Gebruikte afkortingen. Samenvatting van het advies. FONDS VOOR DE MEDISCHE ONGEVALLEN advies

Transcriptie

1 Gebruikte afkortingen MOZA MOZA > ernst MOZA < ernst BA BA > ernst BA < ernst Medisch Ongeval Zonder Aansprakelijkheid Medisch Ongeval Zonder Aansprakelijkheid die de ernstgraad overstijgt Medisch Ongeval Zonder Aansprakelijkheid beneden de ernstgraad Aansprakelijkheid Aansprakelijkheid die de ernstgraad overstijgt Aansprakelijkheid beneden de ernstgraad Samenvatting van het advies Beslissing MOZA > ernst Samenvatting en sleutelwoorden De indicatiestelling voor het uitvoeren van een fluo-angiografie was correct. Dit geldt evenzeer voor de uitvoering zelf, als voor de opvolging van de opgetreden verwikkeling. De opgetreden schade is abnormaal aangezien deze niet redelijkerwijze voorzienbaar was. De complicatie waarvan sprake, met name massief longoedeem met cardiovasculaire collaps, is laag. De prevalentie van de uiteindelijke schade, zijnde het overlijden, bedraagt 1 op Er is sprake van een disproportioneel verloop tussen enerzijds het type onderzoek dat de patiënt onderging, een eenvoudige fluo-angiografie, en anderzijds de omvang van de schade, namelijk het overlijden. Gelet op het abnormaal karakter van deze ernstige schade heeft het Fonds ter zake besloten tot een vergoedbaar medisch ongeval zonder aansprakelijkheid. Oogheelkunde fluo-angiografie bij cotton wool-aspect anafylactische shock 1

2 Abréviations utilisées MOZA MOZA > Critères de gravité MOZA < Critères de gravité RC RC > Critères de gravité RC < Critères de gravité Accident Médical Sans Responsabilité Accident Médical Sans Responsabilité Critère de gravité atteint Accident Médical Sans Responsabilité Critère de gravité non atteint Responsabilité Civile Responsabilité Critère de gravité atteint Responsabilité Critère de gravité non atteint Résumé de l avis Décision Résumé et mots clefs L'indication d'une angiographie en fluorescence était correcte. Il en va de même pour l'intervention elle-même et le suivi de la complication survenue. Le dommage subi est anormal étant donné qu il n était raisonnablement pas prévisible. MOZA > Critères de gravité La prédictibilité de la complication en question, à savoir l'œdème pulmonaire massif avec collapsus cardiovasculaire, est faible. La prévalence du dommage final, à savoir le décès, est de 1 sur Nous constatons une évolution disproportionnée entre le type d'examen que le patient a subi, une simple angiographie en fluorescence, d'une part, et l'étendue des dommages, à savoir la mort, d'autre part. Vu le caractère anormal de ce grave dommage, la décision prise en l occurrence par le Fonds est la suivante : accident médical indemnisable sans responsabilité. Ophtalmologie angiographie en fluorescence en présence d'un aspect cotonneux-laineux - choc anaphylactique 2

3 ADVIES VERLEEND DOOR HET FONDS VOOR DE MEDISCHE ONGEVALLEN, IN TOEPASSING VAN ARTIKEL 21 VAN DE WET VAN 31 MAART 2010 BETREFFENDE DE VERGOEDING VAN SCHADE ALS GEVOLG VAN GEZONDHEIDSZORG Gelet op de adviesaanvraag ontvangen op 16 juli 2015 namens wijlen de heer X, Gelet op de ontvangstbevestiging verstuurd op 16 september 2015 conform artikel 15, 1e lid van de wet van 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg; Gelet op het intern medisch dossier samengesteld uit de overgemaakte stukken ter staving van de adviesaanvraag en verkregen op initiatief van het Fonds voor de medische ongevallen (hierna, Fonds); Gelet op het medisch verslag verleend op 29 juli 2018 door dr. Q1 na een tegensprekelijke expertise georganiseerd door het Fonds, in uitvoering van artikel 17, 2 van de wet van 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg. 1

4 Aanvrager : Mw. R Zorgverlener : Dr. A Mandataris : S Verzorgingsinstelling : K Verzekeringsinstelling : T Advocaat : Mr. U 2

