Verslavingspreventie. Gemeentelijke Jaarverantwoording 2017 gemeente Helmond en regio Peelland

Transcriptie

1 Jaar ver ant woor di ng2017 Gemeent ehel mond enr egi opeel l and SamenNi euwekansencr eër en

2 Verslavingspreventie De veranderingen in de organisatie en financiering van de geestelijke gezondheidszorg hebben grote gevolgen voor de preventieve verslavingszorg. Om de zorg betaalbaar te houden vindt er een verschuiving plaats van langdurige trajecten in de specialistische zorg naar een beroep doen op de eigen kracht van de burger en zijn netwerk. Ook wordt er een beroep gedaan op het voorliggend veld dat problemen via preventieve interventies probeert te voorkomen. Preventief werken is snel en dicht bij de burgers, bij voorkeur zonder indicatie, een oplossing bieden om escalatie van problemen te voorkomen. Indien problemen toch al geëscaleerd zijn is de intentie dat dit in een zo vroeg mogelijk stadium gesignaleerd en aangepakt wordt. Onderzoek wijst immers uit dat vroegsignalering kosten bespaard op de lange termijn (De GGZ in beweging, ). Het voorkomen van problematisch gebruik (alcohol, drugs, gokken en/of gamen) en/of tijdige signalering ervan is belangrijk, omdat slechts een klein percentage van de mensen met overmatig gebruik hulp krijgt. Dit terwijl middelengebruik vaak een rol speelt in huiselijk geweld, schooluitval, financiële problemen en de verstoring van sociale relaties. Doordat verslavingsproblemen vaak gepaard gaan met andere problemen vereist hulp bieden een investering in het opbouwen van een relatie en een integrale aanpak, waarin verschillende partijen nauw met elkaar samenwerken, met aandacht voor de meest urgente problemen. Er wordt steeds meer een beroep gedaan op preventie en ketenaanpak is hierin van essentieel belang. Preventie wordt zowel nationaal als internationaal ingedeeld aan de hand van het ziektestadium waarin de doelgroep zich bevindt: van de gezonde bevolking (universele preventie) tot mensen met een probleem (casefinding, ouder- en partnerondersteuning). Daar tussenin bevinden zich nog selectieve en geïndiceerde preventie die zich richt op personen met één of meerdere risicofactoren en/of problemen. Preventie is in alle stadia actief doordat ze complementair aan elkaar zijn. Dat aandacht in alle stadia van preventie nodig is betekent niet dat alle stadia precies evenveel aandacht krijgen; lokale ontwikkelingen zijn hierin sturend. Onder verslavingspreventie verstaan we activiteiten die gericht zijn: op het voorkomen van problemen die kunnen ontstaan door het gebruik van alcohol, drugs, medicijnen, gokken, internetten en gamen; op vroegtijdige signalering van die problemen en het anticiperen hierop; op het beperken van de schade door gebruik; op het bereiken van personen (en hun systeem) die zorg nodig hebben, hen begeleiden en indien nodig toe te leiden naar passende zorg. De activiteiten kunnen gericht zijn op de einddoelgroep of intermediairs van de einddoelgroep. Het aanbod is toegankelijk en kent dan ook geen financiële drempels. De doelgroep wordt in hun eigen leefomgeving opgezocht. We kunnen hierdoor een doelgroep bereiken waarvoor de zorg te hoogdrempelig is of waarbij informatieverstrekking noodzakelijk is maar waar (nog) geen zorgvraag is. Deze manier van werken zorgt ervoor dat er met een relatief beperkte inzet van middelen al een groot effect geboekt kan worden. De aandacht voor preventie is immers ingegeven uit de noodzaak om de gezondheid van burgers te verbeteren en de kosten in de hand te houden. Preventie probeert ook zoveel mogelijk gebruik te maken van kosteneffectieve interventies. Daarvoor gebruiken we interventies die door het Trimbos-instituut onderzocht zijn op effectiviteit.

