Biologie Scriptie Klonen. Inhoudsopgave. 2 Hoe men denkt over klonen 2.1 Meningen uit de politiek, godsdienst en maatschappij 2.

Transcriptie

1 Inleiding Inhoudsopgave Inleiding 1 Het klonen 1.1 Wat is klonen? 1.2 Gekloonde dieren 1.3 Mensen klonen 1.4 De toekomst 2 Hoe men denkt over klonen 2.1 Meningen uit de politiek, godsdienst en maatschappij 2.2 Eigen mening Conclusie Bronnen Lijst Beste lezer, ga je dingen uit deze scriptie gebruiken of in z n geheel overnemen prima, maar bedenk wel dat de opdracht niet alleen was schrijf een bio scriptie, nee er moest duidelijk ook een maatschappelijke discussie in opgenomen zijn, met eigen meningen e.d. Het is dus geschreven van uit mijn eigen opvatting. De beoordeling was een 7,3 voor een vwo vijf leerling. De leraar vond wel dat er wat meer diepgang in had mogen zitten. (Meer details over de kloon techniek, bijvoorbeeld meer info over resetten. Ook de meningen van verschillende groepen vond de bio docent niet vergenoeg uitgewerkt). Er zitten ook hier en daar nog wel spelfouten in. Veel succes er mee en met vragen kan je altijd nog mailen naar: fam.reerink@gironet.nl Kijk ook eens op Matthijs Reerink

2 Inleiding Inleiding Deze scriptie gaat over Klonen. Klonen is het opkweken van een nieuw individu, maar dan niet volgens de gebruikelijke/ natuurlijke manier, maar volgens een speciale techniek. Dit is een vrij nieuwe techniek, die sinds nu bijna twee jaar ook werkelijke eind producten heeft opgeleverd. Het epische centrum wat klonen betreft kan je plaatsen in Eddinburg. Daar is het de Schotse onderzoeker dr. Ian Wilmut gelukt het wereld beroemde schaap Dolly te klonen. In deze scriptie wordt op een eenvoudige wijze uitleg gegeven over wat het klonen nou wel werkelijk is en wat de meningen daar over zijn! Omdat het een nieuwe techniek is zijn mens en overheid een beetje benauwt! Iets dat nieuw is wordt met argwaan bekeken. Of dat bij het klonen terecht is en wat we er van kunnen verwachten in de nabije toekomst wordt in deze scriptie besproken. De uiteindelijke bedoeling is dan ook dat je na het lezen van deze scriptie, een beter beeld kan vormen over het klonen, en zo dus ook een mening. 2

3 1 Het klonen 1.1 Wat is Klonen? In de meeste boeken wordt klonen omschreven als: elk proces dat leidt tot het produceren of vermeerderen van genetisch identieke organismen. Onder deze definitie valt ook de (ongeslachtelijke) vermeerdering van bacteriën in het laboratorium, uitgaande van een enkele bacteriecel, en de doelbewuste vermeerdering van planten via stekken. Klonen is dus; Het ontstaan van één of meer individuen uitgaande van de celkern van een individu als bron van het genetisch materiaal, waarbij de verkregen individuen genetisch identiek zijn aan het oorspronkelijke individu Het verkrijgen van twee of meer genetisch identieke individuen door middel van embryosplitsing, waarbij uitgegaan wordt van intacte cellen in plaats van celkernen. Het hierboven staande is vrij technische en niet makkelijk leesbaar voor een leek, daarom staat hier onder een wat beter te begrijpen uitleg, over wat het klonen nou precies is. Bij het klonen gaat het er om, om een individu te kweken, zonder dat hier gebruik gemaakt wordt van de traditionele manier. Dus bijvoorbeeld het kweken van een muis zonder dat hier sprake is van natuurlijke voortplanting. Dat is sinds +/- twee jaar mogelijk. De gebruikte techniek heet klonen. Zodra je een individu wilt kweken heb je informatie