Reactie LOBO, NKO en OUDERS & COO op het conceptreferentiekader versie 12.0

Transcriptie

1 Reactie LOBO, NKO en OUDERS & COO op het conceptreferentiekader versie december 2011 Inleiding Op verzoek van de sectororganisaties (PO Raad, VO Raad, AOC RAAD en MBO Raad) reageren de landelijke ouderorganisaties LOBO, OUDERS & COO en NKO bij deze op conceptversie 12.0 van het Referentiekader Passend Onderwijs. De landelijke ouderorganisaties hebben reeds eerder opmerkingen gemaakt met betrekking tot de rechtspositie van ouders en andere aspecten van zowel het wetsvoorstel passend onderwijs als het referentiekader. Achterbanraadpleging In het kader van de beoordeling van het wetsvoorstel en het referentiekader hebben de ouderorganisaties twee enquêtes uitgezet, waarvan één voor alle ouders en belanghebbenden en één voor de goed in de materie ingevoerde ouders en professionals. Vanwege de beperkte tijd, is onze reactie op de eerste resultaten van de laatstgenoemde enquête gebaseerd. Deze bestrijkt de voor (individuele) ouders belangrijkste thema s uit het referentiekader. U vindt de belangrijkste bevindingen daaruit in de bijlage. Algemene opmerkingen In zijn algemeenheid hebben de genoemde ouderorganisaties de volgende opmerkingen over het conceptreferentiekader: De in de wet onvoldoende geregelde vormen van rechtsbescherming van ouders, vooral een instemmingsrecht met betrekking tot het ontwikkelingsperspectief en eventueel handelingsplan, alsmede nadere kaders voor de inrichting van de medezeggenschapsstructuur en een deugdelijke, laagdrempelige geschillenregeling ontbreken in het referentiekader. Dit terwijl deze vormen van rechtsbescherming onnodige juridisering kunnen voorkomen en ook overigens op een relatief eenvoudige en laagdrempelige manier veel potentiële conflicten tussen scholen en ouders kunnen oplossen. De landelijke organisaties zien derhalve zwakke plekken op de volgende terreinen: - Ouders willen meer invloed bij de plaatsing van hun kind op een school. Zij willen graag dat dit met hun instemming gebeurt. - Ouders krijgen niet het gevoel dat zij voldoende zullen worden betrokken bij de ondersteuning van hun kind. Zij willen dat hun ervaring met hun kind duidelijk gewicht in de schaal legt bij de vaststelling van de benodigde ondersteuning. M.n. willen ouders kunnen instemmen met het ontwikkelingsperspectief van hun kind en eventuele handelingsplannen die in dat kader worden opgesteld. - Ouders vragen zich af of zij wel een stem in het kapittel hebben als hun kind naar een andere school wordt verwezen. Dat geldt ook voor de keuze van die andere school. 1

2 - Ouders hechten aan een deugdelijke borging van medezeggenschap op zowel bovenschools als schoolniveau. - Ouders hechten aan een laagdrempelige manier om conflicten op te lossen. De gang naar de rechter is enerzijds voor veel ouders een te grote stap en heeft anderzijds voor het onderwijsveld het nadeel van juridisering. Natuurlijk blijft een gerechtelijke procedure voor sommige ouders een optie, mede dankzij een rechtsbijstandsverzekering, die echter niet altijd de meest minnelijke oplossing nastreeft. - Ouders maken zich zorgen over de doorverwijzing naar het SBO, SO en VSO. Dat ieder SWV hiervoor zijn eigen criteria gaat ontwikkelen, stuit op weerstand omdat het gedrag van de SWV en hierdoor willekeurig en ondoorzichtig lijkt te gaan worden. Enige uniformiteit en toetsbaarheid is gewenst. De genoemde landelijke ouderorganisaties concluderen dat het conceptreferentiekader het vertrouwen van een kleine meerderheid van de goed ingevoerde geënquêteerden heeft. Slechts op enkele onderdelen bleek een meerderheid zich niet in de geschetste gang van zaken te kunnen vinden. Dit neemt niet weg dat dit belangrijke onderdelen zijn die juist van groot belang zijn voor de vertrouwensrelatie tussen de school en de ouders. Ook mag men zich niet rijk rekenen wanneer een krappe meerderheid zich in de tekst van het conceptreferentiekader kan vinden. Tenslotte zijn er nog enkele meer technische opmerkingen: 2.3, pag. 7, laatste zin van alinea 1: Voor een succesvolle schoolloopbaan zijn een goede beheersing van taal en rekenen, doorlopende leerlijnen ( ) absolute voorwaarden. Hier wordt teveel gefocust op taal en rekenen alleen. De Onderwijsraad benadrukt dat ook andere vakken en vaardigheden van groot belang zijn (zie Trouw : Rekenen en taal is niet genoeg). 2.5, pag. 9, Extra onderwijszorg: De grens tussen basiszorg en extra zorg wordt door het samenwerkingsverband in overeenstemming met de ondersteuningsplanraad bepaald. 2.6, pag. 11, Ontwikkelingsperspectief: In deze paragraaf worden de ouders niet genoemd. Wij zouden het prijs stellen als daar enige woorden aan worden gewijd. 2.8, pag. 13, Informatie bij schoolkeuze: De tekst wekt de indruk alsof het onderwijszorgplan (ondersteuningsplan) een verzameling ondersteuningsprofielen is. Wij gaan er vanuit dat het ondersteuningsplan een eigenstandige inhoud heeft. Wij vinden het verder verdedigbaar dat er ook een inzagerecht komt voor ouders en andere belanghebbenden die kennis willen nemen van het ondersteuningsplan. 2.8, pag. 14, Mediation: In het wetsvoorstel ontbreekt mediation. Hoe kijken de sectororganisaties tegen mediation aan? 3.8, pag. 19, Tien referenties voor passend onderwijs: een referentie over het ondersteuningsplan en de ondersteuningsplanraad ontbreekt. Aanbevelingen: De hiervoor genoemde landelijke ouderorganisaties raden de sectororganisaties aan om zoveel mogelijk notitie te nemen van de kritische opmerkingen die door de respondenten zijn gemaakt en de tekst van het referentiekader daarop aan te passen. Dat geldt in het bijzonder voor die onderdelen waarop de respondenten in meerderheid negatief, of met een krappe meerderheid positief op het referentiekader hebben gereageerd. De landelijke ouderorganisaties denken graag mee over het aanscherpen c.q. verbeteren van de tekst. Zodra de raadpleging van de achterban van de ouderorganisaties is afgerond zal een nieuwe reactie worden geformuleerd. 2

