Praktische opdracht Maatschappijleer Klonen

Transcriptie

1 Praktische opdracht Maatschappijleer Klonen Praktische-opdracht door een scholier 2930 woorden 11 november keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Inleiding Ik hou mijn Praktische opdracht over Klonen omdat het mij een interessant onderwerp leek. Ik heb overal op het internet lopen zoeken naar informatie over klonen via een zoekmachine. Dat was niet al te gemakkelijk, want klonen is niet echt een simpel onderwerp. De informatie die ik vond was nog best ingewikkeld. En ik heb dus ook best lang gezocht naar de juiste informatie. Maar het is uiteindelijk wel goed gelukt vind ik zelf Toen ik de juiste informatie had ben ik alles een beetje gaan doorlezen, want ik wist eigenlijk amper wat van het klonen af en om dan deelvragen te gaan maken is niet zo heel makkelijk. Die vragen heb ik dus later bedacht. Daarna toen ik ook wat meer over het onderwerp gelezen had was het ook makkelijker om andere moeilijkere teksten te lezen. En op die manier schoot het dus ook wat meer op. Er was ontzettend veel te vinden op het internet over klonen. En het was gewoon erg moeilijk om het werkstuk niet al te groot te maken. 2 Deelvragen 1- Wat houdt klonen precies in? Het woord kloon komt van het Griekse woord klon, dat betekent takje of ent. Ook is er een verwantschap met het werkwoord klao dat betekent: breken. Het breken van een takje van een boom (of struik) om te enten, levert een nieuwe boom op, die genetisch gelijk is aan de moederboom. Klonen is een techniek die van een uniek levend wezen een identiek genetische kopie kan maken. Het totale genen pakket is dan dus ook gelijk. Je ziet dus ook geen verschil tussen het origineel en een goedgelukte kloon, ook zijn alle erfelijke eigenschappen meegekopieerd. Dit (klonen) wordt gedaan door DNA van het wezen te fuseren (samensmelten) met een eicel en bij een moederdier in te planten. Maar vaak is het niet genoeg om 1 moeder te gebruiken. Er worden vaak meerdere draagmoeders gebruikt. Dan is de kans groter (ook al blijft die kans erg klein) dat er een wezen op aarde komt dat helemaal gezond en normaal is zonder afwijkingen. Er bestaan 3 manieren om te klonen. De eerste methode is de makkelijkste: Een eicel wacht op een actieve Pagina 1 van 6

2 zaadcel. Wanneer die zaadcel de eicel binnengedrongen is komt er een beschermlaag omheen zodat er bijvoorbeeld geen 10-lingen geboren kunnen worden, het bevruchte eitje deelt zich in twee delen. Dan komen de wetenschappers in actie. Ze halen de beschermlaag van de twee cellen af, de twee cellen komen dan los van elkaar. Als dat niet automatisch gaat doen ze dat zelf met een lange dunne glasdraad. De cellen krijgen dan iedere apart een kunstmatige beschermlaag. Daarin beginnen de cellen zich weer te delen, dan krijg je twee identieke baby s. De andere methode is een methode die tot nu toe alleen is gelukt bij planten en eenvoudige dieren: celreactivering. Hierbij wordt bijvoorbeeld een huidcel van een volwassen dier gedwongen om zich te gedragen als een bevruchte eicel. Over hoe deze manier precies werkt is nog bijna niets bekend. De laatste methode om bijvoorbeeld een mens te klonen gaat als volgt: Er worden 40 vrouwen gebruikt, die krijgen eerst allemaal medicijnen om hun vruchtbaarheid te stimuleren. Dan doneren ze ieder ongeveer vijftien eicellen. Dat zijn in totaal dus 600 eicellen. Dan wordt van de persoon die gekloond moet gaan worden DNA afgenomen. De kern (waarin de erfelijke eigenschappen zitten) van de eicel wordt met behulp van een fijne naald verwijderd. De DNA-vrije eicel en de donorcel worden