EUROPEES ARBEIDSRECHT

Transcriptie

1 INTERUNIVERSITAIR CENTRUM VOOR ARBEIDSRECHT LC.A.-reeks EUROPEES ARBEIDSRECHT 10de herwerkte uitgave ROGER BLANPAIN Algemene reeks i die keure

2 INHOUDSTAFEL INHOUD LIJST VAN AFKORTINGEN V XXIII PROLOOG 1 DEEL I. ALGEMEEN DEEL 11 Hoofdstuk I. Sociale Instellingen 13 Afdeling 1. Het Economisch en Sociaal Comité 13 Afdeling 2. Het Europees Sociaal Fonds 13 Afdeling 3. Europees Centrum voor de Ontwikkeling van de Beroepsopleiding 17 Afdeling 4. Het Comité voor Sociale Bescherming 18 Afdeling 5. De Europese Stichting tot Verbetering van de Levens- en Arbeidsomstandigheden 18 Afdeling 6. De tripartiete sociale top voor groei en werkgelegenheid 19 Afdeling 7. Europees Agentschap voor de Veiligheid en de Gezondheid op het Werk 20 Afdeling 8. Het Comité van de Regio's 21 Afdeling 9. Het Comité voor de Werkgelegenheid 22 Afdeling 10. Andere raadgevende comités 22 Afdeling 11. Comités voor Sectorale Dialoog 22 Afdeling 12.Het Europees Centrum voor Arbeidsverhoudingen 24 Afdeling 13.Het Europees Instituut voor Gendergelijkheid 24 Afdeling 14.Het Europees Fonds voor Aanpassing aan de Globalisering 25 Afdeling 15.Het Europees Bureau voor de Grondrechten in Wenen 27 Hoofdstuk II. De sociale gesprekspartners 29 Afdeling 1. Werkgeversorganisaties 29 Afdeling 2. Werknemersorganisaties 31 Hoofdstuk III. Arbeidsrechtelijke bevoegdheden 35 Afdeling 1. Inleidende beschouwingen 35 Afdeling 2. De EG Hiërarchie in de doelstellingen: het monetaire beleid primeert Sociale doelstellingen 37 V

3 3. Grondrechten en bevoegdheden A. Grondrechten I. Megabeginselen (art. 6, lid 1 VEU) II. HetEVRM III. Sociale grondrechten IV. Discriminatie B. Bevoegdheden I. Samenwerking tussen de lidstaten II. Wetgevende bevoegdheid 1) Sociale bepalingen a) Stemming met gekwalificeerde meerderheid (1) Procedure (2) Gebieden b) Eenparigheid van stemmen (1) Procedure (2) Gebieden c) Uitgesloten gebieden (1) Beloning (2) Recht van vereniging (3) Stakingsrecht en recht tot uitsluiting 2) Aanpassing van de wetgeving III. Werkgelegenheidsbeleid 1) Coördinatie van de nationale strategieën 2) Het Europees Sociaal Fonds IV. Gelijke beloning, kansen en behandeling V. Beroepsopleiding VI. Betaalde vakantie VII. Economische en sociale samenhang VIII. Verslaggeving 4. De rol van de Commissie 5. Betrokkenheid van de sociale partners A. Raadplegingen op communautair niveau I. Sociale partners II. Het arrest van het Gerecht van Eerste Aanleg van 17 juni 1998 B. Tenuitvoerlegging van richtlijnen C. Sociale dialoog D. Europese collectieve arbeidsovereenkomsten I. De Overeenkomst van 31 oktober 1991 II. Het Verdrag van Amsterdam (1997) 1) Tenuitvoerlegging overeenkomstig nationale praktijk 2) Tenuitvoerlegging door een besluit van de Raad III. Autonoom collectief overleg VI