3 Bijlage: Eerste uitwerking enquêteresultaten Basiszorg De meerderheid van de respondenten is het eens met de omschrijving van de basiszorg. De omschrijving is te abstract en wollig en biedt alle mogelijkheden om zich er niet aan te houden. Het biedt voor ouders onvoldoende houvast. Respondenten vinden het samenwerkingsverband niet de juiste instantie om de basiszorg vast te stellen. Respondenten vinden dat aan de beschrijving van de afspraken over de basiszorg leerlingen moeten worden toegevoegd met spraaktaalproblemen, ADHD, ASS, Asperger, hoge intelligentie, de meest voorkomende ontwikkelingsstoornissen en beelddenkers. Respondenten begrijpen niet dat het afgeven van een indicatie wordt uitgesloten. De meerderheid van de respondenten kan zich vinden in het uitgangspunt van terugkeer op de reguliere school. Respondenten waarschuwen voor te veel wisselen van school. Overstap naar regulier onderwijs moet dus goed doordacht zijn en gebaseerd op de lange termijn. Respondenten geven aan dat terugkeer naar het regulier onderwijs wordt bemoeilijkt door het ontbreken van voorzieningen in het regulier onderwijs, de overbelasting en het onvoldoende toegerust zijn van leerkrachten. Handelingsgerichte diagnostiek Een grote meerderheid is voor handelingsgerichte diagnostiek. Het ontbreekt op scholen aan hulpmiddelen om HGW toe te passen. Leerkrachten zijn er nog niet vaardig in. De rol van de ouders moet nadrukkelijker beschreven worden. Multidisciplinaire en integrale beoordeling van de onderwijs en zorgbehoefte van kind, gezin en school Meerderheid van de respondenten is voorstander. Respondenten willen alleen een multidisciplinaire aanpak als dat nodig is. Zij willen bij voorkeur zo min mogelijk verschillende hulpverleners. Inmenging van Centrum voor Jeugd en Gezin is niet vanzelfsprekend als al andere hulpverleners zijn ingeschakeld. Respondenten maken zich zorgen over de rol en inbreng van ouders die bij dit aspect niet geregeld zijn. Respondenten willen duidelijker beschreven zien dat de toestemming van ouders is vereist bij het inschakelen van andere instanties en het uitwisselen van gegevens. School van voorkeur Ruim de helft van de respondenten heeft er geen vertrouwen in dat hun kind op de school van de eigen voorkeur wordt geplaatst. Ouders willen kunnen instemmen met de plaatsing op een school. Nu krijgen de respondenten de indruk dat de beslissing te gemakkelijk buiten de ouders om genomen kan worden. 3

