Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam Samenvatting door een scholier 7140 woorden 25 maart ,9 14 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Centraal examen Hoofdstuk 1. De Koude Oorlog. 1.1 Botsing in Europa. Na de oorlog; stemming tussen de geallieerden verkilde, oorzaak: -* Enorme machtsoverwicht v.d. SU & de VS -> alle andere vroegere mogendheden waren hier niks meer bij; Duitsland&Japan waren verpletterd, Engeland&Frankrijk waren uitgeput. -> In Azië had de VS de macht, zij hadden eigenhandig Japan verslagen en dus hadden zij de macht. -> In Europa was dit anders; de VS had West-Europa bevrijd en Rusland had Oost-Europa bevrijd. Na de ineenstorting van Duitsland moesten de invloedsferen opnieuw worden verdeeld. Dit leidde tot spanningen: de VS en de SU vertegenwoordigden twee volstrekt verschillende systemen. De VS: kapitalisme & vrij ondernemerschap, de SU: communistische dictatuur. Eerst zorgde deze verschillen nog niet echt voor problemen, tot dat de Russische dictator Stalin in zijn veroverde gebieden ook het communisme invoerde. -> Stalin voelde zich onveilig, sinds 1941(Duitse troepen opgerukt tot Moskou) werd Stalin geobsedeerd door de kwetsbaarheid van zijn westgrens. Ook vertrouwde hij zijn westerse bondgenoten niet, hij geloofde niet in een vreedzaam naast elkaar leven van kapitalisme&communisme. Voor het veiligstellen van het communisme wilde hij zijn grens verschuiven naar het westen; bevriende satellietstaten, deze moesten als een buffer dienen tegen het bedreigende kapitalisme. Hier onder vielen de landen: Estland, Letland, Litouwen, Oost-Polen&Roemenië. Zij waren nu een deel van Rusland. De rest van Oost-Europa behoorde nu tot Stalins invloedsfeer. -> In Polen; sterke anticommunistische en anti-russische gevoelens wat resulteerde in een directe invoer van een communistische dictatuur. -> Andere Oost-Europese landen eerst samenwerking, toen ook in de macht van SU. In Duitsland kwam een communistische staat; in 1945 Duitsland verdeeld in vier bezettingszones: VS, SU, EN, FR. Afspraak was samen te werken maar dat werkte niet, de SU wilde Duitsland een herstelbetaling opleggen en de andere geallieerden wilde een snel herstel van Duitsland. Duitsland viel uit een in 2 staten. Westerse-zone: kapitalistische, democratische Bondsrepubliek. SU-zone: Duitse Democratische Republiek. Oost-Europa: Volledig afgegrendeld van West-Europa; IJzeren Gordijn. Stalin had geen andere keus dan dictatuur, niemand zou voor zijn aanpak kiezen. Kapitalisme was veel aantrekkelijker; VS bood de Marshallhulp aan -> Grootscheepse economische hulp v.d. VS aan Europa. Pagina 1 van 13

2 -*Tsjecho-Slowakije(lag in Russische invloedssfeer) wilde deze hulp aannemen, Stalin pikte dit niet, het zou de VS invloed geven. Tsjecho-Slowakije enige Oost-Europese land waar communisme niet totale macht had. ->1948: Staatsgreep communisten in Tsjecho-Slowakije. VS zag Stalins optreden als gelijk aan Hitlers verlangen naar onbeperkte machtsuitbreiding. Russische revolutie moest het startschot zijn van een communistische wereldrevolutie Voor de tweede wereld oorlog was dit er nooit van gekomen, nu vond Stalin dat de tijd er rijp voor was 1.2 De koude Oorlog in Europa. 1946: Amerikanen vreesde voor communisme in Europa; in Frankrijk&Italië veel communistische partijen, Turkije onder druk door Stalin vanwege vlootbasis, Griekenland bedreigd door communistische guerrillastrijders(burgeroorlog met regering). Griekenland was als een van de weinige bevrijd door de Britten, in 1947 deelde de Britten mee dat ze Griekenland niet konden steunen -> Amerika zag dit als sein om in actie te komen, Truman wilde Griekenland en Turkije gaan steunen, zowel financieel als militair. Truman moest de Amerikaanse bevolking en het Congres nog wel overtuigen van de noodzaak van deze hulp, het ging niet alleen om die twee landen maar om het welzijn van de hele wereld. Hij hield hiervoor een verklaring. Met deze verklaring beschreef Truman de kern van de Amerikaanse buitenlandse politiek; Een politiek van wereldwijde containment(indamming) van het communisme. -> Dit was gebaseerd op de overtuiging dat het communisme en de vrije wereld waren verwikkeld in een strijd om de wereldheerschappij. SU had een indrukwekkend leger, was het commando centrum van communisme en als het de kans kreeg om uit te breiden grepen zij die meteen. De VS als leider van de vrije wereld zag het als zijn taak om deze uitbreidingen te voorkomen. Het indammen van de uitbreiding was genoeg, een rechtstreekse oorlog was niet nodig. Met de contaimentpolitiek begon de Koude Oorlog. De wereld raakte verdeeld in twee vijandige kampen, die nooit rechtstreeks in oorlog met elkaar kwamen maar elkaar wel met alle benodigde middelen bestreden. Net als de VS rechtvaardigde de SU haar politiek met een inktzwart vijandbeeld. Volgens Moskou: VS belangrijkste vertegenwoordiger van het westers imperialisme. Het was uit op vernietiging van het communisme. Ondanks het onderlinge wantrouwe was de Koude Oorlog een stabiele periode voor Europa, na 1949 bleef de kaart van Europa veertig jaar onveranderd. Tot het einde v.d. Koude Oorlog bleef de vrede bewaard. De VS en de SU raakte verwikkeld in een wapenwedloop. In augustus 1945 hadden de VS de Japanse capitulatie afgedwongen door twee atoombommen af te werpen. Dit maakte zo n diepe indruk op Stalin dat hij direct zijn deskundige de opdracht gaf er ook een te maken. In 