4 Hoofdstuk IV. Europees arbeidsrecht: aanhangwagen of locomotief? 65 Afdeling 1. Het Gemeenschapshandvest van sociale grondrechten Grondslag Doelstelling Draagwijdte Inhoud 67 A. De twaalf geboden 67 B. Tenuitvoerlegging 69 Afdeling 2. Het Verdrag van Nice (december 2000) Het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie 69 A. De Preambule 69 B. Inhoud: de grondrechten 70 C. Algemene bepalingen 71 I. Werkingssfeer 71 II. Reikwijdte van de gewaarborgde rechten 71 III. Beschermingsniveau 72 IV. Verbod van misbruik van recht 72 D. Een evaluatie: het bindend effect Gekwalificeerde meerderheid en unanimiteit 75 Afdeling 3. Richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid van de lidstaten voor Afdeling 4. Groenboek over de modernisering van het arbeidsrecht (2006) Ontwikkeling van de Europese arbeidsmarkten Steeds meer atypische contractvormen Modernisering van het arbeidsrecht: discussiepunten 85 Afdeling 5. Flexizekerheid: betere banen voor meer mensen (2007) 86 DEEL H. INDIVIDUEEL ARBEIDSRECHT 89 Hoofdstuk I. Het vrije verkeer van werknemers 93 Afdeling 1. Gelijke behandeling 1. Nationale regelingen 2. Eigen recht 3. Arbeid in loondienst 4. Verrichten van arbeid 5. Syndicale vrijheid. Participatie. Bestuur van publiekrechtelijke lichamen 6. Huisvesting VII

5 Afdeling 2. Rechten van familieleden Vestigingsrecht Recht te arbeiden Recht op vorming voor de kinderen 112 Afdeling 3. Toepassingsgebied Werknemers 113 A. In het algemeen 113 B. Sport 116 I. De Bosman-case 117 II. De Deliège-case 122 III. De Lethonen-case 124 IV. De Kolpak-case 125 V. Op nieuwe wegen: Bosman delenda est 126 1) Afkoop van de Balog-case 126 2) De Verklaring van Nice 126 VI. De Andrew Webster-Case 128 C. Andere Familieleden Uitzonderingen 132 A. Betrekkingen in overheidsdienst 132 B. Openbare orde, veiligheid en gezondheid 133 Afdeling 4. Bevorderende maatregelen Arbeidsvoorziening Beroepsopleiding Erkenning van beroepsbekwaamheden en diploma's De erkenning van beroepskwalificaties 140 Hoofdstuk II. Het vrij verrichten van diensten 143 VIII Afdeling 1. Toepassingsgebied Dienst 143 I. Materieel 143 II. Personeel Tegen betaling Tijdelijk Grensoverschrijdend 145 Afdeling 2. Verbod van beperkingen en van discriminatie Beperkingen Discriminatie 147 Afdeling 3. Geoorloofde beperkingen en ongelijke behandeling 148

6 1. Openbaar gezag, openbare orde, veiligheid en gezondheid 148 I. Openbaar gezag 148 II. Openbare orde, veiligheid en gezondheid 148 A. Toepassingsgebied 149 B. Beperkingen om redenen van openbare orde, openbare veiligheid of volksgezondheid Algemene beginselen Bescherming tegen verwijdering Volksgezondheid Kennisgeving van besluiten Procedurele waarborgen Beperkingen op grond van de rule ofreason 152 I. Algemeen 152 II. Bescherming van werknemers 153 A. Toepassing van nationale wetgeving en CAO's: Rush Portuguesa Feiten Oordeel van het Hof 154 B. Verfijning van het algemeen beginsel De Vander Eist-case 155 a. Feiten 155 b. Oordeel van het Hof De Arblade-Case 159 a. Feiten 159 b. Wetgeving en collectieve arbeidsovereenkomsten van het werkland 159 c. Beoordeling De zaak-andré Mazzoleni 163 a. Feiten 163 b. Minimumloon 164 c. Geldende beginselen De Finalarte Sociedade de Construcgao Civil Lda-Case 166 a. De nationale regeling: vakantie met behoud van loon in de Duitse bouw 166 b. De hoofdgedingen en de prejudiciële vragen 168 c. Antwoorden van het Hof van Justitie De zaak-portugaia Constraccöes Lda 174 a. Feiten 174 b. De prejudiciële vraag 174 c. Antwoord van het Hof Commissie/Duitsland: evenredigheid Commissie/Italië: bijkantoor en borgsom Commissie/Duitsland: werkvisurn Commissie/Spanje: particuliere beveiliging De Viking-Case: vrijheid van vestiging 184 IX

