Boekverslag Nederlands De donkere kamer van Damokles door Willem Frederik Hermans

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands De donkere kamer van Damokles door Willem Frederik Hermans Boekverslag door een scholier 2856 woorden 4 oktober ,3 7 keer beoordeeld Auteur Genre Willem Frederik Hermans Psychologische roman, Eerste uitgave 1958 Oorlogsroman Vak Nederlands Thema: Het onderwerp van dit boek was zeer duidelijk, want het ging natuurlijk over de oorlog en dan specifiek over het verzet. Dit onderwerp werd zeer diepgaand behandeld, want je kreeg echt alles te weten over hoe een verzetsactie tot stand kwam en hoe de oorlog voor de gewone mensen verliep. Door deze diepgang was het leuk om te lezen, want je kreeg dingen te lezen die je nooit had verwacht. Dit zet iemand natuurlijk aan het denken en je gaat fantaseren hoe jij het zou doen als er een oorlog kwam. Je zou dan natuurlijk in het verzet gaan en allemaal heldendaden verrichten, maar als je dan het boek verder leest zie je toch dat het leven van die held ook niet over rozen gaat. Toch blijf je van mening dat jij ook een held wordt als de oorlog begint, maar het veranderd wel iets aan je gedachten over hoe je zoiets aan zou moeten pakken. Het verhaal zet je goed aan het denken, dat komt doordat het erg waarheidsgetrouw is en dan kun je het als het ware echt mee beleven in je fantasie. Je hoopt natuurlijk wel dat jij nooit in die situatie verzeild raakt. Plot: Ik vind dat het boek een heel goed verhaal heeft en dat het prettig lezen is. Het is fijn dat het verhaal in chronologische volgorde is gezet, want zo is het makkelijker te volgen. Het is wel iets moeilijker te begrijpen, doordat er veel onverwachte wendingen in het verhaal zitten. Dit is af en toe moeilijk te begrijpen en dan snap ik er weer een pagina niets het verhaal van, maar dat is steeds weer goed gekomen. Het is wel een spannend verhaal en het is erg leuk om te lezen, want ik heb vaak gehad dat ik op de klok keek en dacht: Zo laat al. Het was zeer boeiend om te lezen, maar het bracht de sfeer die de hoofdpersoon had wel met zich mee. Het was ook heel ingewikkeld en verwarrend, je was dus vaak in de war. Dan dacht je dat je in eens de oplossing had en dan werd die weer afgebroken en moest je weer opnieuw beginnen. Je bleef dus van begin tot eind bezig met oplossen van dit dilemma. Ik had de wending Pagina 1 van 6

2 op het eind wel verkeerd ingeschat en dat was op zich weer leuk aan het boek. Het verhaal vond ik dus in het kort uitstekend. Structuur: Het verhaal is chronologisch opgebouwd en begint bij de jeugd van Osewoudt en eindigt aan het einde van de oorlog. Je zit dus niet meteen midden in het verhaal, want er worden eerst een heleboel details verteld over Osewoudt en waar hij woont. Er worden veel onnodige details verteld, maar die waren ook weer fijn. Je zag door al die details alles voor je en je kon zo fijn fantaseren over de situatie. Door al die onnodige details is het verhaal wel iets moeilijker te volgen. Er zaten wel niet zo veel herinneringen in. Dit was erg fijn, want anders is het nog moeilijker om het verhaal te volgen. Nu zat er een goed verband tussen de stukken en was het fijn lezen. Er waren veel korte gebeurtenissen in het verhaal die goed in elkaar over liepen en een bepaalde spanning opwekten. Door die korte gebeurtenissen hoefde je niet altijd grote stukken van het boek te lezen, voordat je het weg kon leggen. De structuur was goed maar wel