Breedbeeld van het Vlaamse middenveld

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Breedbeeld van het Vlaamse middenveld"

Tine van den Velde
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Departement Publieke Governance, Management en Financiën Breedbeeld van het Vlaamse middenveld Prof. Dr. Bram Verschuere Universiteit Gent

2 Inhoud - opzet en aanpak van Vlaamse bevraging - breedbeeld van bevindingen

3 Opzet en aanpak van Vlaamse bevraging

4 Wie bevraagd? middenveldorganisaties: (1) hebben maatschappelijk doel; (2) hebben bepaalde politieke rol en/of (3) leveren diensten die niet exclusief privaat zijn (4) zijn privaat initiatief niet opgenomen: puur commerciële bedrijven, overheidsinstellingen en eenmalige initiatieven maar ook niet sport en amateurkunsten, buren die feestcomité hebben, etc. (geen focus op louter gemeenschapsvorming)

5 Aanpak Vlaamse bevraging van Vlaamse mapping naar bevraging bij Vlaamse middenveldorganisaties - geen alles overkoepelend repertorium van middenveldorganisaties in Vlaanderen, daarom eerst uitgebreide mappingfase (organisaties identificeren, classificeren en van contactgegevens voorzien) - leverde populatiebestand voor Vlaamse bevraging op (2.477 organisaties) - beoogde steekproef: 500 organisaties; gerealiseerde steekproef: 496 (eerste golf) en 403 (tweede golf) Stratum steekproef Aantal % Maatschappelijke verenigingen en organisaties/sociaal-cultureel werk Werk, beroep, economie ,23 Jeugdwerk 181 7,31 Nieuwe sociale bewegingen 198 7,99 (milieu, noord-zuid, vrede) Religie en levensbeschouwelijk 117 4,72 Gezondheid, ziekte en ,1 handicap Overige 238 9,61 Zelforganisaties migranten 14 0,57 Sociale economie 159 6,42 Welzijnssector ,05 Totaal 2477

6 SECTOR SUBSECTOR OMSCHRIJVING WELZIJN Welzijnsinstellingen Welzijnsverenigingen SOCIALE ECONOMIE Sociale economie Maatwerkbedrijven Werk, beroep, economie Gezondheid, ziekte en handicap Nieuwe sociale bewegingen Politieke organisaties Instellingen (geen verenigingen) die actief zijn in de gehandicaptenzorg, jeugdhulp en bredere welzijnsthema s Verenigingen (geen instellingen) die werken rond armoede, sociale inclusie en bredere welzijnsthema s Vakbonden, beroeps- en werkgeversverenigingen en service-clubs Patiëntenverenigingen, verenigingen actief rond bredere gezondheidsthema s Bewegingen die werken rond actuele maatschappelijke thema s zoals milieu, mobiliteit, vrede, Noord-Zuid, vluchtelingen, Bewegingen die politieke actie voeren en positie innemen SOCIOCULTUREEL Volwassenenwerk Jeugdwerk Etnisch-culturele organisaties Religieuze organisaties Sociaal-culturele organisaties voor volwassenen die zich richten op specifieke groepen of rond specifieke thema s werken Sociaal-culturele organisaties die groepsgericht werken voor/door kinderen en jongeren (van 3 tot 30 jaar) Verenigingen met en voor bepaalde groepen van etnisch-culturele minderheden Organisaties die actief zijn rond religie, zingeving en levensbeschouwing

7 Breedbeeld van bevindingen

8 Hybridisering van Vlaamse middenveldorganisaties richting de markt

9 Drie vormen van bedrijfsmatige praktijken: - commercialisering (verdienmodellen) - corporatisering (bestuurders uit bedrijfsleven) - managerialisering (prestatiemeting, management tools) Bedrijfsmatige praktijken zijn eerder zwak tot matig aanwezig bij Vlaamse middenveldorganisaties.

