Knieproblemen: samenwerking met de fysiotherapeut
|
|
- Sterre van de Veen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Knieproblemen: Samenwerking met de fysiotherapeut 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op NHG Standaard Niet-traumatische knieproblemen bij kinderen en adolescenten van juni 2009 en op NHG Standaard Niet-traumatische knieproblemen bij volwassenen van mei In de NHG-Standaarden Niet-traumatische knieproblemen bij volwassenen, en Niet-traumatische knieproblemen bij kinderen en adolescenten worden richtlijnen gegeven voor het beleid bij knieklachten die niet het gevolg zijn van een trauma, bijvoorbeeld voor indicaties voor verwijzing naar een fysiotherapeut. Om de richtlijnen in de praktijk te realiseren is het van belang dat huisarts en fysiotherapeut duidelijkheid hebben over elkaars visie ten aanzien van de verwijscriteria. Wanneer naar de fysiotherapeut en voor welke behandeling? Wat is de plaats van oefentherapie bij gonartrose? Is er een meerwaarde bij verwijzing bij het patellofemorale pijnsyndroom of is de huisarts zelf voldoende op de hoogte en in staat om adequate instructies te geven over spierversterkende oefeningen? In deze verdiepingsmodule wordt aan de hand van een tweetal casus gediscussieerd. Daarna proberen huisartsen en fysiotherapeuten gezamenlijk afspraken te maken. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur Doelstelling De huisarts en de fysiotherapeut zijn op de hoogte van het beleid bij patiënten met niet-traumatische knieproblemen zoals dat geformuleerd is in de twee betreffende NHG-Standaarden en stemmen hun beleid op elkaar af Doelgroep Hagro en met de hagro samenwerkende fysiotherapeuten Tijdsduur 80 minuten Groepsgrootte maximaal 25 deelnemers 3. Uitvoering Geef een inleiding met behulp van de tekst onder Toelichting en stel met elkaar het programma vast (2 min.). Vraag de huisarts uit het forum (zie organisatie) casus 1 te presenteren (5 min.). Vraag eerst de huisarts en vervolgens de fysiotherapeut uit het forum om een toelichting (elk 5 min.). Geef gelegenheid tot discussie met de groepen, uitwisseling van vragen, meningen en argumenten met het forum en/of onderling (20 min.) De discussiepunten die hierdoor ontstaan, worden verder besproken. Hierbij wordt ernaar gestreefd duidelijkheid over elkaars standpunten te verkrijgen. Zo mogelijk wordt overeenstemming bereikt. Als hulpmiddel hierbij zijn Docentmateriaal 1 (Instructie discussieleider/aandachtspunten bij de plenaire discussie) en Docentmateriaal 2 (Sheetvoorbeelden) bijgevoegd. Vraag de huisarts uit het forum om casus 2 te presenteren (5 min.). Vraag om een toelichting door de fysiotherapeut en vervolgens door de huisarts (5 min.). Geef weer gelegenheid tot discussie met de groepen, uitwisseling van vragen, meningen en argumenten met het forum en/of onderling (10 min.). Geef een samenvatting van de punten waarover overeenstemming is bereikt en die waarover geen overeenstemming is bereikt. (5 min.). Geef de conclusie weer (5 min.). 1
2 4. Organisatie Stel ruim van tevoren een forum samen met de volgende deelnemers: een huisarts, een of twee fysiotherapeuten uit de regio met wie de huisarts samenwerkt, en een discussieleider (bijvoorbeeld uzelf). Zoek een huisarts die goed op de hoogte is van de inhoud van de twee NHG-Standaarden en van de relevante achtergrondinformatie. Stuur de fysiotherapeut en het huisarts-forumlid de casuïstiek (Werkblad 1 en 2) en de toelichting op de casuïstiek (Werkblad 3) toe. Organiseer een voorbespreking met beiden over het doel van de bijeenkomst en het doel van de casus. Benader een huisarts met de vraag of deze tijdens de bijeenkomst de beide casus wil presenteren. Deze huisarts ontvangt beide casus (Werkblad 1 en 2), en de toelichting (Werkblad 3) vooraf. Plan ook met deze huisarts een voorbespreking over het doel van de casus. Het is aan te raden tijdens de