7 11. De Laval-Case: vrijheid van diensten De Rüffert-Case: collectieve arbeidsovereenkomsten? 190 Hoofdstuk III. Internationaal privaat arbeidsrecht 197 Afdeling 1. De bevoegde rechter Arbeidsovereenkomsten Collectieve actie bij arbeidsconflicten 198 Afdeling 2. Het geldende recht Het Verdrag van 19 juni De Verordening nr. 593/2008 van 17 juni 2008 inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst (Rome I) 200 A. Toepassingsgebied 200 B. Rechtskeuze 201 C. Individuele arbeidsovereenkomsten 201 D. Bepalingen van bijzonder dwingend recht 201 E. Openbare orde van het forum 202 Afdeling 3. De terbeschikkingstelling van werknemers met het oog op het verrichten van diensten Genesis van de richtlijn van Rome I en de richtlijn 96/ De richtlijn 96/ A. Toepassingsgebied t.a.v. ondernemingen 205 I. Ondernemingen, gevestigd in de EU/EER 205 II. Ondernemingen, gevestigd in derde landen 206 III. Gevallen van terbeschikkingstelling 206 B. Terbeschikkinggestelde werknemers 207 C. Arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden 208 I. De harde kern 208 II. Rechtsbronnen 209 III. De harde kern arbeidsvoorwaarden in detail 210 1) Maximale werk- en minimale rustperioden 210 2) Minimumaantal betaalde vakantiedagen 210 3) Minimumloon 210 a) Loon 210 b) Insolventie van de werkgever 211 4) Voorwaarden voor het ter beschikking stellen van werknemers, inzonderheid door uitzendbedrijven 212 a) Uitzendarbeid 212 b) Veiligheid en gezondheid 213 5) Gezondheid, veiligheid en hygiëne op het werk 213 6) Beschermende maatregelen met betrekking tot de arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden van

8 zwangere of pas bevallen vrouwen, kinderen en jongeren 213 7) Gelijke behandeling van mannen en vrouwen, alsmede andere bepalingen inzake discriminatie 213 D. Uitzonderingen op de "harde kern" 214 E. Gunstiger voorwaarden 215 F. Verruiming: algemeen verbindend verklaarde CAO's of scheidsrechterlijke uitspraken 216 G. Verdere verruiming: openbare orde Samenwerking inzake informatie Handhaving 222 A. Borg 222 B. Vertaling en melding 227 C. Een Europese detacheringsverklaring en visum en aangifteprocedure 228 I. Voorkoming van misbruiken 228 II. Naleving van loon- en arbeidsvoorwaarden 228 III. Vaste werknemers 229 D. De rol van de sociale partners inzake handhaving Bevoegde rechtsmacht Opvolging door de Europese Commissie 230 A. Omzetting en tenuitvoerlegging 230 B. Richtsnoeren 230 C. Bescherming van werknemers 231 Hoofdstuk IV. Individuele arbeidsovereenkomsten 233 Afdeling 1. Bepaalde tijd, uitzendarbeid en deeltijdwerk Richtlijn: veiligheid en gezondheid 233 A. Toepassingsgebied 234 B. Doel: gelijke behandeling 234 C. Voorlichting van werknemers 235 D. Opleiding van werknemers 235 E. Inschakeling van werknemers en medisch toezicht 235 F. Beschermings- en preventiediensten 236 G. Uitzendarbeid: verantwoordelijkheid 236 H. Verslaggeving Raamovereenkomst inzake deeltijdarbeid 236 A. Doel 237 B. Werkingssfeer 237 C. Definities 237 D. Het beginsel van gelijke behandeling 238 E. Mogelijkheden voor deeltijdwerk 239 I. Wegwerken van belemmeringen 239 II. Overgang naar deeltijdwerk en ontslag 239 XI

