Boekverslag Nederlands De aanslag door Harry Mulisch

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands De aanslag door Harry Mulisch 5,5 Boekverslag door een scholier 1980 woorden 44 keer beoordeeld 19 juni 2001 Auteur Harry Mulisch Genre Oorlogsroman, Psychologische roman Eerste uitgave 1982 Vak Nederlands Boek: De aanslag Schrijver: Harry Mulisch Penta Pockets nr Uitgeverij: De Bezige Bij A Structuur en Tijd 1 Chronologie: A: Geef in het kort het Sujet weer: In januari 45 gebeurde er iets vreselijks in Haarlem. Ploeg een NSB er werd doodgeschoten in hun straat. Het lichaam van de man werd door de familie Korteweg legde het lichaam van Ploeg voor het huis van Anton en zijn familie neer. Toen zijn broer en vader het lichaam weer wouden verplaatsen werden ze gezien door duisters. Anton werd afgevoerd en wat er met zijn vader en moeder en broer gebeurde wist hij niet. In de cel waar Anton verbleef werd hij getroost door een meisje. Een paar uur later werd hij weer naar Haarlem gebracht en kon zijn oom hem ophalen. Naar de bevrijding kwam Anton hoe zijn ouders en zijn broer waren omgekomen. Toen kwam Anton in 1956 Fake Ploeg tegen de zoon van de doodgeschoten NSB er. Ze krijgen ruzie maar toch waardeert Fake het dat Anton hem heeft geholpen. Onderhand is Anton getrouwd en heeft een dochter Sandra genaamd. In 1962 komt Anton op een begrafenis van een oud verzetsstrijder en daar ontmoet hij Takes de man die Ploeg had neergeschoten, hij vertelt dat de vrouw in de gevangenis zijn minnares geweest moet zijn. Anton is hertrouwd met een andere vrouw. Met zijn dochter heeft hij de plek opgezocht waar de minnares van Takes, het meisje bij hem in de cel, was geëxecuteerd. In 81 krijgt Anton kiespijn en moet om geholpen te worden meelopen in een vredesdemonstratie. Zijn zoontje uit het tweede huwelijk gaat mee. Daar ontmoet hij Karin Korteweg, de dochter van de man die het lichaam van Ploeg voor hun huis had gelegt. Zij vertelt waarom haar vader Pagina 1 van 7

2 dat gedaan heeft. Verward neemt hij afscheid van Karin en vertrekt met zijn zoontje aan zijn hand. B: Geef in het kort de Fabel weer: In januari 45 gebeurde er iets vreselijks in Haarlem. Ploeg een NSB er werd doodgeschoten in hun straat. Het lichaam van de man werd door de familie Korteweg legde het lichaam van Ploeg voor het huis van Anton en zijn familie neer, omdat hij zijn hagedissen wou beschermen en voor de familie van Aartsen zijn huis het lichaam ook gelegd kon worden. Zij verborgen immers Joden. Takes heeft samen met een minnares Ploeg doodgeschoten. Toen zijn broer en vader het lichaam weer wouden verplaatsen werden ze gezien door duisters. Zijn ouders werden gelijk geëxecuteerd en zijn broer later ook. Anton werd weggevoerd door de duitsers. In de cel waar Anton verbleef werd hij getroost door een meisje dat de minnares van Takes is. Een paar uur later werd hij weer naar Haarlem gebracht en kon zijn oom hem ophalen. Naar de bevrijding komt Anton er dan daadwerkelijk achter wat er is gebeurd. Onderhand is Anton getrouwd en heeft een dochter, Sandra.Toen kwam Anton in 1956 Fake Ploeg tegen de zoon van de doodgeschoten NSB er. Ze krijgen ruzie maar toch waardeert Fake het dat Anton hem heeft geholpen. Onderhand is Anton getrouwd en heeft een dochter Sandra genaamd. In 1962 komt Anton op een begrafenis van een oud verzetsstrijder en daar ontmoet hij Takes de man die Ploeg had neergeschoten. Met zijn dochter bezoekt hij de plaats waar de minnares van Takes, het meisje bij hem in de cel is geëxecuteerd. In 81 krijgt Anton kiespijn en moet om geholpen te worden meelopen in een vredesdemonstratie. Zijn zoontje uit het tweede huwelijk gaat mee. Daar ontmoet hij Karin Korteweg, de dochter van de man die het lichaam van Ploeg voor hun huis had gelegt. Zij vertelt waarom haar vader dat gedaan heeft. Verward neemt hij afscheid van Karin en vertrekt met zijn zoontje aan zijn hand. 2 Manipulaties met de tijd: A: terugwijzingen: Citaten: Je doet me denken aan die arme Peter, zei zij. Je lijkt helemaal niet op hem, maar hij was ook zo n verstandige jongen, altijd vriendelijk, altijd behulpzaam. (Tweede episode, hoofdstuk 3, blz. 79) Na de oorlog werd mijn moeder opgepakt en in een kamp gestopt. Ik kwam op een katholiek internaat, dat hoorde bij de Bisschoppelijke Nijverheidsschool. Daar moest ik toen op, terwijl ik niet eens rooms was. (Derde episode, hoofdstuk 3, blz. 99) Ver weg in de tunnel van het verleden weerklinken de zes knallen: eerst de eerste, dan de tweede, dan nog twee, dan nog een. Zijn moeder die naar zijn vader kijkt, zijn vader naar de tussendeuren, Peter die de mantel van de carbidlamp tilt (Vierde episode, hoofdstuk 3, blz. 122) B: vooruitwijzingen: Niet van toepassing. Er zijn in dit boek geen vooruitwijzingen. C: flashbacks: Niet van toepassing. Er zijn in dit boek geen flashbacks. Alleen herinneringen die worden opgehaald er Pagina 2 van 7

