Leuker voor later Investeer in ouders en voorkom problemen. Carolien Gravesteijn Susan Ketner

Transcriptie

1 Leuker voor later Investeer in ouders en voorkom problemen Carolien Gravesteijn Susan Ketner 1

2 Wie zijn wij? Lectoraat Ouderschap en Ouderbegeleiding Carolien Gravesteijn Susan Ketner Aylin Yildiz Daphne Petterson Verschillende samenwerkingspartners Augeo Foundation Gemeente Leiden Ouders van Nu Fotoalbum.nl 2

3 Citaten Ik schaam mij het te moeten zeggen, maar hoe onbeschaamd laten ouders tegenwoordig kinderen hun gang gaan. Een kleine jongen van dertien pleegt nu meer bedrog, meer kwalijke praktijken dan tien robuuste kerels in de tijd van onze ouders. Zo ook meisjes wat is de oorzaak daarvan? De kinderen zijn nu vroegtijdig rijp. 3

4 Citaten Ik schaam mij het te moeten zeggen, maar hoe onbeschaamd laten ouders tegenwoordig kinderen hun gang gaan. C. (Christophorus ) Hegendorphinus, De instituenda vita e moribus corrigendis inventutis Paraenses. Haganoae, Tubingen Een kleine jongen van dertien pleegt nu meer bedrog, meer kwalijke praktijken dan tien robuuste kerels in de tijd van onze ouders. Zo ook meisjes wat is de oorzaak daarvan? De kinderen zijn nu vroegtijdig rijp. N. Borbonius, Opusculum puerile ad pueros de moribus Lugduni, Parijs,

5 Opbouw workshop Ouderschapsquiz deel 1 Inleiding ouderschap Ouderschapsquiz deel 2 Leuker voor later Interviews aan de hand van filmfragment Oudergerichte kijk 5

6 Ouderschapsquiz: deel 1 Hier volgen 10 vragen over ouderschap 6

7 Vraag 1 De overgang van partnerschap naar ouderschap vraagt veel van ouders. Wat klopt? 1. Vooral moeders zijn in deze periode ontevreden 2. Vooral vaders zijn in deze periode ontevreden 7

8 Vraag 2 Wat klopt? 1. Als de relatie tussen de partners minder goed is voordat er een kind wordt geboren kan ouderschap dit verbeteren 2. Als de relatie tussen de partners minder goed is voordat er een kind wordt geboren kan ouderschap dit verslechteren 8

9 Vraag 3 Ouders van jonge kinderen zijn in emotioneel opzicht minder gelukkig dan niet-ouders 1. Klopt 2. Klopt niet 9

10 Vraag 4 Tevredenheid over ouderschap neemt toe als vrienden vaker op geplaatste foto s van het kind op Facebook kijken 1. Klopt, neemt toe 2. Klopt niet, neemt af 3. Heeft geen invloed 10

11 Vraag 5 Als moeders vaker op Facebook kijken en hun pagina bij werken, geeft dit: 1. Rust 2. Stress 11

12 Vraag 6 Wat is juist? 1. Een goed huwelijk heeft een positieve invloed op de vader-zoon relatie 2. Een goed huwelijk heeft een positieve invloed op de vader-dochter relatie 3. Een goed huwelijk heeft een positieve invloed op zowel de vader-zoon als vader-dochter relatie 12

13 Vraag 7 Als koppels een training krijgen voordat ze ouders worden waarin gewerkt wordt aan het versterken van hun relatie doen kinderen het jaren later beter op school en hebben ze meer controle over hun impulsen 1. Juist 2. Onjuist 3. Maakt niet uit 4. Het werkt averechts 5. Er is alleen effect te zien op schoolniveau 13

14 Vraag 8 (open vraag) Vanaf welke leeftijd denkt u dat een kind de stemming van de ouder, bijvoorbeeld boos of depressief, kan aanvoelen en erdoor beïnvloed kan worden? U kunt uw antwoord geven in weken, maanden of jaren. 14

15 Vraag 9 Pubers met ouders die erg toegeeflijk zijn bij het opvoeden, zijn vaker opgewekt en vrijmoedig dan andere pubers Deze stelling is: 1. Juist 2. Onjuist 15

16 Vraag 10 Wat vinden autochtone ouders de belangrijkste waarde? 1. Assertiviteit 2. Autonomie 3. Conformiteit 4. Sociaal gevoel 5. Prestatie 16

17 Antwoorden 1 = 1 2 = 2 3 = 1 4 = 1 5 = 2 6 = 1 7 = 1 8 = geboorte 9 = 2 10 = 2 17

18 Stand van zaken Kinderen en ouders in Nederland Opvoedingskramp: aantal en zwaarte psychische problemen neemt niet toe, wel vraag naar hulpverlening/jeugdzorg 18

