Communisme hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 januari 2017 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Communisme Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Stap6 Stap7 Stap8 Stap9 Begrippenlijst Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Communisme Vooraf De vierde opdracht gaat over de opkomst van het communisme in Rusland (de Sovjet-Unie), van 1917 tot Het communisme beloofde een einde te maken aan de oneerlijke verdeling van rijkdommen in de wereld. In het achtergebleven Rusland wist de Communistische partij daadwerkelijk de macht te grijpen. Een nieuwe tijd brak aan. Wat kwam er terecht van dit experiment? Leerdoelen Aan het eind van deze les: Ken je enkele ontwikkelingen die het communisme aan de macht hielpen in Rusland Ken je enkele hoofdrolspelers en hun aandeel in de Revolutie Kun je aangeven hoe het communisme leidde tot grote economische modernisering, maar ook tot terreur en hongersnoden Kun je voorbeelden geven van continuïteit en verandering in de Russische samenleving van voor en na de Revolutie Begrijp je hoe het communisme van Rusland een totalitaire samenleving maakte Pagina 2

4 Eindproduct Als eindproduct van deze les maak je een vergelijkingsschema over het tsaristische Rusland en de Sovjet-Unie Werkwijze Groepsgrootte Je werkt alleen. Benodigdheden een computer met internet Tijd Je hebt ongeveer zes lessen nodig voor deze opdracht. Stap1 Rusland onder de Tsaren Ga naar de Kennisbank: KB: Het nationaal-socialisme en het communisme Lees de inleiding en het onderdeel Communisme. Maak daarna onderstaande vragen. Rusland onder de Tsaren kn.nu/ib6yt 1 Welke machtswisselingen worden hier besproken? Kies de juiste zinnen. Pagina 3

5 a. Rusland werd een democratie. b. Duitsland werd een dictatuur. c. Hitler verloor de macht. d. De Russische Tsaar verloor de macht. e. Rusland werd Sovjet-Unie. f. Duitsland kreeg in 1933 een andere leider. g. Duitsland kreeg in 1917 een andere leider. h. In Rusland brak een revolutie uit tijdens de Eerste Wereldoorlog 2 Wat is een belangrijk verschil tussen beide machtswisselingen? a. In Duitsland kwam de machtswisseling tot stand met geweld, in Rusland zonder geweld. b. In Duitsland kwam de machtswisseling tot stand door verkiezingen, in Rusland door een revolutie. c. In Duitsland kwam de machtswisseling tot stand door een revolutie, in Rusland door verkiezingen. d. In Duitsland kwam een dictator aan de macht, in Rusland een keizer. 3 Wat is een ideologie? a. Een verzameling verhalen over hoe de wereld in elkaar zit. b. Een politiek systeem onder leiding van één partij. c. Een geheel van ideeën over mens en samenleving. d. Een manier om het ontstaan van macht te verklaren. 4 Hoe reageerde de tsaar? a. Als een absoluut vorst met vooruitstrevende ideeën. b. Als moderne leider van een democratisch land. c. Als een ouderwetse alleenheerser. d. Als een dictator zonder medelijden met de boeren. 5 Wat betekent het woord Tsaar? a. Leider b. Aanvoerder c. Koning d. Keizer 6 Pagina 4

6 Hoe kwam Rusland in oorlog? a. Door deelname aan de Eerste Wereldoorlog, Rusland viel Duitsland aan. b. Door deelname aan de Tweede Wereldoorlog, Rusland viel Duitsland aan. c. Door deelname aan de Eerste Wereldoorlog, Rusland viel Polen aan. d. Door deelname aan de Tweede Wereldoorlog, Rusland viel Polen aan. 7 Kies de juiste redenen waarom Russische soldaten wegliepen uit het leger. a. Zij waren het niet eens met de buitenlandse politiek van de Tsaar. b. Zij stonden sympathiek tegenover het Duitse volk tegen wie ze moesten vechten. c. Zij waren onvoldoende bewapend om de oorlog te kunnen voeren. d. Zij waren ontevreden over de honger en armoede in het land. e. Zij hadden geen vertrouwen in de legerleiding. f. Zij wilden een communistische revolutie beginnen. g. Zij eisten dat hun salaris en werkomstandigheden werden verbeterd. 8 Waarom kon de Tsaar weinig doen om opstanden de kop in te drukken? a. Hij had daar het leger voor nodig, en dat was nu aan het vechten aan de grens. b. Hij werd niet langer gesteund door zijn bondgenoten. c. Hij werd niet langer gesteund door de adel en de Kerk. d. Hij had daar het leger voor nodig, en dat kwam nu zelf in opstand. Stap2 Oorlog en revolutie Lees op Wikipedia hoe de Russische revolutie begon. Bekijk de foto van de demonstratie. Geef een verklaring voor de aanwezigheid van veel vrouwen bij deze demonstratie. Vergelijk je verklaring met die van een klasgenoot. Pagina 5