3 wordt niet iets her beleefd. 3 Geleding: Proloog: blz. 7 t/m 10 Eerste Episode: blz. 11 t/m 59 Hoofdstuk 1: blz. 13 t/m 20 Hoofdstuk 2: blz. 21 t/m 36 Hoofdstuk 3: blz. 37 t/m 45 Hoofdstuk 4: blz. 46 t/m 59 Tweede Episode: blz. 61 t/m 86 Hoofdstuk 1: blz. 63 t/m 66 Hoofdstuk 2: blz. 67 t/m 72 Hoofdstuk 3: blz. 73 t/m 84 Hoofdstuk 4: blz. 85 t/m 86 Derde Episode: blz. 87 t/m 106 Hoofdstuk 1: blz. 88 t/m 92 Hoofdstuk 2: blz. 93 t/m 95 Hoofdstuk 3: blz. 96 t/m 106 Vierde Episode: blz. 107 t/m 164 Hoofdstuk 1: blz. 108 t/m 112 Hoofdstuk 2: blz. 113 t/m 121 Hoofdstuk 3: blz. 122 t/m 136 Hoofdstuk 4: blz. 137 t/m 147 Hoofdstuk 5: blz. 148 t/m 164 Laatste Episode: blz. 165 t/m 203 Hoofdstuk 1: blz. 167 t/m 179 Hoofdstuk 2: blz. 180 t/m 189 Hoofdstuk 3: blz. 190 t/m 201 Hoofdstuk 4: blz. 202 t/m Samenhang: A: Is er sprake van losse of hecht structuur? Er is sprake van een hechte structuur. Alle gebeurtenissen die Anton meemaakt hebben een relatie met die ene avond in Wanneer Ploeg doodgeschoten werd. De Aartsen, aan wie iedereen de pest had omdat zij zich met niemand bemoeiden: zij hadden drie joden Pagina 3 van 7

4 het leve gered, en die joden, door bij hen te zijn, het hunne! Behalve alles was Korteweg ook nog een goed mens geweest! Daardoor was het lijk van Ploeg aan de andere kant terechtgekomen, bij hen, zodat..anton verdroeg het niet langer ( Laatste Episode, Hoofdstuk 3, blz. 201) B: Worden de gebeurtenissen fragmentarisch of aaneengesloten verteld? Dit boek wordt fragmentarisch verteld omdat er terugblikken naar herinneringen naar vroeger bij zitten. Zijn vader en moeder waren nooit in gevangenschap geweest. Zij waren die avond ook gefusilleerd, tegelijk met negenentwintig gijzelaars. (Tweede Episode, Hoofdstuk 1, blz. 64) C: Zijn er tijdsprongen of word het continu verteld? Er zijn verschillende tijdsprongen in dit verhaal, vooral tussen de verschillende episodes. De grootste tijdsprong zit tussen Episode 4 en de Laatste Episode. Episode 4 is van 1966 en de Laatste Episode is van D: Geef aan of er sprake is van tijdsverdichting: Er is sprake van tijdsverdichting. Ook op de grond barstte het vuren los, aan alle kanten gierde en knalde en ratelde het; hij voelde de klappen van inslagen, en omdat hij dacht dat het toestel hem zou rammen dook hij weg onder het dashboard, terwijl het loeien van de motot over hem heen trok als een wals. Even later werd hij onder het stuur door uit de auto getrokken en de berm in gesleurd, waar hij aan weerszijden van de straat wel honderd soldaten overeind zag komen. (Episode 1, Hoofdstuk 4, blz. 54) 5 Verhaallijnen: A: Zijn er meerdere verhaallijnen? Er is maar een verhaallijn. De verhaallijn van Anton. B: Zijn de verhaallijnen gelijkwaardig? Niet van toepassing. Er is maar een verhaallijn. 6: Spanning: A: Heeft de structuur invloed op de spanning? Ja doordat alles te maken heeft met de aanslag op Ploeg is het een interessant boek. Je hebt allerlei openplekken die je opgevuld wil hebben. Het is door de structuur ook geen hectisch boek. Je weet dat het eigenlijk alleen gaat over Anton die wil achterhalen wat er daadwerkelijk is gebeurd. Pagina 4 van 7