erg langdradig. Personages: Henri Osewoudt, volledige naam: Hendrik Maarten Osewoudt. Geboren op in Voorschoten. Kenmerken van hem waren dat hij blond was en dat hij geen baard had ook was hij niet erg groot en hij was vaak een beetje bleek. Ook was het zo dat Osewoudt een rare hoge stem had. In het boek beleef je mee wat hij doet. Hij pleegt een aantal aanslagen en wordt later opgepakt, door de Duitsers, maar ook door de Amerikanen. Uiteindelijk overleeft hij de oorlog niet. Familie Osewoudt: Vader: Hij werd al in het begin van het boek vermoord door Moeder. Moeder: Ze was niet helemaal 100%. Daardoor moest ze ook nadat ze vader had vermoord ook niet in de cel maar in een inrichting. Daar was ze al eens eerder geweest. Bart Nauta: Bij hem vond Osewoudt onderdak toen zijn moeder werd opgesloten in een inrichting. Toen was hij nog alleen de oom van Osewoudt. Later toen Osewoudt met Ria was getrouwd was het ook de schoonvader van Osewoudt. Tante Fietje: Overleed al snel nadat Osewoudt was getrouwd met Ria. Deed wel aardig tegen Osewoudt maar mocht hem niet. Ria: De dochter van Bart Nauta en Tante Fietje. Ze trouwt met Osewoudt en later als ze samen met Evert woont vermoord Osewoudt haar. Vrienden & Kennissen: Moorlag: Goede vriend van Osewoudt. Hij was een student en woonde bij Osewoudt en Moeder in. Later ging Osewoudt nog een keer bij hem op bezoek. Fam. Turlings: Drogisten die aan de overkant van de straat woonde van de sigarenzaak. Evert Turlings: De zoon van de Drogisten. Hij was een N.S.B.er, en later was hij samen met Ria. De Vos Clootwijk: Directeur van de Nederlandse Spoorwegen. Elly probeerde informatie bij hem los te Pagina 2 van 6

3 peuteren maar dat is haar niet gelukt. Marianne Sondaar (eigenlijk Mirjam Zettenbaum): Ze kwam met Osewoudt in contact toen hij zijn haar zwart moest laten verven. Ze was eigenlijk de vriendin geworden van Osewoudt, want Osewoudt vond Ria niet meer zo leuk. Ze was half joods en had daarom een schuilnaam. Later was ze naar Palestina gegaan en zat ze in een kibboets. Osewoudt heeft haar nadat hij opgepakt was nooit meer gezien. Dokter: Heeft waarschijnlijk gezorgd voor Osewoudt s ontsnapping uit het ziekenhuis. Zuster Angela: Verzorgde Osewoudt in het ziekenhuis. Pater Beer: Hij praatte met Osewoudt toen hij gevangen zat. Toen Osewoudt werd neergeschoten was hij bij Osewoudt maar kon hem niet meer redden. Verzetsmensen: Dorbeck: De man die alles wist, hij gaf Osewoudt zijn opdrachten en hij hielp Osewoudt. Alleen hielp hij Osewoudt niet toen hij dat zo erg nodig had: op het laatst. Als hij zich had laten zien dan had het best zo kunnen zijn dat Osewoudt nog leefde. Dorbeck was een kleine man met zwarthaar en een stoppelbaard. Zéwüster: Hij, Dorbeck en Osewoudt pleegde de aanslag op de Kleine Houtstraat nummer 32. Later kwam Osewoudt hem nog 1 keer tegen bij de bibliotheek. Hij is later gedood door de Duitsers. Elly Sprenkelbach Meijer: Een Engelse agente die naar Osewoudt moest gaan om van hem onderdak te krijgen. Ze had van de Engelsen verkeerde spullen mee die haar verdacht zouden maken. Osewoudt hielp haar, maar dat had uiteindelijk weinig zin, want ze werd opgepakt door de Duitsers. Meinarends: Hij zorgde voor 2 persoonsbewijzen, voor Osewoudt en voor Elly Sprenkelbach Meijer. Labare: Bij hem vond Osewoudt onderdak toen hij dat nodig had. Osewoudt moest bij hem films ontwikkelen. Later is Labare ook opgepakt door de Duitsers. Hé jij (Annelies van Doormaal): Pleegde