Noodkreet aan Paus Franciscus

Transcriptie

1 Noodkreet aan Paus Franciscus Over het catastrofale proces dat zich voltrekt in de Nederlandse kerkprovincie, met name in het aartsbisdom Utrecht Bezield Verband Utrecht website: Namens meer dan bezorgde Rooms-Katholieke gelovigen, Bezield Verband Utrecht

2 1 Inhoudsopgave 1. Noodkreet aan paus Franciscus 2 2. Tweede Professorenmanifest Over het voortbestaan van lokale geloofsgemeenschappen in het aartsbisdom Utrecht Inleiding 2.2 Samenvatting tweede Professorenmanifest 3. Jozef Wissink De verwoesting van een bisdom: het masterplan van kardinaal Eijk De publicatie 3.2. Reacties bisdom Utrecht op Wissink 3.3. Steunbetuiging emeriti 3.4. Reactie bisdom op steunbetuiging emeriti 4. Verbond van Verontruste parochianen 7 Bijlage 1 Overzicht reacties oproep Noodkreet 8 Bijlage 2 Overzicht ontvangen handtekeningen steunbetuiging 102 Bijlage 3 Tekst publicatie Jozef Wissink 134 Bijlage 4 Antwoord van bisdom aan Jozef Wissink (7 januari 2015) 140 Bijlage 5 Collage krantenartikelen 146 Pagina

3 2 1 Noodkreet aan paus Franciscus Heilige Vader, Hierbij richten wij ons tot u in diepe bezorgdheid over het catastrofale proces dat zich voltrekt in de Nederlandse kerkprovincie waardoor in de komende jaren vele tienduizenden gelovigen van de RK-kerk vervreemd zullen raken. Kardinaal Eijk neemt in dat proces het voortouw. Hij heeft gekozen voor een beleid van centralisatie en massale kerksluitingen. Zijn doel is de gelovigen te verzamelen rond de resterende priesters in door hem bij decreet aangewezen eucharistische centra. Omdat maar weinig gelovigen bereid blijken te zijn vrijwillig hun lokale geloofsgemeenschap op te geven, neemt hij steeds rigoureuzere maatregelen om zijn plannen te realiseren. In het afgelopen jaar heeft de kardinaal kunnen ervaren wat er gebeurt als hij kerken gedwongen sluit en tegelijkertijd de gelovigen verbiedt om nog langer in hun eigen plaats of dorp reguliere vieringen te houden. Hij heeft nu recentelijk berekend dat er over ruim 10 jaar nog maar minder dan 20 kerken nodig zijn. De overige meer dan 300 kerken zullen dan gesloten zijn. Dat betekent dat er evenzovele geloofsgemeenschappen zullen zijn opgeheven of grotendeels verdampt. Dus ook de nog vitale. U hebt meermalen gewaarschuwd tegen het gevaar dat een parochie geen eigen leven heeft en opgeslokt en vernietigd wordt door een overkoepelende structuur. En u heeft bij voortduring de priesters opgeroepen om naar de mensen te gaan in plaats van omgekeerd. Voor sommige geloofsgemeenschappen is er de dreiging dat hun kerk hen ontnomen gaat worden. Voor andere is die dreiging al werkelijkheid geworden. Maar nog rampzaliger is dat lokale geloofsgemeenschappen opgeheven zijn of worden, omdat de bisschop verbiedt om nog langer vieringen te hebben in de eigen gemeenschap. Daarmee staat het zielenheil van grote aantallen gelovigen op het spel. We doen hierbij een dringend beroep op U om dit onheil af te wenden. Namens meer dan steunbetuigers, Ad de Groot Voorzitter Bezield Verband Utrecht Voor een overzicht van de reacties op de oproep tot steunbetuiging aan de noodkreet: zie bijlage 1 Voor een overzicht van de ontvangen handtekeningen als steunbetuiging: zie bijlage 2

4 3 2 Tweede Professorenmanifest Over het voortbestaan van lokale geloofsgemeenschappen in het aartsbisdom Utrecht 2.1 Inleiding In april 2013 hebben 80 hoogleraren, bestuurders en religieuzen een Professorenmanifest uitgebracht. Daarin werd er bij de bisschoppen voor gepleit om als antwoord op het probleem van steeds minder priesters en gelovigen, in plaats van hun kerksluitings- en centralisatiebeleid, het behoud en de (re)vitalisering van lokale geloofsgemeenschappen tot beleidsuitgangspunt te maken. Zij hebben nu een tweede Professorenmanifest uitgebracht dat zich primair richt op het aartsbisdom Utrecht omdat daar de catastrofale gevolgen van het centralisatiebeleid onmiskenbaar duidelijk beginnen te worden. 2.2 Samenvatting tweede Professorenmanifest Beleid en toekomstvisie van kardinaal Eijk In een brief aan de parochies van 23 november 2014 motiveert kardinaal Eijk zijn beleid en schetst de door hem verwachte situatie over ruim 10 jaar: minder dan 20 parochies, elk met nog 1 parochiekerk. In 2011 werd de fusie afgerond van 326 parochies in 48 fusieparochies. Inmiddels zijn ruim 30 fusiepastoors niet meer in functie, hun fusieparochies zijn toegevoegd aan die van de resterende pastoors. Dat betekent dat het einddoel van de kardinaal in dit opzicht nu al bijna is bereikt. Consequenties van dit beleid Elke parochie bestaat over 10 jaar uit 16 à 20 oorspronkelijke parochies, onder één pastoor, één parochiebestuur en één team van ca. 3 pastores; deze teams bestaan dan nog uit priester(s) en onbezoldigde diaken(s); er zijn geen bezoldigde diakens en pastoraal werkers meer in dienst, vrouwen zijn dan geheel uit het pastoraat verdwenen. Per parochie blijft nog 1 kerkgebouw over (het eucharistisch centrum), meer dan 300 kerken zijn gesloten; vanwege het bisschoppelijk verbod op reguliere vieringen na aangekondigde kerksluitingen betekent dit tevens het einde van ruim 300 lokale geloofsgemeenschappen. De bij bisschoppelijk decreet aangewezen eucharistische centra bevinden zich meestal in de steden en zijn vaak de grootste en duurste kerken in de parochies; bijna alle kerken in dorpen zullen dus gesloten zijn, wat een religieuze ontvolking van het platteland tot gevolg zal hebben omdat bij gedwongen sluitingen in de praktijk blijkt dat minder dan 10% van de gelovigen bereid is over te stappen naar het eucharistisch centrum. Van de huidige geregistreerde rooms-katholieken in het aartsbisdom blijven uiteindelijk minder dan kerkgangers over, er wordt afscheid genomen van zo n vrijwilligers, waarvan ca koorleden, en meer dan 600 koren. Een team van gemiddeld 3 pastores zal de zorg krijgen over een verwacht aantal van bijna geregistreerde katholieken per parochie. Het overgrote deel van de huidig gelovigen heeft zich van het instituut RK-kerk afgekeerd; wat overblijft is, wat al genoemd wordt, een heilige restkerk.

5 4 Toenemend verzet Het sluitings/centralisatiebeleid leidt tot heftige emoties bij de betrokken gelovigen, vooral als ondanks steekhoudende bezwaren en aangedragen alternatieven hun kerk gesloten wordt, vieringen in hun eigen gemeenschap verboden worden en ze doorverwezen worden naar het eucharistisch centrum; een groeiend aantal lokale geloofsgemeenschappen weigert in te stemmen met de aangekondigde kerksluiting en overweegt een beroepsprocedure bij het Vaticaan tegen de gedwongen sluiting. Onbestuurbare fusieconglomeraten Een onoverkomelijk probleem vormt het groeiend gebrek aan geschikte pastoors voor een fusieparochie: meer dan 30 van de oorspronkelijk 48 fusiepastoors zijn inmiddels niet meer in functie. Hetzelfde geldt voor parochiebesturen die een toenemende kloof ervaren met hun gelovigen en geconfronteerd worden met heftige emotionele reacties. Wat doet de kardinaal als er nog meer bestuursleden en pastoors zich realiseren dat ze bestuurlijk voor een onmogelijke taak zijn gesteld en afhaken omdat ze de steeds verder oplopende spanning niet langer aankunnen? Het alternatief: missionaire lokale geloofsgemeenschappen Als alternatief pleiten wij voor een beleid gericht op het stimuleren in plaats van opheffen van lokale geloofsgemeenschappen, met een grote inbreng van goed opgeleide leken(voorgangers), die de bouwstenen vormen van de kerk en priesters die langs de hun toevertrouwde gemeenschappen trekken. Bij een dergelijk beleid zullen meer gelovigen de kerk trouw blijven en wellicht zelfs meer dan in het verleden financieel willen bijdragen; er behoeven dan ook minder kerken gesloten te worden. Steun van alle kanten Een beleid gericht op het behoud van lokale geloofsgemeenschappen ondervindt krachtige steun van: Paus Franciscus die voortdurend het belang benadrukt van lokale gemeenschappen en van de priesters die naar de mensen toegaan en niet omgekeerd groeperingen van religieuzen die hiervoor pleiten met de verwijzing naar een groot deel van de wereldkerk dat op deze wijze is georganiseerd verschillende collega-bisschoppen van kardinaal Eijk die steeds duidelijker afstand nemen van diens beleid Jozef Wissink, emeritus-hoogleraar theologie die hiervoor pleit in zijn recente publicatie: De verwoesting van een bisdom: het masterplan van kardinaal Eijk. Deze publicatie ontmoet alom grote bijval. Utrecht, 22 januari 2015 De initiatiefgroep Professorenmanifest: prof.dr. Ad van Gennep prof.dr. Wiel Hoekstra prof.dr. Jan Stoop drs. Ad de Groot prof.dr. Mebius Kramer dr. Gerard Zuidberg De tekst van het manifest is te vinden op:

6 5 3 Jozef Wissink De verwoesting van een bisdom: het masterplan van kardinaal Eijk 3.1 De publicatie van Jozef Wissink Jozef Wissink (priester en emeritus hoogleraar praktische theologie) heeft in januari 2015 een openbare publicatie uitgebracht, waarin hij stelling neemt tegen het beleid van kardinaal Eijk. Priester Wissink, die ook emeritus-hoogleraar praktische theologie is, vindt dat de kardinaal wel erg gretig snoeit. Eijk zou ook kerken sluiten die nog wel levensvatbaar zijn en zich niets aantrekken van de alternatieven die lokale gemeenschappen presenteren. Daardoor haken veel kerkgangers af, waarschuwt Wissink. Hij vermoedt dat het Eijk daar ook om te doen is. De kardinaal zou proberen alleen een harde kern van trouwe gelovigen te behouden. "Wie bereid is alleen de grote heiligen over te houden", vindt Wissink, "is een sektariër, die de barmhartigheid van Jezus jegens de scharen mist". Gemeenschappen voelen zich volgens hem niet serieus genomen. "Wanneer het leiderschap slechts tekentafels en decreten kent, wanneer het met andere woorden dictatoriale trekken krijgt, raken mensen verbitterd." (Citaat uit Trouw van 23 januari 2015) Voor de tekst van de publicatie van Jozef Wissink, zie bijlage De reactie van het bisdom op Jozef Wissink De kardinaal heeft ongekend fel gereageerd op de publicatie van Jozef Wissink. Een optelsom van verdraaide feiten, overdrijvingen en verzinsels, luidde het oordeel. Wissink zou Eijk tot zondebok maken. En dat terwijl de kardinaal slechts boodschapper van het slechte nieuws is. Voor de officiële reactie van het aartsbisdom op de publicatie van Jozef Wissink zie bijlage Steunbetuiging voor Jozef Wissink van 93 emeriti Mede door de felle reactie van de Maliebaan op de publicatie van Jozef Wissink is kort daarop een steunbetuiging verschenen voor het betoog van Jozef Wissink, ondertekend door 93 emeriti (de dekens, leden van het kapittel, priesters, pastoraal werkers en diakens) van het aartsbisdom met de volgende tekst: Geachte bisschop en andere leden van de bisdomstaf, Als emeriti pastores, pastoraal werk(st)ers, diakens, priesters, parochiemedewerkers die jarenlang actief zijn geweest en dat vaak nog zijn in het pastoraat in diverse parochies en instellingen in het Aartsbisdom Utrecht, hebben wij met instemming kennis genomen van het artikel De verwoesting van een bisdom van de hand van collega Jozef Wissink. We zijn overtuigd van de eerlijke en integere wijze waarop Jozef Wissink uitdrukking heeft gegeven aan zijn grote bezorgdheid over de ontwikkeling van het pastorale beleid in het Aartsbisdom. We onderschrijven zijn analyse van de brief van Kardinaal Eijk van 23 november 2014, zijn kritische vragen en opmerkingen over de inhoud van genoemde brief. We stellen grote vragen bij de wijze waarop door het bisdom gereageerd wordt op de kritische bijdrage van Jozef Wissink. Een open gesprek over de actuele ontwikkelingen in ons bisdom stellen wij ten zeerste op prijs.

7 Vanuit het bisdom is al snel een rectie gekomen op deze steunbetuiging. Secretarisgeneraal van het aartsbisdom Hans Zuijdwijk, in een interview gevraagd naar zijn reactie op de steunbetuiging van 93 emeriti aan Jozef Wissink en hun verzoek om een open gesprek, vindt een gesprek niet nodig: "Wij hebben onze visie besproken met alle beroepskrachten die het beleid gaan uitvoeren. Zij hadden unaniem erkenning voor onze analyse en onze oplossingen. Dat een stel emeriti en gepensioneerden laten weten dat ze er net zo over denken als Wissink, tja, daar nemen we dan kennis van." 6

8 7 4. Verbond van Verontruste parochianen Nederland Uit verontwaardiging over het massale kerksluitingsbeleid van kardinaal Eijk heeft oudnotaris mr. Wim Gaalman een website opgezet voor Verontruste Parochianen. Zijn doel is om een grote database aan adressen te verkrijgen. Saamhorigheid en bemoediging is de leus van vele parochianen, en niet de ontmoediging van parochianen en vrijwilligers, die kardinaal Eijk nu ingang heeft gezet. In korte tijd heeft Wim Gaalman al meer dan volgers met hun adressen, die hij via zijn blog regelmatig van informatie voorziet. Op de website kan men zich aanmelden als steun en om op de hoogte te worden gehouden. Het is bekend dat een aantal groeperingen binnen onze kerkelijke samenleving ook grote ongerustheid uitspreekt over de visie van de kardinaal en het daaraan te koppelen beleid van het massaal sluiten van kerken en het opheffen van plaatselijke geloofsgemeenschappen in stad en dorp, zoals Bezield Verband Utrecht, het Professorenmanifest, de groep van bijna 100 emeriti en tenminste 15 Oversten van Nederlandse kloosterorden. Zij doen er alles aan om het komende tij van massale kerksluitingen te keren. Vitale geloofsgemeenschappen zijn en blijven de basis van een vitale Nederlandse Kerkprovincie, waarin gelovigen zijn verzameld in lokale geloofsgemeenschappen en dat is nu ook juist wat onze paus Franciscus sinds zijn aantreden steeds weer benadrukt! Als u binnen uw eigen geloofsgemeenschap een VERONTRUSTE parochiaan bent en vreest voor de sluiting van uw kerk en de opheffing van uw geloofsgemeenschap, dan kunt u via deze webpagina een DRINGEND BEROEP DOEN op onze Paus, de kardinaal en de Nederlandse bisschoppen om dit snel naderende onheil zoals door Mgr. Eijk beschreven en beleidsmatig als onomkeerbaar ondersteund nog TIJDIG af te wenden. Het lijkt vijf voor twaalf te zijn, maar het is nog niet te laat! De situatie van de R.K. Kerk in ons land en in ons aartsbisdom is uiterst zorgwekkend. De meeste kerkbezoekers lijken steeds meer te vergrijzen, kerkbijdragen verminderen en het aantal priesters neemt niet alleen af, maar is minimaal. Via het verbond VPN zult u op het parochianenblog voortaan zoveel mogelijk op de hoogte worden gehouden van de komende ontwikkelingen binnen het aartsbisdom Utrecht en de andere bisdommen. De communicatie met en tussen vitale geloofsgemeenschappen zal daarmee de komende tijd ongetwijfeld sterk worden bevorderd. Ons verbond heeft als basis de R.K.- verbondenheid en saamhorigheid. Hierdoor ondersteunen we elkaar in alle opzichten, vooral in onze uiting van grote ongerustheid over de uitgesproken visie en het voorgenomen beleid van kardinaal Eijk en andere bisschoppen. Dit beleid wordt blijkbaar ondersteund door hun actieve pastorale medestanders. Of die medestand in werkelijkheid ook van harte is, wordt door velen juist in deze tijd steeds meer in twijfel getrokken.

9 8 Bijlage 1: Overzicht reacties oproep Noodkreet "Waar er twee of meer in mijn naam bijeen zijn, ben ik in hun midden", aldus O.L. Heer. Als geloofsgemeenschap kunnen wij (helaas) ook zonder priester samen Kerk zijn. Waarom ontneemt onze aartsbisschop ons dat recht? Wij zijn als gelovigen meer dan alleen maar slippendragers, jaknikkers en contribuanten. Wij vormen samen onze Heilige Kerk. Geef Kardinaal Eijk s.v.p. een honorabele studiepost ergens in de Kerkorganisatie waar deze hoog opgeleide man zonder enige empathie, de gemeenschap geen kwaad meer kan doen. Th.H. te K. Onbegrijpelijk dit beleid, geen woorden voor. J.M. van Stralen, Maartensdijk Kardinaal Eijk lijkt zich van niets en niemand wat aan te trekken. Het proces van kerksluitingen en het - als gevolg daarvan - opheffen van geloofsgemeenschappen moet gestopt worden voor het te laat is. A.S. te B. Als dit doorgaat, worden niet alleen kerken opgeheven maar hele parochies kapot gemaakt! J.S. te B. Ondergetekende is zeer bezorgd omtrent deze gang van zaken. Hoewel het gaat om het aartsbisdom Utrecht heeft het onwillekeurig ook uitstraling naar andere diocesen en ontstaat er een tweedeling in katholiek Nederland. Hetgeen zeer te betreuren is. Jacques van Leeuwen, Almere-Haven Ook in onze gemeenschap dreigen 5 van de 6 kerken gesloten te worden. Met een bus naar de ene kerk die nog in gebruik is? Daar zal niet veel animo voor zijn. Dus haken velen af of zoeken naar alternatieven. M. Mol-Tromp, Veldhoven Geloofsgemeenschappen moeten bij elkaar blijven. Els Rademaker-Vos De kleinere geloofsgemeenschappen moeten behouden blijven!!!!! stop de kerksluitingen. J.J.M. Bonsen, Biddinghuizen Het is van belang in de nabije woonomgeving, waar de parochiekerk door de jaren heen een centrale rol gespeeld heeft, samen te komen. Met elkaar te breken en delen en op andere momenten een ontmoetingsplek te creëren waar interessante ontwikkelingen kunnen plaats vinden. H.M. van Kortenhof, Montfoort Collega-bisschoppen van Mgr. Eijk laten zien hoe ook op een BARMHARTIGE wijze noodzakelijke saneringen in de R.K.Kerk in Nederland kunnen worden doorgevoerd. We zien in feite een botsing tussen theologie en sociologie. Terwijl Mgr. Eijk radicaal kiest voor de theologie, hebben andere bisschoppen gelukkig meer oog voor een juiste balans met de sociologie. Met name Mgr. Korte zegt: Ik wil ook de sociologische kant waarderen. Hij zet in op behoud en revitalisering van de LOKALE GELOOFSGEMEENSCHAPPEN. Dit betekent dat dorpskerken in principe open dienen te blijven. In zijn woorden: Ik wil de Kerk bij de mensen houden. ALLEEN LANGS DEZE WEG KAN EEN DREIGENDE RELIGIEUZE KAALSLAG VAN HET PLATTELAND WORDEN VOORKOMEN! Kees Roelands, Eerbeek Een religieuze ontvolking van het platteland moet worden tegengehouden! Irene Roelands, Eerbeek.

10 9 Essentieel voor RK is m.i. respect voor sacraliteit van plaatsen. Niet gebouwen - die kunnen vervallen raken etc. - maar wel de plek die ze markeren. Vaak een 'heilige plaats'. Daar zou toch minimaal een (open!) bidkapel moeten blijven, als centrum waar mensen contact kunnen zoeken met God. De sacrale ruimte zou een plaats moeten blijven van ontmoeting tussen God en mens. Die mogelijkheid zou een bisschop moeten beschermen. De wijze waarop dit in het aartsbisdom gebeurt, beangstigt mij zeer. A.W. Mijn parochie is een eucharistisch centrum wordt dus niet gesloten maar er is veel wat niet meer mag. Het wordt langer hoe meer een klerikale kerk. Het is moeilijk om het geloof over te brengen en uit te dragen als je eigen visies opzij moet zetten zonder dat er over gepraat kan worden omdat iets is zoals het is en omdat iets niet meer mag. Mariëtte v.d. Boogaard, De Meern Onze kerk in De Steeg is gesloten, De gemeenschap valt uit elkaar, zeker als ook de viering op woensdag in de prot. kerk na 2 jaar verboden wordt. Niemand draagt meer bij aan kerkbalans, niemand gaat naar het Euch. centrum en slechts 5-10 mensen bezoeken een andere, nog open, kerk. Leo Smeets, De Steeg Als voormalig bestuurder van de St. Victorparochie in Apeldoorn heb ik ervaren hoe onze welvarende financieel gezonde parochie door het overkoepelende parochiebestuur vakkundig werd geplunderd en ontmanteld om een andere locatie ( het huidig eucharistisch centrum) overeind te houden. Onze vitale, open en transparante parochie op "vruchtbare grond", een toplocatie met een basisschool (als bron voor jonge aanwas en geloofsoverdracht ) en middelbare school moest sluiten. Dit alles vormde waarschijnlijk een grote bedreiging voor de huidige, inmiddels enig overgebleven katholieke kerk in Apeldoorn, waar men steeds verder lijkt weg te zakken in nostalgie en sentiment en een kerk word die zich afsluit voor mede-gelovigen die opgegroeid zijn in een andere katholieke traditie. Corné de Haan, Apeldoorn Een gemeenschap zonder lokale kerk is geen gemeenschap. G.O. te R. Door het sluiten van onze kerk wordt een hele hechte gemeenschap over de IJssel uit de kerk gejaagd. Ook buitenparochianen van wie de kerk al gesloten is, hebben nu weer geen kerk. I.M. Monseigneur Eijk moet luisteren naar het elan en de inspiratie in de parochies. Maar misschien is er over en weer geen vertrouwen meer. De polemieken vertrekken vanuit volstrekt andere werelden. W.G. Door een negatieve en autoritaire benadering van maatschappelijk -religieuze veranderingen binnen Nederland wordt een nog vitale kerk grote schade toegebracht. L.J.A. Oomen Het gedwongen fusieproces is niet primair gebaseerd op behoud van alle gelovigen als zijnde de Kerk van Jezus Christus. Materiële argumentatie is dominant, en tevens niet zuiver. Is paus Franciscus tijdens het 'ad limina' bezoek wel juist geïnformeerd? Jan Ramakers, Eersel Deze manier van parochiefusies heeft in Geldrop, van vijf parochies naar 1 centrumkerk, al bewezen wat de gevolgen kunnen zijn. De terugloop is duidelijk. De meeste mensen zijn verdwenen. Leo le Large We hebben geen CEO nodig maar pastores, herders, gewijd en ongewijd, neen toegewijd! A.v.O.

11 10 Wij worden met afbraak kerk en sluiting bedreigd. We hebben een hechte parochie met veel ouderen; die laat je toch niet in de steek. Je haalt de ziel uit het dorp. Dat accepteren we niet. Ank Schrama, Biddinghuizen Het is en blijft belangrijk dat mensen in hun eigen vertrouwde omgeving hun geloof kunnen belijden. Waarom bezig zijn met kerksluiting? Het zou veel beter zijn om te bouwen aan een kerk met toekomst visie. Daarvoor moet je investeren in de jonge mensen en vieringen maken waar zij zichzelf in herkennen. Stop daar energie in, dat is waardevol, dat is zinvol. Tuurlijk komt de kerk niet meer zo vol als vroeger. Maar als onze kerkleiding al niet meer in een toekomst gelooft en daarin wil investeren, wie moet het dan doen. De Paus, wij gewone mensen? C.W. Laten we juist in deze tijd met veréénde kracht samenwerken aan positieve en opbouwende zaken. Na afbraak komt er niet zo snel meer iets van een hechte gemeenschap terug! Beter samen zoeken naar bezielende samenwerking met plaatselijke Christenen om van daaruit weer iets bruisends op te bouwen in de Geest van onze Heer!!! G.W. De werkwijze van de bisschoppen in Nederland en zeker ook die van de (hulp-)bisschop van den Bosch stuurt mensen de kerk uit. Geen ruimte voor overleg, geen ruimte voor vrijwilligers die goed draaiende geloofsgemeenschappen overeind houden. En dan ook nog in de krant zetten dat het je koud laat. Jezus van Nazareth was een hervormer die nieuwe paden bewandelde. Wij hebben bisschoppen nodig die dat inzien en ook uitvoeren. F.H.J. Hulzink, Best Ik mag niet toestaan dat een levende geloofsgemeenschap zo maar wordt opgeheven en verwezen wordt naar een parochie/kerkgebouw kilometers verder gelegen. Richard Schreurs, Best Als voormalig vice voorzitter heb ik het fusieproces van onze (kleine) parochie meegemaakt. Na ampele overwegingen met financiële en pastorale beloftes zijn we onder dreiging van het decreet van de Kardinaal overstag gegaan met de fusie. Als je de "kerk" (toen) niet vertrouwen kon, wie dan wel. Geleidelijk aan gingen we ons belazerd en beroofd voelen van alle bezittingen waarmee we de parochie draaiende hielden. Langzamerhand werd ons de nek omgedraaid, minder vieringen, minder vrijwilligers (duurdere pastors), geen zeggenschap, zeg maar een dictatoriaal bewind. We zijn / ik ben er nietsvermoedend ingetuind!! Na ruim 20 jaar (oneervol) uit functie en als "dank" sluiting van de kerk. De ziel wordt daarmee uit ons dorp gehaald en zullen we ons met hand en tand tegen verzetten. We hebben de farizeeërs en tollenaars binnen de kerk helaas leren kennen. Toch is ons dorp strijdvaardig als nooit tevoren. We gaan door hoe dan ook. Gert Snelting, Megchelen Levendige geloofsgemeenschappen van mensen die met hart en ziel samen kerk zijn gaan ten onder aan het beleid van onze bisschop, die meent dat hij en hij alleen het ware geloof verkondigt. Hoe stond Jezus toch ook alweer tegenover de Farizeeërs...? I.J.S. Wij willen onze eigentijdse, betrokken en geestelijk vitale Geloofsgemeenschap van O.L.V. van Altijddurende Bijstand behouden. In navolging van Christus voor elkaar en voor onze wijde omgeving. Henriëtte en Daan Schwagermann, Bilthoven Het beleid van kardinaal Eijk en diverse overige bisschoppen in Nederland leidt tot volledige afbraak van het katholieke leven in Nederland wat door onze voorouders over vele vele jaren is opgebouwd. De door kardinaal Eijk ingezette reorganisatie schiet zijn doel volledig voorbij en is contra-productief. Peter Stijntjes, Best Heel veel parochies kunnen met een pastoraal werker in deeltijd uitstekend blijven functioneren in hun eigen woonplaats. Op hoeveel meer plaatsen de kerk present is, des te beter. Gerke Renting, predikant PKN

12 11 Omdat ik meegemaakt heb dat als een kerk gedwongen gesloten wordt, de gelovigen de kerk de rug toekeren. De parochianen voelen zich in de steek gelaten. B.S. Andringa- Brattinga, Maartensdijk De kerk gaat ten onder aan haar voorkeur voor autistische bisschoppen. Jammer. Ed Schreurs, Best Wij, mensen, zijn de kerk. Ik vind het heel pijnlijk als daar aan voorbij wordt gegaan. Karin Melis, Noordwijkerhout Haal de bezieling niet weg bij de gelovigen op lokaal niveau, denk met ze mee en zoek creatieve wegen naar de toekomst. Daal af en luister! Jos van Oord, theoloog Dit beleid baart ons grote zorgen. J.W. Er vindt een verdergaande afbrokkeling van de katholieke geloofsgemeenschappen plaats, door het foute beleid van het bisdom, dat geen rekening houdt met de cohesie in die geloofsgemeenschap zelf. H.O. In mijn parochie worden vrouwen zwijgend de kerk uitgewerkt; alle initiatieven om een levende gemeenschap te blijven met vrijwillige vrouwen die ook gebedsdiensten leiden/organiseren worden stilletjes weggewerkt. Lectoren worden beknot; vrouwen worden zoetjesaan uitgerangeerd. Priesters die alleen missen doen zijn er dan en die zijn niet meer met de gemeenschap verbonden, maar voelen zich erboven verheven. 'Het moet' zegt men dan, ja...maar volgens mij niet van God...'Gebouwen mogen minder, maar sluit geen gemeenschappen die op eigen initiatief hoe en waar dan ook bijeen willen blijven. Men fuseert gebouwen maar amputeert gemeenschappen en slaat ze uit elkaar. J.K. Mijn kinderen willen later ook nog naar de kerk kunnen!! R. Klerk, Nieuwegein Dit beleid leidt tot verdere leegloop van de R.K. Kerk in Nederland. I.T. Ervaring leert dat lange reistijd om eucharistiediensten bij te wonen voor velen een reden is om niet te gaan. De bisschoppen zouden blij moeten zijn als "leken" een gemeenschap overeind willen houden. Ook wil ik pleiten voor gehuwde priesters. R. Kerkhoven De gemeenschap bestaat uit mensen die elkaar willen blijven ontmoeten. Dat kan zijn in een eucharistieviering, maar in de toekomst zal dat meer en meer een lekenviering zijn. De gemeenschap kan uiteindelijk wel zonder priester, maar de priester niet zonder gemeenschap. Stop met machtsdenken, omzien naar elkaar dichtbij de kerk houdt de lijnen kort. Fuseren brengt veel verdriet met zich mee, maar ook nieuwe, andere culturen en die laten zich niet dwingen. En hier wordt ook zomaar voorbijgezien aan de oudere, voor wie het kerkbezoek soms het enige uitje in de week is. Verder weg? Daar kunnen zij niet komen. A.d.B. Vertrouw op de daadkracht van deze Paus en zijn positieve instelling. J.W. Verhoef, Amersfoort De druk om vitale geloofsgemeenschappen op te heffen en kerkgebouwen te sluiten betekent een ontmanteling van actieve en vitale geloofsgemeenschappen. J.O.M. Het gaat in de kerk om mensen die samen willen vieren dicht bij huis. M.T. kerk is van mensen en niet van een wereldvreemde kardinaal! J.C. De R.K. kerk moet ook op het platteland blijven bestaan. Sluiten van een kerk betekent het opheffen van een geloofsgemeenschap. L. Scholten

13 12 Volkomen mee eens. Waar is eenheid in verscheidenheid gebleven? Laat mgr. Eijk eerst de alternatieve bekijken. Leken weer scholing geven niet volgens zijn stramien van kortzichtigheid. Weer geen leken maar zet ze actief in, ook op het altaar! We hebben elkaar nodig. Mgr. Eijk schaar je MET ons niet boven ons. (Helaas die mogelijkheid heeft hij niet). G. Oomen In Doetinchem de Huet is het tiental jaren geleden door protestanten en katholieken samen opgerichte kerkelijk centrum de Wingerd onttrokken aan de rk eredienst. De rk geloofsgemeenschap is zowat opgelost. Niet alleen het kerkgebouw is belangrijk maar vooral de bloeiende Geloofsgemeenschap, die gaat verdampen als de kerk gesloten wordt. Veel mensen kunnen en vooral: willen niet eens naar het eucharistisch centrum dat nu 8 kilometer weg ligt. Er is op zondagmorgen geen openbaar vervoer en er zijn o.a. 50 parochianen boven de 80 jaar. Wanneer wij t.z.t. naar Zwolle moeten is alles afgelopen (45 km). A. Scholten-Thijssen, Biddinghuizen Ik ben 78 jaar en heb al meerdere kerksluitingen meegemaakt, maar toch steeds weer een gemeenschap gevonden. Maar nu wordt het toch steeds moeilijker om nog een plaats in een kerk te vinden, want die zijn er straks niet meer. J.M. Boelhouwer, Amersfoort Onze geloofsgemeenschap in Lonneker bij Enschede is volop bezig met de strijd om te blijven bestaan. Hoewel we nog niet direct bedreigd worden, gebeuren er in onze directe omgeving zeer verontrustende dingen. Kerksluitingen worden voltrokken of dreigen. B. Kok, Lonneker Hoewel in het Groningse er niet direct een dreiging van sluiting of opheffing is, beseffen wij hoe belangrijk het is om de eigen gemeenschap, zeker als die vitaal is, in het leven te houden. L.v.D. Ik vrees dat alle kleine vitale geloofsgemeenschappen zullen verdwijnen door het catastrofale beleid in ons bisdom. H. de Jong, em. pastor Mijn keuze is bepaald door grote ongerustheid over het beleid van Monseigneur van Eijk Eigentijdse initiatieven in de kerken worden gedwarsboomd! Wat opgebouwd is de laatste jaren in enthousiaste geloofsgroepen, wordt afgebroken door regels van hogerhand! Dit past niet meer in deze tijd! M. Coffeng, Amersfoort Ik ben het volstrekt eens met deze noodkreet. Dr. J. Kremers, Bilthoven Ik geloof in de kracht van de plaatselijke gemeenschap Ik verwerp het centralistische beleid van Eijk. W.P. Willibrordus en later al onze missionarissen stichtten vele parochiegemeenschappen waar zij slechts enkele keren per jaar konden voorgaan. Het beleid om het aantal priesters bepalend te doen zijn voor het aantal geloofsgemeenschappen is derhalve in strijd met de historische verworvenheden van onze kerk. De huidige leiding " steelt" mijn kerk!!! Gerard Vinke De eigen Geloofsgemeenschap geeft geborgenheid en samenhorigheid. Dit is wat Kerk voor mij is, niet een ver weg gelegen eucharistisch centrum. M.G. Volkomen eens met de noodkreet. Mgr. Eijk zou als herder naar de mensen moeten gaan en zich niet van hen verwijderen. Geloof, hoop en Liefde. Daar moet de kardinaal wel eens aan herinnerd worden. J. den Hoed, Harderwijk De geloofsgemeenschappen zijn heel belangrijk voor de samenhang van de dorpskernen. I. Slee

14 13 Hij wil kerken sluiten die nog goed levensvatbaar zijn. Mocht dit in Leersum gebeuren, dan wil onze gemeenschap massaal overstappen naar de PKN in Leersum. J.Dijkstra, Leersum De samenwerking met onze broeders en zusters wordt kil verstoord door de fatale beslissingen van bisschop Eijk. De kerk is een plaats van bezinning en bezielend contact. Dat wordt nu vanwege de sluitingen ruw om zeep geholpen. Niek en Wil van der Hoest Het is ongelooflijk pijnlijk om te zien hoe mensen die met hart en ziel aan de kerk verbonden zijn, buitenspel worden gezet en monddood worden gemaakt. Corry Schellekens, em. pastoraal werkster Sluiting van lokale kerken is een fatale misrekening van Mgr. Eijk. Parochianen zoeken hun eigen weg met elkaar in lokaal verband of erger...haken af. Geloven doe je niet alleen volgens de decreten van de kardinaal, maar zit van binnen. Nieuwe gemeenschappen zijn in opkomst, maar dan zonder decreten van de kardinaal. B. van Maarschalkerwaart Natuurlijk is het zo dat de RKKerk in nood verkeert. De vraag is echter of je de kleine vlammetjes die er nog zijn moet uittrappen. Mijn antwoord daarop is : NEE. Monique Leclerq, Nijmegen De teneur die Mgr. Eijk ten toon spreidt verdient een helder tegengeluid. Dus bij deze, vanuit Tilburg. D. IJzerman Ik betreur het beleid van onze bisschop Monseigneur Eijk dat louter lijkt te berusten op economische motieven om de kerkelijke organisaties binnen ons bisdom financieel gezond te maken. Het lijkt erop dat er naar goede initiatieven niet geluisterd wordt. Monique Derks Ook ik hoor in onze parochie vele gelovigen zeggen dat zij bij sluiting van de kerk zullen kiezen voor een protestantse kerk in plaats van een door de kardinaal aangewezen kerk in een andere plaats. Zo zal ik zelf ook beslissen. Ik zal dan de katholieke vieringen erg missen. J.H. Bast, Leersum Een dringende oproep. Laat ons toch rustig gestalte geven aan ons geloof. Steeds is er onrust. We kunnen onszelf prima bedruipen! Riet Kroes, Bennekom Wij zijn een parochiegemeenschap, die eigenlijk al dicht had gemoeten, maar door onze strijd zijn we nog steeds open en we blijven doorvechten. Mevr. Rouwhorst, Elburg Vooral in plattelandsparochies is behoud van kerken of plaatsen waar je eucharistie kunt vieren van wezenlijk belang. Onze kerk is al gesloten en de gemeenschap is voor een groot deel uit elkaar gegroeid. Op de plaats waar we nog samen kunnen komen, mogen alleen gebedsdiensten gehouden worden. en dat is voor ouderen heel verdrietig. Dinie van t Erve, Amersfoort De kerk is meer dan een bedrijf: Het is een bezielde gemeenschap van gelovige mensen. De wijze waarop nu door bisschop van Eijk wordt gehandeld lijkt hier volledig aan voorbij te gaan. Dat is een ernstige bedreiging voor de geloofsgemeenschap die bestaat uit mensen. Alleen de 'boekhouder' wordt hier op korte termijn blij van. John van den Enden, s Gravenzande Wij vinden het verschrikkelijk dat zoveel lokale gemeenschappen moeten vechten voor hun voorbestaan. Deze mensen zien naar elkaar om, ze willen Jezus Christus boodschap hier en nu uitdragen in hun dorp/wijk/stad door elkaar te ondersteunen en met elkaar een katholieke gemeenschap te zijn. Mart en Toos Lammers, Wageningen

15 14 Wij hebben veel oudere parochianen, die gaan lopend of met de rollator. Kunnen dus niet in een andere plaats in de kerk komen. We gebruiken het gebouw voor allerlei activiteiten. Vooral voor ouderen. Mariet Evering, Lonneker Als vervolg-steunactie op mijn recente brief aan bisschop W.J. Eijk d.d , waarin ik hem dringend vraag begrip te tonen voor de huidige penibele situatie van onze lokale geloofsgemeenschap en verzoek spoedig passende maatregelen te treffen voor redding van de Oosterbeekse r.k. gemeenschap St.Bernulphus van een naderende en voortijdige definitieve ondergang. Deze brief is ter kennisgeving ook verzonden naar mgr André Dupuy apostolisch nuntius Den Haag. G.M.L.M. van de Wiel, Oosterbeek Een herder hoedt zijn schapen en "stuurt ze niet het bos in". G.R. Geloofsgemeenschappen dienen zo dicht mogelijk bij de woonplaats van de gelovigen te vinden zijn en zeker in een plattelandsgemeente met meerdere kernen is voorzichtigheid geboden. H.d.W. Lokaal vieren, leven en beleven van geloof acht ik van groot belang voor het voortbestaan van een geloofsgemeenschap. R.K. te H. Ook mijn kerk, st. Franciscus Xaverius in Amersfoort dreigt in de toekomst gesloten te worden. Daarnaast vind ik de houding van dhr. Eijk bijzonder star en niet getuigen van enig inlevingsvermogen hoeveel verdriet het geeft als je kerk dicht moet. T.K. Ook kleine geloofsgemeenschappen hebben hun rechten, we zijn uit ons dorp verdreven en moeten nu kerken in een dorp verderop, jammer voor de ouderen onder ons die hun vertrouwde kerk en parochie zagen verdwijnen. A.v.B. Onze kerk heeft de reformatie overleefd, maar nu dreigt deze gesloten en verkocht te worden. Met het verdwijnen van de kerk zal de r.k gemeenschap ook verdwijnen. Juist op het platteland waar een hechte gemeenschap is, zal verloren gaan. T.S. Zoveel bereidwillige vrijwilligers, zo weinig steun vanuit het bisdom. Warmte en inspiratie vind ik alleen binnen mijn eigen geloofsgemeenschap, vanuit het bisdom ervaar ik louter desinteresse. T.V. Als parochiepriester ben ik in het aartsbisdom op meerdere plaatsen geconfronteerd met fusering van parochies. Op grond van daarbij opgedane ervaring ben ik ervan overtuigd dat van boven af opgelegde fusies afbreuk doen aan de gemeenschapsgedachte van het oorspronkelijke christendom. Frans van Schaik, Nijmegen Kardinaal Eyck c.s. heeft liever een kleine gemeenschap die aan alle regels van de conservatieve leiding voldoet dan een grote groep mensen die aan de leer van Jezus Christus voldoet. B.v.R. Omdat ik mij hele grote zorgen maak over de toekomst van de geloofsgemeenschappen in Nederland, in het bijzonder in het bisdom Utrecht. Ik werk als voorganger/dirigent/theoloog in verschillende parochies in het bisdom en zie met lede ogen hoe de teloorgang vaart neemt, niet in de laatste plaats door alle regels, wetten, beslissingen van de bisschop, de pastores of soms ook door het kerkbestuur (gedwongen?). Theo Menting, Wehl /Loo Ik vind de kerksluiting (in mijn geval in Apeldoorn en omstreken) te vergelijken met zelfmoord, hetgeen de katholieke kerk ten zeerste afkeurt. Er zijn bij de sluiting in 2013 bloeiende en financieel gezonde kerkgemeenschappen om zeep gebracht. I.H. Na jaren ervaring in het pastoraat weet ik hoe belangrijk het is voor mensen dat de kerk een menselijk gezicht dichtbij is. L.S.

16 15 Door dit beleid worden mensen die beperkt zijn in hun mobiliteit verbannen uit de kerk. Mijn moeder van 79 die geen eigen vervoer heeft wordt uit haar kerk waar ze al 51 jaar trouw elke week komt verjaagd. Ook nu al zijn er geregeld zogenaamde clustervieringen waarvoor ze aan de andere kant van de stad zou moeten. Onmogelijk voor iemand zonder eigen vervoer en met de Regiotaxi ben je óf véél te vroeg of té laat in de kerk. Na afloop kan je zomaar een uur moeten wachten op de Regiotaxi dus dat is ook geen optie. Dus gaat ze dan maar niet. G.Z. Het gemeenschap zijn bestaat uit samen kerken. Willen we de kerk laten leven dan moet je het in de buurt houden dan kunnen we elkaar steunen en ons geloof samen vieren. Om te kunnen kerken moet je niet km-ers moeten rijden zodat het een dagje uitje moet worden want dan zal er geen gelovige kerkganger overblijven! Creatief samen zoeken naar een oplossing om het financieel gezond te houden is één van de mogelijkheden. Laat elke parochie zelf verantwoordelijk zijn hoe de weekendvieringen in te vullen! En voor de financiën. Een parochie die financieel gezond is kan je en mag niet sluiten! Onze parochie heeft zelf de kerk opgebouwd..zelf alles betaald! Dan mag en kan je hem niet sluiten! D.W. te B. Wij oude mensen kunnen niet zomaar ineens naar een verdere kerk, we hebben geen vervoer. We verliezen de band met onze eigen, vertrouwde parochie-gemeenschap. Er zijn genoeg toegewijde, opgeleide mensen die voorganger kunnen zijn, dat mag ons niet ontnomen worden, we worden gedwongen onkerkelijk, als de bisschop eigen vieringen verbiedt, zoals onlangs in Bennekom. Wij hebben groot verdriet om deze maatregelen. Moeten velen van ons, als ouderen zo verder, zonder kerk? En hoe kunnen de jongeren van ons leren? D.B. Ik wil dat de bisschoppen de franciscaanse deemoed en luistervaardigheid gaan hanteren. Open staan voor de gewone gelovige die zoekende is hoort daar echt toe. Thieu Dollevoet Een gemeenschap heeft, bij goed functioneren, het recht om zelf te beslissen hoe zij de gemeenschap vorm geeft. Dat daar gesprekken, adviezen en suggesties van boven af komen, dat moge zo zijn. Maar de concrete beslissing of een gemeenschap zelf wil blijven bestaan, dat is aan hen. Per parochie zal ook gekeken moeten worden naar de leefbaarheid, plannen en onderkomen. komen ze hier niet uit, dan zal de maliesingel in samenwerking met de parochie tot een oplossing moeten komen. Harde top-down besluiten dragen niet bij aan het in stand houden van geloofsgemeenschappen. Wouter Kamp, Utrecht Ik vind dat wij ons geloof moeten uitbreiden en uitdragen in plaats van indammen. Ik hoop dat jullie een goed alternatief hebben om de leegloop een halt toe te roepen. E.E. In Brabant is het ook vreselijk gesteld met kerksluitingen. Iedere keer gaat het om financiën, terwijl het om mensen moet gaan. In Eindhoven zijn nog maar 2 parochies, terwijl de Stadskerk, een kerk van ons allen ingenomen is door de op dezelfde manier handelende deken. De gehele gemeenschap is naar elders moeten vluchten. Gemeenschappen worden uit elkaar gejaagd, zo ook in Veldhoven waar de minst praktische kerk open blijft en de meest bindende kerken gesloten worden. Ook hier is dezelfde deken de hoofdrolspeler. Mensen gruwen ervan. K.B. De centralisatie van eucharistisch centra is heel slecht. Als wij als ouderen wekelijks de eucharistie mee willen vieren moeten wij daarvoor 50 km reizen. Dat doen we dus niet. Bovendien wordt uit de andere parochies het hart van het gelovig-kerk-zijn gehaald. Parochies die vaak goed functioneren verliezen hun elan, mede doordat vrijwillig(st)ers de moed verliezen bij de aanpak van bisschop Eijk. Cor Appelboom-Harte, Harderwijk, em. pastoraal werkster

17 16 Door het fuseren van vele parochies verliezen mensen het contact met de voorgangers en ook onderling omdat men zich toch gaat terugtrekken. De katholieken nu willen leven zoals die ene mens ons dat duizend jaren geleden heeft voorgedaan. Omzien naar elkaar en geïnspireerd raken door elkaar en door de voorgangers die oog hebben voor de parochianen. Door alle fusies zijn de voorgangers meer managers dan spirituele leiders. De grote parochies worden haast onbestuurbaar voor vrijwilligers en mensen haken af waardoor de bisschop weer een aanleiding ziet om een kerk te sluiten. Zo belanden we in een vicieuze cirkel, Bovendien is ook het beleid van de kardinaal rigide en een top down beleid. Er is geen overleg. Er heerst een angstcultuur. Priesters hebben soms wel andere opvattingen maar mogen dat niet uiten uit angst hun benoeming kwijt te raken. Dit noem ik een angstcultuur. In de week van de eenheid hebben we gebeden om eenheid; echter de katholieke kerk met al zijn regeltjes dwarsboomt deze eenheid. Jarenlang hebben wij een traditie gehad van een oecumenische Aswoensdag viering maar omdat een dominee geen askruisje mag toedienen, terwijl het geen sacrament is, is er geen oecumenische viering meer mogelijk in het eucharistisch centrum. Weg eenheid. G.B. Dit wordt van bovenaf opgelegd en niet van onderaf gedragen. Veel welwillende geëngageerde gelovigen haken af, omdat ze deze houding van bovenaf ongeloofwaardig vinden. Gerard Westendorp Ik vind het heel belangrijk dat geloofsgemeenschappen blijven bestaan. Ik geloof in gemeenschappen die samen iets vieren en iets voor elkaar betekenen. Dat mensen van die gemeenschap mogen zijn wie ze zijn ongeacht hun geaardheid of opvattingen. Dat men elkaar accepteert. W.B. te H. Door het sluiten van parochiekerken met een kwalitatief levende geloofsgemeenschap en parochianen ahw te verplichten gebruik te maken van een parochie in groot verband, haken zonder twijfel parochianen af. Bekend is dat RK-parochianen in deze situatie gaan kerken bij PKN-gemeenschappen. Paul van Duuren, Apeldoorn Omdat ik zelf aan den lijve hebt ondervonden wat het is om je eigen parochie kerk te verliezen en verdwaald te raken. Tegelijkertijd wordt ook het parochieteam van de nieuwe grote parochie letterlijk gedecimeerd met als resultaat burn out van enkele van de over gebleven teamleden. K. Maseland, Arnhem Mijn kerk wordt sluiting met bedreigd terwijl daar wekelijks ruim 100 parochianen komen en wij jaarlijks met elkaar ruim ,= hoesten. Genoeg om een vitale geloofsgemeenschap te vormen. J.O. te K. De politiek van concentratie van geloofsgemeenschappen tot mega parochies is funest voor het voortbestaan van de geloofsgemeenschappen in grote delen van het bisdom maar vooral op het platteland. Huub Schrader, Oldenzaal Wij merken in onze geloofsgemeenschap dat er genoeg vitaliteit is om door te gaan. Wij moeten blijven vieren en bijeenkomen in onze eigen kerk. Dat zijn we aan de "stichters" van deze gemeenschap verplicht. C.M. te B. Het desastreuse beleid van "bisschop Eijk met als resultaat dat de priester weer alleen centraal aan de top staat van een gedecimeerde centrale kerk, buiten de woonplaats van de gelovigen. Dat schept geen perspectief meer voor een vitale gemeenschap. Bart Keizer, Maartensdijk Door de sluiting van onze kerk is er weinig meer over van deze kleine hechte gemeenschap. Naast boosheid en teleurstelling voelt men zich voor een voldongen feit geplaatst, zonder dat er ook maar op welke manier dan ook naar ons geluisterd is. Is dit omzien naar?

18 17 De huidige bisschop heeft een fundamentalistische kijk op het katholieke geloof. Kerk zijn staat voor gemeenschap, omkijken naar wat broos is en kwetsbaar, voor saamhorigheid, voor de liefde. Voor een dialoog, ruimte voor andersdenkenden! Niet voor een autocratisch geleid instituut! De eucharistie en de leer is slechts van waarde voor zover het einddoel, de zuiverheid van hart kan dienen. Wij willen zo graag een kerk in de geest van de goede herder! Ik heb nooit kunnen begrijpen waarom de schapen het zover hebben laten komen. Wat ben ik blij met dit initiatief! Anneke Wulferink, Saasveld Ook onze geloofsgemeenschap ligt onder vuur, en dat al langer omdat onze visie op geloof en leven afwijkt van die van de bisschop hoe katholiek we ook zijn. Jan van Adrichem, Amersoort Ben al wat ouder, moet ik dan in de toekomst tientallen kilometers fietsen om op zondag naar de kerk te kunnen? Kunnen onze kerkgebouwen niet worden ingezet voor bijv. mooie concerten? J.W. te E. De kerk in Nederland wordt dor de bisschoppen en pastores van binnen uit vernietigd. Vitale gemeenschappen worden opgeofferd aan dictatoriale uitgangspunten. Een schrijnend voorbeeld is de opstelling die ook in Vianen door de plaatselijke pastoor wordt gehanteerd. Hij gaat daarbij volledig voorbij aan de gevoelens van parochianen in twee vitale gemeenschappen. Door zijn opstelling maakt hij de kerk kapot in plaats dat hij een verbindende factor is. Zet Eijk en al die anderen, die onze kerk van binnen uit de kerk vernietigen uit hun ambt. Help ons. J. van Oort, Vianen Samen kerk vieren doen we in ons dorp. Hoe en wat in alle respect en intentie. Daar gaat het om. Dat intense vieren kunnen we ook met leken voorgangers. Dat doen we namelijk al lang. Mannen en vrouwen. Wij vieren samen. Met bezieling. Als dorp. Als gemeenschap. M. Bastiaansen Het is belangrijk dat de plaatselijke gemeenschap blijft bestaan. Daar kent men elkaar. Men weet om de zorgen en noden van de parochianen en men kan elkaar steunen en waar nodig helpen. En met elkaar vreugde en verdriet samen in de kerk vieren. A.H. Door de sluiting van kerken wordt de afstand van de kerk tot de parochianen steeds groter, er zal vervreemding ontstaan, want wat moet ik in een onbekende kerk tientallen kilometers verderop, maar nog erger de sociale functie van de kerk zal niet meer werken als die op zo'n grote afstand gecentraliseerd wordt. M.W. te B. Omdat het ook anders zou kunnen, bv zoals bisschop De Korte in het bisdom Groningen. Hij gaat uit van de bestaande structuren en probeert er in overleg met de de parochianen het beste van te maken van te maken. J.K. te O. Het sluiten door kardinaal Eijk van een kerk waar mensen altijd naar toe gaan voor hun viering is een aanslag op iets dat hun heel dierbaar is. Eijk geeft zich daarvan geen enkele rekenschap. B.W. Als gewezen bestuurslid van een plattelandsparochie(23jaar) hebben wij ons altijd hevig verzet tegen de fusie maar uiteindelijk na een convenant met Eijck toch overgegaan tot fusie van 11 naar 1 Parochie. Vergeet de 2e boosdoener Zuidwijk niet. Met z'n tweeën vormen zij het afbraakbeleid, de beide hulpbisschoppen zijn maar figuranten. A.H. Een wezenlijk kenmerk van de priesterlijke taak bestaat hierin dat hij missionair is, met andere woorden een gezondene die naar de mensen toegaat. De priester is er voor de mensen; de mensen niet voor de priester. J.Z. Ik steun van harte dit initiatief om de kerk in de geloofsgemeenschappen zoals die er al jaren zijn te behouden. De eigenheid van parochies is een waardevol goed. G.C.