7 Stap3 De staatsgreep van Lenin Ga naar de Kennisbank: KB: Het nationaal-socialisme en het communisme Lees de inleiding over de Russische Revolutie nog eens goed na. Eigenlijk vonden in 1917 twee revoluties plaats in Rusland, kort achter elkaar. In februari werd de Tsaar afgezet en kwam er een Voorlopige Regering onder leiding van de socialist Kerenski. In oktober pleegden de communistische bolsjewieken van Lenin een staatsgreep. Maak nu de volgende vragen: Pagina 6

8 De staatsgreep van Lenin kn.nu/t63b9 1 Waarom werd de Tsaar afgezet? a. Hij wilde het land overgeven aan de Duitsers. b. Hij kreeg de schuld van de verliezen en de armoede. 2 Welke regering kreeg Rusland na de februarirevolutie? a. Een voorlopige regering van democratische partijen. b. Een voorlopige regering van communisten. 3 Waarom waren Lenins bolsjewieken niet tevreden over de februarirevolutie? a. De bolsjewieken wilden een revolutie volgens de ideeën van Marx. b. De bolsjewieken vonden de februarirevolutie veel te ver gaan. 4 Wanneer pleegde Lenin een staatsgreep? a. In oktober b. In februari Waarom was Rusland volgens de opvattingen van Marx eigenlijk nog niet klaar voor een revolutie? a. De communistische partij was in Rusland nog niet sterk genoeg. b. Er waren nog niet genoeg arbeiders in het agrarische Rusland. 6 Waarom wilde Lenin toch al een revolutie beginnen? a. Hij vond dat de revolutie ook met een kleine voorhoede kon beginnen. b. Hij vond dat de revolutie snel moest plaatsvinden om de oorlog te kunnen voortzetten. 7 Wat was het doel van Lenins revolutie? Pagina 7

9 a. Hij wilde de arbeiders en de boeren eindelijk echte invloed op de politiek geven. b. Hij wilde de macht aan de bolsjewieken geven om Rusland te veranderen. Stap4 Volgens het communisme van Karl Marx was de kapitalistische maatschappij verdeeld in klassen. De hogere klassen regeerden over de onderste klasse: het proletariaat. Op deze plaat zie je de klassen van hoog naar laag. Afbeelding 1 Pagina 8

10 Door de communistische revolutie zou deze piramide van de macht helemaal worden omgegooid door de arbeiders en de boeren. Er zou een nieuwe maatschappij ontstaan van samenwerking en gelijkheid, waarin niemand meer over anderen zou regeren en iedereen genoeg welvaart zou hebben: de communistische heilstaat. Voordat het zover was, moesten eerst de oude machthebbers met geweld uit de weg worden geruimd. Dat was het werk van de communistische partij, gesteund door leger en politie. In deze periode kreeg de communistische partij het helemaal voor het zeggen in de maatschappij. Dit noem je een totalitaire samenleving. Daarin is geen plaats voor persoonlijke vrijheid; alles moet worden opgeofferd aan het belang van de revolutie. Opdracht 1: Vertaal de woorden op afbeelding 1 en geef uitleg bij wat je ziet op de plaat. Opdracht 2: Geef drie voorbeelden waaruit blijkt dat Rusland onder Lenin een totalitaire samenleving werd. Vergelijk je antwoorden met je klasgenoten en bespreek ze met je docent. Stap5 Stalin aan de macht Pagina 9