9 III. Aanbevelingen voor werkgevers 239 F. Bepalingen betreffende de tenuitvoerlegging 241 I. Gunstiger bepalingen 241 II. Niveau van bescherming 241 III. Mogelijkheden CAO' s te sluiten 242 IV. Geschillen 242 V. Herziening 242 G. Inwerkingtreding Raamovereenkomst inzake arbeidscontracten voor bepaalde tijd Arbeidsovereenkomst betreffende uitzendarbeid 253 I. Algemeenheden 253 A. Doel van de richtlijn 253 B. Toepassingsgebied 254 C. Definities 254 D. Toegelaten uitzendarbeid 255 II. Arbeidsvoorwaarden 255 A. Gelijke behandeling (Art. 5) 255 B. Toegang tot werk, collectieve voorzieningen en beroepsopleiding (Art. 6) Vacatures Vrijheid van arbeid Gratis voor werknemers Toegang tot bedrijf svoorzieningen 257 C. Vertegenwoordiging van de uitzendkrachten 257 D. Informatie van de werknemersvertegenwoordigers 257 III. Uitvoering Een raamakkoord voor telewerk 258 A. Definitie en toepassingsgebied 258 B. Vrijwillig karakter 258 C. Arbeidsvoorwaarden 259 D. Databescherming 259 E. Privacy 259 F. Uitrusting 259 G. Veiligheid en gezondheid 260 H. Organisatie van het werk 260 I. Vorming 260 J. Collectieve rechten 261 Afdeling 2. Informatie betreffende de arbeidsvoorwaarden Werkingssfeer Te verstrekken informatie 263 A. In het algemeen 263 B. De in het buitenland werkende werknemer 265 C. Wijzigingen 265 D. Termijn en wijze van informatie 265 XII

10 3. Verdediging van rechten Tenuitvoerlegging 266 Afdeling 3. Arbeidsbemiddeling. Monopolie overheidsdienst 267 Hoofdstuk V. Kinderopvang en bescherming van jongeren op het werk. üe richtlijn van 22 juni 1994 Afdeling 1. Kinderopvang Afdeling 2. Bescherming van jongeren op het werk 1. Inleidende beschouwingen 2. Doelstelling en toepassingsgebied A. Doelstelling B. Toepassingsgebied 3. Definities 4. Verbod op kinderarbeid 5. Culturele en soortgelijke activiteiten 6. Algemene verplichtingen van de werkgever 7. Kwetsbaarheid van de jongeren - arbeidsverbod 8. Arbeidstijd 9. Nachtarbeid 10. Rusttijd 11. Jaarlijkse rusttijd 12. Maatregelen - niet-verlagingsclausule - slotbepalingen Hoofdstuk VI. Gelijke behandeling 281 Afdeling 1. Een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep Doel en het begrip discriminatie Werkingssfeer en wezenlijke beroepsvereisten Redelijke aanpassingen voor gehandicapten en rechtvaardiging van verschillen in behandeling op grond van leeftijd Positieve acties en specifieke maatregeien Minimumvereisten Verdediging van rechten Bewijslast Bescherming tegen represailles Verspreiding van informatie Sociale dialoog Dialoog met niet-gouvernementele organisaties Naleving van de richtlijn Sancties Uitvoering 292 XIII

11 15. Verslag Inwerkingtreding 292 Afdeling 2. Gelijke behandeling van personen ongeacht ras of etnische afstamming 293 l.doel Het begrip discriminatie Werkingssfeer Wezenlijke en bepalende beroepsvereisten Positieve acties Minimumvereisten Verdediging van rechten Bewijslast Bescherming tegen represailles Verspreiding van informatie en dialoog Organen voor de bevordering van gelijke behandeling Naleving van de richtlijn Sancties 297 Hoofdstuk VIL Gelijke behandeling van mannen en vrouwen 299 XIV Afdeling 1. Fundamenteel recht met ruim toepassingsgebied Recht Man en vrouw. Seksuele geaardheid 300 Afdeling 2. Begrip gelijke behandeling Gelijkheid van kansen of gelijkheid van uitkomst Directe en indirecte discriminatie Uitzonderingen 314 A. Aard en voorwaarden van de beroepsactiviteit 314 B. Bescherming van de vrouw - Ouderschapsverlof 315 C. Positieve discriminatie 316 Afdeling 3. Voorwerp Gelijke beloning voor gelijke arbeid of gelijkwaardige arbeid 319 A. Gelijke arbeid of gelijkwaardige arbeid 319 B. Gelijke beloning Arbeidsproces, promotie, beroepsopleiding Arbeidsvoorwaarden Sociale zekerheid, pensioen Vrijheid van vereniging Handhaving, bevordering en sociale dialoog 359 A. Handhaving 359 B. Bescherming tegen ontslag 359 C. Bevordering 359

