Voorzieningen waar mee een verwaarloosbaar bodemrisico kan worden gerealiseerd kunnen worden verdeeld in bron- en effectgerichte voorzieningen.

Transcriptie

1 Bodemrisico Checklist (BRCL) 1. Inleiding Het accent van de Nederlandse Richtlijn Bodem (hierna: NRB) richt zich op het verkrijgen van een verwaarloosbaar bodemrisico. Om inzicht te krijgen in de mate van risico dienen de activiteiten waarbij een bodemrisico aanwezig is te worden geïnventariseerd. Om de bodem voldoende te beschermen is een combinatie van voorzieningen en maatregelen (hierna: cvm) nodig. Voorzieningen zijn technische en materiaalkundige instructie die het doordringen van een bodembedreigende stof naar de bodem tegen gaan. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld vloeistof kerende vloer, vloeistofdichte vloer of een lekbak. Maatregelen zijn handelingen die nodig zijn om bodemverontreinigingen te voorkomen, te beperken en zoveel mogelijk ongedaan te maken. Hierbij moet men denken aan inspectie en onderhoud aan voorzieningen en installaties en instructie aan personeel alsmede hulpmiddelen voor het personeel. Binnen de inrichting zullen daar waar de mogelijkheid bestaat gebruik te maken van vloeistofkerende voorzieningen. Alleen daar waar het noodzakelijk is zal een vloeistofdichte voorziening aanwezig zijn. 2. Voorzieningen Voorzieningen waar mee een verwaarloosbaar bodemrisico kan worden gerealiseerd kunnen worden verdeeld in bron- en effectgerichte voorzieningen. Brongericht maatregelen (niet limitatieve lijst): - Afslagsystemen; - Dubbelwandige systemen; - Gesloten proces; - Lekdetectie; - Overvulbeveiliging; - Wegrijdbeveiliging. Effectgerichte maatregelen (niet limitatieve lijst): - Vloeistofdicht; - Vloeistofkerend; - Lekbakken. Effectgericht maatregelen staan in de NRB synoniem voor immissie gerichte maatregelen, het zijn maatregelen die erop gericht zijn op het tegengaan van indringing in de bodem. Een kerende voorziening is een fysieke barrière die een stof tijdelijk kan keren. Het verschil tussen een kerende en vloeistofdichte voorzieningen zit in het feit dat een vloeistofdichte voorziening ontworpen en aangelegd is om langdurige belasting te kunnen verdragen. Een kerende voorziening moet vanwege het tijdsaspect te zijn afgestemd op de activiteit.

2 3. Maatregelen Maatregelen zijn handelingen en deze dienen op de gehele werkvloer eenduidig te worden uitgevoerd. Bron en effectgerichte maatregelen liggen dicht bij elkaar. Brongerichte maatregelen hebben vooral betrekking op bedrijfsvoering aspecten als bijvoorbeeld het verminderen van de voorraad. Effectgericht maatregelen hebben dan betrekking op het tijdig aanvullen van opruimfaciliteiten en training van het personeel. De maatregelen kunnen als volgt worden verdeel Beheermaatregelen : beheermaatregelen die bijdragen aan het beschermen van de bodem dienen in bedrijfsinterne procedures of werkinstructies te worden vastgelegd. De NRB gaat ervan uit dat er adequaat wordt gereageerd op waarnemingen die het bodemrisico kunnen beïnvloeden. Onderhoud : preventief onderhoud verlengt de levensduur van de installatie en/of voorziening. Het verdient de aanbeveling onderhoud regelmatig uit te voeren middels een onderhoud programma. Inspectie en controle Inspectie is de beoordeling van een voorziening. Hiermee word de periodieke of automatische inspectie, controle of bewaking van voorzieningen bedoeld. Meestentijds is deze inspectie onderdeel van een inspectieprogramma. In dit programma dient in ieder geval de methode te worden vastgelegd. Algemene zorg Visueel toezicht: bodembeschermende beheermaatregelen behoren deel uit te maken van de bedrijfsinterne huishoudelijke gedragsregels en gedragslijnen voor veilig en ordentelijk werken. Ongeacht de robuustheid van de reeds getroffen maatregelen/voorzieningen moeten lekkages en morsingen direct worden opgeruimd. Dit vormt de basis van algemene zorg en wordt verwacht altijd aanwezig te zijn. visueel toezicht in het kader van bodembescherming is gericht op het zo spoedig mogelijk signaleren en reageren op het ontstaan van lekkage, morsing of anderszins falen van de installatie. Het verschil tussen inspectie en toezicht zit in het feit dat inspectie op een gepland moment volgens een inspectieprogramma wordt uitgevoerd. Toezicht wordt geacht tijdens de normale bedrijfsvoering te worden uitgevoerd door het aanwezige personeel.