nodig, je moet er de eigenschappen voor weten om het te kunnen creëren. Zo werkt dat ook bij klonen. Als men wil klonen heeft men een bouwtekening/ erfelijk materiaal nodig om de kloon van te voorzien en te construeren. Erfelijk materiaal licht in de cellen van een individu opgeslagen, en wel op de chromosomen in de celkern. Op deze chromosomen liggen dus alle eigenschappen van een individu. Bijvoorbeeld bij de mens; oog kleur, neus lengte, haar kleur enz. Ze noemen die informatie bij elkaar ook wel DNA! Als je een nieuw individu wilt creëren heb je ook zulk materiaal nodig. Dit zelf maken is veel te ingewikkeld. Alle erfelijke eigenschappen van de mens zijn bij lange na nog niet bekend. Je kan dan ook het makkelijkst van een ander individu (van dezelfde soort als die je wilt hebben), de eigenschappen afnemen. Stel dus dat je een muis wilt klonen, dan heb je erfelijk materiaal van die muis nodig. Je neemt een celletje van dat muisje af, haal daar het benodigde erfelijk materiaal uit en gebruik dit voor je nieuwe kloon! Je hebt dus in dat erfelijk materiaal genoeg informatie zitten om een complete muis te creëren! In elke cel, van elk individu, zit alle informatie opgeslagen die nodig is om zo'n individu te bouwen. Dus in het huidcelletje op het topje van je vinger zit genoeg 3

4 informatie om een compleet mens te construeren. Helaas is het toch niet helemaal zo eenvoudig als het lijkt, n.l. elke cel specialiseert zich, het DNA van een willekeurige lichaamscel wijkt dan ook sterk af van dat van een normaal bevruchte cel. Een bevruchte cel weet dat er voor gezorgd moet worden dat er een compleet organisme uit voort komt. Een gespecialiseerde cel weet daar niets van en zal dus eerst bewerkt moeten worden. Daar is een techniek voor ontwikkeld. Deze techniek despecialiseerd de cel, zodat hij gebruikt kan worden. Zodra je een bouwtekening hebt kan je gaan bouwen! Je gaat uit een lichaamscel een nieuw individu opkweken. Als eerste wordt het DNA uit de lichaamscel geïsoleerd, alleen het DNA is nodig, de rest niet. Het gespecialiseerde DNA wat zich had toegespitst op een bepaalde lichaamsfunctie wordt hergeprogrammeerd. Het DNA wordt omgevormd tot DNA dat rechtstreeks bruikbaar is bij het voortplantingsproces. Het inwendig geheugen van het DNA met daarin de informatie wat zijn functie was wordt gereset! Nu is het DNA dus beschikbaar, er moet alleen nog gezorgd worden voor een eicel. Deze eicel moet leeg zijn want anders zou je nog vermenging van DNA krijgen en dus geen identieke kopie! Deze lege eicel wordt bevrucht met het bewerkte DNA. Dit gebeurt meestal met een groot aantal tegelijk, omdat de kans op slagen zo vergroot wordt. De bevruchte eicel wordt geïmplanteerd bij een draagmoeder. De bevruchte eicel krijgt dan een stroom stootje, waarna de zwangerschap langzaam op gang komt. Vanaf het stroom stootje is alles net zo als anders. Na de volwaardige zwangerschapsperiode komt de kloon ter wereld. Doordat er dus dezelfde bouw informatie gebruikt wordt als bij de eigenaar van de ontnomen lichaamscel, zijn ze volkomen identiek. Zo n volkomen identieke biologische kopie wordt een kloon genoemd! Er is hier dus sprake van ongeslachtelijke voortplanting! Zo kan je kort de kloon techniek omschrijven, op de volgende bladzijde staat nog een schematisch overzicht van het kloon proces. Hier toegespitst op schapen. 