12 D. Sociale dialoog E. Sancties Afdeling 4. Bewijslast 1. Bedoeling 2. Definities 3. Werkingssfeer 4. Bewijslast 5. Kennisgeving 6. Vrijwaring van het beschermingsniveau 7. Implementatie Afdeling 5. Directe werking Afdeling 6. Richtlijn 2006/54/EG inzake gelijke kansen en gelijke behandeling 1. Doel en definities A. Doel B. Definities 2. Gelijke beloning: Discriminatieverbod 3. Toegang tot het arbeidsproces, beroepsopleiding en promotie en ten aanzien van arbeidsvoorwaarden A. Discriminatieverbod B. Terugkeer na zwangerschaps- en bevallingsverlof C. Vaderschapsverlof en adoptieverlof 4. Rechtsmiddelen A. Verdediging van rechten B. Compensatie of reparatie C. Bewijslast 5. Bevordering van gelijke behandeling Dialoog A. Organen voor gelijke kansen B. Sociale dialoog C. Dialoog met niet-gouvernementele organisaties 6. Handhaving A. Naleving B. Bescherming tegen represailles C. Sancties Hoofdstuk VIIL Bescherming van de zwangere vrouw op het werk 369 XV

13 Hoofdstuk IX. Arbeidsduur, zondagsrust, nachtarbeid en ouderschapsverlof 375 XVI Afdeling 1. Arbeidsduur Algemeenheden Richtlijn van 4 november 2003 betreffende een aantal aspecten van de organisatie van de arbeidstijd 378 A. Toepassingsgebied en definities 380 I. Doel en toepassingsgebied 380 II. Definities 381 B. Minimumrusttijden - andere aspecten van de organisatie van de arbeidstijd 385 I. Dagelijkse rusttijd - pauzes 385 II. Wekelijkse rusttijd 387 III. Maximale wekelijkse arbeidstijd 387 IV. Jaarlijkse vakantie 387 C. Nachtarbeid - ploegenarbeid - werkrooster 388 I. Duur van de nachtarbeid 388 II. Medische keuring en overgang van nachtarbeiders naar dagwerk 388 III. Garanties voor nachtarbeid 388 IV. Kennisgeving wanneer regelmatig gebruik wordt gemaakt van nachtarbeiders 389 V. Bescherming op het gebied van veiligheid en gezondheid 389 VI. Werkrooster 389 D. Diverse bepalingen 389 I. Meer specifieke gemeenschapsvoorschriften en gunstiger bepalingen 389 II. Referentieperioden 389 III. Afwijkingen 390 IV. Slotbepalingen Arbeidstijd van zeevarenden Arbeidstijd van het mobiel personeel van de burgerluchtvaart De organisatie van de arbeidstijd van personen die mobiele werkzaamheden in het wegvervoer uitoefenen Bepaalde aspecten van de arbeidsvoorwaarden voor mobiele werknemers die interoperabele grensoverschrijdende diensten in de spoorwegsector verrichten 412 Afdeling 2. Zondagsrust 415 Afdeling 3. Nachtarbeid en gelijke behandeling 416 Afdeling 4. Ouderschapsverlof Doelstellingen en beginselen 419

14 A. Doelstellingen 419 B. Waarden 419 I. Gezinsleven 419 II. Gelijke behandeling 419 C. Subsidiariteit en proportionaliteit 419 D. Concurrentievermogen - KMO's Toepassingsgebied Inhoud 420 A. Ouderschapsverlof 420 I. Begrip 420 II. Voorwaarden en wijze van toepassing 421 III. Bescherming tegen ontslag - terugkeer 421 IV. Verworven rechten en arbeidsverhouding 422 V. Sociale zekerheid 422 B. Arbeidsverzuim door overmacht Slotbepalingen 422 A. Algemeenheden 422 B. Tenuitvoerlegging 423 C. Geschillen en uitleg 423 D. Herziening Richtlijn van 3 juni 1996: tenuitvoerlegging 423 Hoofdstuk X. Veiligheid en gezondheid 425 Afdeling 1. Eerste maatregelen Euratom EG: het vervoer Verdere acties 426 Afdeling 2. De Eenheidsakte en artikel 118A (nu art. 137 VEG) Veiligheid en gezondheid en het arbeidsmilieu: begripsomschrijving Toepassing 429 A. De kaderrichtlijn van 12 juni I. Werkingssfeer en definities 429 II. Verplichtingen van de werkgever 430 III. Voorlichting, raadpleging en deelneming van de werknemers 431 IV. Varia 431 B. De specifieke richtlijnen 432 C. Het Comité van Hoge Functionarissen van de Arbeidsinspectie 432 Afdeling 3. Raamovereenkomst betreffende stress op het werk van 8 oktober ll.doel 432 XVII

