- De site voor samenvatting en meer!

Transcriptie

1 Samenvatting geschiedenis: Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam hoofdstuk 4 & 5. Door Fabian Berends Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam Hoofdstuk 1 Inleiding Toen de Zuid-Vietnamese generaal Nguyen Ngoc Loan op 4 Februari 1968 een jongen executeerde maakte een fotograaf er een foto van. Deze foto schokte de wereld en zorgde ervoor dat het Amerikaanse publiek zich nog sterker tegen de Vietnamoorlog begon te keren. De foto wekte de indruk dat Zuid-Vietnamese politiemensen onmenselijk waren. De reputatie van generaal Loan werd verwoest maar later werd duidelijk dat het de geëxecuteerde inderdaad een brute Vietcongstrijder was. Maar het leed was al geleden en de foto zorgde ervoor dat Amerika zich uiteindelijk door gebrek aan steun van het volk terugtrok uit Vietnam zonder het communisme verslagen te hebben. Par. 1 In 1965 was president Johnson in Vietnam een beperkte oorlog begonnen die tot 1968 te winnen leek. Toen het jaar 1968 begon verzekerden Johnson en zijn generaal Westmoreland dat de oorlog in Vietnam goed verliep. Westmoreland verklaarde voor het congres dat hij in jaren niet zo optimistisch was geweest over de oorlog en dat de militaire situatie sterk was verbeterd. Ook Johnson deed heel positief. Hij zei dat de vijand het ene gevecht na het andere verloor en dat miljoenen mensen meer in veilige Zuid-Vietnamese gebieden leefden. De oorlog zou volgens hem snel in het voordeel van Amerika beëindigt worden. Maar toen kwam het Vietnamese Nieuwjaar: Tet. Normaal namen beide vechtende partijen pauze tijdens Tet maar deze keer ging dat anders. In de morgen van 30 Januari 1968 drongen Communistische commando s de Amerikaanse ambassade in Saigon binnen. Tegelijkertijd braken overal in Zuid-Vietnamese steden gevechten uit en alle Amerikaanse bases kwamen onder vuur te liggen. Het Tet-offensief ( zoals het bekend werd ) speelde zich helemaal af in Zuid-Vietnam. Het gaf aan dat Amerika de situatie in Vietnam totaal had onderschat, ze hadden de situatie in Zuid-Vietnam totaal niet onder controle. Toch brak Amerika snel het Tet-offensief en hadden ze na een paar dagen de meeste steden weer in handen. De Communisten leden grote verliezen: strijders kwamen om. Voor de Communisten was het Tet-offensief dus mislukt, maar of het echt een mislukking was staat nog te bezien. Generaal Westmoreland was namelijk totaal verrast door het Tet-offensief en het werd pijnlijk duidelijk dat de Vietcong zwaar werd onderschat. Generaal Westmoreland moest toegeven dat er nog eens Amerikaanse jongens nodig waren voor een overwinning. President Johnson dacht zelfs dat de oorlog misschien heelmaal niet gewonnen kon worden. Johnson gaf Westmoreland niet de extra mankracht omdat hij niet kon garanderen dat daarmee de oorlog wel gewonnen kon worden, zelfs niet in combinatie met zware bombardementen. In plaats van het sturen van extra troepen wilde Johnson onderhandelen. Hij stopte de bombardementen op Noord-Vietnam en op 13 Mei 1968 kwamen er vredesbesprekingen. Zelf zou hij zich ook niet meer verkiesbaar stellen in de komende verkiezingen. Deze vredesbesprekingen leidden niet tot resultaat maar tot meer gevechten omdat beide partijen via gevechten een betere onderhandelingspositie wilden krijgen. Meer veroverde grond zorgt namelijk voor een betere positie tijdens onderhandelingen. Johnson maakte zich hier boos over en hervatte de bombardementen op Noord-Vietnam. Dit zorgde ( samen met wat andere dingen ) ervoor dat de verkiezingen niet gewonnen werden door een democratische kandidaat ( zoals Johnson ) maar door de republikein Richard Nixon. Nixon was een strenge anti-communist die altijd voor een hardere oorlog tegen het Communisme was geweest. Toen hij verkiesbaar werd en het volk zich tegen de oorlog keerde herzag hij zijn mening en zette hij zich in voor vrede in Vietnam. Hij beloofde een einde van de oorlog maar wilde niet de eerste Amerikaanse president zijn die een oorlog verloor. Hij wilde een eervolle vrede met Noord-Vietnam en de Vietcong in Zuid-Vietnam.

