VOORSTEL AAN DE RAAD: Raadsvergadering d.d. 13 mrt 2018 NR.: RI

Transcriptie

1 VOORSTEL AAN DE RAAD: Raadsvergadering d.d. 13 mrt 2018 NR.: RI Onderwerp: Voorbereidingsbesluit geitenhouderijen Agendapunt 16. Voorstel: Raadsvoorstelnummer Voorbereidingsbesluit te nemen voor het houden van geiten inhoudende: a. te verklaren een bestemmingsplan voor te bereiden voor het buitengebied van de gemeente Nederweert, zoals bedoeld in artikel 3.7 Wro b. te verbieden dat, zoals bedoeld in artikel 3.7 lid 4 Wro, aantallen geiten, aantal locaties waarop geiten worden gehouden en hoeveelheid mestopslag en mestbewerking van mest afkomstig van geiten toenemen in het buitengebied van de gemeente Nederweert c. te verbieden dat, zoals bedoeld in artikel 3.7 lid 4 Wro, bestaande aantallen geiten wisselen van opfokgeiten naar melkgeiten. d. Er kan worden afgeweken van het verbod onder 2 en 3 in de volgende gevallen: i. er is een aanvraag om omgevingsvergunning onderdeel milieu ingekomen voor 27 februari 2018 of ii. er is een procedure vanuit het besluit MER gestart voor 27 februari 2018 Voor beide situaties geldt dat er advies wordt gevraagd aan de GGD over de gezondheidsrisico s e. het voorbereidingsbesluit op 16 maart 2018 in werking te laten treden. 2. Kennis te nemen van de brief aan Minister van Landbouw. Burgemeester en wethouders van Nederweert, De secretaris, De burgemeester, drs. J.C.T. Bakens H.F.M. Evers Portefeuillehouder 1 : Wethouder van Meel Afdeling : STAF Portefeuillehouder 2 Niet van toepassing Auteur : A.J.P. Philips Datum : 23 februari 2018 Bijlage(n) Programma Deelprogramma : Brief minister van Landbouw. : 2. Levensvatbare bedrijvigheid : 1.1 Bouw- en woningmarkt 1/7

2 Rapportage bij Raadsvoorstel RI Raadsvergadering d.d. 13 mrt 2018 Voorstel 1. Voorbereidingsbesluit te nemen voor het houden van geiten inhoudende: a. te verklaren een bestemmingsplan voor te bereiden voor het buitengebied van de gemeente Nederweert, zoals bedoeld in artikel 3.7 Wro b. te verbieden dat, zoals bedoeld in artikel 3.7 lid 4 Wro, aantallen geiten, aantal locaties waarop geiten worden gehouden en hoeveelheid mestopslag en mestbewerking van mest afkomstig van geiten toenemen in het buitengebied van de gemeente Nederweert c. te verbieden dat, zoals bedoeld in artikel 3.7 lid 4 Wro, bestaande aantallen geiten wisselen van opfokgeiten naar melkgeiten. d. Er kan worden afgeweken van het verbod onder b en c in de volgende gevallen: i. er is een aanvraag om omgevingsvergunning onderdeel milieu ingekomen voor 27 februari 2018 of ii. er is een procedure vanuit het besluit MER gestart voor 27 februari Voor beide situaties geldt dat er advies wordt gevraagd aan de GGD over de gezondheidsrisico s. e. Het voorbereidingsbesluit op 16 maart 2018 in werking te laten treden. 2. Kennis te nemen van de brief aan Minister van Landbouw. Inleiding De PvdA heeft voor de raadsvergadering van 13 maart initiatiefvoorstel ingediend met de volgende constateringen en overwegingen: Constaterend: dat uit het recent uitgebrachte rapport Veehouderij en Gezondheid Omwonenden (aanvullende studies, RIVM ) blijkt dat er een verhoogde kans op longontsteking is voor mensen die in een straal van 2 kilometer rondom een geitenhouderij wonen; dat het onbekend is waardoor dit verhoogde risico ontstaat zodat vervolgonderzoek nodig is naar de oorzaak van dit risico; dat de resultaten van dit vervolgonderzoek pas op termijn beschikbaar komen; dat het Kabinet in zijn reactie op dit rapport (Kamerbrief van 16 juni 2017, DGAN-DAD ) aangeeft de verhoogde ziektedruk zorgelijk te vinden en dat het daarom in de tussentijd van belang is dat het bevoegde gezag, bij het nemen