5 I. FEITEN De heer X, 24/03/1975, is ten tijde van de feiten 39 jaar en zelfstandig zaakvoerder van een industrieel schilderbedrijf. In het kader van het hernieuwen van zijn rijbewijs CE ondergaat hij een oogonderzoek bij oogarts dr. B. Er wordt een vermindering van het zicht ter hoogte van het rechter oog en een cotton wool aspect 1 ter hoogte van de blinde 2 vlek in het rechter oog vastgesteld. Hij wordt verwezen door dr. B voor aanvullende fluo-angiografie 3. Op 12 september 2014 wordt door de huisarts op vraag van de oogarts een cardiologisch nazicht aangevraagd. Bloedonderzoek van die datum toont een te hoog cholesterolgehalte. Op 2 oktober 2014 wordt de heer X onderzocht door cardioloog dr. C. Er is overgewicht en zijn bloeddruk is op de grens van verhoogd. Het klinisch onderzoek en echocardiografie zijn onopvallend. Duplex halsvaten 4 is normaal. Dr. C stelt voor dat eerst de oftalmologische 5 uitwerking gebeurt. Op 6 oktober 2014 biedt de heer X zich aan op de dienst oogziekten in het K voor het aanvullend oftalmologisch onderzoek. Hij wordt bevraagd naar mogelijke allergieën maar beantwoordt dit negatief. Hij wordt ingespoten met fluoresceïne 6 in aanwezigheid van de fotograaf. Een deel van het onderzoek kan doorgaan, maar plots wordt de heer X misselijk, klam en zweterig. De heer X wordt op de grond gelegd met de benen omhoog en dr. A, die in een nabijgelegen lokaal werkt, wordt onmiddellijk gecontacteerd. Ook wordt de interne MUG opgeroepen. 1 Een cotton wool aspect wijst op zuurstofnood van de bloedvaten. 2 De blinde vlek is een deel van het netvlies achter in het oog waar de oogzenuw het oog verlaat. Hier zitten geen zintuigcellen. Met andere woorden; op deze plaats is ieder mens blind. 3 Fluo(rescentie)angiografie is een onderzoek waarbij er foto s van het netvlies worden genomen met een digitale camera. Hiervoor wordt een kleurstof (geen contraststof) in de ader gespoten. 4 Duplex halsvaten is een echografisch onderzoek van de bloedvaten in de hals. 5 Oftalmologisch : met betrekking tot de oogheelkunde. 6 Fluoresceïne is een synthetische organische fluorescerende kleurstof. 3

6 Dr. E, interne MUG, geeft de eerste zorgen met het aanleggen van een intraveneuze toegangsweg, vochttoediening en inotropica 7. Hij contacteert telefonisch dr. D, internistspoedarts, dat hij met een dringend vervoer van een instabiele patiënt komt. Op dat ogenblik is de heer X nog aanspreekbaar. Hij wordt in een bed geholpen en dringend vervoerd naar de afdeling spoedgevallen. Bij aankomst op spoedgevallen vertoont de heer X een massief longoedeem 8 met vochtverlies uit mond en neus en doet hij een hartstilstand. Hij wordt gereanimeerd. Door cardiochirurg prof. dr. E wordt een Extra Corporeel Life Support (ECLS of kunsthart) geplaatst. Na 45 minuten reanimatie en eenmalige defibrillatie treedt terug een normaal hartritme op. De heerx wordt overgebracht naar intensieve zorgen, waar hij verder beademd, opgevuld 9 en intensief behandeld wordt. Op 8 oktober 2014 kan de ECLS verwijderd worden. Een neurologisch consult met EEG op 9 oktober 2014 toont een myoclone status 10 postreanimatie. Anti-epileptica worden gegeven. Neurologische her-evaluatie op 13 oktober 2014 toont een niet-reactieve comateuze patiënt. Er is uitval van de bovenste hersenstamreflexen. Een EEG toont een laag gevolteerde curve. Er is geen epilepsie meer. Een MR van de hersenen op 15 oktober 2014 toont een beeld van diffuus hersenoedeem 11 - hypoxisch ischemische encephalopathie 12. De neurologische prognose is zeer ongunstig. Na uitgebreide bespreking met de familie wordt overgeschakeld op comfortzorg. De heer X overlijdt op 20 oktober Inotropica is medicatie die het hart ondersteunt. 8 Longoedeem is een ernstige aandoening waarbij ophoping van vloeistof in de longblaasjes ontstaat, waardoor deze zich niet meer met lucht kunnen vullen. 9 Opvullen betekent vocht toedienen. 10 Myoclone status is een aanhoudende toestand van korte, onvrijwillige samentrekking van een spier of groep spieren. 11 Een diffuus hersenoedeem is een verspreide zwelling van de hersenen (zonder scherpe begrenzing). 12 Hypoxisch ischemische encephalopathie is beschadiging van de hersenen door zuurstoftekort. 4