3 Visie verslavingspreventie Alcohol- en ander druggebruik mag nooit vanzelfsprekend zijn; niet-gebruik is altijd de veiligste en meest gezonde keuze. In bepaalde situaties (bijvoorbeeld het verkeer) en voor bepaalde personen (bijvoorbeeld zwangere vrouwen, jonge kinderen, psychisch en sociaal kwetsbare mensen) is het zelfs de enige veilige optie. Als burgers gaan gebruiken dan bij voorkeur op latere leeftijd. Onderzoek toont immers aan dat hoe jonger men met alcohol en andere drugs gaat experimenteren, hoe groter de kans is op later probleemgebruik. Preventie-initiatieven voor jongeren zijn daarom vooral gericht op het uitstellen van de beginleeftijd en dus op het bestendigen van niet-gebruik (universele preventie). We stellen echter ook vast dat lang niet iedereen op korte of lange termijn problemen krijgt als gevolg van middelengebruik (en gamen en gokken). Echter, als er problemen komen, dienen deze vroegtijdig aangepakt te worden. Hoe sneller problemen worden opgemerkt en aangepakt (bijvoorbeeld begeleiding van experimenterende jongeren, ondersteunen van ouders), hoe groter de kans op gedragsverandering is. Hoewel het ene middel meer risico s met zich meebrengt dan het andere, hangen de risico s van gebruik niet alleen af van het middel zelf. Problematisch gebruik heeft ook te maken met het milieu - de fysieke en sociale omgeving waarin mensen (niet) gebruiken - en met de mens - zijn persoonlijkheid, waarden en normen, leeftijd, biogenetische en maatschappelijke kwetsbaarheid. Mens, middel en milieu staan in interactie met elkaar en bepalen samen of iemand al dan niet een bepaald middel (problematisch) gaat gebruiken. Sommige personen en groepen blijken omwille van individuele en/of maatschappelijke factoren gevoeliger te zijn voor de risico s van middelengebruik dan andere; ze zijn op dit vlak extra kwetsbaar (selectieve en/ of geïndiceerde preventie). De oorzaken van problemen als gevolg van middelengebruik zijn erg complex en verscheiden. Niet alleen het product zelf, maar ook de omstandigheden waarin wordt gebruikt en de kenmerken van de gebruiker zelf spelen een rol. Willen we de problemen die kunnen ontstaan door middelengebruik voorkomen, dan moeten we met al deze factoren rekening houden. Er bestaat geen eenvoudig of kant-en-klaar recept. Goed geïmplementeerde gestandaardiseerde programma s hebben hun waarde bewezen. Anderzijds is werken op maat essentieel. Dat betekent dat we - afhankelijk van het product, de omstandigheden en de kenmerken van de doelgroep - zorgvuldig moeten afwegen welke kennis, attitudes, vaardigheden en structurele maatregelen nodig zijn. Kernelementen bij de inzet van preventie zijn een herstelgerichte benadering, autonomie en participatie (betrekken doelgroep). Tijdens preventiewerkzaamheden komen werkers uiteraard ook gebruikers tegen die al (beginnende dan wel ernstige) verslavingsproblemen hebben. Deze personen zullen toegeleid worden naar passende zorg. Een goede inbedding in het sociale domein (Toegang) is dan ook essentieel binnen onze werkwijze. De verschillende vormen van preventie (universeel, selectief/ geïndiceerd en casefinding) zijn complementair aan elkaar. Ze lopen in elkaar over en bekrachtigen elkaar. De inzet van de ene vorm van preventie zorgt ervoor dat er minder van de andere vorm van preventie nodig is. Op deze wijze levert preventie gezondheidswinst op. Door de alsmaar stijgende zorgkosten komt meer nadruk te liggen op preventie. Eigen verantwoordelijkheid van het individu en het gezin wordt steeds belangrijker en daarmee ook het belang van laagdrempelige voorzieningen als preventie. Door effectieve preventie willen we een bijdrage leveren aan kostenreductie van de geestelijke gezondheidszorg en andere maatschappelijke kosten. Trends en ontwikkelingen Sinds 2003 is de prevalentie van alcoholgebruik (ooit of in de afgelopen maand alcohol gedronken, dronkenschap of binge drinken (5 of meer glazen bij één gelegenheid)) onder leerlingen van alle schoolniveaus significant gedaald. De prevalentie van al deze vormen van alcoholgebruik is het hoogst onder leerlingen van het VMBO-b. Als jongeren eenmaal alcohol drinken, dan drinken ze veel in korte tijd. Jongeren drinken minder vaak als zij een groter besef hebben van de schadelijkheid van drinken en als ouders strenge regels hanteren over alcoholgebruik en er veel toezicht en veel steun van ouders wordt ervaren.