van besluiten op het gebied van ruimtelijke ordening en, voor zover mogelijk, bij de besluitvorming over vergunningen rekening houden met deze zorgelijke signalen; dat de Minister van Infrastructuur en Milieu bij brief van 4 juli 2017, kenmerk lenm/bsk-2017/168269, heeft aangegeven dat provincies en gemeenten op grond van het instrumentarium van de Wet ruimtelijke ordening een moratorium kunnen instellen; dat een Rijkstoetsingskader vooralsnog ontbreekt; Overwegende: dat de ontwikkeling en uitbreiding van geitenhouderijen binnen Nederweert plaatsvindt; dat daarom een uniforme aanpak van geitenhouderijen gewenst is om huidige uitbreiding te voorkomen; dat het vanuit het voorzorgprincipe onwenselijk is dat er ontwikkelingen plaatsvinden waardoor de ziektedruk mogelijk verder oploopt; dat het vanuit die optiek gewenst is een adempauze in te lassen tot er duidelijkheid bestaat over het treffen van risico reducerende maatregelen; dat het daarom nodig is een verdere toename en spreiding van geitenhouderijen te voorkomen; In het initiatiefvoorstel werd voorgesteld om: a. een moratorium in te stellen voor geitenhouderijen voor de periode van 2 jaar. b. de gezondheidsrisico s van geitenhouderijen mee te nemen in de vergunningverlening Wij onderschrijven de probleemstelling zoals deze is verwoord in het initiatiefvoorstel: vanwege onbekende oorzaak van gezondheidsrisico s rondom geitenhouderijen, is een tijdelijke standstil een instrument om risico s te reduceren. Omdat een tijdelijke stand stil (rechts)gevolgen kan hebben voor bestaande geitenhouderijen maar ook voor bedrijven die willen omschakelen naar geitenhouderij, is een correcte juridische formulering van de standstil vereist. Om de bedoeling van het initiatiefvoorstel juridisch te borgen, leggen wij een voorstel voor het nemen van een voorbereidingsbesluit aan u voor. 2/7

3 Beoogd effect Een tijdelijke standstil voor het omschakelen naar en uitbreiden van geitenhouderijen. Deze periode gebruiken we o.a. om in gesprek te gaan met de minister, dialoog aan te gaan met betrokken partijen en de uitkomsten van de gezondheidsonderzoeken af te wachten. Argumenten 1.1 Er is onduidelijkheid over de gezondheidsrisico s bij een geitenhouderij. Reeds langere tijd is er onrust over gezondheidsrisico s van het wonen nabij geitenhouderijen. Aanvankelijk ging dat om het risico van Q-koorts, nu is er met name onrust over het risico op longaandoeningen. Omdat er nog onderzoeken lopen, heeft het kabinet opgeroepen tot voorzichtigheid bij het nemen van besluiten op het gebied van ruimtelijke ordening en over vergunningverlening bij geitenhouderijen. De gezondheidsraad heeft op 14 februari 2018 een vervolgadvies uitgebracht: Hierin wordt bevestigd dat volgens recent onderzoek, eerdere bevindingen dat mensen die in de buurt van veehouderijen wonen vaker een verminderde longfunctie hebben. Ook blijkt dat wonen in de buurt van veehouderijen een verhoogd risico op longontsteking met zich meebrengt. Het onderzoek kan echter geen uitsluitsel geven over de vraag of er sprake is van een oorzakelijk verband. Volgens het rapport kan niet worden vastgesteld wat de luchtwegeffecten rond veehouderijen veroorzaakt. De Gezondheidsraad adviseert verdere reductie van de uitstoot van fijnstof en van ammoniak. De Gezondheidsraad adviseert beleid gericht op terugdringen van geurhinder, aandacht voor nieuwe vormen van bedrijfsvoering en bedrijfshygiëne. Er komt aanvullend onderzoek naar risico s van longontstekingen rondom geitenhouderijen. Om te voorkomen dat er nieuwe ontwikkingen plaats vinden die gezondheidsrisico s met zich meebrengen, kan een voorbereidingsbesluit worden genomen. Hiermee worden alle ontwikkelingen voor maximaal een jaar stil gelegd. 