Bezieling als opgave en noodzaak

Transcriptie

1 Bezieling als opgave en noodzaak Overlevingskansen als lokale geloofsgemeenschap

2 Wat is er gaande? Probleem: groeiend priestertekort, leeglopende kerken, financiële tekorten Enige oplossing (vlgs. meeste bisschoppen): terugbrengen van aantal parochies tot verwachte aantal beschikbare pastoors d.m.v. centralistische parochiefusies strakke bisschoppelijke richtlijnen en voorschriften nieuwe gemeenschap creëren in eucharistisch centrum tegelijkertijd: massaal sluiten van overtollige kerken, verbieden/ontmoedigen lokale vieringen en locatie reduceren tot pastoraal steunpunt

3 Het einde van de vitale lokale geloofsgemeenschap? Dwangbuis van orthodoxe richtlijnen Onwrikbaarheid en onbenaderbaarheid van sommige bisschoppen; angstcultuur Centralisatie rond priester en eucharistie in eucharistisch centrum Verlies van eigendommen, juridische status, zeggenschap en autonomie Ontzieling vitale lokale geloofsgemeenschap Terugdringen van inzet lokale vrijwilligers,voorgangers, vieringen Onbestuurbare mega-parochie; locatie i.p.v. geloofsgemeenschap Verdamping gemeenschap en afhaken van (betrokken) gelovigen: - uit de kerk - naar andere geloofsgemeenschap - naar vrijplaatsen Sluiten van kerkgebouw, dus opheffen van lokale gemeenschap

4 Voorbeeld: Aartsbisdom Utrecht 310 parochies zijn inmiddels samengevoegd tot 49 fusieparochies (elk onder 1 pastoor) Nu 2 e fase: ontslag van 30 fusiepastoors en samenvoeging tot 19 megaparochies met 15 tot 25 locaties onder 1 pastoor (Opmerking: 30 incompetente pastoors of bewijs van onwerkbaarheid van centralistische megafusies?) Versnelde aankondiging kerksluitingen (200 of meer) Locatie krijgt geen toestemming om met eigen oplossingen te komen, zoals zelf kerk kopen, financiële acties etc. Verbod om in ander gebouw door te gaan met lokale vieringen (= concurrentie met eucharistisch centrum) Ofwel, daklozen moeten naar eucharistisch centrum

5 Wat wil Mgr. Eijk? Citaten uit brief Geloof in tijden van kerksluitingen (25 okt. jl.) In het proces van krimp dat de Kerk in ons land doormaakt, moeten we ons niet koste wat het kost aan gebouwen vasthouden, want daarin ligt niet onze redding. Er zijn geloofsgemeenschappen waar het gemeenschapsgevoel zo sterk is, dat het als barrière functioneert. Wij moeten eraan bouwen dat we ook kerkgemeenschap zijn met de buren. En hoewel gemeenschapsgevoel een groot goed is, mag het geen muren opwerpen. Ik doe dan ook een dubbele oproep aan u: enerzijds aan gelovigen om ontheemde parochianen van harte welkom te heten in hun kerkgebouw. anderzijds doe ik een oproep aan gelovigen van wie het kerkgebouw moet sluiten: laat uw geloofsleven en uw participatie aan het kerkelijk leven niet met het gebouw verdwijnen. Sluit u aan bij een naburige geloofsgemeenschap in de parochie en help medegelovigen om die overstap te maken (bijvoorbeeld door vervoer te organiseren).

6 Afname kerkgangers/inkomsten Ontkerkelijking Incidenten Orthodoxie Fusies Kerksluitingen

7 Effecten kerksluitingen Bij decreet sluiten van kerk (= opheffen lokale geloofsgemeenschap): heftige reacties van ontzetting, ongeloof, polarisatie en verzet Afhaken van groot deel praktiserende gelovigen Daardoor verdampen van kerkbijdragen (schatting bisdom: 20/25%; onze schatting: soms meer dan 90%) Terugval in inkomsten sneller dan kostenreductie. Vicieuze cirkel van steeds draconischer bezuinigingen (sluiting kerken, inkrimping pastorale teams, ontslag pastoraal werkenden) Lokale gemeenschappen gaan kiezen voor eigen weg (worden vervolgens door bisschop buiten RK-kerk verklaard) Dreigend faillissement bisdommen, nog versterkt doordat groot aantal gesloten kerken onverkoopbaar zal zijn, cq weinig of niets zullen opleveren.

