Programma. Problematisch middelengebruik voorkomen bij mensen met LVB. Alcohol- en drugsgebruik bij LVB. Definitie LVB

Transcriptie

1 Problematisch middelengebruik voorkomen bij mensen met LVB Marijke Dijkstra Trimbos instituut Focus op onderzoek Utrecht, 2 december 2011 Improving Mental Health by Sharing Knowledge Programma Middelengebruik bij mensen met een lichte verstandelijke beperking (LVB) Preventieprogramma Open en Alert Bekijk 't nuchter Resultaten preventieprogramma Vragen 2 Definitie LVB Algemeen: mensen met een lichte verstandelijke beperking (LVB) In Nederland is van LVB sprake bij: a) een IQ tussen 50 en 70, of b) een IQ tussen 70 en 85, in combinatie met een beperkt sociaal aanpassingsvermogen en een blijvende behoefte aan ondersteuning (Moonen & Verstegen, 2006) 3 Alcohol- en drugsgebruik bij LVB Weinig goed onderzoek definities verschillen voor verstandelijke beperking en probleemgebruik weinig passende onderzoeksmethoden Niettemin: bij gebruik door mensen met LVB meer problemen LVB-jongeren jaar: Gebruik iets lager dan landelijk gemiddelde, maar meer binge-drinken en fors cannabisgebruik 4 Nieuwe meetinstrumenten SumID-Q van NISPA, Tactus en Aveleijn Voor het in kaart brengen van middelengebruik bij mensen met LVB Eerste metingen: gebruik onder mensen met LVB is hoog Screeningsinstrument LVB Voor het vaststellen van een vermoeden van LVB bij jongeren en volwassenen In ontwikkeling door de UvA Effectieve verslavingspreventie (Bolier & Cuijpers, 2000; van Hasselt (red), 2010) Beleidsmaatregelen gericht op beschikbaarheid, prijs en leeftijd Inspelen op risico- en beschermende factoren Integrale en langdurige aanpak (multi-componenten interventies) Kennis en vaardigheden vergroten middels interactieve technieken en een persoonsgerichte benadering 5 6 1

2 Preventieprogramma Open & Alert: beleid en deskundigheidsbevordering Doelgroep: management en medewerkers in LVB-settings (VG, OBC, Justitie, Werk) Bekijk 't nuchter: voorlichting met een Toolbox (=Kickbox) Doelgroep: jongeren en jongvolwassenen met LVB Bekijk 't nuchter: motivatietraining Doelgroep: jongeren en jongvolwassenen met LVB die alcohol of drugs gebruiken 7 8 Doel van Open en Alert Een open en alerte houding realiseren bij begeleiders van kwetsbare (jonge) mensen tegenover alcohol en drugs en de gebruikers daarvan Preventie van schadelijk gebruik van alcohol en drugs in risicosettings Open en Alert in 5 fasen Contactlegging en oriëntatie Voorbereiding Uitvoering Beleid opstellen of aanpassen Structurele samenwerking met verslavingszorg opzetten Scholing van de medewerkers Evaluatie Continuering Omvattend traject van tenminste een jaar 9 10 Scholing van de begeleiders Bekijk 't nuchter: Kickbox Scholing door preventiewerker VZ Intake: scholing op maat Basiscursus Twee bijeenkomsten van 3,5 uur Algemene informatie over alcohol en drugs, en het gebruik daarvan Vaardigheidscursus Drie bijeenkomsten van 3,5 uur Signaleren, begeleiden, samenwerken

3 Doel voorlichting Informeren over alcohol en drugs en de effecten en risico's van middelen Vergroten van het bewustzijn over de eigen mogelijkheden om met alcohol en drugs om te gaan Informeren over alcohol- en drugsbeleid van de instelling waarmee zij in contact staan 13 Voorlichting op maat Keuze uit 13 modules met elk meerdere werkvormen Aanpassen aan voorkennis van deelnemers: voorgesprek met een of meerdere mensen met LVB Preventiewerker van de verslavingszorg bereidt voor samen met de LVB organisatie Extra aandacht besteden aan werving en behoud van deelnemers 14 Bekijk 't nuchter: Motivatietraining Doel motivatietraining Riskant gebruik van middelen doorbreken Ingang creëren voor het accepteren van verdere ondersteuning Door: In kaart brengen van gebruik, bewustwording risico's en bereidheid om het middelengebruik of gedrag te veranderen Groepstraining op maat Individueel kennismakingsgesprek Vijf groepsbijeenkomsten (individueel is ook mogelijk) Een helper (=belangrijke ander) ondersteunt tijdens en na training Twee docenten: Eén vanuit de LVB organisatie, één preventiewerker VZ die train-de-trainer hebben gevolgd Registratieopdracht van het gebruik staat centraal Pilotstudie Acht koppels van instellingen (LVB met VZ) voerden interventies uit Evaluatievragenlijsten (n=68) van begeleiders die scholing kregen Evaluatievragenlijsten (n=20) van jongeren met LVB die voorlichting kregen Interviews (n=10) met medewerkers uit de verslavingszorg en LVB-sector

4 Resultaten preventieprogramma Compleet programma Uitvoerbaar programma Aantrekkelijk programma voor de beoogde doelgroepen Beleid is erg belangrijk maar krijgt in de praktijk nog weinig prioriteit (structurele) financiering,draagvlak bij management en werving voor Bekijk 't nuchter zijn knelpunten Resultaten scholing Meerderheid vindt Open en Alert duidelijk, leerzaam en praktijkgericht Gemiddelde rapportcijfers: Scholing: 7,8 (SD=0,6) Werkboek voor cursisten: 7,7 (SD=0,8) Trainers: 8,2 (SD=0,6) Verbeterpunten zijn meer praktijkvoorbeelden en casussen, en de link tussen beleid en de scholing Resultaten scholing 71% heeft meer geleerd over de werking en risico's van alcohol en drugs 60% heeft meer geleerd over signaleren en het voeren van een signaleringsgesprek Slechts 29% heeft meer geleerd over de werkwijze van de verslavingszorg 60% kan het geleerde in praktijk brengen 21 Resultaten voorlichting Deelnemers zijn positief: gemiddeld een rapportcijfer van 8,7 (SD=1,3) Deelnemers leerden het meeste over bier en blowen 85% weet nu bij wie ze met vragen over alcohol en drugs terecht kunnen 45% is anders gaan denken over alcohol en drugs, 40% een beetje 65% weet nu meer over de regels over alcohol en drugs in de instelling 22 Vervolgproject Verbeterprogramma Gehandicaptenzorg LVB en Verslaving Doel: realiseren van een aanzienlijke toename van het aantal instellingen voor VG met een adequaat beleid en aanbod voor preventie, begeleiding en behandeling van (problematisch) middelengebruik voor cliënten met LVB Doelgroep: VG-sector die begeleiding bieden aan LVB die "wonen in de wijk" 23 Wat gaat er gebeuren? Begeleiding bij uitvoeren van meer of minder intensief verbetertraject Trainingen in de verbetermethode "Doorbraak" en verschillende interventies voor preventie, behandeling en begeleiding Leernetwerken en ontmoetingen Looptijd: januari december 2012 Interesse? Mail ons! 24 4

5 Vragen? Hartelijk dank voor jullie aandacht! Contact: Marijke Dijkstra: Els Bransen: 25 5