Ruilplan integrale vrijwillige kavelruil De Margriet

Transcriptie

1 Ruilplan integrale vrijwillige kavelruil De Margriet

2 Colofon Auteur: Dienst Landelijk Gebied Datum: februari 2008

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Aanleiding Gebiedsbeschrijving Het proces tot nu toe Het ruilplan Opgeleverd ruilplan Doelrealisatie kavelruil Aanpak en planning... 8

4 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Binnen het gebied Giersbergen-De Margriet (verder genoemd De Margriet ) is een duurzame ontwikkeling voor de landbouw in samenhang met een versterking van de landschappelijke kwaliteit, natuur, recreatie en leefbaarheid van groot belang. De Duinboeren, Natuurmonumenten, gemeente Haaren, gemeente Heusden, Provincie Noord Brabant en DLG vormen het partnerschap De Margriet. Deze partners willen via een integrale kavelruil invulling geven aan deze doelen. In dit voorstel beschrijven we hieronder kort het gevolgde proces tot nu toe. Het proces naar het ruilplan staat kort aangegeven inclusief een toelichting op de doelen die we met het ruilplan bereiken. Het plan van aanpak van de komende fase is kort beschreven, inclusief kostenbegroting en beoogde financiering waarmee we het plan kunnen realiseren en afsluiten. 1.2 Gebiedsbeschrijving Als plangebied is het open gebied gelegen tussen de gehuchten Giersbergen en Distelberg. Het is een landbouwenclave ten noorden van de Loonse en Drunense Duinen. Aan de noordzijde begrenst door het afwateringskanaal s Hertogenbosch-Drongelen. Het gebied is gelegen binnen de gemeenten Heusden en Haaren. De gebiedsgrens geeft de begrenzing aan waarbinnen de uitvoeringsmaatregelen plaats zullen vinden. De oppervlakte van het plangebied is ongeveer 500 ha. De directe omgeving is meegenomen om kansen te benutten die bijdragen aan het realiseren van reconstructiedoelen over de plangebiedgrens heen. In bijlage 3 is de kaart opgenomen met daarop de begrenzing van het projectgebied. Het gebied de Margriet wordt gekenmerkt door grondgebonden landbouw en enkele boerderijen met hoge cultuurhistorische waarde. Culltuurhistorisch gezien zijn de oude (opgehoogde) cultuurgronden, de hoeven (en of restanten daarvan) en het akkerbouwgebied rond Giersbergen van belang. In het landschap liggen wallen als bescherming tegen zandverstuivingen. De gronden in de Margriet zijn ondanks verschillende maatregelen in het verleden op veel plaatsen nog droogtegevoelig. Het gebied bij Giersbergen en de omgeving is recreatief voor wandelaars, fietsers en ruitersport van belang. Bij enkele (voormalige) bedrijven kan worden gekampeerd. Veel grond in het gebied is in handen van gemeenten en Rijk. Enkele kavels binnen de landbouwenclave zijn in bezit bij Natuurmonumenten. 1.3 Het proces tot nu toe De integrale kavelruil De Margriet is begin 2006 gestart en gebaseerd op de volgende beleidsplannen: Uitvoeringsprogramma Giersbergen - De Margriet, Raamplan de Leijen en het reconstructieplan de Meierij. In 2006 is de initiatieffase van het project De Margriet opgepakt. Er is een projectnota opgesteld welke door alle betrokken partijen ondertekend is. De projectnota is in oktober 2006 door GS vastgesteld. Begin 2007 is gestart met het opstellen van het ruilplan. Overlegplatform Duinboeren is de initiatiefnemer voor deze fase van het project. De wensen van alle eigenaren zijn geïnventariseerd, er zijn relaties gelegd met eigendommen en lopende projecten buiten het projectgebied en vervolgens zijn verschillende scenario s uitgewerkt en beoordeeld. Hierdoor is met zekerheid te stellen dat het ruilplan, voor alle doelstellingen, het maximaal haalbare resultaat er uit sleept. Het ruilplan beschrijft alle te realiseren doelen die binnen een tijdsbestek van circa 2 jaar gerealiseerd kunnen worden. Het plan is in december 2007 opgeleverd en heeft de steun van de overheden met grondposities in het gebied, projectpartners en boeren. Vooruitlopend op de uitvoering is reeds gestart met een aantal landschappelijke doelen. Eind 2007 hebben we in totaal 14 ha grond kunnen aankopen met een financiering van Natuurmonumenten en de Provincie. Met deze gronden kunnen we dit jaar de landschappelijke structuur rondom de kern Giersbergen versterken