samengevoegd en beginnen dan met behulp van een kleine stroomstoot zich te splitsen en embryo s te vormen. De embryo s worden geïmplanteerd in vijftig draagmoeders. Omdat dit proces vaak misgaat, worden bij iedere draagmoeder meerdere embryo s ingebracht. Van de vijftig draagmoeders zullen er maar 10 ook echt zwanger raken, en veel van de zwangerschappen zullen al eerder eindigen in een miskraam of een noodgedwongen abortus vanwege misvormingen van het embryo. Uiteindelijk zou 1 normale baby geboren kunnen worden. Of niet. Het bijzondere van een kloon is dat het gemaakt is van een volwassen wezen. Dat betekent dus dat een cel van een volwassen wezen kan vergeten wat hij is en opnieuw kan beginnen. Het genetisch materiaal dat is verzameld uit het wezen wordt gereprogameerd, de gegevens in het DNA van de volwassen lichaamscel moeten worden gewist, zodat het erfelijke materiaal terug kan keren in de oorspronkelijke staat die bij het vroegere embryo hoort. Die ongebruikelijke overgang gaat toch nog vaak mis. De kloon krijgt dan storingen in het DNA, en soms wel met dramatische gevolgen zoals bijvoorbeeld: ernstig overgewicht, bloedafwijkingen of orgaanstoornissen. Niet alleen dieren worden gekloond, ook planten worden gekloond die steeds betere eigenschappen krijgen en ook zodat ze sneller vermenigvuldigd kunnen worden. Je hebt dan ook nog eens twee uiteindelijke doelen van het klonen. Er is reproductief klonen, dat is klonen met het doel kinderen op de wereld te zetten. Daarnaast heb je ook nog therapeutisch klonen, dat is klonen met het doel geschikte stamcellen te verkrijgen en daar medische onderzoeken mee te doen. 2- Hoe verliep het klonen bij verschillende dieren? Er zijn al bepaalde dieren gekloond, en soms ook met succes. Kikkers waren de eerste dieren waar mee geëxperimenteerd werd. De experimenten hadden soms nogal een afschuwelijk resultaat. Er werden kikkers geboren zonder poten of ogen, en dat was allemaal puur uit wetenschappelijke nieuwsgierigheid. Daar werd dan ook niet al te positief op gereageerd op door de buitenwereld. Pagina 2 van 6

3 Een voorbeeld van het klonen bij dieren is het beroemde schaap Dolly. Na 300x proberen hebben twee wetenschappers van het Schotse Roslin Institute, ( Ian Wilmut en Keith Kampbeul), Dolly gemaakt met behulp van een uiercel van een volwassen schaap. Verder is het zo gegaan zoals ik al eerder in het vorige paragraaf heb beschreven. De geboorte van Dolly was een succes. De kans dat het zou lukken was 0,36% (oftewel 1/277). Er waren 277 draagmoeders bij betrokken, na enkele dagen waren er slechts nog 29 in leven, daarna werd er uiteindelijk 1 schaap zwanger, en na een draagtijd van 5 maanden werd Dolly geboren op 5 juli 1996 rond 16 uur. Wel kreeg het Schaap Dolly op vijfjarige leeftijd last van artritis, een gewrichtsaandoening die alleen bij oudere schapen voorkomt. In datzelfde jaar in augustus werd in schotland een gekloonde stier geboren in de Forest Wisconsin. In februari 2002 is ook een kat gekloond. Wetenschappers zijn er als eersten in geslaagd om een kat te klonen. Het katje heeft de naam CC of ook wel Copy Cat. Het laboratorium in Texas heeft eerder al een varken, stier en een geit gekloond. Op het moment zijn ze ook bezig met een project om een hond te klonen. Volgens een wetenschapper was het klonen van de kat puur wetenschappelijk, en niet gedaan om in de toekomst op grote schaal huisdieren te gaan klonen. Verschillende dierenorganisaties hebben kritisch op het project gereageerd. Ze zijn bang dat in de toekomst men op grote schaal huisdieren zal gaan klonen. Ze zeggen dat een gekloond huisdier