5 B: Heeft de structuur invloed op de psychologische spanning? Ja, door deze structuur weet je alles wat Anton ook weet. Je weet niets meer en niets minder. Je weet hoe hij is en wat hij wil weten. Je komt er samen met hem achter wat er echt is gebeurd. 7: Verhoudingen verteltijd en vertelde tijd: A: Word er panoramisch of scenisch verteld? Er wordt scenisch verteld. Een paar seconden bleven ze elkaar aankijken, Fake met de kei in zijn hand, Anton met de sleutel. OP straat was nog steeds tumult, maar het centrum van het geweld had zich naar de Prinsengracht verplaatst. Kom boven, zei Anton. Fake aarzelde. Hij keek naar links en naar rechts, alsof hij niet zo gauw afscheid kon nemen. (Derde Episode, Hoofdstuk 2, blz. 96) B: Geef vertelde tijd weer: De vertelde tijd is van 1945 t/m Citaten: Het was januari 1945 (Eerste Episode, Hoofdstuk 1, blz. 13) In de tweede helft van november 1981, op een zaterdag, werd hij wakker van zo n ondraaglijke kiespijn dat er onmiddellijk iets moest gebeuren. (Laatste Episode, Hoofdstuk2, blz. 180) C: Geef voorbeelden van versnelling en vertraging: Vertraging: En zoals de zee ten slotte alles wat de schepen verloren hebben op de kust gooit, en de strandjutter verzamelt het voor zonsopgang, zo verscheen die oorlogsavond van 1945 nog eenmaal in zijn leven. In de tweede helft van november 1981, op een zaterdag, werd hij wakker van zo n ondraaglijke kiespijn dat er onmiddellijk iets moest gebeuren. (Laatste Episode,Hoofdstuk 2, blz. 180) Versnelling: Maar gelukkig is alles onder water, in een kanaal, of in een zwembad, sissend doven de vlammen Hij schrok wakker. ( Episode 1, Hoofdstuk 4, blz. 48) Pagina 5 van 7

6 8: Historische tijd: Benoem de historische tijd door te verwijzen naar tijdsaanduidingen: De eerste jaren in het boek gaan over Dat was het laatste jaar uit de historie waar zij het over hadden. Het was januari 1945 (Eerste Episode, Hoofdstuk 1, blz. 13) B: Oordeel A: Recensie De aanslag is een prachtig boek, het is goed uitgevoerd, het oogt puntgaaf. Het is een perfect verhaal, het is een heel emotioneel geschreven boek waar hij alle boeken van voorheen heeft overtroffen. Hij heeft er al z'n gevoel in gestopt wat maar mogelijk is. Het begin is al meteen goed: de verteller vertelt met een mooie ouderwetse gemoedelijke stem het «intro. Eerst noemt hij enkele historische feiten vooraf, bijvoorbeeld dat er een aanslag wordt gepleegd in Haarlem. Daarbij worden ook nog enkele namen genoemd van legendarische verzetshelden van Haarlem, waaronder het meisje met het rode haar die iemand neer wil gaan schieten. Enkele minpunten zijn dat het alweer een oorlogsroman is en dat hij op de Mulisch manier, heel erg poëtisch is geschreven. Verder is het jammer dat hij sommige lege punten heeft. Dat is een stukje dat helemaal niets zegt. Hij vertelt soms een beetje te oppervlakkig hoe het allemaal gaat, hij zou op zo'n moment meer in detail moeten treden. Hij heeft het moment in de gevangenis heel goed in detail, de vrouw heeft veel begrip en toont dat ook. Hij had een hele goede zin als motto; overal was het al dag maar bij ons was het nog nacht. Het leven gaat na de 1e episode door in 4 episoden waarin hij wat ouder en wijzer is dan in de 1e. En natuurlijk wordt de afloop niet verteld omdat dan de clou al is verteld en dat mag nooit in een recensie. De recensie is geschreven door Frans de Rover. De bron is: vrij Nederland, 9 Oktober 1982N B: Argumenten van recensent: Positief: *Het is een goed perfect verhaal. *Het verhaal zit vol gevoel. Negatief: *Het is weer een oorlogsroman. *Soms lege punten (het stukje zegt niets.). C+ D: Met welke ben je het eens: Wij zijn het eens dat het een perfect verhaal is. En het zit ook vol gevoel. Het is gewoon een heel mooi boek. Waar een goed en mooi verhaal in zit. Door het gevoel dat Mulisch erin heeft gestopt is het geheel nog veel mooier. Wij zijn het niet eens met de negatieve argumenten. Mulisch is nou eenmaal goed in oorlogsromans dus laat hem dat ook maar schrijven, zolang wij er nog steeds plezier van hebben hoeft dat toch niet te veranderen. Dat van die legen punten hebben wij twee niets gemerkt. Wij vonden het gewoon een mooi boek. Pagina 6 van 7

7 E: Op en aanmerkingen: Het is een heel mooi en boeiend en mooi boek. Wij hadden dit boek in no-time uit. We zijn het er alle twee over eens dat het een goed boek is, dat wij met plezier hebben gelezen. Pagina 7 van 7