2 Hij wilde die eervolle vrede bereiken door Vietnamisering = het terugtrekken van Amerikaanse grondtroepen en ze geleidelijk vervangen door opgeleide troepen van het Zuid-Vietnamese leger. Nixon wilde dit leger sterk genoeg maken om het Communisme in Vietnam te bestrijden maar in die tijd was het moreel er slecht en was er veel corruptie. Nixon wilde Noord-Vietnam ook weer naar de onderhandelingstafel drijven en ze minder hoge eisen aan vrede laten stellen. Dit deed hij door grondgevechten te verminderen en bombardementen van Noord-Vietnam te verhevigen. Hij wilde ze verzwakken en ze laten smeken om vrede. Par. 2 Nixon kwam zijn beloftes van eervolle vrede niet na. Het duurde vanaf 1969 nog 4 jaar voordat Amerika zich terugtrok uit Vietnam een eervol was het niet omdat heel Vietnam in Communistische handen viel. In 1969 begonnen de echte vredesbesprekingen tussen Amerika en Vietnam weer maar de sfeer was slecht. Noord-Vietnam had drie eisen waar niets tegenover stond: - Alle Amerikaanse troepen moesten weg. - De Nationale verkiezingen ( In heel Vietnam dus ) die in 1956 niet doorgingen moest alsnog doorgaan. - De regering van Zuid-Vietnam moest vervangen worden door een nieuwe waarin de Vietcong ook zaten. Van terugtrekking van de ( door Noord-Vietnam gesteunde ) Vietcong was geen sprake omdat Noord-Vietnam gewoon ontkende dat er Noord-Vietnamese troepen in het zuiden waren. Nixon stelde een wapenstilstand voor waarin beide troepen uit Vietnam terug zouden trekken en het land met rust moesten laten. Nixon wilde dit heel graag en bedreigde ho Chi Minh zelfs, er zouden vreselijke dingen gebeuren als er niet snel een doorbraak kwam. Nixon had hele agressieve plannen: hij wilde Hanoi bombarderen, havens en dijken bombarderen. Verder overwoog hij om Laos en Cambodja binnen te vallen en zelfs kernwapens in te zetten op de Ho Chi-Minh-route. Van deze plannen voerde hij er een uit: hij viel Laos en Cambodja binnen en bombardeerde de landen ook. Hiermee wilde hij de Ho-Chi-Minh-route blokkeren en daarmee de Vietcong afsnijden van de Noord- Vietnamese steun. Ook kon de Vietcong zich daardoor veel moeilijker terugtrekken naar andere landen zoals Noord-Vietnam, Laos en Cambodja. Tot 1972 hield hierdoor de Vietcong zich vrij rustig. Nixon zette Vietnamisering ook door: in 1972 waren er nog maar Amerikaanse militairen in Vietnam aanwezig. Het Zuid-Vietnamese leger groeide zoals gepland en werd het op drie na sterkste van de wereld dankzij Amerikaanse steun. Toch was het leger erg zwak omdat het de kennis en de motivatie miste die het Amerikaanse leger wel had. Ook de vredesonderhandelingen liepen op niets uit. Om Vietnam helemaal onder druk te zetten deed de Anticommunistische Nixon iets heel bijzonders: hij reisde zowel naar Moskou als naar Peking om de relaties tussen Amerika en Rusland en China te verbeteren. Dit leidde tot betere relaties tussen de landen maar leverde in Vietnam niets op. Beide Communistische landen bleven oorlogsmiddelen leveren aan Noord-Vietnam. In 1972 deed Noord-Vietnam grote aanvalleen op het Zuiden. Als reactie daarop verhevigde Nixon de bombardementen op Noord-Vietnam en spoorlijnen met China, ook liet hij mijnen leggen bij de haven van Noord-Vietnam. Onder die druk gaf Noord-Vietnam wat toe. Bij de vredesonderhandelingen zei het dat de Zuid-Vietnamese regering mocht blijven zitten. Amerika gaf veel meer toe: De Vietcong mocht veroverde gebieden houden en alle Amerikaanse troepen zouden weggaan. Helaas ketste de deal toch nog af. Amerika kwam op het laatst nog met nieuwe eisen en