Effecten van sport en bewegen op school op schoolpresta,es

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Effecten van sport en bewegen op school op schoolpresta,es"

Transcriptie

1 Effecten van sport en bewegen op school op schoolpresta,es Dorine Collard, Sofie Boutkan, Lisanne Grimberg, Jo Lucassen en Koen Breedveld Mulier Ins,tuut, Utrecht Maart 2015

2 Aanleiding Effecten van sport en bewegen op schoolpresta,es Media, beleidsdocumenten Ministerie OCW Hoofdvraag: Is er een causale rela,e tussen sport en bewegen op school en schoolpresta,es? Subvraag: welke onderzoek mist hierin nog?

3 Methode Literatuur Input experts Expertmee,ng Doelgroep: kinderen in het primair onderwijs Sport en bewegen op school: - bewegingsonderwijs - sport en bewegen in de pauze en de klas - sport en bewegen na school

4 Methode Naast de effecten van sport en bewegen op schoolpresta,es ook gekeken naar: - Hersenstructuur en func,es - Aandacht en concentra,e in de klas - Motorische vaardigheden en fitheid - ZelXeeld en zelfvertrouwen

5 Focus Focus van deze presenta,e Effecten van bewegingsonderwijs op schoolpresta,es Effecten van bewegen in de klas op schoolpresta,es

6 Gym & schoolpresta,es Posi,eve associa,e tussen verhogen van de,jd besteed aan sport en bewegen en schoolpresta,es Geen verbetering van schoolpresta,es als gevolg van meer sport en bewegen

7 Gym & schoolpresta,es Geen enkele studie vindt een nega,eve rela,e tussen sport en bewegen en schoolpresta,es Meer,jd in sport en bewegen, minder,jd in andere lessen, gaan schoolpresta,es niet achteruit

8 Bewegen in de klas & schoolpresta,es Veel studie naar effecten van bewegen in de klas op aandacht, concentra,e en gedrag in de klas Minder studies naar effecten op schoolpresta,es Minder studies naar effecten van combina,e bewegen- leren

9 Bewegen in de klas & schoolpresta,es Posi,eve / geen rela,e tussen bewegen in de klas en aandacht, concentra,e en gedrag in de klas Combina,e bewegen leren nog weinig bekend Interven,e: Fit en Vaardig (RUG)

10 Werkingsmechanisme Nog onbekend Wordt verondersteld dat: betere fitheid en motorische vaardigheden beter ontwikkelde hersenstructuur betere doorbloeding hersenen betere execu,eve func,es meer zelfvertrouwen en binding met de school betere schoolpresta,es

11 Hee# sport en bewegen op school effect op? Motorische vaardigheid en fitheid Hersenstructuur (chronisch effect): verhoogde aanmaak en verbindingen tussen zenuwcellen Acute effecten hersenen: ac,va,e centraal zenuwstelsel, doorbloeding/zuurstof hersenen Execu,eve func,es*: planning, werkgeheugen, inhibi,e Aandacht en concentra,e in de klas ZelXeeld, zelfvertrouwen Schoolpresta,es Bewijs in de literatuur Sterk bewijs Sterk bewijs Sterk bewijs Sterk bewijs Licht bewijs Licht bewijs Zwak bewijs * EF: Func,es die je gedrag en leren beïnvloeden, werkgeheugen: informa,e uit het lange termijn geheugen op het juiste moment beschikbaar is Inhibi,e: vermogen om gedrag te remmen

12 Lacunes in het onderzoek Weinig onderzoek (kwaliteit!) naar de causale rela,e tussen sport en bewegen op school en schoolpresta,es (longitudinaal) Inzicht in dose- response rela,e (welke frequen,e, duur, intensiteit en type ac,viteit hebben het meeste effect) Inzicht in werkingsmechanisme Inzicht in effect bij subgroepen, zoals bv lage SES, te kleine studie sample

13 Take home: Effect sport en bewegen op school Geen eenduidige conclusies en meer (goed) onderzoek is nodig Posi,eve maar ook geen rela,es gevonden tussen sport en bewegen op school en schoolpresta,es Geen nega,eve rela,es, waardoor meer,jd aan sport en bewegen geen slechtere schoolpresta,es oplevert

14 Take home: Effect sport en bewegen op school Plezier en ontspanning Bijdragen aan de norm gezond bewegen 60 minuten per dag Motorische fitheid Overgewicht Gezondheid: hart en vaatziekten, sterkere boien, kanker, depressies

15 Hartelijk dank voor uw aandacht! mulier ins:tuut Herculesplein AA Utrecht t (030) i contact: d.collard@mulierins,tuut.nl

Effecten van sport en bewegen op de basisschool Voorstudie naar de relatie tussen sport en bewegen op school en schoolprestaties.

Effecten van sport en bewegen op de basisschool Voorstudie naar de relatie tussen sport en bewegen op school en schoolprestaties. Effecten van sport en bewegen op de basisschool Voorstudie naar de relatie tussen sport en bewegen op school en schoolprestaties Dorine Collard Sofie Boutkan Lisanne Grimberg Jo Lucassen Koen Breedveld

Nadere informatie

Dorine Collard (Mulier instituut) Peter-Jan Mol (KCsport) namens het SMART MOVES! consortium 1

Dorine Collard (Mulier instituut) Peter-Jan Mol (KCsport) namens het SMART MOVES! consortium 1 Dorine Collard (Mulier instituut) Peter-Jan Mol (KCsport) namens het SMART MOVES! consortium 1 2 Er is in toenemende mate aandacht voor de mogelijke positieve effecten van bewegen op cognitieve processen

Nadere informatie

Bewegen en leren moet je integreren!

