe manier om partikels in kaart te brengen Ton van der Wouden Op school is het u waarschijnlijk niet verteld, maar het Nederlands is een partikeltaal. Heel veel
1 Goed, beter best. Zie de handout voor kant-en-klare kaarten, werkbladen en instructiebladen.
!! Goed, beter, best (Uit: Gender Matters, een publicatie van de Raad van Europa) Samenvatting Deze activiteit illustreert genderstereotypen en de manier waarop de samenleving "vrouwelijke" en "mannelijke"
Zakelijk Professioneel (PROF) - B2
Zakelijk Professioneel (PROF) - B2 Voor wie? Voor hogeropgeleiden die hun taalvaardigheid in het Nederlands zullen moeten bewijzen op de werkvloer in Vlaanderen, Nederland of in een buitenlands bedrijf
http://fuzzy.arts.kuleuven.ac.be/rewo/
Ton van de Wijngaard WEGWIJZER NEDERLANDSE DIALECTOLOGIE Rubriek A geeft een overzicht van relevante literatuur die er op het gebied van de Nederlandse streektalen en dialecten is verschenen. De rubriek
Taal is geen logica. Dr. Sjef Barbiers over Nederlandse dialecten. Akademie Nieuws december 2004. door Liesbeth Koenen
3 door Liesbeth Koenen Dr. Sjef Barbiers over Nederlandse dialecten Taal is geen logica Hoe wordt er gepraat in Nederland en Vlaanderen? Mensen uit 267 plaatsen en plaatsjes vertelden het aan onderzoekers
Taalvariatie in Nederland: Limburgse tonen
Taalvariatie in Nederland: Limburgse tonen Marc.van.Oostendorp@Meertens.KNAW.nl 8/10 november 2004 1 Toon in het Limburgs De Limburgse dialecten (behalve die in het uiterste noorden van de Nederlandse
Welkom. Ontdek de ander.in jezelf. Ricardo Gya. Waar echt contact is, kan de energie vrij stromen
Welkom Waar echt contact is, kan de energie vrij stromen Ricardo Gya GTTC Breda leidt u door de jungle van het moderne begeleiden Afstemming Zwart ; is ver weg, Wit ; nabij, dominante cultuur Check - In
Variaties en varianten in taalbeleid
Variaties en varianten in taalbeleid Roeland van Hout, Veronique De Tier en Geert Dehaes De Vierde Internationale Streektaalconferentie was te gast in Brussel, in het Brussels Parlement met als gastheer
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie / 15:06 Pag. 27
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 27 Kaart 7. Toon wast zich, uit Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten, deel 1 (68b). Kaart 8. Eduard kent zichzelf goed,
In maart 2012 vond in Aalter de vierde Vlaamse Dialectendag van
118 Overgangsdialecten op de kaart In maart 2012 vond in Aalter de vierde Vlaamse Dialectendag van Variaties vzw plaats, met als thema Overgangsdialecten. Onderstaande tekst is een samenvatting van de
Informatie over de deelnemers
Tot eind mei 2015 hebben in totaal 45558 mensen deelgenomen aan de twee Impliciete Associatie Testen (IATs) op Onderhuids.nl. Een enorm aantal dat nog steeds groeit. Ook via deze weg willen we jullie nogmaals
Taalkundige onderbouwing voor docenten van het lespakket Taalvariatie
Taalkundige onderbouwing voor docenten van het lespakket Taalvariatie Les 1 Formeel en informeel taalgebruik De lessenserie begint met een les over formeel en informeel taalgebruik. Uitgangspunt hierbij
Peer to peer interventie copyright Marieke Kroneman les 3 van 4 debat
3. Derde bijeenkomst over gender stereotype verwachtingen Gender stereotype verwachtingen zijn een belangrijke determinant voor een homonegatieve houding. KERNBOODSCHAP van deze les: je hoeft niet je houding
Het houden van een spreekbeurt
Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat
5,9. Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer
Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari 2011 5,9 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Pluriforme samenleving In Nederland wonen ruim zestien miljoen mensen.