samen met Osewoudt de aanslag op de Duitser Lagendaal. Cor, Oom Kees en nog 2 anderen: Zorgden voor de ontsnapping van Osewoudt uit het ziekenhuis. Waren waarschijnlijk gestuurd door de dokter. Suyling: Hij zat bij Labare en deed erg negatief wanneer hij Osewoudt zag. Alias Osewoudt: Mijnhardt: Gebruikt hij om Moorlag te kunnen spreken, zonder dat Ria wist wie hij was. Filip van Druten: Gebruikt hij bij Meinarends als hij 2 persoonsbewijzen nodig heeft, als hij bij Marianne is, bij Hé jij. Dominee Verberne: Gebruikt toen hij wilde weten wat er met moeder en ria gebeurt was. Joost Melgers: Gebruikt hij als hij bij Labare is. Agent bureau Binnenhof: Gebruikte hij toen hij wilde weten wat er met Elly gebeurt was bij De Vos Clootwijk. Clara Boeken: Gebruikt hij als hij verkleed is als verpleegster. Duitsers en Slachtoffers van Osewoudt: Lagendaal: Doodgeschoten door Osewoudt. Mevrouw Lagendaal: Doodgeschoten door Osewoudt. Walter Lagendaal: Door Osewoudt achter gelaten vlak bij het Rokin, nadat Hé jij en Osewoudt hem meegenomen hadden. Pagina 3 van 6

4 Leidster van de Nationale Jeugdstorm (Marchiena Siemerink): Wordt door Osewoudt en Hé jij vermoord. Kriminalrat Wülfing: Laat Osewoudt in elkaar slaan en vertelt hem dat ze alles weten van zijn daden. Hauptsturmführer Ebernuss: Hij zorgde ervoor dat Osewoudt naar het ziekenhuis werd gebracht. Vervolgens probeerde Ebernuss een beetje vriendjes te worden met Osewoudt omdat hij zag dat de Duitsers de oorlog aan het verliezen waren. Later in het boek gaat hij met Osewoudt mee en wil zich aansluiten bij de verzetsmensen. Dorbeck is daar ook en vertrouwt Ebernuss niet en geeft Osewoudt gif. Osewoudt doet het gif in het drinken van Ebernuss en vertrekt met Dorbeck. Georg Krügener: Brengt Osewoudt in verpleegstersuniform eerst naar Voorschoten en vervolgens slaat Osewoudt hem neer en rijd naar Dordrecht. Daar vlakbij komt Georg weer bij en vermoord Osewoudt hem door mes in zijn rug te steken. Gustav Malknecht: Hij was de typist die alle gesprekken met Osewoudt moest vastleggen op papier. Later toen hij in handen was van de Nederlanders legde hij een verklaring tegen Osewoudt af. Engelsen: Kolonel Smears: Deze man legde een verhoor van Osewoudt af. Percy: Hij moest alles noteren met een typemachine wat Kolonel Smears vroeg en Osewoudt antwoordde. Nederlandse politie: Inspecteur Selderhorst: Belast met het onderzoek van Osewoudt. Spuybroek: Een jonge marechaussee die moest letten op Osewoudt dat hij niet kon ontsnappen als ze opzoek waren naar bewijzen. Stijl: Ik had een vrij nieuwe druk, dus er waren bijna geen oude woorden die ik niet kende. Het boek had wel een soort stijl ontwikkeld, door alles tot in de puntjes te beschrijven, waardoor je het hele beeld voor je zag. Je kon je hierdoor goed inleven en dat bevorderde het lezen. Ook de gedachten van mensen werden uitvoerig uitgelegd en beschreven, waardoor je dacht te kunnen voorspellen wat ze gingen doen. Dit lukte echter bijna nooit, want er zaten veel onverwachte wendingen in het verhaal of die persoon verdween weer een tijdje uit het verhaal en kwam dan ineens weer terug. Het boek bevatte hierdoor dus ontzettend veel beeldspraak en dat maakt het voor mij alleen nog maar interessanter. Ik vond dit ook weer ontzettend goed aan het boek. Het verslag: Henri Osewoudt is de zoon van een sigarenwinkelier te Voorschoten. Als hij nog op de lagere school is, vermoordt zijn moeder zijn vader in een vlaag van