1949 voerde de SU een succesvolle kernproef uit. ->Indruk op Amerika waardoor hun weer zwaardere kernwapens gingen ontwikkelen. Ook de Russen ontwikkelde steeds sterkere kernwapens. -> 1960, grootmachten zo zwaar bewapend dat in een handomdraai totale vernietiging mogelijk was. De wederzijdse afschrikking maakte de kans op nog een wereldoorlog kleiner. Beide partijen besefte steeds meer dat ze naast elkaar moesten leren leven. -> Stalins opvolger Chroestsjov; voerde vanaf 1956 een politiek van vreedzame coëxistentie in. Volgens hem ging het hier niet om de oorlog maar om de economische concurrentie. Het kapitalisme en communisme zou nog tientallen jaren naast elkaar moeten leven, Amerika zag ook steeds meer de noodaak van het conflict beheersbaar te houden in en vanaf 1960 s en 1970 s proberen de VS en de SU via de ontspanningspolitiek de vijandschap en wapenwedloop te beperken. 1.3 Dekolonisatie. Tot de WOII hadden de Europese grootmachten veel kolonies in Afrika en Azië. ->Japan beperkte het kolonialisme in Azië. Japan had veel invloed in China, Korea en Zuidoost-Azië. Pagina 2 van 13

3 ->De rest van Azië was verdeeld onder Engeland, Frankrijk en Nederland. Engeland: Brits-Indië; India, Pakistan&Bangladesh. Zuidoost-Azië; Birma&Maleisië. Nederland: Nederlands-Indië(N-I); Indonesië. Frankrijk: Indochina; Vietnam, Laos&Cambodja. Dekolonisatie begon in Azië al in 1945 maar in Afrika pas in de 1950 s. Vanaf 1900 was er in de Aziatische kolonies al veel verzet tegen de koloniale overheersing, de Europese mogendheden dachten toen dat ze de kolonies nog heel lang in bedwang zouden kunnen houden. Nederland dacht dat het in 1938 nog wel driehonderd jaar zou duren voordat N-I zijn onafhankelijkheid zou krijgen. ->1942, Japan liep heel Zuidoost-Azië onder de voet, deze overwinning stimuleerde het nationalisme van de Aziaten. Deze nederlaag voor Europa werd niet meer hersteld, toen Japan in 1945 capituleerde werd duidelijk dat het nationalisme van de onderdrukte Aziaten enorm was toegenomen. Het Japanse bestuur viel weg en de nationalistische leiders riepen de onafhankelijk uit. Even later verklaarde de belangrijkste nationalistische leider in Indonesië zijn land onafhankelijk. Dit gebeurde twee weken later ook in Vietnam. Engeland legde zich al snel neer bij deze dekolonisatie; 1947: Brits-Indië onafhankelijk. 1948: Birma onafhankelijk. 1957: Maleisië onafhankelijk Nederland stuurde troepen naar Indonesië, maar werd in 1949 door de VS gedwongen de Indonesische onafhankelijkheid te erkennen. Frankrijk bleef zich hevig verzetten, maar in 1954 moesten ze toch uitgeput de strijd staken. ->De SU had weinig intresse in kolonies; in alle kolonies waren wel communistische partijen maar de SU vond dat ze te zwak waren om de macht te grijpen. Volgens de communistische ideologie moest het communisme teren op de arbeiders en in de kolonies bestond het grootste deel v.d. bevolking uit boeren. ->Amerika was ook een antikoloniale mogendheid. Dit kwam omdat zij vroeg zelf een kolonie waren geweest, zij zagen zichzelf nu als voorbeeld voor de huidige kolonies. De VS verklaarden in de WOII dan ook dat het koloniale tijdperk over was. De VS stimuleerde de Europese mogendheden dan ook om hun kolonies de onafhankelijkheid te geven. ->Alleen tegenover de Franse kolonialisten waren ze voorzichtiger. De Amerikanen hadden een sterke afkeer voor de Franse aanpak in de kolonies daarom was het nogal verrassend dat ze de Franse hun kolonies lieten houden. Het probleem was dat in Indochina de opstand tegen de koloniale overheersing onder leiding viel van het communisme, de VS wilden niet dat het communisme in Indochina de leiding zou krijgen. Ook om deze reden bleven de VS neutraal toen in 1946 in Vietnam een onafhankelijkheidsoorlog uitbrak. De VS was radeloos. Truman vond in de eerste instantie dat de Fransen zelf het communisme in Indochina moest tegen gaan. Maar in 1950 veranderde zijn standpunt. 1.4 Koude Oorlog in Azië. China: Al jaren bloederige burgeroorlog tussen communist Mao Zedong en nationalist Chiang Kai-Shek. -> SU&VS aanvankelijk geen interesse hier in. Ze kregen pas interesse toen in 1949 de communisten de macht grepen. ->Stalin was verbaasd door Mao s overwinning en was erg enthousiast; China en SU moesten eensgezind blijven tegen het Westers-imperialisme zodat de eindoverwinning zeker was. -> taken konden nu verdeelt worden; China moest Aziatische onafhankelijkheidsbewegingen bewapenen, troepen sturen en advies geven. Op deze manier Pagina 3 van 13

4 konden ze het communisme verspreiden (Mao vond Stalins steun erg belangrijk, hij was net als Stalin bang voor VS). ->SU&China creëerde vijandbeeld van de VS voor de kolonie landen; VS was net zo slecht als de kolonisten en wilde de 3e wereld uitbuiten. -> VS maakte zich meester v.d. natuurlijke rijkdommen uit de 3e wereld; olie&rubber. Ze gebruikte ontwikkelingslanden als afzetmarkt voor hun industrie. De machtsovername van Mao kwam in de VS hard aan, het zaaide paniek. De Amerikanen maakte vanaf nu geen onderscheidt meer tussen belangrijke en minder belangrijke gebieden, in een wereldwijde strijd tegen het communisme was alles belangrijk; containmentpolitiek wereldwijd. Als de VS zijn bondgenoten goed bewapende en de bedreigde regering te hulp schoten zouden ze het Soviet-Design nog een beetje tegen kunnen gaan. Dit design gebeurde toch sneller dan verwacht; 1950 Noord-Korea viel het door de VS-gesteunde Zuid-Korea binnen. Noord- Korea drong diep door in Zuid-Korea, de VS zag dit als onderdeel van een wereldwijd aanvalsplan en sloeg meteen terug. De troepen v.d VS drongen door tot aan de Chinese grens, daarop vielen de Chinezen de Amerikanen weer aan -> Oorlog duurde tot 1953; wapenstilstand, de grenzen bleven zoals ze in 1950 waren geweest-> Communistisch initiatief had tot niets geleid. -> d.m.v. deze oorlog zag de VS in dat ook in Azië veel inspanning nodig was; er werden in Azië een groot aantal militairen en Amerikaanse bases geplaatst, op die manier steunde ze het Anti-communisme in de 3e wereld -> 1 economische steun, 2 politieke steun, 3 militaire hulp. 1. Dit moest de populariteit v.d. pro-amerikaanse regimes opkrikken. 