4 Ontwikkelingsperspectief of handelingsplan Een grote meerderheid is voor het opstellen van een ontwikkelingsperspectief danwel handelingsplan voor leerlingen met een onderwijszorgarrangement. Opmerking: Ouders willen kunnen instemmen d.m.v. een handtekening met de inhoud van het ontwikkelingsperspectief en/of handelingsplan. De meerderheid van de respondenten denkt dat onvoldoende duidelijk is in welke gevallen een handelingsplan of ontwikkelingsperspectief moet worden opgesteld. Docenten zijn onvoldoende deskundig en ervaren in het opstellen van handelingsplannen en inschatten van ontwikkelingsperspectieven (met name in het regulier onderwijs). Het referentiekader moet duidelijkere, concretere richtlijnen geven. Het referentiekader moet duidelijk maken in welke gevallen het ontwikkelingsperspectief met handelingsplannen aangevuld zou moeten worden. Scholen hebben een zetje nodig. Een krappe meerderheid is het ermee eens dat beide documenten na overleg met ouders tot stand komen. Opmerking: Respondenten zijn met name voor samenwerking tussen school en ouders. Zij willen dat de deskundigheid en ervaring van ouders een plek krijgen in het ontwikkelingsperspectief en het handelingsplan. Zij hebben er onvoldoende vertrouwen in dat dat aan de hand van het huidige referentiekader gaat gebeuren. Informatievoorziening Een ruime meerderheid van de respondenten heeft er vertrouwen in dat ouders goed geïnformeerd zullen worden. Respondenten merken op dat ouders ervaren dat de door school verstrekte informatie mooier is dan in de praktijk blijkt. Hoe wordt geborgd dat wat op papier staat ook wordt waargemaakt? Scholen moeten ouders pro actiever informeren. De informatie die scholen verstrekken is voor ouders soms moeilijk te begrijpen, zeker voor ouders die de weg niet kennen binnen de digitale media en ongeletterd zijn. Een kleine meerderheid van de respondenten heeft er geen vertrouwen in dat ouders inbreng hebben bij het vinden van een plek op een andere school en dat zij hierbij goed worden ondersteund. Respondenten vrezen dat bij het bepalen van de school ouders het onderspit delven. Ouders zouden instemmingsrecht moeten hebben. Er moet een persoon zijn die de onherroepelijke beslissing neemt indien ouders en school er niet uitkomen. Voor goede ondersteuning van ouders zijn onafhankelijkheid en expertise een voorwaarde. Hoe wordt getoetst of een school daadwerkelijk geen plaats heeft? De ouder als gelijkwaardige gesprekspartner van de school Ongeveer tweederde van de respondenten vindt dat het referentiekader scholen voldoende aanspoort om ouders als hun partners te zien. Een derde vindt dat het referentiekader dit onvoldoende doet. 4

5 Het zou mooi zijn als het zo zou werken; het geeft n ideaalbeeld weer. Hoe de school met ouders omgaat, is afhankelijk van de school zelf en de deskundigheid van de personeelsleden. In de bestaande situatie zien we al vaak dat ouders te laat of onvoldoende worden geïnformeerd; men is bevreesd dat deze wet de competentie van de gemiddelde docent zal overstijgen. Als het om een leerling met gedragsproblemen gaat, zien scholen de oorzaak vaak gelegen in de thuissituatie, waardoor men de ouder niet meer als een gelijkwaardige gesprekspartner beschouwt/serieus neemt. Er is geen sprake van een tweerichtingsverkeer in de communicatie. Ouders worden geïnformeerd, maar zij mogen niet meebeslissen. De wettelijke positie van ouders t.a.v. school is dermate anders, dat alleen al maakt dat er geen sprake is van gelijkwaardigheid. Respondenten constateren een onbalans in de machtsverhoudingen waardoor er, volgens hen, vaak geen sprake is van werkelijk partnerschap. De school overlegt en informeert weliswaar, maar heeft de instemming van de ouders uiteindelijk niet nodig. Sommige respondenten missen wederkerigheid in hun contacten met de school. De school geeft informatie, maar vraagt niet (voldoende). Eigen plaatsingbeleid SWV m.b.t. het SBO, cluster 3 en 4 SO en het VSO Een meerderheid van de respondenten is het eens met het uitgangspunt dat ieder SWV een eigen plaatsingsbeleid inzake het SBO, cluster 3 en 4 SO en het VSO heeft. Respondenten wijzen op het gevaar van willekeur als ieder SWV zijn eigen procedure mag bepalen. Anderen wijzen op het gevaar van regionale verschillen en rechtsongelijkheid door verschillende behandeling van gelijke gevallen. Mogelijk gaat er grensverkeer ontstaan bij de grenzen van het SWV. Bij verhuizing kunnen kinderen wellicht anders worden behandeld dan ze gewend waren. De tien referenties als checklist voor de naleving van de zorgplicht Een ruime meerderheid vindt de tien referenties een goed ijkinstrument voor schoolbesturen om te beoordelen of zij aan hun zorgplicht voldoen. Sommige respondenten vinden de referenties weinig concreet en toetsbaar. Anderen missen het meekijkende oog van anderen, bijvoorbeeld, dat van de MR. De school moet niet alleen zichzelf een rapportcijfer kunnen geven. 5