Ronde 1. Jongeren warm maken voor taalvariatie. 1. Inleiding. 2. Didactische tools taalvariatie
Ronde 1 Matthias Lefebvre Universiteit Gent Contact: matthias.lefebvre@ugent.be Jongeren warm maken voor taalvariatie 1. Inleiding Vlaamse middelbare scholen contacteren de redactie van het Woordenboek
Inhoud. Woord vooraf 15
Inhoud Woord vooraf 15 1 Taalverandering en de geschiedenis van het Nederlands 1.1 Talen veranderen 17 1.2 Verandering op verschillende taalniveaus 18 1.3 Illustratie 19 1.4 Taalverandering en taalwetenschap
Blok 3. Gesprekstechnieken, 2 uur
Blok 3. Gesprekstechnieken, 2 uur Wat is communicatie LSD (luisteren, samenvatten en doorvragen) Open vragen stellen Waarderend gesprek Hoe geef je feedback (doorlopend proces) Oefenen d.m.v. rollenspellen
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 3. Nicoline van der Sijs (red.) De Kaartenbank. Over taal en cultuur
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 3 Nicoline van der Sijs (red.) De Kaartenbank Over taal en cultuur AUP De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06
V O O R L I C H T I N G. Drs. Fernando Cunha Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist
V O O R L I C H T I N G Drs. Fernando Cunha Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist w w w. c hild -suppor t -euro pe.c om 1 Zorgen voor
Person Markers in Spoken Spontaneous Israeli Hebrew. A Systematic Description and Analysis S. Cohen
Person Markers in Spoken Spontaneous Israeli Hebrew. A Systematic Description and Analysis S. Cohen Persoonsmarkeerders in het Spontaan Gesproken Israelisch Hebreeuws (Samenvatting) Het corpus-gebaseerde
Bekijk eerst het filmpje. Ga daarna zelf aan de slag.
Appie de detective gaat op zoek naar het schrijfgeheim van Schoolschrijver Selma Noort. Filmpje Bekijk eerst het filmpje. Ga daarna zelf aan de slag. Selma Noort: Lees het begin van dit verhaal. Twee kinderen
2. Syntaxis en semantiek
2. Syntaxis en semantiek In dit hoofdstuk worden de begrippen syntaxis en semantiek behandeld. Verder gaan we in op de fouten die hierin gemaakt kunnen worden en waarom dit in de algoritmiek zo desastreus
Dr. Geert Driessen Radboud Universiteit Nijmegen
Dr. Radboud Universiteit Nijmegen g.driessen@its.ru.nl www.geertdriessen.nl Grote verschillen in uitkomsten qua vitaliteit Fries, streektalen en dialecten Uiteenlopende oorzaken: peiljaar demografische
VAN HET CENTRUM VAN DE LINGUÏSTIEK NAAR DE
TITEL GUNTHER DE VOGELAER VAN HET CENTRUM VAN DE LINGUÏSTIEK NAAR DE PERIFERIE, EN TERUG: DE DIALECTGEOGRAFIE 1. Dialectgeografie als historisch-taalkundige discipline (1) De dialectgeografie is een taalkundige
Interview 3FM Collin Eisema 20150918.txt Transcript interview Collin Eisema voor 3FM met Harm den Besten.
Transcript interview Collin Eisema voor 3FM met Harm den Besten. Gemaakt door: Richard van Royen, info@letterval.nl HARM DEN BESTEN (PRESENTATOR): Aankomende zaterdag wordt er wereldwijd aandacht gevraagd
Misschien VIND je het vervelend, maar het is wel echt nodig om hier goed mee bezig te zijn. Waarom? Daarover hieronder en op de volgende dia s meer!
Wat is huiswerk? Misschien VIND je het vervelend, maar het is wel echt nodig om hier goed mee bezig te zijn. Waarom? Daarover hieronder en op de volgende dia s meer! Eérst even wat huiswerk echt IS: -
Marleen Janssen. Alleen voor vrouwen. Het geheim van het vallei-orgasme
Marleen Janssen Alleen voor vrouwen Het geheim van het vallei-orgasme isbn 978-90-225-6824-8 isbn 978-94-6023-774-4 (e-boek) nur 600 Omslagontwerp: Studio Vruchtvlees Zetwerk: Steven Boland 2013 Marleen
EEN LEVEN LANG LEREN MOET OF MOETEN WE DAT JUIST ZELF UITMAKEN?
EEN LEVEN LANG LEREN MOET OF MOETEN WE DAT JUIST ZELF UITMAKEN? Waarom is het belangrijk om jezelf te blijven ontwikkelen en nieuwe vaardigheden aan te leren? Wat zijn de redenen dat we dit moeten doen?