4 Sinds 2003 is de prevalentie van cannabisgebruik (ooit en in de afgelopen maand) onder leerlingen van bijna alle schoolniveaus significant gedaald. Jongeren blowen minder vaak als zij een groter besef hebben van de schadelijkheid van blowen en als ouders strenge regels hanteren over cannabisgebruik en er veel toezicht en veel steun van ouders wordt ervaren. De risico s van XTC-gebruik worden onderschat. Uit onderzoek van het Trimbos-Instituut en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) blijkt dat de effecten van ecstasy onvoorspelbaar zijn. Preventiemaatregelen, zoals het laten testen van de pillen, verkleinen weliswaar de risico s maar kunnen (ernstige) incidenten niet uitsluiten. De concentratie van MDMA in het bloed bij overleden personen is soms lager dan bij gebruikers die met dezelfde concentratie in hun bloed nog gewoon aan het verkeer deelnemen. M.a.w. de toxische overdosis van MDMA is per persoon sterk variërend. De meeste personen die overleden aan het gebruik van XTC bleken dan ook gewoon gezond; in slechts een paar gevallen was er sprake van bestaande afwijkingen, meestal aan het hart of de vaten. Ook het idee dat XTC-gebruik slechts sporadisch leidt tot incidenten blijkt niet te kloppen. Deze onderzoeken onderschrijven opnieuw dat veilig gebruik van XTC niet bestaat. De kans op verslaving bij XTC-gebruik is klein. Het is daarentegen wel belangrijk om gebruikers op onder meer dance-events te voorzien van objectieve informatie zodat zij hiermee de veelal acute gezondheidsrisico s kunnen verkleinen. In de groep jarigen komt matig en overmatig alcoholgebruik veel voor in vergelijking met jongere volwassenen. Over het algemeen gaan 55-plussers met het ouder worden minder drinken, maar het tegenovergestelde gebeurt bij 55-plussers die al overmatig drinken. Zij gaan met het ouder worden juist meer drinken. Een groot deel van de 55-plussers lijkt zich niet bewust van de nadelige gevolgen van alcoholgebruik voor hun gezondheid. Ook blijken overmatige drinkers niet snel geneigd te zijn hulp te zoeken voor hun alcoholgebruik. Naast het alcoholgebruik speelt ook (overmatig) medicatiegebruik, al dan niet in combinatie met alcohol, een rol. Het blijft voor preventie van belang deze doelgroep te bereiken. Het Country Drug Report 2017 laat zien dat Nederland goed presteert ten aanzien van de gezondheidsgevolgen van harddrugsgebruik. Het aantal sterfgevallen per miljoen inwoners is nog steeds relatief laag. Maar het percentage (jongvolwassen) gebruikers van cocaïne, ecstasy en amfetamine in de algemene bevolking is in Nederland hoog. Voor XTC en amfetamine staat Nederland in de EU zelfs aan kop. In Nederland zijn deze middelen, vooral amfetamine en XTC, populair in het uitgaansleven, waar het merendeel van de stappers het gebruik beperkt tot een enkele keren per jaar. Unity blijft voor preventie een speerpunt. Unity is een vrijwilligersproject waarbij jonge mensen uit de dancescène op festivals en feesten voorlichting geven over uitgaan, alcohol en drugs en de risico's die daarbij komen kijken. Deze vrijwilligers worden getraind en begeleid door een preventiewerker. Aansluitend zien wij dat netwerkpartners zich nog steeds vaak zorgen maken m.b.t. harddrugsgebruik onder de 18- jeugd. Vooralsnog lijkt het hier echter om excessen te gaan. Onderzoek toont geen toename in gebruik aan onder de 18 (o.a. GGD monitor en het landelijk scholierenonderzoek). Het Trimbos Instituut heeft een inventarisatie gedaan naar de rol van NIX 18 op een mogelijke toename van drugsgebruik maar ook hier zijn geen onderbouwingen voor gevonden. In 2016 zagen wij een duidelijke stijging in het gebruik van de relatief nieuwe drugs 4-fluoramfetamine (4-FA). In 2016 is hier actief voor gewaarschuwd en is een aanzet gemaakt tot een wetswijziging om 4-FA op te nemen in de Opiumwet. Voor de meerderheid van de gebruikers van de partydrug 4-FA is zowel de risicoperceptie als het gebruik van dit middel veranderd na de waarschuwingen, negatieve berichtgevingen en het verbod per 25 mei Dertig procent van de onderzochte gebruikers gaf aan te zijn gestopt en 29 procent gaf aan het gebruik anderszins te hebben aangepast. De meeste nieuwe verleidingen voor jongeren lijken hun populariteit te behouden: van e-sigaretten, waterpijp en lachgas tot gamen, sociale media en online gokken. Er zijn dit jaar geen nieuwe cijfers beschikbaar gekomen. Preventiewerkers krijgen vooral vragen over lachgas en gamen Preventie NK signaleert een toename in het gebruik van anabole steroïden onder sporters veelal binnen de fitnesswereld. In 2017 heeft NK hier diverse malen over in de media gestaan om zo aandacht te vragen voor het fenomeen.