hierop liep Noord-Vietnam boos van de onderhandelingen weg. Daarom voerde Amerika tijdens kerst de zwaarste bombardementen uit. Hierdoor keerde Noord-Vietnam terug naar de onderhandelingstafel op advies van China en omdat het dacht dat de overwinning na de onderhandelingen nog wel behaald kon worden. Zuid-Vietnam ging ook akkoord met de vredesvoorwaarden zoals ze hier eerder genoemd zijn = Vietcong mocht veroverde gebieden houden, Amerikaanse troepen zouden zich terugtrekken, Zuid-Vietnamese regering mocht blijven zitten. Nixon beloofde Zuid-Vietnam dat Amerika bij een Communistische schending van de

3 vredesakkoorden terug zou komen. 23 Januari 1973 = ondertekening Parijse vredesakkoorden en terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Vietnam. Er braken weer gevechten uit tussen de Vietcong en de Zuid-Vietnamese regering maar Amerika kwam niet meer terug. Er was gewoon geen steun meer voor een oorlog door het Amerikaanse volk. Financiële steun en wapenleveranties aan het zuiden werden ook verminderd. Hierdoor gebeurde in 1975 het onvermijdelijke: heel Vietnam werd Communistisch. Op 30 April 1975 ontvluchtten de laatste Amerikanen het land. Zuid-Vietnam ging op in de Democratische republiek Vietnam. Par. 3 Amerika verloor dus ( in indirecte zin ) de Vietnamoorlog en dit had meerdere oorzaken. Een daarvan was de guerrillatactiek van de Vietcong en Noord-Vietnam. Een andere oorzaak is de Koude oorlog waarin de landen verwikkeld waren. Dankzij de koude oorlog kreeg Noord-Vietnam steun van machtige Communistische machten zoals China en de Sovjet-Unie. China leverde vele arbeiders en technici zodat Noord-Vietnam zijn productie op peil kon houden en toch veel mannen en vrouwen kon laten vechten. De Sovjet-Unie concurreerde sterk met China en leverde daarom ook oorlogsmiddelen aan Noord-Vietnam. Door deze concurrentie kon Noord-Vietnam de twee machten tegen elkaar uitspelen en ze allebei uitbuiten, zo bleef het onafhankelijk van beide landen. Ook speelde mee dat Johnson een confrontatie met de twee Communistische grootmachten wilde voorkomen en daarom voorzichtig oorlog voerde met Noord-Vietnam. Een van de belangrijkste oorzaken voor het Amerikaanse verlies was het gebrek aan steun van de Amerikaanse bevolking. Het protest kwam door drie factoren: de protestbeweging ( vooral door jongeren ), de media en de groeiende verdeeldheid in de politiek. In Amerika kwam een protestgeneratie = jongeren die niets moesten hebben van materialisme, het buigen voor gezag en de werkstemming in Amerika en tegen de Vietnamoorlog waren op. Deze protestgeneratie had Communistische leiders als Ho Chi Minh en Che Guevara als helden. Ze hadden geen ervaring met de tweede wereldoorlog en vonden het Communisme niet bedreigend, ze vonden dat Amerika niets te zoeken had in Vietnam. Ook was de dienstplicht tijdens de Vietnamoorlog weer ingevoerd en dit vonden jongeren ook bedreigend. Door middel van Teach-ins = een informele discussiebijeenkomst spraken studenten zich uit tegen de oorlog. Protesten werden door het Amerikaanse leger onderdrukt en soms vielen er doden. Nixon verslapte de protesten door terugtrekking van Amerikaanse troepen en de dienstplicht te beperken. Toch werd er op 15 Oktober 1969 nog wel een groot protest gehouden, hierdoor zag Nixon af van zijn meest agressieve oorlogsplannen. Toen tijdens een protest tegen oorlog in Laos en Cambodja Amerikanen werden gedood moest het witte huis bewaakt worden door militairen. Par. 4 Het binnenlandse verzet tegen de oorlog in Vietnam nam steeds meer toe. De media