3 Faciliteiten en personeel: Door falen van procesapparatuur en/of onjuist menselijk handelen kunnen stoffen vrijkomen die de bodem kunnen aantasten of verontreinigen. Faciliteiten en personeel is er op gericht: - Mogelijke incidenten te onderkennen - Voorzienige en procedures zo in te richten dat het optreden van onderkende incidenten zoveel mogelijk wordt voorkomen. - Faciliteiten in te richten om bij incidenten het vrijkomen van stoffen te stoppen; - Faciliteiten in te richten om bij incidenten het vrijkomen van stoffen op te ruimen; - Verder verspreiding dan wel indringing in de bodem te voorkomen; - De bodem te laten herstellen bij bodembelasting; - Na opgetreden incidenten de oorzaak daarvan te achterhalen en zo mogelijk de brongerichte voorzieningen en maatregelen zo aan te passen dat de kans op herhaling van een incident wordt geminimaliseerd; - Personeel instrueren en trainen. In de nederlandse richtlijn bodem is beschreven hoe een verwaarloosbaar bodemrisico word verkregen. 4. Activiteiten en cvm voor het verkrijgen van een verwaarloosbaar bodemrisico. Opslag in bovengrondse tank met bodemplaat. Binnen de inrichting zijn tanks aanwezig waarin gevaarlijke stoffen worden opgeslagen, niet zijnde diesel, gasolie of benzine. Deze tanks zijn in de vorige vergunning beoordeeld aan de hand van het document Bodembescherming atmosferische bovengrondse opslagtanks (hierna: BoBo). Deze is geldig voor opslagvoorzieningen met een doorsnede van meer dan 8 meter. In de milieuvergunning is de BoBo richtlijn ook gebruikt voor de beoordeling van opslagvoorzieningen met een diameter kleiner dan 8 m. Voor de tanks zijn de volgende maatregelen gerealiseerd om een verwaarloosbaar bodemrisico te verkrijgen. CVM1 CVM2 - Enkelwandige tank; - Beoordeling conform BoBo, resulterend in bodemrisico categorie A volgens Bobo. - Enkelwandige tank; - Lekdetectie; - Kerende voorziening; - Periodieke controle lekdetectie én;

4 CVM1 is alleen toe te passen wanneer aanleg, inspectie en onderhoud van bestaande en nieuwe tanks plaatsvindt volgens de Bobo. In de Bobo staat een checklist waaraan een tank moet voldoen. Transport leiding (bovengronds) Bij een transportleiding bovengronds bestaat er risico van corrosie. Om een verwaarloosbaar bodemrisico te verkrijgen wordt er in de NRB de volgende maatregelen en voorzieningen voorgedragen. Deze maatregelen zijn een lichter regime dan voor ondergrondse leidingen omdat er vanuit wordt gegaan dat bij lekkage deze direct kan worden waargenomen. - Enkelwandige leiding met aandacht voor appendages; - Leidinginspectie én; - Onderhoudsprogramma afgestemd op de resultaten van de leidinginspectie én; Bovenlading Bij het boven laden van vrachtwagens met bodembedreigende stoffen zijn de belangrijkste bodem bedriegende factoren, overvulling en nalekken uit de vulleiding. Om een verwaarloosbaar bodemrisico t te verkrijgen wordt de volgende cvm gebruikt. - Kerende voorziening en lekbak onder het rustpunt van de vulleiding; - Overvulbeveiliging; - Aandacht voor hemelwater of gecontroleerde afvoer; - Controle vol raken lekbak; - Visueel toezicht; - Laad instructie en; Onderlading en onderlossing Voor deze vorm van laden en lossen gelden dezelfde risico's als bij het bovenladen. Om een verwaarloosbaar bodemrisico te verkrijgen kan er gekozen worden tussen de volgende combinaties van voorzieningen en maatregelen. CVM 1 - Kerende voorziening en; - Overvulbeveiliging op het te vullen object en; - Aandacht voor hemelwater of gecontroleerde afvoer; - Geïnstrueerd personeel aanwezig tijdens de handeling en; - Los- laadinstructies met aandacht voor positie aansluitpunten en;