5 Activiteiten reguliere preventie Onderwijs en Vrije tijd Verslavingspreventie van Novadic-Kentron bereikt groepen jongeren op de vindplaatsen. Zowel binnen het onderwijs als in de vrije tijd. Preventiewerkers werken samen met ketenpartners binnen de infrastructuur van onderwijs en richten zich hierbij zowel op jongeren als hun ouders en onderwijspersoneel. Door deze preventie worden jongeren in staat gesteld beter om te gaan met de verleidingen van middelengebruik, of het omgaan met riskant middelengebruik, wat weer bij kan dragen aan het voorkomen van schooluitval. We hebben met verschillend aanbod, direct en indirect, contact gehad met zo n 18 onderwijsinstellingen in Helmond en/of de regiogemeenten. Ook veelvoudig met de einddoelgroep zelf: jongeren. Zo hebben we in (regio) Helmond op het ROC Ter AA meegewerkt aan een themaweek over alcohol en drugs in april met inzet van theater, DKB voor docenten en dagelijks voorlichting vanuit een stand. Verder hebben we gastlessen/voorlichtingen gegeven op het ROC Ter AA (meerdere locaties), Carolus Borromeus, Praktijkschool Helmond, Jan van Brabant College, Commanderij College, Huub van Doorne en Willibrord Gymnasium. Daarnaast hebben we deelgenomen aan het project 'over de streep', dat door studenten zelf is georganiseerd en waarbij we ook veel jongeren bereikt hebben. In totaal zijn met 40 voorlichtingen/gastlessen e.a. activiteiten 860 jongeren bereikt. We vinden het belangrijk dat ook de omgeving (vooral ouders) van de jeugd in staat is op een goede en gezonde manier begeleiding te geven aan de jeugd. Een goed gesprek over middelengebruik, hoe pak je dat nou aan als ouder? Aangezien uit onderzoek blijkt dat ouders een belangrijke rol vervullen bij het beïnvloeden van gedrag van hun kinderen, ondersteunen wij ze daarin. Er is doorlopend sprake van individuele contacten met ouders, jongeren en/of intermediairen. Dit geschied via mail, telefonisch of face-to-face. In 2017 hebben we ruim 100 contactmomenten gehad met ouders en andere naastbetrokkenen. We hebben een ouderavond in Asten verzorgd voor ouders en jongeren. Bij het zelfhulpnetwerk in Gemert hebben we een voorlichting gegeven aan ouders van kinderen met een verslaving. In Lierop zijn ouders, jeugdigen en andere belangstellenden voorgelicht over drugs. In Mierlo-Hout hebben we een soortgelijke avond verzorgd met het thema 'helder over alcohol en drugs'. In gezondheidscentrum Brandevoort zijn twee avonden georganiseerd over 'Kinderen in het digitale tijdperk', waarbij wij twee keer een workshop hebben verzorgd over gameverslaving en preventie. Rondom de week van de mediawijsheid hebben we in Helmond, Asten en Someren meegewerkt aan een informatieavond voor ouders, waarbij we zes workshops hebben gegeven over gamen. Daarnaast hebben we in Gemert deelgenomen aan Uit Met Ouders, waar we ouders hebben voorgelicht over alcohol, drugs en opvoeding, ism de kinderarts, het jongerenwerk en andere partners. Ten slotte hebben we in Laarbeek drie ouder-kind-avonden georganiseerd, in Aarle-Rixtel, Beek en Donk en Lieshout, ook weer in samenwerking met meerdere netwerkpartners. Met deze 18 themabijeenkomsten hebben we in totaal 760 ouders bereikt. Kansspelpreventie Novadic-Kentron heeft op aanvraag van gemeente Helmond in 2016 een advies opgesteld t.a.v. het vergunningenbeleid voor gok- en amusementshallen. In 2017 is geen gerichte interventie geweest omdat er onduidelijkheden waren met betrekking tot de vergunningverstrekking van het casino. Wel komt het thema terug in de reguliere voorlichtingen, ouderavonden, maar bijvoorbeeld ook tijdens individuele gesprekken. Voor 2018 is afgesproken om bij de 1 e afspraak van gemeente met het casino de inzet van preventie te bespreken. Betaling gaat rechtstreeks van casino naar NK en is dus aanvullend op subsidieafspraken tussen NK en gemeente.

6 Deskundigheidsbevordering Iedere jongere heeft recht op eerlijke informatie over verslaving en genotmiddelen. We kunnen echter niet iedereen persoonlijk bereiken. Dat hoeft ook niet, want zoals gezegd ligt daar vooral een rol voor de ouders zelf. Maar bijvoorbeeld ook voor professionals als leerkrachten, opvoedondersteuners etc. Onze acties vanuit verslavingspreventie richten zich er mede op om die schil rondom de jongeren zo goed mogelijk in hun eigen kracht te zetten. Met beleidsadvies en deskundigheidsbevorderingen aan intermediairen beantwoorden we aan deze vraag. Onze deskundigheidsbevorderingen worden door de deelnemers van de verschillende organisaties als zeer goed beoordeeld. In stad of regio Helmond hebben we een deskundigheidsbevordering verzorgd bij het ROC Ter AA voor docenten tijdens de themaweek en een workshop i.h.k.v. de dag van thuisblijvers. In Someren een DKB voor horeca, sport- en culturele verenigingen en college B&W. In Lierop een bijeenkomst voor alle partners vanuit de dorpscorporatie. Bij Acuut Zorg en Woonbegeleiding hebben we een deskundigheidsbevordering verzorgd voor de medewerkers. Samen met BJ hebben we een bijeenkomst georganiseerd over Anabole steroïden voor professionals in Helmond. Voorafgaand aan de week van de mediawijsheid hebben we voor alle professionals in Helmond een symposium georganiseerd en hebben we twee workshops over gamen gegeven. In totaal hebben we 236 professionals voorgelicht met 9 deskundigheidsbevorderingen. Tevens zijn er 85 individuele contactmomenten met professionals van verschillende organisaties geweest, dit betreffen aanvragen op casus- of beleidsniveau. Lokaal gezondheidsbeleid en Alcoholmatiging Van heeft het project laat je niet flessen gedraaid in de regio Zuidoost Brabant. Dit project werd opgestart vanwege de jonge startleeftijd en het overmatig alcoholgebruik onder jeugdigen. Novadic-Kentron heeft zich als gespecialiseerde instelling op het gebied van alcohol (en drugs) aan dit project en de uitvloeisels hiervan gecommitteerd en heeft alcoholmatiging bovendien nog steeds als een van de speerpunten van beleid. Samen met de Peel-gemeenten, de GGD en andere (wisselende) netwerkpartners proberen we de bereikte resultaten te blijven borgen of verder aan te scherpen. We zien dat de verschillende projectgroepen ook steeds vaker een bundeling maken tussen alcohol & drugs. Belangrijk in de verschillende projecten is de samenwerking tussen de verschillende ketenpartners. Die krijgt in Helmond en omliggende gemeenten onder andere vorm in zeven verschillende gemeentelijke projectgroepen/netwerken waarin we actief participeren. Dit vindt soms ook plaats op dorpskern-niveau. Via en met de dorpsondersteuners en in samenwerking met andere ketenpartners als LEV, Jongerenwerk en GGD. We hebben een goede samenwerking met de horeca en de coffeeshop (Bonneville) en zijn samenwerkingspartner in de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU) in Helmond. In 2017 zijn we met twee preventiewerkers (en netwerkpartners) twee dagen aanwezig geweest bij een grote integrale preventie, -veiligheidsactie in het centrum van Deurne. Verder hebben we in het uitgaansgebied in Helmond de watercampagne uitgevoerd met drie preventiewerkers en vier peers. In totaal zijn bij deze activiteiten 420 mensen bereikt.