7 II. WETTELIJK KADER VAN DE AANVRAAG Binnen een termijn van zes maanden vanaf de ontvangst van de aanvraag stelt het Fonds, in een met redenen omkleed advies, of het meent dat de schade als gevolg van gezondheidszorg een van haar oorzaken vindt in de aansprakelijkheid van één of meer zorgverleners, of in een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid, of dat de schade onder geen enkele van deze categorieën ressorteert 13. Het betreft hier evenwel een indicatieve termijn die als gevolg van allerlei redenen langer kan uitvallen. Een gebeurlijke overschrijding van de termijn brengt geen rechtsgevolgen teweeg. In toepassing van artikel 4 van de Wet van 31 maart 2010 komt het Fonds tussen in vier limitatief bepaalde en welomschreven gevallen en zal een schadevergoeding uitbetaald worden. Het gaat om de volgende vier gevallen : - wanneer de schade veroorzaakt is door een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid voor zover de ernstgraad is bereikt 14 ; - wanneer het Fonds oordeelt of wanneer vaststaat dat de schade is veroorzaakt door een feit dat aanleiding geeft tot de aansprakelijkheid van de zorgverlener wiens burgerlijke aansprakelijkheid niet of niet voldoende is gedekt door een verzekeringsovereenkomst; - wanneer het Fonds oordeelt dat de schade is veroorzaakt door een feit dat aanleiding geeft tot de aansprakelijkheid van de zorgverlener en wanneer deze of zijn verzekeraar de aansprakelijkheid betwist, voor zover de schade voldoet aan de ernstgraad; - wanneer de verzekeraar die de aansprakelijkheid dekt van de zorgverlener die de schade heeft veroorzaakt een voorstel tot vergoeding doet dat het Fonds kennelijk ontoereikend vindt. 13 Art. 21, al 1 Wet 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg, BS 2 april Art. 5 Wet 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg, BS 2 april

8 III. EVALUATIE VAN DE AANVRAAG III.1 Constitutieve elementen uit het intern medisch dossier Het Fonds verleent een advies dat is gesteund op alle gegevens die zich in het dossier bevinden, bestaande uit de feiten weerhouden in het aanvraagformulier en de medische gegevens die desgevallend door het Fonds werden opgevraagd aan de aanvrager alsook aan de zorgverleners. In dit geval bevat het medisch dossier, waarop het advies werd gesteund, onder andere de stukken zoals vermeld op de pagina s 4 en 7 tot 10 van het deskundigenverslag van dr. Q1. III.2 De ontvankelijkheid van de aanvraag Gelet op alle elementen van het dossier oordeelt het Fonds dat de aanvraag ontvankelijk is wat betreft de territoriale bevoegdheid van het Fonds, de materiële bevoegdheid van het Fonds, de tijdigheid van de aanvraag en de hoedanigheid van de aanvrager. III.3 Voorwerp van de aanvraag tot advies voorgelegd aan het Fonds Het huidig advies heeft als voorwerp te onderzoeken of de gestelde diagnose en de toegepaste medische behandelingen, te weten de op 6 oktober 2014 onder toezicht van dr. A uitgevoerde fluo-angiografie, evenals de verdere opvolging van de heer X daarna, uitgevoerd zijn conform de regels van de kunst. Het huidig advies heeft bovendien als voorwerp om, in geval van afwezigheid van aansprakelijkheid, te onderzoeken of het overlijden van de heerx een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid uitmaakt in de zin van de Wet van 31 maart III.4 Onderzoek van de aanvraag tot advies Om de aanvraag tot advies die werd voorgelegd te analyseren, heeft het Fonds de mogelijkheid en/of verplichting om beroep te doen op professionele beroepsbeoefenaars of om een tegensprekelijke expertise te organiseren indien de ernstgraad zoals beschreven in 6