19 18 In den beginne verzamelden de eerste Christenen zich bij iemand thuis. Ik zie niet in waar de redenering van de bisschop vandaan komt dat het kerkgebouw alleen maar mag dienen als gebouw voor liturgie e.d. Elk gebouw is goed, een dak boven t hoofd is genoeg om te bidden. En dan wel ter plaatste, zoals Benedictus al zei. Sybille Joniaux Zeer verontrust door de ontwikkelingen in het aartsbisdom. Wij maken er ons zorgen over dat dit proces van afbraak zich ook in het bisdom ' s-hertogenbosch zich zal voltrekken. V.K. te O. Mijn eigen parochie moet haar kerk in juli 2015 sluiten, een kerkgemeenschap waar ik me thuis voel. Ik begrijp niet hoe 1 man het voor elkaar krijgt om een voor diverse katholieke kerk zo'n desastreus beleid te voeren zonder te luisteren naar wat er in de diverse kerkgemeenschappen leeft. Hoezo naar de mensen toe gericht... H.J. te A. Ik heb mijn grote zorgen voor de ontstane stroming bij de kerkleiding dat de parochianen er voor hen zijn en niet zij voor de parochianen. Niet priesters en bisschoppen vormen de kerk maar de gelovigen/parochianen. Piet Valkering, Limmen De kerk is de gemeenschap van gelovigen die samen de kerk vormen. Priesters zijn in de vroege christenheid gekozen voorgangers geweest. Die later rondtrokken om lokale christengemeenschappen te onderwijzen en voor te gaan in de Eucharistie. Onze missionarissen na Willibrordus deden niet anders. En ook in de jaren 60 van de vorige eeuw herhaalde zich dat in onze Noordelijke provincies als noodzakelijk gebruik door de teruggang van het aantal priesters. Kardinaal Eijk is bezig onze kerk om zeep te helpen door er een priesterkerk van te maken! Onze kerk is er één van christenen die met elkaar hun geloof beleven en proberen te praktiseren. Dar kan dus nooit alleen een priesterkerk zijn geleid door verblinde prelaten. Frans Vroomans Mijn lokale kerkgemeenschap wordt mij bij het voorgenomen beleid afgenomen. Als het zover mocht komen en zij bestaan wel nog lokaal, dan overweeg ik serieus lid te worden van de lokale pkn. Indien ik aan de eisen voldoe. Dit is geen dreigement. Van pkn Pijnacker ken ik vele mensen en wij doen diverse activiteiten samen, zoals Jaarmarkt, Kerkennacht, oecumenische vieringen. C. van der Mast, Pijnacker Lokale gemeenschappen zijn uiterst belangrijk. M.E.L. de Graaf, Bilthoven Ik maak aan den lijve mee hoe de sluiting van een kerk in Borne de gemeenschap in rook doet opgaan! Ria Schuit, Borne De kerk raakt haar mensen kwijt en de mensen raken elkaar kwijt. L.D. te A. De kerk moet dicht bij de mensen staan. Dus niet alleen in Rome, of Utrecht, of in een parochiecentrum 15 km verderop. R.H. te B. De secularisatie van Nederland vraagt juist om enthousiaste lokale geloofsgemeenschappen. Laten we onze energie steken in het steunen en vormen van leken, vrouwen en mannen, zodat lokale geloofsgemeenschappen minder afhankelijk worden van priesters. God is aanwezig waar twee of meer gelovigen in zijn naam samen zijn. Veronica Selleger, Baarn Kleine gemeenschappen moeten blijven bestaan. M.n. ouderen voelen zich niet meer thuis in een nieuwe gemeenschap, ver van huis. Zij hebben de kerk groot gemaakt, moeten de kans krijgen hun geloof te praktiseren tot aan het eind van hun leven. Tiny Hannink Het "ja is wel onder voorwaarde dat de locale geloofsgemeenschap bereid moet zijn om de organisatie en kostenplaatje geheel voor eigen rekening te nemen Zoiets als de Salvatorgemeenschap Den Bosch. F.K. te A.

20 19 Het sluiten van de kerk betekend het opheffen van de plaatselijke r.k. gemeenschap. W.S. te L. Dan is er nog de gebouwendiscussie. Wat moet er met al die lege kerken gebeuren?. "Al komt er een Jumbo in elke kerk, dat kan me niks schelen. Als de parochies maar van de hoge kosten afkomen. Natuurlijk heb ik liever dat kerken die niet meer worden gebruikt, gesloopt worden, in ieder geval gestript. Maar als dat niet mag, dan desnoods die Jumbo." Deze opvatting van Mgr. Mutsaerts meegedeeld in het Brabants Dagblad van was voor mij de druppel die de emmer deed overlopen net na thuiskomst van een plechtige H. Mis n.a.v. de sluiting van mijn geboortekerk (H.Hartkerk te Deventer) enkele maanden na de viering van har 110-jarig bestaan!! T.C.J. Gribnau, Heesch Als parochiaan ben ik bezorgd over de plannen van de bisschop om kerksluitingen door te zetten zonder goed overleg met de parochianen. Cor Coffeng, Amersfoort Een geloofsgemeenschap is méér dan een kerkgebouw en een priester. Er is kennelijk geen plaats voor pastorale werkers (en zeker geen vrouwelijke). 'We kunnen ze niet betalen' is een kreet die zeker bij ons op het platteland niet opgaat. Onze kleine maar hechte geloofsgemeenschap in Broekland laat zich niet opheffen of verslepen. Ik voorzie dat 90% van onze mensen zich laat uitschrijven als de geloofsgemeenschap opgeheven wordt. Onze Parochie H. Kruis heeft een sluitende begroting en kan m.i. nog vele jaren voort. Wim de Haan, Broekland Onze kerkgemeenschap is mij veel waard. Wij hebben prima leken-voorgangers. Het celibaat afschaffen en de vrouw in het ambt toestaan zou een betere oplossing van de problemen zijn. Nanneke Quik, Bilthoven a) omdat ik geen auto rijd, kan ik zelf niet meer naar de kerk als mijn St. Nicolaasparochie zou verdwijnen; b) er is nu zo veel bezieling, omdat iedereen meedoet en denkt en dat verdwijnt evenzeer; C) ik zal het ontmoeten van geestverwanten erg missen. C. Mostertman, Haren Een eucharistisch centrum kan voor mij geen gemeenschap vormen. Afstanden zijn veel te groot om elkaar te leren kennen. A.K. te M. Beleid en handelen van Aartsbisschop Eijk gaan helemaal in tegen Uw opvattingen, Paus Franciscus, over de missionaire kerk, zoals u dat beschreven hebt in de Apostolische exhortatio Evangelii gaudium, welke wij in 5 gespreksgroepen met veel instemming besproken hebben binnen de geloofsgemeenschap van de San Salvator in den Bosch. H. Willems, Den Bosch Mgr. Eijk is in zijn denken, doen en laten de volstrekte tegenpool van de bisschop die als een herder voor zijn bisdom is. Zijn omgang met gelovigen die maar het geringste uit zijn pas denken of lopen lijkt pathologisch. Hij sluit hen uit in plaats van hen te hoeden. Laurens Baas, Utrecht Ook het bisdom 's-hertogenbosch is drastisch bezig met het sluiten van kerken. Er is nauwelijks overleg met betrokkenen. Kerken in dorpen worden volledig aan de eredienst onttrokken. Tussenvormen zijn niet bespreekbaar. De plaatselijke gemeenschap die het leven samen deelt in al z'n facetten vormt de basis van de eucharistie. Als de kerknabijheid wegvalt, is het wezen van kerk-zijn fundamenteel aangetast. Er blijft een lege huls over, letterlijk en figuurlijk. Therese van Grootel, Oirschot Een verontrustende zaak: de ontwrichting van de resterende parochiegemeenschappen die uit hun eigen kerkgebouw verdreven worden. G.B. te N. Ook in het Bisdom 's-hertogenbosch vinden kerksluitingen en parochiefusies op totaal onverantwoorde wijze plaats!!! dr. J.R.M. Buis, Macharen

21 20 Wij hebben bij ons in Broekland een heel mooi bloeiende kerkgebeuren. Wij hebben heel veel waardering voor de manier waarop de diensten, ook door pastorale werkers en leken ingevuld wordt. Het zou voor ons en zelfs voor onze kinderen heel erg zijn als deze kerk moet sluiten. D.K. Niet alleen in het Aartsbisdom gebeurt dit: in BISDOM 'S-HERTOGENBOSCH is het niet anders. Ook bij ons hier is er "grote schoonmaak". Wij houden een priesterkerk over zonder gelovigen.5 kerken sluiten, bedevaartskerk blijft als "hoofdkerk"!!!!!!! H.v.R. te V. Het wordt steeds meer duidelijk dat zowel Wim Eijk ( Utrecht) als Rob Mutsaers (Den Bosch) af koersen op een "heilige rest-kerk". Ik stem helemaal in met de visie van deze paus waarin hij- zoals Frank Bosman schrijft- gehakt maakt van die visie. "De kerk is geen kapelletje dat slechts een select groepje personen kan omvatten... Het volk Gods wenst pastores, herders en geen functionarissen" (interview met Spadaro). Ook moet hij niets hebben van regelknechten. Precies het tegenovergestelde van wat sommige van "onze (?)" bisschoppen nu voor ogen hebben en autoritair menen te kunnen beslissen! Hans van den Heuvel, em. pastor De geloofsgemeenschap waartoe ik behoor, is mij dierbaar. Als deze onverhoopt gesloten wordt, lopen we kans veel parochianen definitief kwijt te raken. In een eucharistisch centrum voel ik mij niet thuis en dit is bovendien een brug te ver. Rini Willemse Wij willen de mogelijkheid behouden om in de plaats waar we wonen zelf een plek te scheppen waar vieringen gehouden kunnen worden. De vorm (het kerkgebouw) is van ondergeschikt belang, het gaat om de inhoud, het gemeenschap zijn. U weet dat de plek er minder toe doet, laat de bisschop ons niet onze gemeenschap ontnemen! Guus Tonneijk, Wageningen 'Waar er twee of drie in mijn Naam bijeen zijn, daar ben Ik in hun midden', zegt Jezus. Waar Hij is, daar is Kerk (met hoofdletter K) Levende Gemeenschap van Gelovigen. Het instituut kerk (met kleine letter k) heeft als voornaamste taak, die Kerk mogelijk te maken, met en zonder priesters, met en zonder Eucharistie. Theo v.d. Geest, priester-montfortaan met emeritaat Ook in het bisdom Haarlem -Amsterdam vindt kerksluitingen plaats. In Beverwijk nu al 3 kerken gesloten.. Mijn vrouw en ik zijn niet van plan ons verder aan te sluiten bij een nieuw gecreëerde parochie St.Eloy Beverwijk. Wij zijn nu al 2x de kerk uitgeschopt. Wij hebben ons laten uitschrijven uit de parochie St.Eloy. Wij sluiten ons dan ook nergens meer aan. Bij ons overlijden geen kerkelijke begrafenis. Wij zijn oer-katholieken van over de 75jr., maar wij laten ons niet als makke schapen van het ene hok naar het andere hok sturen. Fr.Magdelijns, Beverwijk Kerk-zijn betekent voor mij: gemeenschap zijn van gelovige mensen. Die gemeenschap moet in stand blijven om de Geest haar werk te kunnen laten doen. Daar is een plek voor nodig om te samen te kunnen komen en te kunnen vieren. Niet ver weg, maar vlak bij. Anders bloedt de gemeenschap dood... Marlies de Meij, Maarssenbroek Het (catastrofale) beleid geldt voorlopig bisdom Utrecht. Maar te vrezen valt dat dit uitgebreid gaat worden naar andere bisdommen. Afkomstig uit het bisdom Haarlem bespeur je ook de terugkeer naar een klerikale kerk waar priesters, veelal afkomstig van het neocatechumenaat de dienst uitmaken en door hun verouderde kerk/mensopvatting en hun veelal weinig pastorale houding mensen de kerk uitjagen. Ik steun van harte de brief aan de paus en hoop dat het tij nog gekeerd kan worden. Kiki Kint, em. pastoraal werkster De afstand wordt op deze manier nog groter gemaakt tussen de kerk en de geloofsgemeenschap, terwijl we toch samen moeten kijken wat de lokale geloofsgemeenschap nodig heeft om geloof te beleven en belijden. I.O.

22 21 Na jarenlang actief bij de parochiegemeenschap te zijn betrokken als voorganger in Communievieringen, zijn deze op onze locatie in het weekend verboden, omdat onze kerk Eucharistisch centrum is geworden. Omdat er op zaterdag vaak alleen een gebedsviering is, is het aantal bezoekers sterk teruggelopen. Jarenlang op aandrang van pastores en de deken cursussen gevolgd om me te bekwamen. Helaas vanwege de regels van Mgr. Eijk tevergeefs. Jack Kluijtmans, Denekamp Ik hang erg aan de kerk op plaatselijk niveau en vind dat i.v.m. het Priestertekort maximaal gebruik gemaakt moet worden van pastorale medewerkers. Hein Korterik, Broekland Als een kerkgebouw vanwege te weinig mensen en te weinig financiën gesloten moet worden, moet er ter plaatse een andere, kleinere en goedkopere plek van samenkomst zijn om te bidden en te vieren. Af en toe kan daar dan een regionale pastoor voorgaan in de eucharistie. W.V. Een parochie heeft op den duur alleen waarde voor de leden, als er sprake kan zijn van een echte gemeenschap. Dit stelt eisen aan de schaal. Dit kan niet ongestraft worden opgerekt. H.vd.B. te V. Veel kleine, jonge boompjes maken een bos levend, niet een paar volledig geamputeerde, uitgedroogde eiken. D.v.G. te O. Waar mensen zo hard werken in navolging van Jezus kan een gemeenschap niet kapot gemaakt worden door een persoon die zich herder noemt. Laat de echte herder, Paus Franciscus, recht doen. M. Scholte-Sleumer, Bilthoven De eigen geloofsgemeenschap geeft een wij-gevoel. Kerk-samen en samen Kerk, niet een ver weg gelegen eucharistisch centrum, met een los-zand gevoel...waar een priester uit een ander land (een missionaris) voorgaat (hoe goed hij het ook bedoelt!) ; de taal en met name diens (conservatieve) opleiding maken mij niet enthousiast. H.W. Mgr. Eijk hoort een herder te zijn van ons bisdom, maar dat is hij helaas niet. Hij wil het aantal kerken aanpassen aan het aantal priesters, terwijl wij hele goede pastorale werkers hebben. Jammer. J.v.I. te H. Ik wil graag onze gemeenschap behouden! C.M. te B. Er worden te veel kerken gesloten. De clerus in het bisdom Utrecht wordt steeds conservatiever. Er wordt door de overgebleven priesters (herders) bar weinig gedaan om de uitgetreden parochianen (verdwaalde schapen) bij de kerk te houden. Jongeren laat men al helemaal aan hun lot over en de pastores maken het liefst allerlei 'bedevaart' uitstapjes. Kortom: ze missen de geur van de (verdwaalde) schapen!! J.W. Wij zijn de Kerk! Dat wil zeggen de geloofsgemeenschap met mensen die zich om elkaar bekommeren, met elkaar vieren, elkaar kennen. F.v.R. te D. Het sluiten van kerken zorgt ervoor dat de geloofsgemeenschappen nog sneller uiteenvallen en de saamhorigheid afbreuk doet veroorzaken. Door slim om te gaan met de voorgangers kan een heleboel leed voorkomen worden. H. van den Brand Het ongebreideld sluiten van geloofsgemeenschappen, veelal tegen de wens en wil van de parochianen in, moet een halt worden toegeroepen. C.K. te L. Ik ben het eens dat een geloofsgemeenschap een geloofsgemeenschap is en dus lokaal verankerd hoort te zijn. De grootschalige fusieplannen gaan uit van een ONWERKELIJKE werkelijkheid, gebaseerd op centralistisch (machts)denken. Loet Schledorn, Bilthoven

23 22 De kerkgemeenschappen moeten herbergen en dorpshuizen zijn. En geen elitaire superiore groep ver van huis. Maarten Boter, Heerenveen Teruggang naar een klerikale kerk is een doodlopende weg. Eerder moet geïnvesteerd worden in leken-voorgangers en handhaving van de functie van pastoraal werker. Het bisdom Groningen-Leeuwarden kiest een betere weg om de lokale geloofsgemeenschap vitaal te houden!! Fons Eissens, Zwolle Toelichting op de brief aan de Paus is dunkt mij niet nodig. De inhoud is volstrekt duidelijk, met op kernachtige wijze aangegeven wat de zorg is! Een zorg die door vrijwel iedereen wordt gedeeld, behoudens de Kardinaal zelf! B.L. te B. Hopelijk een aanmoediging voor Mgr Eijk om vervroegd met Emeritaat te gaan. K.V. te B. Ik heb als pastor kardinaal Eijk meegemaakt als bisschop van Groningen. Kortweg is hij te typeren als een kille autoritaire saneerder. Zo gedraagt hij zich nu ook in het aartsbisdom. Wim van Harmelen We zijn mondige mensen, Gods volk onderweg en mogen en moeten als zodanig meedenken en praten over onze kerken. M.J. Janssen, Maartensdijk Een beleid, dat uitgaat van de langzame vernietiging van de gemeenschap is géén beleid. Hoe kun je een voorganger zijn met zo'n negatieve visie. Als de plaatselijke gemeenschappen niet sterk worden gehouden, dan is een eucharistisch centrum - op afstand - zeker geen levensvatbare optie. Misschien heeft Eijk wel gelijk en komt zijn voorspelling uit; maar dat is dan dank zij hem en zijn beleid. J.L. te M. Het volk vormt de kerk. Het volk mag en moet een grote stem hebben in het plaatselijk beleid. Een bisschop is dienaar van het volk. Door het beleid van alsmaar kerksluitingen zal alleen bereikt worden dat meer mensen met schroom, met deernis, met tranen de kerk de rug toe zullen keren. A.R. te H. Hoe valt het opheffen van inspirerende geloofsgemeenschappen te rijmen met de maatschappelijke ambitie om tot een zorgzame samenleving te komen? Om mensen te laten participeren in de maatschappij? Om niemand uit te sluiten? Met mensen zelf verantwoordelijk te laten zijn? Om te vertrouwen in de eigen kracht van mensen? De visie van kardinaal Eijk staat haaks op deze breed gedragen maatschappelijke ontwikkelingen die een katalysator kunnen vinden in plekken waar mensen samenkomen, waar mensen elkaar (leren) kennen en gekend worden. Ellen Thier, Bilthoven Bijna sluipenderwijs zijn in onze gemeenschap twee dorpen en zeven kerken gefuseerd. In slechts drie kerken is nog een wekelijkse eucharistie. Woordcommunievieringen door lekenvoorgangers zijn verboden en woordvieringen worden gedoogd. Veel goeds is hiermee al ten gronde gegaan. Het kerkbezoek loopt schrikbarend terug. G. van Soerland, Dommelen De kerk bestaat uit lokale groepen die de geest van Jezus willen volgen. En niet het instituut, de organisatie, het gebouw. Maar de 'mens'. B.J.

24 23 Ik maak mij grote zorgen over beleid. Kan me niet aan indruk onttrekken dat er gedacht wordt vanuit de stadse situaties. Als vc-vz van een parochie in Twente constateer ik dat we nog een financieel gezonde parochie hebben. Voor vervulling van functies heb ik alleen maar last van alle negatieve en waarschuwende berichtgeving van Eijk, men verwijst hier regelmatig naar. Waar doe ik het voor en wat heeft het voor zin, als de kerken toch dicht gaan. Bekijk het maar!!!!. J.M.H. Geen centraal maar decentraal beleid zou het motto moeten zijn. Laat de lokale geloofsgemeenschappen in hun waarde en steun deze. Geef leken de mogelijkheid te participeren, zoals dat onder het vorige beleid ook mogelijk was. Jan van Ruijven, Leerdam Mijn overtuiging dat het beleid van Kardinaal Eijk een zakelijk beleid is zonder ook maar een enkel pastoraal aspect en het houdt een ontkenning van de roeping van leken in. J. Eijzenbach, Vleuten Na het sluiten van de kerk valt de gemeenschap uit elkaar, en is er voor vele geen kerkelijke en sociale aansluiting meer. Jan Eijrond, Utrecht Ik kan mij volledig vinden in het hierboven geschrevene. ook vind ik dat kardinaal Eyck te conservatief omgaat met het belijden van het Katholieke geloof in de ruimste zin van het woord. Wim de Haan Omdat ik wil voorkomen dat de kardinaal bepaalt hoe wij in de toekomst invulling moeten gaan geven aan ons geloofsleven. C.N. te B. Mgr. Eijk is in nagenoeg alles het tegenovergestelde van wat je van een Christen mag en/of moet verwachten: verantwoordelijkheid, zorg en liefde voor zijn naaste. M.v.O. te Z. Géén idee waar Mgr. Eijk mee bezig is en wat zijn drijfveren zijn. Hoe hij zich Christen durft te noemen is voor mij ook al een raadsel. ALLES wat mij motiveert om in de katholieke kerk te blijven wordt door Mgr. Eijk afgebroken. J.v.O. te Z. Geen vitale kerken sluiten. Geen minder vitale kerken sluiten zonder overleg met parochianen. P. Leermakers, Bilthoven Woon zelf in een kleine dorpsgemeenschap waar het behoud van het kerkje, opgebouwd en betaald door de dorpelingen zelf, van groot sociaal belang is. A.W. Destructieve, makkelijke aanpak; het lijkt een one-man-show waarbij het machtswoord misbruikt wordt. In strijd met de lokale, pastorale rol die een kerk heeft. Anno 2015 bestuurlijk nogal discutabel, want er zijn ook alternatieven met veel meer draagvlak. Hyleco Nauta, Bilthoven Het is verschrikkelijk dat Kardinaal Eijk niet bereid is in te gaan op levensvatbare alternatieven tot behoud van geloofsgemeenschappen. Zonder naar anderen te luisteren zet hij zijn plannen door. Liefdeloos! G.C. van Kalmthout-Daniels, Bilthoven Ik hoop dat de frisse wind van de Paus de destructieve acties van de bisschop op tijd kan stoppen. G.R. De locale kerk is een bindende factor binnen een gemeenschap waar gevierd maar ook gerouwd kan worden, door jong en oud. Men gaat niet de plaatselijke grens over om te kerken, men wil in zijn/haar dorp -stad samenkomen. J.v.A. te W. De gemeenschap vormt de kerk van de toekomst. M.H. te N.

25 24 In de Bijbel komt het grote voort uit het kleine (David, Prediker, Simeon). Jezus doet niet aan zwart-wit. Hij plaatst de levenden boven de doden; wijst naar het dagelijkse als geometrisch oord voor de grote God en om het dagelijkse zijn waardigheid terug te geven; laat aan tafel de eerste de laatste zijn; verrast met de arbeiders in de wijnberg. Het profane en mensendienst vond Jezus belangrijker dan ritueel, sacraal en godsdienst. Eenvoudiger kan niet, concreter ook niet. Als je ruzie hebt met je buur of broer, maak dat dan eerst in orde. Ga dan pas eventueel naar de kerk. Hij op Witte Donderdag: Als je het moeilijk hebt met brood en wijn, was dan elkaars voeten. En zoek het leven niet in duistere grafkelders. De dynamiek van het aardse verdient voor de realisatie van het hogere voorrang boven het statisch hemelse. Voor Jezus was de vita activa belangrijker dan hemelse esoterie. D. Bonhoeffer: Een nieuwe taal zal worden gesproken niet religieus, wel bevrijdend en verlossend als die van Jezus zelf. Later begreep ik, en dat ervaar ik (hij dus), dat we alleen binnen de dagelijkse werkelijkheid kunnen leren geloven. Alleen dan werpen we ons met al onze taken, vragen, successen, mislukkingen God in de armen. Dan pas lukt het met Christus op de olijfberg te waken. K. Rahner: De vrome van morgen zal een mysticus zijn, zèlf iets hebben ervaren of hij zal niet zijn. Jeroen Hommes, Rijswijk In mijn beleving is de kerk voor de gelovigen in de breedste zin van het woord. Jesus kan niet bedoeld hebben om op deze manier met de kerk/gemeenschap wordt omgegaan. R.O. te H. De kerk is er voor mensen en niet de mensen voor de kerk. Verdere afbraak van het instituut wat niet nodig is. De liefde en het geloof vormt de mens. B.C. Het feit dat paus Franciscus met dezelfde redenen omkleed aangeeft dat het belangrijk is om geloofsgemeenschappen die van oudsher gegrondvest zijn NIET uit elkaar te rukken is meer dan voldoende om VOLUIT door te gaan en te redden wat er te redden valt door alle kerken die gesloten zijn door EIJCK cs de kans te geven elan te bieden en geven en hen in staat te stellen door te gaan, ook al zijn er geen priesters meer. Leken zijn de kern van de parochies vroeger en nu, zij kunnen en willen het dragen DAAG hen maar uit. Clemens Boon, Apeldoorn Als priester ben ik zeer bezorgd m.b.t. de toekomst van de kleine geloofsgemeenschappen die opgeofferd worden aan een priesterkerk. Leo Koerhuis, em. priester De kerk van Christus is niet in kathedralen gestart en doet dat op veel plaatsen in de wereld nog niet. Geïnspireerd door het woord van Jezus: "Waar twee of meer bijeen zijn in mijn naam ben ik hun midden" is dus elke plek waar ruimte is voor twee of meer gelovigen ook ruimte voor een kerk in welke huiskamer of vertrek dan ook. Pascal Rijnders Wij, locatie Nicolaas/Monica binnen de Ludgerusparochie in Utrecht zitten midden in het proces van het onttrokken worden aan de eredienst per 1 jan tot 90 % van de parochianen kunnen of willen niet mee naar het eucharistisch centrum. Wij zoeken naar mogelijkheden om in ieder geval de gemeenschap bij elkaar te houden en er te zijn voor de achterblijvers. Momenteel hebben we geen rechtsgeldig bestuur meer. Mgr. Woorts is onze, waarnemend pastoor. Dat is een onmogelijke opdracht voor hem. (Hij moet het beleid van kardinaal Eijk uitvoeren) maar ook heel vervelend voor ons. Als geloofsgemeenschappen hebben we juist behoefte aan iemand die ons nabij is en met ons in gesprek gaat. Er is verdriet, pijn en boosheid. Maar we blijven ervoor gaan! Kitty Andree, Utrecht Ik wil mijn eigen geloofsgemeenschap levend houden onder ons eigen kerkdak..dat was in het verleden belangrijk; dat is vandaag heel belangrijk en zal in de toekomst net zo belangrijk blijven. We hebben elkaar nodig!!! M.W. Monde Koot, Bilthoven Waar twee of drie in mijn naam zijn... Dat ervaar ik dichtbij en in mijn eigen omgeving. Dat vind ik niet ver weg. J.B. te B.

26 25 Door het beleid van bisschop Eijk worden geloofsgemeenschappen om zeep geholpen. Bijv: er mag in de lokale gemeenschappen geen eerste communieviering meer zijn: dat moet in de hoofdkerk. Zo haal je het leven uit de lokale geloofsgemeenschap. Dit is maar 1 voorbeeld. Mirjam Arts, Amersfoort Als lid van ons parochiebestuur en als gebedsleider en actieve gelovige in en van onze deelgemeenschap steun ik dit initiatief. Jammer dat de lokale kerkleiding zo een tunnelvisie er op na houdt. Joseph Cobben Het is tragisch als er hier en daar een kerk gesloten moet worden; het is een dramatische wantoestand als de bisschop eenzijdig, zonder gesprek met wie dan ook, het sluiten van kerken lijkt te willen bevorderen. Jhr Mr J.E.van der Does de Willebois De instelling van de paus, zijn "vreugde van het Evangelie"maken duidelijk dat de kerk de mensen nabij moet zijn. Mensen zijn de kerk, volk van God! J.G.M. Verwijs o.praem, Hierden De kardinaal heeft liever een zuivere dan een grote kerk. Hij kan het nu ontkennen, maar heeft dat letterlijk gezegd. Die visie is ronduit on-katholiek. Torsten Biemold Geloof kan slechts beleefd worden binnen en vanuit een geloofsgemeenschap waarin men elkaar ontmoet en inspireert. Kleien gemeenschappen in eigen omgeving zijn daarin essentieel. John Biesaart, Amersfoort Ons kerkgebouw is van ons afgenomen, we voelen ons bestolen. Wij ouderen worden niet serieus genomen, het eucharistisch centrum is ons opgedrongen, daar alleen mag eucharistie gevierd worden. Als jongen op kamp met de verkenners was een tafel met 2 kaarsen en een kruisbeeld voldoende om samen eucharistie te vieren. F.J. Minken Met het sluiten van een kerk wordt een levende en betrokken gemeenschapszin teniet gedaan! T.B. te B. Kardinaal Eijk is een kille saneerder en totaal geen herder waar de katholieke bevolking in Nederland veel behoefte aan heeft. Goed lopende parochiekerken worden door hem gesloten en de mensen blijven in vertwijfeling achter en keren zich af van de kerk. Corry Minken, Apeldoorn Pastoraat vraagt om nabijheid, om een levende gemeenschap die zorg heeft voor elkaar en elkaar kent. Liturgie staat daar niet los van. G.A. Hoitink, Hengelo Van de 6 kerken van onze gemeente Veldhoven worden er dit jaar 5 gesloten over de hoofden van de parochianen heen, die niet gehoord worden door het dictatoriale, onchristelijke beleid, dat gemeenschappen afbreekt. E.B. Laten we blijven bouwen aan onze geloofsgemeenschappen. Ze zijn goud waard!! T. Koster, Montfoort Het beleid van Eijk geeft bij velen veel verdriet en doet afbreuk aan het uitdragen van de boodschap van Jezus voor de wereld. S.J.S. te Z. Ik vind het niet goed dat Eijk roomser dan de Paus is. Ik ga zelf naar de Augustinus, maar mijn oma ging naar de Antonius in de Kanaalstraat. Deze kerk wordt gesloten door het beleid van de kardinaal en ik ben het hier niet mee eens. Wat mij helemaal tegen de haren instrijkt, is dat pastoor Van der Vegt is gedegradeerd naar Nieuwegein. Ik vind dit echt belachelijk, want ik wilde mijn zoontje laten dopen in de Augustinus met zijn zegen, maar dat is nu niet mogelijk. Ik ben dus faliekant tegen het beleid van deze kardinaal. Tessa Heerschop

27 26 Voorheen ging ik graag naar de Boskant in Den Haag, maar die moet op last van de bisschop van Rotterdam sluiten en er zijn hier meer kerken die ook moeten sluiten. Het is niet iets van alleen het Aartsbisdom, maar ook de andere bisdommen hebben ermee te maken. Wat zo jammer is: deze tendens hebben ze allemaal in hun vaandel staan in de diverse bisdommen en het aartsbisdom. Ik denk dat het hun alleen gaat om zodoende meer geld als salaris te krijgen, maar daar ben ik het niet mee eens. Er zijn mensen die amper rond kunnen komen zoals ik en die moeten de zakken vullen van de bisschoppen en de aartsbisschop. Dat klopt niet. Dat is natuurlijk in strijd met de wet van God. Men moet de armen helpen. Dan maar minder kleding aan en minder eten, maar als de bisschoppen en de aartsbisschop het zo wil dan zullen heel wat kerkgangers zich afwenden van de katholieke kerk zoals ik ook, want ik voel me al een tijd niet meer fijn in de katholieke kerk en de boskant in Den Haag was voor mij een toevluchtsoord dat ik ook nu kwijt ga raken dankzij bisschop van der Hende wat een ellende is dat de boskant in Den Haag is een van de oudste kerken in Den Haag na de reformatie die kan toch niet sluiten ik roep de paus op om dit te stoppen. T. Roelofs Onze parochie is een hechte gemeenschap van gelovigen en moet blijven. Christus ging onvermoeid naar de mensen toe en preekte liefde en ondersteuning en geen bureaucratie. J.S. te B. Ik vrees voor een einde aan de volkskerk: kerk voor en van het volk en de komst van een behoudende elitekerk. Joost van Hofwegen Het doet mij pijn om te zien dat kerken gesloten worden die met dubbeltjes en kwartjes van parochianen gefinancierd zijn. Het is onfatsoenlijk dat deze mensen (hoog bejaard vaak) niet meer hun geloof op hun eigen locatie kunnen beleven en niet in staat zijn om naar een andere kerklocatie te gaan. Er staat veel geld op bankrekeningen (verkoop van kerkgebouwen, scholen, grond en in PCI fondsen) die aangewend kunnen worden zodat parochianen nog tot hun dood in hun geloofsbeleving ondersteund kunnen worden. Wat ik zie dat bij kerksluitingen de lokale geloofsgemeenschap aan hun lot worden overgelaten. In onze beschaafde samenleving is er vaak een begeleiding en nazorg traject bij fusies en sluiten van bedrijven (zoals het vinden van een nieuwe baan, carrière, afvloeiingsregeling). Nee gooi ze maar over de schutting, dan zie je het veroorzaakte leed niet meer. Dat is geen christelijk gedrag voor mij. W.T. Ik lijd onder de machthebbers. we zijn samen kerk met mooie gemeenschappen, puur christelijk. H.v.A. Door de kerk uit de buurt te halen, gaat het hart van de parochie verloren. E.R. Alleen al het gebeuren rondom Harry Huisintveld is reden genoeg om dit beleid aan te vechten. Van erg wordt het nog erger, liefdeloos, respectloos en bijna hopeloos, maar moeten er wij samen wat aan doen! J.S.M. Loomans, Abcoude In Bilthoven loopt de OLV zeer goed. Hechte gemeenschap. veel mogelijk. Door dit strenge beleid gaat dit allemaal kapot. N.S. Onze geloofsgemeenschap is in het overwegend streng protestante Lunteren een hechte blijde en eensgezinde Rooms Katholieke voorpost. Als we worden gesloten zal er in Lunteren vermoedelijk nooit meer een katholieke gemeenschap worden gevormd. Jan Redder, Lunteren Omdat ik het belangrijk vindt dat de kerken dicht bij de mensen blijft. Zeker als het gaat om nog zeer daadkrachtige geloofsgemeenschappen. In onze geloofsgemeenschap telt de afstand (in km )zeker voor ouder een grote rol. Frans Renne, Biddinghuizen

28 27 De bisschop van het aartsbisdom Utrecht voert een contentieus beleid dat door de implementatiestrategie gaat lukken: door dit beleid raken steeds meer mensen vervreemd van de RK kerk, waardoor steeds minder kerken nodig zijn voor de resterende 'harde kern'. Mijn bisschop dient een herder te zijn, die gemeenschap sticht en voorgaat in hoop en verwachting. Deze bisschop is een keiharde manager die letterlijk en figuurlijk niet bereikbaar is. M.V. De luidklokken, ook die in de wijken rondom de oude Utrechtse binnenstad, moeten hun mooie klanken van blijheid, hoop en vrijheid ten gehore kunnen blijven brengen. A.P.J. Hendriks Ik geloof vooral de leer van Jezus, de goede Herder die 99 schapen alleen liet om het ene verloren schaap te zoeken en die liefde stelde boven de wet. J.K. Als Wim Eijk zo doorgaat blijven er straks helemaal geen kerken meer over. Dit is slecht bestuur. De kerken moeten open blijven in plaats van worden gesloten. F.O. Wij zien en ervaren dat onze geloofsgemeenschap wordt geconfronteerd met maatregelen die niet meer passen bij deze tijd. Met name onze patoraal werker Lidy Langendijk wordt het werken in onze parochie, door alle "nieuwe" maatregelen het werken onmogelijk gemaakt. Zij was zeer geliefd in onze parochie vanwege o.a. haar enorme inzet, goede preken en haar oprechte belangstelling voor de gelovigen. Wij hebben met ingang van 1 januari 2015 afscheid van haar moeten nemen wat een gemis. Vrouwen tellen steeds minder mee bij het bisdom/r.k. Kerk. J.K. Ik vind dat de kerk in Kampen open moet blijven. Er komen genoeg mensen naar de kerk, als deze sluit zullen deze allemaal afhaken. N.O. In onze Antoniuskerk is er voldoende kwaliteit onder de leken-vrijwilligers om liturgie, pastoraat, diakonie en katechese de komende jaren vorm te geven. Financieel is de gemeenschap van de Antonius gezond. De gemeenschap komt samen in een kerk die de status van rijksmonument heeft. Jeroen Kwaaitaal, Utrecht Ik ben zeer bezorgd over de gedwongen kerksluitingen. Er zijn zoveel andere mogelijkheden. Geef gelovigen de ruimte zelf binnen hun geloofsgemeenschap invulling te geven aan hun geloof en gemeenschapsvorming. Bekijk wat iedere gemeenschap wil en kan en leg niet van boven een destructief overkoepelend beleid op. Geloof is belangrijk. Laat mensen daar zelf in participeren. Er leven zoveel creatieve ideeën. Ondersteun deze ipv alles wat er aan goede dingen is, af te breken. Laura v.d. Kam Omdat wij hier in Hengelo ook sluitingen meemaakten. Niet goed voor de gelovigen, zeker niet voor de ouderen die ontheemd raken. E.S. te H. Laten we een kerk van mensen zijn. M. Verweij Bezorgdheid; zeer grote bezorgdheid Heel veel katholieken voelen zich in de steek gelaten. E. Annegam, Sittard Het huidige beleid van Eijk breekt radicaal af wat wij gezamenlijk in de circa afgelopen 50 jaar hebben opgebouwd n.a.v. het Tweede Vaticaanse Concilie. P.J. te A. Ook bij ons in Vlaardingen houden wij ons hart vast over de toekomst van onze kerk. Ik begrijp echt niet hoe een kerkelijk leider zo met kerkgemeenschappen om kan gaan. A.W. Omdat bisschop Eijk met het badwater het kind overboord gooit. Deze man is een prima boekhouder voor een klein bedrijf, heeft geen emphatie naar de mensen en denkt slechts aan het loon v d priesters. W. Vermolen-Hoekx, Bilthoven

29 28 In ons bisdom Den Bosch speelt zich iets dergelijks af. Voor de Kerk van de toekomst moeten we veel meer een beroep doen op geëngageerde en charismatische lekengelovigen. J.S. Levendige en levenskrachtige geloofsgemeenschappen worden lanzaam maar zeker het leven onmogelijk gemaakt door verder gaande en gedwongen fusies waardoor mensen zich niet meer thuis voelen in hun eigen kerk. Hun kerk is hun thuis en niet een gebouw dat gemanaged moet worden. De visie van de bischop en de manier waarop hij dit afdwingt maakt dat mijn echtgenote en ik ons langzamerhand een onwelkome gast beginnen te voelen in de Rooms Katholieke kerk. W.K. Brederode We willen allen bloeiende katholieke geloofsgemeenschappen. Waarom stelt de bisschop niet dat doel voorop en gaat hij samen met parochianen op weg. Waarom wordt er enkel naar kosten van kerkgebouwen gekeken en niet naar het totale "business"-model (missie/visie/strategie/kosten en opbrengsten)? Waarom wordt de ruim aanwezige kennis en deskundigheid van parochianen door de bisschop niet gebruikt om de toekomst te lijf te gaan? V.C. te B. Ook hier in Schijndel is deze situatie ontstaan nu 3 van de 4 kerken gesloten zijn. Toevallig woon ik in het centrum waar het kerkgebouw niet aan de dienst is onttrokken. Eigenlijk had ik mijn activiteiten in een andere parochie (waar ik de avondwake DEED, een koor HAD, cantor WAS). Dit alles is mij ontnomen en nu heb me aangemeld als koorlid in de overgebleven parochiekerk. Ontelbare mensen hebben hier in Schijndel de kerk de rug toegekeerd vanwege de sluitingen. We hebben nog één priester (uit India). Onze "pastoor" uit een ander dorp is zoooo conservatief en wil ons zijn wil en denkbeelden opdringen waardoor nog meer mensen de kerk verlaten. Zo kan ik nog wel even doorgaan. Verschrikkelijk is het. De mensen zijn toch de kerk en niet de curie Waar moet dat heen. er blijft geen kerk meer over. Over een aantal jaren moeten we allemaal naar Den Bosch naar de St. Jan naar de kerk. De kerk komt steeds verder in een isolement. Piet v.d. Aa Uw redenatie staat mij wel aan en de dreiging van kerksluitingen en vernietiging van geloofskernen lijkt mij een reëel.probleem. De ontkerkelijking van het platteland is al in gang gezet. W.P. van der Kamp Grote groepen gelovigen verlaten de kerk omdat zij genegeerd, niet gehoord en niet gekend worden door Mgr.Eijk. Een dictatoriaal ingestelde baas, bisschop Eijk, geeft leiding aan uw episcopaat waarbij de baas geen ruimte laat voor dialoog. In de wijze van leidinggeven door onze bisschop Eijk kunnen wij onmogelijk Jezus herkennen. Juist nu de actie Kerkbalans van start is gegaan zullen veel medegelovigen hun bijdrage niet aan een instituut geven waar bisschop Eijk het voor het zeggen heeft, liever zullen zij hun bijdragen aan instellingen geven die zich voorstaan het vrijwilligerswerk voor de RK Kerk buiten bisschop Eijk om te organiseren. Dan kies ik ook voor een gemeenschap die daadwerkelijk de weg van Jezus volgt en hem als voorbeeld neemt en uitdraagt daar is voor bisschop Eijk geen plaats. Dan moeten wij maar geforceerd naar het veld met dat ene mosterdzaadje en in een kleine behuizing met een grote buitenwereld van start gaan. Uiteindelijk is het leven van Jezus ook in een stal begonnen, in een kleine koude behuizing maar wel met warmte om zich heen. P.J.M. Schoots Wanneer zijn wij aan de beurt? C.J.M. Galama Wij staan helemaal achter deze steunbetuiging en willen hier uiting aan geven. Het beleid van mgr. Eijk is desastreus en hier moet een halt aan toe geroepen worden. Wim en Rosalien Hooft Het beleid van mgr. Eijk gaat voorbij aan de basis; er zijn andere keuzes te maken. Adri van Dijk, Arnhem

30 29 Ja, ik steun deze oproep van harte. Een parochiegemeenschap moet zo lang mogelijk blijven voortbestaan. Hier wordt ook hard aan gewerkt door de meest parochie besturen en de vele vrijwilligers. Dit kan en mag niet worden afgebroken hoe groot of klein deze ook moge zijn. Er moet altijd "gevierd "kunnen worden. Helemaal eens met de brief van Jozef Wissink. Hopelijk zal Paus Franciscus ingrijpen zodat deze catastrofe afgewend wordt. A.J. te O. Een kerkgemeenschap door eeuwen opgebouwd mag niet van hoger hand afgebroken worden. De kleine en grotere gemeenschap zijn de eerst verantwoordelijken. Probeer in Gods naam vieringen centraal te stellen en niet het kerkgebouw en de financien. Probeer niet af te breken maar op te bouwen, beetje bij beetje, steen voor steen, zoals zij dat vroeger ook gedaan hebben. Ben Janssen, Oosterbeek Ik sta volmondig achter Jozef Wissink. Koos Vermeulen Als een lokale geloofsgemeenschap vitaal is en zich kan redden, moet zij de kans krijgen dat voort te zetten. M.B. De kerkgemeenschap leeft niet alleen van boven af. Er is ook nog een basisgemeenschap. De locale gemeenschap is de kern van een bezielde gemeenschap. Piet Tammer, IJsselstein Ook voor ons in Woudenberg is kerksluiting actueel. Wij dreigen onze thuisbasis om te vieren te verliezen door een bisschop die niet met mensen maar met centen bezig is. Cor Aerns, Woudenberg De mensen keren zich af van de aartsbisschop. Hij is veel te orthodox en is bezig de kerk kapot te maken. Door zijn houding en beleid gaan er steeds minder mensen naar de kerk.hij moet zo snel mogelijk weg. Cor Smeele Wij hebben onze parochiekerk al verloren. De gemeenschap is uit elkaar gevallen. De manier waarop het ging heeft niets meer met christelijk geloof te maken. Het leek meer op een vijandige overname. Met de keuze van de kerk welke in Apeldoorn als enige overbleef is geen enkele rekening gehouden met de parochianen en vooral de oudere parochianen. De kerk galmt enorm wat voor personen met gehoorproblemen de mis onverstaanbaar maakt. Bovendien is er in de nabijheid van de kerk zeer beperkte parkeergelegenheid. Grotere loopafstanden zijn van toepassing om de kerk te bereiken. Leuk voor ouderen welke slecht te been zijn zal de bisschop wel denken(?). Hans Bouwmeester, Apeldoorn Ik onderschrijf van harte deze noodkreet omdat ik zie en ervaar hoe mensen lijden onder de kaalslag en afbraak van parochiekerken in het bisdom Utrecht en daardoor hun huis kwijt zijn en vervreemden van de kerk en geloofsgemeenschap die hun lief en dierbaar is. W.A. Kastelein Wij beginnen de gevolgen daarvan in onze parochie te ervaren. Belangrijkste gevolgen: de gemeenschap valt uit elkaar én de 'broodnodige' voeding voor onze ziel wordt karig. L.v.H. te W. Ook in het bisdom Haarlem-Amsterdam is een dergelijk proces gaande. Er wordt niet gekeken naar mensen, terwijl het geloof m.i. toch om mensen gaat! Cisca de Wit, Zaandam Ik heb 31 jaar als missionaris gewerkt in Kongo. Erg uitgestrekt, maar elk dorp had zijn gemeenschap met catechist en wij priesters reisden rond om hen te bezoeken. Hier in Nederland zegt de kerk me niets meer. Ze heeft niets meer te bieden!!!!!! J. Deen, ex-missionaris Een plaatselijke geloofsgemeenschap zonder eigen kerkgebouw is naar mijn mening een zeker begin van het einde van die gemeenschap. W.A. van den Boogaard, De Bilt

31 30 De kerk is in prima staat en er zijn ruim voldoende voorgangers aanwezig, nu en in de toekomst. A.S. te D. Ook onze kerk (Willibrordus in Veldhoven Zeelst) zal worden gesloten.wij zijn opgegaan in een parochie Christus Koning. Voorheen hadden we een fusie van 3 parochies die voortreffelijk functioneerde met heel diverse vieringen.rigoureus zijn deze werkgroepen aan de kant gezet en er is een bestuur gevormd van ja-knikkers. Het kerkbestuur bestaat uit mensen die geen notie hebben wat in een gemeenschap gaande is. Zij beslissen wel dwingend over de sluiting van kerken en de manier van Eucharistie vieren. Onze nieuwe pastoor doet erg zijn best maar zit in het keurslijf van de Bisschop. Hij durft niks te ondernemen wat de bisschop niet welgevallig is.een kerk blijft open omdat men denkt dat die ene kerk vol zal lopen met gelovigen en er s maar één manier van kerk zijn in hun ogen. Piet en Corry Coolegem, Veldhoven Ik maak mij ernstig zorgen omdat ik denk dat door het sluiten van veel kerken je de mensen helemaal verjaagd uit de kerk. Misschien zijn er minder gelovigen maar daar heeft Kardinaal Eijk zeker aan meegewerkt en dat is zeer kwalijk. Er zijn nog genoeg mensen die graag naar de kerk komen en het geloof belijden maar het wordt je niet makkelijk gemaakt. Er mag teveel niet en het is niet wenselijk om in het jaar nul te blijven stilstaan. Met je tijd meegaan en naar de mensen luisteren en je niet in je eigen heiligdom opsluiten zo bereik je de mensen niet en breek je al het goede af. De kerk bestaat alleen nog maar uit enorm veel vrijwilligers en dat zijn dan de ware gelovigen. In hun vrije tijd zonder er een cent voor te krijgen. Houd de kerken open!!! Marloes Uijtewaal, Utrecht Deze rigoureuze maatregel zal het einde betekenen van vele, nog redelijk florerende geloofsgemeenschappen in ons bisdom. G.H. te S. Er komt geen enkele positieve boodschap uit bisdom Utrecht en Den Bosch. De enige boodschap is de tekorten, waar zij op hun manier van optreden nog eens extra voor zorgen. Van de herders van onze kerk mag een opbouwende en inspirerende boodschap verwacht worden, Ik vind dit een schande voor de katholieke kerk. F.B. te V. De Nederlandse katholieke kerk wordt uitgekleed door deze maatregel. Vitale geloofsgemeenschappen worden uitgehold of opgeheven, dit kan niet de bedoeling zijn van God. Mariëtte Koot, Haren Kardinaal Eijk is alleen maar bezig met zijn eigen machtspositie. Regels zijn belangrijker dan de gelovigen, hij heeft liever een lege kerk waarin de regeltjes precies worden uitgevoerd, dan een volle kerk, met mensen die nog GEWOON rooms katholiek willen zijn. Wij willen een beleid zoals Paus Franciscus voorstaat, zonder een Eijk die nog vasthoudt aan zijn eigen regels en machtspositie. Ik wil graag Rooms Katoliek proberen te blijven zoals een Paus Franciscus en een hele hoop goeie priesters dat ook willen(zoals Josef Wissink,wat een positieve leuke priester ). Priesters die er zijn OOK voor de mensen, de gelovigen. Een goeie paus hebben we al, nu nog aub een bisschop of kardinaal in zijn lijn! M.G. Een vitale gemeenschap mag niet nodeloos stuk gemaakt worden. M.v.d.Camp, Nieuwegein Zoals Mgr. Eijk bezig is, daar kan ik niet mee meegaan. Hans Heeregrave, Amersfoort Onze kerk is dicht gegaan, de geloofsgemeenschap is uit elkaar gevallen. Wat nu? T. Ik mis in de brief van kardinaal Eijk het woord inspiratie. Zonder de 'vreugde van het evangelie' wordt de kerk louter structuur, een geraamte zonder bezieling. Heeft de kardinaal ooit kennis genomen van het schrijven van Paus Franciscus???? Fons Eppink, priester (Missionarissen van Mill Hill)

32 31 Indien Mrg Eijk meent de goede weg te bewandelen slaat hij de plank volledig mis. Dit is een politiek van: "Na ons de zondvloed." Pieter Pols, De Bilt Ook bij ons in Schijndel zijn in één klap op 30 juni 2013 al drie kerken van bisschopswege gesloten. Velen van ons, zeker diegenen die zelf nog aan de kerken gebouwd hebben, voelen zich nu verweest. Gelukkig blijft Christus nog wel bij ons en lijkt de huidige paus uit een ander hout gesneden. Gerard en Maria te Dorsthorst-Busch, Schijndel Mijn grootouders en later mijn ouders hebben vroeger elk dubbeltje opzij gelegd om samen onze kerk te bouwen en in stand te houden. En zo proberen wij het nu ook met elkaar. Denkt bisschop Eijk nu echt dat we straks km. gaan rijden om naar de kerk te gaan, terwijl er dicht bij huis prachtige gebouwen en bloeiende gemeenschappen zijn! En wat wordt er de senioren onder ons dan niet ontnomen! Dit kan en mag niet gebeuren. I.T. Als oud-perschef van aartsbisschop Eijk ondersteun ik deze petitie van harte. Ik heb van nabij meegemaakt hoe desastreus zijn manier van werken is, hoe autoritair zijn manier van handelen en hoe eenzijdig zijn beleid wordt vastgesteld en uitgevoerd. Stoppen deze man! Loek Sinselmeijer, Epe Hoezo, in navolging van Christus????? Natuurlijk is het belangrijk om een gezond financieel beleid te voeren, maar wanneer dit op zo'n kille, liefdeloze, geborneerde manier gebeurt is er toch wel iets heel erg mis!! Ik heb erg te doen met alle mensen die hun kerk dreigen te verliezen, met name de ouderen, die, na een leven lang met hun kerk verbonden te zijn geweest, vandaaruit niet uitgeleide kunnen worden gedaan. Wat nu gebeurt is ten hemel schreiend en ik hoop van harte dat er HEEL VEEL mensen gemobiliseerd kunnen worden om deze Kardinaal, die m.i. een dubbele agenda hanteert, nl. in wezen alleen degenen tolereert die ZIJN visie op kerk zijn delen, een halt toe te roepen. Wat nu gebeurt is een grote schande en heeft NIETS met naastenliefde te maken. Ik hoop van harte dat zoveel mogelijk mensen zich, op respectvolle, maar indien nodig ook harde wijze tot het uiterste zullen verzetten. De tijd dat we klakkeloos alles accepteerden wat van hogerhand werd verordonneerd is immers al heel lang voorbij! En ik hoop en bid dat Paus Franciscus zal laten zien dat zijn woorden geen gemeenplaatsen zijn en op een daadkrachtige wijze zal ingrijpen. Heel veel sterkte en succes en NIET OPGEVEN!!!!! A.S. Omdat ook in onze parochie met de botte bijl gehakt wordt ( door bisdom Haarlem ) en men niet open staat voor de manier waarop onze parochie optimaal functioneert en dit al 25 jaar doet met eigen mensen.het wordt echt de hoogste tijd dat hier wat aangedaan gaat worden, anders willen ook wij geen parochie meer zijn. Berry Verlaan, De Kwakel In onze parochie Nicolaas Pieck en zijn Gezellen, zien wij dat de samenvoeging van 6 voormalige parochies ( kerken) een mislukking is. Kerken uit Rhoon, Hoogvliet, Spijkenisse, Rozenburg, Hellevoetsluis en Brielle functioneren zeer verschillend en hebben alleen met elkaar gemeen dat zij van hetzelfde pastorale team ( soort uitzendbureau) gebruik maken. Sommige kerken zijn eigenlijk failliet door slecht beheer en weinig actieve gelovigen, andere zijn financieel gezond en hebben een zeer betrokken groep gelovigen. Het bisdom laat het maar gebeuren en is niet geïnteresseerd in de problemen van het parochiebestuur. Het gevaar dreigt dat de goed functionerende kerken straks onderuit gaan doordat de parochie als geheel mislukt. P.A.J.T. Het beleid wat de bisschop op dit moment aan het uitvoeren is, gaat voorbij aan de mens. Arno Maas De ziel wordt uit ons dorp gehaald, als de kerk wordt gesloten. D.W. te R. Mgr.Eijk en Plechelmusbestuur Oldenzaal willen nog vitale geloofsgemeenschappen kapot maken. Jan en Frieda Breukers, Deurningen

33 32 Jezus is de kerk gestart vanuit de basis met de eenvoudige mensen van alledag. De gemeenschap zijn vooral WIJ, niet een management of tussenlaag. Gemeenschappen worden gevormd vanuit de basis met een opbouw naar boven, maar wel samen. Een piramide zonder basis is geen gemeenschap. Hiërarchie moet ten diensten staan aan een bestuursvorm, die opbouwend is en voor de hele gemeenschap de juiste en voor allen de goede beslissingen neemt en mag geen dictatuur worden, zij mogen geen dictaten uitdelen. Eenvoud en dienstbaarheid siert de mens en is een opdracht van Christus. Laat ook de bestuurders van onze kerkprovincie zich dat terdege van bewust zijn. En... krijgen zij niet het mandaat en de (financiële) middelen van onderaf? Van wie IS de kerk en het kerkgebouw? Had Jezus zelf ook niet "MOEITE" met de beter wetende en boven alles verheven staande Schriftgeleerden? Elly Vasterman De geloofsgemeenschappen in de dorpen mogen niet versneld worden ontmanteld zoals met beleid Eijk gebeurt. Jan Sonder, Deurningen Ik vind het zeer afkeurenswaardig dat het grootste deel van de RK-geloofsgemeenschap in NL opgeofferd wordt aan blinde bezuinigingsdrift, zonder rekening te houden met de mensen (gelovigen) en aanwezige constructieve oplossingen voor een flink deel van de parochies. B.W.T. Samen met de mensen in de straat en in elkaars nabijheid zijn wij de kerk. We willen in deze bestaande stimulerende kringen blijven vieren, bidden en delen. Een groot liturgisch centrum ontdoet ons van alle microverbanden die ons zo dierbaar zijn. Nogmaals, DE KERK ZIJN WIJ, niet de beleidsmakers en de enkele overgebleven priester. A.R. te U. Omdat ik totaal onderstreep wat er in deze oproep geschreven staat. Alle liefde bij de bisschoppen is eruit en dat is toch het fundament van ons geloof. Het is een wettische kerk geworden en dat heeft Jezus juist willen veranderen in een om mensen bewogen gemeenschap. Het evangelie herken ik vaak niet in de bewogenheid bij onze 'bruggenbouwers', immers de betekenis van het woord pontifex. I.T. We hebben de kerk echt nodig in deze tijd, er wordt ons al zoveel afgenomen. Geef de kerken die er financieel goed voorstaan een kans. Laat het toch niet zo zijn, dat er een selecte groep over blijft die het voor het zeggen hebben. Thea Nijenbrink, Glanerbrug Het beleid van de kardinaal is er op gericht om onze kerken ter gronde te richten. De geloofsgemeenschappen hebbben bewezen dat zij zeker bestaansrecht hebben. A.d.O. Omdat door meer kerken te sluiten, en nog minder mensen naar een kerk zeer ver buiten hun vertrouwde omgeving gaan. Hr v. Eijk moet luisteren naar wat zich afspeelt in de parochies. W.B. Onze geloofsgemeenschap houd gewoon op te bestaan. M.M. Geloofsgemeenschappen zijn de resten van hechte gemeenschapsgroepen. Andere gemeenschappen zijn in de fragmentatie en versnippering van de samenleving al verloren gegaan. Geloof en vertrouwen zijn de sleutelwoorden voor geloofsgemeenschappen. Zonder hechte geloofsgemeenschappen worden gedrag en moraal in de samenleving nog sterker aangetast. Toine Goossens, Utrecht Het getuigt van weinig "herderschap" om door sluiting van kerken geld te vergaren voor... ja waarvoor. Een kerk zonder gelovigen met in hun omgeving een eigen godshuis is voor velen geen kerk, en dus keert men deze kerk de rug toe. Een goede herder kent zijn schapen maar de huidige kerkherders, ook op locatie, hebben geen contact en geen respect voor de aan hen toevertrouwde geloofsgemeenschappen. Wij willen onze eigen kerk behouden met of zonder steun. F.H.J. Ganzevles, Klarenbeek

34 33 Ik wil in de toekomst een kerk dichtbij blijven bezoeken als katholiek zijnde en niet een lange reis moeten ondernemen om naar een eucharistisch centrum te reizen. Nu kan ik lopend of per fiets, de Kardinaal dwingt mij om in de auto te stappen! S.M.W. Opvattingen en handelingen van mgr. Eijk zijn als kwade relicten uit vervlogen tijden, wars van realiteitszin en compassie. Dit soort mensen zal het katholicisme uitroeien! Frans Benders Hopeloos dat die benauwde visie van liefst weinig gelovigen overhouden maar wel strak in de leer bij Mgr. Eijk zo onchristelijk sterk aanwezig is! Notabene onze kardinaal, die juist de gelovigen zou moeten verbinden. Hij matigt zich hiermee het oordeel aan de gelovigen alvast de maat te nemen voor God dat gaat doen. Het zijn steeds de mensen die het fundament van de leer van Christus zachtmoedigheid en een altijd open deur voor iedereen, steeds weer proberen te ondergraven. Mariëlle Tulleners We mogen toch van een Kardinaal Aartsbisschop verwachten dat hij over moeilijkheden heenkijkt, en de gelovige gemeenschap bezielt en begeestert, en niet dwarsboomt om nog te doen wat mogelijk is, en huiskerken laat groeien en ze stimuleert en laat samenkomen desnoods in klaslokalen of aula's... Ben Jorna, Missionarissen van Mill Hill Parochies met een omvang zoals gepland door Wim Eijk leiden tot een afbraak van datgene wat ons lief is. H.A. van der Meer Onze actieve kerk met veel jonge leden moet sluiten M.F. Als inwoner van een klein katholiek dorp met steeds minder kerkbezoekers, besef ik ook wel dat we nooit alle kerken kunnen openhouden. Echter de manier waarop Kardinaal Eijk de problemen wil oplossen, zonder enige inspraak van parochianen en vrijwilligers staat me heel erg tegen. Er moet veel meer open contact zijn met bisdom-priesters en vrijwilligers en Parochianen. Anja Mulder Moleman, Deurningen Wij zijn zeer bezorgd en vrezen voor de sluiting nu of in de toekomst van onze kerk en de opheffing van onze plaatselijke geloofsgemeenschap. Wij doen een dringenmd beroep op u om dit onheil af te wenden. W.vd.A. te B. "Waar er twee of drie in mijn naam bijeen zijn daar ben ik in hun midden" Niet de kardinaal of de structuur bepaalt de aanwezigheid van God, maar slechts het geloof van de gemeenschap. P.O. Mgr.Eijk heeft m.i. zijn zogenaamde roeping gemist. Hij had 10 a 15 jr.geleden bij V & D moeten solliciteren als trouble shooter, dan zou V & D er nu waarschijnlijk veel beter voorstaan. Hoe kan Mgr.Eijk zo ongeveer op zijn eentje beslissen om ca. 300 RK Kerken de komende 10 jaar te gaan sluiten. Het gaat niet om het gebouw als zodanig maar er worden dan ca.300 RK Gemeenschappen de ene meer actief dan de andere uit elkaar gereten. Heeft hij daarom destijds zijn Bisschopsambt aanvaard en de Kardinaalshoed ontvangen? Hij moest zich schamen deze zgn."herder" Hoe een "gestudeerd"mens zo kan afdalen. Schandelijk. B.A. te T. Als oudere is het zo belangrijk om elkaar bij te staan. In onze parochie bestaat de Open Kring, waarin we elke eerste dinsdag in de maand een gezamenlijke viering hebben. De afwezigen krijgen een kaart toegestuurd en we bezoeken degenen die elders zijn ondergebracht, waar meer zorg kan gegeven worden, maar waar zij niemand kennen. Het is juist voor hen zo belangrijk, omdat de kerk bereikbaar is en de band hecht. Een reis maken naar de kerk ver weg, is onmogelijk. Met de plannen van de Kardinaal maakt hij deze zorg voor en met elkaar onmogelijk. M.L. te B.

