Samenvatting Literatuurkunde hoofdstuk 1 t/m 7

Transcriptie

1 Samenvatting Literatuurkunde hoofdstuk 1 t/m 7 Samenvatting door S woorden 9 juni ,5 5 keer beoordeeld Vak Methode Literatuurkunde Laagland Proefwerk NL literatuur 1.1 persoonlijke smaakontwikkeling doel literatuurlessen: persoonlijke smaakontwikkeling 1.2 leesmotivatie ontspannen, andere wereld verplaatsen, alles om je heen (tijdelijk) vergeten informatie krijgen, kennis opdoen, iets leren kennismaken met andere mensen => hun problemen, ideeën en meningen genieten van een mooie kunstige vorm (het boek als kunstwerk) 1.3 literatuuropvatting lees- of literatuuropvatting: al je leesvoorkeuren samen 1.4 lezersverwachting verhaal lezen: allerlei verwachtingen => leeshouding titels: verwachting soort verhaal flaptekst: globaal idee onderwerp verhaal en verhaalsoort omslag: wekt ook verwachtingen info van anderen over literaire boeken: belangrijke bron om keuze te maken uit enorme aanbod 2.1 open plekken open plekken: plekken in het verhaal die vragen oproepen waarom = lezer nieuwsgierig maken naar rest verhaal, door open plekken krijgt lezer achtergrondinformatie over bepaalde personen gevolg = actiever, nauwkeuriger en speurend lezen 2.2 invulling van open plekken vrij snel ingevuld na lange tijd of halverwege het slot ingevuld helemaal niet ingevuld meestal snelle invulling 2.3 open plekken en spanning Pagina 1 van 6

2 spanning: ontstaat door elke onbeantwoorde vraag hoe langer het antwoord duurt, hoe groter de spanning vasthouden spanning achterhouden informatie wekken van (onjuiste) vermoedens: schrijvers suggereren antwoorden dwaalsporen: als lezer op het verkeerde been gezet worden manipulatietechnieken = trucs van achterhouden informatie, wekken vermoedens vooruitwijzing inlassen: er wordt iets verteld dat verderop in het verhaal gebeurt vertraging: verhaal is op het punt dat je antwoord krijgt op de vraag, maar er worden allerlei dingen verteld die het geven van het antwoord vertragen op een andere verhaallijn overschakelen: net als je achter een antwoord dreigt te komen, schakelt het verhaal over naar heel andere gebeurtenissen spanningsboog = de tijd die verloopt tussen de vraag en het antwoord korte: antwoord komt vrij snel lange: antwoord laat lang op zich wachten (detectives) 3.1 fictie en non-fictie non-fictie: teksten over de werkelijkheid (waarheidsgetrouw, feiten) krantenberichten, tijdschriftartikelen fictie (fictionele teksten): teksten met verzonnen verhalen stripverhalen, romans 3.2 fictie en werkelijkheid verbeelding en fantasie: verzonnen verhalen lijken op werkelijke gebeurtenissen, gebruikt het om personages voor je te zien autobiografische verhalen: schrijvers verwerken hun eigen belevenissen of ervaringen in een boek werkelijkheid als uitgangspunt: schrijvers zetten werkelijkheid naar hun hand door gebruik te maken van hun fantasie en verbeelding 3.3 vormen van fictie proza teksten waarin verhaal wordt verteld (romans en korte verhalen) volle breedte papier, tekst verdeeld in alinea s, delen en hoofdstukken gebeurtenissen die na elkaar voortvloeien en samenhangen onderverdelen in romans, novellen en (korte) verhalen verschillen = te maken met lengte (aantal bladzijden) en de complexiteit (hoeveelheid gebeurtenissen en personages in onderlinge samenhang) roman: meestal meer dan 100 bladzijden, vrij uitgebreide beschrijving lotgevallen hoofdpersonage, veel aandacht voor diens gedachten en gevoelens, veel bijfiguren, beschrijving relaties tussen die personen vrij uitvoerig novelle: 80 tot 100 bladzijden, daardoor hoofdpersonage beperkt uitgewerkt, aantal gebeurtenissen minder groot dan bij roman, hoeveelheid bijfiguren gering (kort) verhaal: niet meer dan 30 bladzijden, 1 of 2 gebeurtenissen, hoofdpersoon beperkt uitgewerkt, vaak 1 bijfiguur, relatie tussen hoofdpersoon en bijfiguur vaak heel beknopt beschreven poëzie gedichten, liedjes (songteksten) hoeveelheid wit op de bladzijde, regels niet volmaakt, verschil in lengte beschrijven van situatie, idee of gevoel Pagina 2 van 6

3 toneel het opvoeren van een spel spelers laten een wereld zien die zich in een beperkte, overzichtelijke ruimte afspeelt relaties tussen personages speelt grote rol dialogen 3.4 literatuur en lectuur lectuur: boekjes die niet tot de literatuur gerekend worden (series) waarom onderscheid instelling schrijver: schrijvers lectuur niet artistiek gericht, willen boeken maken alleen voor de ontspanning literaire recensenten (professionele lezers): beoordelen nieuw geschreven boeken, bespreken nooit ontspannende lectuur literaire uitgeverijen: zorgen ervoor dat de teksten die zij uitgeven van zo n kwaliteit zijn dat ze tot de literatuur gerekend worden tekstkwaliteit: lectuur is altijd geschreven volgens dezelfde opzet => als lezer weet je van te voren in grote lijnen hoe het verhaal gaat verlopen 4.1 personages: hoofdpersonen en bijfiguren hoofpersoon belangrijkste figuur boek, alles draait om diegene bijfiguren, hebben bepaalde relatie met hoofdpersoon, minder belangrijk voor verhaal => minder over hen te weten komen 4.2 personages en hun rollen hoofdpersoon helper tegenstander hoofdpersoon wil iets bereiken, streeft doel na bereikt doel moeilijk hoeft niet altijd zelfverzekerd te zijn vaak slachtoffer omstandigheden helper bijfiguur helpt hoofdpersoon met bereiken doel meerdere helpers (kan) tegenstander bijfiguur zit hoofdpersoon dwars bij bereiken doel meerdere tegenstanders (kan) personages Pagina 3 van 6