Bewegen en leren moet je integreren! Bewegen en leren moet je integreren! Centrum voor Bewegingswetenschappen, UMCG/Rijksuniversiteit Groningen: Marijke Mullender-Wijnsma, MSc Marck de Greeff, MSc Dr. Esther Hartman Prof. dr. Chris Visscher

Nadere informatie

Richtlijn kinderen: elke dag minstens 60 minuten matig-intensief bewegen

Richtlijn kinderen: elke dag minstens 60 minuten matig-intensief bewegen SLIM DOOR GYM EEN STUDIE NAAR DE EFFECTEN VAN TWEE TYPEN BEWEGINGSONDERWIJS OP FITHEID, MOTORIEK, COGNITIEVE FUNCTIES, SCHOOLPRESTATIES EN HERSENSTRUCTUUR- EN FUNCTIE Irene van der Fels 1 Namens: A. Meijer

Nadere informatie

Nieuwe (hersen)inzichten en leren

Nieuwe (hersen)inzichten en leren Nieuwe (hersen)inzichten en leren Wat is leren? Neuronen die vaak samen vuren (betrokken zijn bij dezelfde ac,viteit) vormen verbindingen. Leren betekent dat er verbindingen tussen neuronen ontstaan. Door

Nadere informatie

Hoe ziek word je van zitten?

Hoe ziek word je van zitten? Hoe ziek word je van zitten? Evi van Ekris EMGO + Instituut afd. Sociale Geneeskunde VU Medisch Centrum Er is altijd wat te doen Naast het stimuleren van sporten is het belangrijk bewegen meer te integreren

Nadere informatie

Wij zijn Sport Helden! Zullen wij samen sport aanbieden?

Wij zijn Sport Helden! Zullen wij samen sport aanbieden? Wij zijn Sport Helden! Zullen wij samen sport aanbieden? Na ons gesprek zojuist kunt u in deze bijlage een stukje achtergrond informatie vinden. Mocht u vragen hebben, dan hoor ik dit graag. Veel plezier

Nadere informatie

Begrijpend lezen. Cognitieve processen. Cognitieve processen. De ontwikkeling van cognitieve processen en individuele verschillen bij begrijpend lezen

Begrijpend lezen. Cognitieve processen. Cognitieve processen. De ontwikkeling van cognitieve processen en individuele verschillen bij begrijpend lezen De ontwikkeling van cognitieve processen en individuele verschillen bij begrijpend lezen 1. Wat is begrijpend lezen? Anne Helder 2. Wat weten we over de ontwikkeling van begrijpend lezen? 3. Wat weten

Nadere informatie

Lesdag 12. Bewegen & Gedrag 1

Lesdag 12. Bewegen & Gedrag 1 Lesdag 12 Bewegen & Gedrag 1 Lesdag 12 vbg Prak4jkopdracht Theorie:» Speciale doelgroepen» Het netwerk van de Holis4sch Leefs4jlcoach» S4mulering door de overheid» Theorie- examen vragenspel Bewegen 55+

Nadere informatie

Sportdeelname van kinderen en jongeren in armoede

Sportdeelname van kinderen en jongeren in armoede Sportdeelname van kinderen en jongeren in armoede Work in progress Niels Reijgersberg Hugo van der Poel Mulier Instituut, Utrecht November 2013 Inhoud presentatie Aanleiding en achtergrond onderzoeksvragen

Nadere informatie

Jonger door te bewegen? De impact van beweging op de cogni4eve veroudering

Jonger door te bewegen? De impact van beweging op de cogni4eve veroudering Jonger door te bewegen? De impact van beweging op de cogni4eve veroudering Freja Gheysen Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen Universiteit Gent breinwijzer.be Veroudering - neurodegenera

Nadere informatie

Monitor sportbeleid 2006-2010. Marcia de Jong Dorine Collard Koen Breedveld. Annex 1 bij Beleidsdoorlichting Sport. W.J.H.

Monitor sportbeleid 2006-2010. Marcia de Jong Dorine Collard Koen Breedveld. Annex 1 bij Beleidsdoorlichting Sport. W.J.H. Monitor sportbeleid 2006-2010 Annex 1 bij Beleidsdoorlichting Sport Marcia de Jong Dorine Collard Koen Breedveld W.J.H. Mulier Instituut Monitor

Nadere informatie

Sport, Bewegen en Onderwijs: kansen voor de toekomst

Sport, Bewegen en Onderwijs: kansen voor de toekomst Sport, Bewegen en Onderwijs: kansen voor de toekomst Brede Analyse 2010 Jo Lucassen Ester Wisse Froukje Smits Justus Beth Harold van der Werff W.J.H. Mulier Instituut Sport,

Nadere informatie

Fysieke activiteit en de cognitieve ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs

Fysieke activiteit en de cognitieve ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs Fysieke activiteit en de cognitieve ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs Wat is de relatie tussen fysieke activiteit en hersenfuncties, cognitieve functies en leerprestaties? Dagelijkse voldoende

Nadere informatie

Gevolgen van alcoholgebruik

Gevolgen van alcoholgebruik Gevolgen van alcoholgebruik Katwijk 7 februari 2008 Programma Trends in alcohol gebruik Effecten en risico s Gevolgen (bij jongeren) Mogelijke oplossingen Conclusies 1 Algemene trends bij jongeren Steeds

Nadere informatie

Hoe gaan gemeenten en sportverenigingen de crisis te lijf?