35 34 Ben het niet eens met het beleid van mgr. Eijk wat mijns inziens niet strookt met waar het christendom echt voor staat. We zijn een actieve en vitale geloofsgemeenschap en deze zou teloorgaan met het sluiten van de kerk. Juist nu we sinds jaren ten positieve aan het opbouwen zijn en steeds meer 'ook niet kerkelijken' naar bijeenkomsten van ons komen. De kerk, en die van velen in onze omgeving sluiten, is niet de oplossing voor het afnemend aantal priesters en kerkelijken. De diensten laten verzorgen door de gemeenschap zelf en pastoraal medewerkers, lekenvoorrangers die hun sporen voorheen in de liturgie hebben verdiend, vormt mijn inziens de oplossing voor het behoud van een vitale geloofsgemeenschap. In iedergeval werken velen uit onze geloofsgemeenschap en ikzelf daar in gezamenlijk aan mee. Dat geeft geloof, hoop en liefde... Ellen Proost, Maartensdijk Wij zijn een vitale geloofsgemeenschap, en zijn erg bezorgt over het sluiten van de kerk, zodat alles wat wij opgebouwd hebben in al die jaren in deze polder in het niets opgaat. M.S. Een samengaan dat niet wordt gesteund en gedragen door de mensen in de parochies zelf is tot mislukken gedoemd. Natuurlijk moet er iets worden gedaan, want een kleine gemeenschap kan niet alle kosten opbrengen voor, vaak grote, kerken maar er zijn andere oplossingen te bedenken dan rigoreus sluiten van kerken. En het priester tekort, wat is er mis met vrouwen in het ambt? G.B. te W. Een eigen parochiegemeenschap is voor mij belangrijk, daar voel ik mij geborgen en is het vertrouwd. ik heb geen behoefte aan een kerk op afstand. Marie-Christine van Grootel, Bilthoven Het dogmatisch handelen van bisschop Eijk doet de (nog) gelovigen meer en meer vervreemden van de R.K. kerk. De geloofsgemeenschap in Bilthoven waar ik me 'thuis' voel dreigt door het handelen van deze bisschop mij ontnomen te worden. ONBESTAANBAAR!!!!! Mag niet gebeuren!!!! Help!! R.H. te B. "Waar twee of meer in mijn naam aanwezig zijn, daar ben ik aanwezig"staat geschreven. De ziel van het kerkzijn ligt in en bij de (lokale) geloofsgemeenschap. Het bisdom Utrecht snijdt de ziel uit de kerk met het rücksichtlos doden van de lokale gemeenschappen. Een herder zonder kudde is geen herder. Een kudde zonder herder is nog steeds een kudde. N.v.S. De geloofsgemeenschap bestaat uit gelovige mensen, niet alleen uit priesters. Er zijn voldoende (andere) mensen die een voorgangers-/voortrekkersrol kunnen vervullen in een geloofsgemeenschap. Marian van Giezen, Utrecht Mijn gevoelens zijn i de noodkreet goed verwoord. C.vd.S. Zijn het niet eens met de wijze waarop de kardinaal de kerksluitingen doorvoert. G.W. Lammertink, Hengelo Wij staan open voor overleg, niet voor dwingelandij. A.N. Er worden veel te snel en rigoureus zaken afgebroken door een veel te starre en bekrompen houding van enkele (hulp)bisschoppen ).Het voorgaan van niet gewijden zou actief bevorderd moeten worden. K.S. te V. Hier in Schijndel zijn helaas ook al drie kerken van de vier gesloten en wat het ergste is er is hier een hele fijne geloof gemeenschap, met heel veel vrijwilligers verdwenen. Jammer we hadden toch nog een hele moois hechte gemeenschap. T.V. Lokale geloofsgemeenschappen met eigen ruimte om te vieren zijn de basis van de R.K. Kerk. Zonder dat zal de hele RK gemeenschap in Nederland uiteenvallen. F.G.

36 35 Ik vind het onchristelijk en ongepast dat priesters zich strikt aan wetten en of bisschoppelijke regels houden. De geloofsgemeenschap ( de kerk ) is er niet voor het instituut RK maar omgekeerd!! Een christelijke houding is zeker niet zich houden aan allerlei wetten maar het volgen van Zijn weg hoe Christus omgaat met mensen. W.D. te V. Bisschop Eijk ziet de voor een waarachtig katholieke kerk essentiële balans over het hoofd tussen de gewetensvolle christengelovige en het ambtelijk toezicht. Door het materiele beleid geheel naar zichzelf toe te trekken, verdort de bestaansgrond van de plaatselijke kerk in de plaatselijke samenleving van buurt, wijk, dorp en streek. Nico Raaphorst, Groesbeek Het wordt hoog tijd dat de Nederlandse bisschoppen voorrang geven aan wat parochianen/gelovigen nodig hebben in plaats van dat zij hun vaak eenzijdig bepaalde beleid doordrukken! Niet alleen top-down, nu is het ook tijd voor bottum-up! G.K. Door Odijkers bijeen gespaard. Als de kerk dicht is, is er ook een sporthal in Odijk. Corrie en Jan Harte, Odijk Na alle schandalen veroorzaakt door onze voorgangers waarover onze kerkleiders lang hebben gezwegen nu deze afbraak van onze plaatselijke geloofsgemeenschappen. Ook de stelling dat alle pastorale werkers maar als vrijwilligers hun werk moeten doen en dus zonder inkomen hun gezin moeten onderhouden is zeer verwerpelijk. M.W. te R. Zoals Kardinaal Eijk met de gelovigen omgaat is bedroevend. Hij moet als een Herder optreden en niet als een doodgraver. Wij willen positief blijven en Christus Woord blijven verkondigen en promoten in de wijken van de grote stad of in de dorpen. De mensen haken af als ze naar dat ene Eucharistische centrum moeten gaan en weer 50 jaar terug in de tijd moeten. Wordt nu het accent niet uitsluitend op de Eucharistie gelegd? Er zijn zoveel andere mooie vormen van "kerk zijn" waarin een pastoraal werker of leek voorgaat. J.R. ter Horst, Hengelo (Ov) Als je de geloofsgemeenschap compleet om zeep wilt helpen dan moet je hier mee doorgaan! Niemand mag overigens wie dan ook verbieden een geloofsgemeenschap te zijn, mits gebaseerd op liefde voor je medemens en je hen dus in hun waarde laat... E.v.G. Vanaf 1997 ben ik bestuurlijk actief binnen onze parochie. Ondanks noodzakelijke parochiefusies heb ik het voortbestaan van de lokale geloofsgemeenschappen van harte ondersteund. Ik hoop dat onze Paus zijn "morele" steun kan bieden. H.J.W. Kok, Enter Ik ben erg blij met het nieuwe (aloude) geluid, dat paus Franciscus de wereld inzendt. Geloven is echt iets anders dan organiseren en bedrijfsvoering. Er wordt de mensen iets - liefde en gedragen worden - uit het hart gestolen door de opstelling van de kardinaal. L.P. te U. Er zijn genoeg leken-initiatieven waarmee menig kerk behouden kan blijven. De RK kerk mag niet verworden tot een kerk van enkele mensen die denken te weten hoe de Blijde Boodschap is bedoeld. Eric van der Ven, Amersfoort Binnen de geloofsgemeenschap is verontrusting, het uiteenvallen van een, nog steeds, zelfstandig te exploiteren geloofsgemeenschap. Onze kerk moet en kan behouden blijven, zeker met de komst van de Waalsprong (Nijmegen). Leo Borgonjen, Oosterhout Mijn sympathie richt zich voornamelijk op het initiatief dat het bezield verband uitdraagt. Het zijn de woorden die verstaan of misverstaan worden. Het gaat er niet om wat van Eijk zelf belangrijk vindt, maar wat hij als leider samen met zijn volk kan bereiken om de geloofsovertuiging te waarborgen. Biedt ze een huis waar ze zich veilig voelen met hun gemeente; ook die anders zijn dan katholiek!! Gaat heen en zondig niet meer, maar dan in een bredere context; anno E. van Dodewaard

37 36 We steunen dit voor honderd procent. Luister naar het interview van Radio Oost afgelopen zondagmorgen (15 febr) 8 uur; programma Hoogtij - een interview met Wim Gaalman over de verwoesting van ons aartsbisdom Wim Gaalman is ex notaris In Oldenzaal en is zeer bewogen in protest tegen beleid van Kard Eijk. Gerard Fransen, Oldenzaal Ik verwacht een herder als bisschop en geen dictator. A.N. Zoals voorgesteld door dhr Eijk zal het grootste gedeelte van de nu nog aktieve gelovigen afhaken - het is de gemeenschap die bindt. A.M. te B. Onze RKKerk heeft ooit de fout begaan enkele economen met enige theologische studie leidende functies te geven in 'De Kerk'. Het is fout de kerken en haar religieuze waarden als bedrijf en bedrijfsmatige aanpak naar winstbejag te leiden/ voeren. J.J.H. Het sluiten van kerken ten behoeve van de financiering van het bisdom en de ingestelde eucharistische centra moet worden gestopt. V.J. Feron Wij stemmen volledig in met de inhoud van de brief van Bezield Verband aan de paus. H. Boerhof De lokale geloofsgemeenschap bestaat uit mensen jong en oud, die elkaar steunen en bemoedigen. Met elkaar inhoud en vorm geven aan een levende kerkgemeenschap. Streven van mgr. Eijk is absoluut niet in deze geest en getuigt van onwil en verkeerde kerkvisie. H.W. te D. Gelovigen vervreemden van hun geloofsgemeenschap. Vic Marlet, studentenekklesia Ook bij ons is de fusering in gang gezet, en de gevolgen zijn al te merken. Afhaken enz. J.M. te A. De hardwerkende lekenpastors die al jaren voor de geloofsgemeeschappen alles hebben gedaan en, die volgens Wim Eijk alleen een contract hebben met het bisdom, worden aan de kant gezet, terwijl die zoveel goed werk verrichten. W.P. te U. Mauritius Kerk moet in 2017 sluiten. We zijn een vitale geloofsgemeenschap, hebben pastorale en liturgische vrijwilligers en zijn financieel gezond. Dus protesteren wij tegen sluiten. Hebben hiertoe reeds een Kerkelijk Business Plan opgesteld. Alois Helming, Silvolde De kerk is het centrum in ons dorp! Met een vertrek van de kerk zou het kloppende hart vertrekken. W.S. te D. De kerk zijn wij, de kerk is ons familiehuis, in onze eigen kerk voelen wij ons thuis, kennen we elkaar en hebben we weet van elkaar. We delen zorgen, verdriet en vreugde tijdens vieringen, maar ook tijdens de koffie. Dit kan en mag niet gebeuren. Waar 2 mensen samen komen is Hij in ons midden. Truus Warmerdam, Voorhout Ik ervaar nu aan den lijve dat zelfs het fuseren van de kerkkoren in onze parochie, veel pijn doet. Binnenkort moet onze kerk misschien sluiten, onze kerk waarin doop, huwelijk, jubilea en rouw beleefd werden. Mensen worden uit elkaar geslagen. Dit is écht niet de goede weg. Wij waren een goede parochiegemeenschap, actief en betrokken. Nu al is de kentering zichtbaar en voelbaar. Henriëtte v.d. Berg, Rhenen Ik geloof in de kracht van kleine, bezielde groepen en niet in een harde dirigistisch, gevoelloze hand. Rob Paijmans, Apeldoorn De basis in de geloofsgemeenschappen zal in elk geval blijven bestaan en die moet niet gedwongen worden elders te gaan vieren. Dat is de doodsteek. Cor ten Velde, Putten

38 37 Zonder kerkgebouw geen plaatselijke geloofsgemeenschap. Harrie Jorna, Silvolde De naam geloofsgemeenschap zegt het al. En om samen te komen is er een plek nodig waar mensen zich geborgen voelen. In hun woonplaats of wijk. G. Tiemessen, Nieuw-Wehl Ondanks priester tekort is het belangrijk om een geloofsgemeenschap in stand te houden zodat men met bezielende mensen het geloof kan beleven en bewaren. M.K. De kerk is een gemeenschap. We dienen elkaar te steunen en te bemoedigen. Door het sluiten van de kerken en het niet aanreiken van alternatieven worden gezonde parochiegemeenschappen vernietigd. M.G. van Straalen, Utrecht Ik ben alleenstaand en inmiddels 70 jaar en heb de kerkgemeenschap om mij heen echt nodig en de gemeenschap heeft mij nodig. Sluiting van onze kerk zonder goed alternatief zou desasterues zijn voor de gemeenschap. Het liturgisch centrum is niet direct naast de deur. A.R. "Zonder gelovigen geen Kerk", maar een kerk kan niet zonder gelovigen. Dat hoeft geen groots gebouw te zijn, maar wel bereikbaar. Eén priester is mobieler dan een hele parochiegemeenschap. Hij kan, eventueel geassisteerd door een diaken, meerdere malen per dag in een Eucharistieviering voor gaan op verschillende locaties. Zelf heb ik een bijzondere ervaring gehad in het Mid westen van de USA, waar zeer grote afstanden werden overbrugd om naar de gelovigen toe te gaan: de priester werd per helikopter van de ene parochie naar de andere gevlogen. De Eucharistie, die ik bijwoonde, was de 6 e van die zondag! Een variant van "Gods volk onder weg". Zou bisschop Eijk er niet verstandig aan doen om zich ook eens onder de beminde gelovigen te begeven en met hun de discussie aan gaan? Zou hij hun kunnen uitleggen, dat zijn beleid echt het enige juiste is? Zou hij ook überhaupt wel kunnen luisteren? Een ander idee: tijdens de vieringen, die gelukkig nog plaatshebben, met ons allen bidden voor meer wijsheid en inlevingsvermogen van onze kardinaal. De Kerk heeft het al ongeveer 2000 jaar gered, deze periode komen wij met ons allen beslist ook te boven. Reintje Paijmans-Kriens, Apeldoorn Er is nu al geconstateerd, in steden waar kerken gesloten zijn, dat de gelovigen niet naar een ander kerkgebouw gaan. Mensen voelen zich in de steek gelaten, zij zijn oud en hebben geen vervoer, voelen zich niet thuis in een andere gemeenschap, enz. C.K. te A. Gemeenschapszin en betrokkenheid worden door de grote afstanden ernstig ondermijnd. Zonder openbaar vervoer zal straks een zondagse kerkgang vrijwel onmogelijk worden. De parochiaan wordt volkomen anoniem voor pastores. C.T. te R. De na jarenlange opgebouwde, warme, betrokken geloofsgemeenschappen vallen uit elkaar. Zij vormen juist samen ' de kerk" Eijck kan toch niet verwachten dat mensen kilometers gaan rijden om naar een viering te gaan?! Margriet v.d. Weijden, Rhenen Lokale parochies en het sluiten van lokale kerken mogen niet afhankelijk gemaakt worden van beschikbare priesters. Zij kunnen heel goed meerdere lokaties bedienen (missionair model). Bisschop Eijk blokkeert deze optie. P.J.M. van Kessel, Utrecht Naar mijn mening wordt er niet geluisterd naar de gelovigen die immers samen de kerk vormen (en niet het gebouw) in ons bisdom, maar alleen gekeken naar de centra. Het bestuur werkt daar als een beslisorgaan en niet als een democratie. Dat is niet meer van deze tijd! We leven in 2015! W. Haarman, Raalte Ik vind het erg belangrijk dat onze geloofsgemeenschap blijft bestaan en gestimuleerd wordt om gemeenschap te blijven. G.W.

39 38 Ik ben het er niet mee eens dat parochies die financieel goed draaien nu ineens dicht moeten. De kerk moet openstaan voor nieuwe ideeen in plaats van mega parochies waarvan ik zeker weet dat er daardoor forse terugloop zal zijn. Een self fulfilling prophecy! In plaats van dat de priester/pastor naar de mensen toekomt wordt het straks andersom. De kerk is toch de gemeenschap zelf?! L.K. te D. De maatregelen van mgr Eyk zijn kerkverlatingsversnellend, vergroten het cynisme en zijn ook anti-missionair, volstrekt ongeloofwaardig voor onze kinderen en kleinkinderen. Wieger Rozema, Utrecht Het bisschoppelijk beleid is gericht op de volgzaamheid van de mensen aan de priester en het gebouw. Het gemeenschapsgevoel van de mensen wordt daaraan opgeopfferd. De kerk is tot een "regeltjeskerk" verworden. J.R. Vanuit het Aartsbisdom Utrecht is er geen warmte,geen begrip, geen gevoel voor de betrokken en gelovige parochianen in het bisdom en wordt er niet geluisterd en is een echte dialoog niet mogelijk. Ivo Witteveen, Kampen Ik sta volledig achter de noodkreet aan Paus Franciscus. Ik werk nu bijna 25 jaar als vrijwilliger secretariaat Geloofsgemeenschap. Ik heb het gevoel in een zinkend schip te zitten met passieve kapiteins. Straks hebben we geen geloofsgemeenschap meer, hoe triest. W.V. Het is tijd voor een veelkleurige kerk. Kees van Drie, Almelo De lokale kerk is de plaats en de omgeving, waar de mensen "de goedheid en menslievendheid van God" in deze zo harde en beangstigende wereld gewaar worden. Rijk van der Wurff Ik ben voorstander dat alle gedoopten, bij belangrijke besluiten, hun stem op de eerste plaats moet komen! Mathé de Wissel, Urecht Onze kerk OLV Bilthoven waar onze kinderen zijn gedoopt en wij graag komen, MAG niet verdwijnen! Iris Bleeker, Bilthoven Vanaf het moment dat Eijk een priester met pastoraal werkster in onze parochie heeft aangesteld, is de kerk.leeggelopen. We hadden een bloeiende en warme parochie Door Eijk is verboden, geschrapt, vrijwilligers in de kou gezet, kortom, de ziel is eruit gehaald en het pastoraal team is geheel op de hand van Eijk. Het is bijzonder triest dat onze, tot voor een paar jaar nog een warme bloeiende parochie, eenvoudig ten gronde gaat. We zouden het nu nog best kunnen redden, maar niet met de visie van Eijk en dit pastoraal team. A.B. Met het sluiten van onze kerk wordt ons geloof belevenen belijden totaal afgenomen. Het is pure geloofs vervolging, door kardinaal Eyk. P.M. Mak v.d.bos, Epe Wanneer mgr Eijk zo doorgaat zijn er geen parochianen meer, die zich willen inzetten bij stervenden en bij rouw! Nabij zijn, is de manier om een goed christen te zijn. P. van Kuik Kerk moet dicht bij de mensen staan en zichtbaar zijn. I.d.K. Waarom kunnen hier de kerken niet blijven zoals in Frankrijk, Afrika, zodat de parochianen toch een ruimte hebben om gezamenlijk te bidden. Er hoeft niet speciaal een priester te zijn die voorgaat. Zeer slecht dat nu zoveel mensen in Epe helemaal afhaken. Is men in Utrecht nog Rooms Katholiek? Men breekt de kerk af door deze handelingen. In de jaren 60 gingen de Pastoors Sloot en Pannenkoek al in de zomer naar Frankrijk om daar weer een paar maandjes per jaar toeristen naar de kerk te laten gaan. Zeeer, zeer slecht voor de geloofsgemeenschap wat er nu plaats vindt. Jo van der Sloot, Epe

40 39 Al jaren is er een ontmoedigingsbeleid i.p.v. een inspirerend beleid. Hechte gemeenschappen worden "thuisloos" en vallen in korte tijd uit elkaar. M. Tax, Ede De kerk in Vaasen is voor mij geen optie; ik heb er geen enkele band mee. Het alternatief voor mij is de kerk van de Dominicanen in Zwolle en dat is wel een goed alternatief maar wel 20km rijden. Op deze manier word je a.h.w de kerk uit gejaagd! C.S. te E. De kern van de R.K. Kerk is naar mijn idee de gemeenschap(pen). Wanneer je deze gemeenschapen hun plaats van samenkomst ontneemt, tast je naar mijn mening ook de kern van het klerkzijn aan. Onze kerk moet niet een kerk in diaspora worden. Helaas gaat mgr. Eijk aan deze kenwaarde volgens mij voorbij door alleen maar het instituut kerk rond de geestelijkheid te benadrukken en te weinig belang te hechten aan de lokale gemeenschappen. Th. van Mierlo De afstand tot grotere kerk in een grotere plaats verder van ons dorp, doet de afstand tot de Kerk groter worden. Inbreng van leken, gelovige mensen wordt niet door onze priesters (pastoor Mennen, kapelaan Beekman van de parochie Sint Willibrordus te Oss) genegeerd. Uitvaarten en huwelijken kunnen onder strenge regels plaats vinden waardoor meer en meer mensen de kerk verlaten. Breng de Kerk weer naar de mensen en laat gewone mensen weer samen met voorgangers die dienstbaar wille zijn, ons Katholieke geloof redden. De kerk wordt zo een extreme geloofsgemeenschap voor enkele mensen die zich in een andere tijd wanen, maar niet van deze tijd. Johan van Rooij Ook hier is recentelijk de kerk gesloten. Het alternatief sluit niet aan bij mijn geloofsbeleving en daardoor zal ik veel minder in de kerk komen dan voorheen. Wanneer nu over wordt gegaan tot 30 kerken zal het onmogelijk worden hier naar toe te gaan. Bovendien is dan de vraag of dat aansluit bij mijn geloofsbeleving. E.vd.W. Jammer dat dit de weg is die ingeslagen wordt. Toch had de RK kerk al veel eerder moderner en van deze tijd moeten mee veranderen. Frank Verder, Epe Eijk speelt geloofsgemeenschappen uit elkaar; in plaats dat hij hen hulp biedt in de fusieprocessen. Paul Keizers, Nijmegen Kerken mogen niet worden afgebroken. De grond waar ze op staan heeft de bestemming KERK. In geen enkel fatsoenlijk land om ons heen worden kerken afgebroken. Wat hier is gebeurd is voor mij onacceptabel. H. Peek, Epe Deze beslissing is te rigoureus en eenzijdig genomen zonder te luisteren naar zijn gelovigen. A.v.H. te B. Ik vind het veel te voorbarig om zoveel kerken te sluiten. Zeker de kerken die zichzelf financieel kunnen redden. T.J. te S. In Veldhoven/Meerhoven leidt de parochiefusie tot inkrimping van zes(6) naar een(1) kerk in Ik verwacht een daling van het aantal parochianen en daarbij horende bijdragen. Bovendien treedt er een enorme verschraling op. Het aantal vrijwilligers zal dalen, koren verdwijnen. Daar bovenop komt de strakke en rigide lijn die het bisdom wil aanhouden m.b.t. de liturgie, er is geen oog voor de inzet van diakens of pastorale werkers (m/v). Hun bevoegdheden worden zwaar beperkt. Alles bij elkaar zal in de huidige geseculariseerde maatschappij het kerkelijk leven marginaal worden of geheel verdwijnen. K.v.K. te V. Ook bij ons speelt de vraag hoelang we onze kerk nog kunnen behouden. Ondanks dat we een van de meer vitalere gemeenschappen zijn van een grote parochie is het steeds meer de vraag of in onze stad nog een RK kerk mag blijven. Jos Schilte Kerksluiting is de snelste weg naar kerkverlating. F. Mathot, Utrecht

41 40 We moeten de energie op revitaliseren richten, desnoods zonder priesters. De boodschap van Jezus kan iedereen verkondigen. Zeker Pastoraal werkers! G. Hartman, Houten Eijk is een zeer conservatieve en enge kardinaal. Hij is alleen uit op macht en op het wegjagen van de laatste Nederlandse katholieken. Eijk verklaarde in Rome dat de paus en hij geheel op één lijn zitten hetgeen ik als leugenachig beschouw. zijn beleid is niet vernieuwend. Hij is niet in staat gelovoigen op een andere manier te betrekken en het geloofsgemeenschap en kerkzijn passend te maken in de hedendaagse maatschappij. E.S. Ik ondersteun de noodkreet van harte omdat er in onze geloofsgemeenschap voldoende lekenvoorgangers zijn die de boel bij elkaar kunnen houden. F.v.D. Op dit moment zijn alle 2 kerken ( De Steeg en Rheden) waar ik me mee verbonden voelde gesloten. Ik mis met name mijn mede christenen. Juist in deze tijd waar zoveel geweld in de wereld zichtbaar is geworden heb ik behoefte aan een ander geluid; de boodschap van Jezus die de Liefde verkondigde en met ons deelde. A.B. Iedere gelovige moet mee kunnen praten over het al of niet voortbestaan van zijn kerk. Ben Vocking o.p. t Is belangrijk dat onze geloofsgemeenschappen blijven bestaan, zodat wij ook zonder priesters samen ons geloof kunnen vieren, en niet naar een ander dorp of stad moeten om ter kerke te gaan. J. Huisman Ik onderschrijf deze noodkreet en ben het van harte eens met de reactie van Jozef Wissink op de Adventsbrief van kardinaal Eijk. G.Th.A. van Hoof o.s.a. Ik ben van mening dat de (meeste) bisschoppen een verkeerd beleid voeren t.a.v. de geloofsgemeenschappen. In plaats van het faciliteren dat bestaande gemeenschappen op de een of andere wijze door kunnen gaan, is het beleid van bisschoppen gericht op kerksluitingen en voortijdig beëindigen van levende gemeenschappen. M.W. Omdat ik naar eer en geweten niet anders kan. Guus Pels Vitale geloofsgemeenschapen mogen niet worden opgeheven. Als er geen prirsters zijn zullen daarvoor opgeleide leken kunnen voorgaan in de vieringen. Als het bisdom Utrecht het financiëel moeilijk heeft mogen ze niet het geld weghalen bij vitale geloofsgemeenschapen en hun kerken verkopen. De kerken zijn van de geloofsgemeenschappen. A. Roelofs, Oldenzaal Reeds lange tijd zien wij door het bisdom afbraak plegen van de parochies in Haarlem. Pastor wordt ontslagen. We moeten ons alleen aan de regels houden (zoals het vroeger was) het gaat niet meer om de mens. W.G. Het bisdom is alleen bezig met afbraak van de kerk. Het gaat om de regels, zoals deze vroeger waren. Het bisdom heeft gezegd, dat men liever 50 mensen in de kerk heeft zitten, die het geloof aanhangen en beleven zoals het 50 jaar geleden was, een sacramentele kerk, dan 200 die het geloof beleven vanuit hun menszijn. A.G. Wij zien een steeds groter terugloop van kerkgangers omdat wij niet op onze eigen manier samen kerk mogen zijn. Onze geloofsgemeenschap wordt ontwricht door regels en veranderingen, opgelegd door de bisschop. Er is geen ruimte meer kreativiteit. Ria Jongejan, Haarlem Ik vind het jammer dat emeriti en pastorale werkers op een zijspoor worden gezet. Zij geven zoveel passie en inspiratie. P.W.

42 41 Wij hebben al een fusie achter de rug. Die is ons niet goed bevallen. Moet dat nu echt nog een keer? Moeten we straks werkelijk 15 km reizen om naar de kerk te kunnen? Wat als je geen auto rijdt... Boven alles: het is niet nodig. Als het om de financiën gaat: Kunnen we geen kerkgebouwen delen met onze protestantse buren? Ingrid Hovelynck, De Bilt Wij zijn een actieve geloofsgemeenschap met ontzettend veel vrijwilligers. Silvolde is finacieel nog een gezonde parochie, jongeren zetten zich in en hebben frisse en goede idééen én een prachtige kerk, notabene ook nog een bedevaartplaats[bedrukte Moeder Gods van Varsseveld] Het plan om onze kerk te sluiten is in een woord gezegd Schandalig. De ziel halen ze zo uit ons dorp en onze geloofsgemeenschap. Drukt Mgr.Eijk dit toch door dan haakt bij ons 95 procent van de gelovigen af en staan de pastores mede door inkomstenverlies heel snel op straat en laten we hopen Mgr.Eijk ook. Met vervroegd pensioen gaan zou een zegen zijn voor ons Bisdom. Kan hij de eer ook nog aan zichzelf houden. Wim Veenhuizen Ons hart gaat uit naar een gemeenschap als de onze met ruimte voor iedereen, ook met aandacht voor de armen onder ons in onze stad we willen er zijn voor elkaar en anderen. Het is een "warme" kerkgemeenschap, met ook aandacht naar buiten. Hr. en Mw. Nypels, Zwolle Ik steun uit naam van mijn ouders. Mijn ouders komen van oorsprong uit de St.Martinus parochie in Wehl. Mijn moeder zingt bij het dames/heren koor in Nieuw-Wehl. Mijn vader gaat iedere zondag naar de kerk waar op dat moment een dienst is. Een sluiting van deze kerken zou beteken dat mijn vader die niet meer in machte is grote afstanden te rijden ivm een ongeneeselijke ziekte. Niet meer naar de kerk kan gaan. Of mijn moeder naar haar koor kan brengen. de samenvoeging van de parochies tot een parochie heeft al veel onrust en verdriet gezorgd bij mijn ouders. R.V. Als dirigent van het liturgisch kerkkoor vind ik het jammer dat de liederen van Huub Oosterhuis niet meer gezongen mogen worden. Het huidige aanbod van Berne Heeswijk is beperkt en sterk herhalend. S. van Eck, Hoonhorst Ik verwacht van een priester,'dus ook de kardinaal, dat hij een parochiaan/ mens centraal steltt en dat die mens serieus genomen wordt en in besluitvormingen daadwerkelijk betrokken wordt als het over kerksluitingen gaat, Wettten enregels zijn m.i. een middel geen doel, ook in de kerk. L.E.-S. Ik vrees voor het verdwijnen van de Katholieke Kerk in Nederland.Het zou een groot verlies voor mij zijn als mijn kerk opgeheven wordt. M.M. Onze kerk heeft een waardevolle bijdrage in ons dorp. Bovendien is de parochie financieel gezond. Waarom dan sluiten? A.T. Ik ben voor deze noodkreet, want de kerk heeft nog steeds een grote waarde in de samenlevingen in de kleine kernen. Door die kerken (samenkomstplekken) te sluiten raak je de samenhang in de kernen kwijt. Hierdoor raken ook meer mensen hun geloof kwijt. Je kon het al zien toen de parochies samengevoegd werden, maar bij sluiting van de kerken wordt het alleen maar erger. Vaak is het beter om een andere koers te varen en in deze tijd te evangeliseren met meer erom heen, dan het ouderwetse wat nu te vaak gebeurt. Gerhard Kosters, Enter Ik wil niet dat alle kerken worden gesloten, die voldoende middelen hebben. A.F. Galama Ik zou graag een herder in ons bisdom zien die zijn weiden en stallen koestert. H.P.

43 42 Ontmoeting, communicatie en saamhorigheid zijn van van vitaal belang en gaan verloren in grotere eenheden. Kerk zijn is niet meer mogelijk, tenzij in schuilkerken. Wim Verhoeven, Lithoijen Het geloven moet onder de mensen blijven, laten we daar geloven waar mensen samen willen komen, en niet kunstmatig mensen naar 1 huis dwingen om zo te laten lijken dat we nog met velen zijn. We verliezen op deze manier meer mensen dan dat we erbij krijgen. Erik Hafkemeijer, Veldhoven Wij hebben een mooie en hechte parochiegemeenschap die er zijn voor elkaar in goede en slechte dagen. Dit willen we heel graag zo houden!!! Toon en Johanna Ploegmakers, Lithoijen Veel geloofsgemeenschappen kunnen het nog wel redden! En de nog vele senioren worden zo maar buitengesloten o.a. door het verdere reizen. We moeten juist evangeliseren, niet afbreken! C.d.G. te U. Als vice-voorzitter van het PB steun ik van harte deze noodkreet. Bij de rondgang langs onze 7 geloofsgemeenschappen merk ik dat de noodkreet daar ook zo beleefd wordt jaar lang zijn missionarissen en gelovigen bezig geweest het geloof te verbreiden, gemeenschappen te stichten en kerken te bouwen. Het kan toch niet waar zijn dat een bisschop dit proces in een paar jaar dwangmatig wil teniet doen? M.T. Peter, Oldenzaal Een kerk hoort in een kleine gemeenschap als Deurningen. De kerk in Deurningen is financieel zeer gezond, dus waarom dicht? H.G. Wij zijn tot nu toe een actieve en levende parochie die er alles aan wil doen om niet opgeslokt te worden door de fusie parochie. Van onze parochianen zullen maar weinigen naar de fusiekerk gaan. Er valt dan in een kleine gemeenschap heel veel weg! T.B. Zoveel gebouwen: nee, onbetaalbaar. Maar wel lokale geloofsgemeenschappen steunen. De gemeenschap is het uitgangspunt, niet de gewijde hotemetoot. mgr. Eijk, recht in de leer tot het uiterste. Ware hij niet rooms maar moslim, we zouden zeggen dat hij radicaliseert. H. Heemskerk, Haarlem Ik ga naar de kerk om daar verbondenheid te voelen met mensen uit mijn dorp/geloofsgemeenschap. En rij niet naar een priester drie dorpen verder om daar tussen mensen te gaan zitten die ik niet ken. Hoe kan ik me verbonden voelen met mensen die vreemden voor me zijn? Via werkgroepen wil ik me best inzetten voor mijn eigen geloofsgemeenschap, maar niet voor onbekenden. E.S. Wat in eeuwen is opgebouwd, verpietert in enkele jaren. Juist in deze tijd heeft de kerk meer bestaansrecht dan ooit. Om te voorkomen dat er over 50 jaar missionarissen naar Nederland moeten komen. Is het goed om nu nog eens goed na te denken hoe je de boodschap dichter bij de gelovigen kan brengen en breng zelf in praktijk wat je de gelovigen voorhoud. De Paus is in Nederland meer dan welkom. H. We moeten onze katholieke gemeenschappen enthousismeren en bemoedigen door positieve boodschappen te brengen. Cor Adema Wij zijn een bloeiende parochie. Goede financiële basis. Zeer veel vrijwilligers. Kerk onlangs voor 1,2 miljoen gerestaureerd. Zeer goede financiële bijdrage van onze paochianen dmv vrijwillige bijdrage en kerkbalans. Kerkbezoek van gemiddeld 24% wekelijks. Goede pastorale bezetting. Rien Kasbergen, Lithoijen De leiding van de RK geloosgemeenschap ziet alles te donker in. B. Steggink, Deurningen

44 43 Het is de doodsteek voor de geloofsgemeenschappen in de dorpen, maar ook in de steden. De gelovigen zullen massaal afhaken. De tijd van dwingen is al lang voorbij. We moeten elkaar zoeken en met elkaar in gesprek. Alleen wanneer we oog hebben voor elkaar, zijn we in staat de huidige problemen op te lossen. Dit geldt voor iedereen die de RK kerk een goed hart toedraagt, Kardinaal, Bisschop en alle andere gelovigen. Martin Meulenkamp, Zaandam Wij zijn een vitale geloofsgemeenschap die zichzelf financieel kan bedruipen.desondanks wil het parochiebestuur onze kerk verkopen. Anneke Platvoet, Hengelo Een lokale geloofsgemeenschap is helemaal kerk, al is zij niet de hele kerk. T. Harmsen, Bennekom Ik ben het volledig eens met de stelling dat het sluiten van kerken de plaatselijke gemeenschappen doodt en dat het grootste gedeelte van de gelovigen de kerk de rug toe zal keren. J. Willink Het is belangrijk om de katholieke kerk levend en dicht bij de mens te houden. A.vd.S. De manier waarop de kerk van bovenuit wordt gedicteerd staat me niet aan. H. Wansink Ik steun de mening van de schrijvers van het professorenmanifest en Prof. Wissink in het bijzonder dat het Aartsbisdom olv bischop Eijk te weinig missionair is en tekort schiet in het aanspreken en positief religieus inspireren van de gewone gelovigen, die het in deze van onzekerheden tijd lastig hebben. Het bisschoppelijk beleid zou een bron moeten zijn voor religieuze inspiratie en ondersteuning. In plaats van tot steun is het beleid van de tering naar de nering zetten een bron voor ergernis over materiele kwesties. En zo neemt 'het slijk der aarde' de overhand. H. van Schaik De kerk in Maartensdijk moet blijven. Ze vervult zo een belangrijke functie binnen de gemeenschap. Absoluut voorbeeld van een levende gemeenschap. M. Jeurissen Het wordt tijd dat er acties komen! De katholieke kerk is geen orgaan dat van bovenaf instructies moet krijgen hoe wij kerk moeten zijn. Die kerk, dat zijn wij zelf! Onze parochiekerk De Goede Herder is 2 jaar geleden ook gesloten. Th. F. Kerksluitingen mogen niet verordend worden door de kerkleiding. Kerken zijn eigendom van de parochie en alleen indien de gelovigen zelf besluiten om hun kerk te sluiten om redenen van bijvoorbeeld 'te weinig financiële draagkracht is dat geoorloofd. De bisschoppen dienen de luisteren naar de gelovigen en niet kerksluitingen op te leggen. De bisschoppen zijn erg star. Ze moeten meer toegeeflijk worden ook wat betreft de wijze van het vieren in de kerk. Jezus was er voor der mensen en dat in tegenstelling tot de meeste leiders in de kerk van Nederland. H.W. Zorg en verdriet omdat straks veel mensen niet meer met stads- of dorpsgenoten vieringen kunnen hebben in hun eigen, zo vertrouwde gemeenschap. Het waarschijnlijke tekort aan priesters in de nabije toekomst is wel een probleem maar is daar geen andere oplossing voor te vinden? En... al kan er dan geen Eucharistieviering meer zijn, samen vierend bij de Heer zijn in gebed is toch ook een reden om de kerken open te behouden... M.H. Binnen het volk van God hier bij ons in Nederland zijn er veel mensen die de roepstem gehoord hebben en door hun activiteiten mee willen werken aan het samen kerk zijn. Ontneem ons niet die gelegenheid en laten er plekken- gebouwen bestaan om samen te vieren. Priesters, diakens, pastoraal werkenden en leken voorgangers zijn als het zout der aarde en licht van de wereld onmisbaar in ons leven naar God toe. Jacqueline van Breemen

45 44 Het bisdom breekt alleen maar af. Weinig gewijde personen, heel veel zeer toegewijde personen die al jaren lang de geloofsgemeenschap overeind houden. Drogen de financiële bronnen op, zoek nieuwe wegen want uiteindelijk komt het geld bij de geloofsgemeenschap vandaan. Van een gezond lichaam verwijder je geen ledematen. De maatschappij verandert, dus de gelovige ook. Geef de mensen een richtsnoer, de materiële kant kunnen leken heel goed zelf. W.J. Een locale geloofsgemeenschap waar een priester maar eens in de zoveel weken voorgaat draagt meer bij dan een eucharistisch centrum met elke week een priester. D. Goense De geloofsgemeenschap in de wijk Zuid-berghuizen in Oldenzaal is een zeer hechte gemeenschap, met ca. 220 vrijwilligers en een financieel gezonde kerk. Kerk viert dit jaar haar 60-jarig jubileum. Sluiting 1 februari Diny en André Hesselink, Oldenzaal Indien er lokaal geen mogelijkheid meer is om gezamenlijk te vieren zal de geloofsgemeenschap uiteen vallen. P. van den Hoven, Breukelen Kerken sluiten uit geldgebrek.het terug lopen van den mensen naar de kerk. Er wordt zo onzorgvuldig omgegaan met de gewone mens. Hele gemeentes hebben vroeger en nu krom gelegen voor hun kerk. Het luisteren en zorgen voor de oudere mens wordt haast niet gehoord.er straalt ook geen liefde uit de houding van vele priesters. De sluiting van kerken heeft vele gevolgen en doet pijn, maar kerkkoren, ouderenbonden die vaak aangesloten en afhankelijk zijn van deze gebouwen moeten maar ander onderkomens zoeken. Ik begrijp het niet en met mij velen. Dan wordt er gezegd: er komen te weinig mensen in de kerk. Zou het ook niet aan de houding van de geestelijke liggen? Ik ben geen expert en wil alleen zeggen: "stop de sluiting van kerken en gebouwen, voor al in kleine dorpen.. Ik protesteer, maar weet ook niet wat ik er aan kan veranderen. Trees van den Bovenkamp- Kosterman, Glanerbrug Mijn eigen parochie is dichtbij, niet 20 km verderop. Hier ken ik de hechte gemeenschap. Eerder nog zal ik me aansluiten bij de plaatselijke protestantse kerk, dan naar een verder weg gelegen zg. eucharsitisch centrum. E. Hondius-Schoots, Bilthoven Ik woon in een dorp met een van oorsprong RK geloofgemeenschap. Meer vrijwillegers dan kekrgangers op zondag. Kerk is door parochianen betaald. Dus met je vingers vanaf blijven. Het zuur van een eik hebben we niet nodig. Hij is mooi om te zien, maar er groeit weing goeds onder. Gerrit van Bekkum Ik vind het van belang dat vieringen op bereikbare plaatsen gehouden kunnen worden en niet op tientallen kilometers afstand van woonplaatsen. Desnoods op andere plekken dan kerken, bijvoorbeeld in multifunctionele gebouwen. J.C.M. Dunselman Veel succes, alles komt in beweging. Dat is alleen maar goed. Fransiscus heeft denk ik de eerste stap gezet, nu nog doordringen tot aan de kardinalen (macht), zodat het volk, de gelovigen er ook wat aan heeft! M.G. Op deze manier worden nu nog vitale geloofsgemeenschappen opgeheven. Wij willen blijven vieren en dichtbij de mensen van onze geloofsgemeenschap blijven. Wij denken al een hele tijd na over herbestemming van ons kerkgebouw met een plek om elkaar te ontmoeten en met elkaar te vieren. H.J.M. Olde Scholtenhuis Ik ben zeer verontrust over de manier waarop kardinaal Eijk omgaat met de parochies en de mensen die zich er voor meer dan 100 % voor inzetten om de parochie levend te houden, help ons. H.J.M. Heetkamp, Luttenberg Ooit dit citaat bij Amnesty gelezen: Wist je dat vele zandkorrels tezamen een hele zee kunnen tegenhouden? N. Hondius, Bilthoven

46 45 Het is een fictie te denken dat de gelovigen naar de eucharitische centra gaan. Als de dorpskerk gesloten wordt betekent dat voor 80% dat ze verloren schapen worden. De weg die kardinaal Eijk bewandelt is een doodlopende weg. J.B. De kerk zou het hart van een gemeenschap kunnen zijn. Wanneer kerken worden samen gevoegd, verdwijnt het hart uit de kerk. Het hart is het bezielde verband dat mensen met elkaar voelen, doordat ze samen hun geloof verdiepen en vorm geven. Die band verdwijnt wanneer lokale kerken verdwijnen. In de Sint Maartenskerk in Maartensdijk worden al jaren vieringen (Woord- en Communievieringen, zelfs Oecumenische vieringen) voorbereid door de geloofsgemeenschap zelf en waar lekenvoorgangers + pastoraal werkers voorgaan. Ik vind dit zo waardevol, dat ik bewust voor deze gemeenschap kies die dus nu dreigt te gaan verdwijnen, terwijl ze een voorbeeld zou kunnen zijn voor een nieuwe vorm van kerk zijn!!! In de ogen van aartsbisschop Eijk komt dit de kwaliteit van geloven niet ten goede en dienen er voornamelijk eucharistievieringen te worden verzorgd waar alleen priesters in mogen voorgaan. Die visie deel ik pertinent niet. Integendeel! C. Coppen Vanwege de vele kerksluitingen. Door de houding van van Eik jaagt hij de mensen uit de kerk. Hij begrijpt niet wat er onder de mensen leeft. Het priesterambt is mooi en belangrijk voor de gelovigen, maar de opleiding is te star, en het celibaat is een beperking.vandaar de weinige "roepingen". J.G.M.Keet, Hattem Vele geloofsgemeenschappen zijn zeer betrokken en actief, ook zonder priester, we moeten ten koste van alles deze gemeenschappen in stand houden. Als de kerken in onze dorpen sluiten is het afgelopen, mensen gaan niet naar omliggende plaatsen om daar hun geloof te beleven. De vieringen in onze kerken worden goed bezocht en worden als zeer waardevol ervaren, dat mag niet zomaar stoppen!! We moeten er samen de moed inhouden. T.t.H. te A. Binnen grote geloofsgemeenschappen moet het toch mogelijk kunnen zijn in de huidige tijd om gelovigen enige ruimte te bieden om hun geloof in de weg van Jezus Christus met bepaalde vrijheden te laten invullen? Alleen dan zal zijn er misschien nog kansen voor de toekomst van de rk-kerk in Nederland. De weg die nu gekozen wordt is een garantie dat over 10 tot 20 jaar iedereen volledig heeft afgehaakt van de rk-kerk en eucharistievieringen in de gewenste heel traditionele vorm waarschijinlijk niet meer nodig zullen zijn. Alle dogma's uit het verleden in ere herstellen en alle nieuwe, meer moderne initiatieven gewoon verbieden of verwerpen, is een ramp voor de katholieke kerk in Nederland... Geef mensen de ruimte, kies voor meer moderne bestuurscultuur. Ga voor initiatieven en kies daarbij ook ruimtes waar ook jonge mensen zich misschien enigszins kunnen thuis voelen en houdt dus zeker niet vast aan al die oude, mooie, maar niet functionele en bijna vergane glorie uit het verleden. Ik hoop dat de nu ingezette aanpak in Nederland nog gestuit kan worden voor het te laat is. P. de Meijer, Veldhoven Onze kerk in IJsselmuiden wordt naar alle waarschijnlijkheid gesloten, en dat willen wij niet. M. Grobbee Geheel eens met deze noodkreet. E. Hondius, Bilthoven De plaatselijke geloofsgemeenschap is het hart van de kerk. Ook zonder eucharistie of priester of kerkgebouw kunnen we bijeen komen, bidden en zingen, en diaconaal actief zijn. Enige waardering daarvoor en ondersteuning daarvan vanuit de kerkleiding is fijn, maar niet noodzakelijk. We zullen het zelf, samen, moeten oppakken. E. Gerritsen, Nijmegen Ik zie de toekomst angstvallig in met de besluitvorming van deze Kardinaal. Bovendien is er geen plaats voor communicatie. B. Huis in t Veld, Maarssen

47 46 Onze geloofsgemeenschap H. Nicolaas behoort tot de Parochie Paus Johannes XXlll. De Geloofsgemeenschap is springlevend met veel vrijwilligers. De kerk is in 1964 tot stand gekomen met inzet van heel veel parochianen die daar (financieel) aan hebben bijgedragen. Dat dreigt ons door het beleid van het Aartsbisdom zonder goed overleg te worden afgenomen. Veel parochianen zullen zich niet thuis voelen in het grote geheel en steeds minder deelnemen aan de vele activiteten. Einde van een hechte gemeenschap waar zorg is voor iedereen die dat nodig heeft. Harry Zeelen Deze man is niet geschikt voor zijn functie,hij jaagt de mensen de kerk uit!!! Als je alleen al ziet hoe hij met mijn zwager is omgegaan. Hij weigert nogsteeds hem een hand te geven! Is dat een leider van de kerk?! N. Huis in t Veld Ik woon weliswaar niet in het aartsbisdom Utrecht, maar ik zie met lede ogen aan wat daar gebeurt: hoe nota bene een kerkleider daar de kerk aan het afbreken is. AFSCHUWELIJK!!! Ik hoor ook van veel mensen die ik ken hoe meedogenloos het regime daar is. Kortom, ik ben geheel solidair met jullie actie. K.J. te R. Het lijkt er op dat slechts kille, economische redenen de Nederlandse katholieke kerk besturen. Eerst werd 60-70er jaren denken om zeep geholpen. Nu nog rest een autoritair top-down management, zonder enige warmte en gespeend van ook maar een greintje sociaal gevoel. J. van der Steen Ik ben zeer bezorgd over de wijze, waarop kardinaal Eijk meent leiding te moeten geven aan het aartsbisdom. Hij luistert absoluut niet naar wat de gelovigen bezig houdt, is niet pastoraal en voert niet uit wat paus Franciscus zou willen, n.l. vitale geloofsgemeenschappen ondersteunen, waar priesters naar deze geloofsgemeenschappen gaan i.p.v. gelovigen naar de priester. Daarnaast gaat hij het overleg uit de weg, is niet bereid om b.v. met BVU of Professorenmanifest om de tafel te gaan. Hij is naar mijn mening zeer dictatoriaal bezig. Dit blijkt wel uit het feit hoe hij via zijn secondanten denkt over prof. dr. Wissink en de 93 emeriti. Dit is toch wel heel laag bij de grond en hoort niet thuis in een christelijke kerk. G. Oude Avenhuis, Langeveen Ook wij zijn zeer bezorgd over het beleid en de houding van de kerkleiding t.o.v. de parochianen. Moge het voorbeeld van paus Franciscus de ogen van deze hardliners openen. M.H. Geen woorden voor de "tyrannie van de hierarchie" waar het gaat om wetten en voorschriften en niet meer om mensen. Deze "club" is begonnen met de zoon van een timmerman die gewone vissers als maten koos... Het verdriet mij zeer! R.S. Ik ga naar de kerk in een oecumenische gemeenschap waar met veel liefde een bloeiende gemeente van katholieken en protestanten is opgericht. De oecumene heeft moeite om zichzelf in stand te houden door de maatregelen die van Eijck neemt. Zoals het stoppen van de opleiding voor pastoraal werkers in het Bisdom Utrecht. Hij is het zicht op de realiteit mijns inziens volledig kwijt. N.B. SInds 1 januari 2015 is onze pastorale eenheid Berghem(4 parochies) samengevoegd met de parochie in Oss. Wij vrezen dat binnenkort 3 van deze kerken in de dorpen gesloten gaan worden. En onze hulpbisschop vindt het geen enkel probleem als er b.v. een Jumbo in gehuisvest zou worden. Te triest voor woorden. En uit reacties lees ik dat mensen naar Andre Dupuy geschreven hebben, dat hebben wij ook gedaan en deze man kan alleen antwoorden dat we het beleid van de bisschop moeten volgen. Dus daar heb je ook niets aan. We zien ook wel dat het kerkbezoek terug loopt, maar je zou als priester daarop juist moeten inspringen en jonge mensen weer proberen te inspireren voor het geloof. Dat gebeurt nu helemaal niet meer en daar ligt een grote taak voor de priesters. Onbegrijpelijk wat hier in Nederland gebeurt. Ik hoop echt dat onze Paus heel snel in gaat grijpen. A.v.S.