9 artikel 5 van de Wet van 31 maart 2010 is bereikt 15. Artikel 5 van de wet bepaalt, dat de schade als ernstig kan worden beschouwd, wanneer tenminste aan een van de volgende voorwaarden is voldaan : - de patiënt is getroffen door een blijvende invaliditeit van 25% of meer; - de patiënt is getroffen door een tijdelijke arbeidsongeschiktheid gedurende minstens zes opeenvolgende maanden of zes niet opeenvolgende maanden over een periode van twaalf maanden; - indien de schade de levensomstandigheden van de patiënt bijzonder zwaar verstoort, ook economisch; - de patiënt is overleden 16. In casu heeft het Fonds de beslissing genomen om een tegensprekelijke expertise te organiseren. III.4.1 Onderzoek van de aansprakelijkheid Het Fonds zal allereerst onderzoeken of de schade is veroorzaakt door een feit dat aanleiding geeft tot de aansprakelijkheid van de zorgverlener zoals omschreven in de wet. Hiertoe past het Fonds de algemene principes van het aansprakelijkheidsrecht toe, rekening houdende met een gebeurlijke contractuele, dan wel buitencontractuele aansprakelijkheid. Het Belgisch recht huldigt in beginsel een op het foutbegrip gebaseerde aansprakelijkheidsregeling. Om te besluiten dat de aansprakelijkheid van de zorgverlener vaststaat, moet met andere woorden worden aangetoond dat er cumulatief voldaan is aan de volgende voorwaarden : 1. Er moet sprake zijn van een fout of onzorgvuldig handelen van de zorgverstrekker die aansprakelijk wordt geacht. Ten aanzien van de resultaatsverbintenissen volstaat het bewijs dat het resultaat niet werd bereikt; 2. Er moet sprake zijn van geleden schade; 15 Art. 17, 2 Wet 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg, BS 2 april Art. 5 Wet 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg, BS 2 april

10 3. Er moet een causaal verband bestaan tussen het begaan van de fout/onzorgvuldig handelen of een niet bereikt resultaat en de schade. De zorgverstrekker kan met andere woorden slechts aansprakelijk worden gesteld wanneer de fout of het onzorgvuldig handelen de oorzaak is van de door de patiënt opgelopen schade of in geval van een resultaatsverbintenis, wanneer het niet bereiken van het resultaat de oorzaak is van de door de patiënt opgelopen schade. Deze drie voorwaarden zullen hierna worden onderzocht teneinde na te gaan of in dit dossier de schade is veroorzaakt door een feit dat de aanleiding geeft tot aansprakelijkheid van de zorgverlener. III De fout of het onzorgvuldig handelen Het Fonds is samen met de aangestelde deskundige, dr. Q1, en op basis van de expertise en de voorliggende stukken van oordeel dat dr. A volgens de regels van de kunst heeft gehandeld bij de behandeling en opvolging van de heer X. III Met betrekking tot de indicatiestelling Er was een gedocumenteerd progressief visusverlies in het rechter oog, met een cotton wool aspect peripapillair 17 ter hoogte van de netvliesbloedvaten, wat een teken is van zuurstofnood in de bloedvaten. Omdat een cotton wool aspect kan voorkomen bij zowel cardiale, endocrinologische 18 als bloedvatenoorzaken evenals bij allerlei auto immune pathologieën, bij chorioretinitis 19 en bij een aantal bloedafwijkingen én een cardiologisch nazicht geen uitsluitsel gaf van een aandoening van de bloedvaten, was het wel degelijk obligaat te komen tot een diagnose. H et enige relevante standaardonderzoek hiervoor was het uitvoeren van een fluo-angiografie Peripapillair betekent rondom de papil. 18 Endocrinologie is de tak van de geneeskunde die zich bezighoudt met de endocriene klieren ; dit zijn de klieren die hormonen aanmaken. 19 Een chorioretinitis is een inwendige ontsteking in het achterste gedeelte van het oog waarbij vooral het vaatvlies en het netvlies betrokken zijn. 20 Zie p.13 van het medisch verslag verleend op 29 juli 2018 door dr. Q1. 8