2. Marionetten regeringen -> Amerika had zogenaamd niet de macht, bijvoorbeeld Frankrijk was de machthebber in een gebied. Maar ondertussen werd Frankrijk bespeeld door Amerika zodat ze deden wat Amerika wilde dat ze deden. 3. Ze betaalde mee aan pro-amerikaanse legers en leverden materieel&advies. Amerika steunde waar nodig staatsgrepen of hielden deze juist tegen waar nodig. Na 1953 (Stalins dood) liepen de spanningen tussen de 2 communistische grootmachten hoog op; Oost-Europa stond onder bevel van Moskou en China niet. China was op eigenkracht communistisch geworden. -> Chinezen moesten niets hebben van Chroestjovs vreedzame coëxistentie, ze zagen dit als verraad v.d. wereld revolutie. -China richt zich intern meer op de boeren -SU richt zich meer op de industriearbeiders als motor voor de opbouw van het communisme. -> Dit leidde tot een strijd om leiderschap in de communistische wereld; 1960 openlijke breuk, China in isolement. Hoofdstuk 2. De Vietnamese deling. 2.1 Vietnam onder de Fransen. Vietnam was eeuwenlang onafhankelijk en moest zich goed verdedigen tegen de grote Noorderburen, maar tegen Frankrijk konden ze niet op; -Weinig industrie, veel landbouw(90%). - Geen moderne vuurwapens. -> Frankrijk wilde hier de macht vanwege de West-Europese kolonie wedloop. EN&NL al sterk in Zuidoost-Azië aanwezig, Indochina was nog vrij. Dus richtte de Fransen zich hierop. De Europeanen gebruikte de kolonies voor grondstoffen en afzetmarkten voor de industrie. Om de exploitatie van Vietnam gemakkelijker te maken bouwde de Fransen wegen, verbeterde ze het onderwijs en de Pagina 4 van 13

5 gezondheidszorg en ontgonnen ze landbouwgronden -> Vooral in het zuiden; Moerassen in de vruchtbare Mekondelta werden met dammen & dijken veranderd in rijstvelden. Landinwaarts: rubberplantages. Saigon (hoofdstad) groeide uit tot bloeiend handels- en bestuurcentrum; in de stad woonden veel Chinezen en Fransen. Saigon werd het Parijs van het Oosten ; hier ontstond een inheemse elite die sterk gericht was op de Fransen. Mensen waren Rooms-katholiek&stuurde hun kinderen naar Franse Scholen. ->Dit was een minderheid, het grootste deel v.d. bevolking was boeddhist en agrarisch. Landheren en handelaren in het Mekongebied profiteerde sterk van de Fransen; zij woonden zelf in de stad en lieten pachters hun werk doen maar hielde zelf het grootste deel van de opbrengst. De Vietnamese rijst kwam op de wereld markt en dit verbeterde de export; Zuid-Vietnam de 3e rijstexporteur van de wereld. ->Noord- en Midden Vietnam was niet zo welvarend als het zuiden. De grond was hier minder vruchtbaar en de verschillen tussen de boeren waren minder groot; grootgrondbezitters waren er nauwelijks. Hier was het verzet tegen de Fransen ook groter; -De Fransen waren arrogant en gedroegen zich autoritair. - ze behandelde de bevolking neerbuigend en wreed. - Overal werden Vietnamese werknemers minder betaald dan de Fransen voor het zelfde werk. -> De verzetten waren meestal plaatselijk, de Fransen konden het makkelijk stoppen. In de 1920 s en 1930 s ontstonden wel nationalistische partijen maar ze hadden weinig nut, er was te veel onderlinge verdeeldheid. De enige serieuze bedreiging voor het koloniale gezag was het communisme. Leider van de Vietnamese communisten; Ho Chi Minh ( ) -> Hij die verlicht is. ; op vroege leeftijd al haat voor kolonialisme verliet hij zijn land en werkte als arbeider in de VS en Engeland. Na WOI ging hij in Parijs wonen en zette hij zich in voor de onafhankelijkheid van zijn land. Hij vestigde zijn hoop op de hulp van Amerika maar die kwam niet, hij voelde zich bedrogen -> communistische revolutie & Lenin maakte veel indruk op hem. De communistische aanpak lijkt tegenstrijdig met Ho s streven naar nationale onafhankelijkheid -> want het communisme onderdrukte en maakte andere landen ondergeschikt. Maar deze kanten van het communisme waren rond 1920 nog niet zichtbaar. Rusland was enige communistische land en van de interne terreur daarvan was buiten Rusland niet te merken. Lenin was ook een sterke tegenstander van het kolonialisme; 1920 riep hij overal ter wereld arbeiders op om samen met de kolonies ten strijde te trekken tegen het westers imperialisme.-> Ho zag Lenin als zijn bondgenoot en als hij van de kolonialistische overheersing af wilde, moest hij in Moskou zijn. 2.2 Een koloniale oorlog. 1923; Ho Chi Minh naar Moskou, SU-regering stuurde hem toen naar Zuid-China -> hier moest hij aanhangers van het communisme vinden voor in Vietnam. 1930; Hongkong -> oprichting Indochinese Communstische Partij, deze partij werd zwaar vervolgd door de Fransen in Vietnam. Na een hongeroproer in vietnam traden de Fransen keihard op; 2000 v.d partijleden vermoord en aanhangers werden gevangen genomen. Ho bleef vanuit China zijn partij leiden; vaste basis in ontoegankelijk berggebied aan de Chinees-Vietnamese grend. 1941; Ho voor het eerst in 30 jaar weer terug in Vietnam. Hij kwam met zijn partijgenoten samen in een grot en stichtte hier een nationale bevrijdingsbeweging -> Vietminh. ; onder communistische leiding maar in het geheim, de bedoeling was alle nationalistische krachten te bundelen. Daarna kwam de communistische revolutie. Ho gaf voormalig GS-leraar Vo Nguyen Giap de opdracht boerensoldaten te werven voor een bevrijdingsleger. -> de Pagina 5 van 13