5 2 Het ruilplan 2.1 Opgeleverd ruilplan De partners hebben besloten om de uitvoering op te delen in 2 tranches. De ruilingen die met grote zekerheid in 2008 realiseren zijn opgenomen tranche 1. Ook zijn kansrijke ruilingen opgevoerd die we in 2009 willen realiseren aanvullend op tranche 1. Deze ruilingen moeten nog verder aangejaagd worden en zijn opgenomen in tranche 2. Kenmerk is dat deze ruilingen een wat hoger afbreukrisico hebben. Deze ruilingen zijn te vinden in de kansenkaart. De totale inbrengsituatie is weergegeven op kaart in bijlage 1. De totale toedelingssituatie is weergegeven op kaart in bijlage 2. Het ruilschema behorende bij het ruilplan is opgenomen in bijlage 3. De doelrealisatie is weergegeven op kaart in bijlage 4. De ruilende partijen tekenen op dit moment de intentieovereenkomsten. Het ruilplan inclusief de intentieovereenkomsten worden voorgelegd aan de provincie. De projectgroep wil in mei 08 de aktes van tranche 1 laten passeren. Eind 08 vindt de feitelijke levering van de gronden en inrichting plaats. Nu gaat het project de fase van vaststelling en uitvoering in. Ons streven is om vanuit dezelfde projectorganisatie en vanuit dezelfde initiatiefnemer (Overlegplatform Duinboeren) de doelen voor eind 2009 te realiseren. 2.2 Doelrealisatie kavelruil Via de kavelruil worden de volgende doelen bereikt. De doelrealisatie is aangegeven per tranche en in totaal. Eenheden Tranche 1 Tranche 2 Totaal Verbeteren landbouwstructuur in daadwerkelijk 1 geruild bedrijfsoppervlakte Ha Verbeteren landbouwstructuur in betrokken 2 bedrijfsoppervlakte binnen het plangebied. Ha Verbeteren landbouwstructuur in aantal bedrijven Bedr Uitbreiding van biologische landbouwgronden in 4 grondwaterbeschermingsgebieden Ha Versterking van de landschappelijke structuur in te 5 realiseren oppervlakte groen Ha Versterking van de landschappelijke structuur in te 6realiseren lengte aan landschapselementen Km Versterking recreatie in aantal ontstane 7 mogelijkheden indicatie Zie toelichting Een bijdrage aan de ontsnipperingsproblemen van de 8LDD. indicatie Zie toelichting 9 Natuurcompensatie voor de N261 in ha Ha Realisatie EHS elders Ha Ad 1,2,3 en 4: Toelichting op versterking landbouwstructuur Door middel van het ruilplan eerste tranche realiseren we 37 daadwerkelijke geruilde ha structuurversterking van de landbouw. Dit betekend dat totaal ongeveer 180 ha landbouwstructuur verbeterd wordt (bedrijfsoppervlakte van de betrokken boeren in het plangebied) 5

6 Door de ruilingen zijn er grotere huiskavels en minder veldkavels. Door de ruilingen wordt in de Margriet 13 ha huiskavelvergroting gerealiseerd. Voor afstandsverkorting tussen huiskavel en veldkavel is 4 ha in het ruilplan opgenomen. Verder is het zo dat er op De Margriet maar enkele bedrijven zijn om het gebied het karakter van een landbouwenclave te behouden. Deze bedrijven proberen we via de kavelruil te faciliteren. In totaal is 20 ha ingezet voor bedrijfsvergroting van boeren in de Margriet. Tevens wordt in de Margriet 38 ha vrij gehouden voor de inplaatsing van een agrarisch bedrijf. Met deze inplaatser ontstaat wellicht de kans om de agrarische structuur verder te versterken. Mogelijkheden voor uitbreiding van biologische landbouw (in ieder geval in het grondwaterbeschermingsgebied) en extensivering van landbouw zijn onderzocht en zo mogelijk toegepast in het ruilplan. Door de ruilingen is het biologisch bedrijf van dhr. J. vd Hurk met 2,5 tot 3 ha vergroot in grondwaterbeschermingsgebied. Verder zal door de ruiling van dhr. Klerks de aspergeteelt over een aantal jaren uit het grondwaterbeschermingsgebied verdwijnen. Dhr. Klerks blijft zijn asperges nog wel doorsteken, het is nog onduidelijk hoeveel jaar dit nog in beslag gaat nemen. Als subdoel was door het projectteam vastgelegd dat Mogelijkheden en wensen voor verbreding van landbouw worden onderzocht en met de betrokken gemeenten kortgesloten. Tijdens de wenszittingen is hier aandacht aan besteed, maar onder de aanwezigen was geen wens tot verbreding van het agrarisch bedrijf. Ad 5 en 6: Toelichting op versterking natuur en landschap Versterking van het gewenste natuur en landschapspatroon, door het aanbrengen van nieuwe landschapselementen (o.a. erfbeplantingen). In totaal worden door het ruilplan 14ha (tranche1) en 5ha (tranche 2) nieuwe landschapselementen aangebracht. Resultaat van deze investering is dat het cultuurhistorische kleinschalige landschap duidelijker aanwezig komt in De Margriet. Het gewenste natuur- en landschapspatroon wordt behaald. De precieze inrichting van de landschapselementen wordt in 2008 verder uitgewerkt. De aankleding van de Margrietweg (oa door erfbeplanting) zal in het kader van het Stimuleringskader Groene en Blauwe diensten verder uitgewerkt worden. Ad 7: Toelichting op versterking recreatie Bij het opstellen van het landschapsplan is gekeken naar extra mogelijkheden wandelen en fietsen, afhankelijk van de ruilmogelijkheden in het gebied. In de landschapsstroken zijn hier op enkele plaatsen mogelijkheden voor. De recreatieve poort nabij Giersbergen, zoals deze in het streefbeeld staat vernoemd, is nog niet gerealiseerd. Rond Giersbergen wordt nog gezocht naar uitbreidingsmogelijkheden voor een parkeerplaats. De basis hiervoor is echter in het huidige ruilplan wel al gerealiseerd. Ad 8: Toelichting op behoud cultuurhistorie, waterdoelen en ontsnippering In het programma wordt rekening gehouden met behoud en versterken van cultuurhistorische waarden. Het kleinschalige landschap rondom Giersbergen is versterkt door het aanbrengen van landschapelementen en de aankoop van kavels om de landschapsstructuur zo voor de toekomst te kunnen behouden. De ambitie om de kleinschaligheid van het landschap rond Hoef ten Halve te bevorderen bleek niet te passen bij de groeiambitie van het agrarisch bedrijf ter plaatse. Daar waar mogelijk zal een bijdrage geleverd worden aan de uitwerking van de detailontwatering, passend binnen het beleid van het waterschap en de individuele wensen van de ondernemers. Tijdens de ruilingen en de kavelaanvaardingswerken die hiervoor dienden te gebeuren, is dit aspect meegenomen en op enkele kleine punten aangepast. De mogelijkheid om een bijdrage te leveren aan het opheffen van de versnippering in het Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen is in het programma meegenomen. Hiermee werd bedoeld dat een aantal snipperkavels samengevoegd zouden worden bij uitbreiding van de reeds aanwezige camping aan de Margrietweg. Gedurende het ruilproces is gebleken dat het niet nodig was om ruimte te reserveren voor uitbreiding van de camping. 6