11 De indicatie tot het uitvoeren van een fluo-angiografie werd, gezien het bovenstaande, aldus correct gesteld, zoals van een normaal vooruitziend en zorgvuldig zorgverlener, geplaatst in dezelfde omstandigheden, mag worden verwacht 21. III Met betrekking tot de uitvoering van de fluo-angiografie op 6 oktober 2014 Het Fonds is samen met de deskundige van oordeel dat er geen tekortkomingen te weerhouden zijn in de uitvoering van de fluo-angiografie onder supervisie van dr. A 22. Op een zorgverlener rust een inspanningsverbintenis. Hij belooft niet de genezing van de patiënt, maar verbindt er zich enkel toe alle middelen aan te wenden die de huidige medische wetenschap ter beschikking stelt om ofwel de gezondheidstoestand vast te stellen, ofwel de genezing of de verbetering van de gezondheidstoestand van de patiënt na te streven 23. Het loutere gegeven dat er een complicatie optreedt behelst dus niet noodzakelijk een fout of onzorgvuldigheid in hoofde van de betrokken zorgverlener. In casu deed zich een acute anafylactische shock 24 voor met massief longoedeem op blootstelling aan intraveneuze contrast stof fluoresceïne 10%. Vooraleer aan het onderzoek te beginnen werd de heerx bevraagd naar mogelijke allergieën, doch hij beantwoordde dit negatief. Er was aldus geen evident beletsel tot uitvoering van het onderzoek. Van zodra de heerx onwel werd, werd het onderzoek gestaakt en werd hij op de grond gelegd met de benen omhoog. Dr. A en de interne MUG werden onmiddellijk verwittigd. Rekening houdende met de elementen van het dossier en in het bijzonder het advies van de aangestelde deskundige, is het Fonds van oordeel dat er in dit dossier geen fout of onzorgvuldig handelen kan worden weerhouden in hoofde van dr. A. De zorgverlener heeft 21 Zie p.12 van het medisch verslag verleend op 29 juli 2018 door dr. Q1. 22 Zie p.13 en 14 van het medisch verslag verleend op 29 juli 2018 door dr. Q1. 23 T. VANSWEEVELT, "De aansprakelijkheid van de arts en het ziekenhuis voor eigen gedrag", In T. VANSWEEVELT en F. DEWALLENS (eds ), Handboek Gezondheidsrecht, I, Antwerpen, Intersentia, 2014, Een anafylactische shock is een acute en in principe levensbedreigende allergische reactie op een lichaamsvreemde stof. Hierdoor wordt een hevige immuunreactie van het lichaam op gang gebracht. 9

12 gehandeld zoals van een normaal en zorgvuldig arts-specialist in de oftalmologie, geplaatst in dezelfde omstandigheden, kan verwacht worden. III Met betrekking tot de nazorg De verbintenissen van de arts nemen in principe geen einde na de uitvoering van een ingreep of behandeling. De arts dient zijn diensten te verlenen zolang de gezondheidstoestand van de patiënt dit vergt en zolang de patiënt daarin toestemt. De verplichtingen van de arts strekken zich derhalve ook uit tot de nazorg. Deze verplichtingen kunnen onderverdeeld worden in enerzijds een algemene toezichtsverplichting en anderzijds een informatie- en begeleidingsverplichting 25. In casu werd de heer X onmiddellijk na zijn onwel worden overgedragen aan de gespecialiseerde artsen en diensten van het ziekenhuis voor verdere intensieve opvolging, welke door deze afdelingen ook correct werd gerealiseerd 26. Dr. A en de interne MUG-arts werden verwittigd. Deze laatste gaf de eerste zorgen met het aanleggen van een intraveneuze toegangsweg, vochttoediening en inotropica. Hij verwittigde telefonisch de internist spoedarts omtrent de komst van een instabiele patiënt. Op het ogenblik van het onderzoek van de MUG ter plaatse, was de heer X nog aanspreekbaar. Hij werd met hoogdringendheid overgebracht naar de afdeling spoedgevallen. Bij aankomst aldaar vertoonde de heer X een massief acuut longoedeem, met waterig, geel vochtverlies uit mond en neus, en deed hij een hartstilstand. Na reanimatie, de aansluiting op een kunsthart en een defibrillatie, werd de heerx overgebracht naar de afdeling intensieve zorgen, waar hij verder beademd, opgevuld, en intensief behandeld werd door een schare van specialisten. Het Fonds is samen met deskundige, dr. Q1, van oordeel dat er in dit dossier geen sprake is van een fout of onzorgvuldig handelen in hoofde van dr. A, noch in hoofde van de andere dokters en diensten van het ziekenhuis met betrekking tot de nazorg van de heer X. 25 T. VANSWEEVELT, Rechtsverhoudingen, aansprakelijkheid en schadevergoeding in de gezondheidszorg,in T. VANSWEEVELT en F. DEWALLENS (eds.), Handboek Gezondheidsrecht, I, Antwerpen, Intersentia, 2014, Zie p.13 van het medisch verslag verleend op 29 juli 2018 door dr. Q1. 10