10 Ten opzichte van tien jaar geleden nemen bedrijfsmatige praktijken wel toe EVOLUTIE COMMERCIËLE INKOMSTEN EVOLUTIE BESTUURDERS MET MANAGEMENTEXPERTISE UIT DE BEDRIJFSWERELD

11 Samenhang tussen deze drie vormen van hybridisering richting de markt is beperkt Het bewust aantrekken van bestuurders omwille van hun expertise in het bedrijfsleven gaat hand in hand met meer gebruik van management tools en prestatiemetingen, maar het opzetten van verdienactiviteiten staat eerder op zichzelf

12 Verdienactiviteiten worden in de eerste plaats opgezet om financiële onzekerheid te counteren. Druk vanuit de overheid beïnvloedt niet de mate waarin verdienactiviteiten opgezet worden. Overheidsdruk leidt wel tot meer verdienactiviteiten die duidelijke inhoudelijke link hebben met missie van organisatie.

13 Bestuurlijke tradities onder druk? Verhouding tussen middenveld en overheid in Vlaanderen

14 Drie sectoren van Vlaams middenveld eigen profiel van inkomstenbronnen: - welzijnssector: meer afhankelijk van overheidsinkomsten - sociale economie: evenwicht tussen markt en overheid - socioculturele sector: grootste diversiteit aan inkomsten

15 Zekere mate van vermarkting in Vlaamse middenveld: een deel marktinkomsten, een aanzienlijk aandeel projecten contractfinanciering en zekere mate van prestatiegerichte controles vanwege de Vlaamse overheid Subsidies van de Vlaamse overheid voor eenmalige projecten zijn in elke sector een vaak voorkomende vorm van overheidsfinanciering Sociocultureel Welzijn Sociale Economie Ja 61.2% 35.2% 57.9%

16 Het overlegmodel is nog steeds aanwezig in Vlaamse middenveld: overheid wordt door aanzienlijk deel van middenveld gezien als een partner en belangrijke strategische beslissingen worden genomen in overleg met overheid Meer dan de helft van de organisaties (52.3%) ziet de Vlaamse overheid als een partner waarmee inhoudelijk wordt samengewerkt, 30.9% ziet de Vlaamse overheid niet als partner, en 16.9% plaatst deze partner-relatie ergens tussen niet akkoord en wel akkoord. Sociocultur eel Welzijn Sociale Economie Totaal Ja 55.3% 50.5% 38.5% 52.3% Tussenin 14.0% 18.5% 30.8% 16.9% Nee 30.1% 31.1% 30.8% 30.9%

17 Vrijwilligers (en hun kenmerken) in Vlaamse middenveldorganisaties

18 Op vlak van leeftijd vinden weinig middenveldorganisaties goede balans in hun vrijwilligersbestand. Op vlak van man-vrouw verhouding is er globaal genomen wel een goede balans. ondervertegenwoordigd evenwichtig oververtegenwoordigd VROUWEN 17% 63% 20% -25 JARIGEN 76% 17% 7% +65 JARIGEN 47% 37% 16%

19 Taakvrijwilligerschap (vrijwilligers die afgebakende taak op zich nemen gedurende langere tijd) is nog steeds meest verspreide vorm van vrijwilligerswerk in Vlaamse middenveld Meer momentgebonden vrijwilligerschap is in sommige deelsectoren echter zeker niet te verwaarlozen (bijna) iedereen meerderheid ongeveer de helft minderheid (bijna) niemand TAAKVRIJWILLIGERS MOMENTGEBONDEN VRIJWILLIGERS 10% 30% 8% 30% 22% 6% 20% 14% 47% 14%

20 Personeel in Vlaamse middenveldorganisaties

21 SOCIALE ECONOMIE 75 WELZIJNSINSTELLING 68 VOLWASSENENWERK 10 De meerderheid van Vlaamse middenveldorganisaties werkt met beperkt aantal personeelsleden: meer dan helft van deze organisaties heeft minder dan 15 medewerkers. Uitzonderingen zijn sociale economie en welzijnsinstellingen, waarvan helft van organisaties meer dan 65 medewerkers heeft NIEUWE SOCIALE BEWEGING 9 GEZONDHEID, ZIEKTE, HANDICAP 8,5 JEUGDWERK 8 WERK, BEROEP, ECONOMIE 7 ETNISCH-CULTURELE ORGANISATIE 5 RELIGIEUZE ORGANISATIE 4 WELZIJNSVERENIGING 3,5 POLITIEKE ORGANISATIE 3 19% heeft GEEN medewerkers Sociocultureel 24% Welzijn 10% Sociale economie 3%