Hoe gaan gemeenten en sportverenigingen de crisis te lijf? Hoe gaan gemeenten en sportverenigingen de crisis te lijf? Facts& figures voor een gefundeerde toekomstvisie Provinciale Sportontmoeting Utrecht 9 oktober 2013, Huis voor de Sport Nieuwegein Remco Hoekman,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose

Nederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische

Nadere informatie

Loopbaanlijn. Outline

Loopbaanlijn. Outline Loopbaanlijn Outline Achtergrond Ac0eplan Jeugdwerkloosheid SchoolEx enquete: wat ga je doen als je je diploma haalt? Idee prima, maar. Te laat in het jaar Niet voldoende grip op leerling of keuze Achteraf

Nadere informatie

Hoe monitor je het effect van een lokale aanpak?

Hoe monitor je het effect van een lokale aanpak? Hoe monitor je het effect van een lokale aanpak? Dorine Collard, Vera Scholten Mulier Instituut, Utrecht 5 september 2017 Reden voor monitoring en evaluatie Inzicht in succes- en faalfactoren -> proces

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan?

Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan? Diabetesbijeenkomst Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan? Diabetesbijeenkomst Wat doet diabetes type 1 met het brein? Drs. Eelco van Duinkerken Cognitieve klachten http://www.youtube.com/watch?v=rgwbxe8zdc4&feature=related

Nadere informatie

Vitale organisaties staan sterker en presteren beter! Health is a new business strategy

Vitale organisaties staan sterker en presteren beter! Health is a new business strategy Vitale organisaties staan sterker en presteren beter! Health is a new business strategy Zo staan uw medewerkers er voor (2014) 100 medewerkers: 10 met stressklachten 4 verhoogde kans burn-out 2 depressief

Nadere informatie

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar speerpuntennotitie? Wat doen/deden we al? Welke gezondheidsproblemen

Nadere informatie

Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk

Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk Ontwikkelingsproblemen bij kinderen in de huisartsenpraktijk Signalen van kind en ouders Chris2ne Weenink en Emma van Daalen Huisarts en Psychiater (poten2ële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Oncologische revalidatie Balans/FIT Revalidatiecentrum Breda

Oncologische revalidatie Balans/FIT Revalidatiecentrum Breda Oncologische revalidatie Balans/FIT Revalidatiecentrum Breda Door betere behandelingen hebben mensen met kanker tegenwoordig een grotere kans op genezing. Toch blijft kanker een ingrijpende ziekte die

Nadere informatie

ilatesstudio Pilates Bewust werken aan een sterk en soepel lichaam

ilatesstudio Pilates Bewust werken aan een sterk en soepel lichaam ilatesstudio Pilates Bewust werken aan een sterk en soepel lichaam ilatesstudio Pilates Voor iedereen die een sterk en gezond lichaam belangrijk vindt Julie, instructeur Pilates: Wie graag bewust wil trainen,

Nadere informatie

Sport op Basisscholen in uw gemeente? Waarom? Omdat kinderen de toekomst zijn

Sport op Basisscholen in uw gemeente? Waarom? Omdat kinderen de toekomst zijn Sport op Basisscholen in uw gemeente? Waarom? Omdat kinderen de toekomst zijn Sport op Basisscholen is een initiatief van De Friesland Zorgverzekeraar en Sport Fryslân. Samen met de Friese gemeenten, onderwijs

Nadere informatie

Alle Taal Centraal 13 november 2014

Alle Taal Centraal 13 november 2014 18-11-14 Rol van taal bij de rekenvaardigheid van kinderen met taalleerproblemen Alle Taal Centraal 13 november 2014 Tijs Kleemans, Eliane Segers, & Ludo Verhoeven Behavioural Science Institute, Radboud

Nadere informatie

Liefde door de sport Het ontstaan van liefdesrelaties in de sport

Liefde door de sport Het ontstaan van liefdesrelaties in de sport Liefde door de sport Het ontstaan van liefdesrelaties in de sport David Romijn Mulier Instituut Mulier Instituut, Utrecht May 2013 Inhoud Introduction - Liefde door de sport? Een verkennende studie Theoretische

Nadere informatie

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers 20 30 Willem Bossers - Kennis in Beweging 15 40 10 60 5 80 0 100 Bewegen door het leven heen Door: Dr. Willem Bossers @willembossers Bewegen Norm Gezond Bewegen: gericht op het onderhouden van gezondheid

Nadere informatie

Stoppen met langdurig antipsychoticagebruik voor gedragsproblemen. Gerda de Kuijper Arts verstandelijk gehandicapten/senior onderzoeker

Stoppen met langdurig antipsychoticagebruik voor gedragsproblemen. Gerda de Kuijper Arts verstandelijk gehandicapten/senior onderzoeker Stoppen met langdurig antipsychoticagebruik voor gedragsproblemen Gerda de Kuijper Arts verstandelijk gehandicapten/senior onderzoeker Congres Focus op onderzoek Utrecht 22 juni 2015 Inhoud presentatie

Nadere informatie

Zicht krijgen op resultaten en effecten van de inzet van buurtsportcoaches

Zicht krijgen op resultaten en effecten van de inzet van buurtsportcoaches Zicht krijgen op resultaten en effecten van de inzet van buurtsportcoaches Caroline van Lindert Ine Pulles Nationale Kennisdag Sport en Gemeenten 29 januari 2015 Mulier Instituut, Utrecht Agenda Doelstellingen

Nadere informatie

Rekening houden met verschillen tussen leerlingen in aanleg en persoonlijkheid

Rekening houden met verschillen tussen leerlingen in aanleg en persoonlijkheid Rekening houden met verschillen tussen leerlingen in aanleg en persoonlijkheid Gerard Westhoff - Studiedag voor lerarenopleiders Gent, 3 december 2013 G.Westhoff 1 Wat wil de onderwijsinspec8e in Nederland