speelde hier ook een grote rol in. De oorlog in Vietnam was de eerst televisieoorlog die elke avond in Amerika te volgen was. Eerst was deze televisie vol met vaderlandsliefde, Amerikanen leken alles goed te doen en heldhaftig te zijn. Van fouten of oorlogsmisdaden was eerst niets te zien. Alleen in 1965 zond CBS een documentaire uit waarin het Amerikaanse leger bekritiseerd werd. Johnson werd woedend en de jaren erna gebeurde het niet meer. Toch veranderde dat. Een groep oorlogsverslaggevers zag de verschillen tussen tv en de werkelijkheid in Vietnam en begon vanaf 1967 steeds meer kritische artikelen over de oorlog te schrijven. Het Tet-offensief was een heel belangrijk keerpunt in de publieke opinie van Amerika. Hier zag het volk de kracht van de Vietcong en het onderschatten van Amerikaanse legerleiders, het besef kwam dat er een oorlog gevochten werd die niet gewonnen kon worden. Ook de foto van generaal Loan die een Vietcongstrijder executeerde zorgde voor kritiek op de wreedheid van Zuid-Vietnam en Amerika. Drie weken hierna vertelde Walter Cronkite, een gezaghebbende televisiejournalist, dat het optimisme van de regering onterecht was en dat de oorlog niet viel te winnen. Na deze gebeurtenissen werd de media negatiever over de Vietnamoorlog en dit was de start van het wegvallen van steun door het Amerikaanse volk.

4 Ook het Congres dat de president oorlogsbevoegdheid in Vietnam had gegeven = Tonkinresolutie werd terughoudender. Het congres werd namelijk buiten belangrijke oorlogsbeslissingen gehouden. Het Witte huis bepaalde samen met het Pentagon = Amerikaanse ministerie van defensie alles. Johnson maakte in het geheim beslissingen in overleg met een kleine kring machtigen, de rest van de wereld wist niets. Ook verzweeg Johnson de kosten van de oorlog uit angst dat hij geen steun meer zou krijgen voor zijn programma; de Great Society. Toch ging het congres wel mee met steun aan de oorlog omdat het Amerikaanse leger zich wel op alle manieren moest kunnen verweren. In 1966 uitte senator William Fullbright openlijk kritiek op Johnson. Dit is apart omdat Fullbright democraat was en de Tonkinresolutie had gesteund. Hij zei dat de president feiten manipuleerde en loog. Ook zei hij dat Vietnam niet belangrijk was voor Amerika en dat er snel teruggetrokken moest worden omdat de oorlog niet meer te winnen viel. Door deze dingen raakte het congres verdeeld in twee kampen: de duiven en de haviken= de mensen die geweld wilden beperken en voor vrede gingen en de mensen die vonden dat de oorlog moest worden opgevoerd. De duiven waren onder Nixon het belangrijkst, ze dwongen hem om het inval in Cambodja te staken. Mede dankzij de duiven voelde Nixon zich gedwongen om via vredesonderhandelingen een einde aan de oorlog te maken. Toen de vredesakkoorden eenmaal gesloten waren nam het congres in 1973 de war powers act = wet waarin de president verplicht werd om voor een oorlog toestemming aan het congres te vragen aan en stelde geen geld meer beschikbaar voor verdere oorlogsvoering in Vietnam. Hierdoor kon Nixon niets meer doen aan het opkomende Communisme in Vietnam nadat Amerika was teruggetrokken in 1973 en viel heel Vietnam in Communistische handen. Hoofdstuk 2 Inleiding Kim Puc was 9 jaar toen ze getroffen werd door napalm dat door een Zuid-Vietnamees vliegtuig werd gedropt en voor Vietcong bedoeld was. Ze rende naakt weg van de bom toen ze werd gefotografeerd door een oorlogsfotograaf. De foto werd wereldwijd bekend en stond / staat symbool voor de zinloosheid en gewelddadigheid van de Vietnamoorlog. Toch