15 2. Begrip Vaststellen van stress Verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers Voorkomen, wegnemen of verminderen van stress op het werk Omzetting en opvolging 434 Afdeling 4. Raamovereenkomst over geweld en pesterijen op het werk van 26 april Inleiding Doel Beschrijving Voorkoming, identificering en oplossing van problemen inzake pesterijen en geweld Uitvoering en vervolgcontrole 437 Hoofdstuk XI. Herstructurering van ondernemingen 439 Afdeling 1. Collectief ontslag Definities en toepassingsgebied Informatie en consultatie van werknemersvertegenwoordigers Rol van de overheid 448 Afdeling 2. Overgang van ondernemingen, fusie en splitsing van naamloze vennootschappen Overgang van ondernemingen 449 A. Definities en toepassingsgebied 450 B. De verworven rechten 471 I. Individuele rechten 471 II. Collectieve arbeidsovereenkomsten 474 III. Sociale zekerheid 474 IV. Bescherming tegen ontslag 474 V. Vertegenwoordigers van de werknemers 477 C. Informatie en overleg Fusies en splitsingen van naamloze vennootschappen 479 Afdeling 3. Onvermogen van de werkgever Werkingssfeer en definities Gewaarborgd loon Grensoverschrijdende gevallen Sociale zekerheid 485 XVJJI

16 DEEL III. COLLECTIEF ARBEIDSRECHT 487 Hoofdstuk I. Collectief onderhandelen en de vrije mededinging 491 Hoofdstuk II. Inspraak van werknemers 495 Afdeling 1. Informatie en consultatie 495 Afdeling 2. De Europese Naamloze Vennootschap (SE) De richtlijn en verordening van 8 oktober A. Definities 503 B. Vorming van een ENV 504 C. Structuur van de ENV 504 I. Dualistisch stelsel 504 II. Monistisch stelsel 505 D. Inspraak van werknemers 505 I. De onderhandelingsprocedure 505 1) De oprichting van een bijzondere onderhandelingsgroep 505 a) Samenstelling 505 b) Regeling inzake inspraak 506 c) Besluitvorming 506 d) Deskundigen 507 e) Opt-out 507 f) Uitgaven 507 2) Inhoud van de overeenkomst 508 3) Duur van de onderhandelingen 508 4) Geest van samenwerking 509 5) Toepasselijke wetgeving 509 II. Referentievoorschriften 509 1) Samenstelling van het orgaan dat de werknemers vertegenwoordigt 509 2) Referentievoorschriften voor informatie en raadpleging 510 3) Referentievoorschriften voor medezeggenschap 511 4) Toepassing van de referentieregels 512 III. Diverse bepalingen 513 1) Geheime en vertrouwelijke informatie 513 2) Werking van het vertegenwoordigingsorgaan en procedure ter informatie en raadpleging van de werknemers 514 3) Bescherming van de werknemersvertegenwoordigers 514 4) Misbruik van procedures 514 5) Naleving van de richtlijn 514 XIX