1.2 Het huidige gemeentelijke beleid staat omschakeling en uitbreiding toe. In het bestemmingsplan Buitengebied is een ruime regeling opgenomen voor het uitbreiden en omschakelen naar geitenhouderijen. In beginsel kan iedere bestaande geitenhouderij binnen het bouwvlak uitbreiden. Iedere intensieve kwekerij en intensieve veehouderij kan omschakelen naar geiten zonder dat hiervoor een bestemmingsplanwijziging nodig is. 1.3 Het aantal geitenhouderijen in Nederweert neemt toe. Het aantal geiten in Nederweert is toegenomen. Er zijn op dit moment drie geitenhouderijen in Nederweert, een paar jaar geleden waren dat er nog twee. Steeds meer agrariers informeren naar de mogelijkheid om om te schakelen naar geiten. Dit is het gevolg van: De goede markt voor producten uit de geitenhouderijen. Het is economisch interessant om een bestaand agrarisch bedrijf om te schakelen naar geitenhouderij. Aan de stoppersregeling deelnemende varkens- of pluimveehouders kunnen eveneens omschakelen naar geitenhouderij. De stop op nieuwvestiging, omschakeling en uitbreiding van geitenhouderij in Provincies Brabant en Gelderland kunnen leiden tot een (grote) toename van het aantal geitenhouderijen in Nederweert. 1.4 Met voorbereidingsbesluit kunnen ontwikkelingen één jaar worden stil gezet. Het initiatiefvoorstel van PvdA spreekt van een moratorium voor geiten voor de periode van 2 jaar. Dit voorstel is gebaseerd op de besluiten van de provincies Noord-Brabant en Gelderland. De gemeente heeft echter maar één instrument om de huidige ontwikkelingen stil te leggen en dat is het nemen van een voorbereidingsbesluit. Dit kan maar voor maximaal 1 jaar. Na dat jaar kan een nieuw voorbereidingsbesluit worden genomen maar die geldt niet met terugwerkende kracht. Met andere woorden: als er na een jaar geen ontwerp-bestemmingsplan terinzage is gelegd, dan moeten alle aanvragen van dat jaar alsnog in behandeling worden genomen. Het voorbereidingsbesluit heeft tot gevolg aanvragen voor een omgevingsvergunning onderdeel bouwen voor de nieuwbouw of uitbreiding van een stal moet aanhouden. De aanhoudingsplicht geldt niet voor aanvragen die zijn ingediend vóór het tijdstip van inwerkingtreding van het voorbereidingsbesluit. 1.5 Het voorbereidingsbesluit is van toepassing op bouwen, aanleg en gebruik; niet op milieuprocedures. Het voorbereidingsbesluit is een instrument op basis van de Wet ruimtelijke ordening en daarom alleen van toepassing op aanvragen om omgevingsvergunning bouwen, aanlegvergunning en gebruik op grond van het 3/7

4 bestemmingsplan. Door het nemen van een voorbereidingsbesluit moeten aanvragen om omgevingsvergunning bouwen en aanlegvergunning worden aangehouden. Het is tevens een gebruiksverbod op basis van het bestemmingsplan. Het voorbereidingsbesluit heeft geen effect op milieuprocedures zoals procedures op basis van de MER (besluit Milieu Effect Rapportage) of omgevingsvergunning onderdeel milieu. Dit betekent dat alle milieuprocedures in behandeling moeten worden genomen en daarop besloten moet worden. Het kan dus gebeuren dat een aanvrager een omgevingsvergunning voor het onderdeel milieu krijgt maar op basis van het voorbereidingsbesluit de stallen niet in gebruik mag nemen voor geiten (gebruiksverbod). Samengevat is het in het jaar van het voorbereidingsbesluit het niet mogelijk om: vestiging van; omschakeling naar geiten of vanuit opfokgeiten omschakeling naar melkgeiten; uitbreiding van; toename van dierenverblijven van; toename van dieraantallen in; toename van mestopslag en mestverwerking van; geitenhouderijen op gronden en de daarop bevindende