discussie alle punten vast te leggen - zowel die waarover wel als die waarover geen overeenstemming bestaat - zodat u deze aan het eind van het programma kunt benoemen en de leerpunten kunt vastleggen. Zorg dat u goed op de hoogte bent van de NHG-Standaarden Niettraumatische knieproblemen bij volwassenen en Knieproblemen bij kinderen en adolescenten. Bereid u voor door van tevoren Werkbladen 1 tot en met 3 en Docentmateriaal 1 en 2 door te nemen. Kopieer de sheetvoorbeelden op hittebestendige transparanten en zorg voor een overheadprojector, of zorg voor een beamer en laptop. Zorg voor een flap-over en een stift. 2
3 Werkblad 1 Casus 1 (Sheet 1) Vorige week zag ik de heer Pasman, 70 jaar oud, op het spreekuur. De heer Pasman is een gemoedelijke, adipeuze man die geniet van z n pensioen. De heer Pasman kaart geregeld en houdt ervan om te gaan vissen. De afgelopen jaren zag ik hem enkele malen vanwege pijnklachten in de rechterknie. Hij klaagde over pijn en stijfheid als hij s ochtends opstond of als hij lang had stilgezeten. Ik vond een licht verbrede rechterknie zonder hydrops. Flexie en extensie waren pijnlijk bij bewegen en licht beperkt. Omdat ik vermoedde dat de klachten veroorzaakt werden door gonartrose, liet ik een röntgenfoto maken. Hierop waren inderdaad afwijkingen passend bij artrose te zien. Ik adviseerde de heer Pasman om regelmatig te gaan bewegen door elke dag een uur te gaan wandelen, en zo nodig diclofenac te nemen tegen de pijn. De heer Pasman kwam terug omdat hij meer pijn heeft. Hij heeft nu ook last gedurende de dag bij het lopen en ook bij het autorijden. Hij heeft z n best gedaan om te gaan wandelen, maar dat is er niet altijd van gekomen. Hij wil graag dat er wat aan z n knie gedaan wordt. Hij slikt elke dag diclofenac, maar heeft daardoor last van zuurbranden gekregen. Bij onderzoek vind ik enige hydrops, geen roodheid of warmte. Naast de pijn bij flexie en extensie zijn er crepitaties hoorbaar en er is een lichte bewegingsbeperking van het gewricht. Ik stelde de heer Pasman voor om een injectie in de knie te geven omdat dit goed tegen de pijn zou kunnen helpen. Maar hij gaf aan daar niet veel voor te voelen en vroeg zich af of fysiotherapie niet zou kunnen helpen. Ik heb patiënt toen verwezen voor oefentherapie. De diclofenac kan hij beter staken. Zo nodig kan hij paracetamol nemen tegen de pijn. 3
4 Werkbald 2 Casus 2 (Sheet 4) Suzanne Wisse, 18 jaar, is nieuw in mijn praktijk. Ze is net op kamers gaan wonen. Ze komt vanwege pijnklachten in de linkerknie. Ze heeft er last van bij traplopen en dat moet ze nogal eens omdat ze driehoog woont, en bij fietsen en tennis. Ze hoort haar knie ook kraken. Haar vorige huisarts adviseerde haar oefeningen voor de bovenbeenspieren. Ze vindt het knap hinderlijk dat ze nu al maanden pijn in haar knie heeft. Ze komt nooit bij een dokter en wil nu wel graag naar een specialist verwezen worden. De pijnklachten zitten aan de voorzijde van de knie. De knie is niet dik en zit niet op slot. Bij onderzoek zie ik dat de knie niet gezwollen is. Er is geen hydrops. Als Suzanne de musculus quadriceps aanspant terwijl ik de bovenpool van de patella vasthoud, geeft zij pijn aan. Ik stel de diagnose patellofemoraal pijnsyndroom. Ik leg uit dat de klachten op termijn waarschijnlijk zullen verdwijnen. Ik stel voor haar naar een fysiotherapeut te verwijzen zodat deze de oefeningen nog eens goed met haar kan doornemen. 4