7 In 2017 is een eerste aanzet gemaakt tot het opstarten van een bovenregionaal project ten behoeve van de de-normalisering van drugs. Een uniek initiatief wat weliswaar in de lijn ligt van de regionale alcoholmatigingsprojecten Laat je niet flessen en Think before you drink, maar toch vanwege de aard en omvang van het druggebruik de aanpak in geen geval vergelijkbaar met een alcoholmatigingsproject. Druggebruik vangt in de regel op latere leeftijd aan dan het alcoholgebruik en de setting en omstandigheden waarin wordt gebruik verschillenen ook. Daarnaast blijft drugs een containerbegrip voor de verschillende illegale middelen en dient dan ook beter te worden afgebakend om een effectieve aanpak mogelijk te maken. Inmiddels is bekend geworden dat er gelden vrij zijn gespeeld vanuit de veiligheidsregio om een kwartiermaker aan te kunnen stellen. De kwartiermaker zal de opdracht krijgen het projectplan verder vorm te geven en de acquisitie bij de gemeenten op te starten. Doel is een vierjarig project over de 40 gemeenten in de veiligheidsregio Oost Brabant. Novadic-Kentron preventie neemt deel in de stuurgroep, heeft een actieve rol in de facilitering van de kwartiermaker en heeft een actieve inhoudelijke inbreng in de tot stand koming van het project. Dit doen wij in samenwerking met diverse gemeenten (o.a. Someren, Bergeijk, Oirschot, Landerd en Uden) en de GGD zuidoost Brabant en GGD hart van Brabant. 55+ In Laarbeek zijn - i.s.m. de KBO en andere netwerkpartners - onder het thema 'gezond genieten' twee bijeenkomsten georganiseerd voor de 55+ doelgroep (met name over alcohol en benzo's): één keer in Beek en Donk en één keer in Lieshout. Tevens is in Lieshout een voorlichting verzorgd met het wit/gele kruis voor deze doelgroep. In Lierop heeft preventie voorlichting gegeven op de gezondheidsmarkt 'Lierop Leeft' en in de wijk Rijpelberg in Helmond zijn we aanwezig geweest bij de burendag'. In totaal zijn bij deze 5 uitvoeringen 165 mensen (55+) bereikt. Instructie Verantwoord Alcoholschenken (IVA) Er heeft een IVA plaats gevonden in Liessel (Deurne) voor een kantine waar een drietal sportverenigingen op zijn aangesloten. Hiermee zijn twaalf schenkers gecertificeerd. Activiteiten Outreachende Preventie Onder outreachende preventie (veldwerk) vallen alle activiteiten die direct gericht zijn op risicojongeren. Activiteiten van veldwerk hebben een directe relatie met onze andere preventieactiviteiten en zijn ook deels hierbij beschreven.

8 Bezoeken vindplaatsen De preventiewerker van Novadic-Kentron maakt onderdeel uit van het Jeugd Preventie Team in Helmond. Dit team zet zich in voor leefbaarheid en veiligheid in de Helmondse wijken. Als deelnemer van het jeugdpreventieteam (JPT) heeft de preventiewerker in samenwerking met het jongerenwerk van de LEVgroep, de jongerenopbouwwerkers van BJ en de politie de jongeren in verschillende wijken met enige regelmaat bezocht. Naast deze wijken hebben we in samenwerking met het jongerenwerk van de LEVgroep en het jongerenopbouwwerk van BJ Brabant ook nog diverse bezoeken gebracht aan andere hanggroepen in Helmond. Deze hanggroepen hadden geen structurele inzet van Novadic-Kentron nodig. Het doel van deze bezoeken is het bieden van laagdrempelige voorlichting. Zo zijn er hanggroepen bezocht in de wijk Brandevoort, Kasteeltuinen, Noorderlicht, Rijpelberg, Dierdonk, Mierlo-Hout en op de kermis. Verder is er voorlichting voor specifieke risicogroepen, zoals voorlichting bij het ROC Ter AA klas dienstverlening i.v.m. drugsproblematiek en voorlichting bij Care Extra voor de ambulante groep en regelmatig en laagdrempelig contact met de bewoners op Beugelsplein en het middelenspreekuur op het JIP. In totaal hebben we hiermee zo n 250 jongeren bereikt. In Helmond werden op steeds meer plekken lachgaspatronen aangetroffen. Samen met het JPT heeft NK een actie opgezet om jongeren voor te lichten over de risico s van lachgas. Hiervoor zijn posters verspreid op hangplekken om jongeren te informeren, verkooppunten benaderd en berichten verspreid op social media.