1.2 GEKLOONDE DIEREN SCHAPEN SCHEPPEN De kloon techniek heeft de laatste jaren al een aantal eindproducten opgeleverd. Dat er gekloond werd met dieren was eigenlijk niets nieuws. Met koeien gebeurde zoiets soortgelijks al een tijdje. Maar de echte kloon techniek die nu is toegepast en die een wereldberoemd Te klonen schaap: heeft opgeleverd, is nieuw. Het schaap Dolly was de eerste, maar ook DNA Polly -donor en Molly zijn eind producten van eiceldonor de kloon techniek. Net als een aantal muizen en apen die de laatste tijd ter wereld zijn gekomen. Het begon allemaal al in de jaren vijftig, toen de nucleair transfer techniek voor het eerst onderzocht werd. (=inbrengen van genetisch materiaal in lege eicel). Dit ging 4

5 toen bij lange na niet zo goed als dat het dr. Wilmut verging. Maar daar is het wel allemaal begonnen. Het probleem destijds en door de jaren heen- was, dat men niet instaat was de klok van het DNA zo te resetten dat hij weer op nul zou komen. Dit resulteerde in vroegtijdige sterfte van cellen. Dolly is na al die tijd de eerste ter wereld, die door middel van de kloon techniek geboren werd. Er zijn al vaker experimenten geweest, en met koeien is men al lang bezig met onnatuurlijke voortplanting, maar zoals Dolly was nog nooit gepresteerd. Bij koeien wordt al veel de Embryotransplantatie toegepast (ET). Er wordt dan een bevruchte eicel overgeplaatst van donor naar draagmoeder, maar dat is niet echt te vergelijken met de spectaculaire kloon techniek. Ook in het plantenrijk is klonen al lang bekend, bijvoorbeeld het stekken van bloemen, of het opkweken van een plant uit één cel! Het mooie aan het gekloonde schaap Dolly is, is dat ze uit een volwassen schaap (ooi) gekloond is. Moeilijkheid hierbij was, dat het donorschaap van de erfelijke informatie al zes jaar oud was, en het DNA wat zij dus afstond ook zes jaar oud was. Genetisch gezien zou Dolly dus ook al zes jaar oud zijn. Het donor DNA dat Dolly gekregen heeft, kan bij de ooi al allerlei mutaties ondergaan hebben. Cellen hebben namelijk geen onbeperkte leeftijd, Na elke celdeling is het DNA een stukje korter en zover bekend blijft dit zo en herstelt het DNA zich niet. Het DNA wat Dolly dus kreeg is misschien al zover verkort en beschadigd dat zij een veel kortere levensduur heeft dan een normaal verkregen schaap. De bouwers van Dolly hebben wel geprobeerd om de DNA-klok terug te zetten, maar onder de heren wetenschappers is het nog niet duidelijk of dit werkelijk werkt. Zo blijkt uit verschillende publicaties. In die toekomst staat ons nog veel te wachten, volgens de wetenschappers moet het mogelijk zijn de kloon techniek nog wat nauwkeuriger te maken, zodat op den duur er gekloond kan worden zonder dat 300 van de bewerkte eicellen tot maar één kloon leidt. Dat was namelijk bij Dolly het geval, zij was één van de 300 toekomstige kloontjes. Daar aan kan je zien dat de kloon techniek nog in de kinderschoenen staat. En voordat het echt zo ver is dat er volop en doelmatig gekloond kan worden er nog heel wat wetenschappers eens diep over na moeten denken. 1.3 MENSEN KLONEN? In principe zou het klonen met mensen al wel mogelijk zijn, maar dit zal in de praktijk nog wel vies tegenvallen. Er zijn namelijk nog veel te veel draagmoeders nodig die maar een veel te klein percentage aan gezonde baby s zouden produceren! Dus de kloon techniek zal toch eerst een stuk efficiënter moeten worden, wil men ooit mensen gaan klonen! Zo waren voor het schaap Dolly ook bijna 300 pogingen gepleegd voordat het succes plaatshad. De mens zal hier toch niet echt happig op zijn. Zolang het slagingspercentage zo laag ligt zal het klonen met mensen nog niet echt aanslaan. 5