48 47 Als parochiebestuurder maak ik me grote zorgen over het voorgestane bisdombeleid. Als bestuur willen wij onze vitale geloofsgemeenschappen behouden. Benoemd door de bisschop worden wij geacht het bisdombeleid uit te voeren. Dit staat haaks op elkaar. We worden hierdoor als bestuurder in een soort spagaat gedreven. T.L. Een vitale kerk zonder financiele en personele problemen sluiten. Nee nooit! Het is toch niet de schuld van de parochie dat er geen priesters meer zijn. N.H. Mgr. Eijk is nu niet goed bezig. Geld generen over de hoofden van de in het verleden betaalde kerkbijdragen van de gelovigen. Is geld voor Ned Kath Kerk belangrijker dan de leer van Christus? Of is veiligstellen van Zijn Toekomst belangrijker. Kerbijdrage gaat nu naar Missionarissen ons bekend. T.V. Een dorp zonder kerk en geloofsgemeenschap is een kille gemeenschap. T.B. Mensen moeten eigen geloofsleven en beleven in eigen hand kunnen houden. Gerdy Struik Geloofsgemeenschap moet met elkaar kunnen overleggen hoe ze vorm en gestalte willen geven aan hun geloofsbeleving in eigen kerk. Boeb van der Hoorn Velen haken af. Voel geen enkele emotie van de bisschop bij de sluiting van onze kerk. Jammer dat men het zakelijk heeft opgelost. Vele vooral ouderen zijn hiervan de dupe!!!!! A. Jorna, Ede Wij willen in onze eigen vertrouwde omgeving naar de kerk gaan. Senioren kunnen, vanwege vervoer en slechte gezondheid, niet naar een andere plaats naar de kerk. Ik heb het gevoel dat de kerk ( geloof ) mij wordt afgenomen!! V.S. Ik ben uiterst bezorgd. We raken onze plek kwijt waar wij met elkaar vieren. We raken de plek kwijt waar we over ons geloof kunnen spreken; maar ook de plek waar we de gebedsviering kunnen doen; waar we met elkaar samenkomen; waar we elkaar kunnen ontmoeten; afscheid van iemand kunnen nemen, troosten etc. F.C. Ook ik maak mij grote zorgen over de sluitingsdrift van kerken door kardinaal Eijk. M.H.M. Verheij - Smeets, Bilthoven Het bisdom laten de mensen in de kou staan. B.V. Met de opmerkingen van de kardinaal wordt elk initiatief gedood; een leider moet inspireren en positief vooruitkijken. W.J.K. Mensen hebben elkaar nodig, daarom heet zoiets een samenleving. Als je wilt dat de mensen goede dingen doen, goede keuzes maken, het goede voorbeeld geven, dan moet je die samenleving stimuleren en inspireren, door te faciliteren. Tenslotte: wat Eijk doet is 'self-full-filling prophecy'. Dit draagt op geen enkele manier bij aan een betere samenleving. Clara Boer Kerk gesloten en geld verdwenen naar het bisdom en beloofde aanpassing met multifuncionele ruimte na 2 jaar nog steeds niet gerealiseerd. H.M. van der Lugt, Ede Er komen heel veel mensen in de kou te staan. Het is al begonnen met het aanwijzen van eucharistische centra. In de praktijk gaan de meeste mensen daar niet naar toe. Je voelt je daar ook niet thuis. We willen graag een plek houden in ons eigen dorp. L.vd.H. Het gaat om de gemeenschap van mensen en niet om regels van boven af opgelegd. M.H.

49 48 De boodschap van Jezus is volgens mij dat iedereen welkom is, heb je naaste lief en help elkaar. Het beleid van het bisdom is radicaal anders. De sociale functie die een geloofsgemeenschap heeft, verdwijnt, en daarmee het hart van de kerk! Dieptriest dat de bisschop zo ver van het echte leven af staat! M.B. Door het aantal geloofsgemeenschappen alleen te laten afhangen van het aantal priesters is voor de Nederlandse situatie pure zelfverloochening. De kerkleiding stuurt met dit beleid zelf de gelovigen de kerk uit! A.A. Peeters, Bilthoven Het kàn niet zo zijn dat een kerk, waar veel vrijwilligers zijn en die goed "draait" uit het hart van de gemeenschap wordt gehaald. Mensen willen de eigen kerkklok horen luiden, naar hun eigen vertrouwde kerk kunnen gaan en NIET eerst een half uur of langer met de auto of erger openbaarvervoer moeten reizen om naar de kerk te kunnen. Idem voor kinderen die een goede voorbereiding voor hun eerste communie of vormsel willen en ook de tussentijdse catechese willen volgen. Op deze manier wordt dit "Gods"onmogelijk gemaakt! M.A.M. te B. Mensen geven aan elkaar het geloof door, voeden elkaar op in geloofsontwikkeling. Hoe minder ruimte (letterlijk en figuurlijk) er is om geloof te beleven en uit te dragen, hoe meer het verloren zal raken. Ontwikkeling van het geloof is iets waar steeds aan gewerkt zal moeten blijven worden. Daar is een (vertrouwde) plek voor nodig om elkaar te blijven vinden, om met elkaar in gesprek te blijven en om elkaar te blijven inspireren. Annelies Werner In het Bisdom waaronder wij vallen, is er ook sprake van een compleet gebrek aan hoop en visie voor de toekomst. Ook ontbreekt het aan enige professionaliteit hoe om te gaan met het kerkelijk OG en financien, terwijl deze mensen wel gewoon betaald worden om hun werk goed te doen. Het is tijd dat de Paus een grote schoonmaak houdt en zoals de jezuieten betaamt de bisschoppen niet alleen aanspreekt op geloof maar ook op hun professionaliteit. Er is bij ons in de parochie fin. deskundigheid en visie voor de toekomst maar helaas wordt daar niet naar geluisterd. A.A. te A. Het gaat altijd om mensen, mensen die gelovig gevoed willen worden, mensen die hongerig zijn naar spiritualiteit, mensen die hun zoektocht naar hun lieve God dat graag en het liefst veilig binnen hun eigen geloofsgemeenschap kunnen vinden. Jan Willem Verwaaijen, Maarssenbroek Onze kerk wordt gesloten tbv een andere oude kerk die moet worden opgeknapt dat doet ontzettend zeer! J.H. Hoewel ik niet in het bisdom Utrecht woon, ben ik bang, dat veel van Utrecht ons voorland is. Bovendien leef ik mee met de dappere Utrechtenaren". Trees Krans De katholieke kerk moet openstaan voor vernieuwend vieren. Alles wijst erop dat het precies de andere kant opgaat. Als een gevoelloze dictator kiest Eijk zijn eigen koers. Doodeng. Hij moet gestopt worden. Isabel van Beckum Ik kan mij voorstellen dat er kerken gesloten moeten worden, maar zoiets mag en kan alleen gebeuren in nauwe samenspraak met de leden van de parochie. Aan de voet van de kerkelijke hiërarchie - en alleen daar - leeft de kerk zoals Jezus die ooit heeft bedoeld! Mijn wens: dat de RK-kerk een voorbeeld neemt aan de wijze waarop de PKN thans haar oor te luister legt bij haar leden. Maarten van Boekel In het Vaticaan moet men weten dat er in Nederland door de kerkleiding pogingen ondernomen worden om geloofsgemeenschappen af te breken en het kerkbezoek sterk te verminderen. A.B.

50 49 Een van bovenaf geleide kerk is anno 2015 een volstrekt achterhaalde zaak.theologisch klopt het al helemaal niet, als we uit gaan van het feit, dat Christus ruimte gaf aan mensen om op hun wijze inhoud te geven aan hun spiritualiteit. Kernwoorden bij hem waren: Liefde, vrede en gerechtigheid.het beleid van de bisschop Eyk heeft niets van doen met de bijbelse kernwaarden. Ik betwijfel dan ook of je deze man nog een christen kunt blijven noemen. Zelf gaat deze man voorbij aan de herinneringswoorden van Christus en is er slechts een geselecteerd gezelschap van heren, die Christus mogen herdenken in de symbolen van brood en wijn. Want symbolen zijn het, niet meer en niet minder. En als je zo denkt, loop je het risico uit de kerk te worden gegooid. Ook bij mij begint de gedachtenpost te vatten om niets meer van doen te willen hebben met deze kerk, die haar leden treft door gemeenschap uit te willen bannen. En ik dacht altijd dat dit zo essentieel was. Reeuwert Tromp, Baarn De lokale gemeenschap waarbij 'we samen onderweg zijn' wordt uit elkaar gerukt. De eucharistie wordt verheven boven het herderschap en het er voor elkaar zijn! Y.S. Door het sluiten van zoveel kerken wordt het voor heel veel mensen onmogelijk om naar de kerk te gaan i.v.m. Bereikbaarheid. Ook motiveert het jonge mensen niet omdat ze niet even een kerk kunnen binnenlopen en een kaarsje op te steken, terwijl ik denk dat kinderen toch geprikkeld worden om dan ook eens verder te kijken in de kerk. Op de scholen wordt ook minder aandacht besteed aan geloofszaken van de Katholieke Kerk doordat er minder katholieke leerlingen op de scholen zitten. Het is jammer dat er bloeiende kerkgemeenschappen worden gesloten. A.d.J. Er moet nieuwe inspiratie komen in plaats van afbraak. Maar vooral niet in hokjes denken maar open staan naar anderen. Z. Onze gemeenschap is een levende gemeenschap en indien het beleid wat soepeler wordt (zodat er ook andere vieringen dan alleen de katholieke viering mogelijk zouden kunnen zijn, en andere "festiviteiten" - denk hierbij aan de World Press Photo!! - mogen worden gehouden onze gemeenschap weer springlevend kan gaan worden!! M. Evers In de "Noodkreet" is duidelijk aangegeven dat met de door Kardinaal Eijk uitgezette harde lijn die "rücksichtslos" wordt uitgevoerd, het einde van de Nederlandse Kerkprovincie in zicht komt. De wijze waarop e.e.a. wordt uitgevoerd zet erg veel kwaad bloed bij de locatieraden en de leden van de geloofsgemeenschappen. Het gaat immers om hun geloofsgemeenschappen die worden opgeheven en dat alleen vanwege het (verwachte) tekort aan priesters. Waarom kan niet, net als in missiegebieden, een priester niet eens in de 1,5 of 2 maanden voorgaan en in de resterende tijd worden voorgegaan door vaan uitstekend werk leverende vrijwilligers? Kardinaal Eijk kijkt niet naar wat nog wel mogelijk is. met name waar het om de (erg) vitale geloofsgemeenschappen. Daarbij komt dat, althans zo wordt dat binnen geloofsgemeenschappen ervaren, parochiebesturen gedwongen worden de harde lijn van Kardinaal Eijk te volgen, willen zij niet van doen krijgen met overplaatsing of ontslag, Het Parochiebestuur van de H. Plechelmus te Oldenzaal wekt de indruk open te staan voor gesprekken en overleg. De ervaring leert dat mails niet beantwoord worden en dat, als er al een overleg is, er sprake is van een soort eenrichtingverkeer. Op in dat overleggen gestelde vragen komt geen antwoord, ook niet als het Parochiebestuur zegt die vragen mee te nemen en e.e.a. uit te zullen zoeken. Initiatieven vanuit de geloofsgemeenschap worden gefrustreerd en met specifieke wensen van leden van de geloofsgemeenschap (bijv. bij overlijden) wordt niet respectvol omgegaan. Hopelijk leidt de "Noodkreet"-actie er toe dat Kardinaal Eijk zijn beleid op korte termijn bijstelt en tot inkeer komt. Het kan en mag niet zo zijn dat straks de herders op het droge staan en dat de schaapjes buiten blijven en aan hun lot worden overgelaten. H.V. De kerk dat zijn 'WIJ gelovige gemeenschappen van de gezamenlijke lokale kerken " in samenspraak geïnspireerd en gestimuleerd' door onze ambtsdragers, gezondenen, apostelen. A.H.

51 50 Onverzettelijke kardinaal, die onterecht en onervaren handelt en ALLES KAPOT maakt. Priesters-overige pastores/diakens etc. moeten het veld ruimen en de parochianen moeten straks per taxi of helkopter naar een verafgelegen Kerk, dat hooguit door een paar idioten zal worden gedaan. Ir. H.J. ten Berge, Oldenzaal Ik steun van harte die oproep. Als lid van de Protestantse gemeente in Biddinghuizen en veel samen werkt met de Bonifatius Parochie, hun zorgen deelt. Ontzettend jammer dat Kardinaal van Eijk zo star is in zijn denken en niet de soepelheid toont die eigen is aan de oproep van Jezus in evangeliën! Door zijn starre beleid mag je hopen dat andere bisschoppen zoals Mgr. De Korte en Wiertz op hem invloed moge hebben. Gods zegen en wijsheid in dit belangrijke werk. Wim Kapteijn Wij voelen ons lam geslagen. H.K. Het door een bisdom onder druk zetten van parochiebesturen om van dat parochiebestuur een gewenst besluit (fuseren van geloofsgemeenschappen, aan de eredienst onttrekken van een kerkgebouw) op straffe van vervanging af te dwingen, wordt niet alleen in het bisdom Utrecht gepraktiseerd! A.P.M. van Slingerland, Leiden Als gelovigen verliezen wij het fysieke 'centrum', dat geestelijk symbool staat voor Chrisutus als ons levenscentrum. Indien wij het fysieke centrum in de vorm van het kerkgebouw mogen behouden zal dat helpen een christelijke gemeenschap te blijven. J.H. te A. De wijze van het door de kardinaal opleggen van zijn wil is niet van deze tijd en heeft een negatief effect op de toch al kleiner wordende groep betrokken gelovigen. W.J. Vertrouwen in de toekomst en in vitale geloofsgemeenschappen vraagt om ingrijpen van de paus; de bisschop luistert niet. Ger Krabbe, Lonneker Ook in Veldhoven worden 5 van de 6 kerken gesloten. Aanvankelijke argument financiën geldt niet voor onze parochie, dus is het argument van de bisschop nu dat dit de enige manier is om één geloofsgemeenschap te worden!! Janny Stevens Kerken zijn gebouwen waar mensen in naam van God SAMENkomen om te bidden, te vieren, te treuren, elkaar te steunen en te inspireren. Dat kan in vele vormen, met en zonder priester. Het is te betreuren dat er in Nederland, specifiek in het Aartsbisdom Utrecht, in feite op aangestuurd wordt dat alles verdwijnt met uitzondering van de eucharistieviering met de priester als voorganger voor het front van de heilige rest. Zonder enige afbreuk te willen doen aan de waarde van de eucharistie, moet toch beseft kunnen worden dat er vele wegen naar Rome c.q. de hemel leiden. Maar nee, een gebedsviering of een oecumenische dienst, zij worden door kardinaal Eijk niet als waardevol gezien, in ieder geval niet als waardevol genoeg. Bij hoogtijdagen worden katholieken geacht de eucharistie te vieren in een eucharistisch centrum; kerken waar geen eucharistie kan zijn, moeten gesloten blijven Onder het mom van financiële onhaalbaarheid zullen de komende jaren talloze kerken worden gesloten als de kardinaal zijn beleid doorvoert. Dit wordt extra wrang als je bedenkt dat er in het Aartsbisdom wel geld is voor de Salvatorparochie in de Utrechtse binnenstad. De Catharinakathedraal is kort geleden voor miljoenen gerestaureerd en de tweede kerk van deze parochie, de Augustinuskerk, wordt binnenkort voor miljoenen opgeknapt. Ten minste één van deze twee zou gezien het aantal parochianen dat er regelmatig komt, met een gerust hart afgestoten kunnen worden. Beste Paus Franciscus, Sta ons toe op een veelvoud van manieren God te eren, te aanbidden, te zoeken en te vinden, samen, gewijd en niet gewijd, man, vrouw, jongere en kind. Stop de Farizeeën van onze tijd, degenen die gevoelloos en star, met het gelijk van de letter van de wet aan hun kant onze geloofsbeleving onmogelijk proberen te maken. Help ons Nederlanders. Oprecht God zoeken en eren kan immers op geen enkele manier verkeerd zijn? A.C.F.Vergeer- Eerkens, Utrecht

52 51 Voor het behoud van onze kleine, maar zeer actieve gemeenschap. Met name om onze kinderen alle facetten van het geloof (dus ook een eigen kerk en geloofsgemeenschap) aan te kunnen blijven bieden, zodat geloven laagdrempelig en zo compleet mogelijk blijft voor iedereen in de toekomst. Debbie van Montfoort, Biddinghuizen Jezus van Nazareth heeft leerlingen om zich heen verzameld. Zijn leerlingen hebben deze beweging voortgezet: bijeenkomen als liefdesgemeenschap, breken en delen als bij het laatste avondmaal. Er was nog geen sprake van priesters of bisschoppen!! G.M.J.A. Schlatmann, em.priester De vitaliteit van onze geloofsgemeenschappen heeft zwaar te lijden onder de centraliseeende beslissingen van de bisschop en zal steeds verder afkalven terwijl goede mogelijkheden voorhanden zijn om lokaal present te te blijven als een beetje durf getoond wordt bij het aanwenden van creatieve mogelijkheden en de bisschop wat meer meeleeft met het welzijn en de inzet van de gelovigen. Hij laat ze gewoon in de kou staan. Onbarmhartig, onevangelische en schandelijk. Jan Olimulder, Arnhem "Want waar er twee of drie verenigd zijn in mijn Naam, daar ben Ik in hun midden", zegt Jezus (Mattheus 18:20). De Eucharistie is iets moois, het is een geschenk, maar het is geen voorwaarde voor de aanwezigheid van Jezus. Dat is wat ik geloof. Is de kerk er voor de mensen, of zijn de mensen er voor de kerk? Wat mij betreft is de kerk er voor de mensen, en staan het samen (verenigd) zijn en het samen delen - in Naam en aanwezigheid van Christus - centraal. De Eucharistie kan dit samen zijn zeker verrijken, maar belangrijker is nabijheid (van de andere gelovigen, van de pastor of de pastoraal werker, van de kerk, en natuurlijk van Jezus Christus, maar voor dat laatste zijn twee mensen die in Zijn Naam bijeen zijn dus al voldoende zegt Jezus zelf). Dat is wat ik geloof. En daarom ben ik er voor om zoveel mogelijk lokale geloofsgemeenschappen in stand te houden, ook als dit betekent dat daardoor velen niet wekelijks aanwezig zullen zijn bij de Eucharistie. I.J. te W. Onze geloofsgemeenschap bruist van leven en mag niet verloren gaan. De priester is er voor de gelovigen en voor het verspreiden van het Evangelie (oftewel voor het uitbreiden van de Kerk); wat nu gebeurt is daarmee in strijd. E.v.B. Ik ben mijn kerk, St.Maarten, te Maartensdijk, opgenomen na lang niet meer in de kerk te zijn geweest. Het voelde als een warm bad, een liefhebbende en warme mantel om mij heen. Dit wil ik niet missen door een kerksluiting. E.S. Voor het behoud van de lokale geloofsgemeenschappen is sluiten van kerken desastreus. N.K. Het wordt ons heel moeilijk gemaakt om als katholiek jong gezin, de kinderen op te voeden met de zondagse kerkgang. Katholiek opvoeden kan tot op zekere hoogte thuis maar een wekelijks bezoek aan de kerk hoort er volgens ons bij. R. Burm- van den Berg, Ijsselmuiden Als missionaris van het heilig Hart ben ik bekend met pastoraat in diaspiora- of missiegebieden. Onze missionarissen trokken rond van dorp naar dorp om de sacramenten te bedienen. Ze noemden zichzelf wel eens: reiziger in sacramenten. Ben Bergen msc Wij, veel mannen en vrouwen die alleen zijn, missen straks het samen zijn na de kerkdienst. Dat sociale contact hebben wij nodig. C.A.W.Vermeer Het sluiten van kerken zal, zoals in de nieuwsbrief van het " Bezield verband" is vermeld tot gevolg hebben dat vitale geloofsgemeenschappen zullen verdwijnen. H.P.

53 52 Ik vind het zeer noodzakelijk, dat de eigen geloofsgemeenschappen blijven bestaan. Zonder een eigen plek in de woonomgeving om gezamenlijk het geloof te beleven, zullen steeds meer gelovigen afhaken en zal de katholieke kerk in Nederland uitsterven, omdat men zich niet meer betrokken zal voelen bij een parochie op afstand. Onze geloofsgemeenschap is deel van de gefuseerde Martha en Maria parochie met 9 kerken. Om de andere geloofsgemeenschappen te leren kennen hebben wij tot nu toe in 8 van de 9 kerken missen bijgewoond. Hoe aangenaam enkele ervaringen ook waren, bij onze eigen geloofsgemeenschap voelden wij ons echt thuis en betrokken, waardoor wij gestimuleerd worden om te blijven komen en lid te blijven van deze gemeenschap. C.S. te B. De Buitenkerk is een onderdeel van ons sociale en godsdienstige leven. Eeuwen lang is daar de eucharistie gevierd en hangt er een wolk van mystiek en gebed van allen die ons zijn voorgegaan. Dit mogen we niet weggooien! Cornelis Rook, Kampen De tweespalt en de onzekerheid die dit beleid veroorzaakt is voor mij als vrijwilliger van de geloofsgemeenschap geboorte van Johannes de Doper in Montfoort een extra grote belasting. Wij hebben een enthousiaste groep mensen die zich betrokken voelen bij de gemeenschap. De steeds weer betuttelende regeltjes die via via mensen boos maken. Soms berusten ze op niets, maar worden ze opgeblazen en daardoor veel stof doen opwaaien. De nieuwe pastoor van de Drieenheid is voor vele ook angstig. Het is iemand van Rolduc. Persoonlijk ben ik open en eerlijk tegen hem, en geloof dat hij daar ook blij mee is. Hij heeft gezegd dat hij niet komt om te veranderen. Voor hem is het beleid van Eijk ook beangstigend, want hij wordt ook in de gaten gehouden. Positief was ook dat hij het stuk van Jozef Wissinck op de website van onze parochie wilde. Wat ik graag wil is dat toegeruste vrijwilligers serieus worden genomen door Eijk. Gerard Vendrig Kwaad, omdat aan ons leken niet is medegedeeld dat er financiële problemen waren en niet is gevraagd om suggesties hoe deze opgelost zouden kunnen worden. J.P. te A. Ik vind dat de parochianen dragers zijn van hun gemeenschap en dat ze samen daar vorm en inhoud aan mogen geven. Margriet te Morsche Als kerken sluiten, wordt voor de geloofsgemeenschap de slagader doorgesneden, ritueel slachten..., maar wel met dodelijke afloop! Walter Rovers Het is belangrijk dat de plaatselijke geloofsgemeenschappen blijven bestaan, dat er een plek is om samen te vieren. Een geloofsgemeenschap is van zeer groot belang, juist in deze tijd. Er voor elkaar zijn. L.V. Onze eigen parochie wordt door de starre houding van "Den Bosch" gedwongen te fuseren, terwijl wij zelf al bezig waren en zijn met een kleiner verband. Er wordt niet geluisterd, alleen maar over ons heen beslist! A.G. Tijssen Het is heel triest dat er kennelijk geen discussie mogelijk is met de kardinaal. O.B. Kerk, wij samen, van onderaf, waar twee meer in mijn naam bij elkaar zijn in liefde, daar woont God, bron van leven en handelen. E.S.L. Ik vind het niet van deze tijd dat er op deze autoritaire wijze het beleid bepaald wordt. Het kerkelijk instituut zoals Mgr. Eijk dit vormgeeft is niet van deze tijd. Het gaat mee in de huidige ontwikkeling dat diverse godsdiensten zich steeds orthodoxer c.q. fundamentalistischer opstellen. Stop het hokjesdenken. M.vd.I. Omdat geloven in Christus niet kan, als we Hem Zijn huis ontnemen en zelfs sluiten of érger nog slopen. Deze Kardinaal, heeft alle binding met de werkelijkheid én nog erger met zijn parochianen en geestelijkheid van zijn Bisdom verloren. P.S. te A.

54 53 Als kerkbestuurder van een kleine parochie weet ik maar al te goed hoe bisdommen de kerk proberen af te breken. Ook wij hebben hiermee van doen: onze kerk kan gerust open blijven én heeft bestaansrecht. H.v.K. Hier in Rhenen staat de gedachteniskerk. Ik ben al sinds 1999 betrokken bij deze geloofsgemeenschap, die ik als hecht en veilig ervaar. Momenteel is de situatie dat we nog maar 1 x per twee weken een gebedsdienst hebben, en dat veel ouderen in onze oorspronkelijke parochie in de overige weken niet maar het alternatief Veenendaal kunnen, vooral omdat ze er zich niet thuis voelen. Ik voel er zelf ook niets voor, het voelt als slapen bij de buren omdat je huis afgebrand is. Zonder onze eigen geloofsgemeenschap zal deze parochie niet naar Veenendaal overgaan, maar verloren gaan. De meeste mensen zijn te oud of niet bereid de omslag te maken. Het is voor mij heel pijnlijk om dit te moeten ervaren. Ik heb de kerk altijd als veilig instituut ervaren, en er ook heel veel steun aan gehad in tijden dat ik het moeilijk had. Ik voel me een verloren schaap, zonder onze kerk in Rhenen. Vertrouwen bouw je niet op door mensen te dumpen in een andere geloofsgemeenschap. I.K. De Katholieke Kerk Nederland wordt vernietigd. Ik mis een charismatisch leider, die juist tegen de stroom ingaat. Na de synode van Rome hoor je geen enkele bisschop een toelichting geven over wat besproken en afgesproken is. De bisschoppen dienen 1 jaar later verslag uit te brengen van de beleving van de synode. Je ziet en hoort niets! Een herderlijke brief van bisschop Punt heb ik nooit gehoord! Dat werd vroeger voorgelezen, nu zwijgt men in alle talen. W.P.C. Sluiten van kerken en daarmee het opheffen van geloofsgemeenschappen is niet de weg om de problematiek van Katholiek Nederland op te lossen. J.B. Wij willen onze kerken NIET kwijt! Anders verdwijnt o.a. ook een groot deel van de geloofsgemeenschap met die sluiting en dat mag niet zo zijn! J.O.H. Onze kerk en daarmee de geloofsgemeenschap zal binnenkort worden gesloten. H.G. Omdat wij ook met de lekenvoorgangers heel goed samen kunnen komen / zijn. Geef hen de kans en ontneem niet wat er nog leeft. Henk Bulsink Alles wordt geregeld zonder de parochianen er in te kennen op bijeenkomsten staat het al vast. Kerken sluiten,koren gewoon naar huis gestuurd, en ga zo maar door. Eucharistievieringen gaan 1,5 uur duren, gezongen geloofsbelijdenis b.v. Gregoriaans en in het Nederlands. Vd.B. Het is belangrijk dat in elk dorp kerntaken aanwezig blijven. Wanneer het onbetaalbaar wordt om de kerk open te houden, dan moeten we gaan samenwerken met onze zusterkerken van de PKN. Marianne van Wijck-Frank, Leersum Ik leef mee met de nood van geloofsgenoten die zich genoodzaakt voelen op reis te gaan, hetzij naar een vergelegen kerkelijk centrum hetzij naar een andere plaats waar zij geestelijk onderdak vinden. J.E. Hoe is het mogelijk dat mgr. Eijk het in zijn hooft haalt om tegen de wil van onze Paus in te gaan. Mgr. Eijk moet de bijbel maar eens lezen over verkondiging en zijn paleis inruilen voor een parochie kerk met woning. D.J. Lans Deze paus laat zien dat de kerk vanaf de basis moet worden gedragen. Dat zie ik ook terug in de passie van veel mensen die zich met hart en ziel inzetten in hun geloofsgemeenschap. Klaas van Egmond, Best

55 54 De angst bestaat in onze parochie dat de drijfveer van Mgr Eijk overslaat naar ons bisdom Haarlem. Ook in ons bisdom werkt een bisschop die graag parochies zijn wil oplegt. N. van Staveren Het is moeilijk in de huidige tijd te blijven geloven in gouden kelken en alle andere franje. De wereld en ook dus de gelovigen veranderen. Ipv sluiten van kerken en dus opheffen van geloofsgemeenschappen zou er meer gezocht dienen te worden naar oplossingen welke bij de ze tijd horen. M.J. Bogers, Best De opstelling van de bisschoppen voelt voor mij niet meer "in het voetspoor van Jezus". Jezus was het vroeger ook niet eens met de Schriftgeleerden uit zijn tijd. Hij was mens onder de mensen. José Schepens, Best Het samenzijn met mijn eigen parochie en de verbondenheid is voor mij erg belangrijk, zonder is voor mij niet denkbaar. Chris Haver Laat de aartsbisschop eens wat meer vertrouwen hebben in de voorgangers. Ze doen het geweldig! De waarde van een woordgebedsdienst en communieviering in kleine dorpjes is zo veel groter dan hij denkt. C.H. Sturkenboom- de Git, Houten Het bisodm ontneemt de parochianen hun ontmoetingsplek, waardoor de parochie niet meer kan blijven bestand. Jurri Appel, Best Het leven is meer dan het maken van sommetjes; geloofgemeenschappen hebben naast het voorstaan van het geloof ook een niet te onderschatten bindende functie in wijken en buurten. F.K. te B. Wij voelen ons echt thuis bij onze geloofsgemeenschap Antonius in beweging en betreuren het beleid van het bisdom. L.L.M. v.d. Brandt, Best Geachte lezer, Inmiddels heb ik (als wetenschapper) aangetoond dat eenheid in veelkleurigheid de schepping weerspiegeld zoals ze is. Niet kleurverschillen in religie, cultuur, huidskleur, taal zijn van belang. Maar de afstand tot onze medemens. Je naaste beschouwen als je eigen broer, zus, of ouder is niet een privilege van ons alleen. Zoals Lucas het verwoordt in zijn kerstverhaal: "Eer aan God in den hoge, en vrede op aarde aan de mensen in wie hij welbehagen heeft." Wie die mensen ook zijn, het gaat erom dat het goede zich herkent in hen. Wij hebben de kerk, het gebouw, niet voor ons alleen. De zin: "En zij herkenden Hem in het breken van het brood." (juist in het uitdelen) is verwant met: "Zie, ik ben met jullie, alle dagen tot aan de voleinding van deze wereld." Overal in de wereld, elke dag, wordt brood gebakken en gedeeld. Overal wonen kinderen van God. Samengevat pleit ik voor gastvrijheid. Mark Kuijpers, musicus en auteur Een geloofsgemeenschap kan alleen bestaan als er in de nabijheid ook een plaats voor ontmoeting is. Denk hierbij ook aan ouderen zonder auto. C.W. Suijker-Beuven, Capelle a/d IJssel Een plaatselijke kerk is een dierbare plek voor een gelovige parochiaan. W. en M. Welvaarts Mensen zullen altijd behoefte hebben aan een schuilplaats vol verhalen... dit dreigt verloren te gaan... E.B. De beweging die de kardinaal voorstelt..laat mensen maar naar de priester en het eucharistisch centrum komen..moet echt worden omgedraaid in.. wij, priesters/pastores, komen wel bij de verschillende geloofsgemeenschappen langs om (de eucharistie) te vieren. Anders verdampen lokale geloofsgemeenschappen. Harry Bloo, pastoraal werker

56 55 Deze paus spreekt de taal van de "gewone" mens, net zoals Jezus deed, niet van af een troon,maar tussen zijn mensen in. Terug naar de basis, geloof weer tastbaar maken, liefde, hoop en eigenwaarde geven aan zoveel mensen, die door toedoen van huidige kerkleiders moedeloos en wanhopig zijn geworden. Deze paus Franciscus is een echt "mensenmens" voor iedereen van welke religie dan ook op deze wereld, hij is een geschenk van Gods geest. Martien v.d. Bergh, Best Waar twee mensen in mijn naam samen zijn, daar ben ik in hun midden. God is de mensen nabij, dus midden in hun geloofsgemeenschap. Daarom moeten daar de plaatsen zijn om samen te komen. J.Z. te S. De Antonius kerk in Best is voor ons verboden terrein verklaard door Bisschop Hurkmans. Ik heb daar persoonlijk verschillende keren tegen geageerd. zonder resultaat. Vandaar aansluiting bij Antonius in Beweging. De bisschop gaf wel toe dat er fouten zijn gemaakt, Hij zorgt voor tweedracht binnen onze geloofsgemeenschap!! Jozef Graafmans Goed functionerende locaties worden opgeheven en hebben geen inspraak over hoe samen te gaan met andere locaties, het is zeer ontmoedigend! Het gebeurt "gewoon"! N.P. te R. In de katholieke kerk treffen wij geen democratische besluitvorming. Dit wordt door de kerkleiding in Nederland op een hautaine manier misbruikt alsof wij geen volwassen mensen zijn. Alleen zij hebben Jezus gesproken en kunnen de vernieuwing na Vaticaanen II aan hun laars lappen. J.A. Peek Wij hebben een vitale geloofsgemeenschap in Eerbeek. Ook financieel kan Eerbeek zichzelf bedruipen. Wij zijn er nu de dupe van, dat wij enkele jaren geleden akkoord zijn gegaan met de fusie. Het ontslag van 2 pastors (we hebben nu 5 pastors voor 4 kerken!?) lost financieel meer op dan de sluiting van 5 kerken! H.J. Hoekstra Behalve de mooie traditie van het katholieke geloof geeft de kerk mij een warm gevoel van saamhorigheid en zorg voor elkaar. Wat wij hebben bij Antonius in Beweging zou op veel meer plaatsen mogelijk moeten zijn, dan zou de kracht van die saamhorigheid veel mensen het geloof in de kerk weer terug bezorgen. Mgr Eijk en collega' s overtuigen met dit argument is onvruchtbaar gebleken dus ik steun van harte deze oproep aan de paus. Petra Mocking Het kan niet dat er zoveel kerken moeten sluiten en ook voor gelovigen geen ruimte vrij blijft om samen te komen. Er moet een plaats blijven of komen om onze spirituele en religieuze gevoelens te kunnen delen. José Naalden Ook in onze geloofsgemeenschap worden wij geconfronteerd met sluiting van onze kerk als wij geen sluitende begroting hebben. Of dit het geval is hangt voor een groot deel af van de mogelijkheden die wij hebben met ons te grote kerkgebouw. Vanuit Utrecht mogen wij die niet kleiner, zodat we met het afgestoten deel andere activiteiten kunnen binnenhalen die opbrengsten genereren. G.d.R. te W. De eigen Geloofsgemeenschap geeft geborgenheid en saamhorigheid. Dat is wat kerk voor mij is. A.D. von Kriegenbergh Wij mensen zijn de kerk, maar er is niet naar ons geluisterd. Wij mochten meepraten, maar het besluit was al genomen. De lokale gemeenschappen zijn uit elkaar gerukt. Wij voelen ons ontheemd. Wij gaan nu onze eigen weg. Hoe kan de leiding van de kerk voorbij gaan aan zoveel kennis, enthousiasme, bevlogenheid, inzet en warme samenwerking? We zijn aan de kant gezet omdat we niet meer nodig zijn maar kan de kerk het wel zonder ons? Winny Martens

57 56 Als dit zo doorgaat met Kardinaal Eijk dan blijft er van de katholieke kerk in bisdom Utrecht niets over. J.S. Ook in ons geval (Leiderdorp) wordt van bovenaf een kerksluiting opgelegd, zonder duidelijk gemotiveerde noodzaak. Sterker: de keuze voor behoud van de Meerburgkerk in Zoeterwoude (en afstoting van het kerkgebouw van de Menswording in Leiderdorp) betekent een principiele keuze voor (financieel en parochieel) investeren in het behoud van stenen in plaats van mensen (gelovigen). Pogingen om over dat dilemma serieus in gesprek te komen met parochiebestuur en/of bisdom zijn gestrand. J.P. Hopman Het idee dat gelovigen naar ver van huis naar een eucharistie-centrum zullen gaan i.p.v. naar de hun vertrouwde kerk, zal zeker geen werkelijkheid worden. In het aartsbisdom zullen er straks veel 'katholieken zonder kerk' zijn. We krijgen geen inzicht in de financiéle toestand van onze geloofsgemeenschap en onze eigen kerk en kunnen daardoor niet meer bepalen of we de kerk zelf kunnen ophouden. Het contrast tussen Eijk en paus Franciscus in inspirerend opzicht kan niet groter zijn. Wat is dat voor een aartsbisschop, die zonder openheid en als een eigenaar van een private-equity geloofsgemeenschappen verkwanselt en heel slim parochiebesturen tussen zichzelf en de gelovigen plaatst om zichzelf in te dekken? A.M. Theologie van Eijk is pre-vatikaans; hij wil van volkskerk naar priesterkerk, van de zoekende mens naar dogma en verouderde liturgie. Ben Engelbertink Ik ben het helemaal niet mee eens hoe de kerk zich opstelt naar de gelovigen. Dat er kerken moeten worden gesloten is begrijpelijk, want er zijn er teveel. Maar laat de goeden niet lijden onder de slechten. Hier bedoel ik mee, dat goede en gezonde kerkgemeenschappen moeten kunnen blijven bestaan. misschien in afgeslankte vorm, maar wel zelfstandig. Ik heb er vertrouwen in dat deze paus hier wel voor open staat. J.P. Smits van Gent Het conservatieve denken van het nederlands episcopaat en de strenge handhaving van oude normen en het opheffen van nog goedlopende kerkgemeenschappen hebben ertoe geleid dat ik deze noodkreet steun. J. Merkx Omdat het niet te geloven is dat zoveel inzet van mensen om hun eigen geloofsgemeenschappen te continueren en zoekend naar bezieling verder willen gaan...dat dit volledig genegeerd wordt!!!! Velen zullen/kunnen niet naar verder gelegen plaatsen kunnen/willen gaan om vieringen bij te wonen. Geloofsgemeenschappen worden zo uit elkaar gerukt. F.W. Ik maak me zorgen over de halstarrigheid waarmee, door bisschoppen, aan regels wordt vastgehouden. De mens wordt hierbij volledig uit het oog verloren. Waar is de chtistelijke naastenliefde gebleven? Th.B. Sluiten van kerken betekent helaas ook vaak einde van geloofsgemeenschap: gemeenschap zijn moet aan de basis gebeuren: niet in mega-parochies! Thea van der Werf Mensen zonder huis raken gedesoriënteerd, weten niet meer waar ze thuis horen en zullen elkaar niet meer ontmoeten. Hebben geen weet meer van lief en leed van hun medeparochianen. T.W. Wij ondersteunen de noodkreet Wij willen ons geloof niet kwijt maar onze bisschoppen hebben liever minder gelovigen, maar wel meer geld. T.v.R. Ook in het bisdom Rotterdam bemerk ik meer en meer dat er over centralisatie wordt gepraat. Ik steun daarom jullie noodkreet van harte. Bert van Leeuwen

58 57 Het is erg belangrijk dat de gelovige zoveel mogelijk in eigen buurt, dorp of stad zijn geloof kan beleven en praktiseren. De kerkelijke hierarchie moet de gelovige ter plaatse dienen, niet andersom. Jezus wilde er zijn voor de mens ter plaatse mn zij die ondersteuning bemoediging behoeven. H.W. Vele jonge mensen zijn op zoek naar een spirituele invulling van hun leven. Spring in dat gat en beleef het geloof op een eigentijdse spiritueke manier. Carla v.d. Laar Ik heb van nabij meegemaakt hoe een vitale geloofgemeenschap in Best door dit beleid wordt kapot gemaakt. Als inmiddels afgescheiden geloofgemeenschap Antonius in Beweging in Best zijn we vervolgens meermalen gedwarsboomd. Willem Verder Het is gewoon van de zotte dat de actieve levende geloofsgemeenschappen moeten sluiten om in een niks zeggende gemeenschap op te gaan. Gelukkig heeft onze gemeenschap zich los gemaakt en is onze gemeenschap bloeiender dan ooit. R.v.D. De herder laat zijn schapen in de steek. Geen eigen identiteit meer van een eigen stal, maar kiezen voor grote mega-stallen. Mensen voelen zich niet meer thuis en worden weggejaagd. Geen ruimte voor vernieuwing, maar stikt vast houden aan de oude leer (homo's en gescheiden gelovigen buitensluiten). J.L. Minder kerken betekent dat er meer gelovigen afhaken, o.a. ouderen, mensen met een beperking. Minder kerken betekent ook dat jongeren hun geloof laten varen. P.C. Wie is de Goede Herder? Een goede herder geeft om zijn schapen en zoekt hen op. Kardinaal Eijck laat hen aan hun lot over en voor hem maakt het niet uit wie in zijn schaapskooi komt of niet. Willy Winkels Wij zijn als gelovige gemeenschap (parochie) uit de Rooms Katholieke gemeenschap gezet omdat wij als parochie niet mee wenste te werken aan de fusie, mede omdat ook onze kerk gesloten zou worden. M.v.L. Een kerk behoort met zijn tijd mee te gaan om zo antwoorden te vinden op hedendaagse thema's. Dat is pas vooruitgang en geen achteruitgang. A. Geerts Het aantal beschikbare priesters kan geen maatstaf zijn, voor het aantal kerken. Stel dat er over 10 jaar nog maar 25 priesters over zijn dan zouden we ook nog maar 25 kerken hebben. Dat kan nooit de bedoeling van Jezus zijn geweest. Beter is om het celibaat, wat in de 11e eeuw is ingesteld,te wijzigen. Jonge zeer geschikte mensen zullen indien ze gewoon een vrouw en kinderen mogen hebben makkelijker zich geroepen voelen om het ambt van priester te willen gaan vervullen. Ze staan dan ook meer en beter in de maatschappij. Jezus heeft dit nooit verboden en de apostelen waren ook getrouwd. Willen we onze katholieke kerk weer laten groeien,dan hebben we de beste mensen nodig. Nu al zie en verneem ik bij parochianen welke door een te kort aan priesters hun taak overnemen HEEL VEEL TALENT. Het belangrijkste van alles is dat wij voortgaan zoals JEZUS dat bedoeld heeft. Jan Agterberg, Bennekom Ik vind het bezielend samenzijn belangrijker dan een kerkgebouw. Dat samenzijn kan evt. ook met alleen gelijkgestemde gelovigen onder leiding van een pastor. Man òf vrouw. A.v.H. Ik steun de noodkreet van Bezield Verband ons aan Paus Franciscus omdat ik heel graag wil dat de Willibrorduskerk in Drempt (Gelderland) voor de eredienst en voor ons dorp behouden blijft. Hopelijk kan de H. Vader bij de aartsbisschop mgr. W.J.. Eijk bewerkstelligen dat hij zijn visie op de toekomst van de kerk in Nederland in positieve zin bijstelt en de kleine katholieke gemeenschappen een kans geeft om zelf zorg te blijven dragen voor hun kerk. Laat de H. Geest gewoon Haar werk doen... T.E.

59 58 De kerk moet bij de tijd blijven en meegaan met de leefwereld van zijn leden. J.vd.B. Door deze policy van gemeenschappen uitdunnen en opheffen raken gelovigen hun richting kwijt. "wie met mensen (parochianen) omgaat als pionnen merkt spoedig dat zijn schaakbord (kerk ) leeg raakt". T.B. Een herder moet er voor zijn schapen zijn en de boodschap van Christus verkondigen. Hij moet van de gebouwen af blijven en de gemeenschap steunen bij cultureel gebruik van de kerk. Verder niets. T.D. It is and remains very important that church in the sense of Catholic Community has to be safeguarded. Not the number of fysical churches is of importance but the number of real communities. Prof.dr. Th. Bemelmans Het is kortzichtig en vernietigend gedrag van Mgr. Eijk om zoveel kerken te willen sluiten en dorps gemeenschappen af te willen breken. Laten we de handen in een slaan en laten we échte Christengemeenschappen vormen. M.H. Er wordt door het huidige beleid veel kapot gemaakt. Geloofsgemeenschappen vallen uit elkaar, mensen worden gekwetst en teleurgesteld. De blijde boodschap is niet blij meer. C.M. te Z. Paus Franciscus, dwing mgr. Eijk te stoppen met al die kerksluitingen. Laat de gemeenschappen hun kerk houden. W.B. Kardinaal Eijk is noch een herder noch een bestuurder. Hij is ontoegankelijk voor de verlangens van zijn parochianen en blijkt bestuurlijk volstrekt onbekwaam om adekwaat en inspirerend te reageren op de terugloop van het kerkbezoek. Laurens Baas Het kerkgebouw en de bijbehorende pastores moeten dichtbij de gelovigen blijven, zeker als het een actieve geloofsgemeenschap is. Dus niet opgaan in een grote regionale organisatie, want daar voel ik me dan niet thuis. P.J.C. vd. Tillaar Ik ben voor lokale gemeenschappen, zeker op het platteland en in kleine dorpen. Zij zijn daar geworteld en hebben met andere medechristenen, in de Raden van Kerken, veel gemeen. De kerk moet bij de tijd gebracht worden. Ook in geloofsleer! Epke Koster Het is van belang dat lokale geloofsgemeenschappen kunnen blijven bestaan om mensen dichtbij huis te mogelijkheid te bieden om samen te komen. "Waar er twee of drie in mijn naam bijeen zijn, ben ik in hun midden" heeft Jezus zelf gezegd. Karin Hulsdouw, Houten Ik vind dat onze bisschop niet in de geest handelt van de lijn die de paus aangeeft. Hij stuurt aan op verkleining van de geloofsgemeenschappen en vermindering van mogelijkheden om ons geloof te beleven. T.K. Het mag niet zo zijn, dat een bisschop alleen dit soort verstrekkende maatregelen neemt t.a.v. geloofsgemeenschappen en kerken laat sluiten alleen omdat HIJ het zo ziet...overleg is geboden... Hennie Groot-Stoelinga Als kerken in dorpen worden gesloten kunnen gelovigen die geen eigen vervoer hebben niet meer naar de mis gaan. De vieringen in het Eucharistich Centrum zijn erg eenzijdig en verdringen andere vieringen die veel bezocht werden.ook hierdoor worden veel gelovigen ontmoedigd en koren aan de kant gezet. B.R. te H. De teloorgang van Katholieke Kerk moet worden afgestopt. Er is maar 1 persoon die dit voor elkaar kan krijgen, waar de leiding van Katholiek NL wel naar moét luisteren en dat is paus Franciscus en de kerk van Rome. J.F.

