Bewegen en leren moet je integreren!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bewegen en leren moet je integreren!"

Transcriptie

1 Bewegen en leren moet je integreren! Centrum voor Bewegingswetenschappen, UMCG/Rijksuniversiteit Groningen: Marijke Mullender-Wijnsma, MSc Marck de Greeff, MSc Dr. Esther Hartman Prof. dr. Chris Visscher Onderwijskunde, Rijksuniversiteit Groningen: Dr. Simone Doolaard Prof. dr. Roel Bosker

2 Bewegen en cognitie gaan hand in hand! 2

3 11/11/ Snelle ontwikkeling - Fysiek actieve leefstijl

4 Hoe werkt het? 11/11/ Tomporowksi e.a. (2011)

5 Hoe werkt het? 11/11/ Neurochemisch groeifactoren neurotransmitters Bloedsomloop Nieuwe zenuwcellen Sterkere verbindingen

6 Effecten van fysieke activiteit op cognitie - Kinderen met overgewicht - Aerobe fysieke activiteit (lage/hoge dosis, 13 weken) Standaardscores bij nameting * * controlegroep experimentele groep, lage dosis executief functioneren experimentele groep, hoge dosis rekenvaardigheid Davis e.a. (2011)

7 Executieve functies 11/11/ Verantwoordelijk voor het organiseren en controleren van doelgerichte handelingen

8 Executieve functies 11/11/ Startpositie In 4 stappen:

9 Recent onderzoek Baltoppers: balvaardigheidstraining tijdens de gym Hoe fitter hoe slimmer tijdens de overblijf Fit en Vaardig op school Fysiek actieve rekenen taalles i.s.m. Instituut voor Sportstudies Gemeente Groningen en Assen, ism Instituut voor Sportstudies Ministerie van Onderwijs, i.s.m. Onderwijskunde RuG

10 Nieuw: Learning by Moving Effecten van 2 typen interventies in het bewegingsonderwijs: 1. Complexe motorische vaardigheden 2. Matig-intensief bewegen

11 Ontwikkeling Fit & Vaardig op school Inventarisatie leerlijnen reken- en taalmethodes Doelen lesprogramma gebaseerd op leerlijnen. Rekenen: Getallen en getalrelaties, bewerkingen, meten, meetkunde, tijd en geld. Taal: Spelling/ lezen/ woordenschat de Greeff e.a. 2014; Mullender-Wijnsma e.a. 2015a

12 Opbouw lessen Groep 5 Week Les Rekenen Taal Week a 1 Getallen en getalrelaties Spelling 2 Meten, meetkunde, tijd & geld Lezen / Spelling 3 Bewerkingen Spelling Week b 1 Meten, meetkunde, tijd & geld Spelling 2 Bewerkingen Woordenschat / Spelling 3 Bewerkingen Spelling Groep 6 Week Les Rekenen Taal Week a 1 Getallen en getalrelaties Spelling 2 Meten, meetkunde, tijd & geld Lezen / Spelling 3 Bewerkingen Spelling Week b 1 Meten, meetkunde, tijd & geld Spelling 2 Bewerkingen Woordenschat / Spelling 3 Bewerkingen Spelling + af en toe aandacht voor breuken

13 Fit & Vaardig op school lessen Digitaal schoolbord Visueel maken Bewegingen Hoofdbewegingen Oefenbewegingen Differentiatie Individuele beurten Vooral aandacht voor automatiseren en inoefenen

14 Fit & Vaardig op school handleidingen 22 lesweken (gr 4-7) 3 lessen per week 10 á 15 minuten Rekenen 10 á 15 minuten Spelling Elke les bestaat uit: Inleiding Kern Afsluiting

15 Problemen tijdens de lessen Te weinig intensief/ te intensief Oplossing: hoofdbeweging aanpassen Te makkelijk/ te moeilijk Oplossing: variëren met inleiding en afsluiting Leerkracht kan zelf niet meedoen Oplossing 1: ondersteunen met video-materiaal Oplossing 2: leerlingen motiveren

16 Cluster gerandomiseerd onderzoek Groep 4 en 5 van 12 basisscholen Experimentele groep Fit & Vaardig lessen Controle groep Normale lessen Verbeteren prestaties door Fit & Vaardig op school?

17 Onderzoeksopzet Jaar 1 Jaar 2 Fit & Vaardig lessen door interventieleerkracht Fit & Vaardig lessen door groepsleerkracht Meting: taakgerichtheid Voormeting: rekenen, taal, fitheid Nameting 1: rekenen, taal, fitheid Nameting 2: rekenen, taal, fitheid

18 Resultaten onderzoek Taakgerichtheid: Na Fit & Vaardig les Na reguliere les Kinderen zijn taakgerichter na een Fit & Vaardig les Mullender-Wijnsma e.a. 2015b

19 Resultaten onderzoek Schoolvaardigheden na 2 jaar: Leesvaardigheid geen effect Rekenvaardigheid verbetert Spellingvaardigheid verbetert Fitheid: Geen effect op fitheid Minder overgewicht na 1 jaar in groep 5

20 Toepassing in onderwijspraktijk Fit & Vaardig lessen zijn nog niet beschikbaar Inpassen in reguliere reken- en taallessen: Vaker bewegen in de klas Bijvoorbeeld voor de reken- en taalles Automatiseren en inoefenen Bewegingen ondersteunen het leren

21 Discussie Bewegen in de klas, wie doet het ook? Fit & Vaardig op school, wat vindt u ervan? Belemmeringen en kansen?

22 Bedankt voor uw aandacht! Marijke Mullender-Wijnsma Marck de Greeff

Bewegend leren in de klas

Bewegend leren in de klas 5 Bewegend leren in de klas Marijke Mullender-Wijnsma, Esther Hartman, Marck de Greeff & Chris Visscher Centrum voor Bewegingswetenschappen, UMCG/Rijksuniversiteit Groningen Simone Doolaard & Roel Bosker