11 Lenin werd opgevolgd door een nog hardere communist: Stalin. Stalin besloot de Sovjet-industrie versneld te ontwikkelen. Overal verrezen nieuwe fabriekssteden. Om de nieuwe steden te voeden, werd de landbouw gecollectiviseerd: boerderijen werden samengevoegd tot grote bedrijven, kolchozen. De opbrengst werd aan de regering verkocht tegen vastgestelde prijzen. Met de opbrengst van het graan werd de industrialisatie betaald. Maar veel boeren werkten niet mee. Ze werden arm door de collectivisatie en verstopten hun graan. Om de boeren te straffen, liet Stalin velen arresteren en afvoeren naar werkkampen. Ook liet hij expres een hongersnood veroorzaken. De collectivisatie kostte zo miljoenen het leven. Stalins regering liep uit op terreur: iedereen liep kans gearresteerd te worden. Tijdens de Grote Zuivering, vanaf 1934, waren ook partijleden niet veilig meer. Zij werden tijdens showprocessen ergens van beschuldigd en gedwongen te bekennen. In de propaganda werd Stalin afgeschilderd als een superheld en een vader van zijn volk. Pagina 10

12 Opdracht 1: Bekijk twee fragmenten van deze video Rusland Fragment 1: Bekijk het onderdeel Pavlik Morozov over een jongen die een held werd omdat hij zijn eigen vader aangaf. Kijk tot 17:30. Fragment 2: Bekijk het onderdeel Terreur. Beantwoord nu de volgende vragen: Vraag 1: Waarvan beschuldigde Pavlik Morozov zijn vader? Vraag 2: Waarom kon de Sovjetregering zo n held goed gebruiken? Vraag 3: Wat gebeurde er tijdens de Grote Terreur, en hoeveel slachtoffers vielen er? Vraag 4: Wat gebeurde er tijdens zogenaamde showprocessen? Schrijf de antwoorden op en vergelijk je antwoorden met die van een medeleerling. Pagina 11

13 Opdracht 2: Maak nu in de oefening de tijdlijn af van de geschiedenis van het communisme onder Lenin en Stalin. De tijdlijn loopt van 1917 tot Maak de onderstaande oefening. Zoek eerst op wat je niet meer weet. Stalin aan de macht kn.nu/0lext 1 Dood van Lenin Pagina 12

14 a. feb 1917 b. april 1917 c. okt 1917 d e f g h i Staatsgreep van communisten onder leiding van Lenin a. feb 1917 b. april 1917 c. okt 1917 d e f g h i Molotov-Ribbentroppact: Hitler en Stalin sluiten een verdrag. a b c d e f g h i Lenin keert van zijn ballingschap in Zwitserland terug naar Rusland. Pagina 13

15 a. feb 1917 b. april 1917 c. okt 1917 d e f g h i NEP (Nieuwe Economische Politiek): Lenin geeft boeren en bedrijven enige economische vrijheid. a. feb 1917 b. april 1917 c. okt 1917 d e f g h i De Sovjetunie krijgt een atoombom, Warschaupact opgericht. a b c d e f g h i Duitsland valt de Sovjetunie aan. Pagina 14

16 a b c d e f g h i Stalin aan de macht. a b c d e f g h i Invoering van de planeconomie, met collectivisatie van de landbouw en snelle industrialisatie. a b c d e f g h i Revolutie, Tsaar afgezet en parlement aan de macht. Pagina 15

17 a. feb 1917 b. april 1917 c. okt 1917 d e f g h i Lenin sluit vrede met Duitsland: de vrede van Brest-Litowsk. a. feb 1917 b. april 1917 c. okt 1917 d e f g h i Grote zuivering begint. a b c d e f g h i Einde van de Grote Vaderlandse Oorlog. Pagina 16

18 a b c d e f g h i Dood van Stalin. a b c d e f g h i Stap6 Leven onder terreur Bekijk de onderstaande propaganda poster: Tekst op affiche: Kameraad, kom met ons in de kolchoz! Pagina 17

