OPLEGGER * * Datum 25 april 2019 Nummer Datum commissievergadering 14 mei 2019 Datum raadvergadering 28 mei 2019

Transcriptie

1 Datum 25 april 2019 Nummer Datum commissievergadering 14 mei 2019 Datum raadvergadering 28 mei 2019 OPLEGGER Registratienummer / 19Z Onderwerp Portefeuillehouder Financiële stukken en ontwerp beleidsnota Risicomanagement en weerstandsvermogen Metropoolregio Rotterdam Den Haag Hans Horlings Uiterste behandeldatum (+reden) Eerdere besluitvorming Samenvatting Te nemen besluit Bijlagen 29 mei 2019 Einde termijn indienen zienswijze Jaarlijks. Gebaseerd op de Wet gemeenschappelijke regelingen en de Gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Rotterdam Den Haag In de raadsvergadering van 23 april 2019 is de Strategische agenda MRDH behandeld. De begroting ondersteunt de uitvoering van deze strategische agenda. Jaarlijks kan de gemeenteraad een zienswijze indienen op de ontwerpbegroting en meerjarenbeeld van de MRDH. Voorstel is om ook dit jaar een instemmende zienswijze af te geven. De begroting van de MRDH is 724,2 miljoen euro, waarvan 6,3 miljoen euro afkomstig is van gemeenten voor het versterken van het economisch vestigingsklimaat. De overige inkomsten zijn afkomstig van het Rijk en bestemd voor verkeer en (openbaar) vervoer. De jaarstukken 2018 zijn ter kennisname bijgevoegd. Tevens is het voorstel om een instemmende zienswijze af te geven op de ontwerp Beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen. De risico s bij de MRDH zijn in beeld gebracht. Daarbij zijn afdoende maatregelen getroffen om de risico s structureel beheersbaar te houden. 1. In te stemmen met de ontwerpbegroting 2020 en meerjarenbeeld MRDH 2. In te stemmen met de inflatiecorrectie voor de inwonersbijdrage economisch vestigingsklimaat en verhoging met 10 cent tot 2,68 3. De voorlopige jaarstukken MRDH 2018 voor kennisgeving aan te nemen 4. In te stemmen met de ontwerp Beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen 5. De MRDH via een instemmende zienswijze mee te delen dat Midden- Delfland geen inhoudelijke reactie heeft op de begroting 2020, het meerjarenbeeld en de Beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen 1. Aanbiedingsbrief MRDH start procedure zienswijze begroting 2. Ontwerpbegroting 2020 en meerjarenbeeld Begroting in één opslag MRDH Kadernota MRDH begroting Aanbiedingsbrief MRDH voorlopige jaarstukken 2018 * *

2 Advies commissie 6. MRDH jaarstukken Controleverklaring accountant voorlopige jaarstukken Accountantsverslag MRDH jaarrekening Aanbiedingsbrief MRDH start procedure zienswijze Beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen 10. Ontwerp beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen 11. Concept brieven met instemmende zienswijze. Raadsbesluit o Akkoord / o Niet akkoord opmerking: Arjan de Vos griffier Arnoud Rodenburg burgemeester 2

3 Inleiding Gemeenschappelijke regelingen zijn wettelijk verplicht om jaarlijks hun financiële stukken aan te bieden aan de deelnemende gemeenten. De gemeenteraad kan een zienswijze op de begroting en het meerjarenbeeld indienen. De jaarrekening is ter kennisname. De jaarstukken worden formeel door het Algemeen bestuur vastgesteld. De Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) heeft de begroting 2020, het meerjarenbeeld en de jaarstukken 2018 aangeboden. De begroting is een instrument om de Strategische agenda, de Roadmap Next Economy, de Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid en de (ontwerp) Strategische Agenda uit te voeren. Voorstel is om een instemmende zienswijze in te dienen. Tegelijkertijd