13 III Besluit Rekening houdende met de elementen van het dossier en in het bijzonder het advies van de aangestelde deskundigen, is het Fonds van oordeel dat er in dit dossier geen fout of onzorgvuldig handelen kan worden weerhouden in hoofde van dr. A. De zorgverlener heeft gehandeld zoals van een normale en zorgvuldige arts-specialist in de oftalmologie, geplaatst in dezelfde omstandigheden, kan verwacht worden. III De schade en het causaal verband Gelet op het ontbreken van een fout of onzorgvuldig handelen in hoofde van de zorgverlener, komt het Fonds tot het besluit dat de vraag naar de schade en het causaal verband zonder voorwerp is, gezien het cumulatieve karakter van deze drie voorwaarden voor aansprakelijkheid. III Besluit Gelet op het ontbreken van een fout en van een causaal verband komt het Fonds tot het besluit dat dr. A niet aansprakelijk gesteld kan worden voor het overlijden van de heerx. III.4.2 Is er sprake van een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid? III Begrip De Wet van 31 maart 2010 heeft een nieuw subjectief recht voor een patiënt of zijn na(ast)bestaanden voor het verkrijgen van een schadevergoeding in het leven geroepen wanneer de patiënt het slachtoffer is van een medisch ongeval dat ernstige schade heeft veroorzaakt zonder dat de aansprakelijkheid van een zorgverlener vaststaat. Indien het Fonds tot het besluit komt dat er sprake is van schade zonder dat de aansprakelijkheid van de zorgverlener vaststaat, onderzoekt het Fonds of aan de voorwaarden voor een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid zijn voldaan. Een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid wordt in de wet als volgt omschreven : 11

14 7 "medisch ongeval zonder aansprakelijkheid" : een ongeval dat verband houdt met een verstrekking van gezondheidszorg dat geen aanleiding geeft tot de aansprakelijkheid van een zorgverlener, dat niet voortvloeit uit de toestand van de patiënt en dat voor de patiënt abnormale schade met zich meebrengt. De schade is abnormaal wanneer ze zich niet had moeten voordoen rekening houdend met de huidige stand van de wetenschap, de toestand van de patiënt en zijn objectief voorspelbare evolutie. Het therapeutisch falen en een verkeerde diagnose zonder fout zijn geen medisch ongeval zonder aansprakelijkheid 27 ; Een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid veronderstelt dat de vier volgende voorwaarden aanwezig zijn : - Het betreft een ongeval dat verband houdt met een verstrekking van zorg, dit is : door een zorgverlener verstrekte diensten met het oog op het bevorderen, vaststellen, behouden, herstellen of verbeteren van de gezondheidstoestand van de patiënt of om de patiënt bij het sterven te begeleiden 28. Het ongeval of schadegeval moet met andere woorden voorvloeien uit een verstrekking van gezondheidszorg. - Het ongeval geeft geen aanleiding tot de aansprakelijkheid van de zorgverlener; - Het ongeval vloeit niet voort uit de toestand van de patiënt : de schade moet met andere woorden het gevolg zijn van de zorgverlening en niet het gevolg zijn van een verergering van de toestand van de patiënt; - De schade moet abnormaal zijn. De schade is abnormaal wanneer ze zich niet had moeten voordoen rekening houdend met de huidige stand van de wetenschap, de toestand van de patiënt en zijn objectief voorspelbare evolutie 29. Indien de constitutieve voorwaarden zijn voldaan voor een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid, kan het Fonds in een vergoeding voorzien, indien deze schade voldoende ernstig is. 27 Art. 2, 7 Wet 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg, BS 2 april Art. 2, 4 Wet 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg, BS 2 april Art. 2, 7 Wet 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg, BS 2 april