Nadere informatie

Menukaart sport. Basisonderwijs. Dussen Hank Nieuwendijk Sleeuwijk Werkendam

Menukaart sport. Basisonderwijs. Dussen Hank Nieuwendijk Sleeuwijk Werkendam Menukaart sport Basisonderwijs Dussen Hank Nieuwendijk Sleeuwijk Werkendam De vernieuwde aanpak in sport voor het basisonderwijs van Gemeente Werkendam. Sport, spel en plezier in bewegen! Beste docent,

Nadere informatie

Bewegen voor Senioren

Bewegen voor Senioren Bewegen voor Senioren Cursusinformatie ContourdeTwern actief in Heusden ContourdeTwern is actief in de gemeente Heusden op vele terreinen binnen het gemeentelijk welzijnsbeleid. Uitgangspunt in het werk

Nadere informatie

Het grote NGF en NVG spelersonderzoek: kansen voor de golfsport

Het grote NGF en NVG spelersonderzoek: kansen voor de golfsport Het grote NGF en NVG spelersonderzoek: kansen voor de golfsport Nationaal Golf Congres & Beurs 12 februari 2015, Amsterdam Remco Hoekman, senior onderzoeker @RemcoHoekman m.m.v. Ine Pulles & Aniek Verhoofstad

Nadere informatie

Doe het maar rustig aan!?

Doe het maar rustig aan!? Doe het maar rustig aan!? Een onderzoek naar de ervaringen en competenties van trainers en beweegleiders ouderen over adviezen rondom pijnklachten en beperkingen Agnes Elling Mulier Instituut, Utrecht

Nadere informatie

Voorbeeld adviesrapport MedValue

Voorbeeld adviesrapport MedValue Voorbeeld adviesrapport MedValue (de werkelijke naam van de innovatie en het ziektebeeld zijn verwijderd omdat anders bedrijfsgevoelige informatie van de klant openbaar wordt) Dit onafhankelijke advies

Nadere informatie

27 november 2014 Wim van Gelder. PLAYgrounds

27 november 2014 Wim van Gelder. PLAYgrounds 27 november 2014 Wim van Gelder PLAYgrounds Wim van Gelder Van Gelder in beweging Scholings-en adviesbureau op gebied van bewegingsonderwijs, Motorische Remedial Teaching en schoolpleinen Expert bewegingsonderwijs

Nadere informatie

Hoe weet ik waarom mijn interventies werken en voor wie?

Hoe weet ik waarom mijn interventies werken en voor wie? Hoe weet ik waarom mijn interventies werken en voor wie? Maartje van Stralen: Mine Yildirim: Femke van Nassau: Mia Kösters: Hoe evalueer ik hoe mijn interventie werkt? Analyse van mediatoren Hoe evalueer

Nadere informatie

GLP-1 and the neuroendocrine control of feeding in obesity andtype 2 diabetes. Food for thought

GLP-1 and the neuroendocrine control of feeding in obesity andtype 2 diabetes. Food for thought GLP-1 and the neuroendocrine control of feeding in obesity andtype 2 diabetes Food for thought Liselotte van Bloemendaal, AIOS interne Ziekenhuis Amstelland / VUmc Overgewicht en obesitas Wereldwijd heeft

Nadere informatie

Overzicht. De Psychologisch Impact van ICD implanta5e

Overzicht. De Psychologisch Impact van ICD implanta5e De Psychologisch Impact van ICD implanta5e Center of Research on Psychology in Soma5c diseases Tilburg University Elisabeth TweeSteden Ziekenhuis Tilburg Overzicht De implanteerbare cardioverter- defibrillator

Nadere informatie

Het rendement van brede scholen

Het rendement van brede scholen Het rendement van brede scholen Joke Kruiter & Karin Westerbeek Oberon Sardes 8 e jaarcongres Brede school 23 mei 2012 Deze sessie Welkom en voorstellen Waarnemen en het belang van onderzoek Mogelijke

Nadere informatie

4 november 2013 Gert Dedel

4 november 2013 Gert Dedel Voorlich7ngsavond SOLK Soma7sch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten Programma: Begeleiden vanuit het gevolgenmodel: wat zijn de instandhoudende factoren? Gert Dedel, kinderfysiotherapeut Psychologische

Nadere informatie

Over wie hebben we het?

Over wie hebben we het? Over wie hebben we het? - - - - Sporten en bewegen is niet vanzelfsprekend 1 op de 10 Nederlander hee: een ma

Nadere informatie

Belang onderwijsvoorz. (50-65 jaar) Kinderdagverblijf. Belang onderwijsvoorz. (35-50 jaar) Kinderdagverblijf

Belang onderwijsvoorz. (50-65 jaar) Kinderdagverblijf. Belang onderwijsvoorz. (35-50 jaar) Kinderdagverblijf ONDERWIJSVOORZIENINGEN Belang onderwijsvoorz.(alle leeftijden) Belang onderwijsvoorz.(20-35 jaar) Belang onderwijsvoorz. (35-50 jaar) Belang onderwijsvoorz. (50-65 jaar) Page 1 of 7 CULTUUR VOORZIENINGEN

Nadere informatie

Sportdeelname van jongeren met gedragsproblemen

Sportdeelname van jongeren met gedragsproblemen Sportdeelname van jongeren met gedragsproblemen ONDERZOEK DREMPELS BETEKENIS VOORWAARDEN Remo Mombarg en Jan Willem Bruining (RUG/HIS) Koen Breedveld en Wouter Nootebos (Mulier Instituut) Saskia van Doorsselaer