waanzin. Henri wordt opgevoed door oom Bart Nauta in Amsterdam. Hij krijgt een middelbare school opleiding, maar gaat niet om met zijn klasgenoten. Hij leeft in een isolement en heeft alleen contact met zijn nicht Rita, die zeven jaar ouder is. Hij beoefent de judosport, waardoor zijn voeten vergroeien. Hij ziet eruit als een monster, een rechtopstaande pad met bolle wangen en wit zijdeachtig haar, dat hij zo kort mogelijk laat knippen. Hij krijgt geen baard. Ook Rita is lelijk; haar haar heeft de kleur van pakpapier, ze heeft een spitse onderkaak en haar tanden zijn te lang. Als Henri achttien jaar is, trouwt hij met Ria; hij zet de zaak van zijn vader voort, zijn moeder woont bij hem Pagina 4 van 6

5 in. Moorlag, die staatsexamen wil doen woont bij hen in. Henri is afgekeurd voor militaire dienst, omdat hij een halve centimeter te kort is. Wel is hij bij de burgerwacht. Als de oorlog uitbreekt, moet hij op wacht staan bij 't postkantoor. Luitenant Dorbeck geeft Henri een rolfilmpje dat ontwikkeld moet worden. Ze lijken als twee druppels water op elkaar. Na de capitulatie krijgt Dorbeck een kostuum van Henri, die Dorbeck's uniform in de tuin begraaft. Dorbeck brengt het kostuum terug met films die moeten worden ontwikkeld en opgestuurd aan E. Jagtman, Legmeerplein ,Amsterdam-West. Als de films ontwikkeld zijn, ziet Henri niets dan zwarte vlekken. Hij durft de foto's niet eens op te sturen, koopt een Leica en maakt zelf foto's van militaire objecten. Enige tijd later komt Dorbeck tijdens een hevig onweer; Henri krijgt opdracht in Haarlem te komen. Daar ontmoet hij Dorbeck en Zéwuster. Met deze laatste gaat Henri naar de Kleine Houtstraat, waar ze in een huis twee mannen neerschieten. De zoon van de drogist uit Voorschoten heeft Henri achtervolg Dorbeck Henri ontwikkelt het filmpje dat hij in de meidagen van '40 van Dorbeck heeft gekregen. Op een van de foto's staat Dorbeck met twee vriendinnen voor het huis in de Nieuwe Houtstraat. Er valt een brandend vliegtuig op het huis van Jagtman, waardoor de gehele familie Jagtman om het leven komt. In 1944 (drie jaar heeft Dorbeck niet van zich laten horen) krijgt Henri een brief van Dorbeck met het verzoek de foto's te zenden naar Postbus 234 in Den Haag. Hij gaat kijken wie de brief uit de bus haalt; het blijkt een heilsoldaten te zijn. Een paar dagen later wordt hij opgebeld Elly Sprenkelbach Meijer, een meisje dat zegt dat ze uit Engeland is overgekomen. Ze toont hem een van de foto's die hij aan Dorbeck heeft gestuurd, Hij brengt haar naar oom Bart. Als hij in Den Haag terugkomt hoort hij van Moorlag dat de Duitsers hem in zijn woning opwachten en dat Ria en zijn moeder gevangen genomen zijn. Hij gaat met Moorlag naar Leiden, waar een student persoonsbewijzen maakt voor hem en Elly. Henri's haar wordt zwart geverfd door Marianne Sondaar (Dit is de Joodse studente Mirjam Zettenbaum, die ondergedoken is in een kapsalon). Henri duikt onder aan de Zoeterwoudse singel en gaat foto's ontwikkelen voor Labare. Hij beseft nu hoe hij is veranderd: "Dorbeck heeft een ander mens van mij gemaakt." Marianne gaat voor hem naar Oom Bart met het persoonsbewijs voor Elly. Deze is echter al verdwenen. Henri gaat naar Amsterdam en vertelt oom Bart dat Ria en zijn moeder gevangen zitten. Oom Bart maakt hem verwijten. Henri krijgt van Dorbeck opdracht naar de stationswachtkamer in Amersfoort te gaan. Hij zal daar een vrouw ontmoeten in leidster uniform van de nationale Jeugdstorm. Samen