6 Er zijn her en der over de wereld al een aantal mensen die beweren dat ze instaat zijn om mensen te klonen, maar dat we ze nou zo serieus moeten nemen, waarschijnlijk niet. De kloon techniek moet eerst een heel stuk efficiënter worden wil men echt met mensen gaan klonen. Sinds Dolly is de kloon techniek al een heel stuk verfijnd, de vraag is alleen of een menselijke kloon wel precies zal voldoen aan de menselijke eisen. Het kan best zijn dat een kloon toch lang niet zo goed zich zal ontwikkelen als een normaal mens. Het is maar de vraag of bijvoorbeeld het denkvermogen van een kloon optimaal zal zijn. De enige manier om hier achter te komen is door het uit te proberen. En daar hoeven we volgens de geleerden niet lang meer op te wachten. De bekendste mensen kloner in spé is wel de Amerikaanse doctor Richard Seed. Hij beweert dat hij zichzelf wil en kan klonen en dat zijn vrouw draagmoeder wil spelen. Hij beweert dat hij dit wil doen om te kijken naar de risico s van het klonen met mensen. Ook heeft deze wetenschapper al enkele paren gevonden die wel bereid zijn een kloon van hen zelf te laten maken. Dit zijn wanhopige die na veel onderzoek en stimulerende maatregelen toch niet vruchtbaar bleken te zijn. Dr. Seed beweert dat hij deze mensen binnen afzienbare tijd aan een kind kan helpen. Hij verwacht dat het binnen twee jaar mogelijk moet zijn. Het grootste probleem volgens hem zelf, is dat hij het geld nog niet bij elkaar heeft voor het openen van een kloon kliniek. Hij is al driftig opzoek naar sponsoren en grote geld schieters, maar dit blijkt lastiger dan verwacht. Zodra Dr. Seed de financiën rond heeft, is hij van plan om in de VS een kloon kliniek te openen. In bepaalde staten in Amerika is dit nog wel mogelijk, in andere daarentegen is er al een verbod op klonen. De geleerden beschouwen Seed als een man met veel praatjes en grootspraak. Hij heeft een reeks van problemen op te lossen wil hij ooit aan klonen toe komen. Als natuurkundige is hij sinds de jaren zeventig, zich bezig gaan houden met vruchtbaarheidsonderzoek. Door bestudering van de werkwijze in Edinburgh, waar het schaap Dolly ter wereld kwam, is hij zo ver gekomen, volgens eigen zeggen, dat hij mensen kan klonen. Dit wordt alom betwijfeld. Hij heeft nog een heel aantal problemen op te lossen, wil hij kunnen klonen. (los van het benodigde geld) Waar, bijvoorbeeld, komen alle eicellen vandaan waar hij er waarschijnlijk wel honderden van nodig zal hebben wil het een succes worden. Voorlopig hoeven we nog niet bang te zijn dat dr. Seed het zal lukken een fatsoenlijk embryo te creëren door middel van de kloon techniek. En zolang het duurt kunnen alle Doctor Frankensteijn verhalen ook wel in de kast blijven. Dat toch in de toekomst en die is waarschijnlijk niet zo heel ver, gekloond gaat worden met mensen zal haast niet te vermijden zijn. Eerst zal het misschien om een deel kloon gaan. Zo zijn er ideeën voor therapeutisch klonen. Dit houdt in dat door middel van kerntransplantatie een celkern in een eicel wordt geplaatst. Zodra die eicel een bepaalde periode heeft doorlopen (eerste vijfdagen) zijn er cellen uit te isoleren die dan vervolgens gebruikt kunnen worden voor het kweken van organen en weefsels. De geïsoleerde cellen worden stamcellen genoemd. Een stamcel is de voorloper van elk weefsel en elk orgaan. De onderzoekers die hier mee bezig zijn willen graag toestemming om hier mee te experimenteren. De Britse regering is dan 6