gebouwen binnen het grondgebied van de gemeente Nederweert. In het voorbereidingsbesluit wordt een uitzondering gemaakt voor lopende milieuprocedures (MER of omgevingsvergunning onderdeel milieu). Indien deze zijn opgestart voor 27 februari 2018 (=datum besluit college voorstel voorbereidingsbesluit) geldt het voorbereidingsbesluit (en dus het gebruiksverbod) niet. Hiervoor is gekozen op grond van gewekte verwachtingen. Hier geldt de voorwaarde dat de GGD advies uitbrengt over de gezondheidsrisico s. Het voorbereidingsbesluit is niet van toepassing op bouwkundige wijzigingen van een bestaande geitenhouderij zonder dat er iets wijzigt in mestopslag, dieraantallen of diercategorieën. 1.6 Het voorbereidingsbesluit is ook van toepassing op omschakeling van opfokgeiten naar melkgeiten. Q-koorts wordt besmettelijk bij het lammeren van besmette geiten en schapen. De Nederlandse Voedsel- en Warenauthoriteit (NVWA) houdt als vaste datum 1 augustus aan. Voor die datum moeten de geiten schapen voor dat jaar ingeënt worden. De dieren moeten ingeënt worden voordat ze zwanger zijn, omdat het vaccin niet werkt bij zwangere dieren. Indien inenten niet of te laat gebeurd ontstaat er risico bij het lammeren. Door een verbod op het wisselen van opfokgeiten naar melkgeiten wordt voorkomen dat op locaties waar nu minder risico bestaat op eventuele besmetting, dat risico verhoogd wordt. Dit is een aanvullende maatregel op de maatregelen die het NVWA neemt bij een geconstateerde overtreding van het inenten. 1.7 Dialoog over de toekomst van de geitenhouderij is nodig. Het voorbereidingsbesluit past in het doel van Buitengebied in Balans, samen groots, samen doen: het buitengebied in de gemeente Nederweert toekomstbestendig te maken en te houden. Om dit te bereiken werken ondernemers, inwoners en bezoekers samen aan een prettige woon-, werk- en leefomgeving. Dit voorbereidingsbesluit geeft de ruimte en de mogelijkheid om een goede dialoog te voeren. De gemeente Nederweert gaat afwegen of ze geitenhouderijen in de toekomst nog wil toestaan en zo ja onder welke voorwaarden. Hierin worden de onderzoeken meegenomen Zolang toetingskader gezondheid ontbreekt, vragen we advies aan GGD bij lopende aanvragen. Het initiatiefvoorstel van PvdA stelt voor om risico s voor gezondheid rondom veehouderijen mee te nemen bij vergunningaanvragen. Momenteel is er geen toetsingskader. Om die reden leggen we lopende aanvragen die niet aangehouden worden op basis van het voorbereidingsbesluit (zie onder 1.5) ter advisering voor aan de GGD. 2.1 Er is duidelijkheid vanuit Rijk nodig. De geitenhouderijen en bedrijven met te hoge uitstoot van fijn stof leiden in Nederweert tot veel zorgen omtrent de gezondheid. Nederweert kan dit niet alleen oplossen maar heeft onder andere duidelijkheid en medewerking van het Rijk nodig. Om die reden worden de minister van Landbouw (geiten/gezondheid) en staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (luchtkwaliteit) om een gesprek gevraagd. De staatssecretaris heeft inmiddels toegezegd een gesprek aan te gaan. Kanttekeningen 1.1 Vooruitlopen op de omgevingsvisie. Wij zijn gestart met het opstellen van een omgevingsvisie voor het Buitengebied. De toekomst van de veehouderij, waaronder geitenhouderijen, wordt hierin meegenomen. Door nu al een voorbereidingsbesluit te 4/7