60 59 Sinds ik van uw gemeenschap gehoord heb en gelezen ben ik blij te vernemen dat er ook nog mensen zijn die bereid zijn te vechten voor wat zij als geloofsgemeenschap ervaren. Zelf steun ik de oecumenische gedachtengang al van Ik vond en vind het heel erg toen ook onze kerkgemeenschap geen moed had om voor het goede doel te vechten. Zelf dacht ik zo slecht dat ook onder de priesters allleen gedacht werd aan hun eigen baantje. Succes met uw aktie en mijn stem mag u toevoegen. E. Dingen Moge deze discussie levendig gevoerd worden in de geloofsgemeenschappen, waarmee we aantonen dat geloofsgemeenschappen leven. Jeroen Uhl o.p. kerken mogen alléén gesloten worden als het niet anders kan en de geloofsgemeenschap die er gebruik van maakt inziet dat open houden in redelijkheid niet langer mogelijk is. P. Bartholomeus Ik las eens ergens: 'De Kerk is het roestige vat waardoor het zuivere geloof vertroebeld tot ons komt.' De heer Eijk blijkt de personificatie van dit roestige vat. Ik wens u heel veel sterkte en steun van velen! Met vriendelijke groet, Annelies Heemskerk Wat voor een belang heeft de heer Eijk persoonlijk bij al deze plannen? Wie kan mij dat uitleggen? Ik snap er zo langzamerhand niks meer van. Als het zo doorgaat is/zijn er in het aartsbisdom straks nog een of twee gelovige(n) over, en de rest heeft zijn of haar biezen gepakt; hetzij uitgeschreven als katholiek, hetzij overgestapt naar de PKN of een ander kerkgenootschap. Als dat het belang van de heer Eijk is, prima, maar laat het ons dan even weten, dan hoeven we er ook geen ernergie meer in te steken om bij de RK kerk te horen. Het is toch mogelijk om je eigen (katholieke) kerkgenootschap op te richten? De kerk als gebouw kan je afgepakt worden, je geloof nooit! R.M. Ik snap best dat er gefuseerd moet worden. Alleen, hef geen gezonde, goedlopende parochiegemeenschappen op door juist hun kerken te sluiten. H. Crielaars-Thunnissen, Best Kerk zijn doen we samen, net als opbouwen. Dat betekent m.i. ook: met respect naar elkaar luisteren en in gezamenlijkheid beslissingen nemen. Voor zover ik dat kan beoordelen ontbreken deze activiteiten bij de huidige bisschop/kardinaal. Deze is meer bezig met dictatorje spelen en af te breken wat afgelopen tientallen jaren is opgebouwd door gedreven Katholieken. Ook in zijn brieven geeft hij m.i. weinig blijk iets te begrijpen van de veranderingen die er (gelukkig) plaatsvinden in de samenleving. F.vd.H. De lokale gemeenschap moet, hoe klein ook, het recht en de mogelijkheid behouden tot viering en actieve gemeenschap zijn behouden. R.B. Het kerkelijk leven speelt zich vooral af aan de basis, in de plaatselijke parochiegemeenschappen, al of niet gesteund door een priester, pastorale werk(st)er of deskundige leken. Door het beleid van Eijk c.s. worden deze basisgemeenschappen ondermijnd en uit elkaar getrokken, waardoor trouwe mensen afhaken. Naar de basis wordt niet geluisterd. Erik van den Borne, Bloemendaal Bij Jezus ging het altijd om mensen. Kardinaal Eijk jaagt mensen de kerk uit. Hij lijkt niet te begrijpen waar het ten diepste over gaat. I.vd.O. Uit ervaring weet ik hoe belangrijk een verband is met een kleine groep, daar is meeleven en mee-lijden, ook mee-bidden en samen vieren. M.V. Wij hebben een vitale parochie met een sluitende begroting en een prima pastoraal team. Dat moet in stand blijven zolang het kan. Geen inkrimping van het pastorale team zolang wij dat kunnen betalen. Sluiting van de kerk in ons kerkdorp zal de ziel uit het dorp halen. Jos Groot Koerkamp, Broekland

61 60 Graag ondersteun ik de actie van Bezield Verband die is gericht tegen het door aartsbisschop Eijk in gang gezette proces van kerksluitingen. Door het sluiten van kerken worden gemeenschappen opgeheven. Dat is erg jammer, want er waren van oudsher veel vrijwilligers die veel goed werk deden. Die zie je daardoor afhaken. Het is ook jammer omdat de rol van de vele pastoraal werkers en die van leken alsmede de rol van vrouwen in de kerk blijkbaar niet echt wordt gewaardeerd. De Kerk zou ook in de toekomst ruimte moeten bieden aan velen - in al hun diversiteit. Jan van Ham, Veenendaal De kerk heeft dringend nodig dat niet efficiency en dogma's maar mensen centraal komen te staan. Jenno Witsen Star vasthouden aan dogmatiek en reductie van kerk-zijn tot deelname aan eucharistie volgens strikte voorschriften zijn garantie voor verdwijnen van het christendom uit onze cultuur. Wat in plaats daarvan nodig is: uitnodigen en uitdagen van mensen hun eigen verhouding tot die traditie uit te drukken. Het 'leergezag' heeft geen enkel gezag als het zich niet weet open te stellen voor degenen voor wie het gezagvol wil zijn. Paul van Tongeren Voor mij is niet het instituut of het (Kerk)gebouw de kerk maar de plaatselijk geloofsgemeenschap. B. Kursten Uw noodkreet is duidelijk omschreven. Hier ben ik volledig mee eens. Tevens heb ik mij ook aangesloten bij Verontruste Paochianen. Een prima initiatief van oud notaris Wim Gaalman. G.M. Omdat centralisatie een ouderwets begrip is en in geval alleen bedoeld is om macht te misbruiken. Paul Seesink, Dordrecht Het is niet goed om bijna alle kerken te sluiten, daar waar er nog mensen samen komen is het goed om een kerk te hebben en dan is het aantal van minder groot belang. Frans Bekker, Houten Wij willen luisteren naar U Paus Franciscus,die predikt armoede en is vergevings gezind.als geloofsgemeenschap hebben we elkaar nodig in gebed,aanmoediging,behulpzaamheid,in liefde en verdraagzaamheid naar elkaar. Dit doen wij samen met onze priester,pastores of voorganger die Christus centraal stellen. Onze mooie kerken plaats van bezinning zijn daarom niet weg te denken. Daarom kan Kardinaal Eik Niet als een dictator zomaar kerken sluiten. Hij is geen priester. Jacques Pessers Door fusie en kerksluiting wordt een geloofsgemeenschap kapot gemaakt, raakt de solidariteit in de vernieling, wordt het onderlinge gesprek moeilijker, wordt kerkgang mede door een grotere afstand lastiger en haakt men af doordat de binding met het nieuwe kerkgebouwe te enen male ontbreekt. De ambitie om ter kerke te gaan verdampt geruisloos. B. Moussault De toekomst van de Kerk in Nederland: lokale kerkgemeenschappen (R. of O. Katholieke en Protestantse) in dorpen en steden, gaan steeds meer en nauwer samenwerken en vormen oecumenische kerkgemeenschappen, met ruimte voor de diverse tradities. Het is goed dat kerkgebouwen verhuurd kunnen worden, om o.a. de kosten van onderhoud te dekken en een terugkeer naar de basis, dat een kerk een ontmoetingsruimte wordt/ blijft voor de eigen dorp of stad. Jaap Terpstra, Lelystad Geloven begint met luisteren.wie alleen naar zichzelf luistert, luistert niet naar de Ander en stelt zich buiten de gemeenschap. Als het hoofd niet naar het lichaam luistert dan is het gehele lichaam ziek. Peter van den Hoven

62 61 Dit is geen pastoraal beleid dat gebaseerd is op de kerk als liefdegemeenschap, maar op een puur juridisch en economisch uitgangspunt. Bovendien gaat dit beleid uit van een pure priesterkerk. Chris van Deventer De Nederlandse bisschoppen staan mijlenver van de gelovigen. Ze stellen zich op als autisten die niet luisteren. Al vele gelovigen wenden zich af van de kerk. Natuurlijk gaat deze actie niks uithalen. De curie is doof en dom. Maar toch wil ik nog een poging doen. Eén man/vrouw kan het verschil maken. H. Crielaars, Best Aanpak lijkt erg éénzijdig met primair het afstoten van "verliesgevende" parachies zonder dat daar een zichtbare strategie/plan tegenoverstaat hoe de gelovigen van de afgestoten geloofsgemeenschappen toch behouden kunnen worden. H.G. Niet nog meer kerken sluiten! Mensen uit dorpen gaan geen kilometers verderop naar een viering. De onderlinge verbondenheid in zo'n kleine gemeenschap is zeer waardevol, verbreek die niet. L.P.H.M. Het huidige beleid van de bisschop van Utrecht doet volstrekt geen recht aan het recht van de gelovigen op een eigen lokale geloofsgemeenschap. De bisschop gaat ook voorbij aan het eigen aandeel van de leek in de kerk, zoals geformuleerd in het Canoniek wetboek van Y.A.J.M. van Kuijck Wat bisschop Eijk wil. resulteert in een nog verder leegloop van kerken. Gemeenschapszin is belangrijk en werkt lokaal, niet regionaal. Dat levert versnippering op. Eenmaal uit de kerk, komt men niet meer terug. Het vertrouwen is geschonden. J.M. te V. Bestaande gemeenschappen dienen overeind te blijven, die mogen niet worden afgebroken. Daarmee hangt het leven van gelovigen samen, immers zij zijn in deze parochiegemeenschappen groot geworden en hebben hun leven daarinvorm gegeven. Afschaffen van de eigen parochies zal gelijk staan met 'gedwongen levensbeeindiging'. Th.S. Ik acht de plannen van Kardinaal Eijk rampzalig voor de gelovigen. Hij maakt er een kerk van, die de actieradius van missionering, prediking en bediening beperkt tot de reikwijdte van de beschikbare clerus. De kerk wordt zo in vele plaatsen en regio's een verdwijnende minderheid. J.S. De tijd lijkt aangebroken dat wij katholieken niet zomaar blind en kritiekloos achter onze herders (Eijk?) aanlopen en waar nodig zelf het heft in handen nemen. De kerk is van en voor het volk. P.K. Het sluiten van kerken heeft als direct gevolg dat heel veel gelovigen zullen afhaken en verloren zijn voor de kerk; dit komt vooral omdat heel veel katholieke gelovigen ouderen zijn en niet in staat of bereid om zich te verplaatsen naar nog open zijnde kerken op grote afstand. Het sluiten van kerken is het paard achter de wagen spannen. Laten wij samen bidden dat de aartsbisschop ook eens naar zijn gelovige volk zou willen luisteren. H.K. Als 77-jarige zie ik met groot leedwezen ook onze parochie-gemeenschap in een steeds sneller tempo inkrimpen. Over het grijsgehalte van het kerkbezoek hebben wij het niet meer, slechts over het witgehalte. De kerkelijke hiërarchie heeft zich, door het aan het licht komen van zovele wantoestanden, volkomen ongeloofwaardig gemaakt. Niet verwonderlijk dat jongeren niet bij zo'n "club" willen horen. Ik ga dan ook uitsluiten voor onze eigen kerkelijke gemeenschap ter kerke. Daar ervaar ik nog wel samenhorigheid, medeleven en barmhartigheid. WIJ zijn de kerk! Ik steun dit initiatief van hanse harte: onze gezamenlijke hartekreet naar onze Paus, die van de armen. Dat lijkt wel niet op te gaan voor de armen van geest elders in het Vaticaan. De H. Geest moet zich wel tot het uiterste hebben ingespannen om Franciscus gekozen te krijgen. Jan Kloppenburg Een kreet met de hoop op iets beters dat de geteisterde gelovige moed mag geven. J. Stijfs

63 62 Eindelijk hebben we een pastorale paus en zitten we met een kardinaal die niets begrijpt van een levende kerkgemeenschap. Het lekenpastoraat vervult een belangrijke functie om Gods boodschap uit te dragen nu er steeds minder priesters zijn. Het lekenpastoraat verdient maximale ondersteuning en daar hoort een kerkgebouw bij. A.t.B. Het sluiten van de kerk is een verlies voor onze gemeenschap. De meeste mensen gaan niet naar een liturgisch centrum dat moeilijk te bereiken is. Ook voor een gelovige gemeenschaps opbouw is een kerk voor litturgie in die gemeenschap noodzaak. F. Ritzer Het onttrekken aan de eredienst van de Sint Ansfriduskerk is bedrijfseconomisch onverantwoord en zal ten koste gaan van een groot aantal parochianen, waaronder ruim 100 vrijwilliogers in deze gemeenschap. Tom van der Sijs, Amersfoort Ik steun de noodkreet tegen kerksluitingen. Levendige parochiegemeenschappen moeten blijven bestaan! L. van de Logt, Best De kerk blijft achter in deze tijd. Het lijkt wel of de gezagdragers oogkleppen op hebben. De parochianen haken af. Kerk, ga met de tijd mee!!!!! Freddy Lusken, Almere Ik ben bezorgd over het doorgeven van het geloof onder de leiding van kardinaal Eijck. De koers die tot op heden zichtbaar wordt, is er niet een van respect naar de gelovigen, alles wat afwijkt van hetgeen mgr Eijck voorstaat, wordt geweigerd c.q. genegeerd. R.B. Jezus zegt waar velen samen komen in mijn naam, daar is God De bisschoppen zijn de herders en niet de hierarchen. J.K. Tot mijn spijt moet ik bekennen dat in mijn regio Breda in de afgelopen twintig jaar zeer veel kerken gingen sluiten. Dit als gevolg dat mensen die steun nodig hebben van de kerk, tot welke geloofsgemeenschap zij ook mogen behoren, die niet of zelden meer krijgen. We leven momenteel zoveel op zichzelf, denken aan ons eigen bestaan en niet van een ander. Vroeger was dat ook bij de kerk zo: Gelukkig is dat langzaam bij beetje zeer positief aan het veranderen! Dat acht ik zeer!! Mijn liefhebberij voor sacrale muziek en muziekinsturmenten die tot de sacrale gebruiken behoren zullen, zo deze tekst meent te zeggen, alleen maar in concertgebouwen te horen zijn. Mensen verstaan absoluut niet meer de achtergrond ervan. De media verspreidt hedendaags geruchten over intolerante katholieke gebeurtenissen - vreemd is dat er weinig inspraak van de media is op de protestantse kerk! Ik zou het zeer jammer vinden als dit ook monumenten kosten gaat. Afbraak, stadssilhouettes verdwijnen. Het oude Breda met haar vier ranke torens heeft nu nog maar één over. Dat vind ik hooguit schandalig. Nooit zal er meer wat te horen zijn over de katholieke kerk in Nederland. De belangstelling daalt. Als een bisschop daaraan nog durft mee te werken, dat vind ik erg vraaglijk. Tot zover mijn commentaar. Alle mensen die aan de kerk een bijdrage leveren, hartelijk dank, ga zo door! Voor de mensen die momenteel niet in het kader van de kerk leven: De kerk is er alleen voor om te onderwijzen hoe goed te leven, zich aan rituelen houden, meditatie, verdwijnt allemaal. Tradities kennen hun achtergronden niet meer. Dit komt mede door de mensen die weinig met het christelijk geloof doen. Het nut verdwijnt langzaam bij beetje; We hebben alles! L.S. Geloof kan overal in gemeenschap, je moet je thuisvoelen bij de gemeenschap. Strikte regels die niets met geloof te maken hebben verwijdert clerus tov gelovige. J.G. Ik zie de teloorgang in de Achterhoek. B. van der Krabben, Zutphen Helaas breekt onze kardinaal de kerk af i.p.v. dat hij de gelovigen voorgaat in geloof en bemoedigd. Helaas kunnen we niet alle kerkgebouwen open houden de komend jaren maar we kunnen wel proberen de geloofsgemeenschappen zo lang mogelijk in stand te houden door plaatselijk te blijven vieren. J.E.M. Veldhuis, Breukelen

64 63 In de regio Uithoorn,De Kwakel,De Nes,Aalsmeer en Kudelstaart worden ook parochies gefrustreerd door zaken die door het bisdom verordonneerd worden. pastores zijn niet tot goed overleg in staat en frustreren goedwillende vrijwilligers die al decennia lang de parochies draaiende hebben gehouden. Om mij heen zie ik tientallen parochianen die het gebakkelei in de kerk meer dan zat zijn. Hun leven lang door alle stormen heen waren ze de kerk trouw en dienstbaar. Juist onder ouderen bemerk ik het áfhaken'. De kleine groep jongeren van rond de 40 a 50 jaar houden het nog het langste vol. Cees Bartels Hoe is het mogelijk dat een RK priester, een bisschop zelfs, ja, een kardinaal, zo'n defaitistisch beleid voert Je zou van je bisschop verwachten, wanneer hij vaststelt dat, als we niets doen er niet veel kerken meer overblijven, hij een oproep doet: wat gaan we doen, beste mensen, dierbare gelovigen om dit doemscenario te vermijden? Er leven plannen genoeg. Bovendien, als ik denk aan de St. Nicolaaskerk in Odijk, die is door kwartjes en dubbeltjes van de parochianen, nee zelfs van vele andere inwoners, bijeen gesprokkeld. me dunkt, laat daar de parochianen zelf over beslissen wat er met die kerk zou moeten gebeuren. Het lijkt op gelegaliseerde diefstal als een bisschop daarover zou beslissen. Laat de kardinaal en overigens ook de andere bisschoppen, in navolging van de paus, zich eens uitspreken over het vluchtelingen probleem, de grote werkeloosheid, de positie van de werknemer in het arbeidsproces, aanknopingspunten genoeg in de grote encyclieken van drie voorgaande pausen, als laatste Centesimus Annus van de onlangs heilig verklaarde paus Johannes Paulus II van 1 mei 1991! Dat is wat de mensen bezighoudt! Daar willen ze hun bisschop over horen, niet in de put praterij, een herder willen we hebben, die voor de troepen uitloopt, geen starre man die alleen maar denkt in doemscenario's, een inspirator dus, een echte gelovige. Hebt u, geliefde paus Franciscus, geen mooi baantje voor deze man in Rome? Dan is er hier weer ruimte voor een 'echte' bisschop, een bezieler! Niet een man die de Nederlandse RK-kerk aan het afbreken is. Peter van Stratum, Odijk De manier van geloven moet niet opgelegd worden, maar is een vrij keuze. A.G. Onderschrijf de oproep daar door optreden als oa mgr Eijk en 'aanhangers'van zijn beleid totaal voorbij gaan noch interesse tonen voor de grote waarden die het geloof heeft en het in deze al zo moeilijke tijd zo'n steun kan geven en dit op deze wijze hun regels op te leggen het bijna schier onmogelijk maakt dit te doen op de voor jou beste plaats wanneer deze ontwikkeling zich voort zet. I.H. Mgr. Eijk jaagt eerst de mensen de kerk uit om de kerken dan te sluiten. Vooral hoe hij om gaat met vrouwelijke pastores en vrijwilligers. Hij is een kerkdictator. A.N. Ik vind het belangrijker dat we als gemeenschap hoe dan ook een viering hebben in onze eigen omgeving. Dit is belangrijker als hoe die viering er uit ziet of wie de viering doet. M. van den Berkmortel Heilige Vader, U plaatst de Kerk in een nieuw perspectief. Daarmee komt de boodschap van het EVangelie meer tot uiting dan in de extreem traditionele structuren waaraan de Bisschoppen in Nederland vasthouden. De kerk van vandaag moet ook leven in en met de kerk van vandaag. G.S. Gemeenschappen kunnen niet per dictaat van boven worden opgeheven. Wat een arrogantie te denken dat je mensen zomaar, zonder ruggespraak, hun trefpunten kunt afnemen. Wat een miskenning ook van wat bezield leiderschap zou moeten zijn. En wat een onkunde over welke kracht er uit mensen kan komen als je de handen ineenslaat in plaats van mensen uiteendrijft. Drie redenen om dit leiderschap aan de kaak te stellen. Godelieve van Heteren. Beter in te zetten op groei dan op sluiting. Na een sluiting volgen er meer. L.G.

65 64 Er is jarenlang geinvesteerd om goede vieringen vorm te geven.vele vrijwilligers hebben de knowhow. Zij kunnen prima de diensten leiden, evt. zonder priester, het gaat om de gemeenschap onderling. Het zou ZONDE zijn om al die gemeenschappen dood te laten bloeden door maar een paar parochies voort te laten bestaan. Het kerkbezoek neemt al af, door dit te doen wordt de gemeenschap voor velen onbereikbaar ver. J.W. Stam Al heel lang zijn wij van mening dat de Nederlandse kerkprovincie en met name de bisschoppen van Utrecht en Den Bosch bezig zijn om vitale geloofsgemeenschappen af te breken.van harte hopen wij dat deze dringende oproep aan paus Franciscus zal leiden tot een positieve verandering. R.d.C. Alleen in een gemeenschap kan je samen vieren. Dit moet voor iedereen toegankelijk blijven. Ook niet priester zijn in staat samen te vieren, samen te bidden, en de blijde boodschap leren te verstaan. Nel Jongbloed We hebben meer vertrouwen in de levensvatbaarheid van de kerk! W.G.S. Ben het van harte eens met iedereen die zegt dat met het sluiten van kerken en parochiecentra de plaatselijke geloofsgemeenschap de nek wordt omgedraaid. Ik vind dit een totaal verkeerd en destructief beleid. Elly Visser Verarming van de geloofsgemeenschap. wat moet het met de ouderen? Niet ieder is zo mobiel en men voelt absoluut geen betrokkenheid met kerken op grote schaal. A. Tousain De absurde gedachte, dat we in het bisdom Utrecht slechts zalig kunnen worden door het vieren van de Eucharistie, wordt door het beleid van bisschop Eijk tot wet verheven. Dat hierdoor vele geloofsgemeenschappen als zodanig worden vernietigd, lijkt geen rol te spelen. Peter Dessens Ik vind het inderdaad ten hemel schreiend hoe een bisschop hier niet in staat is zijn naam eer aan te doen en werkelijk een bruggenbouwer te zijn, ja eerder een grote hoeveelheid mensen zonder enige blijk van empathie gewoon in de dogmatische kou zet. Vanuit mijn perspectief is dit een blijk van contactueel onvermogen. U mag mijn reactie publiceren zonder vermelding van functie. Het is mogelijk dat u reeds een reactie van mij heeft. J.K. Respectloos en bijna mens onwaardig hoe onze Huizen van God, een oase van bezinning, stilte en rust en van continuiteit, worden 'afgedankt' en vaak ook geheel verdwijnen. Grote schande! E.G. Kunnen we in onze noodkreet aan onze Paus ook a.u.b. vragen of we verlost kunnen worden van de kardinalen en bisschoppen zoals kardinaal Eijk. Jezus zou het er mee eens zijn. M. Kleij Het beleid moet juist gericht zijn op versterking van parochies en werving van katholieken die eerder de kerk verlieten. J.M.R. Peters, Amsterdam Deze noodkreet aan de paus is mijns inziens zeer hard nodig. Enkele bisschoppen uit onze kerkprovincie met kardinaal Eijk voorop zijn kapiteins die een schip in woelige wateren het eerste verlaten. H.v.T. De kerk hoort zo dicht mogelijk bij de mensen te blijven, wie niet vandaag komt, komt misschien morgen wel, er zou veel meer ingeinvesteerd moeten worden in het bereiken van de mensen en het aanbieden van het geloof. C.S. In het handelen van kardinaal Eijk en van veel anderen kan ik vertrouwen op Jezus niet ontdekken. En wat zei de aartsengel Gabriël aan het eind van zijn bezoek aan Maria? (Lucas 1,36) "Voor God is niets onmogelijk!" Dat was geen loze kreet, ook al wordt er kennelijk niet naar gehandeld. Theo v.d. Heuvel

66 65 Een Pontifex dient een bruggenbouwer te zijn. Eijk doet precies het tegenovergestelde en stelt zich op als eigenaar van de Waarheid i.p.v.dienaar! drs. A.J.F. Kok Als katholiek tot in de genen heb ik mij laten uitschrijven. Ook door de reactie vanuit de clerus op het misbruik. Maar nu merk ik dat het samenzijn met mensen een groot deel is van mijn katholiek zijn. Alleen word de ontmoeting steeds lastiger. C.W. Ik steun deze noodkreet omdat we er alles aan moeten doen de geloofsgemeenschappen te behouden. Daar is draagvlak voor, en Mgr. Eijk moet gestopt worden. Waar blijven overigens de protesten van de bisschoppen? Gaan zij stilzwijgend akkoord, of durven ze er niet tegenin te gaan? Ik hoop oprecht dat onze paus dit stopt. T. Moraal-Ouwerkerk, Delft Kerk is een gemeenschap van gelovigen. Samen kerk zijn is voor mij de blijde boodschap leven en daar inspiratie voor opdoen door het woord en de tekens van brood en wijn te delen. Geloofsgemeenschappen zijn de basis voor kerkzijn en de reden om een kerkgebouw als centrum levend te maken en te houden. C.F. Kerkzijn = gemeenschap. Bisschop Eijk vernietigt allen gemeenschappen!! A.J.Brouwer-Wijnhoven Fons Jansen zei het al jaren geleden over Kardinaal Simonis: 'Die man doet alles alleen, zelfs samenwerken!' Ik ben benieuwd, wat hij van Eijk zou vinden. Misschien deze. 'Wat krijgt u, als u 'wij' en 'ik' bij elkaar optelt? Precies: W. Eijk!' Heb trouwens ook een brief geschreven aan Paus Franciscus op 3 maart Indien gewenst stuur ik u die door. H. Schoenmakers Voor mij is het één van de belangrijkste dingen dat ik regelmatig naar de kerk kan gaan. Daar vind ik rust en daar bevindt zich het gevoel van geborgenheid. In de kerk voel ik me thuis. Als ik een moment heb dat het moeilijker gaat, dan is de kerk de plaats waar ik wil bidden, waar ik me kan bezinnen. Ik steun deze noodkreet, omdat de kerken deel zijn van het fundament van katholiek-zijn. De kerk is Gods huis, en daarmee ons huis. Met sluiting van kerken zullen vele mensen een drempel opgelegd krijgen, omdat ze niet meer gemakkelijk naar de kerk kunnen. Velen zullen ver moeten reizen. Dat moet niet kunnen! M.G. Triest. Als er geen gelovigen meer naar de diensten komen, heffen we de kerkgebouwen maar op?? Terwijl mensen juist behoefte hebben aan het samenzijn in die diensten. Het is onze gezamenlijke taak die diensten 'uitnodigend' te maken! Ben Driessen Plaatselijke kerken zijn wezenlijk voor de gemeenschap en de onderlinge samenhang van buurten, dorpen, wijken etc. Die moet je koesteren en bevorderen. T.D. Wij willen onze kerk zo lang mogelijk in onze eigen plaats houden. G.B. We zijn zelf de RK kerk uitgegaan omdat we als samenlevende mannen niet meer ter communie mochten ( 30 jaar ging dat wel, nu niet meer). H.H. De geloofsgemeenschap wordt onmogelijk gemaakt. Zo blijft er van de RK niets over. Mieke de Graaf Ik ben zo blij met de mensen uit de buurt waar ik een band mee deel door middel van de kerk, in gevallen van nood kan ik bij deze mensen terecht en ik ben bang dat ik ze straks niet eens meer ken omdat niemand zo ver weg naar de kerk gaat en elkaar daar ook niet herkent. J.S. Ga beslist niet 20 km. rijden of fietsen naar het Eucharistie centrum. Daarbij gaat het gemeenschap gevoel ook verdwijnen, wat ik erg jammer vind. A.G.S.

67 66 Het gaat niet meer om de boodschap van Christus te verkondigen, een eenvoudige blijde boodschap, die voor iedereen te begrijpen is. Nee, het gaat alleen maar om macht en regeltjes. Er gaat erg weinig inspirerends uit van de kerkleiders in Nederland. Het is geen kerk meer van de mensen, maar van de priesters. Gelukkig mogen wij in onze parochie en dekenaat nog niet klagen. Maar ik maak me grote zorgen om de RK-kerk in Nederland. J. Ritzen In plaats van kerken te sluiten, kunnen we beter kijken hoe we de mensen meer en beter kunnen betrekken bij de parochies: wees ludiek!! organiseer leuke kindermiddagen, leesclubs, kledingruilbeurzen, lezingen, koffiemiddagen, enz. in de kerk en ontvang alle mensen zoals de Benedictijnen dat doen: met een warm welkom, alsof ze Christus zelf zijn.!! Als het op deze manier aangepakt en uitgevoerd zou worden, zouden de kerken weer gaan leven. mensen hebben JUIST NU! veel behoefte aan hun eigen geloof en houvast. Dus mijn oproep aan kardinaal Eijk: geef ons de kans om het zo te gaan doen... Bernadette Smeding-Welten Een geloofsgemeenschap is meer dan een kerkgebouw. Kerksluiting is dan ook de ziel verwijderen uit een geloofsgemmenschap. John Vaessen Ik steun deze noodkreet omdat de wijze waarop deze besluitvorming tot stand komt zonder een constructief en open overleg met de betrokkenen. C.V. "Bisschop" Eijk is geen kerkleider. Het is iemand die uit is op status en macht. Bezeert mensen tot in het diepst van hun ziel, niet alleen door het sluiten van kerkgebouwen, maar ook door zijn gevoel- en emotielkoosgedrag t.o.v. mensen die zich als echte christenen gedragen. Hij zou daar veel van kunnen leren. L.H. Met het beleid van kardinaal Eijk gaat het menselijke aspect van de RK kerk verloren. H.B. Ik vind dat als die kerken sluiten er nog minder naar de kerk zullen gaan. Want juist oudere mensen hebben minder vervoer. Maar ook die wel eigen vervoer hebben,willen niet eerst een half uur reizen om naar de kerk te gaan. Ook voor minder valide mensen die opgehaald worden. J.J.D. van Rossum Monseigneur Eik houdt geen rekening met de levensvatbaarheid waar zoveel parochies over beschikken. Er is zoveel mogelijk door gerichte inzet van vrijwilligers en monseigneur Eik lijkt dat alleen maar verder terug te willen dringen. K.H. Dit gevoerde beleid is een afbraakbeleid en moet gestopt worden!! Ingrid Epskamp Door de rigide en extreem autoritaire houding van Monseigneur Eijk zie ik dat veel mensen zich niet meer thuis voelen in de R.K, kerk. Hij is geen herder voor alle schapen, alleen voor die van zijn voorkeur. Hij jaagt mensen uit de kerk. Zelf ga ik niet naar de viering wanneer hij voorgaat. E.vd.L. Wij hebben de paus sowieso nodig in dit land. We zijn al te lang het vergeten zoontje van de RK. Velen onder ons willen de kerk zo graag dienen, maar weten niet meer hoe. We voelen ons beperkt door het feit dat we niet gewoon 'katholiek' mogen zijn in ons land. Parochies zijn hierbij huiskerken die de basis van ons Katholieke bestaan moeten verdiepen. De nieuwe structuren zijn afbrekend aan die basis. Het is zo jammer dat wanneer we daar iets van zeggen al snel worden betiteld als zijnde 'ongehoorzaam'. Wij willen de Paus en bischoppen graag gehoorzamen, maar maken ons zorgen om ons land. In vertrouwen op God smeken wij Nederlanders om hulp. Eens gingen wij als missionarissen om het geloof te verkondigen nu hebben wij hulp nodig om het geloof te behouden. F.O. Als een leider een lijder wordt zonder vertrouwen in de boodschap van Christus moet hij snel vertrekken. Klaas Kroezen

68 67 Er is sprake van ontkerkelijking mogelijk heeft dat te maken met onze welvaartsstandaard, (onafhankelijkheidsgevoel)? Of mogelijk dat onze priesters onvoldoende weten te bezielen met name de jongeren? H.vd.H. Geloven is als straatvoetbal, iedereen kan en mag er aan meedoen, al dan niet met talenten. Mgr. Eijk maakt er eredivisie van. Gelovigen zijn een priesterlijk volk, maar het volk wordt monddood gemaakt door de clerus. W.B. Het is de gemeenschap die de kerk gemaakt heeft wat het nu is, en het kan niet zo zijn dat 1 persoon uitmaakt wat goed is voor onze gemeenschap, door kerke te sluiten, en daarmee de parochanen en of gelovigen de kerk uitjaagt. Dat het moeilijk is begrijp ik, maar vernietiging van gemeenschapsgeld kan nooit de bedoeling zijn. A.H. Kerk-zijn is mensen samen brengen, met elkaar verbinden. Het tegenovergestelde is mensen van elkaar verwijderen. Michael Herni Weliswaar woon ik op afstand en ga uit van de persberichten. Het lijkt allemaal op een erg radicale aanpak. Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, maar laat men a.u.b. rekening houden met de plaatselijke geloofsgemeenschappen. G.vd.P. Ook in 's-hertogenbosch heeft de koude sanering al massa's gelovigen uit de Kerk gejaagd. Hopelijk kan de paus iemand aan het roer zetten die weer geloof, hoop en liefde uitstraalt! Loek Mostertman Onverantwoorde kerksluitingen zal het proces van terugloop kerkbezoek cq ontkerkelijking alleen maar versnellen. Dick van Zwieten Kardinaal Eijk is al jaren bezig ons katholieke geloof van iedereen te vervreemden. Het gevolg hiervan is dat de Rooms Katholieken zich door het beleid van kardinaal Eijk van onze kerk afkeren.de oeucumene met de protestantse kerken verliep op een fijne manier, maar kardinaal Eijk heeft ook hier de klok 100 jaar teruggedraaid, er mogen niet meer met onze broeders van de andere kerken samen vieringen worden gedaan ook hierdoor keren onze mensen de kerk de rug toe, DIT MOET WORDEN GESTOPT. C.D. Door de zwart/wit oplossingen van kardinaal Eijk wordt het religieuze beleven en de sociale samenhang uit de religieuze gemeenschap weg gekapt. Hierdoor komen veel kerkgangers - mede door de gure wind die door de hele samenleving waait- in de kou te staan. Ik begrijp dat niet alle grote kerken open kunnen blijven want dat kost een fortuin. Geld dat misschien beter aan de armen besteed kan worden.maar in Frankrijk reist de priester van kerk naar kerk, van dorp naar dorp. Dat kan toch ook hier? T.L. De juridische en niet persoonlijk/ pastorale/emphatische houding van de bisdomleiding vind ik in strijd met de Blijde boodschap. J. Follender, Arnhem Al twee kee heb ik meegemaakt dat na kerkgebouwsluiting de achtergebleven gemeenschap volledig verdampte. Nu ik me zo thuis voel in de Parochiegemeenschap waar ik een nieuwe plek vond kan ik alleen maar pleiten voor het behoud van levende gemeenschappen en mijn afschuw uitspreken voor megaparochies zonder persoonlijke binding. Beppie Peters Om de problemen in de RK kerk op te lossen zou het celibaat van de priesters opgeheven moeten worden en zouden ook vrouwen het priesterambt moeten kunnen vervullen. Dit is beter dan onnodig kerken te sluiten en zo nog meer kerkgangers te verliezen. het is idioot wat de Nederlandse bisschoppen op dit moment doen. T.K.

69 68 Het beleid dat gevoerd wordt, is afbraakbeleid. Dhr. Eijck heeft een eigen agenda en getuigt niet van gevoel voor realiteit. Dit betreft zowel zijn religieuze agenda als zijn agenda omtrent sluiting van kerken. T.B. Tegenover een zekere ruimhartigheid van de Paus ontdekken we in Nederland slechts een kille benadering. Er moet gesprek zijn; mensen zijn niet dom en dat lijkt bisschop Eijk uit te dragen. Er moet ruimte gemaakt worden in de kerk, anders gaat het de kant van dr. Eijk wel op. Leken moeten hun plaats weer mogen innemen en zeker pastoraal werkers. Het lijkt goed om eens bij Jezus te rade te gaan. "Komt tot mij, die belast en beladen zijt, ik zal u verkwikken". Als het beleid omgaat volgen de mensen vanzelf. Bisschoppen: straat warmte uit, geef ruimte aan pastoraal werkers, aan diakenen, aan viri probati en feminae probatae; niet alleen aan priesters; Jezus had het daar ook niet zo op. Niet alleen naar het geld kijken. Het is ook vreemd dat gezegd wordt dat de parochies gaan (aldus dr. Eijk) over sluitingen e.d., maar over het geld hebben ze niets te zeggen! Zo werkt het niet. B.R. Wij gaan bij de vrouwe van alle volkeren naar de kerk.een gemeenschap zo uitzonderlijk devoot en zo,n krachtige spirutuele plek.(helaas wordt deze mariadevotie nog steeds niet gehonoreerd door het vaticaan.)wel door bisschop Punt.Gelukkig dat Eyk hier niets te vertellen heeft in Amsterdam.Hij is geen herder maar een ambtenaar.de weinig gemotiveerden katholieken hier in Nederland wordt het wel heel erg moeilijk gemaakt om nog optimistisch te blijven op dit zinkende schip. A. Timmerman Help Paus franciscus we zitten in Nederland,als katholieken,op een zinkend schip. Het is bijna niet vol te houden om nog gemotiveerd te blijven. In de media wordt aan de katholieken al zoveel leed gedaan door beledigingen en belachelijk maken. Dat de kerk hier nu ook van binnen uit wordt aangevallen is moeilijk te verdragen. A. Pijnenborg Voel me thuis in mijn eigen geloofsgemeenschap. Dank zij dat feit ben ben ik nog steeds lid van de katholieke kek. Van het grote geheel werd ik de laatste jaren alleen maar verdrietig en soms zelfs schaamtevol. Met onze nieuwe Paus ben ik blij: het stemt me hoopvol hoe hij de mensen tegemoet treedt, hoe eerlijk hij spreekt, wat hij wil met onze kerk. Het beleid van Kardinaal Eijk.strookt daar niet mee. De Paus wil juist dat de geloofsgemeenschappen blijven bestaan en wat onze kardinaal wil gaat daar recht tegenin! Dat kan toch niet. Er komen zo veel mensen in de kou te staan, doordat er geen gelegenheid meer zal zijn om elkaar te ontmoeten bij de zondagsdienst. Aan de ouderen wordt totaal niet gedacht: hoe moeten zij in andere plaatsen gaan kerken?? Ze worden in de steek gelaten. W.H. Ik wil de Paus vragen in te grijpen. En de Kardinaal te stoppen. En net als in het vroege Christendom geloofsgemeenschappen te vormen die door de gelovigen worden gevormd met liefdevolle steun van de Paus. (Wij geloven toch in Jezus Christus.) Toon Cents, Heino Ik steun van harte deze noodkreet aan Paus Franciscus. Laat de kerken open blijven. Edy van Vliembergen Sinds de onterechte sluiting van mijn parochiekerk voel ik mij dakloos.ik zwerf nu tussenn verschillende parochies,maar voel mij vervreemden van de kerk. H.K. Op deze manier wordt het voor gelovigen - en zeker voor de ouderen - zeer moeilijk een kerk te bereiken en nog een eucharistieviering bij te wonen. Daarbij komt dat ook woorden communiediensten met lekenvoorgangers niet - of bijna niet- meer mogelijk zijn. Hoe kom ik straks nog naar een kerk? H.A. Veel ervaring met wijze van kerksluiting. B. Hemstra Het kan allemaal zo mooi zijn in de kerk maar kerken maar sluiten is de weg van de minste weerstand vriendelijk en goede uitleg is beter. M.C.

70 69 Ik ben tegen de kerk van Petrus (top down) en voor de esoterische kerk van Maria Magdalena (bottum up) Ik voel me religieus maar voel me door instituten met met baasspelers, wetten en verplichtingen belemmerd in mijn geloofsbeleving. Het INSTITUUT kerk moet gewoon verdwijnen. De hele curie en kardinalen-corps moet worden opgeheven. Paus Franciscus mag wat mij betreft blijven! Hij lijkt door zijn eenvoud het meest op Jesus Christus. Joop Jense Ik maak mij ernstig zorgen over de voorgenomen sluiting van kerken. M. de Wit De kerk is naar mijn inziens de verbintenis met het Geloof. Als je met mede Parochianen die je al vaak je hele leven kent en bij je in de buurt -dorp woont is dat een bindende factor. In deze tijd van steeds minder mensen die naar de Kerk gaan is dit heel belangrijk. Als wij verder moeten gaan reizen naar een andere niet vertrouwde omgeving is dat voor vele een aanleiding om dan te breken met de kerk. Terwijl wij nu een grandiose Paus hebben die juist de mensen door zijn menselijke benadering van vele onderwerpen weer richting Kerk weet te krijgen.dan moeten ze niet nu Kerken willen sluiten. Lieve Paus Fransicus VOORKOM DIT AUB! Het Geloof delen met je naaste is zo belangrijk. Angela De situatie van onze katholieke kerk is kritiek. Het is mijn stellige mening dat het momenteel gevoerde beleid CONTRAPRODUCTIEF is. Julius de Graaf Een parochie gemeenschap heeft het karakter van er samen zijn voor elkaar.hoe verder een locatie verwijdert is van de mensen hoe minder men zich betrokken voelt om anderen in te ontmoeten en steunen. P.O. Het is van groot belang dat er een zo wijd mogelijk vertakt net van geloofsgemeenschappen blijft. P. van Heck Weliswaar schuift Eijk de schuld nu naar de parochiebesturen, maar de pastoor, die een eed van slaafse gehoorzaamheid aan de bisschop heeft gezworen, is voorzitter van het parochiebestuur. Als de rest van het bestuur even modern conservatief is, wordt het beleid van Eijk door de besturen uitgevoerd. Anderzijds moeten de leden van de plaatselijke geloofsgemeenschap ervoor zorgen, dat men zijn eigen broek ophoudt wat betreft het geld en wat betreft voldoende vrijwilligers. Daarop moet de actie gericht zijn, op levende gemeenschappen. Die mogen kerkrechtelijk niet gesloten worden. John Jorna, Odijk Een levende gemeenschap mag niet zo rigoureus om zeep geholpen worden De wijnstok mag toch niet van alle ranken ontdaan worden. Dan houd je alleen een kale staak over. M.vd.Camp Het is heel belangrijk dat in een gemeenschap de kerk behouden blijft. C.v.B. Ik wil graag de kerken behouden, vele mensen zullen anders niet meer in staat zijn om een kerk te bezoeken en ook om te voorkomen dat het geloof op langere termijn mogelijk gaat verdwijnen. R.d.G. Eens met de inhoud. Terwijl de paus als aartsbisschop kleine gemeenschappen stimuleerde breekt Eijk die af. Ko Schuurmans Het is eenvoudig gezegd, sluiten maar. Maar doorvechten om het ware geloof binnen parochies en daarbuiten te behouden De mensen stimuleren om trouw te blijven binnen hun eigen parochie. Henk Ostendorf Een leven zonder kerk is geen kerk. Waar is het geloof gebleven dat de kerken op een dag weer vol zullen zitten. Met diepste vertrouwen is dit God zijn weg geweest. Aan wie hebben wij het te danken dat kerken leeglopen o.a. Denk na. Het huis van God moet blijven. Hoe anders kun je kinderen op laten groeien in een geloofsgemeenschap. Laat de kinderen tot mij komen. Waar dan??? J.B.

71 70 De kerk is het volks Gods onderweg. Zij moeten elkaar kunnen ontmoeten en bemoedigen. E. Wuite-Vergroesen Ik vind het erg belangrijk, dat de plaatselijke geloofsgemeenschappen behouden blijven. De parochianen daarin kennen elkaar en ondersteunen elkaar in de geloofsbeleving. Velen zullen afhaken als er een centrale parochie komt, die op een (letterlijk) grotere afstand van de parochianen komt te staan. Zeker ouderen zullen die afstand als een bezwaar zien en zullen daardoor afhaken. Ook het opbouwen van een nieuwe kennissenkring in de nieuwe parochie zal zeker voor ouderen niet meevallen en leiden tot afwenden van de parochie en kijken naar de viering op de TV. Ook de bereidheid om financieel bij te dragen aan de nieuwe kerkgemeenschap (op afstand) zal sterk dalen. Sterkte met uw actie en ga er mee door. Sjaak Zuidwijk Kerken zijn van belang voor de stabiliteit van de bevolking. sluiten is afbraak van cultuur en traditie. J.L. Wij willen bouwen, niet afbreken. Parochies zijn geloofsgemeenschappen. Dat is een samenhang van geloof en gemeenschap. Haal je een van die twee weg, valt de ander ook om. B.d.R. Door kerksluitingen span je het paard achter de wagen. Minder kerken, minder kerkgangers. G.B. Samsom De rooms-katholieke kerk is belangrijk om mensen te blijven inspireren te leven zoals Jezus ons heeft laten zien. Kerken sluiten, zodat de toegang tot de kerk beperkt wordt en de drempel om te gaan hoog wordt voor onze nieuwe generatie lijkt me niet goed! De kerk moet niet verder van de nieuwe generatie af gaan, maar juist naar de nieuwe generatie en hun behoefte toe groeien!! Hoe kunnen we nieuwe generaties prikkelen, stimuleren en inspireren? Van Eijk duwt met zijn ouderwetse, niet flexibele en starre visie de jongeren weg. Maar jongeren zijn onze toekomst!! Help ons de Katholieke kerk te behouden om zodoende mensen te inspireren het geloof met elkaar te delen!! N.N. Samen sterk tegen de massale kerksluiting.laat onze noodkreet ook door God worden verstaan en door de paus..geef dat wij allen wakker worden opdat wij ons erfgoed,zo rijk bevochten, niet uit handen geven door een bisschop die er niets van begrijpt en verkeerd bezig is. M.W.v.Z. Ik ben vreselijk ongerust over hoe alles wat we in de laatste jaren hebben opgebouwd, nu hard wordt afgebroken. R.d.W. Een geloofsgemeenschap floreert het beste als men elkaar kent, naar elkaar om kunt zien, elkaar weet te vinden. Je verdwaalt in een grote onbekende omgeving en haakt makkelijk af. Je gaat 's avonds ook niet eventjes drie wijken of dorpen verderop naar bijeenkomsten. De plannen gaan nog meer kerk leden kosten.het zou wenselijk zijn pastoraal werkers meer bevoegdheden te geven. C.vd.E. Omdat het beleid van Kardinaal Eijk voorbijgaat aan de belangen van de gelovigen en vooral een beleid is van harde zakelijke berekeningen. Dick Kroon Als we hier op in gaan wat de kardinaal wil, komt er niemand meer naarde kerk. Dus gewoon zo als het nu is in byzonder voor ouderen. Fam. S. Er zijn meer mogelijkheden voor parochies dan fuseren en sluiten van diverse kerken. Gemma Toussaint Diversiteit en kleinschaligheid geven ruimte en een thuis. Mgr. Eijk kiest voor exclusiviteit en anonieme grootschaligheid. Houdt het klein en geef ruimte om te geloven. J.H.

72 71 Bisschop Eijk gaat uit van regels en niet van de mens! A.F. Eerder een conflict gehad met Eijk,werkelijk een fenomeen!!! C.E. Ik vind het belangrijk dat lokale geloofsgemeenschappen zoveel mogelijk levensvatbaar blijven. Het is het geestelijke huis van velen en gedwongen fusies doet het je thuis voelen teniet. Marie-José Bentinck van Zwieteren Ik ben een betrokken Katholiek vrijwilliger. De sluiting in Deventer van meer dan de helft van onze gemeenschappen hakt er stevig in. Veel mensen kunnen geen Kerk meer bereiken, hoewel ze dat wel zouden willen. De mensen die niet meer komen kunnen, zullen ook niet betalen denk ik, en dan zal de rest ook snel dicht gaan. Voor mij is er eigenlijk geen Kerk meer binnen mijn bereik. ik heb dit jaar nog niet aan een Eucharistie kunnen deelnemen. Jos de Lijster Ik ken een aantal heel vitale parochies die met hart en ziel en daden leven uit het evangelie. De parochianen zijn heel verdrietig en boos over het beperkende beleid van hun bisschop. Erken de verscheidenheid! Joop Bos Onbegrijpelijk dat onze aartsbisschop in paus Franciscus geen voorbeeld kan of wilt zien. J.R. Zijne heiligheid, Zorg dat het geloof blijft bestaan in alle dorpen en kernen. Danny didden Sluiting van zoveel kerken zal een desastreuze uitwerking hebben voor katholiek Nederland. Chris Bogaers Als onze kerk voorgangers zo doorgaan, dan denk ik dat ik me maar ga aansluiten bij de Protestante gemeenschap. Deze hebben niet van die waanideeën. Nico de Fretes Het is jammer en vooral frustrerend dat onze bisschop zich drukker maakt over het naleven van (soms onbegrijpelijke) regels dan over de vitaliteit van de katholieke gemeenschap, waarin hij als herder toch een bezielende voortrekkersrol zou moeten vervullen. N.A. Er zal naast het priester tekort uitgeweken moeten worden naar catechetische vorming in de parochie Opgeleiden catechisten zullen actiever moeten worden ingezet. Priesters moet zich bewust worden dat zij actiever en nauwer met catechisten moeten samenwerken. Ook moet er heel goed geluisterd worden naar de parochianen Er zal in de zondag Eucharistie feest moeten zijn samen met de parochianen opgebouwd en uitgevoerd. Ja, er zijn nog veel meer ideeën. Gerard Rossell In de toekomst zullen er niet veel gelovigen meer een kerk bezoeken. Mijn mening is dat mensen niet naar een andere kerk zullen gaan die wat verder weg staat. T.T. De makkelijkste weg is niet altijd de beste. Juist meer steun voor behoud van de kerken is nodig en daarvoor kan beter actie gevoerd worden. Het huidige plan is een miskleun. Jan Bogaard Kardinaal lijkt van kerksluitingen doel op zich te maken. Nelly Oosthoek De Nederlandse bisschoppen staan te veraf van de gelovigen. Ze stellen regels boven de mensen. Ze maken het de mensen moeilijk zich nog bij de kerk THUIS te voelen. Daardoor neemt de betrokkenheid af en lopen de kerken nog veel harder leeg. Van pastores die tussen de mensen staan verwacht ik wat anders. Kees Ruigrok

73 72 De RK kerkorganisatie is een uiting van het niet horen van de direct betrokkenen en met oogkleppen door denderen met typische managementmentaliteit. Dat leidt geheel automatisch tot afkeren van de RK kerk door de gelovigen. Gelovigen die zich ook nog afvragen of deze monseigneur het nog wel goed voor heeft met zijn gemeenschap en volkomen achterhaalde ideeën en de boodschap van zijn grote Herder in Rome niet heeft begrepen. Kortom hier moet door het Hoger Gezag worden ingegrepen. (ik haat dit maar het is voor zover ik Eyk volg en poog te begrijpen: autoritair leider met weinig gezag en veel machtsuitoefening funtioneert. Dergelijke personen zijn normaliter tot adequaat functioneren bereid nadat de baas dat expliciet heeft voorgeschreven) Ik kom regelmatig in Italia en ga daar wekelijks naar de kerk die daar een gemeenschap is. Nederland kan mij wellicht beter uit de RK ORGANISATIE schrijven ondanks dat ik mij RK'er voel. M.v.S. De vraag naar hoe om te gaan met teruglopende kerkgangers en hoe kerk te zijn in deze veranderende tijd, is niet iets dat van bovenaf op nietsontziende en respectloze wijze afgedwongen en opgedrongen kan worden. Kerk zijn begint bij de basis, daar ligt het draagvlak en dat vraagt om respect, transparantie en oprechte, eerlijke aandacht. Dwang is nooit levengevend. A. Ook wij worden overspoeld met deze berichten van gelovigen die hun kerk, waar zij gedoopt, getrouwd, geliefden hebben begraven enz. zien verdwijnen en hun "Thuis" kwijt geraakt zijn. Dit kan en mag niet langer zo doorgaan. Jeanne Kok-vd. Broeck, Leusden Wanneer je op een simpele zondag in APELDOORN in de enig OPEN gebleven kerk de mis bijwoont en je ca. 35 % "vulling" in de banken ziet dan weet je hoe snel de afbraak van de kardinaal zijn "vruchten"afwerpt. Clemens Boon Gelet op de ontwikkelingen maak ik mij ernstig zorgen over de toekomst van de katholieke kerk. Mijn echtgenote en ikzelf zijn praktiserend katholiek en zien de ontwikkelingen binnen de katholieke kerk met lede ogen aan. Wij begrijpen dat ook de geloofsgemeenschap voor een deel debet is aan het sluiten van kerken, echter, vanuit het bisdom blijkt er nauwelijks dialoog mogelijk en stevent het bisdom af op een min of meer elitaire kerk. Ofschoon wij tot de wat oudere generatie behoren( 1941) komen wij steeds méér tot de conclusie dat voorgangers te weinig liefdevol met de gelovigen omgaan. Door het beleid van het bisdom is het steeds meer oudere parochianen onmogelijk gemaakt om nog een kerkdienst te bezoeken. Wat zou het geweldig zijn als priesters een voorbeeld zouden nemen aan onze geweldige Paus Franciscus en niet, zoals een hulpbisschop verwoordde "dat de Paus een enorm goed mens blijkt, maar of zijn wijze van evangeliseren ook resultaat zal hebben?" De gelovigen worden door de bisschoppen bepaald niet bemoedigd met uitspraken als bovenstaande (overigens in mijn eigen woorden weergegeven omdat ik de letterlijke tekst niet meer voor handen heb!). Peter Trum Laten we streven naar geloof, hoop en liefde in menselijke maat, het goddelijk woord geborgen in tijd en ruimte. G.R. Helaas meent Mgr. Eijk dat alle verworvenheden van de afgelopen jaren weer afgepakt moeten worden waardoor velen de kerk de rug toekeren. Met als gevolg dat hij nu de kerken maar gaat sluiten. Meegaan met de tijd had gelovigen binnenboord gehouden. G.v.A. Kardinaal Eijk bekijkt de situatie alleen als econoom en te kort met spirit en geestkracht om leiding te kunnen geven aan een levende kerk in deze maatschappij. J.M. Obdam Eens met de verwoorde noodoproep. Laat gelovigen zelf dan wel oplossingen bedenken en uitvoeren die plaatselijke kerken helpen te overleven en te laten bloeien. Bartho Versteeg

74 73 Ik woon in een parochie, waarvan eerst een kerk gesloten en afgebroken is. Op deze plek werd een flat gebouwd. Wij zijn samengegaan met een andere parochie en de fusie ging goed. Ik zat toen nog in het kerkbestuur en heb ook gezien wat de rol van het bisdom hierin geweest is. De kerk dicht en samen gaan met een andere kerk met een kapot dak en onze kerk, waar eerder een dakvernieuwing had plaatsgevonden en goed onderhouden, werd afgebroken. Van de laatste kerk zijn er lang nog heel veel mensen overgebleven en het werd een goede betrokken samenwerking met tussen de twee parochies. Maar het hield niet op. Nu moeten we naar der hoofdkerk...en na jaren mee te hebben geholpen met de werkzaamheden voor de Kerkbijdrage, weet men nu al niemand meer te vinden van de niet hoofdkerk. Geen brieven geen inkomsten en...daar hoort weer bij: er moet gedelegeerd worden en een hoofdkerk mag niet alles naar zich toe trekken. Dat is niet van deze tijd. Ik draag nog financieel bij maar vraag ik om een financieel overzicht? mag ik op de pastorie de boeken in komen kijken. Zo hoort je niet met parochianen om te gaan. Voorheen werd een financieel overzicht in het kerkblad bekend gemaakt en dan weet men een beetje waar het geld naar toe gaat. Ik blijf katholiek, ben 70 jaar (mijn vader heeft me geleerd dat rijken in de kerk meer aanzien hebben, maar de Grote Meester boven, kijkt daar doorheen zei hij altijd.) Ik volg de H. Mis via de t.v. en geniet als deken Schepers, (onze deken) of pastoor van Meigaarden uit Meerssen voorgaat. Nu wij samen moeten gaan met één hoofdkerk hoop ik dat niet alle buurtkerken over twee jaar afhaken. De kerken mogen nog openblijven (mochten wij toen ook) om...geld te verzamelen voor DE HOOFDKERK, een monument. Wat met de andere kerken, ook monumenten gaat gebeuren weet ik niet maar ik weet wel dat de parochianen veel zullen afhaken. En wat ook heel merkwaardig is: de pastoor gaat altijd voor in de hoofdkerk, zijn assistent is niet minder maar zo houdt iemand geen voeling met zijn parochie, terwijl zijn helper, de kapelaan ook geen kans krijgt. Heel jammer want als een hoeder niet kan delegeren, loopt iets nooit goed af. Samen moet men een klus klaren en dat ontbreekt heel erg. A.W. Ik stem in met de motiieven, die de brief aan de paus ondersteunen. Het is overigens niet uitsluitend een Utrechts probleem. In het bisdom Den Bosch gaat het niet anders. De op dit dossier aangestelde hulpbisschop Mutsaerts doet het verzet tegen kerksluitingen af als "vals sentiment" en zo nodig moet de Jumbo maar een kerk overnemen. Gelukkig ontsnapt mijn huidige parochie tot nu toe aan de kaalslag. P.J.C. Peeters Ik ben een gelovige gelovige. Zo wordt het christendom alleen maar uit de markt geprezen. Zal ook veel gelovigen verliezen. Hoe zou een zo'n kerk ooit weer kunnen groeien? De islam, met grote moskeeën, wordt zo in de hand gewerkt. Het christendom is zo'n mooi geloof; dat mag niet afkalven, maar moet juist een nieuwe input worden gegeven. M.t.B. Management maatregel. Geen oplossing voor de gelovigen. H.W. Ik vind dat de bestaande infratructuur van de Katholieke Kerk, die in eeuwen tijd met liefde en zorg is opgebouwd, nu in een decennium weer wordt afgebroken terwijl de lokale geloofsgemeenschappen als gevolg van kerksluitingen verloren gaan. Ik ben van mening dat andere routes zorgvuldig onderzocht dienen te worden, in samenspraak met de lokale geloofsgemeenschappen. F.K. Je geborgen voelen in de geloofsgemeenschap waarbij ik mijn geloof wil vieren, verdwijnt. Er is geen mogelijkheid meer om zelf te kiezen. Prachtige gebouwen gaan verdwijnen. Elly van Groeningen Door uitsluitend terug te grijpen en vast te houden aan traditionele waarden van een priesterkerk, worden alle andere mogelijkheden om met elkaar een lokale geloofsgemeenschap te zijn en dat ook te vieren verboden en kapot gemaakt. Geloof is waar mensen samen komen in Zijn naam. Hij gaf ruimte om hem te volgen. Geen regels waarbinnen het spel gespeeld moest worden. M.vd.B.