maakte hieraan niet alleen Amerika zich schuldig. Het vliegtuig dat napalm op Kim dropte werd waarschijnlijk bestuurd door een ( zuid ) Vietnamees. Ook werd kim vanaf 1982 door republiek Vietnam ingezet voor propaganda tegen Amerika en was ze erg ongelukkig. Ze vluchtte naar Canada en haar kijk op de Vietnamoorlog is veelzijdige dan die van de gemiddelde Vietnamees of Amerikaan. Par. 1 Belangrijk om te weten is dat de Vietnamoorlog zich eigenlijk alleen maar op grondgebied van Zuid- Vietnam afspeelde. Noord-Vietnam was alleen het slachtoffer van bombardementen. Toch waren daar dankzij deze bombardementen grote maatregelen nodig. Het land werd vooral s nachts bewerkt en er werd deels ondergronds geleefd en gewerkt. Noord-Vietnam riep jaarlijks dienstplichtigen op die via de Ho-Chi-Minhroute als infiltrant en Vietcongstrijder naar het zuiden gingen. Vrouwen en Chinese specialisten hielden de economie van Noord-Vietnam op de been. Landbouwgrond raakte beschadigd door de bombardementen maar dankzij Chinese steun bleven hongersnoden uit. Het eten was ze schaars maar hier werd nooit over geklaagd omdat Noord- Vietnamesen niet anders gewend waren en kritiek niet getolereerd werd. In het Zuiden was meer voedsel beschikbaar en ook waren er luxeartikelen. De import was veel groter dan de export maar Amerika vulde geldtekorten aan. De economie en werkgelegenheid in Zuid-Vietnam bestond alleen door Amerikaanse steun. Intussen werden spoorlijnen en landbouwgronden kapotgebombardeerd en de verminkte Zuid-Vietnamesen kregen weinig medische zorg. Van de drie miljoen Vietnamesen die tijdens de Vietnamoorlog omkwamen waren de meeste Zuid-Vietnamesen. Van alle bombardementen viel 90% op het zuiden. Er waren dus grote verschillen tussen beide landen. Dit was al zo tijdens de Franse koloniale bezetting maar door de oorlog groeiden deze verschillen enorm. Noord-Vietnam bleef een onontwikkelde arme landbouwsamenleving en Zuid-Vietnam werd een luxe kapitalistische economie die totaal afhankelijk was van Amerikaanse steun. De contacten

5 tussen beide landen waren minimaal. Alleen door oorlogsvoering was er in de periode van de Vietnamoorlog echt contact. Par. 2 Niet alleen in Vietnam werd grote schade aangericht. In Amerika liet de Vietnamoorlog grote littekens achter bij het volk en de 1,6 miljoen soldaten die in Vietnam dienden. Door de actieve dienstplicht in Amerika konden alle jongens vanaf 18 naar Vietnam worden gezonden. Toch kwamen veel militairen uit een lager sociaal milieu omdat ze trots waren om te dienen voor hun vaderland of dienstplicht als iets onvermijdelijks beschouwden. De rijkere jongeren konden via hun studie aan dienstplicht ontkomen of protesteerden tegen de oorlog door onder te duiken. Het leger van Amerika was erg jong, de gemiddelde leeftijd was 21 jaar. Veel jongens hadden van tevoren geen rekening gehouden met de guerrillatechnieken van Charly = Vietcong. De oorlog was ook uitzichtloos en zwaar door het harde tropische klimaat. Veel soldaten werden verslaafd aan drugs, seks en alcohol. Verder waren er in Amerika nog steeds harde rassentegenstellingen die ook tot in Amerikaanse bases in Vietnam doordrongen. Toen Martin Luther King in 1968 werd vermoord sloegen veel zwarte soldaten in Vietnam aan het muiten. In de laatste oorlogsjaren leidde frustratie tot desertie= het verzuimen van dienstplicht en het leger verlaten. Deze frustratie leidde ook tot het bloedbad van My Lai waar 300 ongewapende burgers vernederd en vermoord werden door Amerikaanse soldaten. Uiteindelijk werd de Vietnamoorlog