5 nemen en eventueel het aanpassen van het bestemmingsplan Buitengebied kan onduidelijkheid veroorzaken voor de burgers en bedrijven. Het voorbereidingsbesluit is met name bedoeld om ongewenste ontwikkelingen te voorkomen, de onderzoeksresultaten af te wachten en in dialoog te gaan met betrokken partijen. Of dit daadwerkelijk leidt tot een aanpassing van het bestemmingsplan is nu nog niet duidelijk. 1.2 Agrarische bedrijven kunnen niet omschakelen naar geitenhouderij Het omschakelen van een agrarisch bedrijf naar een geitenhouderij wordt door dit besluit tegengehouden. De gemeente ontneemt de ondernemer een mogelijkheid om een keuze te maken voor zijn bedrijf. De ondernemer heeft nog steeds de mogelijkheid om om te schakelen naar een andere bedrijfstak conform het huidige beleid. 1.3 Er kan onduidelijkheid ontstaan omdat milieuprocedures niet kunnen worden aangehouden. Zoals hierboven onder argumenten 1.5 aangegeven ziet het voorbereidingsbesluit alleen op ruimtelijke instrumenten (bouwen, aanleg en gebruik) en niet op milieuprocedures (MER en omgevingsvergunning onderdeel milieu). Dit kan bij aanvrager tot verwarring leiden. Goede communicatie met de aanvrager is hierbij noodzakelijk. Mocht een aanvrager na inwerkingtreding van het voorbereidingsbesluit toch geiten in stal zetten, dan is dat in strijd met het gebruiksverbod van het voorbereidingsbesluit. Dit is een grond om handhavend op te treden. 1.4 Het voorbereidingsbesluit kan wenselijke ontwikkelingen tegen houden. Vooraf zijn niet alle aanvragen en situaties te voorzien. Zo is het mogelijk dat er aanvragen binnen komen van ontwikkelingen die wel wenselijk zijn b.v. maatregelen die een verbetering zijn voor omgeving bij bestaande geitenhouderijen of verplaatsing van bestaande geitenhouderijen naar een lokatie waar geen omwonenden in de directe omgeving zijn. Omdat nu de oorzaak van de gezondheidsrisico s rondom geitenhouderijen onbekend zijn, is het niet mogelijk uitzonderingsgronden voor wenselijke ontwikkelingen op te stellen. Dat zal per situatie onderzocht moeten worden, waarbij advies van de GGD wenselijk is. Mocht er aanleiding toe zijn dan kan de gemeenteraad het voorbereidingsbesluit geheel of gedeeltelijk (b.v. voor bepaalde locatie) weer opheffen. 1.5 Er is geen mogelijkheid tot beroep tegen het voorbereidingsbesluit Tegen het voorbereidingsbesluit kan een belanghebbende geen bezwaar of beroep instellen. Wel is bezwaar en beroep mogelijk tegen een aanvraag die in de werkingsperiode van het voorbereidingsbesluit op basis hiervan wordt afgewezen. Hiermee wordt de inspraakmogelijkheden tegen het besluit beperkt. 1.6 Er is risico op planschade. Het voorbereidingsbesluit perkt mogelijkheden van aanvragers in die in het bestemmingsplan zijn toegestaan zonder planologische procedure. De aanvragen die inkomen worden aangehouden. Die aanhouding is op zichzelf een grond tot planschade, zij het dat het meestal zal gaan om tijdelijke schade, die niet altijd vergoed wordt. Indien het bestemmingsplan wordt aangepast is een planschaderisico-analyse benodigd. Uitvoering Het voorbereidingsbesluit geldt maximaal een jaar en treedt de dag na bekendmaking in werking. Het besluit wordt zsm na besluitvorming bekend gemaakt. In die tijd wordt het bestemmingsplan Buitengebied Nederweert herzien. De gemeente Nederweert gaat afwegen of ze geitenhouderijen in de toekomst nog wil toestaan en zo ja onder welke voorwaarden. Hierin worden de op korte termijn verwachtte onderzoeken meegenomen. Lopende aanvragen worden voor advies voorgelegd aan de GGD. Via een brief worden de minister en staatssecretaris uitgenodigd voor een gesprek. Communicatie Het voorbereidingsbesluit wordt gepubliceerd in Gemeentecontact, de Staatscourant en op de website Het zal tevens worden uitgezet via de nieuwsbrief Buitengebied in Balans, Samen groots, samen doen! Aan de gevolgen van het voorbereidingsbesluit zal door middel van communicatie uitvoerig aandacht worden besteed. 5/7

6 Bijlagen Brief minister van Landbouw. 6/7