7 ook al gevraagd om het klonen van mensen te verbieden, maar het therapeutisch klonen toe te staan. Het zou in de toekomst namelijk kunnen leiden tot een compleet nieuwe impuls in de medische wereld. Organen zouden op een gegeven moment op bestelling gekweekt kunnen worden. De onderzoekers wijzen er wel met nadruk op dat de producten alleen bestemd zullen zijn voor de ouder van het gebruikte DNA. Goed te weten is dat na het isoleren van de stamcellen het embryo vernietigd zal worden. 1.4 DE TOEKOMST Hoe het in de toekomst verder zal gaan met het klonen is niet duidelijk, zal de samenleving klonen goed keuren. Of wordt het klonen met mensen verboden. In ieder geval is het duidelijk dat de onderzoekers verder willen met klonen van dieren en mensen. Belangrijk doel hierbij is het maken van allerlei geneeskundige oplossingen voor ziektes en gebreken. Het is ook te verwachten dat de kloon techniek nog een stuk beter en nauwkeuriger zal worden. Wetenschappers aan het Roslin Instituut zitten natuurlijk ook niet stil, zij zijn al lang weer verder aan het onderzoeken hoe de kloon techniek verbeterd kan worden. Het klonen van mensen zal naar het zich nu laat aanzien niet meer lang op zich laten wachten. De één zegt, binnen een jaar, de ander heeft het over tien jaar. Maar eigenlijk twijfelen de grote wetenschappers er niet meer echt aan en verwachten ze dat binnen afzienbare tijd de eerste menselijke kloon over de aardbol rondwandelt. Mocht dat niet al het geval zijn. Wetenschappers hebben namelijk de voorzichtige gewoonte om te wachten met het naar buiten treden over ontdekkingen. Zo werd pas maanden later na de geboorte van Dolly bekend dat er een gekloond schaap bestond. Misschien is dat nu ook al het geval en wachten de kloners van de eerste gekloonde mens eerst eens af hoe de resultaten zijn. Sterft een baby op jonge leeftijd door een programeer fout van de wetenschappers, dan is dat natuurlijk niet iets om trots op te zijn. Dat kan je dan maar beter verzwijgen, wil je niet de hele moralistische wereld over je heen krijgen. 7

8 2 Hoe men denkt over klonen 2.1 MENINGEN UIT DE POLITIEK, GODSDIENST EN MAATSCHAPPIJ In de hele wereld zijn de laatste jaren commissies aan het werk geweest om regeringen en bestuurders van informatie en advies te voorzien. Het klonen, zo nieuw als het is, heeft veel mensen stof tot praten gebracht. Veel mensen hebben hun oordeel al klaar voordat ze iets er van af weten. Alles wat nieuw is en wat onbekend is, is natuurlijk eng en niet gewenst. Maar zouden we daar met z n allen aan vast houden dan komen we nooit verder. Dus het is verstandig dat er kritisch over nagedacht wordt, maar zomaar nee zeggen en af keuren is natuurlijk niet gezond. In Nederland speelt het probleem van wat er nou toegestaan mag worden en wat niet natuurlijk ook. Er zijn hier de laatste twee jaar dan ook al wat wetten verschenen die het klonen in Nederland verbieden. Niet dat die wetten veel te verbieden hadden, want in Nederland werd nauwelijks geëxperimenteerd met de nieuwe kloon techniek. Het enige bedrijf wat er mee bezig was, heet Pharming. Maar zij hebben al aangekondigd, mochten ze in Nederland belemmerd worden in hun onderzoek, om naar het buitenland uit te wijken. In Nederland lopen de meningen aardig uiteen. Wat moeten we nou toelaten en wat is ethisch gezien niet tolereerbaar. Om