niet het juiste antwoord is om het verlies van een huisdier te verwerken. En bovendien kan een gekloonde kat nooit precies zijn voorganger vervangen. Ook bestaat er een groot overschot aan katten en honden. De techniek klonen kan bij dieren worden gebruikt om de ideale boerderijen in grote aantallen te vergroten. De gekloonde dieren groeien dan allemaal in hetzelfde ritme, ze hebben precies dezelfde voedselbehoeftes, ze geven allemaal dezelfde melk, ze zijn tegelijk loops, tegelijk slachtrijp. Dat zou het bedrijfsleven voor de boer allemaal wel stukken makkelijker maken. In Nederland heeft de minister van landbouw het klonen van runderen verboden op het feit dat we eerst andere manieren moeten zien te vinden dan om eiwitten te gebruiken van een speciaal genetisch gemanipuleerd rund voor ziektes. Zolang er nog omwegen zijn en we op een andere manier ook aan die eiwitten kunnen komen is het niet nodig. Want dan is er de vraag waarom we dieren zo n onnodig leed moeten aandoen. Of is er wel sprake van leed bij het kloneren van dieren? Want waarom mag je dan wel een varkenshart aan je honden voeren maar een dier niet kloneren om medicijnen te maken? Ook wordt er gezegd dat dieren rechten hebben maar dat ze niet op een lijn kunnen worden gezet met mensen. Dat zou dus beteken dat het afwijzen van het klonen van de mensen niet hoeft te betekenen dat het kloneren van een dier ook afgewezen moet worden. En als dan niet kan worden bewezen dat een dier onnodig leed wordt aangedaan, dan kan het kloneren van dieren een nuttige techniek zijn. 3 Welke bezwaren zijn er tegen het klonen en de weerwoorden daarop? Er zijn verschillende bezwaren tegen het klonen, hieronder een paar voorbeelden: Ten eerste een religieus bezwaar. Dat gaat ervan uit dat er een paar grenzen zijn die niet mogen worden overschreden. De mens moet niet beter willen zijn dan god en met allerlei technische ingrepen zichzelf Pagina 3 van 6

4 probeert te volmaken. Ook zeggen ze dat als we klonen dat we dan iets kopiëren dat er al is. Een ander bezwaar is dat de diversiteit van de mens zou worden bedreigd. De verschillende erfelijke kenmerken zijn immers noodzakelijke voorwaarden voor een menselijke samenleving en voortbestaan. Een ander belangrijk bezwaar in vele discussies is dat de uniekheid van de mens zal vergaan. De uniciteit (de uniekheid van de mens) wordt vaak als belangrijk argument gebruikt tegen het klonen. Er wordt ook vaak gekeken naar de problematische kanten van het bestaan van een kloon. Een probleem van een kloon is dat ze vaak maar 1 ouder hebben, een kind zou twee ouders nodig hebben om op te kunnen groeien als een volwaardig menselijke persoonlijkheid. Daarbij moeten dan dus de beide biologische ouders aanwezig zijn. Er zijn dan wel een heleboel andere die óók niet opgroeien met hun beide ouders, maar het punt is dat je met een kloon van tevoren al weet dat het maar 1 ouder zal hebben of geen. Ook zou de samenleving kunnen gaan neerkijken op de kloon, omdat het een kopie is en de kloon minderwaardig kunnen gaan vinden. Dan het laatste bezwaar dat in het algemeen genoemd kan worden is het misbruik dat ervan gemaakt kan worden. Mensen zouden kwaadaardige superwezens kunnen maken. Maar ook het klonen van Adolf Hitler zou mogelijk zijn. Een ander belangrijk bezwaar tegen klonen ligt ook wel bij de kloon zelf, dat een kind met een open agenda en een onproblematische identiteit het leven door kan gaan. Dit feit kan heel frustrerend zijn voor gekloonde kinderen. Ze zijn erfelijk belast met verwachtingen die het origineel al heeft waargemaakt. Daardoor kan de kloon grote moeite hebben om