heeft de MRDH de ontwerp Beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen aangeboden. Deze nota is gericht op een permanent proces van beheersing van de financiële risico s. Voorstel is om voor deze nota een instemmende zienswijze af te geven. Beoogd effect Doelstelling van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag is het versterken van de agglomeratiekracht en het regionaal economisch vestigingsklimaat. Uitgangspunt is dat de metropoolregio steeds meer als één stedelijke regio gaat functioneren, waardoor de welvaart en het welzijn voor alle inwoners verder verbetert. Bij de oprichting zijn aan deze gemeenschappelijke regeling de taken verbetering economisch vestigingsklimaat en verkeer en vervoer (Vervoersautoriteit) toegekend. Bereikbaarheid (verkeer en vervoer) is hierbij een middel om het centrale doel te realiseren. In de raadsvergadering van 23 april 2019 is de Strategische agenda MRDH behandeld. Dit kader is het handelingsperspectief voor de regionale samenwerking tussen de 23 gemeenten. De strategische agenda is op hoofdlijnen verwerkt in deze begroting. De begroting 2020 en het Meerjarenbeeld bieden een beleidsmatig inzicht hoe de komende jaren de afgesproken taken in gezamenlijkheid worden uitgevoerd. Argumenten 1. Begroting MRDH voornamelijk bestemd voor verkeer en vervoer (mobiliteit) De begroting 2020 van de MRDH is 724,2 miljoen. Hiervan is 711,5 miljoen direct opgenomen in de programma s. Daarnaast 6,5 miljoen opgenomen voor overhead en een toevoeging van 6,1 miljoen aan de risicoreserve financiering OV-bedrijven. Aan inkomsten ontvangt de MRDH 6,3 miljoen aan inwonerbijdrage voor het versterken van het economisch vestigingsklimaat. Vanuit het Rijk wordt 691,6 miljoen ontvangen voor mobiliteit. Daarnaast ontvangt de MRDH nog aanvullende overheidsbijdragen van 7,9 miljoen voor mobiliteit. De opbrengst van de financiering van de OV-bedrijven is geraamd op 18,4 miljoen. 2. Begroting ondersteunt uitvoering Strategische agenda MRDH De Kadernota MRDH benoemt voor de begroting de vier ambities vernieuwen economie, versterken stad en omgeving, verbeteren bereikbaarheid en veranderen energie. Deze kaders zijn uitgewerkt in de Strategische agenda MRDH. De begroting ondersteunt deze uitwerking. De begroting is gesplitst in de programma s Infrastructuur verkeer en openbaar vervoer, Exploitatie verkeer en openbaar vervoer en Economisch Vestigingsklimaat. Hierna is een korte toelichting op deze programma s opgenomen. 3. Programma Exploitatie verkeer en openbaar vervoer De uitgaven binnen dit programma zijn 422,6 miljoen. Het programma richt zich op de uitvoering van de basistaken van de Vervoersautoriteit. Doelen die met dit programma nagestreefd worden zijn een concurrerende economie, kansen voor mensen (arbeid), kwaliteit van plekken (stedenbaan knooppunten), duurzame regio (uitstoot CO 2), efficiënte en een rendabele exploitatie van het openbaar vervoer (OV). Deze doelen komen uit de Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid. Dit programma geeft vervolgens invulling aan de ambities uit de (ontwerp) Strategische Agenda, te weten verbeteren bereikbaarheid toplocaties en banen, verbetering kwaliteit en efficiency OV, betrouwbaar op weg, versnellen innovatie in mobiliteit, verhogen verkeersveiligheid en vanuit de ambitie veranderen energie: minder CO 2 uitstoot bij verkeer. Direct voor Midden-Delfland van belang zijn de verkenning ontwikkeling oude lijn Leiden- Dordrecht (4-sporigheid), verkenning metropolitane fietsroutes, MIRT-gebiedsuitwerking 3