6 Vietminh was opgericht in het begin v.d. WOII, dit was niet voor niets. Ho verwachtte een machtsvacuüm en dat gebeurde; Japan had vanaf 1941 een groot deel van Zuid-Oost Azië in handen maar kon Vietnam niet helemaal onder controle houden; Vietminh kreeg in het laatste deel v.d. oorlog een groot deel van het Noord-Vietnamese platteland in handen. ->15 april 1945; Japan capituleerd na atoombomaanslag van de VS. 1 dag later sloeg de Vietminh toe en vanwege de absentie v.d. Fransen kregen ze bijna heel Vietnam in handen ->Ho Chi Minh riep op 2 september in Hanoi de onafhankelijkheid uit; hij hoopte nu op steun v.d. VS net als aan het einde van WO1 -> in 1918 had de VS een anti-koloniale houding en Roosevelt had het einde v.h. koloniale tijdperk uitgeroepen. Ook had de Amerikaanse geheime dienst Ho geholpen in de strijd tegen Japan. Maar dat Ho communistisch was hield hij geheim. Maar de Amerikanen wisten dit allang. Pas in 1939 gebruikte Ho de naam Ho Chi Minh -> Steun van de VS bleef uit ; de Fransen namen Vietnam weer in en veroverde grote delen van het zuiden terug, ze namen steeds meer in en dat zelfde jaar brak er een openlijke oorlog uit tussen FR & de Vietminh-regering -> Frankrijk bleek slecht opgewassen tegen de guerrillatactiek; ze hadden macht in het zuiden maar op het platteland in het noorden hadden ze geen grip. De fransen waren sterk in directe confrontaties maar de Vietminh ging deze uit de weg, ze sloegen alleen onverwachts toe -> Zenuwslopende, jarenlange & bloedige oorlog. Tot 1950 had niemand intresse in Ho s Demo-Rep. Vietnam -> pas na Chinese communistische machtsovername kwam China Vietnam te hulp. China; erkende Ho s republiek en ging meteen wapens&advies leveren, kort daarna ook de SU. Om de VS tevreden te stellen hadden de fransen in 1949 in hun Vietnamees gebied een zelfstandige staat erkend en die was nauw verbonden met Frankrijk -> totaal geen onafhankelijkheid voor Vietnam, Frankrijk had nog steeds de macht. 1950; VS erkend marionetten regering en begint de Franse oorlogsinspanningen te steunen met geld&wapens; Containmentpolitiek-> Het was nodig om ook in deze uithoek het communisme in te dammen. Marionettenregering: Een schijnregering(vietnam, Ngo Dinh Diem) die compleet afhankelijk is van een ander (machtiger)land. Die schijnregering kon alleen bestaan door de steun van het machtige land. 2.3 Het bedrog van Genève. Na 1950 betaalde de VS bijna alle franse oorlogsinspanningen; %. Maar de overwinning kwam niet dichterbij -> 1953; al Franse doden & half miljoen Vietminh doden -> oorlogsmoeheid ->Vredesconferentie in Genève, in de aanloop naar de conferentie probeerde beide partijen op het slagveld een doorbraak te forceren -> Dien Bien Phu, Eind 1953 namen de fransen een fort in ; ze legerden militairen hier, daarop trokken Vietminhstrijders samen bij Dien Bien Phu. Toen de strijd losbarstte waren de Fransen verrast door de enorme hoeveelheid militairen en wapens van de Vietminh -> Wekenlang zwaar gevochten, toen de fransen het niet meer aankonden vroegen ze de VS om lucht steun maar de VS wilden niet de enige zijn maar de geallieerden wilden niet mee doen vanwege het gevaar van de SU&China. -> Dien Bien Phu 6 mei 1954; 1 dag voor t begin van de vredesconferentie -> Vietminh had nu grootste deel van Vietnam in handen; de fransen wilden niet meer. -> De VS wilden absoluut niet dat heel Vietnam communistisch zou worden, als Vietnam zou vallen voor het communisme zouden de nabij liggende landen ook vallen ; Dominotheorie. Ze zouden dan ook hulpbronnen, mensen & handelspartners verliezen. De dominotheorie was het idee achter de containmentpolitiek -> Dit zou nog jarenlang de Amerikaanse politiek in Zuidoost-Azië bepalen. De VS gingen met Pagina 6 van 13

7 tegen zin naar de conferentie; ze wilden niet met communisten om de tafel zitten -> Toch geen slechte afloop voor de VS; Vietnam niet geheel communistisch; het land werd tijdelijk verdeeld. Vietminh moest zich tijdelijk terug trekken ten noorden v.d. 17e breedtegraad en de Fransen&Zuid-Vietnamese troepen ten zuiden v.d. 17e breedtegraad ; Wapenstilstand & Frankrijk moest beloven om binnen 2 jaar te vertrekken. Vietnam zou neutraal worden ; beide partijen mochten geen militairenhulp aannemen of zich aansluiten bij een militairbondgenootschap en ze mochten hun troepen niet meer versterken. In 1956 zouden er vrije verkiezingen komen om het land te herenigen. ->De VS weigerde de slotverklaring te ondertekenen waarin de verkiezingsdatum werd vast gesteld. In 1955 verwierpen de VS een Noord-Vietnamees voorstel om over de aanstaande verkiezingen te praten. Hun argument hiervoor: Het zou nooit eerlijk kunnen verlopen, omdat het noorden al communistisch was konden er alleen in zuid eerlijke verkiezingen worden gehouden. -> de SU en China verzette zich hier niet tegen, ze vonden het wel best en wilde geen conflict met de VS riskeren om Vietnam. China was tevreden met de huidige situatie; Aan de zuidgrens rust: Noord-Vietnam diende als bufferstaat tegen het imperialisme. En China wilde dat Vietnam niet te sterk werd, Noord-Vietnam kon geen concurrent van China worden maar zou nu afhankelijk blijven van hen. Het westers imperialisme: Na de WOII hielp de VS veel arme landen door economische&financiële steun te geven, de SU zag dit als poging tot machtsovername in deze landen. Ook zagen ze de Marshallhulp het zelfde. 