Minor Taalkunde STRUCTUUR VAN DE MINOR. Op te nemen:
Minor Taalkunde STRUCTUUR VAN DE MINOR Op te nemen: 30 studiepunten uit de onderstaande lijst. Na goedkeuring van de faculteit. Het vak Algemene taalwetenschap met referentie a (5 stp) is verplicht op
Lesbrief nummer 23 december 2015
Lesbrief nummer 23 december 2015 Wilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons: redactie@tlpst.nl. Hoe klink jij? Wat vinden andere mensen van hoe jij
Woordenschatverwerving & taalontwikkelend lesgeven
Woordenschatverwerving & taalontwikkelend lesgeven Wilma van der Westen Project Docenten aan zet bij taal in alle vakken Utrecht 7 november 2012 Even voorstellen: Bestuurslid Het Schoolvak Nederlands HSN
Deze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
19 juni 2014. I. Het Taalunieverdrag
19 juni 2014 Reactie van de Taalunie op de standpunten van vzw Vereniging van Vlaamse Leerkrachten, vzw Algemeen-Nederlands Verbond en stichting Nederlands in het artikel Het Nederlandse Taalbeleid in
Alle lolletjes in de luch
Alle lolletjes in de luch Marc van Oostendorp Zomaar een week aan het begin van het jaar 2000. In Roermond draagt bisschop Wiertz een mis op in het Limburgs. In Den Haag wint een 31- jarige lerares Duits
HET MORFOLOGISCHE LANDSCHAP:
HET MORFOLOGISCHE LANDSCHAP: HET POLEN VAN DE NEDERLANDSE DIALECTOLOGIE? MARC VAN OOSTENDORP & LEONIE CORNIPS HET MORFOLOGISCHE LANDSCHAP: HET POLEN VAN DE NEDERLANDSE DIALECTOLOGIE? Inleiding Volgens
Tradities en gebruiken in de Groningse cultuur
Tradities en gebruiken in de Groningse cultuur Groningen kent verschillende tradities en gebruiken. Denk hierbij aan de Groningse streektaal, de vlag en het Groningse volkslied. Maar het gaat ook om het
Inleiding taalkunde. Inleiding - 23 april 2013 Marieke Schouwstra
Inleiding taalkunde Inleiding - 23 april 2013 Marieke Schouwstra 1 Dit college Overzicht cursus Wat is natuurlijke taal? Wat is taalkunde? 2 Docenten Marieke Schouwstra taalevolutie en betekenis Yoad Winter
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/43467
Een Goede Lezing. Hans L. Bodlaender
Een Goede Lezing Hans L. Bodlaender Dit verhaal Waar moet ik op letten als ik een lezing geef? Voldoet deze lezing aan wat hij zelf zegt? 2 Overzicht Voorbereiding van een lezing Algemene voorbereiding
Het verstaan van spraak door kinderen van 8, 9, 10 en 11 jaar
Het verstaan van spraak door kinderen van 8, 9, 10 en 11 jaar Wij zijn heel blij dat je mee wilt doen aan ons onderzoek! Je vader of moeder heeft je misschien al iets verteld over het onderzoek. Voor het
Dit verhaal. Een Goede Lezing. Overzicht. Algemene voorbereiding
Dit verhaal Een Goede Lezing Waar moet ik op letten als ik een lezing geef? Voldoet deze lezing aan wat hij zelf zegt? Hans L. Bodlaender 2 Overzicht Voorbereiding van een lezing Algemene voorbereiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de
Deze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze lessen zijn geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
LES 3. Taalvariatie voor de brugklas Jongerentaal
LES 3 Taalvariatie voor de brugklas Jongerentaal JONGERENTAAL ALS GROEPSTAAL Vandaag - Inleiding jongerentaal - Brainstorm - Jongerentaal in de praktijk Jongerentaal online Jongerentaal in reclames - Denkvragen
Kind, Taal & Ontwikkeling. Taalontwikkeling & taalproblemen Prematuur geboren kinderen en hun verdere ontwikkeling (film)
Kind, Taal & Ontwikkeling Taalontwikkeling & taalproblemen Prematuur geboren kinderen en hun verdere ontwikkeling (film) 1e letter vervangen door een andere: de eerste letters vormen dan van boven naar
Bijlage 12 Informatie voor ouders en leerkrachten
Bijlage 12 Informatie voor ouders en leerkrachten Arend van Dam Wat is broddelen? Broddelen is een spraakstoornis die het spreken slecht verstaanbaar maakt. Het wordt gezien als een stoornis in de verbale
Fonologie: de R. Marc van Oostendorp College Haagse Harry
Fonologie: de R Marc van Oostendorp marc.van.oostendorp@meertens.knaw.nl College Haagse Harry 16.10.2002 Samenvatting van dit college: De taal is een krachtenveld; allerlei taalkundige krachten proberen
TWEE DERDE KANDIDATEN HEEFT ERVARING MET WERKEN OP FLEXIBELE BASIS
#.3 Flexibel werken TWEE DERDE KANDIDATEN HEEFT ERVARING MET WERKEN OP FLEXIBELE BASIS + Gemiddeld heeft twee derde ervaring met werken op flexibele basis en voor een derde is dit nog steeds van toepassing.