door Amerika verloren en schaamde het land zich daarvoor. Hierdoor voelden Vietnamsoldaten zich gepasseerd en onbegrepen. Ook konden velen zich na al het moorden niet meer in de maatschappij handhaven en waren ze zwaar verslaafd en extreem nerveus = Vietnamsyndroom. Nu is er wel respect voor de veteranen die moesten vechten in Vietnam omdat de machtigen dat wilden. Par. 3 Amerika was rond 1960 nog een absolute grootmacht geweest. Een voorbeeld voor veel andere landen en het land had vertrouwen in zijn beleid en toekomst. De Vietnamoorlog maakte een bruut einde aan de eensgezindheid van het volk, het optimisme en het vertrouwen in regeringsleiders. De Vietnamoorlog zorgde voor een economische terugval omdat de Amerikaanse regering veel geld uitgaf aan de oorlog waardoor de wereld overspoeld werd met Dollars. De Dollar was aan Europese munten gekoppeld en door dit grote aanbod van Dollars daalde de wisselkoers ervan, daarom werden Europese munten losgekoppeld van de Dollar. Amerika raakte in een economische recessie. Tijdens de oorlog waren er in en buiten Amerika zowel voor- als tegenstanders die elkaar ook nog eens bevochten. Nixon beschuldigde democraat Fullbright ervan een Communistische helper te zijn. Het congres werd ook door Nixon gepasseerd en er kwamen steeds meer leugens van zowel Johnson als Nixon aan het licht. Een belangrijke is dat het Tonkin-incident opzettelijk was uitgelokt om een oorlog met Noord-Vietnam te rechtvaardigen. Ook lekten in 1971 de Pentagon Papers = een geheime studie naar het Amerikaanse optreden in Vietnam uit die lieten zijn hoe Johnson de oorlog had gemanipuleerd. Nixon reageerde woedend en vertrouwde niemand meer. Hij liet Amerikanen bespioneren, dit leidde tot Watergate = het uitlekken van pogingen van Nixon om democraten af te luisteren in hun hoofdkwartier; het Watergategebouw. Nixon trad af en Jimmy Carter, een man zonder directe contacten met rijken, werd in 1976 president. Par. 4 In Vietnam was eenwording in 1975 een zware taak. Hun land was verwoest, miljoenen hadden dierbaren verloren, de landbouw was ontwricht en zelfs huidige generaties Vietnamesen hebben nog last van kanker en gebreken door ontbladeringsmiddelen en mijnen uit de Vietnamoorlog. Na het vertrek van Amerika stortte de economie van Zuid-Vietnam in werd er direct het Communistische systeem ingevoerd. Elk persoonlijk bezit werd van de staat en armoede domineerde in Vietnam. Oorlogen met Cambodja en China versterkte dit alleen maar.

6 In Cambodja kwam in 1975 dictator Pol Pot aan de macht. Hij wilde van Cambodja een puur agrarische samenleving maken en wilde steden weg hebben. Hij vermoorde drie miljoen mensen en viel ook Vietnamese dorpen aan. Als reactie hierop viel Vietnam Cambodja binnen en verjoeg Pol Pot. Hierop viel China, dat Pol Pot steunde, Vietnam binnen om het een lesje te leren. Maar het werd in deze grensoorlog zelf verslagen. De Vietnamese regering keerde zich tegen Chinezen, tegen betaling mochten werden ze in een bootje in zee gedropt waarna ze naar een ander land mochten. Hiermee kochten ook Vietnamesen de vrijheid. In 1986 kwam de Vietnamese regering dankzij vele hongersnoden tot het besluit om meer vrijheid in de economie van Vietnam toe te staan. In 1993 hief Amerika de handelsboycot die na de oorlog was ingevoerd op Vietnam op en vestigden er Amerikaanse bedrijven in Vietnam. Toch is Vietnam nog overwegend agrarisch maar de hoop van het land is gevestigd op Amerika als bondgenoot en de economie blijft groeien dankzij toerisme en Westerse productie en handel met Vietnam.