Samenvatting Geschiedenis Totalitaire dictatuur en democratie

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Totalitaire dictatuur en democratie Samenvatting door een scholier 1211 woorden 25 januari ,4 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo GSG alle aantekeninen. 1 Marxisme tegenover leninisme Voorwaarden voor ontstaan van een communistische samenleving: Politieke verhouding wordt bepaald door economische verhouding. Je rijkdom bepaalt je macht in de samenleving. Zij die de productiemiddelen in handen hebben zijn de bezittende klasse ( kapitalisten) en hebben dus ook de macht. Zij die niet in bezit zijn van productiemiddelen zijn het proletariaat, de onderdrukte klasse. Klassenstrijd: De tegenstelling tussen arm en rijk wordt groter. Meer bezitlozen en een kleine groep die steeds rijkeer wordt. De arbeidersgroep wordt groter en armer. Verelendungstheorie minder vrije tijd, alleen maar werk, mensen raken afgestompt want er is geen zelfontplooiing (fermremdungstheorie) waardoor er dus ook een eenheidsmassa ontstaat. Arbeiders zullen spontaan in opstand komen door een revolutie en de macht oevrnemen, dictatuur van het proletariaat. Marx baseerde zijn theorie op de ellende van de fabrieksarbeiders die hij zag. Uitspraken: Arbeiders aller landen, verenigt u! (tegen onderdrukking, arbeiders moeten elkaar steunen en niet met elkaar strijden) Godsdienst is opium van het volk. Lenin wilde de revolutie niet afwachten. Pagina 1 van 7

2 Deze moest centraal georganiseerd worden door een revolutionaire elite, de communistische partij, die leiding moest geven aan de communistische staat. Dictatuur van de partij. Lenin wilde ook een wereldrevolutie. De communistische partij moest ook na de revolutie blijven bestaan. In rusland kon moeilijk een spontane revolutie plaatsvinden omdat de meeste mensen geen arbeiders maar landbouwers waren. Zij hadden dus iets te verliezen, namelijk hun land. Lenin tegenover Stalin. Nep Planeconomie De staat bepaalt wat en hoeveel er geproduceerd wordt. Grootgrondbezit wordt verdeeld onder de boeren. Vrijheid aan de boeren om zelf een deel van de oogst te verhandelen en te bepalen wat ze verbouwden. Betrekkelijke vrijheid van de burgers. Kleine bedrijven betrekkelijke vrijheid zodat de grote bedrijven niet te machtig werden Journalisten en kunstenaars hadden nog wat vrijheid hoewel ze individualistisch bezig waren in een totalitair regime. De staat bepaalt wat en hoeveel er geproduceerd wordt. Strenge 5 jarenplannen Sterke industrialisatie, het kapitaal hiervoor moest uit de sovjetunie zelf komen. Exportproducten moesten kapitaal opleveren, dus collectivisatie van de landbouw. Kolchozen en sovchozen, landarbeiders. Voorrang voor de zware industrie. Industrie zorgt voor groei SU De burgers hadden weinig vrijheid en rechten. Koelakken waren boeren die hun eigen bedrijf wilden houden en hier meestal zwaar voor gestraft werden. Terreur en censuur. De problemen van de republiek van Weimar. -De versailles bepalingen waren te zwaar, niemand zou daaraan kunnen voldoen. Dit leidde o.a. tot de ruhrbezetting/ staking/ crisis. -De democratische staat stond zwak Pagina 2 van 7

3 de bevolking was kwaad over het feit dat zij getekend hadden voor de Versailles bepalingen. Jonge republiek, geen ervaring met democratisch bestuur. Noodverordening 48 uit de grondwet. Hiermee kon het parlement afgezet worden. Een grote groep mensen was al tegen de democratie, conservatieven en communisten bijvoorbeeld. -de wereldwijde economische crisis van 1929 Hierdoor kon een charismatische leider het hele land met zich meekrijgen. Rusland tegenover Duitsland, hitler en lenin aan de macht. Rusland 1917 Duitsland 1933 Econimisch slecht, eerste wereldoorlog, boeren aan het front. Regering had geen controle, politieke, economische en sociale chaos. Na wo1 schuld, gebiedsverlies, herstelbetalingen, economisch zooitje. Maart-februarirevolutie, tsaar afgezet voorlopige regering. Deze wilde parlementaire democratie en doorvechten in wo1. Sovjets, de raden, steunden de regering maar werden machtiger dan de regering. Staatsgreep Lenin, oktoberrevolutie. Weimar republiek. Opbouwen democratische staat, maar wetsartikel 48 bestond waarmee de regering het parlement buitenspel zet. Het is dus niet helemaal een democratie. Verkiezingen niet door Lenin gewonnen. Lenin als leider van de bolsjewieken zette de doema aan de kant en schafte de verkiezingen af. Economische crisis die de regering niet kan oplossen. Hitler weg met het dictaat van versailles. Zorgt voor werkgelegenheid. Militaire doelen Propaganda, opbouw, aanleg autobahn Democratische waarden onbelangrijk. Bolsjewieken ~roden~ vochten tegen de ~witten~, aanhangers van de voorlopige regering met steun uit west europa. Hitler kanselier -rijksdagbrand -hitler de communisten willen ons vernietigen, roept noodverordening uit en schuift zo parlement aan de kant. Bij de verkiezingen had Hitler geen meerderheid, maar door d Sa was het parlement bag voor hem. Wetsvoorstel:NSAP 4 jaar alleen regeren, absolute macht, Hitler dictator. Machthebbers in de su. Pagina 3 van 7