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Het onderwerp van dit proefschrift is depressieve en angst symptomen in chronische dialyse patiënten en andere patiënten. Het proefschrift bestaat uit twee delen (deel A en deel

Nadere informatie

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen. Executieve functies en autisme (Hill, 2004)

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen. Executieve functies en autisme (Hill, 2004) Dia 1 Aspecten van cognitief functioneren in Autisme Spectrum Stoornissen Een reactie van Bibi Huskens Dia 2 Executieve functies en autisme (Hill, 2004) Problemen in: Planning Inhibitie Schakelvaardigheid

Nadere informatie

Leergang Bewegingsonderwijs

Leergang Bewegingsonderwijs Onderwijs Algemeen Wilt u als leerkracht aan kinderen uit groep 3 tot en met 8 van het primair onderwijs bewegingslessen geven, dan moet u de post-hbo-opleiding Bewegingsonderwijs gevolgd hebben of een

Nadere informatie

Eigen regie Zelfzorg Zelfregula0e. Een bijdrage vanuit de geestelijke gezondheidszorg Jaap van der Stel Lector GGz Hogeschool Leiden

Eigen regie Zelfzorg Zelfregula0e. Een bijdrage vanuit de geestelijke gezondheidszorg Jaap van der Stel Lector GGz Hogeschool Leiden Eigen regie Zelfzorg Zelfregula0e Een bijdrage vanuit de geestelijke gezondheidszorg Jaap van der Stel Lector GGz Hogeschool Leiden Overzicht Deel I Opmerkingen naar aanleiding van rede John Verhoef Deel

Nadere informatie

Workshop door. Opbouw programma 08-10- 13. Angst en depressie bij pa4ënten met een beperkte levensverwach4ng. Even voorstellen: Jobke Debats

Workshop door. Opbouw programma 08-10- 13. Angst en depressie bij pa4ënten met een beperkte levensverwach4ng. Even voorstellen: Jobke Debats Workshop door Angst en depressie bij pa4ënten met een beperkte levensverwach4ng Pallia4ef, emo4es, aanpassing, al4jd al zo bang voor, zie je wel het heeb geen zin Jobke Debats, directeur J&J Totale Zorg

Nadere informatie

Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress.

Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress. Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress. Vraag 1 (10 punten) A. Wat is het Circuit van Papez en welke hersenstructuren maken hier deel van uit? (5 punten) B. Welke extra hersenstructuren zijn

Nadere informatie

How to present online information to older cancer patients N. Bol

How to present online information to older cancer patients N. Bol How to present online information to older cancer patients N. Bol Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Goede informatievoorziening is essentieel voor effectieve

Nadere informatie

The weakest Link Alcohol en partnergeweld. Deknudt Bonnie C.A.W S<mulans

The weakest Link Alcohol en partnergeweld. Deknudt Bonnie C.A.W S<mulans The weakest Link Alcohol en partnergeweld Deknudt Bonnie C.A.W S

Nadere informatie

Ouder worden met smaak

Ouder worden met smaak Ouder worden met smaak Stefanie Kremer Consumer Science and Intelligent Systems, Wageningen UR De vergrijzing Groter beroep op: gezondheidszorg medische en sociale diensten Gevolg: toenemende behoefte

Nadere informatie

Een voorstel voor de update van de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) Dr Claire Bernaards; Dr Vincent Hildebrandt

Een voorstel voor de update van de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) Dr Claire Bernaards; Dr Vincent Hildebrandt Een voorstel voor de update van de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) Dr Claire Bernaards; Dr Vincent Hildebrandt Aanleiding Huidige NNGB stamt uit 2000 (Kemper e.a. 2000) Internationaal zijn de beweegnormen

Nadere informatie

Laagdrempelig beweegaanbod in Langezwaag Luxwoude en Jonkerslân

Laagdrempelig beweegaanbod in Langezwaag Luxwoude en Jonkerslân Laagdrempelig beweegaanbod in Langezwaag Luxwoude en Jonkerslân Bewegen voor 60+, gezond en gezellig! Voor 60-plussers is bewegen een noodzaak. Voor samen bewegen en natuurlijk de gezelligheid kunt u elke

Nadere informatie

Hartelijk welkom bij. Van bewegend leren word je slim

Hartelijk welkom bij. Van bewegend leren word je slim Hartelijk welkom bij Van bewegend leren word je slim Het Stanislasproject: een Beweegschool * Alle leerlingen starten elke dag met 1 uur gymnastiek * Alle leerlingen krijgen elke dag een Beweegles van

Nadere informatie

Partnercursus Au,sme dr. Els Blijd- Hoogewys. Achtergronden cursus. Ontstaan cursus. Inhoud lezing. Visie cursus. Denkkaders cursus 14-06-2011

Partnercursus Au,sme dr. Els Blijd- Hoogewys. Achtergronden cursus. Ontstaan cursus. Inhoud lezing. Visie cursus. Denkkaders cursus 14-06-2011 Ontstaan cursus Partnercursus Au,sme dr. Els Blijd- Hoogewys NVA, regio Drenthe Veel mannen zonder ASS diagnose Hun vrouwen vallen tussen wal & schip NVA- gespreksgroep de keukentafelgroep voor sommigen

Nadere informatie

Brabantse Basisscholen in Beweging. Menno Slingerland, Hans Barmentlo, Liesbeth Jans & Yvonne Sanders