4 Greenport 3.0 in Westland, samenwerking doelgroepenvervoer, ketenmobiliteit, verhogen verkeersveiligheid en uitvoering Actieplan CO 2-reductie. 4. Programma Infrastructuur en openbaar vervoer De uitgaven binnen dit programma zijn 284 miljoen. Het programma richt zich op concrete (infrastructurele) projecten die bijdragen aan de doelstellingen. Het programma is een financiële vertaling van het Investeringsprogramma Vervoersautoriteit (IPVa). Het IPVa is als bijlage onderdeel van de ontwerpbegroting 2020 en een concrete uitwerking van de Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid. Voor Midden-Delfland van direct belang zijn maatregelen voor het fietsnetwerk en metropolitane fietsroutes, het verkeerseducatieprogramma School op Seef en investeringen in slimme en duurzame regionale bereikbaarheidsmaatregelen (informatie en gedragsbeïnvloeding, slimme verkeerslichten en automatisch vervoer last mile) in onder andere het MIRT-gebiedsprogramma. 5. Programma Economisch Vestigingsklimaat De uitgaven in dit programma zijn 4,9 miljoen. Het programma richt zich voornamelijk op ondersteuning van en samenwerking met onderwijs, kennisinstellingen en bedrijfsleven. Doel is een versnelling van de economische transitie naar een circulaire economie en een economie die maximaal profiteert van de digitalisering en Internet of things. De beoogde versnelling biedt mogelijkheden om te komen tot een innovatieve regio met een sterke economische groei als gevolg van het vooroplopen bij de transities. Doelstellingen hebben een breed regionaal belang en hebben daardoor alle een maatschappelijke relevantie voor Midden-Delfland. Het gaat hierbij om het versterken van fieldlabs, campussen (HBO en MBO), digitale connectiviteit, voldoende kwalitatieve werklocaties, stimuleren groen als economische vestigingsfactor (recreatieve routes en vrij tijdseconomie), integrale aanpak verstedelijkingslocaties en samenwerking binnen de Regionale Energiestrategie. 6. Beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen Beheersing van de (financiële) risico s bij een gemeenschappelijke regeling is belangrijk. De ontwerp MRDH Beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen is het kader om deze risico s te beheersen. Risicomanagement is een permanent proces. Een eerdere beleidsnota is nog niet vastgesteld, omdat op basis van een risicoanalyse eerst incidentele risicomaatregelen zijn uitgevoerd. Die risico s waren gerelateerd aan het samenvoegen van de Vervoersautoriteiten van de stadsregio Rotterdam en het Stadsgewest Haaglanden. Onderwerpen waar de afgelopen periode nadrukkelijk maatregelen op zijn getroffen zijn de financiering van de OV-bedrijven, voorkomen structurele overbesteding bij de programma s verkeer en vervoer en het instellen van een risicoreserve programma Economisch Vestigingsklimaat. Aan de hand van de adviezen op deze onderwerpen zijn diverse maatregelen getroffen en zijn de risico s in control gebracht. De beleidsnota beschrijft deze risico s en getroffen maatregelen en geeft sturing aan het evaluatieproces en eventueel bijstellen van maatregelen. Voorstel van de MRDH voor de weerstandscapaciteit is om dit vast te stellen op niveau voldoende (ratio 1 tot 1,4). Hiermee kan worden ingestemd. Een hoger percentage heeft als consequentie dat hogere, in feite niet noodzakelijke, reserves gevormd worden. Hierdoor kunnen minder publieke middelen gebruikt worden voor het doel waarvoor ze feitelijk bestemd zijn. De beleidsnota sluit aan op de gemeentelijke praktijk. Voorstel is om een instemmende zienswijze op de nota af te geven. Kanttekeningen 1. Inwonerbijdrage