4 leider discontinuïteit Continuïteit stalin Grote terreur Streng Planeconomie Bevolking in armoede Chroetsjov ~hoewel hij zijn positie aan stalin te danken heeft~ Destalinisatie Vrijheid politieke gevangen Toekomst leek milder Meer vrijheid in bijv. kunst Machtspositie Partij Geleide economie. Bresnjev Herstalinisatie. Sovjetunie raakt achterop. Schijn militaire grootmacht. Veel bij het oude gelaten. Patij en geleide economie. Het ging slecht met de bevolking. Gorbastjov Op weg naar. Orienteren op het westen Glasnost. Weg naar democratie. Perestrojka. Economische hervormingen De SU is er slecht aan toe. Jeltsin 1991 ontbinding Su Ontwrichte economie, een beroerde vorm van markteconomie die nog slechter liep dan de geleide. Autoritaire leider, Jelstin stuurde regelmatig de doema naar huis. armoede Hitler en Lenin/rusland duitsland overeenkomstem en verschillen. Overeenkomsten: Rusland was onderontwikkeld en dictatoriaal geregeerd. Duitsland was arm door de herstelbetalingen van wo1 In beide landen heeft de parlementaire democratie nooit echt voet aan de grond gekregen. Pagina 4 van 7

5 Slechte internationale verhoudingen: Duitsland was de grote boosdoener van wo1. Rusland: Het westen was tegen het communisme en rusland verliet de oorlog. Hitler en Stalin schoven beiden een democratie aan de kant, hoewel Duitsland door dat ene wetsartikel niet helemaal een democratie was. Ze hadden in ieder geval geen absolute meerderheid bij de verkiezingen. Ook trokken ze zich niets aan van de internationale politiek. Ze beloofden werk en verbetering aan de mensen en maakten gebruik van Terreur en propaganda. Verschillen: Lenin en dus het communisme aan de macht door burgeroorlog. Hiler aan de macht zonder oorlog. Ideologie: nationaal socialisme en communisme. Kenmerken fascisme.. Fascisme=staatsvorm Nationaal socialisme:fascistische staatsvorm+ rassenleer. Fasisme: Eigenbelang is ondergeschikt aan staatsbelang Strijd tegen allen die hiertegen zijn (in het land zelf) Sterke centrale macht. Nationalisatie internationale ondernemingen Nationaal socialisme: Alle Duitssprekende volkeren in 1 land Lebensraum.(voldoende land om volk te voeden) Alleen volksgenoten van Duits bloed kunnen staatsburger zijn. Propaganda, opdringen van denkbeelden, invloed op openbare mening. Rassenleer, uitgesproken discriminatie niet duiste rassen. Inferieure rassen moeten superieure rassen dienen. Het ontstaan van de verzuiling Industriële revolutie.--> onderwijs belangrijker. Dit was openbaar onderwijs. Volgens de liberale grondwet van Thorbecke kregen bijzondere scholen geen subsidie, dus was bijvoorbeeld katholiek onderwijs slechter en ontstond er achterstand bij deze bevolkingsgroep. achtergestelde bevolking Richten polietike partijen op: monsterverbond protestanten en katholieken om sterker te staan tegenover de liberale regering.--> Grondwetswijzigig Pagina 5 van 7

6 Financiele gelijkschakeling scholen VERZUILING Invoering evenredige vertegenwoordiging(elke stem telt even zwaar). Passief kiesrecht vrouwen. Opkomstplicht Troelstra deed een revolutiepoging. -De SDP was daarna niet meer betrouwbaar en mocht tot 1939 niet meer in de regering. -Angst voor revolutiepoging, dus sociale voorzieningen om opstand te voorkomen. Troelstra heeft dus een deel van zijn doel gehaald, hoewel de revolutie mislukte kregen de mensen het door de sociale voorzieningen beter. Waarom geen totalitaire dictatuur in Nederland. Linkse sdap Rechtse nsb Oorzaak:verzuiling Gevolg:geen vereniging van mensen Verzuiling Mislukte revolutie, de mensen hadden het niet breed, maar het was niet zo dat ze niets te verliezen hadden. Er waren na de revolutiepoging ook sociale voorzieningen. Mussert was geen charismatische leider. Sdap mocht niet in de regering. In 1937 werd de NSB anti joods en Nederland was dat niet. Langere democratische traditie Vaderlijk gezag van premier Colijn. Wereldcrisis. Amerika Overproductie winstdaling Kopen op afbetaling te weinig geld voor bedrijven Aandelenkoers zakte prijs zakte, betaling aandelen met geleend geld. Bedrijven minder waard werklozen- Paniek, alle aandelen verkopen meer failliete bedrijven---meer werkeloosheid TRALALA CRISIS Deze crisis kwam naar europa doordat amerika het aan europa uitgeleende geld terugwilde. Ook ging het de eigen markt beschermen. Dit was in sommige landen oorzaak voor een totalitaire dicatauur maar iet in Nederland. Wat deed Colijn, premier van de ARP: Pagina 6 van 7

7 Hij wilde de staatsbegroting sluitend maken. Daarom verlaagde hij steunuitkeringen en het loon van de ambtenaren. Hierdoor gin wel de koopkracht omloog. Opstanden werden onderdrukt Liberaal: weinig overheidsheidsingrijpen, het waait wel over houding. Vasthouden aan de gave gulden 1. eigen vermogen. 2. geleend geld van particulieren mocht niet minder waard worden. 3. Nederland moest een rots in de branding zijn. Colijns charisma zorgde voor een groot vertrouwen in de politiek. Mensen waren trouw aan hun eigen zuil Plan van de Arbeid Geldinjectie van 2 miljoen Meer werk Meer koopkracht Opleving bedrijven Vaste lasten omlaag. Voordeel armer deel bevoling Koopkracht omhoog. Minder uren werken. Minder overproductie Sinds dit plan was er meer openheid naar de sdap en mochten ze uiteindelijk weer in de regering. Pagina 7 van 7