Brabantse Basisscholen in Beweging. Menno Slingerland, Hans Barmentlo, Liesbeth Jans & Yvonne Sanders Brabantse Basisscholen in Beweging Menno Slingerland, Hans Barmentlo, Liesbeth Jans & Yvonne Sanders Aanleiding Toegenomen bewegingsarmoede, veel overgewicht, lagere motorische vaardigheid basisschoolkinderen

Nadere informatie

Plezier in bewegen. Een oproep tot dagelijks twee keer een half uur sporten en bewegen in het onderwijs

Plezier in bewegen. Een oproep tot dagelijks twee keer een half uur sporten en bewegen in het onderwijs Plezier in bewegen Een oproep tot dagelijks twee keer een half uur sporten en bewegen in het onderwijs 2 / Plezier in bewegen - Samenvatting Te veel kinderen bewegen te weinig Bijna de helft van de kinderen

Nadere informatie

De Kleine Prins Expertisecentrum

De Kleine Prins Expertisecentrum De Kleine Prins Expertisecentrum Femke Rienstra f.rienstra@dekleineprins.nl 31/10/16 2 Executieve Functies Kennis m.b.t. Executieve Functies (EF), de ontwikkeling ervan en het kunnen herkennen van de EF

Nadere informatie

Sportief bewegen met epilepsie. Epilepsie

Sportief bewegen met epilepsie. Epilepsie Sportief bewegen met epilepsie Epilepsie Sportief bewegen met epilepsie...................................... Bewegen: gezond en nog leuk ook! Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid

Nadere informatie

SPORTIEVE KRACHT IN DE WIJK

SPORTIEVE KRACHT IN DE WIJK SPORTIEVE KRACHT IN DE WIJK Onderwerpen Niels Hermens en Erik Puyt De Buurtsportvereniging Positief opvoed- en opgroeiklimaat Sport en het sociaal domein: Vier beleidsterreinen met wetenschappelijk effect

Nadere informatie

Effecten van bewegingsonderwijs op sport- en beweeggedrag op latere leeftijd Literatuuroverzicht en secundaire analyse. Jorien Slot - Heijs

Effecten van bewegingsonderwijs op sport- en beweeggedrag op latere leeftijd Literatuuroverzicht en secundaire analyse. Jorien Slot - Heijs Effecten van bewegingsonderwijs op sport- en beweeggedrag op latere leeftijd Literatuuroverzicht en secundaire analyse Jorien Slot - Heijs Jo Lucassen Dorine Collard 2 Effecten van bewegingsonderwijs op

Nadere informatie

E- health: state of the art inzake leefs2jlverandering. Dr. Rik Crutzen Universiteit Maastricht rik.crutzen@maastrichtuniversity.

E- health: state of the art inzake leefs2jlverandering. Dr. Rik Crutzen Universiteit Maastricht rik.crutzen@maastrichtuniversity. E- health: state of the art inzake leefs2jlverandering Dr. Rik Crutzen Universiteit Maastricht rik.crutzen@maastrichtuniversity.nl Disclosure belangen spreker (poten2ële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Laat de feiten voor zich spreken

Laat de feiten voor zich spreken 1 FAIRCARE 1 FairCare Sporten geeft een energiek en fit gevoel. Prettig en noodzakelijk voor iedereen. Mensen met een handicap hebben regelmatig sporten extra hard nodig. Zij ervaren meer ongemakken en

Nadere informatie

Sportende jeugd, gezonde jeugd

Sportende jeugd, gezonde jeugd Sportende jeugd, gezonde jeugd Stadsgesprek sportnota 11 mei 2016 1 Situatieschets 24/05/2016 2 Situatieschets 24/05/2016 3 Situatieschets JMU 2007-2008 2009-2010 2011-2012 2013-2014 2015-2016 PB 2019

Nadere informatie

BEWEGEN IN AMSTELVEEN

BEWEGEN IN AMSTELVEEN BEWEGEN IN AMSTELVEEN 2019 Bewegen is goed Sporten en bewegen geeft energie. Zowel letterlijk als figuurlijk. Je lichaam en brein actief gebruiken, geeft een voldaan gevoel. Een derde reden om meer te

Nadere informatie

De beschermende invloed van flavonoïden op ons brein

De beschermende invloed van flavonoïden op ons brein Prof. dr. Jerome Hendriks Universiteit Hasselt An apple a day keeps the doctor away De beschermende invloed van flavonoïden op ons brein Jerome Hendriks Vitamine C Flavonoïden Albert Szent-Györgyi 1 Flavonoïden

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 99 Nederlandse Samenvatting Depressie is een veel voorkomend en ernstige psychiatrisch ziektebeeld. Depressie komt zowel bij ouderen als bij jong volwassenen voor. Ouderen en jongere

Nadere informatie

Beleving van schoolzwemmen in Rotterdam. Schoolzwemmen door de ogen van leerlingen in het primair onderwijs

Beleving van schoolzwemmen in Rotterdam. Schoolzwemmen door de ogen van leerlingen in het primair onderwijs Beleving van schoolzwemmen in Rotterdam Schoolzwemmen door de ogen van leerlingen in het primair onderwijs Harold van der Werff m.m.v. Sabine Schootemeijer 2 Beleving van schoolzwemmen in Rotterdam Mulier

Nadere informatie

Kom naar buiten en hou je Fit. Kom naar buiten en hou je Fit

Kom naar buiten en hou je Fit. Kom naar buiten en hou je Fit Fifty + Fifty + Kom naar buiten en hou je Fit Kom naar buiten en hou je Fit IJSLANDER heeft in samenwerking met Top Health Partners (THP) een lijn bewegingstoestellen voor ouderen ontwikkeld voor in de