2.4 Noord en Zuid groeien uiteen. In 1954 keerden de communisten terug in Noord-Vietnam, Hanoi. Ze gaven de vereniging van Vietnam nooit op, maar richtten zich voorlopig op de interne revolutie -> Opbouw van het communisme binnen Noord-Vietnam. -> Mensen die anders dachten als de communisten werden vervolgd, communistische economie werd geleidelijk ingevoerd en Franse bedrijven & plantages werden bezit van de overheid maar verder werd particulier bezit met rust gelaten. De overheid had verder weinig keus, de economie stond er na 8 jaar oorlog niet goed voor en kreeg nog een extra klap van de mensen die naar Zuid-Vietnam vluchtten. Dit waren veelal beter opgeleide&welvarende Vietnamezen.-> Noord-Vietnam vrijwel zonder geschoold personeel. -> Afhankelijk van de door China gestuurde managers&technici. Op het platteland werd de grond herverdeeld -> Naar Chinees voorbeeld werd de grond van verraders en vijanden van het volk aan de arme gegeven. Het regime hoopte 3 vliegen in 1 klap te slaan; Steun onder de boeren verwerven, de klassenvijand uit schakelen & de voedselproductie opvoeren. -> Dit liep al snel uit te hand; strijdlustige partijleden hielden volktribunalen waarin ze boeren ophitsten tegen hun onderdrukkers; 1000en boeren werden vernederd en ter plekke geëxecuteerd. Toch leverde de campagne nog wat goeds op; 2 miljoen boerenfamilies kregen grond&de rijstproductie nam met 40% toe -> dit was net voldoende om de bevolking te voeden. 1958; de partij had het plattelandvoldoende in handen; er werd nu een communistische planeconomie ingevoerd. Het privé-eigendom v.d. grond werd afgeschaft, handel en industrie kwam in handen van de staat. 1961; ambitieus vijfjarenplan; opbouw van een zware industrie. Maar halverwege de jaren 60 begon de VS Noord-Vietnam te bombarderen; de industriële opbouw lag weer stil. In Zuid-Vietnam hoopten de VS een kapitalistische democratie naar westers model op te bouwen. Als er een vrij en welvarend zuiden zou ontstaan zouden de Vietnamezen wel voor deze manier kiezen. -> Ngo Dinh Diem kreeg de taak Pagina 7 van 13

8 het zuiden naar een mooie toekomst te leiden. Diem was zwaar katholiek en afkomstig uit een bestuurlijke elite. Hij wilde niets van de Vietminh weten maar ook niets van het koloniale bestuur; in 1951 in gesprek met de VS, hij kwam in contact met invloedrijke politici onder wie Kennedy, die net als Diem katholiek was. Tijdens de Geneefse conferentie werd Diem mogelijk onder druk v.d. VS tot premier van het zuiden benoemd. -> Hij trad keihard op tegen het communisme&maakte korte metten met de restanten v.h. kolonialisme, verder stelde hij de VS teleur ; de VS stuurde miljarden dollars naar Diem voor het opbouw van de economie en voor militaire steun in Zuid-Vietnam-> Diem gebruikte dit geld voor de opbouw van een politiestaat. Hij trok alle macht naar zich toe en benoemde familieleden op sleutelposities, hij bevoordeelde de katholieke burgers; Corruptie. De VS liet dit gaan zolang hij maar slaagde in de strijd tegen het communisme > vietminh strijders vertrokken naar het noorden, Diems veiligheidstroepen executeerden in 4 jaar mensen en zetten er in concentratiekampen. 1959; Nog maar een paar communisten in het zuiden -> Diem als held ontvangen in de VS en er werd een economisch wonder verwacht; dit was schijn want de economie&industrie draaide op de steun van de VS en de armoede en ongelijkheid op het platteland bleef. De VS vroegen Diem de grond eerlijker te verdelen maar het tegengestelde gebeurde: De boeren die hun land gratis v.d. Vietminh kregen moesten nu pachtsommen betalen aan de landheren; Diems regime werd hier niet aantrekkelijker door. Hoofdstuk Volksopstand in Zuid-Vietnam In 1959 besloot N-V de strijd weer te hervatten, zonder overleg met zijn bondgenoten. Noord-Vietnam vond de situatie in Z-V gevaarlijk en kansrijk. ->Gevaarlijk omdat de communisten er met totale vernietiging werden bedreigd -> Kansrijk omdat de haat tegen het Diem-regime snel toenam. Ze besloten mee te doen aan de externe revolutie zoals die in het zuiden genoemd werd. Openlijk geweld moest vermeden worden, zodat VS zich rustig hield. N-V ging daarom het verzet tegen Diem steunen en leiden ; Het begon infiltranten en wapens naar het zuiden te sturen. Via de jungle van Laos en Cambodja werd een 100en km lang stelsel van paden uitgehakt. -> Ho Chi Minh route. Ook wilden N-V een nieuwe politieke organisatie in Z-V, een nationaal front waarin alle oppositie tegen Diem verenigd was, onder leiding v.d. communisten. -> Een paar manden later; het ontstaan van het volkbevrijdingsleger; Vietcong. Het verzet in Z-V nam vanaf 1960 sterk toe. De vietcong wonnen steun van arme boeren, door ze in bevrijde gebieden grond te geven. Onder druk van de VS zette Z-V een landbouwhervorming op. Er kwamen versterkte dorpen. Deze waren heel modern maar niet populair, veel boeren moesten worden gedwongen om erheen te gaan, de verhuizingen waren onverenigbaar met de boeddhistische voorouderverering die ze bond aan de grond waar hun families al eeuwen woonden. ->In 1963 bleek dat het regime ook in de steden werd gehaat. -> De boeddhisten(meerderheid onder de bevolking) werden gediscrimineerd, de macht was in katholieke handen. ->Op 8 mei 1963 opende Diems troepen het vuur op boeddhisten die protesteerde om het verbod om Boeddha s verjaardag te vieren met vlagvertoon. -> De demonstraties werden alleen maar erger en kregen steun van katholieken studenten en intellectuelen. Pagina 8 van 13