5 Werkbald 3 Toelichting. Casus 1 De patiënt in deze casus heeft waarschijnlijk last van gonartrose. De diagnose wordt gesteld op basis van de klachten: startpijn en ochtendstijfheid in de knie bij een oudere patiënt, en het lichamelijk onderzoek: benige verbreding van het gewricht, hydrops, bewegingsbeperking bij flexie en extensie en crepitaties. Een röntgenfoto hoeft volgens de standaard niet gemaakt te worden ter bevestiging van de diagnose gonartrose. Er is namelijk geen relatie tussen de klachten die de patiënt van zijn aandoening ondervindt, en de afwijkingen die gezien worden op een foto. Behandeling: de klachten bij gonartrose kunnen wisselend aanwezig zijn. Pijnklachten bij gonartrose kunnen verlicht worden met paracetamol (eerste keus) of NSAID s (tweede keus vanwege de mogelijke bijwerkingen). Als patiënten ondanks alle andere maatregelen veel klachten houden (en bijvoorbeeld in afwachting zijn van chirurgische behandeling of daarvoor (nog) niet in aanmerking komen), kunnen intra-articulaire injecties met een glucocorticoïd worden gegeven. Uit onderzoek is gebleken dat oefentherapie, bestaande uit bijvoorbeeld spierversterkende oefeningen of een wandelprogramma, een gunstig effect heeft op de pijn, de loopafstand en het dagelijks functioneren van de patiënt. De huisarts kan in eerste instantie zelf het advies geven om regelmatig en voldoende intensief te bewegen (fietsen, wandelen, zwemmen). Indien dit advies onvoldoende effect heeft, kan de patiënt naar de fysiotherapeut verwezen worden. Andere maatregelen die genoemd worden in de standaard: - gebruik van een stok. De patiënt kan uitproberen of het gebruik van een stok een gunstig effect heeft op de klachten. Het is echter voor het kniegewricht niet aangetoond dat de krachten op het gewricht afnemen bij gebruik van een stok (contra- of ipsilateraal; dit in tegenstelling tot de bevindingen bij het heupgewricht); - speciaal schoeisel. Dit hoeft niet. De waarde van speciaal schoeisel is onvoldoende aangetoond; - gewichtsreductie. Er zijn aanwijzingen dat gewichtsreductie bij patiënten met overgewicht hun functiebeperkingen vermindert. Het is dus het proberen waard. Rol van de orthopedisch chirurg: de patiënt wordt pas verwezen naar de orthopedisch chirurg als er ernstige klachten blijven bestaan ondanks conservatieve maatregelen. De patiënt moet bovendien gemotiveerd zijn voor een eventuele operatie en in redelijke algemene conditie verkeren. 5
6 Werkblad 3 Casus 2 In de casus is waarschijnlijk sprake van het patellofemorale pijnsyndroom. Veel voorkomende klachten hierbij zijn pijn op of rond de patella, die verergert bij lang zitten met gebogen knieën, hurken, knielen, traplopen of fietsen (met tegenwind) en vermindert bij rust en strekken van de knie. Deze kenmerken zijn echter lang niet in alle gevallen aanwezig. De diverse provocatietests die zijn beschreven voor het diagnosticeren van dit syndroom ( signe du rabot, patella-loslaattest, symptoom van Zohlen (= patellainhibitietest), patella apprehension sign, patellapeesproef) worden in de standaard niet geadviseerd. De tests zijn niet gevalideerd voor de huisartsenpraktijk. Ze zijn soms ook bij gezonden positief en hebben een gering onderscheidend vermogen. Verwijzing naar een fysiotherapeut is volgens de standaard niet nodig mits de (isometrische) spierversterkende oefeningen voor de musculus quadriceps voldoende worden uitgelegd. Het is in deze casus niet duidelijk welke instructies patiënte heeft gekregen en of zij deze correct en voldoende heeft uitgevoerd. In de standaard wordt geadviseerd het volgende: houd het gestrekte been in zittende houding gedurende tien seconden, tienmaal achtereen met pauzes van tien seconden, boven de grond en herhaal de oefening drie- tot viermaal per dag. Overweeg bij patiënten met veel of aanhoudende pijnklachten een patellatape, in aanvulling op oefentherapie. De huisarts kan dit zelf aanleggen of hiervoor verwijzen naar een fysiotherapeut. 6