hier een mening over te vormen, heeft het Rathenau Instituut, een debat georganiseerd omtrent het klonen. Dit debat vond plaats in juli Er werden verschillende vertegenwoordigers van verschillende levensbeschouwende stromingen uitgenodigd. Dit debat had tot doel, de maatschappelijke discussie, omtrent klonen, een impuls te geven. Door naar allerlei meningen te luisteren van anderen, kan je gemakkelijker je eigen oordeel vormen. Veel geloofsstromingen kijken, van uit hun achtergrond, naar het klonen. De algemene lijn die uit hun meningen is op te maken, kan je verdelen in twee groepen. De orthodox protestantse en rooms-katholieke geloofsgemeenschap, zijn van mening dat de mens terughoudend dient te zijn met het ingrijpen in wat door de Schepper is gegeven. Of te wel; Je hoort je niet te bemoeien met wat de schepper geschapen heeft. Dat is zijn afdeling. Het joodse en protestantse geloof, daarentegen is hier toch duidelijk anders in. Zij zijn van mening dat de mens de opdracht heeft de schepping te vervolmaken. Het ingrijpen in natuurlijke processen vinden zij dan ook geen probleem. Al kent het liberaal protestantisme ook de zondigheid van de mens, en dat leidt juist tot grote terughoudendheid. Ze zijn er zelf dus ook nog niet helemaal uit. 8

9 Beide standpunten zijn niet compleet. Elk van de genoemde geloofsrichtingen vindt natuurlijk dat natuurwetenschappelijk onderzoek van belang is voor de voortgang van de mensheid. Maar uit eindelijk vallen zij toch telkens weer terug op levensbeschouwende basiswaarden. In de boven genoemde geloofsrichtingen staat nog niets vermeld over de moslim gemeenschap. Dezen vallen wat dit betreft dan ook een beetje buiten de boot. Naar eigen zeggen, kunnen de moslims nog niet oordelen over de vraag of klonen nou wel of niet mag. Ze vinden dat de islamitische medische ethiek nog niet ver genoeg ontwikkeld is. die zijn we nog aan het ontwikkelen, aldus Imam Abdulwahid van Bommel. Dat zal dan voorlopig maar afwachten zijn. Naast de kerkelijke instellingen zijn er ook andere instellingen die een menig geven over de vraag of klonen wel of niet mag. Bijvoorbeeld de dierenbescherming: De dieren bescherming vindt dat klonen maar een ordinaire vermeerderingstechniek is. Het dier is volgens hen er helemaal niet mee geholpen. Met genetische manipulatie worden soortgrenzen overschreden en van natuurlijke voortplanting is geen sprake meer. De verbetering van productie-eigenschappen leidde al tot gewrichtsontstekingen, nierziekten, huidafwijkingen enz. Nee op klonen is de dierenbescherming niet erg happig. Ze pleiten dan ook voor een veel grotere rol van het dier in de menselijke moraal. De Europese Unie heeft ook een geluid laten horen, over wat zij van klonen vinden. De geboorte van Dolly was voor EC-voorzitter Jacques Santer ook aanleiding om eens aan het werk te gaan. Nou niet eens echt, hij heeft adviseurs aan het werk gezet. Zodat de Europese Commissie zich ook een mening kon vormen. Volgens de adviesgroep, is het verstandig om klonen met dieren verder te onderzoeken. Het kan volgens hen bijdragen aan het welzijn van de mens. Natuurlijk is het alleen aanvaardbaar als het welzijn van het dier gewaarborgd is. Dat moet ook controleerbaar zijn voor het bevoegd gezag. Erg belangrijk vonden de adviseurs ook dat de genetische diversiteit van een soort behouden moet blijven. De adviseurs benadrukten in hun rapport aan de EC dat de verantwoordelijkheid van mens erg groot is. Als