9 -> Boeddhistische monnik Thich Quang Duc 11 juni 1963; Zelfverbranding als protest tegen de vervolging van boeddhisten in Zuid-Vietnam -> vele monniken zouden dit voorbeeld volgen. Door opmerkingen van de vrouw van Diem s broer( Boeddhistische barbecue & uitdelen van benzine&lucifers om het feestje voor te zetten ) merkte de VS dat het zo niet langer kon. 3.2 Kennedy s antwoord. Toen Kennedy in 1961 president werd was er nog niet veel aan de hand -> hij kreeg opeens te horen dat er iets moest gebeuren, anders was Z-V verloren ; -> Zijn minister en de legertop adviseerde om grondtroepen te sturem -> andere wilde een diplomatieke oplossing waarbij de VS zich geleidelijk zou terugtrekken. Maar daar zag Kennedy niks in. Ook stuurde hij geen grondtroepen. ->In 1961 besloot hij het aantal militaire adviseurs naar Vietnam uit te breiden, van 800 man tot > Ook stuurde hij helikopters en stond hij het gebruik van ontbladeringsmiddelen en napalm toe. Dit moest een contraguerrilla mogelijk maken. De adviseurs moesten de Z-V leren vechten. Het idee van Kennedy was dat Z-V zelf de oorlog zou winnen -> maar in het geheim gingen de adviseurs meevechten en kwamen er steeds meer bij. Diem werd aangespoord om naar democratie en sociale rechtvaardigheid te streven ->Hij weigerde. Zonder Amerikaanse steun was Diem verloren, de VS liet weten geen problemen te hebben met een staatsgreep. -> 1 nov 1963; Diem slaat op de vlucht, er wordt hem een veilig vertrek beloofd maar in datzelfde voertuig wordt hij vermoord. ->3 weken later werd ook Kennedy vermoord. Johnson, zijn opvolger, benadrukte meteen dat hij Kennedy s Vietnampolitiek zou voortzetten. Hij tekende een document waarin stond dat de VS Vietnam zouden helpen de strijd te winnen van buitenaf geleide en gesteunde communistische samenzwering. ->Kennedy had ingezien dat het politiek niet goed ging maar dacht dat het militair wel goed ging. Echter, sinds de val van Diem rukte de Vietcong snel op. In 1963 kregen de VS door dat de situatie kritiek werd. Halverwege 1964 beheerste de Vietcong de helft van het platteland in Z-V. Er was nu helemaal geen stabiele regering meer in Z-V. 3.3 Johnsons Dilemma. De staatsgreep tegen Diem loste niks op. ->Begin 1963 schatte de VS in dat als ze niks zouden doen de communisten binnen 3 maanden Saigon zouden veroveren. ->Johnson kon 3 dingen doen; kernwapens inzetten, terugtrekken en gevechtstroepen sturen. Met kernwapens zou de oorlog snel afgelopen zijn en het zou zo min mogelijk VS slachtoffers eisen, maar Johnson vond het te ver gaan. -> Tijdens de cubacrisis hadden de VS en de SU aan de rand van een kernoorlog gestaan, ze waren zo geschrokken dat ze besloten het rustiger aan te doen -> Ook terugtrekken was geen optie. De EU (vooral Frankrijk) drong aan op een diplomatieke oplossing. -> Ze zouden moeten onderhandelen met N-V, China en de SU, dat zou leiden tot een neutraal Vietnam. Maar Johnson wilde nog niet onderhandelen, pas als de situatie op het slagveld verbeterde en er in Saigon een stabiele regering zat.->anders zouden de communisten na het vertrek van de VS alsnog de macht grijpen. ->Hij hield vast aan de dominotheorie. Terugtrekking vond hij bovendien teveel gezichtsverlies opleveren. -> Hij stuurde dus gevechtstroepen, hij deed een jaar lang net genoeg dat het regime in Z-V niet zou instorten. Hij had in eigen land een plan opgezet; great society, dit om armen en zwarten een volwaardige plaats te geven in de Pagina 9 van 13

10 samenleving. -> Bestrijden van rassendiscriminatie en armoede. Als hij een dure oorlog in Vietnam zou beginnen zou dit onbetaalbaar zijn. -> Toen in 1964 het congres de tonkinresolutie uitriep en Johnson oorlogsbevoegdheden gaf, liet Johnson direct een paar vergeldingsaanvallen uitvoeren op N-V havens. Voor het eerst werden eenheden van het N-V leger naar het zuiden gestuurd. In het zelfde jaar beloofde Johnson geen Amerikaanse jongens naar Vietnam te sturen. Eind januari 1965 was het onvermijdelijk, er moest een stabiele regering in Saigon komen. Op 7 feb 1965 viel de Vietcong in Pleiku een Amerikaans vliegveld aan: 8 doden, 126 gewonden, nog nooit waren zoveel Amerikaanse slachtoffers gevallen. De Amerikanen sloegen direct terug met luchtaanvallen op N-V geen oorlogsverklaring. Maar in feite was de oorlog begonnen. 