7 Docentmateriaal 1 Instructie discussieleider/aandachtspunten bij de plenaire discussie In Docentmateriaal 2 vindt u enkele sheetvoorbeelden (Sheet 1 en 2), die als ondersteuning bij de casuspresentatie kunnen worden gebruikt. Algemene discussiepunten bij niet-traumatische knieproblemen, met name daar waar het de samenwerking met de fysiotherapeut betreft, zijn: - de aard van de diagnostiek (geen aanvullend onderzoek zoals een röntgenfoto bij gonartrose volgens de standaard); - de zekerheid inzake de diagnose; - de inhoud van de voorlichting over gonartrose/patellofemoraal pijnsyndroom; - indicatie voor verwijzing naar de fysiotherapeut; - inhoud van de behandeling door de fysiotherapeut; - plaats van oefentherapie in het totale behandelingsprogramma bij gonartrose; - optioneel: instructie door de fysiotherapeut aan huisartsen over isometrische musculus quadriceps versterkende spieroefeningen (in plaats van verwijzing). Onderstaande vragen kunnen worden gesteld tijdens de plenaire nabespreking van de casus. Vragen bij casus 1 I. Inhoud van het werk van de hulpverlener: (Maak hierbij onderscheid tussen hoe het handelen tot nu toe verliep en wat u zou willen veranderen. Welke knelpunten worden gesignaleerd?) Huisarts: 1. Wat verwacht de huisarts van verwijzing naar de fysiotherapeut? 2. Welke diagnostiek verricht de huisarts voor de verwijzing naar de fysiotherapeut? 3. In welke fase wordt de patiënt naar de fysiotherapeut verwezen (ernst van de klachten, effectiviteit van de medicatie, succes van de adviezen over beweging door de huisarts)? 4. Welke voorlichting heeft de huisarts gegeven over het beloop van de aandoening? 5. Hoe specifiek is de verwijzing (gerichte verwijzing voor oefentherapie)? Fysiotherapeut: 1. Wat verwacht de fysiotherapeut van de huisarts op het terrein van de diagnostiek? Is de fysiotherapeut het in de regel eens met de diagnose? 2. Welk stadium vindt de fysiotherapeut optimaal voor verwijzing? 3. Wat voor behandeling past de fysiotherapeut in de regel toe? Vraagt de huisarts in de regel gericht een bepaalde behandeling aan? Houdt de fysiotherapeut zich hier in de regel aan? Worden vaak nevendiagnosen gesteld die de behandeling (mede) bepalen (artritis, tendinitis)? 4. Welke voorlichting geeft de fysiotherapeut? 7
8 Docentmateriaal 1 Algemeen: 1. Wat zijn de voors en tegens van eventueel verwijzen naar de fysiotherapeut? Zie de toelichting op Werkblad 3. II. Procedure Welke afspraken zouden de fysiotherapeuten en huisartsen met elkaar willen maken naar aanleiding van de gesignaleerde knelpunten bij de verwijzing van patiënten met gonartrose? (Aan de orde moeten komen: diagnostiek, fase van verwijzing, fase van terugverwijzing, zowel van fysiotherapeut naar huisarts als vice versa, inhoud van de behandeling, indicaties voor (tussentijds) overleg, terugrapportage.) 8
9 Werkblad 3 Vragen bij casus 2 (patellofemoraal pijnsyndroom) I. Inhoud van het werk van de hulpverlener: (Maak hierbij onderscheid tussen hoe het handelen tot nu toe verliep en wat u zou willen veranderen. Welke knelpunten worden gesignaleerd?) Huisarts en fysiotherapeut: 1. Wat is uw mening ten aanzien van verwijzing naar de fysiotherapeut? 2. Wat zijn de voor- en nadelen? 3. Is de huisarts voldoende in staat tot het geven van instructies voor de musculus quadriceps versterkende oefeningen? Zie de toelichting op Werkblad 3. Als ondersteuning is een sheetvoorbeeld bijgevoegd met discussiepunten en met de verwijscriteria volgens de standaard (casus 1: sheet 1 t/m 3; casus 2: sheet 4 en 5). II. Procedure: Welke afspraken zou u willen maken ten aanzien van de gesignaleerde knelpunten? Communicatie over cardiovasculair risico 9
10 Docentmateriaal 2 Sheet 1 Casus 1 Sheet 2 Discussiepunten Sheet 3 Criteria verwijzing/consultatie volgens standaard Sheet 4 Casus 2 Communicatie over cardiovasculair risico 10
Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen
Traumatische knieproblemen: 1. Toelichting op de module 1 Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van maart 2010. In de NHG-Standaard Traumatische knieproblemen worden aanbevelingen gedaan over het
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Voorlichting bij gonartrose. Voorlichting bij gonartrose. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3.