75 74 Een belangrijk punt blijft toch dat door de leegloop kerkgebouwen in problemen komen!! Natuurlijk moeten de "achterblijvers" kunnen voortzetten wat zij willen en in welke vorm is hun keuze! Dat Eyk hier als een olifant door de porcelijn kast banjert is een herkenbaar handelen van een fundamentalist!!! Alleen deze Franciscus zou het kunnen stoppen, maar ik denk alleen dat zijn handen zijn gebonden, hij doet wel ferme uitspraken maar ook in het vaticaan zitten nog heel veel fundamentalisten en die "vechten" voor hun posities!!! Ik hoop dat wij het meemaken dat het tij gaat keren en dat het verloop van het 2e Vaticaans concilie zich niet gaat herhalen!! Heel veel succes met het streven van bezield verband. J.M. Elk doemsenario breekt de plaatselijke geloofsgemeenschappen af. Al kent onze kerk een hierarchische structuur, luisteren naar de basis is essentieel om samen kerk te zijn. Als binnen een geloofsgemeenschap het positieve wordt geaccentueerd, hebben mensen iets over voor de geloofsgemeenschap om de evangelische boodschap verder te dragen. Natuurlijk moet het materieel/financieel mogelijk zijn om een plek te hebben om te vieren, om te leren en vandaaruit te dienen.: kerk is meer dan een gebouw; kerk hangt niet alleen af van gewijde en van niet gewijde voorgangers. Wat er temidden van mensen aan geloof leeft en dat is meer dan de leiding van onze kerk denkt, moet gevierd kunnen worden om vandaaruit dienstbaar te zijn aan wie op de kerkgemeenschap rekent. Het is verschrikkelijk dat maatregelen worden genomen zonder de plaatselijke gemeensschap daarin te betrekken. Hoop dat de actie succes heeft. Waardering voor de initiatiefnemers!. Vrede en alle Goeds! H. Visser Ik ben lid van een actieve, levende geloofsgemeenschap, die wij willen vasthouden en doen overleven. F. Woets De plannen die worden uitgevoerd zijn bedrijfsmatig en zakelijk. Wordt de kerk een bedrijf en alleen toegangkelijk voor een elite groep? Kerken worden gedwongen gesloten en waar moeten bijvoorbeeld de minder valide kerkgangers of senioren/ouderen gelovigen naar de kerk gaan? Ik ben nu nog mobiel maar moet ik over een aantal jaren eerst 10 of 20 of 30 kilometer rijden of treinen of bussen om een kerkdienst bij te wonen? J. Deuning Een geloofsgemeenschap is meer dan veel mensen bij elkaar in één kerkgebouw. In een geloofsgemeenschap waar men elkaar kent, op elkaar betrokken is en meerdere dingen met elkaar deelt dan alleen een zondagsviering, voel ik mij thuis en dichter bij God, dan in een grote kerk met veel mensen, waar ik velen niet van ken. A.vd.H. Nog steeds voldoende contacten met collega's van bisdom Utrecht. Ik deel hun zorgen. De zichtbare presentie van de kerk verdwijnt uit vooral kleinere plaatsen. Geld alleen is toch niet de maatstaf. A. Koot, em.pastoor Het doet me pijn hoe kardinaal Eijk de parochiegemeenschappen afbreekt. Rücksichtslos en met - m.i. - de verkeerde argumenten. Hier is een nieuw institutionaliserings- en confessionaliseringsproces van bovenaf in gang gezet. Geheel tegen het belang en gevoelen van de plaatselijke gemeenschappen in. Met zo'n voortvarende kardinaal heeft de kerk geen vijanden nodig! Eijk gaat de dialoog uit de weg. Zijn gelijk is hem heilig. Ik betreur dit proces uitermate. Llewellyn Bogaers De kerk moet ter plaatse blijven. 'Eviter la centralisation', zoals de bisschop van Poitiers het formuleerde. 'Leve de dorpskerk en dood aan de schaalvergroting', Ds Wim Beekman, tot voor kort preses van de Generale Synode van de NHK'. Dr. Jan Hendriks Mijn kerk dreigt binnen korte tijd gesloten te worden. H. Gordijn Wij allen (bisdom en parochie's) sluiten te makkelijk kerken! We laten de mensen te ver reizen, behoudt het plaatselijke en zorg dat indien niet wekelijks mogelijkdan toch regelmatig een dienst is. Hou die kleine gemeenschappen bij elkaar, in leven. C.d.H.

76 75 Wij worden door de handelswijze van deze bisschop bruut uit onze kerken gestuurd. Hij heeft geen enkel oog voor de kwaliteit van de geloofsgemeenschap. W.H. De lokale gemeenschap van de gelovigen is de basis van de kerk, daaraan voorbijgaan ontneemt de kerkgemeenschap zijn fundament. Jan de Wildt Zelfs als men deze massale kerksluitingen 'zakelijk' of 'bedrijfsmatig' beziet is het onbegrijpelijk. Maar het belangrijkste is dat juist in deze heftige tijd het waakvlammetje van het geloof beschermd zou moeten worden en niet uitgeblazen. Een kerkgebouw is een plaats van ontvangst voor alle mensen, een thuis voor gelovigen. D.vd.E. Ik ben van mening dat de priester naar de gelovigen moet komen en luisteren i.p.v. de gelovigen naar een priester waar dan ook. J.vd.V. Ik denk niet dat er veel parochianen zijn die buiten de eigen geloofsgemeenschap zullen kerken, laat staan dat de koorleden dat doen. Veel kerkwerk zal verloren gaan. J.W. Het zal toch jammer zijn als parochie's, die door de parochianen financieel en functioneel levensvatbaar zijn,dat deze door een maatregel van Mgr. Eijk gesloten zou moeten worden. N.d.B. Het hele beleid is er op gericht om de priesters een centrale functie te geven, terwijl de goede en betrokken inzet van pastoraal werkers, mannen en vrouwen, volledig aan de kant geschoven wordt. De positie van vrouwen is al helemaal betreurenswaardig in het huidige beleid. Als pastoraal werkers en leken, zowel mannen als vrouwen meer de kans kregen, waren die kerksluitingen niet nodig. H.B. Met het sluiten van kerken missen gelovigen hun veilige vertrouwde plek om Gods woord te horen en stil te staan bij hun geloof. Niet priesters zijn verantwoordelijk voor het bestaansrecht van een/de kerk, maar de gelovigen. Marga Vintges Door deze oproep aan onze Paus te ondersteunen geef ik aan, dat ook ik vrees met grote vreze, dat als de Kardinaal zijn plannen doorzet, en daar heeft het alle schijn van, dan wordt ook onze kerk met alle gelovigen en vooral met alle vrijwilligers meteen buitengesloten om nooit meer terug te keren. Help ons dit monsterplan om zeep te brengen!! Emile Dalloyaux De kerk moet worden opgebouwd niet afgebroken! C.B. Dit ziet eruit als een kille zakelijke sanerings regeling. overcapaciteit zo snel mogelijk afbouwen, kosten sparen, en natuurlijk de wonderlijke formule die wel gaat werken. Freek van der Valk Belachelijk dat de parochies die goed draaien opgeheven kunnen worden door het bisdom. Zelfs alle banktegoeden invorderen, dit is van onze parochie. v.d. Waarom moet een kleine gezonde gemeenschap in een dorp opgaan in een groot onbekend geheel waar de Euro belangrijker is dan de parochiaan. F.P. Ook in onze stad zijn nu verschillende kerkgebouwen gesloten en eind juni is de volgende aan de beurt. In de Drechtsteden zijn verschillende parochies samengevoegd en ook daarvan zijn er weer gesneuveld. Het kerkgebouw maar ook de kerk zelf wordt onbereikbaar voor de gelovigen. T.d.Z. Waar moeten de mensen naar toe die zich niet goed kunnen verplaatsen en om te vieren naar een ander dorp of plek moeten gaan. Is het vieren alleen nog maar voor de elite, die vervoer heeft? Zo zijn in ieder geval b.v. de ouderen de dupe... A.J. de Reuver- Linnenbank

77 76 Wat er nu gaat gebeuren is veel te ingrijpend. Naast de priesters die wij nog hebben, zijn er nog vele diakens, pastoraal werkers en gebedsleiders die in de vieringen kunnen voorgaan. Vooral laatstgenoemden hebben hun studie gevolgd en worden nauwelijks ingezet, terwijl zij juist heel veel gelovigen enorm aanspreken. Wij beschikken over prachtige kerkgebouwen, waarvan er enkele gesloten zullen moeten worden, maar niet op die manier zoals kardinaal Van Eijk dit wil. Steun ons a.u.b. dat wij straks niet tegen moskees aan moeten kijken en onze katholieke kerken afgebroken worden en wij niet meer in onze eigen dorp of stad naar de kerk kunnen. Joke Jongeneel Het is gewoon bittere noodzaak dat het roer om gaat!!! Mensen zijn het negative gedoe meer dan zat!!! Het wordt tijd voor een echte hedendaagse Kerk,gedragen door de basis,met een positieve blijde uitstraling!!!!! H.G. Dit mag niet gebeuren. Wij zijn een hechte gemeenschap en open kerk; een ieder is welkom en het is een vertrouwde plek. Samen zijn wij kerk. J.S. laten we eerst verder onderzoeken wat mogelijkheden zijn met het huidige aantal priesters, actieve parochianenen, belijdende parochianen en kerkbezoekers. M. Hendriks Laten we beter onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om onze bijzondere Parochie met haar eigen karakter en gewijde kerk te behouden. We hebben nog langniet alles geprobeerd om de Sint Liduina Parochie open te houden. Het kerkbestuur blijkt niet mee te werken aan de kerk open houden; zij luistert niet naar de parochianen. G. Hendriks Het is te gek voor woorden dat onze meer als vitale parochie om zeep geholpen moet worden om de grote stad, waar geen beleving is, in stand te houden. Wat door de jaren heen door de mensen opgebouwd is, ook financieel, wordt zomaar door het bisdom van ons gestolen zonder pardon. Als er een bisschop is die zegt dat hij liever een jumbo in de kerk ziet als parochianen dan is de wereld hopeloos verloren! H. Tiemissen De kerk moet intact blijven en niet vernield worden door leiders met een zeer smalle visie. J.v.G. De bezieling in de kerk komt van onderop. Dicht bij de gelovigen, die voor hun geloofsgemeenschap staan! Niet alleen bij onze rk-broeders, maar ook voor protestantse christenen. F.G. De RKGemeenschap Zuidland is twee jaar geleden door de pastoor afgestoten, maar wij gaan op eigen kracht door en "kerken" in de sporthal. Ria Maartens-Bolleurs Ook onze parochies worden met 'sluiten' bedreigd, ondanks het feit dat 'we' nog heel vitaal zijn en er mede voor zorgen dat onze dorpen een geheel blijven. We hebben er hard aan gewerkt (en werken er nog steeds heel hard aan) om te laten zien en te bewijzen dat we nodig zijn, dat een parochie mensen kan binden. Lizette van de Meerakker Indien men te ver moet reizen om naar een kerk te gaan, zal men nog minder een kerk bezoeken. Men raakt uit het ritme van iedere week te gaan en zo wordt "uit het oog uit het hart". S.L. Samen sterk tegen dit absurde plan. Wij willen zoveel mogelijk onze eigen parochiegemeenschap in stand houden. Wij beslissen daarover en niet Kardinaal Eijk. deze man moet daar weg en er moet iemand komen die weer opbouwend werkt en niet afbreekt. M.v.Z. De kerk gemeenschap wordt systeemmatig gesloopt. Alle goed bedoelde acties worden tegengewerkt of de grond in geboord. H.H.

78 77 De kerk vormt een wezenlijk onderdeel van elke stad of dorp en dat al eeuwen lang. Bij sluiting zullen mensen het contact met de kerk en het geloof verliezen. Het beleid van bisschop Eijk is puur gericht op afbraak, dat kan en mag nooit de bedoeling zijn. Ongevraagd worden mensen voor een voldongen feit geplaatst. Met veel inzet proberen mensen hun geloofsgemeenschap en kerk in stand te houden, echter het bisdom weet dat niet te waarderen en kiest voor opheffing. Paul Wientjes Ik geloof in een God die ruimte geeft en vrijheid schept, niet in een kerk die regels belangrijker vindt dan mensen. N. van Geijlswijk De leiding is arrogant en staat niet tussen de mensen. Zij hebben geen enkele affiniteit met de mensen en staan boven de mensen. T.S. Oudere mensen gaan niet meer naar andere kerken en vinden dat ze niet meer hoeven te bidden, ook omdat alles wegvalt en wordt afgenomen. M.W. Je kan je opvolger in 2028 niet opzadelen met de puinhoop die je hebt aangericht. Elke sluiting gaat veel te snel. Kerkleden krijgen geen kans om zich in te leven in de nieuwe situatie. Jan Rosenhart Het gaat mij aan het hart, de kilte van de managers, die aan het roer staan. Laat de paus ingrijpen. Annelies Vlaar De bisschoppen, met kardinaal Eijk voorop, jagen de mensen de kerk uit. Sluitingen zijn aan de orde van de dag. Ouderen gaan niet alsdan naar een andere plaats om kerk te vieren. A.J.W.M. van Hooff In een gemeenschap van gelovigen is het gewenst en vaak ook noodzakelijk elkaar te ontmoeten in de lokale omgeving, bij ontmoetingen in het dagelijks leven, de school van kinderen en kleinkinderen, de begraafplaats, het buurtcafé en het verzorgingshuis. Deze vorm van nabijheid van de ander wordt genegeerd door het centraliseren van religieuze vieringen op een (te) grote afstand. Frank Seller Het kan niet waar zijn dat de mensen uit de ons omliggende dorpen zoals de ouderen niet meer naar hun vertrouwde kerk. Zij zullen vaak noodgedwongen moeten afhaken. Dit mag en dit kan niet. P.S. Samen kerk zijn in eigen omgeving is heel belangrijk. Elkaars noden verstaan kan alleen als je elkaar ontmoet binnen een kerkgemeenschap. M.G. In onze regio dreigen verschillende parochies na een gedwongen fusie hun identiteit prijs te moeten geven ten bate van de strikte regelgeving van de nieuwe pastoor. Dit beleid ontwricht verschillende goed lopende en bezielende kerkgemeenschappen. L.Z. Uit ervaring weet ik dat het erg is als jouw kerk gaat sluiten. T.d.J. Het bisdom Den Bosch is arrogant en luistert niet naar de mensen. Hulpbisschop van Den Bosch heeft letterlijk gezegd dat het hem helemaal uitmaakt als er een discotheek in komt Dat wij parochianen zijn gedoopt, communie hebben gedaan en afscheid van onze dierbare hebben genomen in onze kerk doet de kerkleiding helemaal niets. Er is geen oog voor de medemens. OP ALLERLEI GEBIED IS ER GEEN BEGRIP VOOR DE GEWONE MENS, ALLEEN ARROGANTIE. HELP ONS AUB!!! J.S. Hoewel onze eigen kerk tot zo'n eucharistisch centrum is verheven, zou ik veel liever sterkere ondersteuning van lokale gemeenschappen zien, zodat die kunnen (blijven) bloeien. Roswitha van der Voort, Houten

79 78 Mgr. Eijk is bezig, door zijn grote schoonmaak in de kerk, de kerkprovincies in Nederland te vermoorden. In het Midden-Oosten worden de Christenen vervolgt en vermoord door IS, in Nederland wordt de Katholieke gemeenschap door Eijk op dezelfde manier om zeep gebracht. Stop die afschuwelijke man die onze kerkgemeenschap ten gronde richt en laat hem op een zo kort mogelijke termijn overgeplaatst worden naar een plek waar hij geen schade meer kan aanrichten. T. Cornelissen-Hassink Vreselijk als kerken moeten sluiten. Ik wil in mijn eigen parochie naar de kerk. Sluiting van kerken betekent nog meer leegloop!! Ik kom niet meer als mijn parochie sluit!! Y.B. Ben bang dat onze St Martinus kerk in Hoogland ook in gevaar komt tot sluiting, C.A. Kok-Hilhorst De kerkgemeenschap zijn de mensen,die daarbij willen horen. Niet de stenen, de structuur of de regels. Mannen en vrouwen, gewijd of leek, zijn samen en gelijkwaardig de kerkgemeenschap. Gert Dirksen Al het eigene van onze parochiekern verdwijnt. Uniformiteit is vereist. Lekenvoorgangers mogen alleen in uiterste noodgevallen opdraven. J.R. Ingegeven door mijn bezorgtheid heb ik geen andere keuze om achter deze noodkreet te staan.vroeger vertelde de kapelaan uit :De juiste weg. Zo werd je als kind op de goede weg gezet. Gebeurde dit nog maar, maar de heren geestelijken vergaderen alleen maar en laren het gebeuren. De schapen voelen zich in de steek gelaten.het verhaal van de goede herder gaat nog steeds op. Ook in de huidige wereld is er een weg te gaan. Henk Witbreuk Ook kleine kerkgemeenschappen hebben recht op voortbestaan. Zijn vaak warme en hechte gemeenschappen. Eijk breekt af i.p.v op te bouwen. RvdM Belangrijk dat de diverse gemeenschappen blijven bestaan, ook omdat dit meestal goedwillende vrijwilligers zijn, met hart en ziel verknocht aan hun parochiegemeenschap. C.S. Onze vitale nog op veel vrijwilligers gestoelde parochie willen we behouden. Ook financieel staat onze parochie er relatief goed voor. Mede te danken aan onze voorvaderen, die het geschonken en bedoeld hebben voor onze eigen parochie. Veel succes met jullie actie. M.P. Het kan en mag niet zo zijn dat een vitale parochie zomaar gesloten wordt. Hier regeert de autoritare macht in plaats van de kernwaarden van ons geloof. Het volstrekt ontbreken van een spirituele visie bij deze plannen maakt dit van bovenaf opgelegde beleid tot een kille sanering van alles wat van waarde is en dat is breekbaar, zoals Lucebert ooit zei... Paul Janssen In het bisdom Den Bosch gebeurt eigenlijk hetzelfde als in het aartsbisdom.de waarnemend pastoor van de Sint Fransiscusparochie in de Bommelerwaard wilde in Zaltbommel de oecumenische vieringen op zondagmorgen verbieden. Dit is op initiatief van de dominees voorlopig teruggedraaid totdat de huidige pastor, de Kapucijn Bertus Bus van de Sint Martinus kerk in Zaltbommel vertrekt. Inmiddels zijn er ook al van de zeven kerken 2 gesloten, die beide een bloeiende geloofsgemeenschap hadden. Drs. A.C.J. van Oostrom Het bij kerksluitingen verdwijnen of uit elkaar vallen van nog actieve geloofsgemeenschappen moet gestopt worden., Veel goede gelovigen zijn niet altijd in staat om verderop een kerk te bezoeken of hebben moeite zich thuis te voelen bij nieuwe, soms wat gesloten groep kerkgangers. Zij voelen zich in de steek gelaten. F. Bergsma Kard. Eijk is te star, hij zou een voorbeeld moeten nemen aan paus Franciscus open houding. W.N.

80 79 Ik ben het eens met wat in de brief staat. Waarom ineens deze afbraak, van iets dat goed loopt. Onze kerk draait nog goed. In de toekomst zal het wel anders worden; dat is duidelijk gezien de leeftijd. Maar dit hoeft niet in dit tempo. H.M. Het gaat om een ongekend gebrek aan pastoraal inzicht en optreden, en verwaarlozing van geloofsgemeenschappen, vandaar de oproep aan de paus. W.P. Een kerkgemeenschap is meer dan alleen de priester die voorgaat. Zonder priester zijn er ook prachtige vitale gemeenschappen. B.S. Het is zo belangrijk dat er Kerken blijven waar mensen als Gemeente van Christus samenkomen. Het geloof wordt gevoed, je hoort als individu bij een groep waarmee je iets deelt! Hoe klein ook! I.S. Verdere inkrimping van het reeds sterk gedaalde aantal parochies tast de samenhang van de geloofsgemeenschappen aan in het bijzonder ten koste van de ouderen. K.vd.B. Het beleid van deze kardinaal is geen beleid waarin mensen betrokken worden. Over alle hoofden heen regeert binnen de RK kerk wederom macht!! Jammer dat het instituut het zichzelf zo moeilijk maakt en niet naar de eigen achterban luistert door een OPEN en TRANSPARANTE kerk te zijn en de verbinding zoekt in de samenleving! M.S. In Rhenen gaat waarschijnlijk de Gedachteniskerk sluiten. Ongelooflijk, de kerk die heel Nederland na de oorlog door steenacties bij elkaar heeft gespaard. Gedachtenis, het woord zegt het al. Herinnering aan de tweede wereldoorlog. Deze mooie kerk moet blijven!!! Betty de Munnik Mgr. Eijk is een ramp voor katholiek Nederland. Hij moet zo snel mogelijk vervangen worden of op een zijspoor worden gezet. In deze tijd heb je mensen nodig met communicatieve vaardigheden, zoals paus Franciscus. Opvallend is dat een brief van bisschop de Korte in de Osservatore is gepubliceerd of aangehaald (?). Een duidelijk en positief signaal uit Rome! E.K. De Paus zou moeten weten wat er zoal gaande is op gebied van doorgeduwde kerkfusies van gezonde zelfstandige gemeenschappen! E.H. Zonder eigen kerk geen geloofsgemeenschap meer. A.M. De kerk in ons dorp is er nog en dat zouden wij graag zo houden. S.v.D. Ben een verontrustte wereldburger.ontmoeting van gelovige onder elkaar is zinvol. Zou ook graag een oecumenische beweging zien. Meer begrip en toenadering voor elkaars geloven. R.v.L. Ik sluit mij aan bij de onderstaande reactie: "Helaas meent Mgr. Eijk dat alle verworvenheden van de afgelopen jaren weer afgepakt moeten worden waardoor velen de kerk de rug toekeren. Met als gevolg dat hij nu de kerken maar gaat sluiten. Meegaan met de tijd had gelovigen binnenboord gehouden. G.v.A." Toevoeging: meer samenwerking met andere geloofsrichtingen zou, zeker in deze tijd, kunnen helpen om kerkgebouwen weer 'te vullen'.? Wij geloven toch allemaal in dezelfde God?! M.J. Geloof en ontmoeting is onder de mensen mogelijk.de kerk zijn de mensen en niet het instituut. J.v.L. De lokale geloofsgemeenschap moet blijven, deze moet juist gevitaliseerd worden. Frans Ceelen

81 80 Ik maak me zorgen over de aanwezigheid van de kerk op plaatselijk niveau. Het gebrek aan priesters is daarbij natuurlijk een echt probleem. Maar m.i. is het grote probleem dat de kerk niet de kracht erkent die onder leken aanwezig is om leiding te geven. Niet elke priester is alleen door zijn wijding geschikt geworden om leiding te geven. Tevens wordt het hoog tijd dat de kerk de medezeggenschap van leken een plaats geeft en haar eigen 'meest loyale oppositie' organiseert. Het sluiten van kerken zonder de andere kernproblemen aan te pakken is geen echte beleidsvoering want dat dekt alleen de financiële problemen, niet de pastorale. R.H. Ik ben in een parochie van 5 kerken penningmeester van een van de locaties. Wij krijgen dagelijks bericht van parochianen dat ze zo blij zijn met de kerk op loopafstand. I.Vergroesen Een kerkgemeenschap is is een stukje van het levende lichaam van onze Heer jezus Christus. Ik vind het verschrikkelijk dat er met zo weinig respect wordt gehakt. F.B. De kerken zijn te belangrijk voor met name de kleinere gemeenten, met de onderlinge contacten en verbondenheid èn de rituelen die bij de eucharistie horen. Leegloop zal op een andere manier moeten worden aangepakt, het sluiten van kerken is een weg die van de mensen weg leidt i.p.v. er naar toe. F.B. Wij moeten geloofsgemeenschappen vitaliseren in plaats van hen jagen naar een vaak onbezield eucharistisch centrum. Hr. en mw. Hoekstra van Loo Doel: eenheid nastreven d.m.v. respect voor de ander. J. Widlak Locaties sluiten is onnodig zolang er nog mensen zijn die de gemeenschap met vieringen bij elkaar wil/kan houden. C.v.T. Het wordt hoog tijd dat de katholieke kerk en haar regels zich aansluiten bij de moderne tijd. Gelijke rechten voor mannen en vrouwen, celibaat niet als enige leiderschap zien. Mensen die trouw beloven toelaten (of dat nu man-vrouw is of man-man, vrouw-vrouw), scheidingen niet alleen maar verbieden. Hedendaagse wetenschap en medische ontwikkelingen niet ontkennen. Voorbehoedsmiddelen toestaan. Hedendaagse filosofie, muziek en kunst als inspiratiebronnen zien. A.B. Katholiek willen leven, behelst meer dan alleen naar de viering op de zondag te komen. Je moet je verbonden kunnen voelen, je moet je gesteund kunnen voelen, en dat is bij mensen die jou verstaan, en die jij verstaat. Dat kan niet zomaar ergens in n kerkgebouw met zomaar n voorganger die je niet kent. Zo wordt je geloof een individueel gedrocht, en geen gemeenschap. En dat is wat Jezus ons voorleefde en die ik / wij willen volgen. Gerrie van Eijndhoven De samenvoeging tot één parochie is zeer ondemocratisch verlopen. Het ons door de strot geduwd met voorbij gaan aan de eigen identiteit van de verschillende gemeenschappen. Communicatie op verschillende punten is uit de weg gegaan. Beloften om in te gaan op essentiële zaken als bijeenkomst ruimten realiseren gaat men al jaren uit de weg. Dat betekent dat groepen niet meer in tel zijn en dus uit elkaar vallen. Zeer velen uit onze gemeenschap hebben de kerkgang opgezegd juist omdat men niet als volwaardig wordt aangezien. Wij zijn uit ons eigen, zeer modern en goed ingericht gebouw (Goede Herderkerk te Ede) gemoeten en zijn verwezen naar een zeer traditioneel gebouw en gemeenschap in Ede, De Sint Antoniuskerk. Pieternel en Janus van Riel Laat de Kerken open zolang ze zich nog financieel kunnen bedruipen en er genoeg vrijwilligers zijn. Als dit niet meer kan, gaan de Kerken vanzelf dicht, doch e.e.a. is voor onze mensen/parochianen dan veel beter te begrijpen. beter te accepteren. B.J.M. Cornelissen-Stevens

82 81 We moeten de kerk actief houden, niet afbreken op deze wijze. H.E. Het wordt de HOOGSTE tijd dat de kerk zich aanpast aan de sterk veranderde wereld en de veranderde denkwereld van de gelovigen. J.A.M. Mes Een beleid waar alle hoop en vertrouwen is overweldigd door krimp en eenzijdige zakelijkheid, maakt mensen machteloos en wat nog erger is, onverschillig! G.G. Misschien kan onze verstandige paus er voor zorgen dat we ook een bisschop krijgen met vestand en gevoel. A.E. Een kardinaal die niet luistert is geen leider. J.L. Onze kerk sluiten kan gewoon niet, natuurlijk kunnen we overal geloven maar een mens kan niet zonder geloofsgemeenschap in eigen dorp, dan gaat het katholiek zijn zeker verloren!!! R.E. De mensen en de kerk gaan ten onder. T.L. Wij missen in het relaas van de reorganisatie van de parochies beroep en gebed tot de Heilige Geest.Daar moet de kracht vandaan komen. Eigen kracht en aanpak is niet genoeg. Th.W. Willemsen Wij, een rooms-katholiek en een hervormde partner, hebben ons leven al 45 jaar op oecumenische wijze, met respect voor elkaars geloof, vorm en inhoud gegeven. Daarbij heeft mijn hervormde partner de kinderen begeleid in de katholieke keer. Nu is zij door uitspraken van deze kardinaal het samen vieren in onze kerk ontzegd. Waarom mag iemand gedoopt als christen het lichaam van Christus plotseling niet meer ontvangen? Ik ben klaar met de kerkelijke leiding in Nederland, maar niet met mijn geloof als christen. W. Juist kleine gemeenschappen houden de kerkelijke mensen bij elkaar. Joseph Lenferink Zij die woord en communidiensten doen wordt verboden dit te doen op de duur. Alles wordt over de hoofden van de parochianen beslist.communicatie is zeer slecht. F.H. Geloven ligt dieper dan een eenzijdige bijbel uitleg. Geloven doen we samen, wij vormen de parochie, de lokale kerk en gezamenlijk vormen wij de kerk. Daarbij onze lokale kerken zijn door onze voorouders betaald en deze worden door ons onderhouden en gerenoveerd... niet door Monseigneur Eijk. J.H.G.M. Bank Geen onnodige sluiting van geloofsgemeenschappen die financieel,gezond zijn en voldoende vrijwiligers hebben. J.S. Wij willen onze kerken behouden en geen 60 km rijden om de mis bij te wonen.het lijkt wel of deze kardinaal geen hart heeft.hij luistert ook niet naar zijn eigen BAAS.Breng de kerk terug bij de mensen en predik weer Liefde Hoop en Geloof. J. van t Hooft Voor onze dorpsgemeenschap is de kerk van enorm menselijke betekenis evenzeer als een geloofsgemeenschap, dit dreigt nu allemaal verloren te gaan. Herman Scholten Wij zijn samen kerk voor al de mensen en geen kerk alleen voor priesters zoals Mgr Eijk wil. De mgr weet niet wat er in ons land leeft. Cilia Ensing Foutief signaal van de aartsbisschop!! A.R.

83 82 Zorg dat we op onze eigen plek weer iets van het geloof kunnen oppakken. Er wordt te veel over andere dingen gesproken. B. Senger Belangrijk om kerkdiensten te kunnen bezoeken in kleine dorpskern als Buurse. Geloofsgemeenschap is belangrijkste maar kerk is daarin een van de middelpunten. H.S. Bij de kardinaal heb ik moeten ontdekken; Wanneer het over geld gaat, gaat het verstand op nul! Kardinaal Eijk spreekt weinig over gevoelens en veroorzaakt paniek onder gelovigen. Zijn bedoeling is om alleen gelovigen over te houden die volgens de strikte katholieke leer leven! Hij kent maar één weg naar Rome en er zijn vele wegen die naar Rome leiden! Ton Alferink Als men maar vaak genoeg verkondigd dat het slecht gaat met de kerk zal dat op den duur uitkomen. Waarom niet samen de schouders eronder en het negatieve beeld omzetten in het positieve. H.S. Al jaren ben ik met veel devotie en inzet als vrijwilliger actief als vrijwilliger in de kerk als lector, voorganger avondwake, lector woord-communievieringen. De waarde van vieringen in eigen kleine geloofsgemeenschap is waardevol!! Sylvia Hagedoorn Ik ga graag, bijna wekelijks naar de kerk en het zou mij ontzettend veel pijn doen dat zoveel RK kerken zouden sluiten. Ik vind het onbegrijpelijk en onacceptabel. W.V. Slechts de Paus kan bisschop Eyck afbrengen van dit voor de geloofsgemeenschap rampzalig beleid. Jammer dat de bisschop klakkeloos het beleid van de econoom van het bisdom Utrecht volgt. Louis van Zutphen Helemaal eens met de tekst van de Noodkreet! Vooral ouderen zullen het slachtoffer worden, juist de meerderheid dus van de kerkgangers. Hierdoor zal het proces van ontkerkelijking zeer versneld worden! M.B. Wij verwachten van een kerkelijk leider eigenlijk een inspirerend betoog over de wijzen waarop een gemeenschap gecontinueerd zou kunnen worden en niet een uiteenzetting over sluiten van kerken. Onze parochie is een gezonde parochie met meerdere goede koren en geschikte vrijwilligers die allen zeer capabel zijn om op een inspirerende wijze woorddiensten te leiden. Het zou natuurlijk fijn zijn als er in de toekomst zo nu en dan een priester langs komt voor het toedienen van diverse sacramenten. De tussen gelegen weken kunnen vrijwilligers prima voorgaan in de zondagse vieringen. Er blijken ook voldoende pastoraal medewerkers en vrijwilligers te zijn die zich in willen zetten om op een eigentijdse wijze kinderen te begeleiden naar de eerste communie en het vormsel. Laten we ons richten op alle capaciteiten die we nu in huis hebben in plaats van te somberen over van alles wat er niet meer is (zo positief was het heus niet allemaal in het verleden!!!). M.v.E. Ik hoop dat de paus ingrijpt en de sluipende vernietiging van bloeiende lokale geloofsgemeenschappen stopt. H.G. Rutten Het is van groot maatschappelijk en emotioneel belang dat onze geloofsgemeenschap niet wordt afgebroken... A.G.P. Mgr. Eijk is de geloofsgemeenschap aan het slopen waar hij totaal het recht niet voor heeft. Doodzonde!!!!!!! R.t.B. Kan mij niet vinden in het beleid van uit Utrecht het gaat hier niet meer om geloven maar zaken die niets met geloven toemaken hebben. Het lijkt wel een bedrijf met regels die nergens opslaan. J.W.

84 83 Ga elke Zondag naar de kerk. Als ik verder weg moet gaat me dat niet meer lukken. Heb op deze manier het gevoel dat me mijn kerk ontnomen wordt. Maaike Mulder Is niet meer van deze tijd,de top van het katholieke geloof is het aan het afbreken. H. Groote Punt Sluiten van kerken is inboeten van heilige plekken om samen te komen en te bidden. I.W. Parochiebesturen en bisdom breken gezonde geloofsgemeenschappen af en dat betekent vreselijk veel verdriet, zelfs pijn voor individuele gelovigen. Daarna gaat in immateriele zin de parochie failliet. J.W. Als kerken te ver van mensen af zijn, kunnen ouderen vaak niet meer naar de kerk, terwijl ze hun leven lang trouw zijn geweest aan hun geloof en aan hun kerk. M.v.L. Ja het is nodig dat er in Nederland het een en ander veranderd. Vooral het respecteren van ieder zijn mening, samenleving tussen partners, sexuele geaardheid, geboorteperkingen. Degene die aan het hoofd staat van de Nederlandse kerk niet meet zo conservatief zijn maar met de maatschappij meegroeien. E.vd.T. Centralisatie rond de overblijvende kerken is de doodsteek voor Katholiek Nederland. Ik vind dat de sluiting van kerken moet stoppen en de plaatselijke geloofsgemeenschappen moeten worden behouden en vitaliseren. W.d.K. Ik vind het jammer dat een goed draaiende parochie zou worden gesloten. A.V. Door steeds weer opnieuw te zeggen dat het niet goed gaat met de kerk belanden wij in een neerwaartse spiraal. Laten wij positief blijjven denken en ons blijven verzetten tegen de afbraakpolitiek van kardinaal Eijk. H.S. Wij als parochianen hebben van uit de kerkelijke leiding geen ruggesteun om ons geloof een positief uitstraling te geven omdat er te conservatief gehandeld wordt en met de botte bijl wordt gewerkt. Ik heb hier een rot gevoel bij. J.H.T. Hogeman De visie van huidige kerkleiders is destructief. Er is geen enkel beleidsplan die probeert om die negatieve tendens te keren. Integendeel de visie wordt tot beleid verheven. Voor velen, die jaren en jaren tot een hechte geloofsgemeenschap hebben gehoord een grote teleurstelling. Het tij moet om want wat nu verloren gaat komt niet weer terug! John Vos We hebben een bisschop nodig die stimuleert en nieuwe wegen bewandelt, om vooral ook voor jongeren ons geloof levend te houden. Een herder en geen dictator. L.G. Mgr. Eijk is zo conservatief. Wat hij beslist, daar is geen speld tussen te krijgen.makkelijk om kerken te sluiten en verder niet over te discussieren. Bespreek alternatieven om geloofsgemeenschappen te vormen. M.D. De kerk is niet van een Kardinaal maar van de mensen. C.J. Stevens Ik ben het niet eens met het beleid van het bisdom. De rigoureuze sanering van kerken en het samen voegen van geloofsgemeenschappen. Het weigeren van open dialoog voelt heel slecht!! Thea Vernooij Wil je levende geloofsgemeenschap in stand houden, dan moet de kerk dicht bij de mensen zijn. R. Racer Palthe Een gezonde parochiekerk wordt zonder meer afgeschreven, wat blijft er over van de gemeenschap? G.V.

85 84 Door het beleid van Utrecht haken steeds meer gelovigen af. Utrecht heeft totaal geen begrip en oor voor wat bij de mensen die geloven, willen vieren en gemeenschap willen zijn, leeft. Als er geen eucharistievieringen kunnen worden gehouden, zijn gebedsvieringen zeer waardevol, hoewel woord-communievieringen veel diepere inhoud hebben. Henk Hoefnagels De gelovige moet centraal staan, niet de priester! H.B. Kerken mogen niet massaal sluiten. Sluiting versterkt de ontkerkelijking. H.H. Bisschop Eijk moet op zijn beurt nu ook "naar de baas" (de Paus) luisteren. P.M. Het wordt katholieken onmogelijk gemaakt om in parochieverband hun geloof te kunnen vieren. Door sluiting van hun parochiekerk staan mensen in de kou. Riet Kaandorp Ik wil graag dat de kerken open blijven voor geloof en liturgie en een bijdrage leveren op sociaal maatschappelijk gebied aan de samenleving. Simon Haverkate Opheffen van geloosgemeenschappen is heiligschennis. J.B. Waar mensen in mijn naam bijeen zijn, ben ik in hun midden. Uitspraak van Jezus. Er is dus beslist geen priester voor nodig en dat zou kardinaal Eyk als geen ander moeten weten. J.vd.E. Mijn keuze is met name gebaseerd op het feit dat er geen dialoog is over het (afbraak-) beleid en dat degenen die de kerk op dit moment gaande houden (emeriti) aan alle kanten worden gebrusqueerd. A.J.M. Hameleers, Leusden Onze vitale Jacobuskerkgemeenschap in Enschede wordt min of meer gedwongen uit te wijken naar het nieuw aangewezen eucharistisch centrum in onze stad. T.a.v. onze parochie wordt een ontmoedigingsbeleid gevoerd. Als wij ons niet vodoende onderscheiden van het eucharistisch centrum dreigt men voortdurend, dat onze kerk alsnog met sluiting wordt bedreigd. We "werken" ons te pletter, maar het dreigende zwaard blijft boven ons hoofd hangen. Onze vieringen worden goed bezocht. Gerrit Groothuis Het sluiten van onze plattelandskerk in Saasveld, zal inhouden, dat het katholicisme en de onderlinge betrokkenheid binnen onze geloofsgemeenschap, ten grave wordt gedragen en dat de bezieling geen herkenningspunt meer zal hebben, met alle gevolgen van dien. Theo Lansink Beste paus Franciscus Ik begrijp het beleid van Mgr.Eijk echt niet.er zijn zoveel gelovigen Parochianen in Nederland maar die zijn in verleden zeer gekrenkt en begrijpen zijn beleid niet. daardoor krijg je dat mensen zich gaan afkeren.het is zeer jammer dat hij zijn beleid ook verplicht aan zijn pastores om het uit te voeren terwijl zij daar eigenlijk niet mee eens zijn.maar zij durven helaas er niet tegen ingaan. Terwijl zo veel pastores en vrijwilligers hun best doen om de Parochianen weer in de kerk te krijgen met geweldige mooie vieringen en vooral de boodschap van Christus te verkondigen zoals Christus dit bedoeld heeft voor de gewone mensen Beste Paus Franciscus Help ons dat dit voort blijft bestaan, en niet zoals Mgr. Eijk wil de kerken te sluiten.want dan zijn we verloren. De parochianen gaan echt niet naar een parochie waar ze vele kilometers moeten lopen, fietsen of met de auto rijden. Help ons dit beleid van Mgr. Eijk Te StOPPEN!!!!!!! zodat de parochies open blijven voor de parochianen waar het voor bedoeld is. De boodschap van Christus te verkondigen: Christus heeft toch ook gezegd: Laat de kinderen tot mij komen. Met Vriendelijke groet, Een zeer verontruste Parochiaan. De Kerk moet weer een instituut worden dat de Blijde Boodschap laat zien en ondersteunt. Jan Mulderink

86 85 Omdat het streven naar alleen een priesterkerk niet meer van deze tijd is. Er zijn gewoon geen Nederlandse priesters meer en het gat opvullen met priesters van buiten Nederland is geen oplossing. Martin Stijnenbosch Het gaat ons vooral om een plek bij ons in de wijk om te vieren Anders raak je alle gelovigen kwijt. L.N. Ik ben van mening dat er zolang als mogelijk is een ontmoetingsplek voor gelovig moet zijn. Veel vitale geloofsgemeenschappen gaan nu ten onder. Het bisdom Utrecht telt zo steeds minder kerkgangers. Hoe en waar moeten wij de weg van de liefde volgens Jezus Christus verder verkondigen. Waar vinden we een plek voor onze gezamenlijke opdracht. In een kerk, gebouw, geloofsgemeenschap waar we geen binding mee hebben??? Ik ben nog geen 40, ik heb jonge kinderen die ik volgens de traditie opvoed. Waar moeten zij naar toe??? Naar de grote basiliek in het grootste dorp,waar geen vitale geloofsgemeenschap is, maar alleen een uitstraling als grotesk gebouw??? De parochianen kunnen zelf ook veel om hun parochie vitaal te houden. Jezus Christus zegt niet voor niets: "de kerk zit in je hart". M.O. Door alle schandalen is de RK kerk in een slecht daglicht geplaatst. Dat wil nog niet zeggen dat nu maar radicaal de meeste kerken gesloten dienen te worden. zo blijft er geen mogelijkheid meer over om op een juiste wijze je geloof te belijden. L.R. Mgr. Eijk is in zijn denken, doen en laten de volstrekte tegenpool van de bisschop die als een herder voor zijn bisdom is. Hij laat zich leiden door een zekere Hr. Zuidweg. Die is niet geinteresseerd in het wel en wee van de gelovigen. Alleen rationeel. En als dit ook nog wordt overgenomen door parochiebesturen, dan kun je de toekomst helemaal schudden. Dhr. Eik is niet de herder die we nodig hebben. P.J. Zolang de parochie zelfstandig kan functioneren, moet de eredienst in de parochie blijven. H.S. Onze kerk mag niet dicht gaan!!!!!!!!!!!!!!!! D.M. Laten we met elkaar in gesprek gaan over de kansen van een geloofsgemeenschap en samen naar de mogelijk- en onmogelijkheden onderzoeken. Laten we gaan bouwen van onderaf zoals je ook een huis bouwt. Je begint toch ook niet met dak? Hans Stahl Omdat de locaties in stand dienen te worden gehouden, al was het alleen maar vanwege de sociale contacten die de mensen nodig hebben, maar uiteraard nog voor veel meer zaken, die allemaal al wel genoemd zijn!! M.E. In plaats van de kerkgemeenschappen (kerken) te sluiten zou het wenselijk zijn dat er meer leken en diaken volledige vieringen kunnen verzorgen ipv zoals nu met communie vieringen en woord en gebedsdiensten, hier zitten de parochianen niet op te wachten. vernieuw de kerk door meer inzet van deze mensen dan zal het kerkbezoek ook weer verbeteren in plaats van de kerken te sluiten, ook hier zit niemand op te wachten. G.t.E. Het sluiten van onze dorpskerk is desastreus en funest voor onze dorpsgemeenschap! Het zou een ramp zijn! Niet meer en niet minder! G.M. Pompe-vd. Ploeg Er wordt veel te veel voorbij gegaan aan de gevoelens en emoties die uitspraken en beleidsvoornemens oproepen bij gelovigen. Mensen zijn verknocht aan hun kerk waar generaties ervoor hard voor gewerkt en geleefd hebben. J.M.H. Laten we goed kijken of de sluitingen noodzakelijk zijn. We bidden voor een opleving! Misschien kan er toch een periode overbrugd worden. Marijke Willemsen

87 86 Omdat het nu al gaande is, dat wij onze geloofsgemeenschap zullen verliezen. Nu al worden de mogelijkheden van samenkomen ons ontnomen door verkoop van de pastorie. I.C.H. De lokale parochiegemeenschappen moeten de gelegenheid hebben te blijven functioneren. G.G. Op deze manier wordt mensen hun basis ontnomen en raken ze ontheemd. Bernadette Hendrikman Een kerk in de wijk, een ontmoetingscentrum waar ieder welkom is en zich thuis voelt, is enorm belangrijk. Aandacht voor elkaar, samen delen, samen vieren, de kern van onze gemeenschap. Toos Cras-Swüste Mijn vader lijdt al sinds 2004 aan Lewy Body dementie en wordt sinds 2009 door mij en mijn moeder (zijn echtgenote) verzorgd. Lewy Body dementie is een Parkinsonisme, welke zich uit in dezelfde soort symptomen als Parkinson. Laatst zijn wij met een wensambulance naar de St. Nicolaaskerk te Denekamp getogen om een avonddienst op zaterdag bij te wonen. Mijn vader had de wens geuit om nog eens deel te nemen aan een kerkdienst. Hij werd door de vrijwilligers van de wensambulance binnengedragen met de brancard. De pastoor nodigde ons uit om naar voren te komen en de dienst bij te wonen. Het bijwonen van de dienst was niet alleen voor ons een bijzondere ervaring maar ook voor de aanwezige geloofsgemeen-schap daar, voor wie wij immers vreemden waren. Tijdens de dienst ging het over de zieken waarover in het evangelie van Marcus wordt gesproken. Hoe toevallig. Hier passeerde tijdens de dienst iets meer dan alleen de droge liturgie welke tijdens een kerkdienst wordt voorgeschoteld; hier kwam het Woord tot leven in de vorm van mijn zieke vader die in weerwil van het progressieve karakter van deze ziekte toch aan de plechtigheid wilde deelnemen en van buitenaf iets toevoegde aan deze dienst. Nml. de eeuwige toont zich aan de mensen door zich in het kwetsbaarste te manifesteren. Dat is geloven. Niet naar de letter maar naar de geest van het Woord handelen en dan pas wordt het mysterie werkelijkheid. Dit echter wordt door de eminente carrièrejagers van onze kerk over het hoofd gezien. Waarom klagen er zoveel gelovigen over het onjuiste handelen van deze vertegenwoordi-gers? Worden wij als geloofsgemeenschap wel vertegenwoordigd door hen? Zien wij gelovigen het zelf verkeerd; een soort collectieve verstandsverbijstering? Moeten wij in grote getale ons naar de kerk begeven om een neuzel dienstje zonder inhoud bij te wonen (enige uitzonderingen daargelaten)? Nee, geen uitgestoken handen om ons vast te houden en de armen uitgespreid om ons in alle deemoed te ontvangen, maar wel de botte rug naar ons toegekeerd. De herders behoren Vissers van mensen te zijn, maar monseigneur Eijk & Co. zijn vissers in troebel water. Edo Cornelissen Geen viering op witte donderdag wel in euch. Centrum. Geen viering goede vrijdaggebed, wel in euch. Centrum. Geen kinderkruisweg meer, wel in het eucharistisch centrum. Weg jonge vrijwilligers die dit verzorgden en de kinderen iets wilden meegeven. B.v.B. Ik vind het belangrijk dat de kerk bereikbaar voor iedereen blijft en dus binnen een bepaalde afstand staan. Het is tevens jammer om zoveel kapitaal te vernietigen door het niet meer te gebruiken, in het verleden door zoveel geloofsgenoten opgebracht. A.T. Juist de lokale geloofsgemeenschap zou ondersteund en geïnspireerd moeten worden. Dat is de ideale plek, waar mensen door gesprekken met elkaar tot geloofsverdiepping komen. Johan Hettinga o.carm. Ik ben van mening dat de bisschop van Groningen-Leeuwarden een beter en verantwoorder beleid voert in deze. R.vd.V. Dit is autoritaire kerkafbraak. Het geknakte riet dient juist NIET gebroken te worden, maar teder worden heropgericht. Erbarme Dich... Albert Koot

88 87 Een bloeiende parochie met heel veel vrijwilligers dreigt te verdwijnen! G.A. vd. Zalm, Raalte Vaak onnodig en onzorgvuldig sluiten van kerken, hierdoor haken veel parochianen af.. De keuze voor een priesterkerk versnelt de afbraak. A.E. Kerken worden op onjuiste punten gesloten. Dat blijkt uit de reaktie op de reaktie van de sluiting. Er worden uitgangspunten vastgesteld en vervolgens daar niet op beoordeeld. A.v.V. Ik geloof in het belang van een vitale geloofsgemeenschap. Dat mensen vanuit de basis, op de plek waar ze leven kunnen vieren en vandaaruit daadwerkelijk delend leven met elkaar. Dan vieren we Gods Naam is mijn idee, dan vieren we het ontvangen leven. N.vd.R. De kerk moet er zijn voor de mensen en niet andersom. B.v. met Pinksteren is er één viering met het gehele pastorale team in het Eucharistisch Centrum. In de andere 5 kerken (parochies) geen diensten ondanks het verzoek van parochianen. G.H. Laat de bisdommen fuseren tot drie bisdommen en schakel zoveel mogelijk mensen in die een pastorale opleiding hebben gevolgd en geef anderen de gelegenheid om dat alsnog te doen. Dit naar het voorbeeld van b.v. Brazilië. Dan is er binnenkort geen nijpend tekort meer aan functionarissen. Frans van Genuchten Ook zonder bisschoppen kunnen vitale geloofsgemeenschappen bestaan! M. ten Vergert Ik wil heel graag dat het kerkgebouw in ons mooie dorp geopend blijft en toegankelijk blijft voor de vieringen. Ria Kroeze Ik steun deze petitie omdat ik denk dat met het verdwijnen van zovele kerken ook de voedingsbodem voor ons geloof groot geweld wordt aangedaan. B.T. Het stevent af op een selffulfilling profecy. Boverdien zijn kleinere gemeenschappen van mensen die het geloof met elkaar delen de toekomst. Van priesters moeten we het al lang niet meer hebben tenzij ze de geloofgemeenschap echt dienen. En niet alleen maar de wetten onderhouden. J.T.M. Ruland-Timmermans, Overveen Een parochiegemeenschap is hecht. Ik, en velen met mij, reizen niet kilometers om in een onbekende kerk naar de mis te gaan. In zulke omstandigheden haak ik af en velen met mij. Juist met elkaar de eucharistie beleven geeft kracht en vertrouwen. Ik zie geen heil in het voorstel van mgr Eijk. Hij kijkt verkeerd. Huur marketing professionals in om de kerk en het RK geloof begrijpelijk en toegankelijk te maken. W.S. Ik vind het belangrijk dat iedereen in zijn/haar eigen omgeving geinspireerd kan worden en samen gemeenschap kan vieren. Monie Doodeman Het interesseert de bisschoppen totaal niet wat Nederlandse katholieken vinden! D. Metz, em. pastoor Bij afnemend kerkbezoek, zullen de kerkgangers zelf de keus moeten maken of en hoe zij door gaan met hun kerk. De gelovigen maken de kerk. Pastores, bisschoppen, kardinalen en vooral de Paus als pastor pastores zullen moeten meedenken, meehelpen en vooral niet in regels moeten blijven denken die in andere tijden en andere situaties uitgevonden zijn. Bas Muilwijk Er zou heel goed geluisterd moeten worden naar de kleine, lokale, wijkgebonden geloofskernen. Titus Schlatmann, Utrecht

89 88 Beleid moet zijn zolang als financieel mogelijk kerken open te houden; kan dit niet langer dan stimuleren de geloofsgemeenschap voort te zetten in een ander gebouw. Geen eucharistisch centrum maar de priesters moeten naar de geloofsgemeenschappen toe gaan. J.K. Niet alleen om te behouden maar vooral om te behoeden wat van waarde is, o.m. locale verbondenheid en diversiteit van geloofsbeleving. G.R. Onze locatie in Borne de Theresia wordt in oktober gesloten, altijd een levende parochie maar door plannen van pt en eijk sterft deze langzaam uit en van samen gaan met de andere kerk in Borne lukt amper. Eigen vieringen op een andere locatie 'buiten'de parochie worden NIET op prijs gesteld. Van pastoor onder de mensen is geen sprake meer alleen alles van bovenaf, macht en zwart/wit. Er is geen grijs meer voor hen. Van het pastoraal team wordt ons dit verboden we moeten maar naar het eucharistisch centrum en ons daarbij aansluiten, anders stel je jezelf buiten de katholieke kerk en mag je er geen functies meer vervullen, n.b. als vrijwilliger: al 32 jaar koster, al 25 jaar voorganger in o.a. gebedsvieringen. Het is een machtsspel en tussen de mensen staan en luisteren ho maar! Voor palmzondag moeten we van de pastoor beslissen of de (synagoge) of binnen de hhjj parochie. zie: P.S. Ik vermoed, dat als er zoveel kerken gesloten worden, mensen niet naar een andere kerk, die in een andere plaats ligt zullen gaan derhalve zal dit tot gevolg hebben, dat de Nederlandse kerkprovincie nog kleiner zal worden, dan hij nu als is. J. Berk, Bilthoven Deze 20 eucharistische centra zijn uitsluitend ingegeven door de verwachte situatie binnen de kerk en de kerkmuren. Zij gaat echter voorbij aan de taak die de geloofsgemeenschap heeft in de maatschappij om er te zijn voor de medemens. Deze van God opgedragen taak tot naastenliefde kan alleen vervuld als de leden van de plaatselijke Katholieke kerk delen in de verantwoordelijkheid van de priesters en op passende wijze worden toegerust voor dienstbetoon in de maatschappij. Jaap Kaper Ik dacht dat hij een kerkvader was maar nu blijkt dat hij een dictator en makelaar is. J.vd.L. Als je kerken en parochies opheft dan blijft er vanzelf niets meer over. mensen gaan niet lang reizen om een viering mee te maken. kleine parochie gemeenschappen waarin bijna ieder iedereen kent vormen een levende gemeenschap. Bij wat Mgr Eijk doet is dit beslist niet het geval en zal de kerk uitsterven met straks nog twee katholieken Mgr. Eijk en??? F.B. Er leeft onder de parochianen veel meer dan wat Eyk weet en ziet. Het is belangrijke dat hier ruimte voor blijft, zodat het dagelijks leven bezield kan blijven. M.vd.V. Ik vind dat de kerk juist decentraal haar kracht ontvouwt, omdat ze dan dichter bij de mensen staat. De priesters kunnen goed ondersteund worden door de leken. A.O. Onbegrijpelijk dat kerken van hogerhand dicht moeten; je zou juist verwachten dat geloofsgemeenschappen tot in de haarvaten gesteund worden. M.L.M. van Ravels, Baarn Er wordt niet naar mensen geluisterd. Er wordt niet gekeken hoe parochies/kerkgemeenschappen bloeien. W.K. De Nederlandse Bisschoppen, m.n. Eijk leven in een cocon, voeren een restauratiebeleid, tonen geen/weinig pastorale bewogenheid en doen geen poging het oude erfgoed de verbinden met mensen, die hun geloof/spiritualiteit anders beleven, verwoorden/vieren. G.v.V.