3.4 Johnsons oorlog. Na de aanslag in Pleiku stuurde Jonhson voor het eerst grondtroepen, opdracht tot operatie Rolling Thunder -> het systematisch bombarderen van N-V. Ook probeerde ze met blokkades onder de 17e breedtegraad en acties tegen de Ho Chi Minh route de vietcong te isoleren. De sleutel tot de overwinning lag volgens de Amerikanen in N-V. Zonder steun en leiding van hen zou de Vietcong makkelijk te verslaan zijn -> De communisten bleken taaier dan verwacht. Aan het einde van 1968 werd met 540 duizend militairen het maximum bereikt. -> In hetzelfde jaar hadden de Amerikanen al meer bommen gegooid dan in alle voorgaande oorlogen bij elkaar. Ondanks de enorme omvang van de verwoestingen hield de VS vol dat ze een beperkte oorlog voerde. Zo min mogelijk Amerikaanse slachtoffers, oorlog moest worden gewonnen met conventionele middelen en het oorlogsgebied moest tot Vietnam beperkt blijven. Hoewel er meer slachtoffers vielen bleef de oorlog wel beperkt tot Vietnam. In 1965 liet de VS in het geheim weten geen confrontatie met China te willen. VS konden doen wat ze willen maar invasie in N-V of buurlanden zou China niet accepteren -> Johnson hield zich hieraan. Opperbevelhebber Westmoreland wilde de strijd uitbreiden naar Laos en Cambodja vanwege de Ho Chi Minh route maar Johnson verbood dat. In Z-V legden de Amerikanen zich veel minder beperkingen op. De Vietcong voerde een guerrillatactiek uit. De VS hanteerden een search-and-destroy techniek. Als maatstaaf voor het succes werden de lijken van de Vietcong geteld; bodycount. Er werd gebruik gemaakt van napalm en agent orange. Onder de Vietcong vielen 7x zoveel doden. Westmoreland en Johnson vertelden eind 1967 dat de oorlog in een impasse verkeerde. De overwinning lag voor het grijpen. Hoofdstuk Vietnamisering. 1968; Johnson & Westmoreand verzekeren Amerika dat het goed gaat in Vietnam ->In jaren niet meer zo positief geweest; maar dit was allemaal niet waar. Het Tetoffensief: 30 januari > Er zou zoals elk jaar een wapenstilstand gelden tijdens het Vietnameesnieuwjaar, maar Amerikaanse bases in steden werden aangevallen door Communistische troepen -> Honderden dorpen vielen in de handen v.d. Vietcong ; Amerika had zich vergist, de situatie was niet onder controle ook niet in de steden. De Vietcong had verzetskernen opgebouwd in de steden, die de aanvallers nu te hulp kwamen. ->Toch slaagden de VS&het Z-V leger er in om het Tetoffensief te breken. Na een paar dagen hadden ze de meeste Pagina 10 van 13

11 steden weer in handen -> communisten leden grote verliezen; doden. De overwinning van Giap was mislukt. De communistische tegenslag was ook voor Westmoreland een tegenslag; hij had dit niet voorzien&had de vijand onderschat -> Vernietigende klap voor het oorlogsoptimisme; Westmoreland vroeg Johnson man extra te sturen maar Johnson dacht dat deze oorlog misschien wel nooit gewonnen zou worden; geen extra troepen. 31 maart 1968; President maakt bekend dat de bombardementen op N-V zouden worden gestaakt en hij wilde onderhandelen met N-V -> voor volledige concentratie op vredesonderhandelingen stelde hij zich niet verkiesbaar dat jaar. 13 mei 1968; VS&N-V in Parijs om de tafel, maar geen (goed) resultaat -> de strijdende partijen gingen nog harder vechten om hun positie te versterken -> uit ergernis v.d. communistische aanvallen besloot Johnson de bombardementen op N-V te hervatten. ->Hij stelde zich toch verkiesbaar maar verloor in november v.d. Republikein Richard Nixon; Tot tet altijd vóór hard militair ingrijpen maar toen het publiek zich daarna tegen de oorlog keerde -> Man van Vrede. Nixon beloofde de oorlog te eindigen, maar hoe? -> Hij geloofde niet dat de oorlog te winnen viel&ging ook niet uit v.d. Dominotheorie; Nixon wilde niet als eerste president een oorlog verliezen -> Eervolle vrede (Peace with Honor) -> Dit wilde hij bereiken door te vietnamiseren; Amerikaanse grondtroepen terugtrekken en de Z-V troepen te versterken&laten vechten -> Z-V leger was onbetrouwbaar & corrupt. Hij wilde N-V tot concessies dwingen; meer militaire druk-> minder grondtroepen, meer lucht troepen -> Nixon wilde dat de N-vietnamezen dachten dat hij gek was en zo op de atoomknop zou drukken; angst zaaien. Ook wilde hij ze militair zo verzwakken dat ze om vrede zouden smeken. 4.2 Amerika blaast de aftocht Januari 1969; begin v.d. echte Parijsevredesbesprekingen -> slechte sfeer, N-V had 3 eisen: 1. Alle VS-troepen weg uit Vietnam. 2. Vietcong krijgt een plaats in nieuwe Z-V regering. 3. Nationale verkiezingen. -> Ze stelden hier niets tegen over ; terugtrekken v.d. Vietcong was geen sprake van en het feit dat er N-V troepen in Z-V waren werd hard ontkent. Nixons voorstel: Wapenstilstand, beide troepen binnen een jaar uit Z-V terugtrekken -> Nixon stuurde een Franse zakenman naar Ho Chi Minh; als er niet snel een doorbraak kwam, zouden er vreselijke dingen gebeuren -> Nixons plannen: Hanoi & de haven bij Haiphong bombarderen, dijken bombarderen voor overstromingen -> Kernwapens op de Ho-chi-minh route & Noord-Vietnam, Laos & Cambodja binnendringen. ->Enige wat uitgevoerd werd; Laos&Cambodja bombarderen en troepen erheen sturen. ->Hij wilde de aanvoer van wapens&troepen naar de Vietcong stoppen ; het leek te werken, Vietcong hield zich tot 1972 rustig. De troepenmacht v.d. VS werd elk jaar kleiner & het Zuid-Vietnamese leger groeide dankzij de financiële steun&wapenleveranties ->In praktijk was het Z-V leger zonder de Amerikaanse lucht steun niet veel waard. ->Vredesonderhandelingen liepen vast, dreigementen hielpen niet; 1972 Nixon naar Moskou &Peking om relaties te verbeteren in hoop dat dit de Vietnamezen zou hinderen -> Het hielp niet inzake Vietnam. Pagina 11 van 13