1. Toelichting Deze module is gebaseerd op NHG-Standaard van mei 2008. Gonartrose is de meest voorkomende chronische gewrichtsaandoening. De prevalentie neemt toe met de leeftijd en het beloop is wisselend.
Nadere informatieVoorlichting bij patiënten met diabetes mellitus type 2
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M01 van maart 2006 (tweede herziening). Diabetes mellitus type 2 is een chronische ziekte. Voorlichting geven is belangrijk om de
Nadere informatieKlinisch uur orthopedie: de knie
Klinisch uur orthopedie: de knie (zinvol onderzoek door de huisarts ) Rob Ariës, orthopeed, Peter van der Lugt, Mariët Bosselaar, huisartsen Leerdoel Beter inzicht in differentiaal diagnostiek Beter inzicht
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE
PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Artrose van de knie Algemeen Er is bij u artrose in uw knie vastgesteld. Aan de hand van deze folder krijgt u informatie over de knie, de diagnose artrose, de gevolgen en behandeling
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Richtlijnen bij Astma, een uitdaging! Richtlijnen bij Astma, een uitdaging! 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur
1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van oktober 2007 (tweede herziening) Een aantal richtlijnen in de NHG-Standaard Astma bij volwassenen stemt niet overeen met het dagelijks handelen
Nadere informatieDe NHG-Standaard Traumatische knieproblemen (eerste herziening): samenvatting
Richtlijnen De NHG-Standaard Traumatische knieproblemen (eerste herziening): samenvatting L. Willem Draijer, Janneke N. Belo, Hans F. Berg, Roeland M.M. Geijer en A.N. Lex Goudswaard Gerelateerd artikel:
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHGStandaard M71 van mei 2012 Van geen enkel medicament is aangetoond dat dit effectief zou zijn bij de behandeling
Nadere informatiePatellofemoraal (pijn)syndroom Pijnklachten aan de voorzijde van de knie
Patellofemoraal (pijn)syndroom Pijnklachten aan de voorzijde van de knie Uw specialist heeft bij u een patellofemoraal (pijn)syndroom vastgesteld. U leest in deze brochure: wat het patellofemoraal (pijn)syndroom
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE
PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Artrose van de knie Algemeen Er is bij u artrose in uw knie vastgesteld. Aan de hand van deze folder krijgt u informatie over de knie, de diagnose artrose, de gevolgen en behandeling
Nadere informatiePatellofemoraal (pijn)syndroom Pijnklachten aan de voorzijde van de knie
Patellofemoraal (pijn)syndroom Pijnklachten aan de voorzijde van de knie Inhoudsopgave Inleiding 2 Wat is het patellofemoraal (pijn)syndroom? 2 Klachten 3 Oorzaken 3 Behandeling 3 Behandeling bij wat minder
Nadere informatieWat is artrose? Hoe ontstaat artrose? Klachten Diagnostiek Behandeling Adviezen Medicijnen Operaties...
Artrose van de knie Inhoudsopgave Wat is artrose?... 1 Hoe ontstaat artrose?... 1 Klachten... 2 Diagnostiek... 2 Behandeling... 2 Adviezen... 2 Medicijnen... 3 Operaties... 3 Comfortabel leven met artrose
Nadere informatieArtrose knie. Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten.
Artrose knie Wat is artrose? Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten. Een gewricht bestaat uit twee botuiteinden, die zijn bekleed met kraakbeen. Het kraakbeen vangt
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Vaardigheid schouderonderzoek. Schoudersklachten: Vaardigheid schouderonderzoek. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur
Schoudersklachten: 1. Toelichting Deze verdiepingsmodule is gebaseerd op de NHG Standaard van oktober 2008 (tweede herziening). De anatomie van de schouder is globaal wel bekend bij de huisarts. Veelal
Nadere informatieOntslag na een totale knieprothese
Ontslag na een totale knieprothese Inleiding De afgelopen week heeft u met de fysiotherapeut geoefend. Het is belangrijk dat als u thuis bent, doorgaat met de therapievorm die in het ziekenhuis gestart
Nadere informatieMiskraam: samenwerking tussen huisarts en verloskundige
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M03 van maart 2004. Vaginaal bloedverlies in het begin van de zwangerschap komt geregeld voor. Meestal hebben huisarts geen duidelijke
Nadere informatietelefonische anamnese en advies bij kinderen met koorts: een oefening 1. Toelichting op de module 2. Doel, doelgroep en tijdsduur 3.