Nadere informatie

Richtlijn kinderen: elke dag minstens 60 minuten matig-intensief bewegen

Richtlijn kinderen: elke dag minstens 60 minuten matig-intensief bewegen SLIM DOOR GYM EEN STUDIE NAAR DE EFFECTEN VAN TWEE TYPEN BEWEGINGSONDERWIJS OP FITHEID, MOTORIEK, COGNITIEVE FUNCTIES, SCHOOLPRESTATIES EN HERSENSTRUCTUUR- EN FUNCTIE Irene van der Fels 1 Namens: A. Meijer

Nadere informatie

Fysieke fitheid, executieve functies en schoolvaardigheden bij basisschoolkinderen

Fysieke fitheid, executieve functies en schoolvaardigheden bij basisschoolkinderen Fysieke fitheid, executieve functies en schoolvaardigheden bij basisschoolkinderen Anneke van der Niet, MSc MA Dr. Esther Hartman, Dr. Joanne Smith, Prof. Chris Visscher Centrum voor Bewegingswetenschappen

Nadere informatie

Bewegend leren in de klas

Bewegend leren in de klas 5 Bewegend leren in de klas Marijke Mullender-Wijnsma, Esther Hartman, Marck de Greeff & Chris Visscher Centrum voor Bewegingswetenschappen, UMCG/Rijksuniversiteit Groningen Simone Doolaard & Roel Bosker

Nadere informatie

Effecten van fysieke activiteit op cognitie en de hersenen. van kinderen in het primair onderwijs

Effecten van fysieke activiteit op cognitie en de hersenen. van kinderen in het primair onderwijs Effecten van fysieke activiteit op cognitie en de hersenen van kinderen in het primair onderwijs Oktober 2015 Dr. E. Hartman, Bewegingswetenschappen, UMCG J.W. de Greeff, MSc, Bewegingswetenschappen, UMCG

Nadere informatie

Fysieke activiteit en de cognitieve ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs

Fysieke activiteit en de cognitieve ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs Fysieke activiteit en de cognitieve ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs Wat is de relatie tussen fysieke activiteit en hersenfuncties, cognitieve functies en leerprestaties? Dagelijkse voldoende

Nadere informatie

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers 20 30 Willem Bossers - Kennis in Beweging 15 40 10 60 5 80 0 100 Bewegen door het leven heen Door: Dr. Willem Bossers @willembossers Bewegen Norm Gezond Bewegen: gericht op het onderhouden van gezondheid

Nadere informatie

` Into Bounce Leren in beweging ` Onderstaand onderzoek laat de effecten zien

` Into Bounce Leren in beweging ` Onderstaand onderzoek laat de effecten zien Erik Scherder, hoogleraar bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit van Groningen, zegt: `Bewegen is niet alleen goed voor conditie, maar ook voor cognitie!` `In de hersenen vertonen neuronale systemen

Nadere informatie

Effecten van sport en bewegen op school op schoolpresta,es

Effecten van sport en bewegen op school op schoolpresta,es Effecten van sport en bewegen op school op schoolpresta,es Dorine Collard, Sofie Boutkan, Lisanne Grimberg, Jo Lucassen en Koen Breedveld Mulier Ins,tuut, Utrecht Maart 2015 Aanleiding Effecten van sport

Nadere informatie

Het IGDI model. Het belang van goede instructie. Bij welke leerkrachten leren kinderen het beste? (Good 1989) Instructie en risicoleerlingen

Het IGDI model. Het belang van goede instructie. Bij welke leerkrachten leren kinderen het beste? (Good 1989) Instructie en risicoleerlingen Het IGDI model Leesverbetertraject Enschede 8/11/07 Het belang van goede Risicoleerlingen deden het bij goede leerkrachten net zo goed als gemiddelde leerlingen bij zwakke leerkrachten. Niets was effectvoller

Nadere informatie

Een voorstel voor de update van de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) Dr Claire Bernaards; Dr Vincent Hildebrandt

Een voorstel voor de update van de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) Dr Claire Bernaards; Dr Vincent Hildebrandt Een voorstel voor de update van de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) Dr Claire Bernaards; Dr Vincent Hildebrandt Aanleiding Huidige NNGB stamt uit 2000 (Kemper e.a. 2000) Internationaal zijn de beweegnormen

Nadere informatie

Balvaardigheid Organisatie: Centrum voor Bewegingswetenschappen Contactpersoon: Contactpersoon 2: Erkenningen: Sport- en beweegaanbod

Balvaardigheid Organisatie: Centrum voor Bewegingswetenschappen Contactpersoon: Contactpersoon 2: Erkenningen: Sport- en beweegaanbod Balvaardigheid Organisatie: Centrum voor Bewegingswetenschappen Contactpersoon: Contactpersoon 2: Erkenningen: Sport- en beweegaanbod Achtergrond Samenvatting Kinderen krijgen een balvaardigheidsprogramma

Nadere informatie

Informatie avond. ouders groep 4 Ichthusschool schooljaar 2014-2015

Informatie avond. ouders groep 4 Ichthusschool schooljaar 2014-2015 Informatie avond ouders groep 4 Ichthusschool schooljaar 2014-2015 Even voorstellen Natascha de Jong maandag, donderdag en vrijdag. ndjong@ichthusbaambrugge.nl Jorne van Ginkel dinsdag en woensdag (eindstage).