7 Ad 9: Toelichting natuurcompensatie In tranche 1 wordt (afgerond) 16 ha natuurcompensatie voor de aanleg van de N261 gerealiseerd. In de tweede tranche van het ruilplan is er kans om nog eens circa 10ha te realiseren. Deze groenelementen zijn zodanig in het plan ingepast zodat ze een bijdrage leveren aan de landschappelijke structuur van het gebied. Ad 10: Toelichting op realisatie EHS elders In het ruilplan is ruimte gereserveerd voor de inplaatsing van een agrarisch bedrijf. Hierover lopen reeds besprekingen. Bij de verplaatsing is met de betreffende agrariër een principe afspraak gemaakt waarbij de bereidheid uitgesproken is om mee te werken aan landschappelijke inpassing van het bedrijf in het gebied en het inrichten van landschapstroken op de betreffende gronden. 7

8 3 Aanpak en planning Activiteit feb-08 mrt-08 apr-08 mei-08 jun-08 jul-08 aug-08 sep-08 okt-08 nov-08 dec-08 Afronding fase Ruilplan Ophalen getekende intentieovereenkomsten Financiering tbv volgende (afsluitende) fase 1 e kw kw e kw 09 4 e kw 09 Evaluatie en aanscherping projectopdracht Start fase Vaststelling en Uitvoering, tranche 1 Onderzoek vergunningen Aanvraag vergunningen Akte passering ruilingen Uitvoeren kavel aanvaardingswerken Feitelijke levering gronden en inrichting Idem tranche 2 Opnieuw nagaan van wensen Update en nadere uitwerking ruilvoorstellen Terugkoppelen ruilvoorstellen grondeigenaren Update concept (deel)plan Akkoord concept (deel)plan projectgroep Ruimte voor aanpassingen ruilingen vaststellen defintief ruilplan projectgroep Uitvoeren ruilplan zoals tranche 1 Financiële afronding en evaluatie

9 Bijlage 1 Inbrengsituatie ruilplan De Margriet 9

10 Bijlage 2 Toedelingsituatie ruilplan De Margriet 10

11 Bijlage 3 Ruilschema ruilplan De Margriet De Gemeente Heusden H.G.M. van Empel De Gemeente Haaren J.A.M.M. van Drunen C.W.M. Kuijpers C.M. Gubbels W.A.J. Gubbels B.B.L W.H.L. Gubbels J.C. van de Loo J.P.A.M. van den Hurk J.M.M. van Iersel W.A. Vugts P.A.M. van den Hurk A. Bouwman L.A. Klerks 11

12 Bijlage 4 Doelrealisatie ruilplan De Margriet 12