90 89 Waar is Kard. van Eijk mee bezig? L.B. Ben zeer begaan met al de gelovigen die hun kerk gesloten vinden en de steun van een eigen gemeenschap moeten missen! A.M. Ben uiterst verontrust over de instelling van Mgr Eyk. G.T. Mens en Arbeid, een herderlijk schrijven van begin jaren 1980 is bisschop Eijk ontgaan of hij meent dat dat geschrift niet op hem van toepassing is. In dat geschrift worden leidinggevenden aangespoord hun medewerkers met respect te behandelen. Respectloos opereert bisschop Eijk naar zijn medewerkers en parochianen in zijn bisdom. P.J.M. Schoots Wanneer er geen aandacht meer is voor gemeenschapsvorming dan is de kerk ten dode opgeschreven. Samen kerk zijn is meer dan als individuen bij elkaar zitten op zondag in een ver weg gelegen eucharistisch centrum. Het gaat erom dat wij in verbondenheid met mensen in onze leefwereld het geloof belijden en in de wereld dicht bij huis waar we elkaar kennen, uitdragen. In kleine geloofsgemeenschappen kunnen we elkaar beter vasthouden en is het kerkbezoek hoger dan wanneer parochianen verder weg naar eucharistische centra moeten gaan. Het beleid van kardinaal Eijk is een doodlopende weg. Juist nu er minder priesters zijn om in onze geloofsgemeenschap een viering te leiden, blijkt dat we als gemeenschap verantwoording nemen voor het samen vieren van ons geloof. Er ontstaan waardevolle initiatieven, en m.i. zou dit ondersteund ipv afgebroken moeten worden. M.H. Ik wil dat de Pauluskerk in Raalte blijft bestaan. Ik ben modern katholiek en ben het absoluut oneens met Mgr. Eijk. Hij ontwricht katholieke parochies. E. Hoijtink, Raalte Het beleid van kerksluitingen dreigt de RKK te doen ontaarden in een secte - het tegendeel van de volkskerk waarin ik met vreugde in de jaren zeventig/ tachtig ben opgegroeid. Bas Roufs Ik ben bezorgd. Het is uitermate belangrijk dat bestaande geloofsgemeenschappen blijven bestaan. Dat er niet elke zondag een eucharistieviering kan worden gehouden is absoluut geen probleem. Het houden van een Woord-en Communieviering of een Woord- en Gebedsviering is ook goed, zolang er maar geen afbreuk gedaan wordt aan het gemeenschapsgevoel. De grote vergrijzing vereist ook het kunnen "kerken" dicht in de buurt. Nanda Rietmeijer, Amsterdam Ik ben het niet eens met het beleid van Mgr. Eyk en met de werkwijze van het parochiebestuur, er moet eerst gekeken worden naar mogelijkheden voor behoud van de nu nog zo vitale Paulus in overleg met de betrokkenen. I.W. Als bestuurslid van een grote gefuseerde parochie heb ik geleerd dat gemeenschappen heel goed voor zich zelf kunnen zorgen en veel bezieling inleggen in alle soorten activiteiten en met name die welke gericht zijn op behoud van eigen cultuur, die vooral goed beleefd kan worden in een eigen gemeenschapsruimte...de kerk, die ons lief is en waar men heel veel voor over heeft. Onze parochie heeft bewezen dat veel inventiviteit georganiseerd kan worden, wat tot "gouden" oplossingen leidt. J.N. Kuipers, Sneek Kern van de geloofsgemeenschap is het samen zijn en de gelegenheid om samen te vieren, in welk vorm dan ook. Ondanks dat het kerkgebouw de huls is en niet de gemeenschap maakt, is het onderdeel van de gemeenschap. Daarnaast werkt het afbreken of sluiten van het gebouw ook het afbreken van de gemeenschap in de hand en wordt deze 'ontheemt'. Louter om financiële en organisatorische gronden, zonder rekening te houden met de feitelijke gezondheid van de gemeenschap an sich, die vaak nog erg goed is. De Kardinaal is een afbraak pastoor ipv een bouwpastoor, die vergeten is de lijm te zijn die de gemeenschap bindt. B.M.

91 90 Er zal heel wat moeten gebeuren om het getij te keren Ik denk dat de leeftijdsgroep die dit aan zal moeten pakken weinig vertegenwoordiging heeft in de huidige kerkgemeenschappen. G. Smits Men haalt de ziel uit de Parochie. Truus van Kilsdonk Kardinaal Eyk is verkeerd bezig. Zo werkt een herder niet. C.D. De kerkensluiting door kardinaal Eijk is ondoenlijk vooral voor vele senioren. Zij worden ondanks hun trouw aan de kerk er letterlijk uit gezet. M.v.M. In Brabant waar ik woon voltrekt zich hetzelfde proces. De kerk lijkt een priesterkerk. De keuzes die gemaakt worden hier lijken op de keuzes van Utrecht. Het gevolg: een negatieve spiraal naar beneden ipv vergroten van betrokkenheid, stimuleren van geloofsgemenschap, betrokkenheid. H.J.A. Kiwitz, Tilburg De oplossingsrichting van kardinaal Eijk bedreigt levensvatbare geloofsgemeenschappen. Hij dicteert i.p.v. met een luisterend oor mee te denken. Daarnaast zijn de door hem afgedwongen oplossingen mensonvriendelijk. G.J. Mentink, Leusden Ik vind het jammer dat de kerken reorganiseren en dat er kerken gesloten worden. Voor vele zal de gang naar de kerk bemoeilijkt worden en het stukje geloof (op welke manier dan ook) zal hierdoor minder toegankelijk zijn/worden. Tjeerd Martens Wij hebben een actieve en vitale geloofsgemeenschap. Organisatorisch en financieel gezond. Er gaat veel talent en gemeenschapszin verloren wanneer onze gemeenschap wordt opgeheven. Aanschuiven bij, opgaan in, de andere lokale geloofsgemeenschap is een slechte optie. Die gemeenschap is minder vitaal, minder actief en niet goed georganiseerd. A.G.K. In religie gaat het niet over optellen en aftrekken maar over zieleheil. T.L. Als dit zo doorgaat, dan is de kerk en de gemeenschap aan t einde. Ik zou dat heel spijtig vinden, vooral ook voor de kinderen. A.S. Op haast dictatoriale wijze jaagt mgr Eyck de laatste katholieken de kerk uit. Iedereen die niet precies volgens de regels werkt, zet hij uit zijn ambt. Dat hij denkt hierbij te handelen volgens de huidige paus is grootheidswaanzin. Marianne Visser van Klaarwater, Haarlem Ik sta achter uw actie brief aan Paus Franciscus en aartsbisschop Eijk. Ik ben een actief kerkbezoeker en meelevend christen. Het wordt een priesterkerk waar wij gelovigen in mee kunnen gaan. Pastoraal werkers worden geweerd, welke in de zestiger jaren hier begonnen[breda] en het pastoraal gered hebben. Een meelevende kerk waar ik als vrijwilliger een goede plaats in kon nemen. Ook al komen er fusies en dergelijke, we worden minimaal. Onze boodschap is goed en onze vrijwilligers en gelovigen weten ook meer als vroeger. M.vd.Kar-Veeger, Breda Door het beleid van Kardinaal Eyk en de zijnen wordt de Nederlandse kerkprovincie te gronde gericht.over enige jaren zal er dan van "n katholieke kerk in Nederland nog nauwelijks sprake zijn. H.P. Geloven zou voor iedereen moeten zijn; vrij en vooral meer dan toegankelijk, zonder grenzen, waar en wanneer men wil. Mooie tradities moeten behouden blijven en ruimte moet er zijn en komen voor vernieuwing. Dit kan niet van hogerhand opgelegd worden door voor Hem te spelen. Ruben Biemans

92 91 Al ruim 40 jaren ben ik betrokken bij de Groenmarktkerk. Nu moeten wij samen gaan met de kathedraal St. Bavo. De jarenlange woord- en communiediensten mogen niet meer; verboden door bisschop Jozef Punt. Alleen nog een gebedsviering. Breken van het Brood, wat bij ons Het middelpunt was van de viering, is vanaf april verboden. De plebaan komt nu 1x per maand een eucharistieviering doen om uur en de Diaken 1x per maand een woord- en communiedienst, waarbij wel het brood gebroken mag worden. De andere 2 vieringen in de maand alleen nog maar gebedsvieringen zonder breken en delen. Lies Krouwels, Haarlem We dreigen af te glijden naar een uitsluitende priesterkerk, terwijl er meerdere mogelijkheden zijn om te vieren/ te bidden/ samen te delen etc. J.C.A. Schunselaar De beoogde terugkeer naar het "authentieke geloof" betekent niets anders dan het afnemen van de geloofsbeleving in hun eigen kerk en gemeenschap die vele oprechte katholieken zo dierbaar is. Hen denigrerend " gebouwgelovigen" noemen is discriminerend en bovenal in strijd met hoe Christus ons heeft voorgeleefd. En onze Paus wil juist bevorderen dat wij het voorbeeld van Jezus Christus volgen, nl. de geloofsverkondiging moet naar de mensen worden gebracht, niet andersom. W.P. Het is heel belangrijk dat de plaatselijke kerken open blijven om de geloofsgemeenschap bij elkaar te houden en er altijd een plek dichtbij is waar mensen steun vinden in hun geloof. A.v.R. Ik denk dat het fout is de basis van het geloofsleven te vernietigen. Er zijn andere, betere oplossingen. kleine gemeenschappen die de manier van leven van Jezus uitdragen moeten gehandhaafd blijven. C.vd.V. Mijn kerk is september 2014 gesloten, veel oudere parochianen komen nu niet meer in een kerk, omdat die voor hen niet bereikbaar is, en daar geen parkeergelegenheid is. Kinderkoor opgeheven, gezinnen voelen zich in de steek gelaten, in het Eucharistisch centrum is wel kindernevendienst, maar gezinnen en jongeren voelen zich daar niet thuis. Geen ruimte voor moderne manieren van vieren. terug naar Latijn en afstand tussen pastoor en gelovigen. Geen geloofsgemeenschap die zich met elkaar verbonden voelt, geen aandacht voor elkaar en voor het individu. Y.vd. Weele, Zwolle Deze afbraakpolitiek heeft niets meer met godsdienst te maken. voorbijgaan aan de nog levende groepen gelovigen en hun huis zonder inspraak verkopen...is pure destructie. Er moet wat gebeuren maar zo liefdeloos, is dit de kerk van Christus????? Y.K. De voorgenomen maatregelen hebben meer weg van afbouw dan van opbouw. Er is nauwelijks sprake van een gezamenlijk gedragen verantwoordelijkheid voor de opbouw van de toekomst van de geloofsgemeenschappen. Mensen zijn geen deelgenoten voor de toekomst, maar dreigen enkel slachtoffers te worden van opgelegde besluiten voor geloofsbeleving en de organisatie van het dagelijks geloofsleven. D.Hendrickx o.praem, abt van de abdij van Berne en daarmee van de gemeenschappen in Heeswijk (Berne); Hierden ( Essenburgh) en Tilburg ( De Schans ) Ik onderschrijf hartgrondig uw opkomen voor lokale gemeenschappen en wat U zegt over de noodzaak van het missionair blijven en/of worden ervan. Jozef B.M. Wissink, emeritus hoogleraar praktische theologie faculteit katholieke theologie van de UvT, De Meern Onbegrijpelijk hoe een academisch geschoolde aartsbisschop zijn eigen kerk, die zo kostbaar zou kunnen zijn, vermoordt door terug te grijpen naar middeleeuwse dogma's, rituele voorschriften en dictatoriale machtspolitiek. A.C. van der Tuuk Adriani, Bilthoven

93 92 Iedere betrokken roomskatholiek weet dat veel aspecten van ons 'samen geloven' kwantitatief gezien teruglopen: het aantal gelovigen, het aantal kerkgangers, de financiële middelen, het aantal professionele voorgangers. Desalniettemin zijn geloofsgemeenschappen lokaal op dit moment vitaal. Het gaat niemand aan om geloofsgemeenschappen vroegtijdig stil te leggen, te verlammen. Hopelijk lukt het ons met elkaar om dit te voorkomen. Margo E.A. Birkhoff, (zeer) actieve vrijwilliger, langdurig bestuurlijk betrokken geweest, Abcoude Ik onderschrijf hartgrondig uw opkomen voor lokale gemeenschappen en wat U zegt over de noodzaak van het missionair blijven en/of worden ervan. Martin Meulekamp, gepensioneerd, betrokken parochiaan H. Jozefkerk Zaandam Bisschop Eijk moet gestopt worden. Het is niet te bevatten dat een kardinaal zijn eigen kerk naar de afgrond brengt. Els Rademaker-Vos, kritisch, progressief katholiek, Zwolle Ben het helemaal eens en maak me ernstig bezorgd over de toekomst van kerkelijk Nederland. Veel gelovige mensen leiden aan het verlies van hun parochiekerk vooral de zo kerkgetrouwe ouderen hebben er lichamelijke pijn van. Ze voelen zich niet meer thuis in de 'nieuwe' vorm van eucharistievieren. Ze vinden het te star en koud en afstandelijk. Ik zet me met al mijn krachten in om onze parochie warm en mensvriendelijk te houden. M. Boddaert Geerards, voorganger en pastorale - diaconale medewerker, Zandvoort Een kritische gelovige die haar huis kwijt is en zich weg gejaagd voelt door deze kardinaal. Jaren als parochiemedewerkster meegedraaid in de (nn) parochie te A. D. W. te A. Ik steun van harte jullie opkomen voor de vitalisering van de lokale geloofsgemeenschappen, en jullie oproep tot een betere communicatie en een opener dialoog over de andere mogelijkheden die er zijn dan de keuze voor grootschaligheid en centralisme. Jos Hettinga, gepensioneerd pastoraal werker, Utrecht Uw manifest 2 heb ik met grote belangstelling en waardering gelezen. Het is een zeer doorwrocht stuk en heel overtuigend. Het geeft een blij gevoel. Bedankt. Joep Brosschot, emeritus-priester van het Aartsbisdom Utrecht / altijd parochiepastor geweest waarvan tevens twaalf jaar deken, Utrecht Voor de fusie hadden wij een zeer actieve parochie met veel vrijwilligers en een gepensioneerde zeer inspirerende pastoor die zich na de fusie heeft teruggetrokken omdat hij zich niet herkenden in het beleid van de bisschop. Gelukkig zijn er nog een aantal parochianen zeer actief en hebben we nog steeds elke zondag mooie gebedsdiensten. Maar voor hoelang? W. S. te L. Lector voor groot deel lekendiensten Geen formele functie meer, toen de locatie aangezegd werd te moeten gaan sluiten begonnen met een elektronische nieuwsbrief, zonder daar iemand toestemming te vragen. Op eigen initiatief en eigen verantwoording. Een beetje in vergelijk met alle oud dienaren van de kerk geen formele binding met de bisschop. De zittende met een zending zijn door hun eed van trouw, de mond gesnoerd. Moet er niet op aangestuurd gaan worden dat de bisschop ontheven kan of gaat worden. Of wachten we af dat het katholiek geloof opgeheven is? W.J.P. Jorna, IJsselmuiden Ik ben bijzonder gecharmeerd van jullie voorgedragen alternatief: Missionair lokale geloofsgemeenschappen met een grote inbreng van leken. Nabijheid, daar gaat HET om. H. O H, lid van pastoraatsgroep te O. Ik hou van de kerk en van mijn lokale geloofsgemeenschap. Maar het zwaard van Damocles hangt ook boven ons hoofd. Terwijl we een vitale en een financieel gezonde gemeenschap zijn. Ik voel me machteloos en die machteloosheid maakt me boos. M.v.A. te M.

94 93 U pleit voor het wijden van daartoe gekwalificeerden, waarschijnlijk alleen maar mannen. Wijden betekent gehoorzamen niet alleen aan het Woord - dat is begrijpelijk - maar ook aan diegenen die de wijding heeft verricht. Ik vraag mij af wie daar op zit te wachten in casu dat wil. Als het 'bedienen' van het Woord afhangt van een wijding door een 'hogere' - wie is dat dan wel? - zou het van mij niet hoeven. Wat dan wel? Op voordracht van een 'ekklesia' wordt iemand gekozen als voorganger/ster en wordt door die ekklesia 'gewijd' Een overkoepelende instantie zou dat kunnen bevestigen en dus niet in omgekeerde volgorde. Jacques van Leeuwen, lid en medewerker, met een r.k. achtergrond, van de Oecumenische Werkgroep Liturgie, De Goede Rede, Almere-Haven Het beleid van kardinaal Eijk lijkt er op gericht te zijn het katholicisme in Nederland uit te roeien door de locale gemeenschappen op te heffen. Dit is in flagrante tegenstelling tot het beleid van paus Franciscus. Kan de kardinaal niet overgeplaatst worden naar een ongevaarlijke positie in de Curie? J.A. Berden, biochemicus UvA, lekenvoorganger, Abcoude Het is schandelijk dat de zorgvuldig en zelf opgebouwde kerken in onze dorpen worden verkwanseld door bestuurlijk wangedrag. Onze ouders en voorouders hebben hun laatste stuiver gegeven aan hun kerk, en nu gaan de bisdommen kleingeld maken van wat zij hebben opgebouwd. Ik kan niet anders zeggen dan dat het criminelen zijn en totaal geen feeling hebben met de gelovigen. Is dit het katholieke geloof? Minus van Gils, Den Hout Ik vind het verschrikkelijk dat mensen die hun geloof willen belijden worden gedwongen te verhuizen naar de grote stad en dat de kerken op het platteland leeg komen te staan en verpauperen. Terwijl dat de karakteristieke gebouwen zijn. De kleine geloofsgemeenschappen worden de nek omgedraaid en als je met een initiatiefgroep de kerk wilt overnemen stuit je op allerlei problemen, hindernissen en tegenwerking. De geloofsgemeenschappen in de dorpen zijn groter dan in de stad, maar ze moeten wel verdwijnen. Marja van Gils, Den Hout Dertig jaar geleden droomde ik van het model van in iedere grote wijk of klein dorp een groep christenen met een pastoraal werker. Dat kon een (uitgetreden) priester zijn of een "leek". We hebben enorme schade geleden doordat het celibaat niet facultatief werd verklaard door het Vat. Concilie. Bart Keizer, Maartensdijk In 2028 gaat Eijk met pensioen. Dan heeft hij zijn doel "vernietiging van de kerkprovincie Nederland" bereikt. Wanneer opent onze paus Franciscus zijn ogen? Het beleid van Eijk is desastreus. Reeds nu zie je al plaatselijke geloofsgemeenschappen ontstaan, omdat pastores onwillig staan tegenover wensen van parochianen. zie bijv. Uiteindelijk denk ik dat onze Heer plaatselijke initiatieven eerder zal waarderen dan het afbraakbeleid van de huidige beleidsmakers zoals Eijk en consorten. J.A.T. v. O., oud penningmeester, te V. Houdt vol in uw kritische houding tegen over mgr. Eijk. Succes gewenst! H.A. Wolters, Huizen; gepensioneerd maatschappelijk werker. Elementen van spiritualiteit in de kerk van de toekomst (Schr XIV, S ). In een beschouwing over spiritualiteit in de kerk van de toekomst, was het Karl Rahner SJ die een voorbehoud maakte over de waarde van prognoses ( Wie wenig kann man trotz aller modernen Futurologie die profane Zukunft prognostizieren! Wie sehr ist auch die Zukunft der Kirche der planenden Kalkulation der Menschen der Kirche und ihrer Amtsträger entzogen! ). HISTORISCH BEWUSTZIJN dus is aanbevolen voor kerkbestuurders! Dr.Frans Vervooren ocd, systematisch theoloog, rondreizend pastor, spiritual coach, Amsterdam Bij onze fusie is totaal voorbij gegaan aan de voorstellen van de coórdinatoren en de pastores van de parochie Christus Hovenier, die nu is opgegaan in de parochie Christus Koning. Het voorstel van de bisschop is onveranderd doorgevoerd. Fam. C. te V.

95 94 Ik ben blij dat er geprotesteerd wordt tegen het beleid van bisschop Eijk, want zijn beleid is m.i. funest voor de kerk. Bovendien heeft het veel mensen beschadigd. Ik wil eraan toevoegen dat ik het een structurele fout vind van onze kerk dat een bisschop nauwelijks gecorrigeerd kan worden. Ik verwijt bisschop Eijk een slecht beleid maar ook de vele mensen van de bisdomstaf (vh. in Groningen en nu in Utrecht) die te weinig tegengas hebben gegeven. H. van Schalkwijk, Zuidhorn ; past. werker Er was, oh pardon, er is voor ons geen plaats in de herberg meer. 't kan niet erger bedacht worden. Dick van Geest, Oudenbosch Een aardige besparing zou ook het opheffen van enkele bisdommen zijn. Missionarissen hebben vaak last van bisdommen. Ik pleit voor een missionaire kerk en niet voor een klerikale! Helder en prettig leesbaar, gedetailleerd manifest. Joseph Cobben, Maassluis, lid parochiebestuur De Goede Herder in Maassluis Al lezend in het betoog van Jozef, viel ik van de ene verbazing in de andere. Deels door wat er in het bisdom aan de hand is, deels door de wel zeer krachtige stellingnames van Jozef. Ik ken hem nog als behoedzame prater, maar nu hij zulke krachtige termen gebruikt, moet hij wel erg ongerust en boos zijn. Ben het met zijn betooglijn helemaal eens: zelfde gedoe als bij gemeentelijke herindelingen, waardoor lokale partijen als paddenstoelen uit de grond springen. Of is dit de weg terug naar het samensmelten van protestants en katholiek, geïnitieerd door de kardinaal... Richard Mentink, Nootdorp De Mariakeerk in Oldenzaal moet volgens het Par. Bestuur per 1 febr gesloten worden. Samen met de Locatieraad verzetten we ons daar tegen. We zijn nog steeds een vitale geloofsgemeenschap. HJM Olde Scholtenhuis, Oldenzaal Ik ben het niet eens met de maatregelen van Hr Eijck en zijn beleid. De samenvoeging van parochies is niet op verzoek van het parochiebestuur maar sterk geregeld door het bisdom. W.M.M. Menheere, Borne Door een strakke en rechtlijnig beleid van de huidige pastoor, ondersteund door kardinaal en beisschop, zijn in de parochiekerk Malden het aantal bezoekende parochianen in de kerk gedaald tot een minimaal aantal. Peter Marcus, Malden Ik merk dat ik steeds meer afstand neem van deze paladijnenkerk, waar meedenken niet meer wordt gewaardeerd en bezorgde parochianen en pastores die in het verleden hun sporen hebben verdiend, worden afgeschreven als dat stelletje. P. van Kessel, Utrecht; oud pastoraal werker en teamleider Ludgerusparochie Ook uit de biografie van Kardinaal Simonis blijkt duidelijk dat al sedert Vaticanum II in het bestuur van de kerk in Rome en in Nederland, in het bijzonder in Utrecht, het klerikalisme: 'de clerus maakt wel uit wat we moeten geloven', de strijd om de geesten heeft gewonnen. Het protest daartegen moet nu met kracht worden ondersteund. Timo Harmsen, Bennekom Gesterkt door de woorden van onze Paus, wil ik mij inzetten voor het doorgeven van het geloof aan de volgende generatie, in kleine gemeenschappen, dicht bij huis. Veronica Selleger, Baarn; arts-onderwijskudige en lekenvoorganger De Kerk is niet daar waar de priester is, maar daar waar de mensen samen zijn. H.J.M. de Jong, Terwolde; gehuwd priester/ em. pastoraal werker Ik sta volledig achter het manifest. Laten we afstand nemen van het defensieve, negatieve beleid van het bisdom/de bisschoppen. En laten we hoop putten uit het schrijven van Paus Franciscus in zijn Exhortatie over de Vreugde van het Evangelie; het Tweede Vaticaanse Concilie klinkt er in door. Harry Willems; organisatieadviseur, filosoof, theoloog, spirituele begeleiding

96 95 Spraken wij eertijds over "onze moeder de heilige kerk", nu lijkt de kerk meer een harde, strenge stiefvader, die bij gebrek aan een warme moederboezem niet in staat is de hand in eigen boezem te steken. Arnold; gepensioneerd koorleider/organist rk kerken Een enorm protest tegen het beleid van mgr. Eijk moet er op gang komen. S.vd.D. te A. Als bisschop Eijk zijn zin doordrijft, zal ik niet naar het eucharistisch centrum gaan. Mijn geloof is meer dan alleen een eucharistie bijwonen. Ik vind vieren belangrijker dan bijwonen! J.M.K. te M. Ik protesteer tegen de beslissingen van kardinaal Eijk om lokale geloofsgemeenschappen op te heffen. Zo kreeg één van de 2 priesters die onze parochie (16 voormalige parochies) een studieopdracht, waardoor hij zijn pastorale bezigheden moet staken. B.M.W. te B. Uitstekende analyse die breder bereik heeft dan alleen het Utrechtse. Belangrijk dat er een concreet alternatief wordt geboden. Goed dat mensen zich nu uitspreken, vrijmoedig, zonder angst voor intimidatie of quasi-heilige autoriteit. Nu zorgen dat we ons niet meer laten afschepen of 'wegzetten'. Martin Nieboer, Groningen; Hoofdredacteur Walfried (Groene Blad) -- Onafhankelijk Liberaal-Katholiek Kwartaalblad Ik meen dat de professoren er beter aan zouden doen zich te wenden tot geloofsgemeenschappen dan een kardinaal of bisschoppen die zich als autisten(wat ze misschien ook zijn) gedragen. Doe een oproep tot organiseren van zelfstandige geloofsgemeenschappen, verbonden met de wereldkerk, maar tot nader order los van de bisschoppen. Richard Schreurs, Best; pastoor (ontslagen!) van de Lidwina/Antoniusparochie Best. De aandacht die er voor de Kerk als instituut en als gebouw is, met daar bovenop de overmatige nadruk op Eucharistische Centra (what's in a word) zorgen ervoor dat de aandacht voor de mens, de diaconie ook in onze drie samenwerkende parochies, 13 geloofsgemeenschappen, op de derde plaats komt. Onze geloofsgemeenschappen zullen alleen nog ' levend blijven' als de vrijwilligers zich kunnen blijven inzetten, zonder de knellende soms knevelende regels welke steeds weer (meer) worden opgelegd, soms zelfs naar believen tevoorschijn getoverd worden. Niet de 'heilige rest', maar de actieve rust van de gelovige gemeenschap is van belang. Jan Morsink, Borne; Bestuurder in het primair onderwijs en vrijwilliger in de Theresiakerk in Borne welke in oktober gesloten wordt Wij zijn gelukkig nog een zelfstandige parochie, voort gekomen uit 3 parochies die vrijwillig zijn samen gegaan; verkoop 3 kerken, bouw 1 nieuwe. Vrijwilligers tellen mee. J.K. Het beleid van kardinaal Eijk lijkt er op gericht te zijn het katholicisme in Nederland uit te roeien door de locale gemeenschappen op te heffen. Dit is in flagrante tegenstelling tot het beleid van paus Franciscus. Kan de kardinaal niet overgeplaatst worden naar een ongevaarlijke positie in de Curie? J.A. Berden, Abcoude; lekenvoorganger Bouwen doe je samen met oog voor elkaar en in de geest van het Evangelie. Victor Munster, Lettele Onze paus zegt:"de kerk moet naar de parochianen en niet de parochianen naar de centrumkerk." Dus handhaaf en koester de kleine geloofsgemeenschappen...!!! Jozef Snelting, Megchelen Hopelijk blijft deze afbraak ons in het bisdom Rotterdam bespaard! M.T.R. v.d. Ven, Barendrecht Wanneer gaat er door de bisschop en zijn medewerkers nu eens eindelijk geluisterd worden naar gezond denkende en zoekende gelovige leden van geloofsgemeenschappen? Mirjam Arts, Amersfoort

97 96 Van harte eens met het door u voorgestelde toekomstgerichte beleid. T. Bakels s.j., Groningen Fantastische reactie op het verhaal van Eijk en diep droevig de reactie vanuit het bisdom door woordvoerder Zuidwijk. W.J. te B. Fantastisch hoe U e.e.a. van vele bezwaren tegen huidige beleidt heeft samengevoegd en verwoord. Dank, dank, dank... F.v.H. te D. Ben het geheel met het manifest eens. De missionaire gemeenschap staat bovenaan ons lijstje. J. Emons, Zaandam ; pastor Jozefparochie Ik heb goede hoop dat, mede door deze activiteiten, op mijn leeftijd (84) eindelijk eens doorgepakt wordt t.a.v. de hiërarchie van de RK kerk. Jacqueline Nelissen, Bilthoven Ben het hartgrondig eens met jullie initiatief en hoop dat we bisdombreed nu eens kunnen zorgen dat onze aartsbisschop kardinaal Eijk op een redelijke manier van het toneel verdwijnt of dat hij een radicale omslag maakt in beleid. Dit afbraakbeleid moet z.s.m. stoppen! T.L. te W. Ik hoop dat deze keer het protest zo massaal zal worden dat de heer Eijk er niet meer mee weg komt met 'ik heb er kennis van genomen'. P.G.M. van den Hoven, Breukelen ; exparochiebestuurder en ex-locatieraadlid De opstelling van Jozef Wissink is mij uit het hart gegrepen. Een diametraal andere zienswijze dan de aartsconservatieve en dirigistische opstelling van de aartsbisschop. Ik hoop van harte dat dit veel losmaakt en dat dit ook doorgaat. We moeten af van de kerkenvernieling die plaats vindt. Dat er kerken gesloten moeten worden is duidelijk, maar dat moet niet op deze manier. En vaak zijn er andere oplossingen denkbaar. De reacties vanuit het bisdom op Wissink en op de emeritibrief zijn schokkend en beneden ieder peil. De vaststelling van kardinaal Eijk dat bij de presentatie van de adventsbrief hele gehele personeel zich achter hem schaarde is ronduit leugenachtig. Ik hoorde links en rechts dat er geen enkele discussie mogelijk was. Trouwens, welke pastor of pastorale medewerker durft zijn mond open te doen terwijl er een regelrechte ontslagdreiging als stok achter de deur staat? Moge er aan dit schrikbewind snel een einde komen. Tot slot nog: hoe is het mogelijk dat emeriti, die toch een groot deel van hun leven in dienst van de kerk hebben gestaan en de kolen uit het vuur hebben gehaald, nu zo worden behandeld. Als oud vuil aan de kant gezet als zij reageren. Schandelijk. Kom op, we gaan er met zijn allen tegenaan. Jacques A.M. Winnubst, Zeist; emeritus hoogleraar medische psychologie UU Ik sta geheel achter het 2e professorenmanifest, dat, hetgeen Bezield Verband Utrecht uitdraagt nastreeft en voortreffelijk onderbouwt. Mijn hoop is dat steeds meer parochies of kleine geloofsgemeenschappen de mogelijkheid krijgen om hun zelfstandigheid te verkrijgen of te behouden. Mijn vraag is of ze dan ook met hun ( woord-communie)- vieringen dringend een plaats kunnen krijgen via de media op T.V of via websites. Dat zou een goed alternatief of wezenlijke aanvulling kunnen zijn toch op de ge(e)ijkte Eucharistievieringen van RKK uitzendingen. J.V. te R. Doorbreken van dictatoriaal bisdom, dat richtlijnen geeft aan Par. besturen voorgezeten door een pastoor of vicaris in dienst van het bisdom. Doet het bestuur wat anders, verliest de voorzitter zijn baan. Besluit het bestuur conform de richtlijnen, dan is het bestuur de "dader", niet het bisdom. Wie doorbreekt deze trieste comedy en laat bestuurders hun geweten volgen en lokale initiatieven stimuleren ipv afbreken/afstoten? Leo Smeets, De Steeg; parochiële voorganger en lid locatieraad Vanuit een ander bisdom weliswaar, maar de problemen zijn hier niet minder. Ik steun jullie dus van harte! Cisca de Wit, Zaandam; vrijwilliger

98 97 De reactie van de kant van de leiding van het aartsbisdom is tekenend. Mijn vader zei dikwijls: "wanneer je tegen een verstandig mens zegt dat hij gek is, dan lacht hij erom, maar je moet het niet zeggen tegen een gek". G.A.V. te W. Jozef Wissink heeft een scherpe analyse geschreven nav de najaarsbrief van Kardinaal Eijk. De reactie op Wissink door Rolant Enthoven van het aartsbisdom spreekt boekdelen hoe de werkelijkheid rondom de reorganisatie en sluiting van kerken door het aartsbisdom geweld wordt aangedaan. Bernadette van den Hoek, Driebergen Ik onderschrijf van harte de deskundige analyse van Prof. Wissink. Ik merk in Amersfoort regelmatig de destructieve gevolgen van het beleid van de aartsbisschop. B.V. te S. We discussiëren er al lang over wat het effect is van de houding van kardinaal Eijk t.o.v. de geloofsgemeenschappen c.q de katholieke kerk. Hoe het in de 'hoge katholieke kringen' behandeld/besproken wordt, is bij de mensen in de parochie niet duidelijk. Het vermoeden bestaat, althans bij mij, dat er simpelweg 'gebruik gemaakt wordt van macht' en wel op een dusdanige manier dat het een zeer destructieve uitwerking heeft op die waarden van alle mensen, die op een of andere manier met de R.K. kerk te maken hebben, van kerkleiders tot pastores en niet te vergeten, de vele vrijwilligers, die zich niet alleen omwille van de katholieke geloofsgenoten, maar voor de gemeenschap in de ruimste zin van het woord, inzetten. Kortom; kardinaal Eijk zal dit niet kunnen bevatten, laat staan, waarderen. Vraag is, begrijpt hij wel wat er gaande is en heeft hij b.v. angst voor vrouwen in de kerk? is hij bang voor machtsverlies? Als hij daar mee bezig is, moeten we ons dan niet afvragen, of hij wel de goede man op de juiste post is? Ik vind het van groot belang, dat deze discussie levendig blijft.ik heb niet geweten dat manifest bestaat,het is per mail bij me aangekomen en ik geef hierbij ten volle mijn steunbetuiging. R.Erinkveld Het beleid van kardinaal Eijk is desastreus en mag eigenlijk de naam beleid niet dragen. Beter zou in dit verband misschien zijn: "Het sloopbedrijf W. Eijk." H. Winckels, Brummen Het is frustrerend dat onze parochieanen niet gehoord worden, we hebben toch ook veel oudere mensen in de parochie die toch wel heel graag van uit onze parochiekerk begraven willen worden na deze parochie samen opgebouwd te hebben, we trekken de laaste tijd ook wat meer jongeren, dit word allemaal teniet gedaan door het beleid van dhr. Eijk. J. Bonsen, Biddinghuizen Mijn vorige geloofsgemeenschap was in Orthen / Den Bosch de San Salvatorkerk. Ondanks een onafhankelijke Stichting moest men de kerk verlaten. Zij kerken nu in een kleine ruimte en de San Salvatorkerk staat intussen leeg. Is dit christelijk?? Ik hoop dat dit mijn huidige geloofsgemeenschap gespaard zal blijven. Er moet een heel ander beleid gevoerd gaan worden en meer geluisterd worden naar de parochianen. G.V. te B. Het beleid van kardinaal Eijck staat m.i. haaks op wat het christelijke geloof uitdraagt. L.de L. te V. Als onze kerk gesloten zou gaan worden ga ik niet meer naar een katholieke kerk maar naar de dichtstbijzijnde protestante kerk. De katholieke kerken liggen te ver weg. Ik zou willen dat kardinaal Eyk eens wat meer de moderne visie van onze nieuwe Paus overnam en niet zo conservatief blijft. I.de H. te U. Ik steun het professorenmanifest ten zeeeerste! Hoe krijgen we de gedachten van de geloofsgemeenschappen met de meeste spoed bij Paus Franciscus, zodat we van Mgr. Eijk afkomen en we kunnen beginnen aan de opbouw van de geloofsgemeenschappen. Ik wens u allen veel zegen ensucces! J.vd.L. te A. Na een jarenlang protest zijn we nu op een punt gekomen dat we moeten doorpakken. We zijn moedeloos geworden van niets uithalend overleg en fatsoenlijk protest. R.K. te B.

99 98 Als het om het geld zou gaan, kan een oplossing liggen in samenwerking met de protestante kerken: gebouwen en andere kostendragers kunnen we prima samen delen. Waar een wil is zijn goede afspraken te maken. Ingrid Hovelynck, de Bilt; db lokale Raad van Kerken Ik heb al 2 jaar een protestactie met het versturen van prentbriefkaarten, naar Paus, Bisschop, Parochiebestuur en Makelaar. Ik probeer iedereen over te halen om ook kaarten te versturen. Wii willen in Brummen kunnen blijven samenkomen in onze Andreaskerk. Onze kerk is toekomstproof met zuinige verwarming en verlichting. Onze moderne kerk heeft minder onderhoudskosten dan een meer traditionele kerk. C.J.M.Hummelink-van Leeuwen, Brummen Het wordt tijd dat parochies het heft in eigen hand nemen en stichtingen worden. Streven naar dialoog heeft geen enkele zin gehad. Die welwillende houding heeft parochies alleen maar verzwakt. Kardinaal Eijk ging gewoon door met zijn plannen.dialoog kan alleen bestaan als 2 partijen de juiste intenties hebben. Dat is hier niet het geval. Parochies: trek je conclusie! Ik ben inmiddels teleurgesteld afgehaakt, maar als mijn parochie zelfstandig doorgaat doe ik graag weer mee. M.vd.B. te B., socioloog Onderschrijf het 2e professorenmanifest en pleit voor een beleid wat gericht is op het stimuleren van lokale geloofsgemeenschappen die juist zo samen (met Christus in hun midden, Mattheus 18) actief bezig zijn. E.M. Proost, Maartensdijk Ik steun het 2 e Professorenmanifest, omdat ik als RK gedoopte deel uit maak van De Kerk van Christus en de plicht heb haar mede te behoeden en te behouden. Mariëtte van den Boogaard-Koolen, De Meern Als de Kerk niet missionair is, d.w.z. erop uittrekt op zoek naar schapen van allerlei kleur, er zich door laat verrijken en bekeren, houdt ze snel op Kerk te zijn. Het schokt me dat de kerkleiding het vieren van liturgie - wanneer dat niet binnen het beleidskader valt - ontmoedigt en verbiedt. Wanneer christenen van hun bisschop niet meer mogen vieren... Dit lijkt me een schandaal. Ik wens iedereen die in verzet gaat tegen het bisdommelijk beleid alle mogelijke sterkte en succes. Marc v.d. Post, Buenos Aires; missionair werker ondersteund door mensen met een missie, pastoraal werker aartsbisdom Utrecht Mijnheer Eijk moet zo gauw mogelijk van z'n taak worden ontheven. M.A.J.M. Jansen, Nijverdal De kerk dat zijn WIJ. Van onderaf (opnieuw) bouwen aan gemeenschappen. E.V. te W. Dit manifest verwoord goed wat er bij mij leeft. Ik wil daarom dit manifest steunen. Ik werk met veel plezier voor onze geloofsgemeenschap, maar al die regeltjes etc demotiveert mij enorm. G.B. te Z. Het angstige beleid van de kardinaal doet mij denken aan het verhaal van Dostojewski "De groot inquisiteur". Hij vergeet dat een parochie een menselijke gemeenschap is die met het opheffen van allerlei kerken kapot gaat. B. Moussault Van wie is toch de parochie? Toch niet van de bisschop - op afstand-? Toch niet van degenen die daar door de bisschop is aangesteld? Toen ik pastor was, heb ik me met hart en ziel ingezet voor die geloofsgemeenschap. Echter, ik bleef ook verbonden met mijn eigen parochie en na mijn pensioen voel ik me weer met hart en ziel betrokken bij mijn eigen geloofsgemeenschap. Tot... er hier een stroman komt van de bisschop, dan stap ik over naar de Doopsgezinde gemeenschap, waar de inbreng van de gemeenteleden gegarandeerd is. Els van Dongen, Hoofddorp; em. pastoraal werkster

100 99 Ik ben het vurig met u eens. Wanneer zal er nou eens een einde komen aan die funeste kortzichtigheid van die hoge kerkelijke functionarissen? Begrijpen die werkelijk niet wat er leeft onder de katholieke bevolking? L.H.J. Verhoeven, Middelbeers Ben lid van een kleine geloofsgemeenschap. Wij streven naar nabijheid en oog voor de ander. N.J.M. van Poppel, Tilburg Laten we onze krachten bundelen om Eijks desastreuze beleid tegen te gaan. Geloven doen we en kerk zijn we samen. T.V. te A. Ik ben heel blij met deze informatie en de actie die ondernomen wordt. Ik voel me verweesd; onze geloofsgemeenschap, waar ik zo blij mee was, is aan het verdwijnen. Ik hoop dat deze actie niet te laat is. Veel succes. W.Z. te W. Als missionaris hebben wij de buitenstaties eigenlijk in handen gegeven van leken, catechist en de lokale parochieraad in dat kleine dorpje. Eens in de maand was er dan een Eucharistieviering of zelfs minder vaak. De catechist hield een gebedsdienst op zondag en hield de gemeenschap samen. Wim van der Salm, em. missionaris van Mill Hill Als (toevallig ) lid van een Eucharistisch Centrum krijg ik niet de indruk dat de kerk opvallend voller is op zondag dan voor de fusie met 8 andere parochies. Ik ervaar het als een gemis dat Woord- en Communievieringen op een zaterdagavond in onze kerk nu verboden worden. Wim Veen, Leusden De visie van kardinaal Eijk is misschien catastrofaal, maar ook consistent. In zijn ogen draait alles om de correct uitgevoerde Eucharistie door priesters (bron en hoogtepunt). Overige vieringen zijn dan te vergelijken met fopspenen of zelfs bedrog. Er komen dus ook geen pastoraal werkers en vrijwillige parochiële voorgangers meer voor in zijn visie. Als er over 14 jaar nog 20 priesters zijn, dan dus ook maar 20 kerken open. Anders dan het manifest beweert, is dit geen einddoel van de kardinaal, maar een te verwachten tussenstand bij zijn pensionering. Onze kerk gaat in snel tempo kapot aan deze priestercentrale visie: De herders weiden zichzelf, en laten de schapen verloren lopen. Laurens Beerepoot, Bennekom; secretaris Vereniging MVR Bisschop Eijk verwacht blinde gehoorzaamheid maar doet zelf niet wat de Paus hem opdraagt. Hij is volkomen ongeloofwaardig. A.S. te B. We moeten een volkskerk blijven, dichtbij de mensen. Laten we erkennen dat iemand die niet celibatair leeft geen tweede rangs katholiek is, evenals vrouwen. Katholiek zijn is niet je knieën kapot bidden maar in naastenliefde met elkaar omgaan. Ton Hartman, Soest De kerk staat centraal in ons dorp. Jong en oud hechtten waarde aan onze kerk,ook de randkerkelijken. Als er werkelijk wat aan de hand is in ons dorp is de hele gemeenschap één in de kerk.het geeft ons dan steun dat we daar samen zijn. D.K. te B. Als de kerk niet juist inzet op democratische verhoudingen, gelijkheid man-vrouw, en kleine dragende geloofsgemeenschappen zal ze in mijn ogen geen enkele toekomst hebben. Dan zijn 20 kerken nog veel te veel voor het bisdom Utrecht. Ton van Gestel, Arnhem Stimuleer het inschakelem van leken voor de vieringen. J.K. te W. De gemeenschap is door de keuze van 1 parochiekerk uit elkaar gevallen. Velen hebben de moeilijke keuze gemaakt om geen deel meer uit te (willen) maken van een geloofsgemeenschap zoals deze nu vorm gegeven is. Er is een dicterende kerk ontstaan waar geen sprake meer is van vernieuwing en een verwijdering van de geloofsgemeenschap. Hans Bouwmeester, Apeldoorn

101 100 Vrouwen verdwijnen uit de kerk, terug naar de basis, ontmoeten, zorg om elkaar. H.B. Jammer dat het manifest veel te lang is. Hoofdzaken die de Paus moet horen: gelovigen, vaak op leeftijd, kunnen door de sluitingen en het beleid van het bisdom niet meer naar hun kerk toe en kunnen niet meer de communie ontvangen, hetgeen Nederlandse katholieken heel belangrijk vinden. De economie en de eucharistieviering staan centraal en niet de mensen. Tegelijk zijn de weinige priesters, die er zijn verregaand overbelast en hebben geen tijd meer voor zielzorg. Antoinette van Schaik, Wageningen Dit is onacceptabel, dit moet gestopt worden! Was er al sprake van verbondenheid met je eigen parochiegemeenschap, dan jaagt dit mensen nog sneller de kerk uit in plaats van erin! Tijd voor een modern fris nieuw beleid, opbouwend en modern leiderschap!! A.S. Kardinaal Eijk, kom uit uw zetel, kom van het pluche, ga het veld in, spreek onze jongeren aan. Ga in het voetspoor van St. Plechelmus en onze Paus Franciscus en verkondig het geloof. En wees gerust, wij laten onze kerk in ons midden, vandaag, maar ook morgen! Theo Lansink, Saasveld Daar waar Jezus de mensen opzocht, hanteren Eijk en consorten."je moet bij mij komen" om echt te geloven. Maar geloof geleiden is niet het bezoeken van de in het leven geroepen hoofdkerk. Geloof geleiden kan ook met soortgelijken of zoals je het ook kunnen noemt, gelijk getroffenen. Die bijeenkomsten zonder een pastoor doet mij veel meer goed dan het bezoek in een kerk, waar en gevoelloze aan het roer staat. Johan van Oort, Vianen Zeer begaan met het voortbestaan van lokale geloofdsgemeenschappen. H. Gordijn, Raalte Huidige beleid is de doodssteek voor de cohesie binnen de afzonderlijke geloofsgemeenschappen. Huidige beleid boycot tevens de oecumene in algemeen en plaatselijk in het bijzonder. Huidige beleid negeert alle kundige pastorale werkers. Huidige beleid is een verarming van muzikale vreugde door opheffen van kerkkoren. Huidige beleid is schoffering van alle 'beminde' gelovigen die financiële offers hebben gebracht voor 'hun' kerk. Huidige beleid is kortom: de kerk in korte tijd om zeep helpen. A.M. te D. De financien geven de doorslag bij de beslissing tot sluiting van de kerken. Vergeten wordt te melden dat niemand bereid is om de kerkbijdrage te betalen als er zo met hen wordt omgegaan. Of hebben ze dat nog niet begrepen? A.C. Rietvelt, Utrecht Wij willen de strijd aangaan als ter sprake komt het opheffen of sluiten van onze parochiegemeenschap St Willibrord in Vroomshoop. Door ons onder te brengen in een samenwerkingsverband heeft men ons onze identiteit afgenomen. Daardoor zijn wij overgeleverd aan oneigenlijke beleidsvormen en voelen wij ons gereduceerd tot onmondige gelovigen, hetgeen wij niet kunnen en willen accepteren. Wij zijn het helemaal eens met uw analyse en ondersteunen dit van harte. H.O. te V. Mijn grootste zorg is dat we in de zondagspreek niets, maar zeker te weinig horen van wat er speelt, terwijl de kerkganger hierop zit te wachten. Tevens zal de huidige twijfelaar bijna zeker afhaken. Hoe krijgen we de verloren generaties terug? G.S. te V. Zoals vaak in de kerk gaat het ook hier weer over ons maar zonder ons. Volgens paus Franciscus kunnen gelovigen ook in een garage bijeen komen. Als het maar in de buurt is. Gelovigen zijn van belang, niet de middelen. PHM Suijker en CW Suijker- Beuvens, Capella a/d IJssel

102 101 De kerk van vandaag kan niet leven met de kerk van gisteren. Zo preekte mijn overleden priesterbroer al in De Nederlandse bisschoppen willlen alles bij het oude houden en leven in hun pastorale benadering 60 jaar terug. Jezus vernieuwde alles en ik denk ook in evolutie van geloof en kerk zijn. De RK kerk zal ook in evolutie moeten denken en ik geloof dat deze Paus het weet. Ik ben van mening dat de teruggang wellicht veroorzaakt door het traditioneel denken juist hierdoor is bepaald. De gelovige mens zoekt en krijgt onvoldoende antwoord van de bisschoppen. G. Steverink, Oss Ik maak mij grote zorgen over het voortbestaan van vitale geloofsgemeenschappen. H. Koewijden, Ede Ik pleit ervoor dat, daar waar het financieel voor eigen gemeenschap mogelijk is, een kerk van een kleine geloofsgemeenschap, zeker op het platteland, open blijft. Een kerkruimte kan een plek zijn van ontmoeting; ontmoeting van elkaar en van Gods woord. Een plek van inspiratie en bemoediging. Ik hoop en bid dat het ook een plek is waar men begaanbare wegen zoek om verbonden te blijven met bisschop en allen die verantwoordelijkheid dragen in ons bisdom. Daarom steun ik jullie organisatie en het initiatief van Wim Gaalman uit Rossum. Thij Willems, Haaksbergen Onvoorstelbaar dat hij (Kard.E) in een decreet van zeven kantjes uitlegt waarom hij de kerk in Brummen sluit. Waarom gaat hij er niet naar toe om de eucharistie te vieren en dan de mensen uitleg geven? H.J.M. Rondeel, Vorden Op de een of andere manier moeten we als (kleine) geloofsgemeenschappen toch zien te bereiken dat we in onze dorpen zo mogelijk in de kerk of een deel daarvan kunnen blijven vieren en gedenken en zoeken naar kansen en mogelijkheden. Hetzelfde geldt natuurlijk voor kerken in de steden. M.K. te L. Niet afbouwen waar alles nog prima functioneert in de locatie! M.H. te B. Het is mijn overtuiging dat het bepalende van een geloofsgemeenschap niet de ongehuwde priester en de door hem geleide Heilige Eucharistie zijn, maar de gemeenschap van mensen die iets met elkaar hebben, het geloof willen delen, samen dienstbaar betrokken zijn op de mensen in de wijk waarin zij wonen en dit geregeld met elkaar vieren. Ik houd ervan als die viering de traditionele Maaltijd des Heren, is, de Eucharistie dus. De katholieke Kerk verkeert in een noodsituatie. We lopen een paar honderd jaar achter met het beleid van de kerkleiding dat alleen ongehuwde mannen het priesterschap mogen uitoefenen. Zolang die noodsituatie duurt, geldt: "nood breekt wetten. Daarom heeft momenteel iedere parochie het recht om - in de weekeinden dat er geen ongehuwde priester beschikbaar is - zelf te bepalen wie er voorgaat in de viering van de maaltijd des Heren: man of vrouw, gewijd of niet gewijd, gehuwd of ongehuwd. Ieder met enig inzicht weet dat een geloofsgemeenschap zoals ik die hierboven met enkele woorden karakteriseer, slechts een beperkte omvang kan hebben. Wie hierover aarzelt, raadplege een socioloog. Als voor een geloofsgemeenschap de kosten voor haar kerkgebouw te hoog zijn, zelfs als het gebouw door de week voor andere activiteiten verhuurd wordt, en als het bisdom de gemeenschap niet kan of niet wil ondersteunen op financieel gebied, dan zal het vaak een oplossing zijn als die gemeenschap voor haar vieringen een ander gebouw of een kerkgebouw van de PKN huurt. Dit liever dan fuseren met andere parochies. Primair is dat de geloofsgemeenschap die in een wijk dienstbaar is, intact blijft. Jaap van Eekelen, em.priester De samenvoeging van kerken en het beperken van het toedienen van sacramenten en erediensten tot een enkele kerk, maakt deelname voor vele gelovigen moeilijk of onmogelijk. Bejaarden, en mensen met jonge kinderen zijn niet zo mobiel. Laat mensen naar de kerk kunnen in hun eigen wijk en de kerk verbonden blijven met de buurt. Het beleid dat

103 102 nu in door kardinaal Eijk wordt gevoerd verwoest structuren, waarna het vertrouwen in de RK kerk af zal nemen door gelovigen die zijn blijven geloven tot nu toe. Dat is zonde. Suzanne Jansen We moeten uitgaan van de lokale geloofsgemeenschappen. Zij zijn de basis én (mede) het doel. Voor hen moet er letterlijk en pastoraal ruimte zijn. Geloven is veel meer dan alleen de eucharistie vieren. Parochie is veel en veel meer dan de gewijde voorganger. Bert Beuving In het doen en laten van onze regionale kerk zien we weinig terug van de blijheid, hoop en vooral de liefde die het christendom naar onze mening moeten kenmerken. Het eerder te gaan om het consolideren van macht. Wij oudsten (75) maken ons ernstig zorgen om onze eigen geloofsbeleving en die van onze kinderen en de opvolgende generaties. Zij stellen dat ze hun kinderen ( onze kleinkinderen dus) niet durven en willen toevertrouwen aan de huidige kerkelijke machthebbers. Daarom zullen ze geheel uit het zicht van de Kerk raken. De kerk van Jezus Christus zonder compassie verliest haar geloofwaardigheid mede door de gebeurtenissen rond corrupte, misbruik en dogmatiek. en zal in de huidige vorm elke plaats in de harten en gedachten van mensen verliezen. Het behoeft geen betoog dat door dat verlies de positie van de zich ernstig manifesterende Islam en andere missionerende genootschappen worden bevoordeeld. Tenslotte leven we niet meer in de duistere middeleeuwen met haar Prinsen, keizers en hertogen. Het machtsspel in " ons" bisdom is een gevaar voor ons, onze Kerken en zeker ook voor onze maatschappij. We vragen aan de Paus die heeft gesteld dat het voor de clerus tijd wordt om tussen de mensen te gaan leven om wijsheid en een voor iedereen duidelijke boodschap die met de liefde van Jezus overeen komt. Amen. A.H. Saris, Denekamp