zichzelf serieus te nemen. Je zou dan dus ook kunnen zeggen dat iemand die zich laat klonen zichzelf niet respecteert, diegene kan de kloon dan zien als iemand die zijn eigen wensen en doelen vervult. Ook zou er spraken zijn van grote afhankelijkheid van de technologie en het verlies van de normale relatie tussen ouders en kind als er zovel gekloonde kinderen geadopteerd zouden moeten worden. Dat zou dan alweer voldoende redenen zijn om de mens niet te klonen. Veel wetenschappers wijzen reproductief klonen af, maar willen de mogelijkheid van therapeutisch klonen niet uitsluiten. Ook al zeggen andere wetenschappers daar weer op dat therapeutisch klonen niet verantwoord is als er wordt gekeken naar de grote risico s voor de vrouw, want er zijn voor het klonen zoveel eitjes nodig dat vele vrouwen een zeer onprettige hormoonbehandeling moeten ondergaan om voldoende eitjes te kunnen produceren. Tegenover al die bezwaren staan ook weer weerwoorden. Zoals bijvoorbeeld dat God ook wil dat de mens vrijheid heeft. De vrijheid om zelf te bepalen over voorplating. Toch zullen veel mensen zich niet aangesproken voelen door de visie dat iedere staatsburger zich met welke technische hulpmiddelen dan ook kan voortplanten omdat het recht van voortplanten nou eenmaal in de grondwet staat. Sommige bezwaren tegen het klonen zijn ook best wel reëel zijn. Ook zijn er mensen met de mening die het moeilijk vinden in te zien waarom er niet een nieuw organisme te creëren valt of natuurlijke obstakels te laten slijten bij organismen. Want in feite is de hele geneeskunde een ingreep in de natuur, antibiotica, transplantaties, operaties, bloedtransfusies, plastisch chirurgie en Pagina 4 van 6

5 zo door, dat zijn ook allerlei ingrepen in de natuur. Dan laten ze toch zien dat ze de natuur toch niet helemaal hun gang willen laten gaan. Over het bezwaar van de uniekheid van de mens valt ook te discusseren. Het splitsen van bevruchte eicellen komt in de natuur ook voor. Kijk maar naar eeneiige tweelingen. En dan is er de vraag waarom de mens niet iets mag doen wat de natuur zelf ook al doet. Tweelingen zijn ook geen minderwaardige mensen. De persoonlijkheid wordt niet helemaal bepaald door de genen van het mens. De persoonlijkheid wordt bepaald door de omgeving waarin een mens opgroeit. Ook betekent het klonen pas een gevaar voor de diversiteit van de mensen zodra er massaal gekloond zou worden, en aangezien er niet echt een aanleiding is dat hele volkstammen voor deze techniek zullen kiezen zou de angst voor de massale toepassing van klonen niet terecht zijn. Het zou eventueel wel een mogelijkheid kunnen zijn voor echtparen die geen kinderen kunnen krijgen ( homoseksuele of heteroseksuele). Het bezwaar dat het klonen zou kunnen veroorzaken dat er allemaal perfecte gezinnen zouden komen volgens een ideaalbeeld is iets om misschien wel bezorgd over te zijn. Vooral voor homo s en lesbie s, die hun gevoelens dan nog moeilijk kunnen plaatsen in de samenleving, zou het moeilijk kunnen worden. Maar als er mensen zouden zijn die het adopteren van gekloonde kinderen door homoseksuelen accepteren, dan zou het nog wel goed kunnen komen, dan zou dat bezwaar ook goed tegengesproken kunnen worden. 