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M29 van mei 2008. De praktijkassistente heeft bij telefonische vragen over kinderen met koorts verschillende taken: zij moet onderscheid
Nadere informatieDe soa-kit. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3. Uitvoering
1. Toelichting Bij Soa is de actuele kennis over diagnostiek, behandeling, begeleiding en partnerwaarschuwing niet compleet zonder informatie over het gebruik van de diverse buisjes en stokjes die het
Nadere informatieCasusschetsen Orthopaedie
Interline Casusschetsen Orthopaedie 25 maart 2002 Casusschets 1 Man, 18 jaar, amateurvoetballer, maandag op spreekuur. Afgelopen zondag bij voetbal een valgisatieletsel. Hij heeft pijn aan de mediale zijde
Nadere informatieArtrose Bewegen bij heup- en knieartrose
Artrose Bewegen bij heup- en knieartrose Tips om zelf uw klachten te verminderen en informatie over wat de fysiotherapeut voor u kan betekenen Speciaal voor mensen met artrose is in diverse fysiotherapiepraktijken
Nadere informatiePatellofemoraal pijnsyndroom
Orthopedie Patellofemoraal pijnsyndroom Pijn in en rond de knieschijf Inleiding U heeft een bezoek gebracht aan uw behandelend arts op de poli. De arts heeft geconstateerd dat u patellofemorale pijnklachten
Nadere informatieOrthopedie. Instructies voor patiënten met een kunstheup
Orthopedie Instructies voor patiënten met een kunstheup Geachte mevrouw/mijnheer, In deze folder vindt u een aantal richtlijnen/instructies, die u goed kunt gebruiken nadat u een heupprothese heeft gekregen.
Nadere informatieOrthopedie. Artrose.
Orthopedie Artrose www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is artrose?... 3 Ontstaan van artrose... 4 Klachten... 4 Vooruitzichten na de diagnose artrose... 5 Leefstijladviezen... 6 De behandeling... 7 Vragen...
Nadere informatieWat kan de fysiotherapeut voor u betekenen? Bewe Soe ge pele n r m be et wegen heu me p t - re e u n knieartrose Verzekering
Soepeler Bewegen bewegen met met heup- reuma en knieartrose Tips om zelf uw klachten te verminderen en informatie over wat de fysiotherapeut voor u kan doen Wat is artrose? Artrose is een aandoening van
Nadere informatieFysio-/manueeltherapie van Gerven
Fysio-/manueeltherapie van Gerven Artrose Artrose is een chronische aandoening waarbij een degeneratie van het gewricht optreedt. Het gewrichtkraakbeen vermindert in kwaliteit; vergelijk het kraakbeen
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Begeleiding van oefeningen bij urine-incontinentie. 1. Toelichting op de module. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3.
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Stanaard M46 van september 2006 (eerste herziening). Urine-incontinentie bij volwassenen komt veel voor, maar in de huisartsenpraktijk is
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER. ORTHOPEDIE Artrose in de heup
PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Artrose in de heup Algemeen Er is bij u artrose in uw heup vastgesteld. Aan de hand van deze folder krijgt u informatie over de heup, de diagnose artrose, de gevolgen en behandeling
Nadere informatievoorlichting en begeleiding bij amenorroe
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M58 van april 2007 (eerste herziening). Aangezien amenorroe in de meeste gevallen een onschuldige afwijking is die vanzelf weer
Nadere informatieAspecifieke klachten aan arm, nek en/of schouder 1
Aspecifieke klachten aan arm, nek en/of schouder 1 blijven? In de linkerkolom vindt u de verschillende onderwerpen die in deze folder behandeld worden. Door te klikken op deze items gaat u direct naar
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting Dit programma is gebaseerd op de NHG-Standaard van juni 2013. In een deel van de Nederlandse huisartsenpraktijken handelt een praktijkassistente een urineweginfectie bij gezonde, niet-zwangere
Nadere informatieCasus 2. Vrouw van 22 jaar Zij is net afgestudeerd als kapster, sinds een half jaar werkzaam bij groot kappersbedrijf.