1. Viert u Koningsdag?
Koningsdag 27 april is Koningsdag. 7 6 5 4 57% 1. Viert u Koningsdag? 3 1 18% Ja Nee Weet niet 1 Als het mooi weer is 1 Ga even kijken naar dorpsactiviteiten 1 Ga zeker activiteiten bezoeken 1 Ik ben bij
Enquête SJBN 15.10.2013
Enquête SJBN 15.10.2013 1 Inhoudsopgave Steekproef Resultaten enquête Algehele tevredenheid Arbeidsomstandigheden Urennorm Ondernemersaspecten Kijk op de toekomst Conclusies 2 Steekproef: achtergrond kenmerken
1 Inleiding. 1.1 Inleiding
1 Inleiding 1.1 Inleiding Huisartsen en patiënten voeren dagelijks gesprekken met elkaar zowel in spreekkamers van huisartspraktijken als bij patiënten thuis. Het werk van de huisarts bestaat, naast het
Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Factsheet persbericht
Factsheet persbericht Nut vakbonden onbekend bij jongeren 30 november 2011 Inleiding Van oktober 2011 tot november 2011 hield Zoekbijbaan.nl het Nationale Bijbanen Onderzoek. Aan het onderzoek deden 2464
Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.
Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat
Persoonlijk rapport van: Marieke Adesso 29 Mei 2006 1
Talenten Aanzien en Erkenning 3 Besluitvaardigheid 8 Confrontatie en Agitatie 4 Doelgerichtheid 4 Talenten Hulpvaardigheid 5 Ontzag 3 Orde en Netheid 4 Pragmatisme 6 Stressbestendigheid 7 Verantwoording
Basisbegrippen van de taalwetenschap: Pragmatiek
Basisbegrippen van de taalwetenschap: Pragmatiek Marc van Oostendorp M.van.Oostendorp@umail.LeidenUniv.NL 15 november 2004 Pragmatiek Wat is pragmatiek? Voorbeelden Definitie en subdisciplines Taalhandelingentheorie
Opdracht behorende bij de Atlas of European Values
Vrijwilligerswerk 1. Beantwoord de volgende vragen voor jezelf: - Doe jij vrijwilligerswerk? Zo ja, wat doe je en waarom? Zo niet, waarom doe je het niet en wat zou je eventueel wel willen doen? - Ken
Educatief Startbekwaam (STRT) - B2
Educatief Startbekwaam (STRT) - B2 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) of jongeren (16+) aan het einde van het secundair of voortgezet onderwijs in het buitenland die starten met een studie
Co-creatie met basisschool De Ontdekking Groep 7-8
PAS OP JE TELLEN Werken met breuken, inhoud en oppervlakte m.b.v. muziek(les) GROEP 7-8 maatsoort, akkoordschema, vormschema Co-creatie met basisschool De Ontdekking Groep 7-8 Oktober/november 2015 1 Overzicht
Samenvatting in het Nederlands
Samenvatting in het Nederlands Hoofdstuk 1. Dit boek beschrijft een sociolinguïstisch onderzoek op het Friese Waddeneiland Ameland. In meer dan één opzicht kan de taalsituatie hier uniek genoemd worden.
Onderwijs- en examenregeling
Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Taalwetenschap Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de
Wat is taal? 1 Inleiding. Dit thema gaat over taal als verschijnsel.