19 Het boerenbedrijf in de Sovjet Unie werd een collectief gebeuren. Een kolchoz was eigendom van de staat en van de samenwerkende boeren. Een deel van de productie ging naar de staat. Tijdens de Sovjetperiode werd er veel gebruik gemaakt van dit soort posters, om propaganda te maken voor de geweldige prestaties van het communisme. Opdracht 1: Bespreek met je klasgenoot: welke indruk moet je krijgen van de kolchoz, volgens deze poster? Opdracht 2: Zoek op internet samen nog drie voorbeelden van Sovjet-propagandaposters. Bewaar de afbeeldingen. Door censuur werden foto s als hiernaast nooit verspreid in Stalins Sovjetunie. De gruwelijke werkelijkheid werd pas na Stalins dood in 1953 bekend. Bekijk nu deze video Pagina 18

20 Bekijk de onderstaande afbeeldingen en maak hierna de oefening. Leven onder terreur kn.nu/vrl9i 1 Wat is censuur? a. Regeringscontrole over de media. b. Reclame voor het regeringsbeleid. c. Kunst die door de overheid is goedgekeurd. d. Terreur via de media. 2 Wat is propaganda? a. Regeringscontrole over de media. b. Reclame voor het regeringsbeleid. c. Kunst die door de overheid is goedgekeurd. d. Terreur via de media. 3 Waarom gebruikte de Sovjetregering graag beelden van propaganda? Pagina 19

21 a. Beelden zijn goedkoper te maken dan tekst. b. Kunstenaars werkten graag mee aan het communisme. c. Beeldende propaganda werkt ook in een samenleving met veel analfabeten. d. Door beelden kun je ideeën preciezer overbrengen dan via teksten. 4 Afbeelding 1: Communistische propagandaposter: de zaag en het geweer. Waarom paste het constructivisme van deze poster goed bij de Russische revolutie? a. Het constructivisme is erg realistisch. b. Het constructivisme zat vol beweging en was modern. c. Het constructivisme maakte veel gebruik van beelden van het platteland. d. Het constructivisme was in Rusland uitgevonden door communistische kunstenaars. 5 Waarom koos de Sovjetregering toch voor het sociaal-realisme? a. Realistische beelden brachten de politieke boodschap duidelijker over op de arbeidersklasse. b. Beelden van machines en techniek spraken de gewone mensen meer aan dan abstracte kunst. c. De sociaal-realistische kunstenaars waren gehoorzamer aan de regering. d. Stalin hield persoonlijk veel meer van realistische kunst. 6 Afbeelding 2: Propagandaposter Stalin met een arbeiderskind. Is deze poster een voorbeeld van constructivisme, of van sociaal-realisme? a. Constructivisme, want de afbeelding is modern en dynamisch. b. Sociaal-realisme, want de afbeelding is modern en dynamisch. c. Constructivisme, want de afbeelding is realistisch en begrijpelijk. d. Sociaal-realisme, want de afbeelding is realistisch en begrijpelijk. 7 Afbeelding 3: Propagandakunst van El Lissitzky, Verdrijf de Witten met de Rode wig. Bekijk de poster. Welke uitleg past erbij? a. De arbeiders zullen overwinnen door een speerpunt te vormen tegen het kapitalisme. b. De communistische legers zullen hun tegenstanders overwinnen. c. Lenin zal met zijn rode gedachten de ongelovigen overtuigen. d. De kunst van het communisme zal sterker zijn dan de kunst van het westen Stap7 Pagina 20

22 Historische persoon: Lenin Bestudeer zelf het leven van Lenin, en maak daarvan een kort verslag van maximaal 1 A4. Gebruik hiervoor Wikipedia, maar ook twee andere betrouwbare websites. Geef aan welke websites je gebruikt en zet erbij waarom je denkt dat die betrouwbaar zijn. Ga in je verslag in op de volgende hoofdvragen: 1. Welke gebeurtenissen in zijn jeugd hebben eraan meegewerkt dat Lenin zich ging verzetten tegen de Tsaar? 2. Op welke manier verzette Lenin zich tegen de Tsaar en welke straffen kreeg hij daarvoor? 3. Waarom en hoe werkte de Duitse regering eraan mee dat Lenin kon terugkeren uit ballingschap? 4. Waarom voerde Lenin na enkele jaren regeren de Nieuwe Economische Politiek in? 5. Waarom werd Lenin na zijn dood niet begraven? Voeg bij elk antwoord een passende afbeelding toe. Vermeld de bron erbij. Lever je verslag in bij je docent. Stap8 Pagina 21