Nadere informatie

Effecten meer en beter bewegingsonderwijs Een verkenning van de opbrengsten van de initiatiefwet voor meer en beter bewegingsonderwijs

Effecten meer en beter bewegingsonderwijs Een verkenning van de opbrengsten van de initiatiefwet voor meer en beter bewegingsonderwijs Effecten meer en beter bewegingsonderwijs Een verkenning van de opbrengsten van de initiatiefwet voor meer en beter bewegingsonderwijs Effecten meer en beter bewegingsonderwijs - EINDRAPPORT - Auteur Jerzy

Nadere informatie

Wetenschappelijke Samenvatting. 1. Kwetsbaarheid en emotionele verwerking bij depressie

Wetenschappelijke Samenvatting. 1. Kwetsbaarheid en emotionele verwerking bij depressie Wetenschappelijke Samenvatting 1. Kwetsbaarheid en emotionele verwerking bij depressie In dit proefschrift wordt onderzocht wat spaak loopt in de hersenen van iemand met een depressie. Er wordt ook onderzocht

Nadere informatie

Kick-Off Workshop Train de trainer

Kick-Off Workshop Train de trainer Kick-Off Workshop Train de trainer Georganiseerd door: Marloes Faesen, sportconsulent In samenwerking met: -NKS: Lian Witteveen -SV Venray (locatie) 25 februari en 4 maart 2010 Agenda 19.30 19.45: Voorstelronde.

Nadere informatie

VO2max. Aerobe Capaciteit Cerebrale Parese. Aerobe capaciteit bij kinderen met CP FITNESS

VO2max. Aerobe Capaciteit Cerebrale Parese. Aerobe capaciteit bij kinderen met CP FITNESS 19-6-2011 Hersenbeschadiging voor de eerste verjaardag Primaire beschadiging zit in de hersenen Olaf Verschuren Wat betekent dit voor de fitheid? De Hoogstraat Utrecht lopers rolstoelrijders Aerobe FITNESS

Nadere informatie

Beweeg in de juiste richting!

Beweeg in de juiste richting! Beweeg in de juiste richting! Inhoud Sport, bewegen, fysieke activiteit? Wat is UniefActief? o o o o Begeleidingstrajecten Exclusief aanbod voor KU Leuven personeelsleden Inschrijven Nieuwsbrief Vragen

Nadere informatie

Gaat 'gezond bewegen' het verschil maken?

Gaat 'gezond bewegen' het verschil maken? Gaat 'gezond bewegen' het verschil maken? SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling VO Studiedag 20-01-2016 Berend Brouwer (b.brouwer@slo.nl) Agenda Warming-up Het leerplankader SBGL Thema 'bewegen

Nadere informatie

Factoren van duurzaam beweeggedrag voor vrouwen van niet-westerse herkomst

Factoren van duurzaam beweeggedrag voor vrouwen van niet-westerse herkomst Factoren van duurzaam beweeggedrag voor vrouwen van niet-westerse herkomst Marion Herens, NCVGZ 10 april 2014 Wageningen UR: Annemarie Wagemakers, Johan van Ophem, Lenneke Vaandrager, Maria Koelen TNO:

Nadere informatie

No Big Data on PE Kennisagenda Goed Leren Bewegen KVLO Jo Lucassen VVBN Conferentie 2015 Utrecht

No Big Data on PE Kennisagenda Goed Leren Bewegen KVLO Jo Lucassen VVBN Conferentie 2015 Utrecht No Big Data on PE Kennisagenda Goed Leren Bewegen KVLO Jo Lucassen VVBN Conferentie 2015 Utrecht Ambitie Naar een betere kennisbasis voor professionals die zich op en rond scholen bezighouden met goed

Nadere informatie

Alles voor dementie Zorg in elke fase

Alles voor dementie Zorg in elke fase Alles voor dementie Zorg in elke fase Als vergeten gewoon wordt Dementie is, voor alle betrokkenen en in alle fasen, een ingrijpende ziekte. Na de diagnose is er schrik en verwarring. U zult veel vragen

Nadere informatie

Lenneke opening. Welkom!! Hoeveel uur per dag bewegen jóuw kinderen?

Lenneke opening. Welkom!! Hoeveel uur per dag bewegen jóuw kinderen? Lenneke opening Welkom!! Hoeveel uur per dag bewegen jóuw kinderen? 1 In het nieuws PET, MEG en MRI 2 Waarom bewegend door het leven? Maakt nieuwe neuronen aan (pas in 1998!!..) Communicatie tussen hersenhelften

Nadere informatie

- 172 - Prevention of cognitive decline

- 172 - Prevention of cognitive decline Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing

Nadere informatie

De rol van de huisarts in de nazorg voor de oudere kankerpatiënt: gewone of bijzondere patiënten? dr. Marjan van den Akker

De rol van de huisarts in de nazorg voor de oudere kankerpatiënt: gewone of bijzondere patiënten? dr. Marjan van den Akker De rol van de huisarts in de nazorg voor de oudere kankerpatiënt: gewone of bijzondere patiënten? dr. Marjan van den Akker Opbouw Wat betekent nazorg in de eerste lijn? Ervaringen en ideeën van huisartsen

Nadere informatie

FESTIVAL MEETING OF MINDS FOR YOUTH

FESTIVAL MEETING OF MINDS FOR YOUTH BREINWIJZER VZW presenteert FESTIVAL MEETING OF MINDS FOR YOUTH 14 MAART 2017 Laten we ons brein activeren! Let s do Brain Gym! Helpt je LINKER en je RECHTER hersenhelft samenwerken Brain gym = wondermiddel?