stijgt met 0,10 op basis van inflatiecorrectie In de Kadernota van de MRDH is een stijging van de inwonerbijdrage met 0,10 opgenomen. Deze stijging is gebaseerd op het indexeringskader van de negen Haaglandengemeenten. Hierin was geadviseerd om 3,9% te hanteren op de loonsom en 3,6% op materiele kosten. Deze stijgingen zijn noodzakelijk om in 2019 minimaal dezelfde werkzaamheden te kunnen uitvoeren. Met de Strategische agenda worden de gezamenlijke ambities van 23 gemeenten voor de komende vier jaar vastgelegd. De voorgestelde verhoging van de inwonerbijdrage is 4

5 zeker noodzakelijk om vanuit de MRDH inhoud en sturing aan de uitvoering van de Strategische agenda te kunnen geven. 2. In 2020 en 2021 is een overbesteding van beschikbare budgetten Verwachting is dat in de jaren 2020 en 2021 meer middelen worden besteed, dan vanuit de Rijksbijdragen worden ontvangen. Oorzaken hiervan zijn onder andere de verwachte afronding van grote infrastructurele projecten, zoals de Rotterdamsebaan en de Hoekse Lijn. Met ingang van 2022 ontstaat weer een positieve balans. De uitvoering van dergelijke grote projecten is noodzakelijk om de bereikbaarheid in de regio te verbeteren. De overbesteding is binnen de formele toetsingskaders toegestaan voor een periode van drie kalenderjaren bij een structureel sluitende begroting. Dit kader is ook opgenomen binnen de Beleidsnota risicomanagement en weerstandsvermogen. Met deze overschrijding voor twee jaar kan dan ook worden ingestemd. 3. Investeringsruimte MRDH is structureel onvoldoende De maatschappelijke opgaven binnen de regio maken grote investeringen in bereikbaarheid noodzakelijk. Zonder extra bijdragen kan het openbaar vervoer niet verder worden verbeterd en kunnen infrastructurele projecten onvoldoende gerealiseerd worden. Dit is onder andere wel noodzakelijk voor het versterken van het economisch vestigingsklimaat en het realiseren van extra woningen in het kader van de verstedelijking. De MRDH en andere metropoolregio s in Nederland zijn hierover met het Rijk in overleg. Het Rijk dient in deze extra kosten bij te dragen, daar sprake is van een Nationaal belang en deze (bovenwijkse) investeringen niet door gemeenten opgebracht kunnen worden. De uitkomsten van het overleg met het Rijk zijn bepalend voor mogelijkheden om in de komende tien jaar de ambities binnen de OVconcessies en Metropolitaan OV, het Uitvoeringsprogramma bereikbaarheid, de MIRTgebiedsprogramma s en maatregelen vanuit de Korte Termijn Aanpak te realiseren. Informatie over dit proces komt in 2019 beschikbaar. Eventuele keuzes over de besteding van beschikbare middelen zijn dan onderdeel van het begrotingsproces Beheersing en sturing risico s gemeenschappelijke regelingen is beperkt De algemene opinie is dat deze regelingen moeilijk beheersbaar zijn en gemeenteraden een beperkte invloed hebben. Formeel gaat dit niet op voor de MRDH, echter het gevoel is bij de meerderheid van de gemeenten wel aanwezig. De inkomsten van de MRDH zijn grotendeels afkomstig van het Rijk en bestemd voor de Vervoersautoriteit. Indien deze budgetten niet aan de gemeenschappelijke regeling waren toegekend, zou de provincie Zuid-Holland de taak van Vervoersautoriteit moeten verrichten. De invloed vanuit de gemeenteraden zou in die situatie minder zijn dan in de huidige situatie. De risico s op het vervallen van het Rijksbudget zijn ook beperkt. Hierbij de kanttekening dat feitelijk structureel te weinig budget vanuit het Rijk wordt ontvangen. Risico s moeten daarom vooral voorkomen worden door een strakke begrotingsdiscipline. De aangeboden