mensen willen we de wereld bepalen, dan moeten we ook de verantwoordelijkheid voelen die dat met zich mee brengt. Mensen klonen is volgens de groep adviseurs verwerpelijk. De veiligheidsrisico s zijn naar hun mening nog veel en veelte te groot. Ze keuren het deel-kloneren van bijvoorbeeld organen en weefsels ook af. Klonen, of pogingen daartoe ondernemen, ten behoeven van menselijke voortplanting, mag nooit! Dus ze staan hier lijnrecht tegen over de heer Seed, Die graag wil klonen met mensen. Of de Europese Commissie zich achter de adviesgroep schaart, is niet bekend. Maar dat zal ook nog wel even duren, de EC kennende. 9

10 2.2 EIGEN MENING Het publiek in Nederland is vrij verdeeld, die verdeling bestaat natuurlijk ook uit de geloofsverdeling. Maar over het algemeen is men niet zo te spreken over klonen. Dat is natuurlijk altijd zo met nieuwe dingen. Plus minus twintig jaar geleden was het grote publiek ook erg benauwt over reageerbuisbevruchtingen. Dat was toen eigenlijk net zo spannend en nieuw als het klonen nu. Het is natuurlijk eigen aan het diertje om bang te zijn voor iets wat hij niet kent. Maar om nou koppig te volharden en nooit open te staan voor nieuwe ideeën, dat is ook geen instelling waarmee de wereld verder komt. En wat hebben wij als publiek er nou eigenlijk nog over te zeggen. Dat menselijke klonen komen is al eigenlijk wel zeker. Is het niet over een jaar dan is het wel over 20 jaar. De drang naar het nieuwe is toch te groot om te temmen. Natuurlijk is concurrentie hier ook van groot belang. Wie zal het als eerste presteren een menselijke kloon te creëren. Overheden en vooraanstaanden proberen krampachtig de ontwikkelingen te dimmen, maar of ze het echt zal lukken de leergierigen te stoppen Ik denk het niet. Volgens mij zullen er binnen enkele jaren klonen rond lopen op deze wereld. En misschien wel zonder dat ze het zelf weten. Dat ik dat nou zo n goede ontwikkeling vindt, nee ook ik ben bang voor de onbekende vooruitgang. Maar boven al zie ik het nut er niet van in. Dat echtparen zonder kinderen er in de toekomst mee geholpen zijn kan ik me voorstellen. Dat is ook leuk voor ze, maar dat het echt nodig is, nee! Er zitten veel te veel onbekende gevaren aan het klonen. Als de techniek voor het klonen van mensen eenmaal algemeen wordt, is het hek van de dam. Iedereen kan er dan maar op los gaan klonen, als je maar genoeg geld hebt. Niet dat we angst hoeven te hebben voor een corps vol Hitlers, dat is toch niet mogelijk zoals het er nu naar uit ziet. Een kloon is dan wel genetisch identiek aan zijn DNA ouder, maar dat wil niet zeggen dat hij precies hetzelfde zich ontwikkelt en gaat gedragen. De invloeden van buiten af spelen natuurlijk een hele grote rol in de vorming van een mens. Misbruik van de kloon techniek moet je eerder zoeken in het ongewenst gekloond worden. Technisch gezien zou er in de toekomst misschien wel een mens gekloond kunnen worden uit een toevallig op de grond liggende haar. Er loopt dan iemand anders rond met jouw DNA, zonder dat je er erg in hebt. Dat is natuurlijk niet zo n prettig idee. Dit heeft een heel hoog misschien gehalte! De grootste gevaren die het klonen met zich mee brengt is natuurlijk de kans op miskramen. Het zou zomaar kunnen dat de techniek niet zo feilloos werkt als gedacht. Wat het klonen van mensen betreft ben ik dus erg voorzichtig, het lijkt mij verstandig niet te klonen met mensen. Ik heb namelijk nog geen één echt goed argument gehoord