15 De schade kan als ernstig beschouwd worden wanneer tenminste aan een van de volgende voorwaarden is voldaan : - de patiënt is getroffen door een blijvende invaliditeit van 25% of meer naar aanleiding van een zorgverstrekking; - de patiënt is getroffen door een tijdelijke arbeidsongeschiktheid gedurende minstens zes opeenvolgende maanden of zes niet opeenvolgende maanden over een periode van twaalf maanden; - indien de schade de levensomstandigheden van de patiënt bijzonder zwaar verstoort, ook economisch; - de patiënt is overleden 30. III Toepassing in concreto Het ongeval houdt wel degelijk verband met een verstrekking van zorg, te weten het uitvoeren van een fluo-angiografie onder toezicht van dr. A op 6 oktober De aansprakelijkheid van de betrokken zorgverlener kan hier niet worden weerhouden om redenen zoals hierboven uiteengezet. De schade vloeit niet voort uit de toestand van de patiënt : de heer X diende zich niet te verwachten aan de opgetreden schade die niet het gevolg is van de verdere evolutie van een vooraf bestaande situatie. De schade kan als abnormaal worden beschouwd. De schade is abnormaal wanneer zij, rekening houdende met de huidige stand van de wetenschap, had kunnen vermeden worden. Dit wil zeggen dat met de hoogste kennis van de wetenschap, op het ogenblik van de uitvoering van de zorgverlening, de schade had kunnen vermeden worden. De parlementaire stukken vermelden voorts dat wanneer in de wet wordt verwezen naar de huidige stand van de wetenschap, de huidige stand van de wetenschappelijke kennis, alsook het hoogste niveau ervan, wordt bedoeld (Parl. St. 12 november 2009, Memorie van Toelichting, DOC 52, 30 Art. 5 Wet 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg, BS 2 april

16 2240/001, 2241/001, p. 26). In casu deed zich bij de heer X een acute en fulminante anafylactische shock met massief longoedeem voor tijdens het uitvoeren van een fluo-angiografie, gevolgd door een hartstilstand, zuurstoftekort en onomkeerbare hersenschade 31. Er zijn geen aanwijzingen dat er ten tijde van de ingreep en rekening houdend met de hoogste stand van de wetenschap alternatieve onderzoeksmethoden toepasbaar waren die een beter resultaat met zich meebrengen en die met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid niet een complicatie met een vergelijkbare of grotere ernst zouden hebben geleid en die dezelfde of een vergelijkbare succesratio hebben als de in casu toegepaste onderzoeksmethode. Het enige relevante gouden standaard onderzoek wat kon uitgevoerd worden met betrekking tot het kennen van de oorzaak van het visusverlies bestond uit een fluo-angiografie 32. Het Fonds is derhalve van oordeel dat de schade zich eender waar en bij eender welke zorgverstrekker en patiënt had kunnen manifesteren. Het criterium van de abnormale schade dient eveneens geanalyseerd te worden in het licht van de toestand van de patiënt en zijn objectief voorspelbare evolutie. Het al dan niet normaal karakter van de schade moet dus beoordeeld worden in functie van de algemene gezondheidstoestand van de patiënt en de prognose. In dit opzicht is het tevens aangewezen om te refereren naar de manier waarop de schade zich concreet heeft voorgedaan en in het bijzonder de omvang van de schade. Vervolgens is het raadzaam om na te gaan of de schade die zich effectief heeft voorgedaan, overeenkomt met wat men normaliter zou kunnen verwachten inzake dit type van complicatie. In casu stelt het Fonds vast dat het overlijden van de heer X niet redelijkerwijze voorzienbaar was in het licht van zijn gezondheidstoestand en de vermoede evolutie daarvan. Het Fonds benadrukt dat het in casu gaat om een onvoorzienbaar gevolg van een complicatie, 31 Zie p.12 van het medisch verslag verleend op 29 juli 2018 door dr. Q1. 32 Zie p.15 van het medisch verslag verleend op 29 juli 2018 door dr. Q1. 14