9 Sinds 2010 heeft het veldwerk bij het Jongeren Inloop Punt (JIP) van BJ Brabant een wekelijks spreekuur. Doel van het spreekuur is jongeren uit hanggroepen en jongeren die het JIP bezoeken de mogelijkheid bieden om laagdrempelig contact aan te gaan met een medewerker van Novadic- Kentron. We bieden hen daarbij de gelegenheid vragen te stellen over de diverse middelen, maar ook over het eigen gebruik. Dit spreekuur vindt plaats op de locatie Molenstraat van BJ Brabant, iedere dinsdagmiddag van tot uur. Tevens biedt de aanwezigheid van de veldwerker bij het JIP de mogelijkheid voor de medewerkers van BJ Brabant om laagdrempelig casuïstiek te bespreken. Door dit structurele samenwerkingsverband zijn de lijnen kort, kan snel en proactief worden gehandeld en kunnen we voorkomen dat burgers verschillende hulpverleners voor eenzelfde vraag over de vloer krijgen. Er wordt gericht en effectief gebruik gemaakt van onze expertise. Verder werken we samen met o.a. Jeugd- en Gezinswerkers, JPT deelnemers, ROC Ter AA, welzijnspartners Gemert en Deurne, Varendonck College, Carolus Borromeus, GGD, SMO, LEV groep, Politie, GGZ FACT jeugd, BJ Brabant, Halt, Care Extra, Wish Outdoor, EMS en GHOR. Festivals en evenementen Festivals zijn een belangrijke vindplaats voor het leggen van contacten met (risico) jongeren. Dit jaar is de preventiewerker net als in voorgaande jaren aanwezig geweest op Wish Outdoor in Beek en Donk. Wish is een meerdaags outdoor festival waarbij de volgende muziekstijlen gedraaid werden: club, house, hardcore, drum & bass, dubstep, hardstyle, electro, techno en trance. Het veldwerk was op het festival aanwezig samen met Unity. Unity is een vrijwilligersproject, voor en door jongeren uit de dance-scene. Op dance-evenementen, party s en in clubs geven zij objectief en 'open-minded' voorlichting over veilig(er) gebruik van alcohol en andere drugs. Belangrijkste kernpunten van Unity zijn: eigen verantwoordelijkheid en het verminderen van risico's door verspreiding van kennis. Op Wish is er door de peersupporters contact gelegd met de bezoekers, tevens zijn er voorafgaand en na afloop van het festival gesprekken geweest met de gemeente en organisatie t.b.v. het drugsbeleid (e.e.a. is vastgelegd in een monitoringsverslag).

10 Informatie- en adviesgesprekken en toeleiding naar zorg In preventieve gesprekken worden jongeren uitgedaagd naar zichzelf en hun (risico)gedrag te kijken. Dit is kortdurende en lichte ondersteuning, veelal leidt dit al tot inzicht en gedragsverandering. Maar het kan nodig zijn om zwaardere zorg te bieden. Verwijzing kent het karakter van toeleiding om te realiseren dat de jongeren ook daadwerkelijk bij de zorg aankomen. Voor de gesprekken wordt gebruikt gemaakt van de interventie Moti-4. Moti-4 bestaat uit maximaal 4 gesprekken van ongeveer één uur, waarin de jongere met de preventiewerker zijn gebruik kritisch onderzoekt. In de gesprekken wordt een inventarisatie van de problematiek en het middelengebruik gedaan. De gesprekken zijn gericht op kennisoverdracht, bewustwording, motiverende gespreksvoering en het versterken van de weerbaarheid van de jongere. We hebben individueel contact gehad met 72 jongeren. Met deze jongeren hebben één of meerdere informatie- en adviesgesprekken plaatsgevonden. Dit zijn jongeren die zich zelf hebben gemeld bij Novadic-Kentron, maar ook jongeren die worden doorverwezen door onderwijsinstellingen, Bijzonder Jeugdwerk (Behandelgroepen en JIP), Halt, Collectieve Horeca Ontzegging, SMO, Care Extra en CJG. En enkele gesprekken na aanleiding van een alcoholintoxicatie. In 2017 zijn 21 jongeren door het veldwerk toegeleid naar zorg. Verwijzingen vinden vooral plaats naar behandeling Novadic-Kentron (basis GGZ en specialistisch), maar ook POH GGZ, Care Extra en BJ en JIP. DIMS In april 2016 heeft Novadic-Kentron voor het eerst een testlocatie voor drugs kunnen openen in de binnenstad van Helmond. De testservice is wekelijks open op woensdag van tot op de locatie van NK: Zuidende 33, Helmond. De testservice wordt landelijk gecoördineerd vanuit het DIMS (Drugs Information and Monitoring System). Consumenten van psychoactieve stoffen kunnen anoniem, tijdens dit spreekuur, hun middelen laten testen op samenstelling. Hierdoor worden verontreinigde drugs opgespoord, trends vastgesteld en kunnen