gaan ze naar Lunteren, waar Lagendaal, die voor de Gestapo werkt, uit de weg moet worden geruimd. De aanslag lukt, maar op de terugweg wordt de vrouw in de trein aangehouden. In Amsterdam ontmoet Henri Marianne; ze gaan samen naar de bioscoop. Op het doek verschijnt levensgroot een oproep tot aanhouding van Henri. Hij loopt de zaal uit, maar wordt opgepakt. Hij is er zelf van overtuigd, dat ze hem voor iemand anders houden. In Den Haag wordt hij verhoord en zo erg gemarteld dat hij in een ziekenhuis moet worden opgenomen. Hoewel er een Duitse soldaat voor de deur staat, wordt hij toch bevrijd door enige gemaskerde mannen, die hem naar Leiden brengen. Bij Labare ontmoet hij Marianne weer. Tegenover haar spreekt hij zich uit over zijn verhouding tot Dorbeck: "Ik heb nooit geweten dat ik het mislukte exemplaar was totdat ik Dorbeck ontmoette. Toen wist ik dat hij het geslaagde exemplaar was, dat ik in vergelijking met die man geen reden van bestaan had, dat ik mijzelf alleen aanvaardbaar kon maken door precies te doen wat hij zij." 's Nachts worden ze door de Duitsers overvallen. Henri weet te ontkomen, zwemt een singel over en rent druipnat een huis binnen. Even later wordt hij gearresteerd. In de cel zoekt de Duitser Ebernuss hem op, die beweert dat hij hem Pagina 5 van 6

6 goedgezind is. Hij heeft ervoor gezorgd dat Marianne die naar Westenbork gebracht was, weer vrij is. Ze verwacht een kind. Ebernuss houdt zich bezig met het probleem of er een zekere Dorbeck bestaat, de dubbelganger van Henri. Daarom moet deze laatste naar Amsterdam gaan, waar een kleine clandestiene socialiteit is voor ondergrondse helden. Als Dorbeck bestaat, zal Henri hem daar ontmoeten. Ebernuss geeft Henri zijn Leica en ze gaan samen naar Amsterdam. Er is in de socialiteit een man van wie Henri gelooft dat het Dorbeck is. Henri krijgt van hem giftige kristallen die hij in de borrel van Ebernuss doet. Dorbeck en Henri gaan er met de auto van Ebernuss vandoor. Ze komen in een leegstaand huis, waar Henri zichzelf en Dorbeck in de spiegel fotografeert. Dorbeck vertelt hem dat Ria samenwoont met de zoon van de drogist, die hem verraden heeft,toen hij de aanslag in Haarlem had gepleegd. Henri krijgt een verpleegstersuniform. Dorbeck bericht hem dat Marianne in een kraamkliniek ligt. Als hij er aankomt, wordt hij naar een kelder gebracht, waar hij het lijkje van zijn kind ziet.huilend loopt hij weg. Een Duitse soldaat neemt hem mee in zijn auto. In Voorschoten steekt hij Ria dood en in Dordrecht vermoordt hij de Duitser;daarna vraagt hij hulp aan een pastoor. Met behulp van een illegale arts komt hij in Breda aan. Hij meldt zich bij het hoofdkwartier van de Nederlandse strijdkrachten, waar men hem onmiddellijk arresteert, omdat men met een landverrader meent te doen te hebben. Hij wordt naar Engeland gebracht en later naar het kamp Achtste Exloërmond. Daar behandelt Selderhorst zijn zaak. Henri wordt van vele dingen beschuldigd en Dorbeck, die zal kunnen aantonen dat hij een verzetsheld is, is onvindbaar. Jagtman en Moorlag zijn dood en Mirjam Zettenbaum is in een kibboets in Israël. Oom Bart leeft nog wel, maar zijn verklaringen zijn zeer vaag. Eindelijk wordt de Leica van Henri teruggevonden. Het filmpje met de foto van Dorbeck zit er nog in en Henri mag het ontwikkelen. Er blijkt alleen een foto van Henri met Ebernuss op te staan; de foto met Dorbeck is mislukt. Henri rent naar buiten en wordt neergeschoten. Pagina 6 van 6