ontwerpbegroting voldoet aan dit uitgangspunt. Financiën De gemeentelijke bijdrage aan de MRDH bestaat uit een inwonersbijdrage voor de versterking van het economisch vestigingsklimaat. De taken van de Vervoersautoriteit worden bekostigd vanuit de Rijksbijdrage BDU (Brede Doeluitkering verkeer en vervoer). Inwonersbijdrage economisch vestigingsklimaat De inwonerbijdrage stijgt met 0,10. Deze bijdrage is gebaseerd op het aantal inwoners per 1 januari 2019 van Hiermee is de bijdrage 2020 aan de MRDH ,-. Ten opzichte van 2019 is dat een stijging met 2.106,-. Om de huidige werkzaamheden te continueren stellen wij u voor in te stemmen met de indexatie van de inwonersbijdrage. In de concept gemeentelijke begroting 2020 verwerken wij deze uitgave. De inwonersbijdrage MRDH is voor maximaal 1,11 bestemd als dekking voor de apparaatslasten. Het restant van 1,57 is bestemd voor specifieke projecten die bijdragen aan de versterking van het economisch vestigingsklimaat. Dit zijn grotendeels bedragen bestemd voor innovatieprogramma s, werklocaties, digitalisering en ondersteuning startups (bijvoorbeeld campusontwikkeling en fieldlabs 5

6 met bijdrage Internationaal Innovatie en kenniscentrum Equestrum, Vrije tijdseconomie met bijdrage Stap uit je Stad). Uitgangspunt van de samenwerking binnen de MRDH is dat gemeenten ook inhoudelijk capaciteit beschikbaar stellen. Deze capaciteit is in het bijzonder bestemd voor de ambities voor het versterken van het Economisch vestigingsklimaat. Vanuit Midden-Delfland is de regionale inzet gericht op het behoud en versterken van het landschap. Andere specifieke inzet is beschikbaar voor de Vrije tijdseconomie en de MIRT-gebiedsuitwerking Greenport 3.0 in Westland. Resultaat jaarrekening 2018 Het jaar 2018 wordt afgesloten met een voordelig resultaat vóór bestemming van ,-. Dit bedrag is als volgt opgebouwd: ,- heeft betrekking op het programma Exploitatie verkeer en openbaar vervoer en betreft het werkelijk behaalde financieringsresultaat op de uitgeleende gelden aan de OV bedrijven. Voorstel aan het algemeen bestuur is om dit bedrag toe te voegen aan de bestemmingsreserve Risicoreserve financieringen; ,- heeft betrekking op het programma Economisch vestigingsklimaat. Aan het algemeen bestuur wordt voorgesteld om dit bedrag toe te voegen aan de bestemmingsreserve Egalisatiereserve Economisch vestigingsklimaat. Voor het grootste deel ( 0,6 miljoen) betreft dit dekking voor reeds verleende bijdragen aan gemeenten voor het uitvoeren van projecten op grond van de Bijdrageregeling versterking economisch vestigingsklimaat. Deze projecten hebben een doorlooptijd van meerdere jaren uitgevoerd. Het restant is bestemd voor nieuwe projecten. Communicatie De begroting 2020 en het Meerjarenbeeld vormen één van de kaders voor de regionale samenwerking gericht op Economisch vestigingsklimaat en bereikbaarheid. Vanuit de gemeente is een actieve externe communicatie hierover niet noodzakelijk. Gemeentelijke communicatie is wenselijk bij concrete projecten om op die manier de meerwaarde van de regionale samenwerking voor inwoners en ondernemers zichtbaar te maken. Na vaststelling van de begroting vindt vanuit de MRDH communicatie plaats. Vervolgstappen De 23 gemeenten binnen de MRDH dienen uiterlijk 29 mei 2019 hun zienswijze in bij het Dagelijks Bestuur. Op basis van deze reacties krijgt het AB van de MRDH een voorstel tot vaststelling aangeboden voor de vergadering van 12 juli Een conceptbrief met een instemmende zienswijze vanuit Midden-Delfland is bij dit voorstel gevoegd. Reactie college op commissiebehandeling 6