23 Canonopdracht: De Stijl Ga naar en zoek het venster over De Stijl. Lees de tekst en bestudeer voorbeelden van kunstwerken die bij De Stijl behoren. Vergelijk de kunstwerken van Mondriaan en El Lissitzky. Welke overeenkomsten zie je? Schrijf op en vergelijk de uitkomst met die van je medeleerlingen. Als je het goed bekeken hebt, begrijp je dat ook De Stijl een voorbeeld was van constructivistische kunst. Deze stijl was dus niet alleen in de Sovjet-Unie, maar in heel Europa populair. Maak nu de volgende opdracht: De stijl kn.nu/jfqe6 1 Waarom hoort het Café De Unie bij De Stijl? a. Hier kwamen veel kunstenaars van De Stijl bij elkaar. b. Boven dit café woonde Gerrit Rietveld. c. Dit gebouw was geheel in de stijl van De Stijl gemeubileerd. d. Het is door kleuren en vormen een voorbeeld van een De Stijl-gebouw. 2 Waar staat het enige woonhuis dat volgens de kenmerken van De Stijl is gebouwd? Pagina 22

24 a. Amsterdam. b. Utrecht. c. Rietveld. d. New York. 3 Wie maakte het Stijl-gedicht De Trein? a. I.K. Bonset. b. Iemand die kritiek had op De Stijl. c. De oprichter van De Stijl. d. Dick Bruna. 4 Hoe lang duurde de periode van de kunstenaarsgroep De Stijl? a. Een kleine vijfentwintig jaar. b. Ruim een halve eeuw. c. De eerste helft van de twintigste eeuw. d. Minder dan tien jaar. 5 In 2007 werd een echte Rietveld stoel voor ,- geveild. Maar je kunt nog steeds nieuwe Rietveldstoelen kopen. Het merk Cassina heeft de rechten gekocht om ze te maken. Wat betaal je tegenwoordig voor een Rietveld-stoel van Cassina? Zoek dat uit op internet. a. Ongeveer 750,b. Tussen 8- en euro c. Tussen 2- en 3000 euro d. Ongeveer 15000,- 6 Wat heeft Nijntje te maken met De Stijl? a. De eenvoudige lijnen en heldere kleuren zijn op De Stijl geïnspireerd. b. Ook Dick Bruna gebruikt alleen de primaire kleuren voor Nijntje. c. De maker van Nijntje hoorde bij dezelfde kunstenaarsgroep. d. Nijntje is helemaal bedacht volgens de regels van De Stijl. Stap9 Eindproduct: Van Tsaar tot Stalin Pagina 23

25 Nu ga je aan de slag met het eindproduct van deze les over het communisme. De Russen leefden begin vorige eeuw onder de regering van de Tsaar. Die regering was ouderwets en gaf de Russen weinig vrijheid en weinig welvaart. Daarna kwam de revolutie en een nieuwe tijd brak aan. De communistische regering wilde een nieuwe samenleving opbouwen. Veel mensen in heel Europa keken vol verwachting naar deze nieuwe Sovjet-Unie. Zou het communisme inderdaad welvaart, gelijkheid en vrijheid brengen, zoals Karl Marx had beloofd? Probeer antwoord te geven op de vraag: Zou het communisme inderdaad welvaart, gelijkheid en vrijheid brengen, zoals Karl Marx had beloofd? Onderzoek hoe het leven in de Sovjet-Unie zich ontwikkelde in vergelijking met de tijd daarvoor. Let daarbij vooral op de volgende punten: 1. Welvaart: hoe ontwikkelt de economie zich? Krijgen de gewone Russen het beter? 2. Vrijheid: is er vrijheid voor bedrijven, godsdienst, meningsuiting, cultuur en kunst? 3. Gelijkheid: krijgen de burgers gelijke rechten; worden alle voorrechten afgeschaft? Gebruik de kennis die je tijdens de vorige stappen hebt opgedaan. Verder vind je ook veel informatie op de volgende sites: Vanaf: De 20e eeuw Schrijf je antwoord op en lever het in bij je docent. Begrippenlijst De Russische revolutie In Rusland brak in 1917 een revolutie uit, mede dankzij de ellende die de oorlog veroorzaakte. Bij die revolutie werd de tsaar afgezet en kwamen de communisten aan de macht, onder leiding van Lenin. Pagina 24 Conservatief Tijdens de Eerste Wereld Oorlog stond Rusland onder het conservatieve bewind van de tsarenfamilie. Dit hield in dat men tegen snelle maatschappelijke veranderingen was en voor het behouden van traditionele normen en waarden.