104 103 Bijlage 2: Overzicht ontvangen handtekeningen steunbetuiging NOODKREET AAN PAUS FRANCISCUS Heilige Vader, Hierbij richten wij ons tot U in diepe bezorgdheid over het catastrofale proces van kerksluiting en opheffing van plaatselijke geloofsgemeenschappen, dat zich voltrekt in de Nederlandse kerkprovincie. Kardinaal Eijk neemt in dit proces het voortouw. Hij ziet maar één oplossing voor het probleem van te weinig priesters en het afhaken van de RKgelovigen: het sluiten van meer dan 300 kerken en het verzamelen van de gelovigen rond de overgebleven priesters (circa 20) in twintig zogenoemde eucharistische centra. Hij voorziet dat er in 2028 nog minder dan 20 megaparochies zijn in zijn aartsbisdom met ieder nog slechts één kerk en dat er meer dan 300 plaatselijke gemeenschappen zullen zijn opgeheven en grotendeels verdampt. Dus ook de nog vitale geloofsgemeenschappen. 0 Wij zijn zeer bezorgd en vrezen voor de sluiting nu of in de nabije toekomst van onze kerk en de opheffing van onze plaatselijke geloofsgemeenschap. We doen hierbij een dringend beroep op U om dit onheil af te wenden. 0 In ons geval is onze kerk ons al ontnomen en heeft de bisschop ons verboden om nog langer vieringen te hebben in onze eigen gemeenschap. Help ons dit onrecht te herstellen. Geloofsgemeenschap Plaats Parochie Aantal H. Geestkerk Eerbeek Franciscus & Clara, Twello 42 Martinus Epe Franciscus & Clara, Twello 38 H. Antonius Abt Loenen Franciscus & Clara, Twello 18 OLV ten Hemelopneming Klaarenbeek Franciscus & Clara, Twello 86 Onze Lieve Vrouw Bilthoven Martha en Maria parochie 224 St. Maarten Maartensdijk Martha en Maria parochie 128 Maria Koningin Baarn Martha en Maria parochie 58 Cosmas en Damianus Abcoude St. Jan de Doper, Vecht en Venen 296 Cosmas en Damanius Abcoude St. Jan de Doper, Vecht en Venen 56 Johannus de Doper Breukelen St. Jan de Doper, Vecht en Venen 55 OLV Tenhemelopneming Kockengen St. Jan de Doper, Vecht en Venen 65 Verrijzenisparochie Maarssenbroek St. Jan de Doper, Vecht en Venen 48 Maria Koninginkerk Deventer Lebuinus 201 GG. Plechelmus Saasveld Plechelmus, Oldenzaal GG. Drieëenheid Oldenzaal Plechelmus, Oldenzaal GG. Rossum Rossum Plechelmus, Oldenzaal 520 GG Plechelmus Deurningen Plechelmus, Oldenzaal 529 Citykerk, Het Stijger St, Rotterdam H. Johannes

105 104 Dominicus 86 GG. Emmaus (Tabor) Nieuwegein H. Drieëenheid 126 Joh. De Doper Montfoort H. Drieëenheid 15 n'herberg Noord Nederland div. parochies 19 Franciscus Xaverius Amersfoort Parochie OLV van Amersfoort 92 Ansfridus Amersfoort Parochie OLV van Amersfoort 86 St Angelus Amersfoort 5 st. Martinus Hoogland Parochie OLV van Amersfoort 91 Nicolaas/Monica Utrecht Ludgerusparochie 65 Antonius Utrecht Ludgerusparochie 87 Dominicus Utrecht Ludgerusparochie 40 Salvatorparochie Utrecht Ludgerusparochie 1 St. Jozeph Utrecht Ludgerusparochie 115 St Jacobus en Salvator Utrecht Ludgerusparochie 91 Paulusgemeenschap Utrecht Martinusparochie 109 Woensdaggroep De Steeg Levend Water, Dieren 15 De Steeg Levend Water, Dieren 123 Andreaskerk Brummen Levend Water, Dieren 243 H. Willibrord Drempt Levend Water, Dieren 35 Passim Huissen Dominicanen 45 st. Antonius Abt Lunteren z. Titus Brandsma Wag. 49 Maria Virgo Regina Bennekom z. Titus Brandsma Wag. 124 Brief van H.V. Bennekom z. Titus Brandsma Wag. 1 Salvatorkerk Veenendaal z. Titus Brandsma Wag. 2 OLV tenhemelopneming Renkum z. Titus Brandsma Wag. 103 St. Bernulphus Oosterbeek z. Titus Brandsma Wag. 121 St Cunera Rhenen z. Titus Brandsma Wag. 19 OLV Lourdes Doorweerth z. Titus Brandsma Wag. 12

106 105 St Jozef Heelsum z. Titus Brandsma Wag. Willibrordus Herveld e.o. Benedictus Elst Leonardus Oosterhout e.o. (Gld) Benedictus Elst St Jacobus de Meerdere Valburg Benedictus Elst St Benedictus Driel Benedictus Elst Maria geboorte Lent Benedictus Elst Corneliuskerk Den Hout Catharinaparochie Christus Hovenier Veldhoven st. Jozef OLV ten Hemelopneming Hattem Thomas à Kempis, Zwolle Thomas van Aquinopapiamento Zwolle Zwolle Thomas à Kempis, Zwolle Thomas à Kempis, Zwolle Bonifacius Biddinghuizen Norbertusparochie Agnietencentrum Elburg Norbertusparochie Pax Christi Lelystad Norbertusparochie Mauritius Silvolde Verrijzenisparochie Martinus Mechelen Verrijzenisparochie st. Cyriacus Hoonhorst Emanuel H. Paulus Raalte Heilig Kruis Christus Koning Vorden 11 Apostelen, Zutphen GG. st. Jozef Lochem 12 Apostelen, Zutphen 12 Apostelen Lochem 12 Apostelen, Zutphen Emmanuel Zutphen 13 Apostelen, Zutphen Maria ten Hemelopneming Borculo 12 Apostelen, Zutphen Individueel Fleringen San Salvatorgemeenschap s Hertogenbosch H. Pancratiusparochie Bartholomeuskerk Voorhout Parochie Sint Maarten GG H. Mauritius Silvolde Verrijzenisparochie

107 106 Megen Servatiusparochie H. Nicolaas Vollenhove H. Christoffel Willibrord Oldemarkt H. Christoffel St. Clemens Steenwijk H.Christoffel Schalkwijk Haarlem Moeder van de Verlosser Raad van Kerken Oosterhout/Doorwerth st. Franciscus Zaltbommel Fam. Kolenbrander H. Remigius Lithoyen H. Remigius Fam van Wee Venray G. Bruins Fam. Rentinck De Meern Licht van Christus Moeder van de Verlosser Haarlem, Schalkwijk Geloofsgemeenschap s Hertogenbosch H. Antonius Abt Enter st. Marcellinus Antonius in Beweging Best De Levensbron Bemmel Donatus GG Antonius van Padua Nijmegen H. Stefanus OLV ten Hemelopneming Maurik St. Suibertus, W-Betuwe GG H. Martinus Dommelen H. Willibrordus St. Servatius Megen H. Willibrordus M.J.M. de Vilder Lisse St.Jozef Zaandam St.Jozef Jonas Leerhuis Arnhem St. Sirkel Vianen/Everd/Leerda H. Drieëenheid m Ch. Middelhoff-Koot Amsterdam Christus Geboorte De Verrezen Christus Voorburg De Verrezen Christus Martinuskerk Cuijk Martinusparochie

108 107 Onze Lieve Vrouw Aalsmeer OLV Lourdes Eindhoven st Petrus Stoel Groenmarkt Kerk Haarlem H. Hart van Jezus Oss Petrus en Paulus Cothen Paus Johannes

109 108 Bijlage 3: De verwoesting van een bisdom: het masterplan van Kardinaal Eijk, Jozef Wissink (jan. 2015) In de laatste week van november gaf kardinaal Eijk in zijn Adventsbrief "Het geloof in Christus vieren en verbreiden in het derde milennium van de 21ste eeuw" inzage in zijn ideeën over wat er met de katholieke kerk in het aartsbisdom Utrecht zal gebeuren en wat er volgens hem moet gebeuren. Tegen 2028, het jaar waarin hij zijn ontslag moet aanbieden aan de paus vanwege het bereiken van de leeftijd van 75 jaar, heeft het bisdom naar alle waarschijnlijkheid nog 19 priesters, die pastoor van een parochie kunnen zijn. Dus mikt hij op 19 parochies en ook 19 kerken, die nog open zijn. Bij al te grote parochies kunnen er een paar extra kerken toegestaan worden. Als men bedenkt dat het aartsbisdom Utrecht op dit moment nog ongeveer 300 kerken in functie heeft, wordt de omvang van de operatie duidelijk. Het goede van de brief is, dat de kardinaal voor het eerst inzage geeft in wat hij denkt en er ook enige verantwoording van aflegt. Tot nu toe zei de bisdomstaf altijd dat de kerkbesturen van de parochies gaan over het beleid ten aanzien van het openhouden of sluiten van kerkgebouwen en dat het bisdom deze besluiten slechts bevestigt. Nu blijkt er toch een eigen visie mee te spelen en kan men de kerkbestuursleden geloof schenken, die verklaren dat er van hogerhand ook wel enige druk wordt uitgeoefend om tot een kerksluitingsbeleid te komen. Nu worden de contouren van het beleid inderdaad helder. De grondkeuze blijft dat de bisschop vooral en bijna uitsluitend aandacht heeft voor het voortbestaan van de eucharistische centra. Tegelijk is de status van de brief niet helemaal helder. Wanneer er kritiek komt, kan de aartsbisschop nog zeggen, dat het slechts een schets is van de kant waar het volgens hem naar toe gaat. Maar ondertussen neemt de druk toe om in de richting te werken die hier wordt aangegeven. Daarom behandel ik de brief toch als een beleidsmatige visie. De verantwoording van de bisschop is voor zijn stelling dat er uiteindelijk gestreefd moet worden naar een concentratie op ongeveer 20 á 30 kerken is, dat men bij handhaving van alle kerken inteert op vermogen en dan bij latere sluiting geen geld meer over heeft voor een doorstart. Daarom kan men beter nu snoeien, opdat latere bloei niet onmogelijk gemaakt wordt. Dat klinkt alleszins redelijk. Helaas is er meer aan de hand en zijn er alternatieven. Geen sociologie, geen goede theologie van de kerk en geen echt leiderschap Wanneer men een groot masterplan opstelt, moet men natuurlijk goede kennis hebben van wat de kerk op de verschillende plaatsen betekent. In kerkdorpen heeft het gebouw een veel centralere functie dan in menige stad. Daarnaast zijn de verhoudingen tussen de verschillende plaatsen op het platteland anders dan die tussen verschillende wijken in een stad. Dorpen hebben vriendschappelijke verhoudingen naar elkaar of leven in een al eeuwen durende strijd of competitie met elkaar. Dorpen zijn vaak rondom de kerk gecentreerd en oriënteren zich verder op de stad in de buurt; wijken van een stad zijn meestal op het centrum van de stad georiënteerd. Over de bereikbaarheid met het openbaar vervoer van de verschillende eucharistische centra lijkt nauwelijks nagedacht te zijn. Dat probleem geldt zowel voor de steden als voor het platteland. Men moet van al die omstandigheden weten, zeker wanneer men kerken wil sluiten. In dit hele plan blijkt van die kennis niets. Dan kan het gebeuren dat mensen uit boerendorpen er niet voor voelen, om naar het aangewezen eucharistisch centrum te gaan, omdat men de gemeenschap daar

110 109 als een arrogante gemeenschap ervaart: als we daar naar toe gaan, mogen we achter aansluiten. Wanneer op deze manier een hele serie dorpen of stadwijken hun kerk kwijt raakt en men komt niet naar het eucharistisch centrum, heeft het beleid in feite tot gevolg dat hele streken en wijken ontkerstend worden. De bisschop zal in dat geval de schuld aan de mensen geven, die blijkbaar niet katholiek genoeg zijn om voortaan te kerken in het door hem aangewezen gebouw. De wedervraag moet luiden, of hij niet veel te veel van zijn gelovigen vraagt. Het tweede probleem met dit masterplan is, dat het gedacht is vanuit een theologie van de kerk, die wezenlijke elementen van het tweede Vaticaans Concilie vergeten is. Het tweede Vaticaans Concilie bepaalde de kerk als gemeenschap van gelovigen: we delen hetzelfde geloof, dezelfde Heer en zo delen we in elkaars leven, zijn we broeders en zusters. Deze idee werd doorgetrokken in de bepaling van het nieuwe kerkelijk Wetboek, toen ook de parochie bepaald werd als een welbepaalde gemeenschap van christengelovigen, in een particuliere kerk (bisdom) duurzaam opgericht, waarvan de pastorale zorg aan een pastoor als eigen herder wordt toevertrouwd (CIC canon 515, 1). Wanneer men parochies fuseert tot een mega-parochie, is theologisch het meest bruikbare concept om de nieuwe situatie te beschrijven die van een gemeenschap van gemeenschappen. Wanneer men dat niet aanvaardt, blijkt men de omschrijving van de parochie als geloofsgemeenschap niet serieus genomen te hebben, want dan laat men bij de fusering plotseling geloofsgemeenschappen verdwenen zijn: ze zijn opgelost in de nieuwe "gemeenschap" (die slechts op kerkrechtelijke gronden zo kan heten, want sociologisch kan dat meestal nog nauwelijks). Wanneer men deze stelling zou verdedigen, openbaart men dat men het concept gemeenschap helemaal laat samenvallen met de regelingen rondom de juridische erkenning als parochie. Iets mag dan slechts een geloofsgemeenschap heten, wanneer de bisschop haar zo noemt. Dat lijkt me een voorbeeld van de kwaal van het juridisme, waarover Mgr. de Smedt van Brugge klaagde dat het een van de ziektes was waar de kerk voor Vaticanum II aan leed. Juridisme is niet, dat men het kerkelijk recht van belang acht, want dat hoort men ook te doen, maar dat men het recht tot het een en het al van het kerk-zijn maakt, zodat men alle kerkelijke werkelijkheden uiteindelijk telkens herleidt tot rechtscategorieën. Als men de nieuwe parochies niet bepaalt als "gemeenschap van gemeenschappen" wordt het concept gemeenschap een kwestie van bisschoppelijke decreten. Maar wanneer de parochie een gemeenschap van gemeenschappen is, dient men ook alles op alles te zetten, om deze gemeenschappen levende geloofsgemeenschappen te laten blijven en (telkens opnieuw) worden. Tot de vitaliteit van geloofsgemeenschap zijn hoort het samen bidden, overleggen, leren en van dienst zijn aan elkaar en aan de bredere gemeenschap van dorp of wijk. Voortijdige kerksluitingen lijken daar niet dienstbaar aan. Het derde bezwaar tegen de tekst van kardinaal Eijk is, dat ze niet ondersteund wordt door een leiderschap dat past bij de sociologische en theologische aard van de kerk. Bij de sociologische aard denk ik aan het gegeven dat we als kerk steeds meer een vrijwilligheidkerk zijn: we zijn geen lid meer omdat collectieve verbanden waar we deel van uitmaken ons daartoe dwingen, maar omdat we het in vrijheid willen. Theologisch gezegd, omdat Gods genade onze wil bevrijd heeft tot een liefde die deze gemeenschap beaamt. Dat klopt met het theologische gegeven dat de Kerk een gemeenschap is van mensen, die door doop en geloof de Geest ontvangen hebben. Daar past een stijl van leiderschap bij die principieel dialogaal is, bereid tot luisteren naar wat de Geest ons via medegelovigen te zeggen heeft.

111 110 Al toen het ging om het aanwijzen van de eucharistische centra, maar zeker bij processen van sluiting van kerkgebouwen moet de gemeenschap gehoord worden. En wanneer er een offer gevraagd wordt, moet de noodzaak ervan getoond worden en moeten mensen er als het ware toe verleid worden dit offer te brengen. Beleidsmakers doen er dan ook altijd goed aan om de nodige flexibiliteit te betrachten bij dit soort zaken. Er is een midden tussen alles afwachten, tot men vanuit de basis met voorstellen komt aan de ene kant en kant en klare plannen van bovenaf aan de andere kant. Bij een dialogale leiding kan in het proces blijken dat bepaalde gemeenschappen niet vitaal genoeg zijn om min of meer zelfstandig voort te bestaan. Maar in dat proces krijgen mensen de tijd om te rouwen over wat verloren gaat, om nieuwe perspectieven te gaan zien en bereidheid tot nieuwe stappen te verwerven. Wanneer een gemeenschap de indruk krijgt, dat zij en haar legitieme belangen serieus genomen worden, blijkt er vaak ook grote offerbereidheid te zijn. Maar wanneer de indruk ontstaat, dat ze niet serieus genomen worden, mogen beleidsmakers zich de woorden van Paulus aantrekken: Vaders, verbittert uw kinderen niet. (Ef. 6,4) Wanneer het leiderschap slechts tekentafels en decreten kent, wanneer het met andere woorden dictatoriale trekken krijgt, raken mensen verbitterd. Daar moeten zij tegen vechten, maar wee degene, door wie Gods kinderen verbitterd raken. Reeds bij het aanwijzen van de eucharistische centra heeft het zich gewroken, dat het zonder echt overleg is gebeurd. Als argument hanteerde men toen, dat overleg ter plaatse over deze zaken veel conflicten zou kunnen opleveren vanwege de tegengestelde belangen. Daar zit wat in, maar de rekening krijgt men nu gewoon wat later. Van een aantal pastorale teams heb ik vernomen, dat men de geloofsgemeenschap van het eucharistisch centrum de moeilijkste gemeenschap van de hele parochie vindt. In dat geval is te vrezen dat deze gemeenschap ook niet de meest gastvrije is naar de andere gemeenschappen toe en omgekeerd dat de andere geloofsgemeenschappen ook niet graag naar die gesloten gemeenschap toe zullen gaan. Het is te vrezen dat de eucharistische centra hetzelfde lot te wachten staat als de andere kerkgebouwen. De achterliggende agenda: klerikalisme In het stuk van kardinaal Eijk wordt het aantal eucharistische centra zo bepaald dat elke kerk van deze aard een pastoor heeft, die bijgestaan wordt door eventueel een medepriester en door lager opgeleide onbezoldigde diakens, catechisten en andere vrijwilligers. Voor het wegvallen van de pastorale werkers en werksters en bezoldigde diakens worden financiële redenen gegeven. Toch lijkt er ook iets anders de agenda te bepalen. Wat er door de aanwezigheid van pastorale werkers en werksters op liturgisch gebied is ontstaan moet afgeschaft worden: als er kerken open blijven, waar geen priester aanwezig kan zijn, blijft er een vraag naar Woorddiensten of Woord-en-Communievieringen en deze leveren ongewenste concurrentie voor de priester en de eucharistie op. Dit staat allemaal niet met zoveel woorden in de brief van kardinaal Eijk, maar voor de aanwezigheid van dit motief als achterliggende reden voor het hele plan zijn twee redenen te noemen. De eerste reden is natuurlijk de overeenkomst in getal tussen het gewenste aantal open kerkgebouwen en het geschatte aantal priesters in De andere reden is dat kardinaal Eijk in de afgelopen tijd niet alleen de toeleiding voor pastorale werkers en werksters voor nieuwe kandidaten heeft beëindigd, maar dat hij ook besloten heeft deze pastorale beroepskrachten na hun pensionering niet meer op te nemen in de adreslijst van het aartsbisdom, waar allen die werkzaam zijn in het aartsbisdom vermeld stonden, inclusief de gepensioneerde medewerkers in het pastoraat. Wanneer ik in de toekomst een oude collega-pastoraal-werker wil bellen, moet ik een oude adreslijst bij de hand hebben.

112 111 Daarnaast heeft hij besloten om de pastoraal werkers en werksters ook niet meer uit te nodigen voor de bijeenkomsten van de emeriti. Er is geen enkel theologisch argument voor deze stappen, behalve het tonen dat hij niet van deze krachten houdt. De kardinaal geeft slechts een maatschappelijk argument: ik heb geen andere relatie tot deze mensen dan een contractuele arbeidsrechtelijke. Dat zij gedoopte medegelovigen zijn, die vaak grote verdiensten hebben voor ons bisdom blijkt geen reden voor een wat hartelijker benadering. In de maatschappij zijn er zelfs industriële bedrijven die een humaner benadering van hun personeel hebben, zodat men oudwerknemers als bevriend netwerk van het bedrijf behandelt. Vanuit de sociale leer van de kerk is dat ook toe te juichen. Maar voor de kerk lijken lagere normen te gelden. De bisschop wil met andere woorden de functie van pastoraal werker en werkster onaantrekkelijk maken en hun geschiedenis uitwissen. Misschien hoopt de kardinaal zelfs dat ze naar andere bisdommen vertrekken, zodat hij eerder van het probleem af is. Ik noem deze benadering klerikalistisch. Klerikalisme is niet dat men het gewijde ambt hoog heeft, want die hoogachting is gepast. Het gaat per slot van rekening om een sacrament in de kerk. Klerikalisme is wel, dat de verhoudingen binnen de kerk omgekeerd worden. Het gewijde ambt staat ten dienste van het gemeenschappelijk priesterschap van alle gelovigen. Maar wanneer heel het functioneren van de kerk ten dienste komt te staan van de gewijde ambtsdragers, heet dat klerikalisme. In dit geval lijkt het erop, dat het aartsbisdom Utrecht opgeofferd wordt aan zijn priesters. De ontkerstening van het aartsbisdom Utrecht Van enkele jongere priesters die ervaring hebben met het sluiten van kerkgebouwen heb ik vernomen, dat men met het sluiten van een kerk ook 90% van de aldaar kerkenden kwijt raakte. Dus slechts 10% kwam ertoe om de overgang naar een ander kerkgebouw te maken. Dat gold zowel voor de stad als voor het platteland. De cijfers zullen misschien per plaats en per parochie verschillen, maar de indicatie moet een mens op zijn minst doen schrikken. De motieven van de wegblijvers zijn divers. Soms kan men fysiek de nieuwe kerk maar moeilijk bereiken: bedenk dat de populatie van de kerkgangers overwegend uit ouderen bestaat. Soms is men woedend, omdat men zich al gemeenschap niet serieus genomen voelde. Soms voelt men zich in de kerk, waar men naar toe gedirigeerd wordt, helemaal niet thuis. Ook daar kunnen de redenen variëren. De nieuwe kerk kan een kerk van de wat hogere middenklassen zijn, terwijl men zelf arbeider is of is geweest (vergelijk de situatie in Beverwijk); soms is de nieuwe kerk conservatiever dan men gewend is of veel kouder en groter. De reactie van kardinaal Eijk zal ongetwijfeld zijn, dat de zondagsplicht boven al deze motieven uit moet gaan. Dit klopt inderdaad en de grote heiligen zijn er in hun leven in geslaagd door veroordeling en minachting van anderen heen en in volle eenzaamheid trouw vast te houden aan de kerk. Maar wie bereid is alleen de grote heiligen over te houden, is een sektariër, die de barmhartigheid van Jezus jegens de scharen mist. Ondertussen dreigt dus een totale ontkerstening van hele streken van ons aartsbisdom. Misschien dat om die reden onze collega Henk van Doorn mensen in een column in OverEen de aanbeveling gaf om, als ze er niet in slaagden de overgang naar de grote parochiekerk te maken, zich bij de plaatselijke protestantse gemeente te vervoegen. Ik denk dat hij dat advies terecht geeft: het is beter dat mensen het christelijk geloof behouden door affiliatie aan de protestantse kerk dan dat ze het geloof verliezen. Op de site van het aartsbisdom lees ik nu een stuk, waarin hij min of meer zijn excuus lijkt aan te bieden: hij moet nu

113 112 zeggen, dat hij de eucharistie en de zondagsplicht zeer hoog heeft (wat hij natuurlijk ook tevoren al deed) en dat hij de protestantse eredienst niet van gelijke waarde acht als de eucharistie. Er lijkt hem gezegd te zijn: trek je suggestie in dat katholieken troost mogen zoeken bij de protestantse kerk, wanneer hun de gang naar het eucharistische centrum onmogelijk of moeilijk is. Het is voldoende hen erop te wijzen dat het hun zondagsplicht is om naar de kerk te gaan, waar de eucharistie gevierd wordt. Het pastorale oogmerk van Henk van Doorn moet wijken voor het juridisme van de bisschop en zijn staf. Misschien zien we hier ook iets van het oude katholieke triomfalisme terug: dat was de derde ziekte, die volgens Mgr. de Smedt door tweede Vaticaans Concilie bestreden moest worden. Alternatieven Laat ik voorop stellen, dat de situatie van de kerk in ons land en ook in ons aartsbisdom uiterst zorgwekkend is. We bevinden ons in een krimpsituatie, omdat we er niet in geslaagd zijn de schoonheid, goedheid en waarheid van Jezus Christus te laten zien aan nu al een aantal generaties. Daardoor wordt de kerkelijke populatie steeds grijzer en vermindert het zelfdragend vermogen van de plaatselijke geloofsgemeenschappen. Verder is het getal van de priesters inderdaad minimaal. Dat er dan ook financiële zorgen zullen ontstaan, waar ze er nog niet zijn, lijkt ook duidelijk. In die zin moeten we de globale situatieschets van kardinaal Eijk onderschrijven. In het beleid van het aartsbisdom voor kardinaal Eijk zette men daarom in op missionaire, innovatieve projecten en op de vorming van pastoraatsgroepen voor pastorale nabijheid ter plaatse. Beide dingen komen ook in de tekst van kardinaal Eijk voor, maar nu lijken het eerder taken van het pastoraat vanuit het overgebleven eucharistisch centrum dan dat ze gezien worden als dingen die de gemeenschap ter plaatse realiseert. Bovendien moet men een koude sanering eerder anti-missionair noemen. Als de kerk de opa's en opa's laat vallen als een baksteen, begaat men jegens hen een zonde die tot de kleinkinderen toe herinnerd blijft worden. Uit de aard van mijn kritiek zal duidelijk zijn, welk ander beleid ik zou voorstaan. Voor mij weegt de theologische kritiek het zwaarst. Ik doel daarmee op het feit, dat de idee van de lokale geloofsgemeenschap als de grond waarop de kerk stoelt niet serieus genomen wordt. Daar wordt het hart van de ecclesiologie van Vaticanum II getroffen. Juist via plaatselijke geloofsgemeenschappen is de kerk nabij aan de mensen. Ten aanzien van dit punt denk ik aan twee dingen. De eerste is dat het zaak zal zijn, met alle plaatselijke geloofsgemeenschappen in dialoog te gaan over wat men zelf ervaart als sterktes en zwaktes. Op welke manieren realiseert zich kerk in de eigen wijk of het eigen dorp? Wat gebeurt er aan catechese, burenhulp, gezamenlijke feesten, geloofsgesprekken, armenzorg, solidariteit met de bredere gemeenschap? Wat kan en wil men volstrekt behouden? Wat kan men niet meer aan? Waar zijn er zelfs kansen voor nieuwe ontwikkelingen? Ik bedoel dit als een vorm van wat wel heet "waarderend onderzoek", maar daarmee ook als onderdeel van een proces, waarin het ook tot ingrijpende organisatorische besluiten kan komen. Het zou een soort conciliair of synodaal proces zijn, al wil ik daarmee nog niets over de gewenste juridische vormgeving zeggen. Ik denk, dat de geloofsgemeenschappen, wanneer ze ervaren serieus genomen te worden, in staat zijn tot een gelovig realisme en ook tot echte offers bereid zijn. Het tweede punt is, dat men respect heeft voor het morele eigendomsrecht van de geloofsgemeenschappen op hun kerkgebouw. Momenteel zijn alle gebouwen eigendom van de uit de fusie voortgekomen mega-parochie. Gelden uit eventuele verkoop gaan dan ook naar de mega-parochie. Het is terecht dat

114 113 dorpen en wijken dit als regelrechte diefstal ervaren, ook al is het dat juridisch niet. Wanneer een kerkgebouw te duur is om nog slechts voor de eredienst gebruikt te worden, zou men met de plaatselijke geloofsgemeenschap kunnen overleggen, of er een plaatselijke vereniging of stichting zou kunnen worden opgericht, aan wie de exploitatie zou kunnen worden toevertrouwd, zodat er geen extra kosten voor de grote parochie ontstaan. Het zal dan zaak zijn om het aan de ene kant mogelijk te laten blijven dat er in de kerken eredienst mogelijk blijft (huwelijksvieringen, begrafenissen, rozenkransgebed, gebedsbijeenkomsten op zondagen en bij speciale gelegenheden enzovoorts) en er aan de andere kant ook ander gebruik van de kerk gemaakt kan worden, zoals voor concerten, toneel, bibliotheek, buurthuis, mortuarium enzovoorts. Men moet dan wel wat flexibeler zijn dan men in de Willibrorduskerk in Utrecht geweest is. Op sommige plaatsen wordt er over bepaalde mogelijkheden nagedacht, bijvoorbeeld om de kerk tot een diaconaal centrum te maken, waar bijvoorbeeld de voedselbank gevestigd is, maar waar men ook kan vergaderen. Juist dan wil men toch graag dat een kapel gebedsruimte blijft. Het diaconale vraagt daar om: het is immers niet alleen maar sociaal werk, maar kerntaak van kerk-zijn. Het lijkt me bovendien mogelijk om via projecten pastoraal werkenden te kunnen aantrekken, die zich bekwamen in het begeleiden van processen naar verdergaande eenwording van de grote parochie en naar het vinden van nieuwe vormen van evenwicht tussen het eucharistisch centrum en andere vormen van kerk-zijn binnen de parochie. Het kan zijn dat het eindresultaat dan toch in de buurt komt van wat kardinaal Eijk voorstelt, maar dan gebeurt het niet vanaf de tekentafel en niet met een klerikalistische agenda, maar als een vorm die groeit vanuit de omgang met de problemen van onze kerk. Op deze wijze wordt ook voorzien in de nodige sociologische kennis van de diverse verhoudingen tussen de verschillende groepen en geloofsgemeenschappen. De grootste vraag zal die naar het vereiste leiderschap zijn. Binnen onze huidige cultuur, waarin ook de gelovigen delen, zal dat een dialogaal leiderschap moeten zijn, dat aan een proces leiding kan geven, waarin er een heen en weer is tussen de verschillende niveaus van de kerk: de bisdomstaf, de pastorale teams, de kerkbesturen en de verschillende lokale geloofsgemeenschappen. De grote vraag is, of de bisschop hiertoe in staat is. Zijn stijl is meer die van de interim-manager, maar die kunnen alleen zo functioneren, wanneer ze binnen enkele jaren weer weg zijn om plaats te maken voor meer normale wijzen van met elkaar omgaan. De situatie van de kerk in Nederland is nijpend. Daarom komt tenslotte toch de vraag weer op, of het niet mogelijk is om met collega-bisschoppen aan Rome de vraag voor te leggen, of de criteria voor de priesterwijding versoepeld kunnen worden, zodat op zijn minst de priesterwijding van viri probati toegestaan wordt. Het is toch beter om aan een kerkelijke regel te morrelen (hoe dierbaar het celibataire leven mij zelf ook is) dan om hele geloofsgemeenschappen op te offeren. Binnen de Nederlandse situatie is daarbij het minst verregaande voorstel, dat de praktisch Theoloog Paul Zulehner samen met bisschop Lobinger heeft voorgesteld en dat hij aan Benedictus XVI heeft doen toekomen op onze situatie van toepassing. Zulehner stelt voor om tussen twee typen priesterschap te onderscheiden: de Pauluspriester en de Korinthepriester. Het eerste type is het missionaire en gemeentestichtende type; het tweede is een voorganger-leider ter plaatse. Zulehner stelt voor om voor dit tweede type vrijwilligers ter plaatse te wijden, die binnen de plaatselijke gemeenschap gezag genieten vanwege hun wijsheid en bindende kracht. Voor dit tweede type zou dan de celibaatseis moeten vervallen.

115 114 Bijlage 4: Antwoord van bisdom aan Jozef Wissink (7 januari 2015) Priester Wissink maakt van kardinaal Eijk zondebok Kardinaal Eijk heeft eind november in een brief getiteld Het geloof in Christus vieren en verbreiden in het derde decennium van de 21ste eeuw geschetst hoe hij denkt dat het Aartsbisdom Utrecht ervoor staat als hij in 2028 met emeritaat gaat. Het is een somber stemmend beeld: kardinaal Eijk verwacht dat er nog ongeveer twintig parochies met één of twee kerkgebouwen per parochie zullen zijn. Hij baseert zich daarbij op prognoses wat betreft aantallen gelovigen en beschikbare financiële middelen. Daar laat kardinaal Eijk het niet bij: hij beschrijft ook de taken van die parochies (kerntaken, nabijheid, innovatief pastoraat) en benadrukt dat hij geen profeet is de uiteindelijke toekomst ligt in de gezamenlijke handen van de gelovigen van het Aartsbisdom Utrecht. Priester en emeritus-hoogleraar praktische theologie Jozef Wissink schreef een uitgebreide reactie op deze toekomstverwachting. Daarin gaat hij er meteen met een gestrekt been in. Dat blijkt al uit de veelzeggende titel De verwoesting van een bisdom: het masterplan van kardinaal Eijk. De al ruim vier decennia bestaande trend van ontkerkelijking en het daardoor onontkoombare proces van kerksluiting zal diepe sporen achterlaten in het Aartsbisdom Utrecht. Waar kardinaal Eijk er in zijn brief juist expliciet voor waarschuwt geen schuldigen te zoeken voor de kerkelijke terugloop, heeft Wissink in de boodschapper van het slechte nieuws kardinaal Eijk de ideale zondebok gevonden. Deze zondebok moet boeten en Wissink velt als zelfbenoemde rechter het oordeel: schuldig. Maar zoals gebruikelijk in het zondebokmechanisme is ook bij Wissink de waarheid het eerste slachtoffer. Zijn gehele reactie van zes pagina s leest als een optelsom van verdraaide feiten, overdrijvingen en verzinsels die steeds ten dienste staan van de beschuldiging dat kardinaal Eijk met zijn masterplan het Aartsbisdom Utrecht verwoest. Wissink noemt de brief van kardinaal Eijk zijn Adventsbrief. De brief werd weliswaar in de Adventsperiode verspreid, maar is géén Adventsbrief. Een dergelijk schrijven thematiseert immers de verwachtingsvolle tijd in de aanloop naar Kerstmis. Deze notitie werd geschreven als gespreksstof voor de werkbezoeken die de bisdomstaf begin december bracht aan de respectievelijke cura s in de drie vicariaten (waarvan deel uitmaken alle priesters, diakens en pastoraal werk(st)ers die werken met een zending en benoeming van de aartsbisschop van Utrecht). Wissink maakt overigens geen deel uit van een cura. Wat hij mogelijk niet weet of in ieder geval niet in zijn beschouwingen betrekt, is dat de gesprekken in de cura s verliepen in een heel goede en constructieve sfeer. Zowel de analyse als de zorgen die de aartsbisschop in zijn brief formuleert, werden door de werkers in het pastoraat breed gedeeld en er werd met instemming gesproken over het toekomstperspectief dat in de brief wordt geschetst. Vervolgens is de brief breed verspreid binnen de parochies. Wissink leest in de brief van kardinaal Eijk een visie over kerksluiting en daarmee gepaard gaande druk in de richting van parochiebesturen. Die besluiten of en welke kerken zij aan de aartsbisschop voordragen om aan de goddelijke eredienst te worden onttrokken. Wissink ziet nu bewijzen dat kardinaal Eijk ze daartoe onder druk zet. Op grond van die fundamentele maar voor hem helaas foutieve aanname behandelt hij de brief als een beleidsmatige visie. Maar zelfs tussen de regels door is in de brief van kardinaal Eijk geen druk te ontwaren. Hij schetst slechts de realiteit en een daaruit voortvloeiend toekomstbeeld. De enige druk die de bisdomstaf een parochiebestuur oplegt, is dat er niet jaren achtereen forse begrotingstekorten mogen zijn, omdat er dan voor de generatie na ons niets overblijft. Hoe dat begrotingstekort wordt weggewerkt, is een verantwoordelijkheid van het parochiebestuur, die dat doet in goed overleg met het economaat van het aartsbisdom. De zorg van kardinaal Eijk om de toekomstige generaties afdoen als druk om tot kerksluiting te komen, is een gotspe. Het getuigt juist van slecht rentmeesterschap als wordt verzuimd aan parochies te vragen tijdig maatregelen nemen om tot begrotingsevenwicht te komen. Kardinaal Eijk voorziet zoals gezegd dat er in het jaar dat hij met emeritaat gaat nog zo n twintig parochies over zijn. Volgens Wissink is dat getal gebaseerd op het gegeven dat het

116 115 bisdom dan naar alle waarschijnlijkheid nog 19 priesters heeft, die pastoor van een parochie kunnen zijn. Die aanname is niet alleen nergens terug te vinden in de brief van kardinaal Eijk, maar is ook onjuist. Kardinaal Eijk komt tot het aantal van bijna twintig door de reeds ingezette afname van mensen en middelen daaronder vallen priesters maar ook gelovigen, vrijwilligers en financiën. Door de priester af te zonderen, fabriceert Wissink de opmaat van één van volgende beschuldigingen: kardinaal Eijk bezondigt zich aan klerikalisme. Dat pastoraal werk(st)ers in toenemende mate onbetaalbaar worden voor parochies neemt hij dan ook niet zonder meer aan, al staat het door hem geschetste complot (ze staan kerksluiting in de weg omdat ze alternatieve vieringen verzorgen) niet met zoveel woorden in de brief van kardinaal Eijk. Dat iets er niet staat is voor Wissink geen beletsel, dan verzint hij er wel wat omheen. Per slot van rekening was zijn vakgebied niet de exegese. Daarbij maakt hij gretig gebruik van het werkwoord lijken, dat veelvuldig voorkomt in zijn schrijven. Daarmee kun je iets beweren en toch een slag om de arm houden. Volgens Wissink is kerksluiting in dorpen onverantwoord. Ooit heeft hij bij het vak sociologie geleerd dat de verhouding tussen dorpen anders is dan die tussen stadswijken. Zo willen inwoners van boerendorpen vaak niet naar het Eucharistisch centrum, omdat de gemeenschap daar bijvoorbeeld als arrogant wordt ervaren. Ook gebrekkig openbaar vervoer is reden om de dorpskerken open te houden. De kardinaal vraagt teveel van gelovigen als hij verwacht dat ze over zulke bezwaren heenstappen. Wissink kent de reactie van kardinaal Eijk al: de zondagsplicht moet boven al deze motieven uitgaan. Dit klopt volgens Wissink, maar alleen de grote heiligen zijn er in hun leven in geslaagd door veroordeling en minachting van anderen heen en in volle eenzaamheid trouw vast te houden aan de kerk. Ronkende retoriek, maar de werkelijkheid is weerbarstiger. Als van oudsher boerenbisdom heeft het Aartsbisdom Utrecht een overweldigend aantal dorpskerken. Kerken waarvan een aantal (net als sommige stadskerken) kampt met een sterk teruglopend kerkbezoek, hoge onderhoudskosten, dalende inkomsten en een schreeuwend tekort aan vrijwilligers. Parochiebesturen kunnen het zich niet permitteren om een kerkgebouw pas te sluiten als de laatste gelovige er zijn of haar uitvaart heeft gehad. Wissink verwijt de kardinaal de lat voor de gelovigen te hoog te leggen als hij ze vraagt naar een andere kerk te gaan voor een Eucharistieviering. Maar het door Wissink in zijn schrijven meermalen instemmend aangehaalde Tweede Vaticaans Concilie heeft niet voor niets benadrukt dat de Eucharistie bron en hoogtepunt is van heel het christelijk leven. Om daarvoor te moeten reizen en aan te sluiten bij een nieuwe (maar rooms-katholieke en dus ook vertrouwde) gemeenschap vraagt geen heiligheid, zoals Wissink beweert. Het vraagt wel om het eigen christelijk leven serieus te nemen en menselijke tekortkomingen als vermeende arrogantie te overwinnen. Van geloofsgemeenschappen van wie de kerk open blijft, wordt overigens ook iets gevraagd: een open en verwelkomende houding. Met een verwijzing naar het al genoemde Tweede Vaticaans Concilie houdt Wissink een pleidooi voor de gemeenschap van gelovigen die elkaars leven delen. Dat is dan wel de parochiegemeenschap zoals die vóór de parochiesamenvoeging bestond: rondom het eigen kerkgebouw. Dat gemeenschapsgevoel uitvergroten tot de huidige en toekomstige parochieomvang gaat tegen de geest van het Tweede Vaticaans Concilie in, aldus Wissink. Volgens hem behoort tot de vitaliteit van de geloofsgemeenschap het samen bidden, overleggen, leren en van dienst zijn aan elkaar en aan de bredere gemeenschap van dorp of wijk. Voortijdige kerksluitingen lijken daar niet dienstbaar aan. Helaas geeft Wissink nergens in zijn zes pagina s tellende epistel aan wanneer sprake is van tijdige kerksluitingen. Daar zit het probleem. Als emeritus-hoogleraar zonder (pastorale) eindverantwoordelijkheden geeft hij gratis meningen, die echter klinken als de muziek op de Titanic. Mooi gespeeld, maar de opdoemende ijsberg wordt er niet kleiner door. Niemand zal beweren dat een gemeenschap die vaak al meer dan honderd jaar bestaat moeiteloos opgaat in een groter geheel. Maar er bestaat zoiets als een kritische ondergrens; dan wordt zo n geloofsgemeenschap te klein en kan ze haar taken niet meer

117 116 uitvoeren. Daar gaat geen wervende kracht van uit. In zulke gevallen kan krachtenbundeling uitkomst bieden. Een volgend verwijt van Wissink aan het adres van kardinaal Eijk is een gebrek aan leiderschap dat past bij de sociologische en theologische aard van de kerk. Die door Wissink gewenste leiderschapsstijl is dialogaal, zeker bij processen van sluiting van kerkgebouwen moet de gemeenschap gehoord worden. En wanneer er een offer gevraagd wordt, moet de noodzaak ervan getoond worden en moeten mensen er als het ware toe verleid worden dit offer te brengen. Hier bereikt de verdraaiing van de feiten een hoogtepunt. Op de eerste plaats zijn het de parochiebesturen die besluiten om de aartsbisschop van Utrecht te verzoeken een kerk aan de goddelijke eredienst te onttrekken en niet de aartsbisschop. Dat weet Wissink best. En om juist hier een dialogale leiderschapsstijl te garanderen, heeft de bisdomstaf een procedure ontwikkeld met voorwaarden waaraan parochiebesturen zich bij de voorbereiding van deze ingrijpende besluiten moeten houden. In de procedure zijn onder meer hoorzittingen voorzien. Een veelzeggend citaat uit deze procedure: Eenzelfde zorgvuldigheid is nodig als het gaat om de lokale geloofsgemeenschap. Het sluiten van het kerkgebouw raakt immers haar toekomst. Het is daarom van belang om met de geloofsgemeenschap in gesprek te gaan en in overleg met haar te zoeken naar een nieuw perspectief. Dit overleg kan ook gevolgen hebben voor de geloofsgemeenschap rondom de kerk, waar de geloofsgemeenschap die het eigen kerkgebouw verliest, een nieuw kerkelijk thuis dient te vinden. Wellicht dat dit in meerdere gevallen het eucharistisch centrum zal zijn. Maar ook in dat geval is het van belang om stil te staan bij de vraag op welke wijze dit eucharistisch centrum voor mensen van verschillende geloofsgemeenschappen een nieuw kerkelijk thuis kan worden. Hoe deze aanpak kan uitwerken, toont de parochie Onze Lieve Vrouw van Amersfoort aan. Daar stond de Sint Josephkerk in de nieuwbouwwijk Vathorst-Hooglanderveen op de nominatie om aan de eredienst onttrokken te worden. De lokale geloofsgemeenschap wist het parochiebestuur er echter van te overtuigen dat zij mogelijkheden voor de toekomst ziet en vol plannen is, en krijgt de kans dat de komende jaren te bewijzen. Er is dus allerminst sprake van gelovigen die rücksichtslos uit hun kerkgebouw worden verjaagd met als enige opdracht zich in te voegen bij het eucharistisch centrum, en rap een beetje. Maar dat is wel de karikatuur die Wissink schildert, tegen zijn eigen beter weten in. Naar de reden kan alleen geraden worden, waarschijnlijk is het de pijn van afscheid moeten nemen van wat ooit was. Maar die pijn voelen we allemaal, ook kardinaal Eijk. Wissink eindigt met enkele alternatieven voor het scenario dat kardinaal Eijk heeft geschetst. Hij beaamt dat de situatie zorgwekkend is, maar de koude sanering van kardinaal Eijk is anti-missionair: Als de kerk de opa s en oma s laat vallen als een baksteen, begaat men jegens hen een zonde die tot de kleinkinderen toe herinnerd blijft worden. Opnieuw mooie woorden, maar de realiteit is dat de kinderen van deze opa s en oma s de kerk massaal hebben verlaten, waardoor veel van hun kleinkinderen er nooit of bijna nooit een voet over de drempel hebben gezet. Het is tekenend dat Wissink ruim vier pagina s kritiek laat volgen door minder dan twee pagina s met alternatieven. Die zijn dan ook weinig realistisch, omdat ze regelrecht ingaan tegen de kerkleer. Met de lokale geloofsgemeenschappen moet de dialoog gevoerd worden over hun sterktes en zwaktes. Wissink rekent dan op hun offerbereidheid, maar ziet ook mogelijkheden in een sterk verruimd gebruik van het kerkgebouw. Het kerkgebouw van de toekomst is kennelijk voor Wissink niet langer alleen een heilige plaats, waar mensen in gebed en liturgie God eer bewijzen, maar een multifunctionele ruimte voor toneelvoorstellingen en andere gemeenschapsvoorzieningen. Dat dit kerkrechtelijk niet kan is voor Wissink geen bezwaar, van juridisme moet hij niets hebben schreef hij eerder. Het priestertekort is volgens Wissink ook oplosbaar: daarvoor hoeven de bisschoppen alleen maar in Rome te vragen of de criteria voor de priesterwijding versoepeld kunnen worden. Het is toch beter om aan een kerkelijke regel te morrelen (hoe dierbaar het celibataire leven mij zelf ook is) dan om hele geloofsgemeenschappen op te offeren, zo schrijft hij. Wissink was eind jaren 70 en in de jaren 80 conrector van de aartsdiocesane priesteropleiding Ariënskonvikt. Hij zou toch moeten weten dat de crisis in de roepingen tot

118 117 het priesterschap, het diaconaat en het religieuze leven haar oorzaak vindt in een fundamentele geloofscrisis, die met de door hem voorgestelde oplossing niet opgelost, maar doodeenvoudig ontkend wordt. Als alternatief voor het sombere maar realistische beeld dat kardinaal Eijk schetst, biedt oud-hoogleraar Wissink slechts valse hoop, gestoeld op onmogelijke verwachtingen. Dat is vooral teleurstellend omdat hij beter kan en moet weten. Roland Enthoven Hoofd Communicatie Aartsbisdom Utrecht

119 118 Bijlage 5 Collage van artikelen in de media Nederlands Dagblad maandag 9 feb 2015 Petitie tegen kerksluitingen in aartsbisdom Utrecht AMERSFOORT - Binnen een week of twee gaat er een petitie naar paus Franciscus om het 'onheil' van honderden kerksluitingen in het aartsbisdom Utrecht af te wenden. 'De paus moet de Nederlandse bisschoppen over dit beleid met elkaar in gesprek brengen. Het voortbestaan van de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland hangt hiervan af', zegt initiatiefnemer Ad de Groot. di 10 feb 2015, 07:04 Noodkreet aan paus om kerksluiting te voorkomen UTRECHT - Een groep kerkleden richt zich rechtstreeks tot het Vaticaan uit onvrede over het voornemen van aartsbisschop Wim Eijk om de komende jaren honderden kerken te sluiten. De komende twee weken verzamelt een groep kritische katholieken die samenwerken onder de naam Bezield Verband, handtekeningen voor een brandbrief aan paus Franciscus. Omroep Gelderland (11 februari 2015) Oproep Gelderse katholieken aan kardinaal Eijk: stop met kerksluiting

120 119 ARNHEM - 'Heilige Vader, help ons dit onheil af te wenden', zo start vandaag eenpetitie van ruim 100 katholieken tegen aartsbisschop Wim Eijk van Utrecht, gericht aan de paus. De actieclub 'Bezield Verband Utrecht' meldt daarin dat ze tegen het beleid van Eijk van het bisdom is, en roept op te stoppen met de kerksluitingen. Ook in Gelderland wordt er actie gevoerd, zegt voorzitter Ad de Groot. Bezield Verband in RKK vraagt paus om hulp rond kerksluiting Reformatorisch Dagblad 11 februari :31 Redactie kerk Paus Franciscus. beeld EPA Onder de naam Bezield verband hebben zo n honderd rooms-katholieken zaterdag een bijeenkomst georganiseerd om te voorkomen dat meer dan 25 parochies gesloten gaan worden. De Rooms-Katholieke Kerk (RKK) in Nederland wil de komende jaren honderden kerken sluiten. Eindhovens Dagblad Nieuwe noodkreet aan de paus van katholieken over parochiefusies Thinkstock EINDHOVEN - Een groep voornamelijk Brabantse en Utrechtse katholieken zamelt de komende twee weken handtekeningen in voor een brandbrief aan het Vaticaan. In wat ze hun 'noodkreet aan de paus' noemen, uiten ze hun bezorgdheid over parochiefusies en kerksluitingen. In hun ogen een 'catastrofaal proces waardoor in de komende jaren vele duizenden gelovigen RTV Oost 12 februari 2015 Honderden aanmeldingen voor protest oud-notaris Wim Gaalman uit Rossum tegen 'afbraak bisdom'

121 120 donderdag 12 februari :14Laatst bijgewerkt: :59 Oud-notaris Wim Gaalman uit Rossum heeft op internet een digitaal verbond in het leven geroepen om verontruste parochianen te bundelen. Hoewel de website verontrusteparochianen.nl nog maar net online is, wordt Gaalman al overspoeld met mails en reacties van mensen die zich zorgen maken over het voortbestaan van de rooms-katholieke geloofsgemeenschappen.

122 121 Stentor Sallands Dagblad (13 februari 2015) Salland 'geeft bisschop Eijk geen gelijk' Om aan te tonen dat de geloofsgemeenschap vitaal is kreeg de actie Kerkbalans in Broekland het motto Geef Eijk geen gelijk. archieffoto Benny Koerhuis RAALTE - Veel parochianen van parochie Heilig Kruis zijn door de visie van bisschop Eijk 'bevangen door gevoelens van ongeloof, ongerustheid en zorg over de toekomst van de Kerk die hen zo dierbaar is'. NRC 3 februari 2015 Opstand tegen de kerksluiters R.-K. Kerk Als aartsbisschop Eijk zijn zin krijgt, zijn er over tien jaar honderden kerken m inder. Gelovigen pikken dat niet.

123 122 Door Esther Wittenberg A M ST ERD A M. De kritiek op het beleid van kardinaal Eijk zwelt aan. Hij sluit kerken te gemakkelijk, stelden 93 emeriti priesters, dekens, diakens en pastoraal werkers onlangs in een petitie ook kerken die nog levensvatbaar zijn. donderdag 22 januari :56Laatst bijgewerkt: :10 Het rommelt in het Aartsbisdom Utrecht. Eind november 2014 publiceerde kardinaal Wim Eijk een brief waarin hij zijn visie op het Aartsbisdom anno 2028 uiteen zette. Omdat de eerste fusiegolf ( ) te weinig zoden aan de dijk heeft gezet, is een nieuwe herstructurering noodzakelijk. De parochie van de toekomst zal een groot territorium beslaan en waarschijnlijk slechts over één kerkgebouw beschikken. Emeritus-hoogleraar praktische theologie Jozef Wissink is een van de weinigen die kritische noten durft te kraken over het stuk van de kardinaal. "Er heerst een angstcultuur in het bisdom" De Stentor 17 februari 2015 Salland steunt Verontruste Parochianen Knwereldkerk kn februari p9 Petitie tegen kerksluitingen Een dezer dagen wordt er in Nederlandse parochies een petitie aan paus Franciscus verspreid die de dreigende kerksluitingen moet verhinderen. Dat zegt Ad de Groot, woordvoerder van Bezield Verband Utrecht, een netwerk van bezielde geloofsgemeenschappen, in een telefoongesprek met Katholiek Nieuwsblad.

124 123 Bisdom Utrecht wil geen gesprek met protestbeweging :01 Redactie kerk

125 124 Kardinaal Eijk. Beeld RD, Anton Dommerholt Het rooms-katholieke aartsbisdom Utrecht is niet van plan om te praten met Bezield Verband, de beweging die protesteert tegen de kerksluitingsplannen van kardinaal Eijk. oordeweek/aflevering-detail/eo-door-deweek t200000/ Nederlandse noodkreet aan paus Franciscus 17 februari, 2015

126 125 Binnen enkele weken krijgt paus Franciscus post uit Nederland. Honderden, misschien wel duizenden leden van de katholieke kerk sturen hem een noodkreet. Ad de Groot legt uit wat er aan de hand is Kardinaal Eijk: Niet boos blijven over kerksluitingen UTRECHT - Kardinaal Wim Eijk roept de gelovigen in het aartsbisdom Utrecht op om over het sluiting van kerkgebouwen niet te volharden in boosheid. Het gevaar bestaat namelijk dat boosheid omslaat in verbittering, schrijft de Utrechtse aartsbisschop in zijn Vastenbrief. Bisdom Utrecht wil geen gesprek met protestbeweging :01 Redactie kerk Kardinaal Eijk. Beeld RD, Anton Dommerholt Het rooms-katholieke aartsbisdom Utrecht is niet van plan om te praten met Bezield Verband, de beweging die protesteert tegen de kerksluitingsplannen van kardinaal Eijk. CIP.nl Christelijk Informatie Platform Bisdom Utrecht weigert gesprek met Bezield Verband gepubliceerd woensdag 18 februari :05 bron: EO - NPO Radio 5 Het aartsbisdom Utrecht is niet van plan te praten met de protestbeweging tegen de kerksluitingsplannen van kardinaal Eijk (foto). Dat zei woordvoerder Hans Zuijdwijk gisteren in het radio-5-programma EO Door de Week. "Die discussie hoort gevoerd te worden met de parochiebesturen. Die gaan over kerksluiting, niet de bisschop," aldus Zuijdwijk. Nederlands Dagblad 21 februari 2015