Nadere informatie

SCOREN IN TURNEN. Introductie in GymKids en Gymmieturnen Door: Stephanie Hermans Opleidingsdocent ALO Amsterdam

SCOREN IN TURNEN. Introductie in GymKids en Gymmieturnen Door: Stephanie Hermans Opleidingsdocent ALO Amsterdam SCOREN IN TURNEN Introductie in GymKids en Gymmieturnen Door: Stephanie Hermans Opleidingsdocent ALO Amsterdam 1 INHOUD PRESENTATIE Wie ben ik? Wie zijn jullie en wat zijn jullie verwachtingen? Introductie

Nadere informatie

Geven en ontvangen van steun in de context van een chronische ziekte.

Geven en ontvangen van steun in de context van een chronische ziekte. Een chronische en progressieve aandoening zoals multiple sclerose (MS) heeft vaak grote consequenties voor het leven van patiënten en hun intieme partners. Naast het omgaan met de fysieke beperkingen van

Nadere informatie

Effecten van perinatale blootstelling aan foliumzuur op de ontwikkeling van lichaamgewicht

Effecten van perinatale blootstelling aan foliumzuur op de ontwikkeling van lichaamgewicht Briefrapport 350020010/2009 L.T.M. van der Ven M.E.T. Dollé Effecten van perinatale blootstelling aan foliumzuur op de ontwikkeling van lichaamgewicht Voorstel voor een dierproef RIVM Briefrapport 350020010

Nadere informatie

Motorisch leren met een gedigitaliseerd beweegaanbod

Motorisch leren met een gedigitaliseerd beweegaanbod Motorisch leren met een gedigitaliseerd beweegaanbod Joop Duivenvoorden en Lammert Klok In dit hoofdstuk staan we stil bij het verantwoord gebruik van digitale hulpmiddelen voor de uitvoering van de les.

Nadere informatie

Antwoordformulier Kennisrotonde

Antwoordformulier Kennisrotonde Antwoordformulier Kennisrotonde Opgesteld door: Anne Luc van der Vegt en Jessica van der Linden Vraagsteller: Onderwijs adviseur bij de Koninklijke Vereniging voor Lichamelijke Opvoeding (KVLO). 11 mei

Nadere informatie

Krachtig leren, cognitief

Krachtig leren, cognitief Krachtig leren, cognitief neurowetenschappelijk benaderd. Tinne Van Camp, Lijne Vloeberghs, Pieter Tijtgat, Els Dammekens, Christophe Lafosse en Bert Desmedt Probleemstelling: Bevestigen, verrijken of

Nadere informatie

IN BEWEGING. Onderneem! Nietsdoen is geen optie

IN BEWEGING. Onderneem! Nietsdoen is geen optie IN BEWEGING Onderneem! Nietsdoen is geen optie Belang bewegen Emotioneel: plezier, je goed voelen, zelfvertrouwen, eigenwaarde, positieve invloed op emotionele stoornissen Sociaal: participatie, ontwikkeling

Nadere informatie

Neurocognitive Processes and the Prediction of Addictive Behaviors in Late Adolescence O. Korucuoğlu

Neurocognitive Processes and the Prediction of Addictive Behaviors in Late Adolescence O. Korucuoğlu Neurocognitive Processes and the Prediction of Addictive Behaviors in Late Adolescence O. Korucuoğlu Nederlandse Samenvatting De adolescentie is levensfase waarin de neiging om nieuwe ervaringen op te

Nadere informatie

Innovatieve beweegstimulering

Innovatieve beweegstimulering Innovatieve beweegstimulering Van wetenschap naar praktijk: professionaliseren in beweging Tinus Jongert lector Haagse Hogeschool directeur NPi 1 Doelen lectoraat (tbv HHS/NPI) Professionaliseren van beweegprofessionals

Nadere informatie

doordat er op dat moment geen leeftijdsgenootjes aanwezig zijn. Als ze iets mochten veranderen gaven ze aan dat de meeste kinderen iets aan de

doordat er op dat moment geen leeftijdsgenootjes aanwezig zijn. Als ze iets mochten veranderen gaven ze aan dat de meeste kinderen iets aan de SAMENVATTING Er is onderzoek gedaan naar de manier waarop kinderen van 6 8 jaar het best kunnen worden geïnterviewd over hun mening van de buitenschoolse opvang (BSO). Om hier antwoord op te kunnen geven,

Nadere informatie

Capaciteitsplanning zwembaden. Wat kun je ermee? Zwembadcongres 23 november 2016

Capaciteitsplanning zwembaden. Wat kun je ermee? Zwembadcongres 23 november 2016 Capaciteitsplanning zwembaden. Wat kun je ermee? Zwembadcongres 23 november 2016 Mulier Instituut, Utrecht & KNZB, Nieuwegein Structuur presentatie 1. Even kennismaken 2. Complexiteit van zwemmen 3. Rotterdam:

Nadere informatie

Topsporters werken onder grote druk. In veel beroepen werken mensen onder grote druk, bijvoorbeeld docenten, advocaten, artsen en piloten.

Topsporters werken onder grote druk. In veel beroepen werken mensen onder grote druk, bijvoorbeeld docenten, advocaten, artsen en piloten. We lopen allemaal het risico er last van te krijgen: chronische stress, langdurige blootstelling aan een omgeving die meer van je vraagt dan je aan kunt. Wanneer de draaglast groter is dan de draagkracht.

Nadere informatie

Feedback conceptvisie BEWEGEN & SPORT

Feedback conceptvisie BEWEGEN & SPORT Feedback conceptvisie BEWEGEN & SPORT Reactieformulier Curriculum.nu visie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het primair

Nadere informatie