die vóór pleit! Dieren daarentegen is een heel ander verhaal, het klonen van dieren kan naar mijn mening wel toegestaan worden. Wel belangrijk is natuurlijk, om er op te letten dat de genetische diversiteit van een soort behouden blijft. Dieren klonen voor de fun is natuurlijk niet nodig. Maar dieren klonen die vervolgens medische uitkomsten kunnen bieden voor ziektes en gebreken van de mens zou erg mooi wezen. Je kan hierbij denken aan koeien die gekloond worden, en waar voordat het donor DNA ingebracht wordt een genetische code wordt gewijzigd. Bijvoorbeeld zo, dat de koe 10

11 in plaats van z n eigen eiwitten in de melk, menselijke eiwitten produceert. Die menselijke eiwitten kunnen dan in de medische wereld helpen bij het bestrijden van ziektes en gebreken. Zo zijn er nog wel meer praktische voorbeelden te noemen, waar bij het klonen met dieren van belang zou kunnen zijn voor de mens. Ik zou daar geen bezwaar tegen hebben. Wel bezwaarlijk vind ik het, als honderden super koeien gekweekt worden die genetisch identiek zijn. Dit lijkt me niet gezond voor de soort. Je werkt zo namelijk de natuurlijke diversiteit van DNA tegen. Dat zou de wereld in de toekomst nog een keer op kunnen breken. Met het klonen moeten we dus zeer zorgvuldig te werk gaan, en zeker niet alles tolereren. De vooruitgang van de wetenschap heeft al wel vaker negatieve eindproducten op geleverd. (Atoom bom). Maar je kop in het zand steken lost naar mijn idee ook niets op, als de mensheid dat altijd maar zou doen, dan leefden we hier nu nog op het beschavingsniveau van de middel eeuwen. 11

12 Ajuus Conclusie Klonen is een nieuwe techniek, die de laatste jaren voor heel wat ongerustheid heeft gezorgd. Men heeft er in de media ruime aandacht aan besteed, wat resulteerde in een grote maatschappelijke discussie. De handvraag bij deze discussie was; wat is klonen nou precies, en hoever gaat men hier mee door? Wat het klonen op dit moment voor stelt kan je redelijk beantwoorden. Maar wat het in de toekomst gaat doen is nog vrij onduidelijk. De kloon techniek zoals die nu toegepast is op dieren, is nog niet ethisch verantwoord toepasbaar op mensen. Er zijn wetenschappers die beweren dat klonen van mensen binnen 1 à 2 jaar mogelijk is. Anderen daarentegen denken hier anders over. Wat waarheid is zal in de toekomst blijken. We moeten er in ieder geval kritisch tegenover staan, want is het nou wel echt nodig om mensen te klonen. Volgens de kerkelijke en politieke organisaties, is het klonen ethisch gezien niet verantwoord. Daar is natuurlijk wat voor te zeggen. Ieder bekijkt van uit zijn eigen achtergrond, en dat is heel verstandig. Een menig vormen over één van de grootste ontwikkelingen op het gebied van de voortplanting, kan geen kwaad. Matthijs Reerink V

13 Bronnen Lijst ARTIKELEN: Klonen, Chemisch Magazine juni 98 Klonen na Dolly, Volkskrant (Rik Nijland) 3 januari 98 Helderheid over klonen, NRC 12 december 98 De Techniek van het klonen, Algemeen Dagblad 7 november 98 CD ROM: Kloneren, Encarta 98 Encyclopedie Winkler Prins editie Het gekloonde schaap Dolly/ Dit is pas het begin, Natuur en techniek 1997 jaargang 65 aflevering 8 pag. 10 e.v. Prof. Grahame Bulfield Uitgeverij Segment B.V. RAPPORTEN: Verslag Debat Levensbeschouwing en klonen 2 julie 98, Rathenau instituut INTERNET: Wetenschappelijk debat klonen, Klonen, TELEVISIE: Close Up: De kunst van het klonen. Zondag 23 januarie 1999 op ned.1 Avro (Oorspronkelijk Channel 5) 13