consumenten (veelal personen die anders niet bereikt zouden worden) worden voorgelicht en/of doorverwezen naar de zorg. In 2017 hebben 121 consumenten in Helmond de testservice bezocht, zij hebben in totaal 122 drugssamples ter analyse aangeboden (stijging van 26% in het aantal bezoekers t.o.v. 2016). Op de valreep van 2017 zijn in verschillende Brabantse steden en in Rotterdam monsters (ketamine en cocaïne) ingeleverd die de levensgevaarlijke stof atropine bevatten. Dit heeft geleid tot een zgn. Red Alert. We handelen dan snel en adequaat naar de samenleving en in de regio Helmond worden de gemeente en partners (o.a. politie, de ambulancedienst) actief geïnformeerd. EHBD-U en Barsmart trainingen Het veldwerk biedt diverse trainingen aan voor de branche om beter om te leren gaan met alcohol- en drugsproblematiek. De EHBD-u training is gericht op Eerste Hulp bij Drank en Drugsincidenten in het uitgaanscircuit, de Barsmart is een training waarin horecapersoneel leert hoe zij door verantwoord schenken en adequate reacties op agressief gedrag riskante situaties kunnen herkennen en problemen die ermee samenhangen kunnen voorkomen. Voor de EHBO-vereniging Brouwhuis heeft een gecertificeerde trainer van NK de cursus EHBDu gegeven. Chatservice alcohol & drugs Novadic-Kentron is actief partner in de landelijke chatservice alcohol & drugs. Ieder werkdag kunnen jongeren tussen en uur chatten met een preventiewerker van een van de deelnemende verslavingszorginstellingen. Van deze chatservice wordt veelvuldig gebruikt gemaakt door jongeren uit Brabant en de vragen zijn zeer divers. De chatservice is te bereiken via de website

11 Trainen Vrijwilligers Wegens wijzigingen binnen 'zelfhulp verbindt', zijn er helaas geen concrete afspraken gemaakt kunnen worden. NK is hierover in overleg gegaan met de gemeente en zelfhulp verbindt. Er is uiteindelijk gekozen om een 2-daagse training te ontwikkelen voor de vrijwilligers van de LEV-groep, waarbij een preventiewerker samen met een ervaringswerker deze training verzorgt. In 2017 is deze 2-daagse training verzorgd en inmiddels zijn in 2018 alle geplande trainingen gegeven. Dit aanbod zal vanaf 2018 onderdeel zijn van ons cluster Deskundigheidsbevordering (zie eerdere kop). Kinderen van verslaafde ouders (KVO) Zo'n 1,6 miljoen kinderen van ouders met een verslaving of een psychiatrische stoornis lopen een groot risico op geestelijke gezondheidsproblemen. Een op de drie kinderen ontwikkelt vroeg of laat zelf psychiatrische en/of verslavingsproblemen. De kans hierop wordt verkleind door het aanbieden van gepaste interventies zoals de KOPP/KVO-groepen en individuele gesprekken. Het samen met lotgenoten bezig zijn met thema's als sociale vaardigheden, loyaliteit en kennis over de problemen van de ouder dragen bij aan het verminderen van de draaglast en versterken van de draagkracht. Het aanbod KOPP/KVO is onderdeel van het programma Aandachtskinderen en voeren we samen met de GGZ Oost Brabant (Indigo) uit, welke als penvoerder optreedt. Advies en informatie Novadic-Kentron advies en informatie is telefonisch bereikbaar geweest van maandag tot en met donderdag van 8.00 tot uur en op vrijdag van 8.00 tot uur. Het zogenaamde servicelevel was voor heel 2017 gemiddeld boven de 84% (telefonische oproepen die binnen 30 seconden zijn beantwoord). Er zijn in totaal oproepen binnen gekomen. Onderwerpen zijn veelal adviesvragen, maar ook vragen omtrent hulpverlening, vragen vanuit professionals (zoals wijkteams en huisartsen) en algemene informatie. Ook bij de digitale vragen is binnen maximaal 24 uur contact opgenomen tijdens kantoordagen. Advies en informatie streeft ernaar vragen direct te beantwoorden of de vraagsteller zo snel mogelijk in verbinding te brengen met de juiste partij (bijvoorbeeld netwerkpartners als wijkteams, centrum jeugd en gezin, huisartsen, GGZ, SMO). Sinds de transitie van de zorgkosten bij doelgroep 18 min naar de gemeenten ligt hier ook een belangrijke rol bij advies en informatie. Bij vragen van deze doelgroep doet de afdeling een eerste screening. Nadruk ligt op het, waar mogelijk, voorkomen van een behandelinschrijving door middel van inzet van andere middelen. Voorbeelden hiervan zijn telefonisch adviseren en zo nodig inzet van preventiemedewerkers. Ook hierin heeft het betrekken van externen als bv. centrum jeugd en gezin of lokale wijkteams bijzondere aandacht. Hiermee probeert advies en informatie sneller te kunnen handelen in zorgvragen en tevens zorgkosten laag te houden voor de gemeenschap. Advies en informatie is sinds 2017 initiatieven aan het ontwikkelen gericht op het vergroten van de zichtbaarheid als informatie en advies centrum binnen het werkgebied van Novadic-Kentron. Dit is gericht op zowel burgers als professionals vanuit de verbindingsfunctie. Hiervoor zet de afdeling momenteel verschillende middelen in. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Kaarten, genoemd NKaatjes, met uitdagende teksten t.a.v. verslaving/ gebruik welke de afdeling momenteel verspreid. Deze kunnen dienen als middel om zaken bespreekbaar te maken in directe omgeving of om iemand uit te dagen na te denken over eigen situatie/ gebruik. Hierop staan de contact gegevens van advies en informatie vermeld. jouw verslaving maakt mij Kapot

12 Advies en informatie benaderd actief professionals om hun behoeften en toegang tot onze dienst explicieter in beeld te brengen. Dit d.m.v. contact leggen bij huisartsen en samenwerking met bv. wijkteams te vergroten. Nog een nieuwe ontwikkeling zijn informatie bijeenkomsten voor groepen (bv. professionals, vrijwilligers, studenten en burgers) op de hoofdlocatie in Vught. Deze bijeenkomsten zijn toegankelijk voor groepen uit heel provincie Brabant. Tijdens bijeenkomsten is er een nauwe samenwerking met de herstelmedewerkers van Novadic-Kentron. Deze bijeenkomsten onderscheiden zich van de reguliere voorlichting gegeven door afdeling preventie door in te zetten op verslaving in zijn algemeenheid, destigmatisering en het geven van een kijkje in de keuken bij Novadic-Kentron. De rol van de herstelmedewerkers (ervaringsdeskundigheid) is een belangrijk aspect binnen de GGZ verslavingszorg en zo is er een herstelmedewerker verbonden aan de afdeling advies en informatie. Een trend die de afdeling advies en informatie signaleert, waar duidelijk een vraag ligt ten aanzien van verslavingszorg en burgers, is ondersteuning van de naasten. Dit betreft een grote groep van de binnenkomende vragen bij advies en informatie. Middels advisering geeft de afdeling mensen handvatten om zelf verder te kunnen. Indien dit niet afdoende/ passend is zet advies en informatie hiervoor preventie in en/of verwijzen ze naar externen (GGZ, wijkteams, centrum jeugd en gezin). Momenteel is de organisatie bezig een module te ontwikkelen met een gericht uitgebreider aanbod voor de naasten. Hierin is de wens dat advies en informatie in de toekomst een uitvoerende rol gaat spelen voor niet ingeschreven cliënten. Als laatste wordt momenteel bekeken of advies en informatie een rol kan spelen in de chatfunctie verslavingszorg. Op dit moment is deze belegd bij de afdeling preventie van Novadic-Kentron. Bemoeizorg Bemoeizorg is een samenwerking tussen GGZ Oost Brabant en NK, waarbij GGZ Oost Brabant penvoerder is. Dit team van professionals is vanaf het laatste kwartaal van 2016 uitgebreid met een professional ervaringsdeskundige. Met deze uitbereiding kan er in sommige casussen sneller contact gelegd worden en de toeleiding naar reguliere zorg versneld worden. Bemoeizorg richt zich op mensen die zorg mijdend zijn. Vaak betreft het mensen met complexe problemen op het gebied van geestelijke en lichamelijke gezondheid die gecombineerd gaat met verslavings- en sociale problematiek. Voor verdere inhoudelijke informatie verwijs ik u graag naar de jaarverantwoording die de GGZ Oost Brabant als penvoerder bij u aan zal leveren.

13 WMO subsidieprogramma 2017 Beschikking 2017 Realisatie 2017 Rekeneenheid Tarief Productie Budget Tarief Aantal Budget Afspraak Subsidie thema Preventie, Voorlichting en advies Reguliere Preventie, Outreachende preventie, DIMS Testservice uur arbeidsinzet 80, , "Helder Theater" sub-totaal Subsidie versterken lokale netwerken Inspireren en versterken uur arbeidsinzet 69, , sub-totaal 69, , Subsidie Centrale aanmelding Advies en inschrijving Openstelling sub-totaal Totaal subsidie Subsidie thema Meervoudige problematiek (Via penvoerder GGZ Oost-Brabant) Bemoeizorg (OGGz-middelen) Zie rapportage GGZ Oost-Brabant Subsidie: thema aandachtgebieden en gezinnen (Via penvoerder GGZ Oost- Brabant) KOPP/KVO Zie rapportage GGZ Oost-Brabant