17 6) Verband van deze richtlijn met andere bepalingen Sommige voorlopige beschouwingen 515 Afdeling 3. Europese ondernemingsraden Algemeenheden Informatie en raadpleging van werknemers: de richtlijn van 22 september 1994 betreffende een EOR of een procedure 517 A. Doelstelling en werkingssfeer 517 I. Doelstelling 517 II. Werkingssfeer 518 1) Territoriaal 518 a) De lidstaten 518 b) De Europese Economische Ruimte (27+3) 518 c) Ondernemingen met hoofdkwartier buiten Europa 518 2) Persoonlijk: welke ondernemingen? 518 a) Getallen 519 (1) Onderneming met communautaire dimensie 519 (2) Concern 520 b) Hoofdbestuur 522 c) Varend personeel in de koopvaardij 522 B. Definities en begrippen 522 I. Informatie en raadpleging 522 II. Vertegenwoordigers van werknemers 522 C. Instelling van een EOR of van een procedure 523 I. De verplichting in een geest van samenwerking te onderhandelen 524 II. Verantwoordelijkheid en initiatief inzake onderhandelen 524 1) De verantwoordelijkheid van het hoofdbestuur 524 2) Initiatief tot onderhandelen 525 3) Een of meerdere EOR's of procedures 526 III. De onderhandeling van de overeenkomst 526 1) Partijen bij de overeenkomst en de bijzondere onderhandelingsgroep 526 a) Samenstelling van de bijzondere onderhandelingsgroep 527 b) Taak van de onderhandelende partijen 528 2) Weigering en afbreking van de onderhandeling 528 3) Deskundigen en kosten 529 4) Rol van de vakbonden en van de werkgeversorganisaties 529 IV. Aard, binding, vorm en taal van de overeenkomst 529 1) Aard en binding van de overeenkomst 529 2) Vorm en taal van de overeenkomst 530 XX

18 V. Inhoud van de overeenkomst 531 1) Werkingssfeer 532 2) De instelling van een EOR 532 3) De instelling van een procedure 535 D. Schadelijke en vertrouwelijke informatie 535 E. Bescherming van de werknemersvertegenwoordigers 536 F. Naleving van de verplichtingen van de richtlijn - verband met andere bepalingen slotbepalingen 536 I. Naleving van de verplichtingen van de richtlijn 536 II. Verband met andere bepalingen 538 III. Slotbepalingen 539 G. Subsidiaire voorschriften: een verplichte EOR 540 I. Samenstelling van de EOR 540 II. Bevoegdheid 541 1) Algemene bevoegdheid (jaarlijks) 541 2) Ad-hocinformatie 541 III. Werkwijze 542 IV. Deskundigen 543 V. Kosten 543 VI. Toekomstige ontwikkelingen 543 H. Bestaande overeenkomsten 543 I. Juridische aspecten 544 1) Wanneer, vorm en taal 544 2) Formaat: detail of voortdurend onderhandelen 544 3) Aard, binding en toepasselijke wetgeving 545 II. Draagwijdte en partijen bij de overeenkomst 545 1) Draagwijdte 545 2) Partijen 545 III. Inhoud van de overeenkomst 545 1) Een EOR, een procedure of eenandere vorm 545 2) Bevoegdheid: informatie en raadpleging 546 3) Werkwijze 546 4) Rol van deskundigen 547 5) Kosten 547 IV. Schadelijke en vertrouwelijke informatie 547 V. Het statuut van de werknemersvertegenwoordigers 547 VI. Duur van de overeenkomst 547 I. Herziening van de richtlijn van Afdeling 4. Algemeen kader betreffende de informatie en raadpleging van werknemers in de Europese Gemeenschap Genesis van het voorstel De richtlijn van 11 maart A. Doel en beginselen 550 B. Definities 551 XXI

19 C. Werkingssfeer 552 D. Nadere regelingen inzake informatie en raadpleging 552 E. Sociale dialoog 553 F. Vertrouwelijke informatie 553 G. Bescherming van werknemersvertegenwoordigers 553 H. Bescherming van rechten 553 I. Samenhang tussen deze richtlijn en andere communautaire en nationale bepalingen 554 J. Overgangsbepalingen 554 K. Omzetting 554 L. Toetsing door de Commissie 554 Afdeling 5. De Europese Coöperatieve Vennootschap In het algemeen De rol van de werknemers 556 A. Onderhandelingsprocedure 556 I. Instelling van een bijzondere onderhandelingsgroep 556 II. Inhoud van de overeenkomst 557 B. Referentievoorschriften 558 Afdeling 6. Openbaar overnamebod en grensoverschrijdende fusies van kapitaalvennootschappen Openbaar overnamebod Grensoverschrijdende fusies van kapitaalvennootschappen 559 WEBSITES 561 ZAAKREGISTER 563 xxn