12 SU&China wilde de N-V kameraden niets opleggen & gingen door met hun wapenleveranties. Voorjaar 1972: N-V leger dringt met tanks en man Z-V binnen -> Nixon: zware bombardementen & mijnen in de haven van Haiphong. Ook bombardeerde hij de spoorlijn tussen de Chinees-Vietnamese grens. ->Toegave Vietnam; vredesbesprekingen, maar VS geeft nog meer toe; VS weg uit Z-V maar de Vietcong behield haar veroverde gebied -> oktober; VS&N-V bijna eens -> Kissinger (Nixons veiligheidsadviseur) vertelde dat de wereld blij was nu de vrede nabij was -> Toch ging het mis; Op verzoek van Zuid-Vietnam kwam de VS met nieuw eisen -> Noord-Vietnam liep boos weg -> Kerst bombardementen ook op burgerbevolking Hanoi, zodat N-V weer rond de tafel kwam. ->President Thieu(zuid) verzette zich eerst, maar Nixon beloofde hem in het geheim te komen helpen als N-V de vredesakkoorden zouden schenden; de VS liet militair materiaal achter. ->23 januari 1973; Parijse vredesakkoorden getekend maar; VS waren vertrokken en er braken overal weer gevechten uit -> 1975 N-V startte offensief; Val van Saigon. Noord- en Zuid-Vietnam herenigd in de Democratische Republiek Vietnam -> Amerika kwam niet te hulp en had voor niets gevochten. 4.3 De oorlog aan het thuisfront. De VS: Doordat de Vietnam oorlog onderdeel was van de koude oorlog had Vietnam machtige vrienden, mede door dat & door de guerrillatactiek kregen we de situatie niet onder controle. ->China leverde voedsel, wapens & munitie. Maar de SU gaf ook steun, nadat Chroesjtjov in 1964 werd afgezet, werden de nieuwe leiders harder tegen over de VS en gingen ze met China de strijd aan om de leiding over het communisme in de 3e wereld. ->SU ging straaljagers, tanks, luchtdoelraketten en andere hoogwaardige wapens leveren. De concurrentie tussen China&de SU was een voordeel voor N-V, zo kon het ze tegen elkaar uitspelen -> ze werden niet afhankelijk van één van beiden & de VS ging een rechtstreekse confrontatie met deze grootmachten uit de weg. ->in het nadeel v.d. VS werkte ook het toenemende verzet aan het thuisfront; Noord-Vietnam rekende erop dat de amerikanen zich vroeg of laat toch wel zouden terugtrekken -> drie factoren voor de anti-oorlogstemming: 1. Protestbeweging 2. De media. 3. De groeiende verdeeldheid. 1960: Jongeren uit de blanke middenklasse kwamen in opstand tegen de gevestigde orde -> protestgeneratie. ->Tegen: materialisme, arbeidsethos & de gezagsgetrouwheid. Tegencultuur; helden -> Ho Chi Minh & Ché Guevara. -> Protestanten vaak geboren uit de babyboom na de tweede wereld oorlog; het feit dat de wereld bedreigd kon worden door agressieve grootmachten of ideologie, stond ver van hun belevingswereld. De angst voor het communisme verwierpen ze, echter; de VS had niets te zoeken in Vietnam en onderdrukte zelf de bevolking -> Afkeer werd nog groter door de opnieuw ingevoerde dienstplicht. Een reden van het succes van N-V was de guerrillatactiek. Het Vietnamprotest begon in maart 1965 met een Teach-in, een informele, openbare discussiebijeenkomst. De protesten bereikten een hoogtepunt in 1968 toen demonstraties eindigden in veldslagen met de ordetroepen. Toen beperkte Nixon de dienstplicht en haalde troepen terug. Doordat hij studerende jongeren Pagina 12 van 13

13 uitstel gaf hadden ze geen persoonlijk belang meer om zich tegen de oorlog te keren. Het nationale protest van 15 oktober 1969 leidde er mede toe dat Nixon afzag van zijn agressieve plannen. 4.4 Tegenwind van media en politiek. Deze oorlog was de eerste televisieoorlog. ->Van de gruwelen was weinig te zien. Een groep jonge oorlogsverslaggevers raakte diep teleurgesteld door het verschil tussen wat zij zagen en hoorden in het veld en het opgeklopte optimisme van de legerleiding -> Daarom schreven ze vanaf 1967 kritische artikelen. Het Tet-offensief vormde ook voor de media een keerpunt -> Hierna geloofde journalisten en zelfs soldaten niet meer in de overwinning. In het congres nam de weestand in de loop van de tijd ook toe. ->De president had alle bevoegdheden gekregen, het beleid werd bepaald door het pentagon en het ministerie van buitenlandse zaken -> Hij betrok het congres er niet meer bij. ->Om te voorkomen dat het congres geen geld meer wilde geven voor zijn Great Society, verzweeg Jonhson hoeveel de oorlog kostte. Dit werkte aanvankelijk goed. In 1966 uitte senator William Fullbright openlijk kritiek op Johnson en organiseerde parlementaire hoorzittingen waarin hij leden van de regering scherp ondervroeg. Gezaghebbende verklaardag tijdens de hoorzitting dat de VS zich z.s.m. moest terugtrekken. Doordat het op tv was te zien daalde het vertrouwen ernstig. Het congres viel uiteen in twee kampen: de duiven die aandrongen op onderhandelingen en beperkingen van het geweld en de haviken die vonden dat Amerika de oorlog verder moest opvoeren om een beslissing te forceren. Onder Nixon kregen de duiven de overhand. Toen de vredesakkoorden eenmaal waren getekend stelde het congres geen geld meer beschikbaar voor Z-V. eind 1973 nam het de War Powers Act aan, waarin stond dat de president voortaan verplicht was het congres om toestemming te vragen. Pentagon papers; Een zevenduizend pagina s dik onderzoek van het Amerikaanse ministerie van Defensie naar de Amerikaanse rol in Zuidoost-Azië vanaf de WOII tot Een voormalige medewerker van het Pentagon lekte de stukken in 1971 naar de pers, waarmee duizenden geheimen en vertrouwelijke documenten op straat kwamen te liggen. Uit het materiaal bleek dat Amerikaanse presidenten stelselmatig waarschuwingen hadden genegerd en het Congres en het publiek hadden bedrogen. Uiteraard deden deze onthullingen het toch al niet onbegrensde vertrouwen van de Amerikanen en de overheid geen goed. Pagina 13 van 13