4 staan in persoonlijke relaties tot elkaar waarom iemand iets doet => drijfveren 4.3 normen en waarden personages nemen beslissingen op grond van normen/waarden => leefregels op grond van hun kijk op wereld of werkelijkheid => leefregels 5.1 fabel en sujet verhalende tekst: tekst waarin verhaal verteld wordt geschiedenis: gebeurtenissen in chronologische volgorde verteld (fabel) samenvatten: geschiedenis verhaal samenvatten afwijkende volgorde: gebeurtenissen niet in chronologische volgorde kunstgrepen: schrijver zet gebeurtenissen naar zijn hand => verhaal spannender maken, nieuwsgierig maken, thematiek verduidelijken sujet: volgorde gebeurtenissen verhaal sujet + fabel hetzelfde: schrijver past geen kunstgrepen toe 5.2 tijdsvolgorde en structuur bouw/structuur: manier waarop verhaal is opgebouwd chronologische volgorde: gebeurtenissen op volgorde in tijd verteld niet-chronologische volgorde: verhaal begint op moment dat dingen al zijn gebeurd, door flashback achter vroegere gebeurtenissen komen flashbacks: verhaal springt voor korte periode terug in de tijd, gebeurtenissen uit vroegere tijd worden verteld => witregels of overbruggende zinnen 5.3 samenhang: hechte en losse structuur samenhang: tussen gebeurtenissen in verhaal, met elkaar verbonden verhaallijn: serie gebeurtenissen beschrijven + details weglaten losse structuur: ene gebeurtenis komt niet duidelijk voort uit andere hechte structuur: alles wat er gebeurt hangt samen herhalingen: zorgen voor samenhang vooruitwijzing: verwezen naar iets dat verderop in verhaal gaat gebeuren terugverwijzing: verwezen nar iets dat al gebeurd is 5.4 meer dan 1 verhaallijn Pagina 4 van 6

5 verschillende verhaallijnen hebben samenhang meer verhaallijnen => verband tussen lijnen, personages/thematiek 5.5 functies van kunstgrepen bepaalde bedoeling bepaald effect bereiken spanning verhogen, lezer nieuwsgierig maken, actiever lezen vb = verstoren chronologische volgorde functies flashbacks duidelijk maken: los komen van verleden is moeilijk (personages) informatie over verleden personages verschaffen => beter begrijpen personage 6.1 schrijver en verteller verteller: tussenpersoon in verhaal, vertelt het verhaal perspectief: verteller bepaalt het zicht op de gebeurtenissen 6.2 vertelsituaties ik vertelsituaties ik-persoon vertelt wat er gebeurt, je ziet alles door haar ogen meeleven met hem/haar <= gevoelens en gedachten te weten komen onbetrouwbaar perspectief: je weet niet zeker of de ik-persoon de waarheid vertelt => (on)opzettelijk bedriegen, verkeerd beeld geven alwetende vertelsituatie verteller is iemand die alles weet van alle personen kan met zekerheid voorspellingen doen soort gids die jou als lezer bij de hand neemt en soms ook commentaar levert op gebeurtenissen geen verhaalpersonage, vertelt over personages in hij/zij vorm personale vertelsituatie gebeurtenissen zien door de ogen van 1 personage verhaal staat in de hij/zij vorm gebonden aan perspectief van 1 personage kan onbetrouwbaar zijn meervoudig perspectief gebeurtenissen worden afwisselend verteld door de ogen van verschillende personages perspectief wisselt => zelfde gebeurtenissen maar andere invalshoeken door verschillende perspectieven kan verhaal heel interessant zijn 7.1 interpreteren niet iedereen vindt hetzelfde van een tekst belangrijk => verschillen tussen individuele lezers (leeftijd, belangstelling, kennis) interpreteren: uitleggen/verklaren. Uit verhaalgegevens afleiden wat de betekenis (thematiek) is interpretatie = altijd gebaseerd op tekst met argumenten en tekstvoorbeelden onderbouwen 7.2 verhaal- en betekenislaag verhaallaag: gebeurtenissen, structuur, personages betekenislaag: vertelt je wat er eigenlijk met het verhaal bedoeld wordt 7.3 thematiek thematiek: in 1 woord of zin noteren wat de betekenis van een tekst is Pagina 5 van 6

6 = gedachte die achter de concrete verhaalgebeurtenissen zit thematische laag: de dood, ongelukkige liefde, vriendschap 7.4 motieven motief herhalingen in verhalen of gedichten (gebeurtenissen, situaties, ervaringen, voorwerpen) leidmotief een concreet voorwerp duikt telkens op in een verhaal literair-historische motieven motieven die heel vaak in de literatuur voorkomen (schuld, reis) 7.5 titel en motto titel en thematiek titel van een literaire tekst houdt verband met de thematiek verhaal motto en thema zegt iets over het thema van het boek korte tekst die voorin in het boek staat => vaak citaat andere schrijver of dichter 7.6 personages en thematiek thematiek van een tekst wordt beschreven aan de hand van de hoofdfiguur en zijn relaties met andere personages waarom = thematiek krijgt concreet vorm in de problemen van het hoofdpersonage Pagina 6 van 6