22 Ten opzichte van 10 jaar geleden zien Vlaamse middenveldorganisaties vooral toename in backoffice functies (vnl. communicatie- en ITmedewerkers) en administratieve medewerkers. Binnen welzijnssector ook sterke toename van begeleiders en opvoeders. BACK-OFFICE MEDEWERKER 29% ADMINISTRATIEF MEDEWERKER 12% LEIDINGGEVENDE 12% BEGELEIDER / OPVOEDER 9% STAFMEDEWERKER 8% COMMUNICATIE MEDEWERKER 11,2% IT MEDEWERKER 5,9% BACK-OFFICE ALLERLEI 4,6% HRM MEDEWERKER 3,3% COMMERCIEEL MEDEWERKER 2,8% MEDEWERKER KWALITEITSCONTROLE 1,0% JURIDISCHE MEDEWERKER 0,5%

23 De politieke rol van het Vlaams middenveld

24 Vlaamse middenveldorganisaties vinden dat ze eerder wel politieke rol opnemen en dus maatschappelijke of politieke verandering nastreven. Ze nemen die rol gemiddeld gesproken wel minder sterk op dan de gemeenschapsvormende en dienstverlenende rol Politieke rol 6,5 Dienstverlenende rol Gemeenschapsrol 7,4 7,7

25 Vlaamse middenveldorganisaties zeggen meer aan politiek te doen dan tien jaar geleden. VEEL MEER 14% MEER 39% VEEL MINDER 1% MINDER 4% EVENVEEL 42%

26 Etnisch-culturele diversiteit in het Vlaamse middenveld

27 In Vlaanderen is 11% van burgers van niet-eu herkomst. Bij alle geledingen van Vlaamse middenveldorganisaties van vrijwilligers over personeel tot de raad van bestuur (maar met uitzondering van bereikte doelgroep) is meerderheid tot (zeer) grote meerderheid van organisaties geen afspiegeling van etnisch-culturele diversiteit in Vlaamse bevolking. Hoogst bestuursorgaan Betaald personeel Vrijwilligers Leden/donateurs Bereikte doelgroep Middenveldorganisaties weerspiegelen etnisch-culturele diversiteit in samenleving niet goed 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ondervertegenwoordiging Proportionele vertegenwoordiging Oververtegenwoordiging 0-5% 6-19% %

28 Vlaamse middenveldorganisaties stellen kloof vast in hun relatie met personen met migratieachtergrond Vlaamse middenveldorganisaties hebben over het algemeen geen uitgesproken ideeën over wat precies hun relatie met personen met een migratieachtergrond bepaalt. Ze verwijzen het vaakst naar het niet afweten van het bestaan van een bepaalde middenveldorganisatie, een moeilijk te bereiken doelgroep en gebrek aan medeallochtonen in organisatie Uw organisatie is hen liever kwijt dan rijk In uw organisatie zijn er te weinig mede-allochtonen Zij zijn niet gewend aan organisaties waarin zowel mannen als vrouwen participeren In uw soort van organisaties is er niet echt plaats voor hen Zij zijn voor uw organisatie moeilijk bereikbaar Taal maakt het moeilijk dat ze betrokken zijn bij uw organisatie Zij regelen de zaken waarmee uw organisatie bezig is, liever informeel, via de eigen kring Zij vinden de activiteiten van uw organisatie niet aansprekend Uw organisatie zoekt hen niet In hun cultuur is het niet gebruikelijk om lid of donateur te zijn Zij zijn liever lid/donateurs van organisaties binnen eigen etnisch-culturele kring Zij weten niet van het bestaan van uw organisatie lidmaatschap/donateurschap belemmerd door lage inkomen 1,07 1,37 1,42 1,75 1,83 1,91 2,30 2,23 2,21 2,52 2,48 2,73 2,73 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50

Vergelijkbare documenten

TRENDS EN BEVINDINGEN UIT DE VLAAMSE SURVEY SAMENGEVAT. Mei 2019

TRENDS EN BEVINDINGEN UIT DE VLAAMSE SURVEY SAMENGEVAT Mei 2019 Hybridisering van Vlaamse middenveldorganisaties richting de markt 1 Bedrijfsmatige praktijken Bedrijfsmatige praktijken (vb. commerciële