19 Ouders geven les op de moeilijkste school van de wereld Loop van de 20ste eeuw veranderde er veel: Kinderen werken niet meer voor ouders, maar ouders werken voor hun kinderen Kinderen werden economisch waardeloos maar emotioneel onbetaalbaar Huiswerk en activiteiten naast school zijn het nieuwe werken van ouders Wetenschap: relatie opvoeden en ontwikkeling kinderen Ouders verantwoordelijk, doel perfecte kind Media, website, boeken, tijdschriften 19

20 20

21 21

22 22

23 Ouderschap Ouderschap wordt vaak gelijk gesteld aan opvoeden Meer domeinen dan alleen opvoeden Ouderschap is permanent, kan niet worden overgenomen door anderen en er zijn niet meerdere ouders van kinderen Ouderschap gaat vooraf aan opvoeden 23

24 Welzijn ouders Vooral aandacht voor welzijn kinderen, terwijl we weten: Welzijn ouder > opvoedgedrag + welzijn van kinderen (Samaroff, 2011) 24

25 Hoe beleven ouders ouderschap? (Gezinsrapport 2011) 25

26 Hoe beleven ouders ouderschap? (Gezinsrapport 2011) 26

27 Beleving ouderschap Twee visies in wetenschappelijke literatuur Voldoening, persoonlijke groei en sociale verbondenheid Negatieve interactie neemt toe, positieve interactie neemt af, minder communiceren, lager zelfbeeld en minder emotionele vaardigheden Verklaringen? 27

28 Ouderschap in ontwikkeling (Galinsky, 1987) Beelden meetlat van onze successen en ons falen Beelden die niet overeen komen met de werkelijkheid roepen gevoelens van verlies en frustraties op Rigide vasthouden aan beeld dat niet overeenkomt met de werkelijkheid: problemen. Aanpassen, anders naar binnen of buiten gerichte problemen Groei = beelden aanpassen aan de werkelijkheid of gedrag aanpassen, zodat beelden waargemaakt kunnen worden 28

29 Ouderschapsquiz: deel 2 Hier volgen 5 vragen over ouderschap 29

30 Vraag 11: intro 30

31 Vraag 11 Welke stelling klopt? 1. Koppels gaan minder drinken als ze kinderen krijgen 2. Koppels gaan meer drinken als ze kinderen krijgen 31

32 Vraag 12 Welke bewering klopt? 1. De betrokkenheid van ouders thuis levert een bijdrage aan leer-en leefresultaten van kinderen en jongeren 2. De betrokkenheid van ouders op school levert een bijdrage aan leer-en leefresultaten van kinderen en jongeren 32

33 Vraag 13 Vaderschap is geen playstation Wat bedoelt de vader die dit zegt? 1. Je bent altijd ouder 2. Je moet het ouderschap serieus nemen 33

34 Vraag 14 De Nederlandse jeugd is zeer tevreden over: 1. Hun ouders 2. Hun opvoeding 3. Hun ouders en hun opvoeding 4. Geen van beide 34

35 Vraag 15 Welke moeders maken zich schuldig aan zogenaamd Maternal Gatekeeping? 1. Moeders die veel werken waardoor de partnerrelatie onder druk komt te staan 2. Moeders die hun huishoud- en opvoedtaken niet gemakkelijk afstaan aan vaders 3. Moeders die door overbeschermend te zijn de ontwikkeling van hun kind belemmeren 35

36 Antwoorden 11 = 1 12 = 1 13 = 1 14 = 3 15 = 2 36

37 37

38 Leuker voor later: doel van het onderzoek Onderzoeksvraag: wat geven ouders aan nodig te hebben aan kennis, attituden, vaardigheden en steun om hun welzijn te vergroten? Doel: aan de hand van onderzoek kunnen ontwikkelen van oudergerichte interventies die het welzijn van ouders, en daarmee hun gezin, bevorderen 38

39 Leuker voor later: methode Grootschalig, longitudinaal, praktijkgericht Drie onderdelen: Ouder-kind observaties Semigestructureerde interviews Vragenlijsten 39

40 Vragenlijst: theorie Uitgangspunt: positief welzijn gaat vooraf aan positief opvoeden Echter: vaak dip in welzijn van ouders na geboorte kind Wat beïnvloedt het welzijn? Individuele kenmerken van ouder en kind Kenmerken van het thuisklimaat Kenmerken van het netwerkklimaat (sociale steun) Kennis Attituden Vaardigheden 40