Nadere informatie

University of Groningen. Physically active learning Wijnsma, Marijke

University of Groningen. Physically active learning Wijnsma, Marijke University of Groningen Physically active learning Wijnsma, Marijke IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document

Nadere informatie

Jaarverslag AOS-PO Noord-Nederland

Jaarverslag AOS-PO Noord-Nederland Jaarverslag AOS-PO Noord-Nederland 2012-2013 1. Organisatie De AOLB is formeel toegetreden tot het samenwerkingverband. Simone Doolaard vertegenwoordigt de AOLB in de stuurgroep en in het coördinatorenoverleg.

Nadere informatie

Consolideren en innoveren. Lunteren 27 maart 2013. Voorstellen. Terugblik 2006-2007. Doel workshop. Stand van zaken 2013. Stand van zaken 2006

Consolideren en innoveren. Lunteren 27 maart 2013. Voorstellen. Terugblik 2006-2007. Doel workshop. Stand van zaken 2013. Stand van zaken 2006 Voorstellen Consolideren en innoveren. Lunteren 27 maart 2013 Enschede en Oldenzaal: 41 basisscholen en 2 speciale basisscholen. (9500 leerlingen) Openbaar, christelijk, islamitisch en algemeen-neutraal

Nadere informatie

BETER BIJ DE LES INFORMATIE

BETER BIJ DE LES INFORMATIE BETER BIJ DE LES INFORMATIE Training in executieve functies BROCHURE Beter bij de les is bedoeld voor kinderen op de basisschool vanaf 8 jaar en bestaat uit een Werkboek, een Handleiding en Trainingsmateriaal

Nadere informatie

SCOREN IN TURNEN. Introductie in GymKids en Gymmieturnen Door: Stephanie Hermans Opleidingsdocent ALO Amsterdam

SCOREN IN TURNEN. Introductie in GymKids en Gymmieturnen Door: Stephanie Hermans Opleidingsdocent ALO Amsterdam SCOREN IN TURNEN Introductie in GymKids en Gymmieturnen Door: Stephanie Hermans Opleidingsdocent ALO Amsterdam 1 INHOUD PRESENTATIE Wie ben ik? Wie zijn jullie en wat zijn jullie verwachtingen? Introductie

Nadere informatie

Locatie Wieldraaierlaan Wieldraaierlaan NR Oldenzaal (0541)

Locatie Wieldraaierlaan Wieldraaierlaan NR Oldenzaal (0541) Infoblad Schooljaar 2018-2019, nummer 15 18 april 2019 Bewegend leren Vanaf januari t/m maart hebben een aantal collega s de leergang bewegend leren gevolgd. In de afgelopen mr-vergaderingen heb ik hierover

Nadere informatie

Groepsplan voor rekenen

Groepsplan voor rekenen Versie 13-10-10 Groepsplan voor rekenen Groep: Leerkracht: Periode: Schooljaar: wiskunde A - B wiskunde C wiskunde D-E TTA A-B TTA - C TTA D-E Verkorte instructie Verkorte instructie- Basis instructie

Nadere informatie

Two roads diverged in a wood, and I- I took the one less traveled by, And that has made all the difference.

Two roads diverged in a wood, and I- I took the one less traveled by, And that has made all the difference. Two roads diverged in a wood, and I- I took the one less traveled by, And that has made all the difference. Robert Frost Mountain interval.(fragment uit het gedicht The road not taken). Autigym of. een

Nadere informatie

Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8

Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8 Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8 Cultuuronderwijs op zijn Haags Met het project Cultuuronderwijs op zijn Haags (COH) zorgen

Nadere informatie

Groepsplan voor rekenen

Groepsplan voor rekenen Groepsplan voor rekenen Groep: Leerkracht: Periode: Schooljaar: wiskunde A - B wiskunde C wiskunde D-E TTR A-B TTR - C TTR D-E Verkorte instructie Verkorte instructie- Basis instructie Basis instructie

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan

Nadere informatie

Het onderwijs op de Bron: de onderbouw (groep 1-2)

Het onderwijs op de Bron: de onderbouw (groep 1-2) Het onderwijs op de Bron: de onderbouw (groep 1-2) Het onderwijs op de Bron De opdracht van de basisschool Het onderwijs op de Bron per bouw Onderwijsinhoud op de Bron Wat komt er aan bod in groep 1-2

Nadere informatie

Een kindgerichte sportieve opvoeding vereist vakmanschap

Een kindgerichte sportieve opvoeding vereist vakmanschap 1 Een kindgerichte sportieve opvoeding vereist vakmanschap Remo Mombarg, lector Bewegingsonderwijs en jeugdsport Esther Hartman, bewegingswetenschapper, universiteit Groningen 12 October 2015 Ik hou heel

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel PCB De Fontein Schooljaar 2015-2016

Schoolondersteuningsprofiel PCB De Fontein Schooljaar 2015-2016 Schoolondersteuningsprofiel PCB De Fontein Schooljaar 2015-2016 Naam school: De Fontein Leerlingaantal: 270 Klassendeler: 25 Brinnummer: 24 DX De Fontein is een groeiende, moderne, Christelijke basisschool.