Vrouw van 22 jaar Zij is net afgestudeerd als kapster, sinds een half jaar werkzaam bij groot kappersbedrijf. Klachten: Heeft knieklachten m.n. links al langere tijd, die nu zij aan het werk is zijn toegenomen.
Nadere informatieEen 68-jarige vrouw meldt zich met een recidief van hevige, rechtszijdige kniepijn
15 2 Een 68-jarige vrouw meldt zich met een recidief van hevige, rechtszijdige kniepijn Koos van Nugteren Samenvatting De knie-endoprothese wordt vrijwel altijd geïmplanteerd bij personen met ernstige
Nadere informatieDe knie van diagnostiek naar behandeling
De knie van diagnostiek naar behandeling Marienke van Middelkoop Afdeling Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC Rotterdam Knieklachten In 2012: 6.4% in fysiotherapie praktijk 13.7 per 1000 patiënten per jaar
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M82 Het soa-consult van september 2013. Bij Soa is de actuele kennis over diagnostiek, behandeling, begeleiding en partnerwaarschuwing niet compleet
Nadere informatieGonartrosis; degeneratieve knieproblemen Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant. Aanleiding. Doelstelling. Definitie
Gonartrosis; degeneratieve knieproblemen Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Aanleiding Veel patiënten met degeneratieve knieproblemen zijn daarmee niet bekend bij de huisarts; inschatting
Nadere informatiePatellofemoraal pijnsyndroom
Orthopedie Patellofemoraal pijnsyndroom Pijn in en rond de knieschijf Inleiding U heeft een bezoek gebracht aan uw behandelend arts op de poli. De arts heeft geconstateerd dat u patellofemorale pijnklachten
Nadere informatieKennistoets acute keelpijn
Acute keelpijn: kennistoets Aanvullende diagnostiek 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M11 van feb 2007 (tweede herziening) Het hoofdstuk Keelpijn in de NHG-Telefoonwijzer is gebaseerd
Nadere informatieKnie Artrose. Saskia Wiersma- Tuinstra. Orthopedisch chirurg. www.rijnlandorthopedie.nl
Knie Artrose Saskia Wiersma- Tuinstra Orthopedisch chirurg 1 Inleiding q Artrose meest voorkomende gewrichtsaandoening in Nederland q Gonartrose meest voorkomende beroepsziekte aan de onderste extremiteit
Nadere informatieRevalidatie nieuwe knie operatie
Afdeling: Fysiotherapie Datum: Januari 2014 2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Revalidatie 4 3 Thuissituatie 5 4 Anatomie 6 5 Operatietechniek 7 6 Leefregels 8 7 Oefeningen 9 3 1 Inleiding Jaarlijks krijgen zo n
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting op de module 1 Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M36 van januari 2013. Met adequate voorlichting over maagklachten kan de huisarts samen met de patiënt het beleid vaststellen.
Nadere informatieAngina pectoris: vragenlijst bij pijn op de borst
Angina pectoris: vragenlijst bij pijn op de borst 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M43 van februari 2004. Een aandachtspunt in de NHG-Standaard Angina pectoris is
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER. ORTHOPEDIE Artrose in de heup
PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Artrose in de heup Algemeen Er is bij u artrose in uw heup vastgesteld. Aan de hand van deze folder krijgt u informatie over de heup, de diagnose artrose, de gevolgen en behandeling
Nadere informatieOntslag na een totale heup- of kophalsprothese
Ontslag na een totale heup- of kophalsprothese Inleiding De afgelopen week heeft u met de fysiotherapeut geoefend. Het is belangrijk dat als u thuis bent, doorgaat met de therapievorm die in het ziekenhuis
Nadere informatieHandtherapie na operatie ivm van CMC I-artrose
Handtherapie na operatie ivm van CMC I-artrose Handtherapie MST Bezoekadres Ziekenhuis Enschede Ziekenhuis Oldenzaal Gebouw Ariënsplein Prins Bernhardstraat 17 Polikliniek 50 Polikliniek 32 Telefoon (053)
Nadere informatieDeze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004.