3 Hoofdvraag Wat voor invloed heeft klonen op de samenleving? Het klonen van de mens zou verschillende invloeden kunnen hebben op de samenleving. Het is maar hoe je het klonen omgaat. Je zou er misbruik van kunnen maken. Zoals ik al eerder had verteld dat mensen andere mensen kunnen gaan klonen zoals Adolf Hitler. Als mensen zo met het klonen zouden omgaan dan zou het niet goed gaan. Dan zou de hele wereld een zooitje kunnen worden. Maar er zijn ook een heleboel ideeën met het klonen die wel goed zouden kunnen zijn voor de samenleving. Je kunt namelijk ook therapeutisch klonen zoals ik al eerder heb verteld. Eind 2001 is de gekloonde mens namelijk een stap dichterbij gekomen. Een biotechbedrijf in de buurt van Boston in de VS kondigde vorig jaar namelijk aan dat ze gekloonde menselijke cellen hadden aangezet tot celdeling. Het proces was dan wel snel gestopt, maar er was (voor zover bekend is) voor het eerst een menselijk embryo gekloond. Het bedrijf houdt zich bezig met plannen om mensen te maken maar wil deze techniek gebruiken voor medische toepassingen van zogenaamde stamcellen. Dat zijn de cellen die ontstaan na een bevruchting van een eicel. Uit de eicel ontwikkelen vervolgens alle verschillende cellen waaruit het menselijk lichaam is opgebouwd. Met die stamcellen kun je verschillende dingen doen: na de kloning hebben de cellen niet meer de leeftijd van de donorcel maar van jonge cellen. Dat zou dus kunnen beteken dat je patiënten hun eigen verjongde cellen terug zou kunnen geven, wat daar precies het effect van is, is niet helemaal duidelijk.. Ook zou het therapeutisch klonen mensen kunnen genezen bij ziektes als Parkinson, suikerziekte en Alzheimer. Doordat stamcellen nog elke cel kunnen worden, zouden wetenschappers zo n stamcel kunnen Pagina 5 van 6

6 laten uitgroeien tot een gezonde cel die ze nodig zouden hebben en dan die kunnen ruilen met de patiënt. Ook zou een kloon van iemand met kanker het beenmerg voor de patiënt kunnen leveren. En dan is er de vraag: wie zou de bezwaren tegen klonen niet opzij zetten als hij het leven van zijn kind zou kunnen redden? Er wordt nu over gepraat dat er uitzonderingen zouden mogen zijn bij het klonen. Bijvoorbeeld alleen als het medische vooruitgang zou kunnen betekenen. Of voor mensen die onvruchtbaar zijn en geen kinderen kunnen krijgen. Maar tot hoever moet je die uitzonderingen laten gaan? Ergens moet een grens worden getrokken, maar iedereen heeft weer nieuwe argumenten waarom het wel goed zou zijn voor de samenleving. Zou dat uiteindelijk dan toch beteken dat het klonen van de mens helemaal goedgekeurd zou worden? Wetenschappers kunnen wel zeggen dat zij er voorzichtig mee om zullen gaan, maar zodra het een gewoonte zou worden om een mens te klonen, moet er dan niet over worden nagedacht of ze wel zo voorzichtig en nauwkeurig zullen blijven zoals ze nu zijn. Dat soort vragen zijn moeilijk te beantwoorden. Het klonen van de mens zal zeker wel meerdere goede kanten hebben. Zoals het genezen van die ziektes waar op dit moment nog niemand iets anders voor heeft bedacht. Of het kloneren van boerderijen. De voordelen die zo n boer dan zou hebben. Maar de voordelen en nadelen zijn allebei zo sterk dat het erg moeilijk is om er zelf een sterke eigen mening over te hebben. Ondanks dat je er zoveel over kunt lezen. Ik zelf denk toch dat het de moeite waard zou moeten kunnen zijn om mensen te klonen. Als het maar vooral erg voorzichtig blijft. En de mensen er geen gekke dingen mee gaan doen of misbruik van maken. Want als je het dan pas gaat afschaffen als het al mis is gegaan dan denk ik dat het al te laat is. Waarschijnlijk is de techniek dan al zo ver dat het dan al gemakkelijk erg stiekem kan. En dat zou het enge kunnen zijn. Want je hebt van een mens maar 1 cel nodig om er al een kopie van te maken. En daar is niet echt heel erg moeilijk aan te komen. Het lijkt me dus erg belangrijk om een goed overzicht te houden op het klonen, anders zou het helemaal uit de hand kunnen gaan lopen. Pagina 6 van 6