Nadere informatie

EFFECTEN VAN FYSIEKE ACTIVITEIT OP COGNITIE VAN KINDEREN IN HET PRIMAIR ONDERWIJSApril

EFFECTEN VAN FYSIEKE ACTIVITEIT OP COGNITIE VAN KINDEREN IN HET PRIMAIR ONDERWIJSApril november 2018 J.W. de Greeff, A.G.M. de Bruijn, A. Meijer, I.M.J. van der Fels, M. Königs, J. Smith, D.D.N.M. Kostons, C. Visscher, R.J. Bosker, J. Oosterlaan & E. Hartman Dit onderzoek is (mede) tot stand

Nadere informatie

Alle Taal Centraal 13 november 2014

Alle Taal Centraal 13 november 2014 18-11-14 Rol van taal bij de rekenvaardigheid van kinderen met taalleerproblemen Alle Taal Centraal 13 november 2014 Tijs Kleemans, Eliane Segers, & Ludo Verhoeven Behavioural Science Institute, Radboud

Nadere informatie

Meten is weten: Inzicht krijgen in de opbrengsten van jouw inspanningen in de buurt

Meten is weten: Inzicht krijgen in de opbrengsten van jouw inspanningen in de buurt Meten is weten: Inzicht krijgen in de opbrengsten van jouw inspanningen in de buurt Vandaag Vandaag Reden voor Monitoring en Evaluatie: M&E Wat is M&E? Monitoren en evalueren: theorie en praktijk Tips

Nadere informatie

-Samen meertalig en talentvol de wereld in- GROEP Erik Smit

-Samen meertalig en talentvol de wereld in- GROEP Erik Smit -Samen meertalig en talentvol de wereld in- GROEP 8 2017-2018 Erik Smit erik.smit@agora.nu WAT KUNNEN DE KINDEREN VERWACHTEN DIT SCHOOLJAAR? Schoolkeuze voortgezet onderwijs Kamp van 27 september tot 29

Nadere informatie

Als je leert op je hoofd te draaien, kun je ook astronaut worden

Als je leert op je hoofd te draaien, kun je ook astronaut worden Als je leert op je hoofd te draaien, kun je ook astronaut worden Aruna Vermeulen Is het zo dat dat kinderen die beter bewegen het ook beter doen op school. Kun je door middel van bewegen de schoolvaardigheden

Nadere informatie

Bewegen in en om het onderwijs. Workshop 2 en 6 Leonie de Regt en Dave Schoonen

Bewegen in en om het onderwijs. Workshop 2 en 6 Leonie de Regt en Dave Schoonen Bewegen in en om het onderwijs Workshop 2 en 6 Leonie de Regt en Dave Schoonen Wat is scoolsport? Een aanpak waarmee de school werkt aan een gezonde en actieve leefstijl voor de leerlingen. Dit betekent

Nadere informatie

Lange termijn problemen. Active LifestyLe Rehabilitation Interventions in people with chronic Spinal Cord injury (ALLRISC) ALLRISC ALLRISC ALLRISC

Lange termijn problemen. Active LifestyLe Rehabilitation Interventions in people with chronic Spinal Cord injury (ALLRISC) ALLRISC ALLRISC ALLRISC ALLRISC Onderzoeksprogramma: Active LifestyLe Rehabilitation Interventions in people with chronic Spinal Cord injury (ALLRISC) De eerste resultaten 1999-2006: Onderzoeksprogramma: Herstel van mobiliteit

Nadere informatie

VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS QUICKSCAN

VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS QUICKSCAN VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS QUICKSCAN 1 = zeer oneens 2 = oneens 3 = eens 4 = zeer eens Zorgniveau 1 Leestijd 1. Leerkrachten in groep 1 en 2 besteden minimaal 5 uur per week aan doelgerichte taalactiviteiten

Nadere informatie

Informatie avond groep 5 2011-2012

Informatie avond groep 5 2011-2012 Informatie avond groep 5 2011-2012 Even voorstellen Martin Geldermans Leerkracht groep 5, Theo Raateland Leekracht groep 5, Werff Thomas Gymleerkracht. Waar gaan we het over hebben? Het digibord, De vakken,

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 34 398 Initiatiefnota van het lid Rudmer Heerema: «Lichamelijke opvoeding is een vak, juist in het basisonderwijs: Een pleidooi voor beter bewegingsonderwijs

Nadere informatie

Zwakke rekenaars betrekken bij klassikale instructie

Zwakke rekenaars betrekken bij klassikale instructie Zwakke rekenaars betrekken bij klassikale instructie 23 januari 2013 13.30 16.00 uur Berber Klein Orthopedagoog & docent speciale onderwijszorg Vrije Universiteit: faculteit psychologie en pedagogiek b.klein@vu.nl

Nadere informatie

Symposium kindgericht bewegingsonderwijs en jeugdsport

Symposium kindgericht bewegingsonderwijs en jeugdsport Symposium kindgericht bewegingsonderwijs en jeugdsport 18 november 2014 Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap Lector: Remo Mombarg Bewegingsonderwijs & jeugdsport Lector: Johan de Jong Healthy lifestyle,

Nadere informatie

Symposium Zorg en onderwijs. Annemarie Tadema 8 april 2008

Symposium Zorg en onderwijs. Annemarie Tadema 8 april 2008 Symposium Zorg en onderwijs Annemarie Tadema 8 april 2008 Aanleiding onderzoek Burgerschapsparadigma: participeren in de samenleving KDC: segregatie Onderwijs: integratie/ inclusie Wet op de leerlinggebonden

Nadere informatie

Kennisdomeinen taal & rekenen

Kennisdomeinen taal & rekenen Informatiekaart 05 leren vernieuwen Kennisdomeinen taal & rekenen Taal en rekenen worden in Nederland gezien als kernvakken voor het onderwijs. En hoewel de meningen verschillen over de wijze waarop deze

Nadere informatie

Informatieboekje groep 4/5

Informatieboekje groep 4/5 Informatieboekje groep 4/5 Informatieboekje groep 4/5 Start van het schooljaar: De rugzak; Aan het begin van het schooljaar wordt de rugzak geïntroduceerd. In deze rugzak/tas stopt iedere leerling (minimaal

Nadere informatie

Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking.

Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking. Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking. Aly Waninge Fysiotherapeute Koninklijke Visio De Brink Lector Participatie en gezondheid van mensen met een visuele en verstandelijke beperking Hanzehogeschool

Nadere informatie

De leerkracht en het talentvolle kind. Symposium Passend onderwijs en Hoogbegaafdheid 20 november 2013

De leerkracht en het talentvolle kind. Symposium Passend onderwijs en Hoogbegaafdheid 20 november 2013 De leerkracht en het talentvolle kind. Symposium Passend onderwijs en Hoogbegaafdheid 20 november 2013 Welk kind mag bij u in de klas? Kind 1 Kind 2 Typering van een hoogbegaafde 1 Snelle slimme denker,

Nadere informatie

Welkom. Voorstellen Hoe werkenwij in de klas? Vakken/ methodes Zorg Regels van de groep Praktische zaken Vragenrondje

Welkom. Voorstellen Hoe werkenwij in de klas? Vakken/ methodes Zorg Regels van de groep Praktische zaken Vragenrondje Groep 5 Welkom Voorstellen Hoe werkenwij in de klas? Vakken/ methodes Zorg Regels van de groep Praktische zaken Vragenrondje Voorstellen Groep 5A juf Fleur: maandag, dinsdag en woensdag juf Marijke: donderdag

Nadere informatie

Neemt u plaats op de stoel bij de tafel van uw kind. U kunt dan ook meteen de spullen van uw kind in het laatje bekijken.

Neemt u plaats op de stoel bij de tafel van uw kind. U kunt dan ook meteen de spullen van uw kind in het laatje bekijken. Neemt u plaats op de stoel bij de tafel van uw kind. U kunt dan ook meteen de spullen van uw kind in het laatje bekijken. Welkom op de infoavond van groep 6 Even voorstellen Meester Dennis en zijn werkdagen

Nadere informatie

Wat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein. in groep 3?

Wat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein. in groep 3? Wat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein in groep 3? Informatieavond 1 september 2016 1 1 september 2016 Beste ouders / verzorgers van de kinderen uit groep 3 Voor u ligt het informatieboekje van

Nadere informatie

Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent

Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent www.masterplandyslexie.nl Protocol Dyslexie VO Vakkaternen Interventieprogramma s Toetsen en Interventies in het VO. Technische maatjes

Nadere informatie

Inhoud. (Bewegings)onderwijs: trends. Actieve en gezonde leefstijl: trends. Jeugdsport: trends

Inhoud. (Bewegings)onderwijs: trends. Actieve en gezonde leefstijl: trends. Jeugdsport: trends 1 Inhoud Belang van bewegen Trends in de huidige maatschappij De huidige aanpak doet het niet Wat moet er dan anders Bewegingsonderwijs Beweegaanbod tussen- en naschools Beweegactivering tijdens de schooldag

Nadere informatie

3 De visie van de Prinses Julianaschool

3 De visie van de Prinses Julianaschool 3 De visie van de Prinses Julianaschool 3.1 Visie op het onderwijs De missie: Prinses Julianaschool, school voor geborgenheid, (basis)kennis en zorg. De Prinses Julianaschool biedt kinderen een veilige

Nadere informatie

De actieve pauze Combineren van lessen LO en buitenspelen. Liesbeth Jans Fontys Sporthogeschool

De actieve pauze Combineren van lessen LO en buitenspelen. Liesbeth Jans Fontys Sporthogeschool De actieve pauze Combineren van lessen LO en buitenspelen Liesbeth Jans Fontys Sporthogeschool Actieve schoolpauzes? Actieve schoolpauzes? % van de pauzetijd Actieve schoolpauzes? 35 Fysieke activiteit

Nadere informatie

Meedoen met de Monitor

Meedoen met de Monitor Meedoen met de Monitor Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school wil doelgericht samenwerken met de bibliotheek om de taalontwikkeling van de leerlingen te stimuleren. Dat gebeurt

Nadere informatie

Meer bewegen en vaardiger in bewegen door sport- en beweeginterventies voor het onderwijs

Meer bewegen en vaardiger in bewegen door sport- en beweeginterventies voor het onderwijs Meer bewegen en vaardiger in bewegen door sport- en beweeginterventies voor het onderwijs Dit artikel is een bonus die hoort bij Lichamelijke Opvoeding Magazine 6, 2019 Sport en bewegen door kinderen en

Nadere informatie

Informatie voor deelname aan onderzoek: basisscholen De toekomst van muziek

Informatie voor deelname aan onderzoek: basisscholen De toekomst van muziek Informatie voor deelname aan onderzoek: basisscholen De toekomst van muziek Geachte mevrouw/heer, Het muziekonderwijs in Nederland heeft sinds 2015 een impuls gekregen door het ministerie van Onderwijs,

Nadere informatie

Aanvankelijk en voortgezet technisch lezen. Werkconferentie 24 september 2014 Ebelien Nieman. info@niemantaal.nl www.niemantaal.nl

Aanvankelijk en voortgezet technisch lezen. Werkconferentie 24 september 2014 Ebelien Nieman. info@niemantaal.nl www.niemantaal.nl Aanvankelijk en voortgezet technisch lezen Werkconferentie 24 september 2014 Ebelien Nieman info@niemantaal.nl www.niemantaal.nl Doel Aan de slag met je eigen leespraktijk didactiek informatie leerlijnen

Nadere informatie

Rehabilitation, Sports & Active lifestyle (ReSpAct)

Rehabilitation, Sports & Active lifestyle (ReSpAct) Rehabilitation, Sports & Active lifestyle (ReSpAct) Rolinde Alingh en Femke Hoekstra Dr. Rienk Dekker Dr. Floor Hettinga Prof. dr. Cees van der Schans Prof. dr. Lucas HV van der Woude 1 1 Achtergrond Veel

Nadere informatie

Informatieavond groep 3-4

Informatieavond groep 3-4 Welkom allemaal. Informatieavond groep 3-4 Schooljaar 2013-2014 19-08-2013 Agenda Veel handen in de klas Schoolmissie Brede basisschool De Klimboom Eigen verantwoordelijkheid Organisatie in de groep Vakken

Nadere informatie

Onderzoek (Wetenschappelijk) Onderzoek naar de relatie tussen (meer) bewegen en

Onderzoek (Wetenschappelijk) Onderzoek naar de relatie tussen (meer) bewegen en Sociale ontwikkeling Cognitieve ontwikkeling 21-9-2016 Onderzoek (Wetenschappelijk) Onderzoek naar de relatie tussen (meer) bewegen en de - motorische - sociaal-emotionele - cognitieve ontwikkeling van

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand?

Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand? Voeding en schoolprestatie: Hoofdzaak of kopzorg? Dr. Renate H.M. de Groot Welten Institute Research, Centre for Learning, Teaching and Technology, Open University of the Netherlands Wat gaan we doen?

Nadere informatie

Innovatief adaptief onderwijs

Innovatief adaptief onderwijs Innovatief adaptief onderwijs Rekentuin, Taalzee en Words&Birds Marlijn Bouwman Spin-off van de Universiteit van Amsterdam Voortgekomen uit onderzoek naar ontwikkelingsprocessen (2007 2009) Online leeromgevingen

Nadere informatie

Wij zijn Sport Helden! Zullen wij samen sport aanbieden?

Wij zijn Sport Helden! Zullen wij samen sport aanbieden? Wij zijn Sport Helden! Zullen wij samen sport aanbieden? Na ons gesprek zojuist kunt u in deze bijlage een stukje achtergrond informatie vinden. Mocht u vragen hebben, dan hoor ik dit graag. Veel plezier

Nadere informatie

Sport op Basisscholen in uw gemeente? Waarom? Omdat kinderen de toekomst zijn

Sport op Basisscholen in uw gemeente? Waarom? Omdat kinderen de toekomst zijn Sport op Basisscholen in uw gemeente? Waarom? Omdat kinderen de toekomst zijn Sport op Basisscholen is een initiatief van De Friesland Zorgverzekeraar en Sport Fryslân. Samen met de Friese gemeenten, onderwijs

Nadere informatie

Informatieavond Rekenwonders. OBS Aan de Meule

Informatieavond Rekenwonders. OBS Aan de Meule Informatieavond Rekenwonders OBS Aan de Meule Rekenwonders Een uitgebalanceerd programma - ontwikkeld in Singapore ( wat werkt ) - inmiddels in VS, Canada, Engeland, Mexico, Chili 21 st century skils hoge

Nadere informatie

Entreetoets Compact, compleet en overzichtelijk

Entreetoets Compact, compleet en overzichtelijk Primair en speciaal onderwijs Cito Volgsysteem Entreetoets Compact, compleet en overzichtelijk Groep 5, 6 en 7 Nieuw: Kurzweilversie voor groep 6 en 7 en verbeterde rapportages Compact: de belangrijkste

Nadere informatie

Om de kwaliteit van ons onderwijs te bewaken en de vorderingen van uw kind te volgen, nemen wij in iedere groep niet-methode gebonden toetsen af.

Om de kwaliteit van ons onderwijs te bewaken en de vorderingen van uw kind te volgen, nemen wij in iedere groep niet-methode gebonden toetsen af. Leerlingvolgsysteem. Leerkrachten volgen de ontwikkeling van de kinderen in hun groep nauwgezet. Veel methoden die wij gebruiken, leveren toetsen die wij afnemen om vast te stellen of het kind de leerstof

Nadere informatie

Welkom op de informatieavond. Groep 5 en 6 Dinsdag 22 september 2015

Welkom op de informatieavond. Groep 5 en 6 Dinsdag 22 september 2015 Welkom op de informatieavond. Groep 5 en 6 Dinsdag 22 september 2015 Indeling van de avond: Kennismakingsronde Normen en waarden RDW Vakgebieden Algemene informatie Normen en waarden opgesteld voor leerkrachten,

Nadere informatie

-Samen meertalig en talentvol de wereld in- GROEP Alie Zwaagstra

-Samen meertalig en talentvol de wereld in- GROEP Alie Zwaagstra -Samen meertalig en talentvol de wereld in- GROEP 5 2017-2018 Alie Zwaagstra alie.zwaagstra@agora.nu WAT KUNNEN DE KINDEREN VERWACHTEN DIT SCHOOLJAAR? Nieuwe rapporten Maandmail van de groep Opera Kennismakingsmiddag

Nadere informatie

Entreetoets Compact, compleet en overzichtelijk

Entreetoets Compact, compleet en overzichtelijk Primair en speciaal onderwijs Cito Volgsysteem Entreetoets Compact, compleet en overzichtelijk Groep 5, 6 en 7 Compact: de belangrijkste onderdelen van uw onderwijsprogramma getoetst Compleet: alle basisvaardigheden

Nadere informatie

model voor de school wat dóet de school? wat, waar, wanneer, hoeveel, hoe vaak? Overgewicht gerelateerd gedrag (school):

model voor de school wat dóet de school? wat, waar, wanneer, hoeveel, hoe vaak? Overgewicht gerelateerd gedrag (school): model voor de school Cognitieve mediatoren (leerkracht) Attitude: -Leerkrachten zien weinig beweging en slechte eetgewoonten als oorzaak van overgewicht bij kinderen (De Koning, 2010). -Leerkrachten denken

Nadere informatie

Agenda onderwijsavond bovenbouw

Agenda onderwijsavond bovenbouw Agenda onderwijsavond bovenbouw Kerndoelen PO Referentieniveaus Onderwijsinhoud op de Bron Wat komt er aan bod in groep 6-7-8 Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen en kunnen