5 CVM2 - Kerende voorziening en; - Lekbak onder elk aansluitpunt; - Overvulbeveiliging op het te vullen object; - Aandacht voor hemelwater of gecontroleerde afvoer; - Controle op vol raken lekbak en; - Visueel toezicht en; - Los- laadinstructie met aandacht voor positie aansluitpunten en; Verpompen Een pomp moet apart worden beschouwd als deze nog niet eerder aan bod is geweest. (In een gesloten proces (wordt verderop behandelt) waarbij de pomp daadwerkelijk tussen andere installatieonderdelen staat, maakt deel uit van het proces en hoeft niet apart te worden beoordeeld. Er zal een onderscheid worden gemaakt in een drietal pompen : - Pomp met sluitende seals en afdichtingen; - Pomp met zwetende seals en afdichtingen; - Gesloten pomp. Tijdens het inventariseren van de activiteit verpompen moet onder andere worden gelet op de volgende aspecten: - Soort aandrijving; - Wel of niet lekken van de as afdichting en/of smering; - Is een adequaat onderhoudsprogramma en inspectieprogramma operationeel. Na inventarisatie van de pompen kunnen de maatregelen en voorzieningen daarop worden geselecteerd. Pomp met sluitende seals en afdichtingen Voor deze pomp zijn een tweetal mogelijkheden - Kerende voorziening; - Onderhoudsprogramma én; - Pompinspectie én; I - Lekbak (gehele pomp of kritische onderdelen). - Controle op volraken lekbak én; - Onderhoudsprogramma én; - Pompinspectie én;

6 Om hier onder te vallen dient er bij het moment van inventarisatie worden voldaan aan alle hieronder genoemde voorwaarden: - Geen zwetende seals; - Het smeersysteem lekt niet; - Onderhoud (vullen) van smeersysteem gebeurt zonder morsen o dit wordt direct opgeruimd. Pomp met zwetende seals en afdichtingen Bij deze pompen kan er lekkage ontstaan uit afdichtingen van de aandrijfas en de smering. Gesloten pomp Bij een gesloten pomp zijn geen voorzieningen noodzakelijk, wel dient er visueel toezicht en algemene zorg te zijn. Een gesloten pomp is alleen gesloten wanneer het pomp huis en de aandrijfas of gezamenlijk in een afgesloten omhulling zitten. Alleen toe te passen als er GEEN lekkages zijn. Op en overslag vaste stoffen in emballage Bij de op en overslag van stoffen in emballage kan een bodembedreigende activiteit zijn. Bij de op en overslag van vaste stoffen in emballage (bijvoorbeeld in big bags) is er gevaar van lekken. Bij Vaste stoffen is er dan geen gevaar van indringen in de bodem. Hierdoor kan er met een makkelijker regime af worden gedaan dan bij vloeistoffen of viskeuze stoffen. Bij de op en overslag van vaste stoffen wordt een verwaarloosbaar bodemrisico door en kerende ondergrond, frequent toezicht en adequaat handelen. Daarnaast is het belangrijk dat er gebruikt wordt gemaakt van goedgekeurde emballage. Dit is in ieder geval sprake wanneer deze wanneer deze UN of IATA zijn. - Aandacht voor geschikte emballage;