41 Vragenlijst: hoe opgebouwd Persoonsgegevens Gebeurtenissen (behoefte aan) kennis Attituden Vaardigheden Thuisklimaat Uitkomstmaat: welzijn Opvoedingsgerelateerd welzijn (rolbeperking en opvoedproblemen) Individueel welzijn (depressieve stemmingen en eenzaamheid) 41

42 Vragenlijst: eerste uitkomsten (N = 145) Respondenten: vrouw, midden tot hoogopgeleid, autochtoon (speerpunt: bredere werving) Belangrijke gebeurtenissen rond ouderschap: Vruchtbaarheidsbehandelingen en IVF Vroeggeboorte en/of ziekte kind (speerpunt) Opvallend: Weinig scheidingen (0.7 %, N =1) Veel werkeloosheid (15%, N = 22) 42

43 Wat maakt dit onderzoek bijzonder? Ouderschap meer dan alleen opvoeden Ouders langdurig gevolgd (verschillende fases) Moeders én vaders Ontwikkeling ouders gevolgd, niet die van het kind (in elk geval, dat staat niet centraal) Multi-method Directe terugkoppeling praktijkpartners Ontwikkelingen van interventies met een oudergerichte kijk, gericht op integraal ouderschap 43

44 Fragment: Rauw TubeChop - Overleven in NL: RAUW (08:59) 44

45 Interviews (in tweetallen) Bespreek met elkaar wat voor beeld de ouder bij u oproept Hoe is dit van invloed op het contact met de ouder en de samenwerking? Wat is belangrijk in het contact met de ouder? 45

46 Oudergerichte kijk Bewust zijn van eigen beelden over ouders aannames over goed ouderschap - helikopterview Het is voor een kind belangrijk dat een ouder zich gesteund voelt door de omgeving In plaats van controle en voorschriften hebben ouders professionals nodig die naast hen staan, samenwerken 46

47 Oudergerichte kijk Advies helpt pas als ouders het begrijpen en als zij zich begrepen voelen - vanuit het perspectief van de ouder werken - effectieve hulp Kwetsbaarheid en bezorgdheid van ouders gaan meestal schuil achter moeilijk of onbegrijpelijk gedrag Ouders leggen de lat hoog, herinneren boze uitval meer dan eindeloze geduld gevoel van tekortschieten 47

48 Oudergerichte kijk Ouders in problemen vaak schuld en schaamtegevoelens. Advies wordt snel als veroordelingen geïnterpreteerd - ouders zonderen zich af - raken geïsoleerd - gebrek aan steun of in de verdediging - geen contact Zelfredzaamheid: gedachten, vaardigheden, waarden Samenredzaamheid door ouderlijke werkvloer en netwerk 48

49 Valkuilen Parentblaming Manier waarop kind zich ontwikkelt geeft aan hoe goed ouder zich ontwikkelt als opvoeder Vakjargon gebruiken om je te profileren als deskundige Eigen helikopterview kwijtraken De betere ouder zijn, met tips komen De regie van de ouder overnemen, de ouder is ervaringsdeskundige en mederegisseur 49

50 Integraal ouderschap Integrale kijk, levensdomeinen zijn met elkaar verbonden Inter-afhankelijkheid; iedereen is ingebed in een context en wordt door deze context beïnvloed, maar heeft ook invloed op deze context 50

51 Integraal ouderschap (Werner & Smith (Journeys from childhood to midlife), Van Regenmortel, Van der Pas, Gravesteijn & Petterson, literatuuroverzicht) Het gaat om beschermende factoren: Vaardigheden: probleemoplossingsvaardigheden, zelfsturing, actieve coping Relaties, zelfs één relatie Positieve rolmodellen- mentoren; kunnen compenseren of versterken (geloof in betere toekomst, toevoegen van positieve ervaringen) Een ouder die zich goed omarmd weet, kan zijn of haar eigen kind ook beter omarmen 51

52 Integraal werken met ouders De 3P s Positief werken/basishouding/mensen zijn niet gelijk maar wel gelijkwaardig/vanuit invoegen in de leefwereld kan men ook toevoegen/relatie is het fundament Participatief werken, professional is niet dé expert die alles weet. De ouder is ook deskundig. Gedeelde verantwoordelijkheid Proactief werken: niet vanuit een bevoogdende en controlerende visie, maar vanuit een empowermentvisie. Betrokkenheid, geloven in de krachten, opsporen van deze krachten en talenten 52

53 Zijn er nog vragen? Meer informatie: Website: Facebook:

54 Bedankt! Save the date: 28 mei, vanaf 14.00uur Lectorale rede Carolien Gravesteijn Titel: Ouderschap in Ontwikkeling 54