Nadere informatie

Meedoen met de Monitor

Meedoen met de Monitor Meedoen met de Monitor met de Bibliotheek Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school (Monitor dbos) wil doelgericht samenwerken met de Bibliotheek om de taalontwikkeling en de informatievaardigheden

Nadere informatie

Didactisch Groepsplan 1 e leerjaar AGL

Didactisch Groepsplan 1 e leerjaar AGL Didactisch Groepsplan AGL DiscoveryCollege versie 2 DC1B 20152016 Didactisch Groepsplan 1 e leerjaar AGL Lesmodel: DAIM 45 min 5 min Oriëntatie: herhalen vorige les 5 min Instructie: doel benoemen aan

Nadere informatie

Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten

Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten Lessen over fruit en groente: geef leerlingen iets extra s mee! Uw school doet mee met het EU-Schoolfruitprogramma. Na

Nadere informatie

Praktijkgericht W&T onderzoek door leerkrachten: een case study

Praktijkgericht W&T onderzoek door leerkrachten: een case study Praktijkgericht W&T onderzoek door leerkrachten: een case study Martijn Weesing, ipabo Amsterdam Erna van Hest, Vrije Universiteit Amsterdam St. Jan School, Amsterdam EWT Conferentie, NEMO, 22 mei 2013

Nadere informatie

Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten

Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten Schoolfruit in de les Handleiding bij de lessen van EU-Schoolfruit en SchoolGruiten Lessen over fruit en groente: geef leerlingen iets extra s mee! Uw school doet mee met het EU-Schoolfruitprogramma. Na

Nadere informatie

Rekenbeleid. Procesbeschrijving. Versie: 1

Rekenbeleid. Procesbeschrijving. Versie: 1 Rekenbeleid Procesbeschrijving Versie: 1 Taakhouder: H. Cox Gemaakt: April 2016 Geldig tot: Januari 2018 Rekenbeleid HSL Hoe presteert HSL op de basisvaardigheden rekenen en hoe kunnen die prestaties worden

Nadere informatie

Een kijkje in de groepen.

Een kijkje in de groepen. Een kijkje in de groepen. We werken zonder groepsplannen. We hebben een andere organisatievorm. Wij clusteren niet op niveau, maar op individuele instructie-behoefte en ondersteuningsbehoefte van het cluster.

Nadere informatie

b.s. Oostenwind Raalte 23-3-2015 Ouderavond

b.s. Oostenwind Raalte 23-3-2015 Ouderavond b.s. Oostenwind Raalte 23-3-2015 Ouderavond Inhoud Welkom en voorstellen Exova en Math Wie is Exova? Omslag in onderwijs Wat is Math? Verandering in leerkrachtgedrag en leerlinggedrag (én oudergedrag)

Nadere informatie

Deze brochure is een uitgave van het Programmabureau Onderwijs Bewijs in samenwerking met het Ministerie van OCW.

Deze brochure is een uitgave van het Programmabureau Onderwijs Bewijs in samenwerking met het Ministerie van OCW. Deze brochure is een uitgave van het Programmabureau Onderwijs Bewijs in samenwerking met het Ministerie van OCW. Programmabureau Onderwijs Bewijs Agentschap NL Postbus 93144 2509 AC Den Haag onderwijsbewijs@agentschapnl.nl

Nadere informatie

WELKOM INFORMATIEAVOND VAN GROEP 7 14 SEPTEMBER 2017

WELKOM INFORMATIEAVOND VAN GROEP 7 14 SEPTEMBER 2017 WELKOM INFORMATIEAVOND VAN GROEP 7 14 SEPTEMBER 2017 Even voorstellen: Thijs Backx Femke de Graef 2 Groep 7: - Belangrijk jaar - Meer eigen verantwoordelijkheid (zelf nakijken) - VO informatie avonden

Nadere informatie

Informatieavond groep 5

Informatieavond groep 5 Informatieavond groep 5 Programma Weekindeling Weekplanning Directe instructiemodel Leer en onderwijsbehoeften Diverse vakken De groep Zelfstandigheid Vragen Weekindeling Gemma: Maandag, donderdag & vrijdag

Nadere informatie

Gaat 'gezond bewegen' het verschil maken?

Gaat 'gezond bewegen' het verschil maken? Gaat 'gezond bewegen' het verschil maken? SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling VO Studiedag 20-01-2016 Berend Brouwer (b.brouwer@slo.nl) Agenda Warming-up Het leerplankader SBGL Thema 'bewegen

Nadere informatie

Vignet Bewegen en sport, po

Vignet Bewegen en sport, po Vignet Bewegen en sport, po Vragenlijst Bewegen en sport Deze vragenlijst is ook geschikt voor aanvragen voor scholen van het (Voortgezet) Speciaal Onderwijs. Vul de vragenlijst zorgvuldig in en maak ruim

Nadere informatie

VOx Leermiddelen vso (arbeidsmarktgericht)

VOx Leermiddelen vso (arbeidsmarktgericht) Presentatie voor het team VOx Leermiddelen vso (arbeidsmarktgericht) KPC Groep, SLO en CED Groep VOx in vogelvlucht Opdracht OCW Wetgeving kwaliteit vso Uitstroomprofielen vso Kerndoelen vso Referentieniveaus

Nadere informatie

Het pedagogisch handelen van het team kenmerkt zich door:

Het pedagogisch handelen van het team kenmerkt zich door: Wij willen de leerlingen voorbereiden op hun toekomst middels betekenisvol en uitdagend onderwijs dat een wezenlijke bijdrage levert aan het mens-worden van onze leerlingen. Onze leerlingen mogen zijn.