DC 28 Wat is taal? 1 Inleiding Dit thema gaat over taal als verschijnsel. Als onderwijsassistent heb je op meer vlakken met taal te maken: er zijn leerlingen met anderstalige achtergrond, je hebt je eigen
Tussentaal in Expeditie Robinson. contextgerichte of sprekergerichte variatie?
Theoretische achtergrond Design Resultaten Tussentaal in Expeditie Robinson contextgerichte of sprekergerichte variatie? Conclusie Onderzoeksvraag Hoe interageren sprekergerichte features en contextgerichte
De leerintentie van kortgeschoolde werknemers: een samenspel tussen individu en organisatie. Prof. Dr. Eva Kyndt
De leerintentie van kortgeschoolde werknemers: een samenspel tussen individu en organisatie Prof. Dr. Eva Kyndt Kortgeschoold? Onderwijskundig versus arbeidsmarkt perspectief: Kortgeschoold versus weinig
Lokale binding in de provincie Groningen. Een vergelijking tussen stad en platteland
Lokale binding in de provincie Groningen. Een vergelijking tussen en Uit recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat de betrokkenheid in de dorpen niet altijd even vanzelfsprekend
Thema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer
Thema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer Deze les gaat over praten in de wachtkamer. Meneer Bashir gaat naar de huisarts. Hij moet even wachten. Hij zit in de wachtkamer. Er zitten veel mensen. Ze praten.
Toetsvragen bij domein 8 Taalbeschouwing
bijvoorbeeld Exemplarische opleidingsdidactiek voor taalonderwijs op de basisschool Toetsvragen bij domein 8 Taalbeschouwing Bart van der Leeuw (red.) Jo van den Hauwe (red.) Els Moonen Ietje Pauw Anneli
Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!
Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je
Hoogbegaafdheid: Een uitdaging! Clarinda de Jonge en Marjo Oosterbaan
Hoogbegaafdheid: Een uitdaging! Clarinda de Jonge en Marjo Oosterbaan Hoogbegaafdheid, pff, dat bestaat niet. Hoezo hoogbegaafd, hij moet eerst maar eens een voldoende halen voor de wiskunde repetitie.
Opstartlessen. Les 1. Kennismaken
www.edusom.nl Opstartlessen Les 1. Kennismaken Wat leert u in deze les? Uzelf voorstellen Kennismaken Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag en DWI Amsterdam HET GESPREK
Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!
1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk
Kan ik het wel of kan ik het niet?
1 Kan ik het wel of kan ik het niet? Hieronder staan een aantal zogenaamde kan ik het wel, kan ik het niet-schalen. Deze hebben betrekking op uw taalvaardigheid in zowel het Nederlands als het Engels.
Zelfbeeld. Voortgezet onderwijs
Voortgezet onderwijs 2 Wereldwijd bestuderen wetenschappers hoe mensen over zichzelf nadenken. Dat gebeurt ook bij de Universiteit Leiden: daar doen wetenschappers bij het Brain & Development Onderzoekscentrum
Onze Vader Matteüs 6: 7-18 Romeinen 8: 12-17
Onze Vader Matteüs 6: 7-18 Romeinen 8: 12-17 ds. Dick Schinkelshoek, Zoelen 16 september 2012, startzondag doopdienst Bidden? Ik vind dat zo moeilijk! Niet dat ik het niet belangrijk vind, hoor! Ik wil
Kan-beschrijvingen ERK A2
Kan-beschrijvingen ERK A2 Lezen Ik kan zeer korte, eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke voorspelbare informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals advertenties, folders, menu's en dienstregelingen
Dit verhaal. Een Goede Lezing. Voorbereiding. Overzicht. Waar moet ik op letten als ik een lezing geef Voldoet deze lezing aan wat hij zelf zegt?
Dit verhaal Een Goede Lezing Waar moet ik op letten als ik een lezing geef Voldoet deze lezing aan wat hij zelf zegt? Hans L. Bodlaender 2 Overzicht Voorbereiding van een lezing Opbouw Vormgeving Geven
Get In Shape! Stoere mannen werken in de zorg!
Get In Shape! Stoere mannen werken in de zorg! Samenvatting concept Het concept bevat een reclame die ingaat op de handelingen binnen het werk en het imago van negatief naar positief omvormt en een dag