8 Uitstel decreten Mgr. Eijk Aangekondigde onttrekking aan eredienst wordt pas bij decreet bevestigd bij verkoop kerkgebouw (ontbindende voorwaarde in verkoopcontract). Intussen (soms enkele jaren) wordt lokale geloofsgemeenschap afgebouwd: Toepassen strikte richtlijnen ten koste van eigenheid en identiteit Gedwongen sluiting eigen kerkgebouw bij viering in EC Vieringen exclusief in EC (bijv. paastridium) Centraliseren parochiebladen, websites, koren etc. Ontmoedigen/verbieden van lokale activiteiten en vieringen Samenvoegen van Locatieraden en Pastoraatsgroepen Degraderen locatie tot pastoraal steunpunt (o.a. verbod op vieringen) Verwacht effect: op moment van decreet, risico van bezwaar/beroepsprocedure minimaal

9 Alternatief: vitaliseren lokale geloofsgemeenschap Stimuleren en (re)vitaliseren van lokale bezielde geloofsgemeenschappen (van 12 tot leden) Belangrijke rol van vrijwilligers, lekenvoorgangers en pastoraal werkenden Eigen juridische status, eigendommen, zeggenschap Rondreizende priesters (vgl. apostelen) Lokale gemeenschap is verantwoordelijk voor het oplossen van haar eigen problemen Dat kan betekenen (vrijwillige) samenwerking met gelijkgezinde geloofsgemeenschappen (centrale diensten, centraal ondersteunend bestuur, voorgangers/priesters, kerkgebouw etc., bijv. in federatie) Te groot kerkgebouw: alternatief gebruik; evt. afstoten van kerk levert lokale gemeenschap eigen financiële middelen op

10 Steun uit onverwachte hoek!.is volgens godsdienstsociologen de invloed van een parochiekerk merkbaar in een straal van zeshonderd meter. In Buenos Aires is de afstand tussen de ene en de andere parochiekerk ongeveer tweeduizend meter. Daarom heb ik priesters voorgesteld een garage te huren, een bereidwillige leek te zoeken en hem de taak te geven om daar een beetje bij de mensen te zijn, catechese te geven en zelfs de communie te brengen aan de zieken of aan anderen die deze willen ontvangen. (Citaat uit het pas verschenen boek Paus Franciscus. Leven en denken van Jorge Bergoglio ) Het christendom was in oorsprong een kleine, dicht bij elkaar wonende gemeenschap. Na de eerste toespraak van Petrus lieten zich mensen dopen, en die begonnen zich te organiseren in kleine gemeenschappen. Er ontstaat een probleem als een parochie geen eigen leven heeft en opgeslokt en vernietigd wordt door een overkoepelende structuur. Een parochiegemeenschap leeft van het gevoel van saamhorigheid. De plaatselijke geloofsgemeenschap helpt ons om te zorgen voor onze broers en zussen. Zij zetten onze religieuze overtuiging om in daden. (Paus Franciscus, fragmenten uit: Over hemel en aarde 2010/2013)

11 Bezieling als opgave en noodzaak Essentieel in dreigende afbouwperiode tussen fusie en decreet tot kerksluiting. Werken aan 2 aspecten van vitaliteit: Bezieling, spiritueel (inhoudelijk) Structuur, leiderschap, aanpak (organisatorisch) Om eigenheid en identiteit te bewaren onder centralisatiedruk én als uitgangspositie bij beroepsprocedure

12 Vragen bij de organisatorische kant Belang van financiën, organisatie, leiderschap in een fusiesituatie Mogelijkheden en valkuilen van het oprichten van een stichting Kan een parochiefederatie een alternatief bieden? Hoe reageer je op tussenstappen als intentieverklaring, personele unie? Hoe reageer je op de druk vanuit de centrale leiding om de lokale activiteiten af te bouwen (centraliseren parochiebladen, websites, koren, vieringen, gereduceerd tot pastoraal steunpunt)? Hoe je achterban te informeren, mobiliseren en enthousiasmeren? Welke opstelling kies je in het besluitvormingsproces gericht op kerksluiting? Welke mogelijkheden heb je om in bezwaar/beroep te gaan tegen een bisschoppelijk decreet tot kerksluiting? wat doe je als dit alles niet het gewenste resultaat heeft?

13

14 Wat doen wij als en BVU? Commissie prominente liturgen/theologen en kerkjuristen; opbouw expertise databank Benaderen Vaticaan langs diverse kanalen over drama dat zich in Ndl. kerkprovincie voltrekt Directe, concrete ondersteuning van lokale geloofsgemeenschappen.. priestermanifest. jongeren. pastoraal werkenden Opbouw netwerk van regionale kernen (bezielde verbanden) Vervolggesprekken met bisschoppen (m.n. door professoren) Groeiende, snel te mobiliseren gemeenschap Publiciteit Samenwerking met andere organisaties (Mb, OKG etc.) en internationaal Bijeenkomst en Bezield Verband

15 Kerkjuridische advisering en begeleiding (dec 2013) Onafhankelijke stichting Funda Nos in Pace De weg wijzen naar de rechten en plichten van alle betrokken partijen, via Bezield Verband Utrecht Ondersteunen door het leveren van kennis van deze rechten en te volgen procedures Het Canoniek recht voorziet hier duidelijk in Voorlichten over kerkrechtelijke jurisprudentie Samenwerking met soortgelijke organisaties in o.a. USA, (Saint Joseph Foundation) zie hun website.