Nadere informatie

Dag van het Sportonderzoek 2013 Sport op Basisscholen een kwaliteitsimpuls in het bewegingsonderwijs Remo Mombarg en Eralt Broers Wouter de Groot en

Dag van het Sportonderzoek 2013 Sport op Basisscholen een kwaliteitsimpuls in het bewegingsonderwijs Remo Mombarg en Eralt Broers Wouter de Groot en Dag van het Sportonderzoek 2013 Sport op Basisscholen een kwaliteitsimpuls in het bewegingsonderwijs Remo Mombarg en Eralt Broers Wouter de Groot en Ben Moolenaar; w.de.groot@pl.hanze.nl Sport op Basisscholen

Nadere informatie

Aanpak van het onderzoek. Rapportage Aanleiding

Aanpak van het onderzoek. Rapportage Aanleiding Rapportage 2015 Aanleiding Rapportage 2015 Sportieve Gezonde School vindt sinds 2014 plaats op basisscholen in de provincie Groningen. Het doel is om bij te dragen aan een gezonde ontwikkeling en een duurzaam

Nadere informatie

Planning presentatie Hendrik Van Steenbrugge Begeleidingscommissie: Prof. dr. M. Valcke (promotor, UGent) Prof. dr. A. Desoete (co-promotor, UGent) Prof. dr. K.P.E. Gravemeijer (ESOE) Prof. dr. J. Grégoire

Nadere informatie

Het flexibel inzetten van de taalmethode heeft te maken met de functie van taal.

Het flexibel inzetten van de taalmethode heeft te maken met de functie van taal. Taal: vakspecifieke toelichting en tips Taalverwerving en -onderwijs verlopen als het ware in cirkels: het gaat vaak om dezelfde inhouden, maar de complexiteit en de mate van beheersing nemen toe. Anders

Nadere informatie

Zelfsturend leren met een puberbrein

Zelfsturend leren met een puberbrein Zelfsturend leren met een puberbrein Jacqueline Saalmink In het hedendaagse voortgezet onderwijs wordt een groot beroep gedaan op zelfsturend leren. Leerlingen moeten hiervoor beschikken over vaardigheden

Nadere informatie

Uitwerking Leerlijn ICT Ogtb Titus Brandsma

Uitwerking Leerlijn ICT Ogtb Titus Brandsma Algemeen Uitwerking Leerlijn ICT Ogtb Titus Brandsma Maart 2015 o Groep 0/instroom: Afhankelijk van de ontwikkeling van het kind kunnen de muisvaardigheden geoefend worden door het programma Spelen met

Nadere informatie

Differentiatie in de rekenles. Albeda college Scholingsbijeenkomst 1 Monica Wijers

Differentiatie in de rekenles. Albeda college Scholingsbijeenkomst 1 Monica Wijers Differentiatie in de rekenles Albeda college Scholingsbijeenkomst 1 Monica Wijers 0. STARTER Op een rij: 3 keer Ieder krijgt een kaartje. Zoek je buren (getalgrootte). Maak ook even kennis Vorm een rij

Nadere informatie

Meedoen met de Monitor

Meedoen met de Monitor Meedoen met de Monitor Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school wil doelgericht samenwerken met de bibliotheek om de taalontwikkeling van de leerlingen te stimuleren. Dat gebeurt

Nadere informatie

Stappenplan De eerste keer aan de slag met Veilig leren lezen

Stappenplan De eerste keer aan de slag met Veilig leren lezen Stappenplan De eerste keer aan de slag met Veilig leren lezen 1. Open de Zwijsen Software Manager via het Startmenu: selecteer onder Programma s de optie Zwijsen Startmenu en vervolgens Zwijsen Software

Nadere informatie

Programma. Geschiedenis Uitgangspunten IJsberg- denken

Programma. Geschiedenis Uitgangspunten IJsberg- denken Programma Inleiding Geschiedenis Uitgangspunten IJsberg- denken De rekenkaarten De opzoekkaarten RTAmersfoort Opzoekkaarten en het drieslagmodel Oefenen met de transfer Het rekendossier Rollenspel De rekenschouw

Nadere informatie

Doelstellingen. dans gemaakt.

Doelstellingen. dans gemaakt. Capoeira Kids Capoeira-Kids zorgt ervoor dat jongeren die in dezelfde buurt wonen, maar niet met elkaar naar school gaan, elkaar toch leren kennen. Jongeren werken intensief samen in een sportproject waarin

Nadere informatie

Cito-toetsen ( )

Cito-toetsen ( ) Cito-toetsen (15.01.2017) Op de Plakkenberg worden diverse toetsen afgenomen. Veel toetsen horen bij de methode, zgn. methodetoetsen, die de stof toetsen die in de methode is behandeld. Daarnaast wordt

Nadere informatie

Gezonde leerlingen presteren beter!

Gezonde leerlingen presteren beter! Gezonde leerlingen presteren beter! Wie ben ik? Monique van Ark (ark.van.m@hsleiden.nl) HALO pabo 10 jaar vakleerkracht primair onderwijs 5 jaar coördinator vakleerkrachten en combinatiefunctionarissen

Nadere informatie

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl De leerlingen in route 3 uitstroomprofiel vmbo k/gl/t worden voorbereid op instroom in de onderbouw van het vmbo (kader, gemengde

Nadere informatie

MENUK AART SCHO LEN 1

MENUK AART SCHO LEN 1 1 MENUKAART SCHOLEN MENUKAART SCHOLEN Sport is friendship, sport is health, sport is education, sport is life, sport brings the world together. 2 INHOUDSOPGAVE Team... 4 Aanbod van project Leef!... 5 Gymlessen...

Nadere informatie