7 Op en overslag viskeuze en vloeistoffen in emballage Voor de op en overslag van viskeuze en vloeistoffen zijn meer maatregelen en voorzieningen nodig dan bij vaste stoffen omdat deze de bodem in kunnen. Bij op en overslag moet worden gelet lekkende emballage. - Aandacht voor geschikte emballage; I - Lekbak én; - Aandacht voor geschikte emballage; - Controle op vol raken lekbak. Naast opslag vindt er ook overslag plaats van zeer viskeuze stoffen op het binnen terrein, tegen over loods 1a. Dit vindt plaats op een vloeistofkerende vloer met bovenstaand in acht nemend. (vindt plaats op het lege emballageterrein). Gesloten proces of bewerking Hiermee worden processen of bewerking bedoeld, waarbij de installatie niet wordt geopend tijdens reguliere bedrijfsvoering en uitgesloten is dat proces- en/of hulpstoffen buiten de proces omhulling kunnen komen. Bij he grootschalig onderhoud aan de installatie, zoals bedrijfstops, valt de activiteit niet meer onder gesloten. Wanneer dit gebeurt dienen er tijdelijk maatregelen worden genomen om een verwaarloosbaar bodemrisico te verkrijgen. - Geen voorziening noodzakelijk én; - Aandacht voor pompen, appendages, en monsterpunten; - Onderhoudsprogramma én; - Systeem inspectie én; I - Aandacht voor pompen, appendages, en monsterpunten; - Onderhoudsprogramma én; - Systeem inspectie én; -. Half open proces of bewerking Hiermee worden processen of bewerkingen bedoeld waarbij de installatie open is of wordt als regulier onderdeel van het proces (veelal batch processen) en waarbij de stof in principe niet op de grond terecht komt. De installatie staat hierbij centraal. Een voorbeeld van een dergelijke installatie is een galvaniseer installatie. De risicofactoren zijn het vrijkomen van de stof via geopende doorgang of lekken van de installatie. - Aandacth voor hemelwater; I - Visuele toezicht én;

8 - Lekbak én; - Aandacht voor hemelwater; - Controle volraken lekbakén; Open proces of bewerking Hierbij worden activiteiten bedoeld waarbij activiteiten plaatsvinden op de voorziening/vloer/verharding en het de bedoeling is, of waarbij het niet te voorkomen s is dat de sto op de vloer, verharding of voorziening terecht komt. Dit doet zich bijvoorbeeld voor bij wasplaatsen waar voorwerpen worden afgespoten. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat er een vloeistof vrijkomt welke over de gehele bodem verspreidt, tijdens normale bedrijfsvoering is het niet uit te sluiten dat er stof op de voorziening terecht komt. De vloer wordt langdurig belast en het opruimen vindt meestal niet (direct) plaats. CVM - Vloeistofdichte vloer; - Aandacht voor hemelwater; - Aandacht voor opvang van vrijkomende stoffen; - Periodieke inspectie en controle; - Visueel toezicht; Werkplaatsen Bij het werken in werkplaatsen is het lekken of morsen van stoffen of weg spattende (onder)delen of stoffen de grootste risicobronnen. Voor de opslag van smeermiddelen of andere chemicaliën kunnen beter apart worden ingedeeld in een van de andere categorieën welke eerdere zijn behandeld. - Kerende voorzieningen; - Aandacht voor gerichte afvoer; - Visueel toezicht tijdens werkzaamheden; - algemene zorg én; Laboratoria Activiteiten in laboratoria worden in het algemeen gekenmerkt door handelingen met relatief kleine hoeveelheden in zuurkasten en boven werktafels. Vaak zijn beperkt hoeveelheden werkvoorraad. Meestal heerst in een laboratorium orde en netheid. Hierdoor is het bodemrisico laag. Proefopstellingen of testapparatuur die in bedrijf zijn zonder aanwezigheid van personeel moeten zodanig opgesteld zijn dat de aanwezige ondergrond morsingen en lekkages kan opvangen. Veelal is sprake van een relatief

9 kleine hoeveelheid van de vloeistof. In de meeste gevallen volstaat daarom het werkvlak, werktafel of zuurkast. Uiteraard moeten daarom wel voldoende opruimfaciliteiten aanwezig zijn en moet het personeel geïnstrueerd zijn in het gebruik daarvan. Opslag in tanks. Binnen de inrichting worden ook stoffen opgeslagen in bovengrondse tanks. De opslag van diesel (gasolie) is geregeld in H3 van het Activiteitenbelsuit. Dit houdt in dat de voorschriften uit het activiteitenbesluit gelden. Afvalwater Voor Ondergrondse bedrijfsriolering is het wenselijk deze te laten inspecteren volgens de AS6700 op vloeistofdichtheid. Wanneer dit niet mogelijk is dienen e volgende cvm te worden gevolgd om een verwaarloosbaar bodemrisico te verkrijgen (let wel: bij heraanleg Vloeistofdicht!!!) - Aandacht voor putten, slibvangers ed - Onderhouds en inspectieprogramma (conform cur ) én; - Aandacht voor hemelwater; - Visuele toezicht én; - Faciliteiten en personeel. I - Lekbak én; - Aandacht voor hemelwater; - Controle volraken lekbakken;