17 hetgeen ook bevestigd wordt in het deskundigenverslag. De zorgverstrekking zelf, de fluo-angiografie, is een eenvoudig, beproefd en gekend onderzoek (aan de uitvoerder) in het UZ K en houdt bovendien een extreem laag risico in van een dodelijke anafylactische shock als complicatie. De prevalentie van de oorspronkelijke complicatie, een massief longoedeem met cardiovasculaire collaps, is laag. De prevalentie van de uiteindelijke schade, zijnde het overlijden, bedraagt 1 op Daarnaast is er sprake van een enorm disproportioneel verloop tussen enerzijds het type onderzoek dat de heer X onderging, namelijk een eenvoudige fluo-angiografie en anderzijds de omvang van de schade, te weten het overlijden. Overeenkomstig het medisch verslag vertoonde de globale gezondheidstoestand van de heer X geen risico factoren om dergelijke dodelijke anafylactische shock op te lopen. Hij was gezond, beschikte over een goede lichamelijke conditie en hield er gezonde levensgewoonten op na. Daarnaast was hij noch gekend met atopie, noch met allergische diathese. De schade kan gezien deze omstandigheden derhalve als abnormaal beschouwd worden in de zin van artikel 2,7 van de Wet van 31 maart Het Fonds besluit dan ook dat de schade geleden door de heer X ook ernstig is in de zin van artikel 5 van de Wet van 31 maart 2010, waardoor de geleden schade in aanmerking komt voor vergoeding op grond van een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid. IV. BESLUIT Uit de informatie die werd overgemaakt door de aanvrager en het dossier dat samengesteld werd door het Fonds, blijkt dat het overlijden van de heer X niet het gevolg is van een fout begaan door de betrokken zorgverstrekker, zijnde dr. A. Het overlijden van de heer X kan beschouwd worden als abnormaal in de zin van artikel 2,7 33 Zie p.15 van het medisch verslag verleend op 29 juli 2018 door dr. Q1. 15

18 van de wet van 31 maart 2010 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg. Gelet op het overlijden is de schade van de heer X bovendien ernstig in de zin van artikel 5 van de wet van 31 maart 2010, waardoor er in casu kan besloten worden tot een vergoedbaar medisch ongeval zonder aansprakelijkheid. V. BEROEPSMOGELIJKHEDEN Indien de aanvrager of één van de betrokken partijen zich niet kan verzoenen met onderhavig advies, kan hij een rechtsvordering instellen tegen het Fonds voor de medische ongevallen, dienst binnen het RIZIV (Tervurenlaan 211, 1150 Brussel), voor de rechtbank van eerste aanleg, binnen de gemeenrechtelijke verjaringstermijnen 34. Naast de procedure voor het Fonds bestaat er, voor de aanvrager en de betrokken partijen, steeds de mogelijkheid om het dossier aanhangig te maken bij de rechtbank van eerste aanleg, binnen de gemeenrechtelijke verjaringstermijnen. Dit document werd elektronisch ondertekend door dr. Mia Honinckx, Directeur van het FMO 34 Art. 23, al. 2 Wet van 31 maart 2010: Indien het Fonds niet besluit dat er aanleiding is tot vergoeding krachtens artikel 4, 1, of 2, of indien het advies van het Fonds besluit dat de schade niet de ernst vertoont die bepaald is bij artikel 5, kan de aanvrager onverminderd zijn gemeenrechtelijke rechtsvorderingen, overeenkomstig het Gerechtelijk Wetboek voor de rechtbank van eerste aanleg een vordering instellen tegen het Fonds om de vergoeding te verkrijgen waarop hij recht meent te hebben krachtens deze wet. 16