26 Aandeel Een bewijs dat recht geeft op een deel van de eigendom van een vennootschap. Een aandeel geeft de aandeelhouder recht op een gedeelte van de winst en stemrecht. Democratie Een democratie is een staatsvorm waarin alle burgers kunnen meebeslissen over de manier waarop hun land geregeerd wordt. Vanaf ongeveer 1800 ontstonden in Europa democratieën. Communisme Communisme is een politieke en economische leer die privé-eigendom en een op winst gebaseerde economie wil vervangen door gemeenschappelijk eigendom. Verpauperen Het door armoede en/of te weinig aandacht in verval terecht komen. Dit gebeurde tot 1917 in het arme land Rusland in de klasse van de boeren en arbeiders. Tsaar Een absoluut regerende vorst in Rusland. Voor 1917 was Rusland een grootmacht onder leiding van de tsaar. Deserteren Illegaal het leger verlaten. Vanaf 1917 deserteerden steeds meer Russische soldaten van het front. Bolsjewieken Een fractie onder leiding van Vladimir Lenin die de ideeën van Karl Marx in praktijk wilde brengen. Bolsjewieken zijn aanhangers van het bolsjewisme, wat later in algemenere vorm ook wel het communisme werd genoemd. Dit bolsjewisme ontstond door een scheuring in de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij van Rusland. Arbeidersrevolutie Volgens Karl Marx (en ook Lenin) kon een socialistische revolutie pas plaatsvinden nadat de burgerij de macht in handen had genomen. Door middel van de Oktoberrevolutie kwamen de Bolsjewieken uiteindelijk aan de macht in Rusland. Februari 1917 In februari 1917 braken opstanden en stakingen uit in Rusland. Het leger gebruikte geen geweld tegen de opstandelingen en sloot zich soms zelfs aan bij het verzet tegen de tsaar. Het gevolg was dat het bestuur overgenomen werd door een voorlopige regering. Karl Marx Karl Marx ( ) was een Duitse schrijver, filosoof en socioloog die gezien wordt als een grondlegger van het marxisme (samen met Friedrich Engels), communisme en socialisme. Zijn belangrijkste werk is het boek Das Kapital. Rode Leger Het revolutionaire leger van Bolsjewistisch Rusland na het uiteenvallen van het Keizerrijk Russisch Leger. Het Rode Leger werd ingezet tegen tegenstanders in binnen- en buitenland. Heilstaat Heilstaat staat voor een utopie, een droombeeld. In de tijd dat Rusland een totalitaire staat was stond alles in het teken van het doel: de communistische klassenloze heilstaat. Staatsgreep Een plotselinge overname van de macht. In Rusland besloot Lenin met een kleine groep revolutionairen de macht te grijpen, daarmee maakte hij een einde aan de voorlopige regering. Hitler Adolf Hitler ( ) was een in Oostenrijk geboren Duits politicus en de leider van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP). Hitler veranderde Duitsland van een beginnende democratie in een totalitaire staat met hemzelf als de absolute dictator. Pagina 25 Totalitaire staat Een staat waarin de politieke leiding (vaak een dictator) alle onderdelen van het bestuur en het leven bepaalt Er vond een machtswisseling plaats die de wereldgeschiedenis sterk beïnvloedde. In 1933 kwam namelijk de Nationaal Socialistische Duitse Arbeiders Partij (NSDAP) van Adolf Hitler aan de macht in Duitsland. Dit gebeurde via de verkiezingen, waarbij gebruik gemaakt werd van de onmacht van politieke tegenstanders.

27 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 januari 2017 om 11:19 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 3; Leerinhoud en Totalitair karakter van het communistisch politiek systeem; Communisme; De doelen tijd van de wereldoorlogen ( ); Geschiedenis; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 6 uur en 0 minuten Trefwoorden leerlijn, rearrangeerbare Pagina 26