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004. Met deze kennistoets kunnen de deelnemers hun kennis toetsen aan de richtlijnen uit de NHG-Standaard Bemoeilijkte
Nadere informatieWat is patello-femoraal pijnsyndroom?
Wat is patello-femoraal pijnsyndroom? Patellofemorale pijnklachten zijn klachten die waargenomen worden in en rond de knieschijf. Patella betekent knieschijf. Het komt op alle leeftijden voor, maar vooral
Nadere informatiePatienten informatieavond artrose
Patienten informatieavond artrose Agenda 19.30 19.35 Algemeen welkom 19.35 19.50 Artrose 19.50 20.05 Fysiotherapie 20.05 20.20 Diëtetiek 20.20 20.40 Pauze 20.40 21.00 Totale knieprothese 21.00 21.20 Totale
Nadere informatieTendinopathie Chronische peesklachten
Tendinopathie Chronische peesklachten Orthopedisch Centrum Máxima Uw specialist heeft bij u een tendinopathie vastgesteld U leest in deze brochure: wat is tendinopathie; hoe ontstaat tendinopathie; wat
Nadere informatieOrthopedie. Instructies voor patiënten met een kunstknie
Orthopedie Instructies voor patiënten met een kunstknie Geachte mevrouw/mijnheer, In deze folder vindt u een aantal richtlijnen/instructies, die u goed kunt gebruiken nadat u een knieprothese heeft gekregen.
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting op de module 1 Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M04 van augustus 2012. Een acuut trauma van de enkel is het meest voorkomende letsel van het bewegingsapparaat. Bij het naar binnen
Nadere informatieInleiding Wat is artrose De oorzaken van artrose
Artrose 1237 Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u artrose heeft, een vorm van reuma. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. Vragen over de aandoening zelf en over de behandeling. Maar misschien
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel. 1.
Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel 1. Toelichting Hoe groot is de kans dat een patiënt met enkelletsel een fractuur heeft? In deze module maken de deelnemers rekensommen met fictieve
Nadere informatieINTERLINE Orthopedie 2014 oktober 2014
INTERLINE Orthopedie 2014 oktober 2014 Inleiding Dit is het tweede Interlineprogramma Orthopedie, het eerste dateert uit 2002. Het is een actualisering van gedeeltelijk dezelfde onderwerpen, waarbij de
Nadere informatieNiet-traumatische knieproblemen bij kinderen en adolescenten
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Stanaard Niet-traumatische knieproblemen bij kinderen en van juni 2009. Standafwijkingen aan de benen worden voornamelijk gezien bij jonge
Nadere informatieArtrose in de heup. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Artrose in de heup In deze folder vindt u informatie over artrose (gewrichtsslijtage) in de heup en de behandeling daarvan. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Het heupgewricht
Nadere informatieSamenwerking in beweging. Adam Swets, orthopaed Frank Boersma, kaderhuisarts bewegingsapparaat
Samenwerking in beweging Adam Swets, orthopaed Frank Boersma, kaderhuisarts bewegingsapparaat Bewegen is gezond https://www.youtube.com/watch?v=zkanm8dvcos Programma Kaderhuisartsen Beweegspreekuur Casuïstiek
Nadere informatieInleiding. Reumatische ziekten
De reumatoloog Inleiding Ieder jaar bezoekt een groot aantal mensen de huisarts met klachten van het bewegingsapparaat (gewrichten, spieren, pezen en botten). Vaak is de huisarts in staat de diagnose
Nadere informatieVoorlichting bij bemoeilijkte mictie bij oudere mannen
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004. Doelstelling van deze module is dat de huisarts in staat is op adequate wijze voorlichting te geven over
Nadere informatieOperatie van de heupkom:
Operatie van de heupkom: triple osteotomie Inleiding U heeft van uw behandelend arts te horen gekregen dat u een operatie krijgt aan uw bekken. Het doel van de operatie is het wegnemen of het verminderen
Nadere informatieVoorste kruisbandreconstructie
Voorste kruisbandreconstructie Inleiding In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een voorste kruisbandreconstructie op de afdeling Orthopedie van het Radboudumc. In deze folder kunt u
Nadere informatieNog vragen? Artrose van de knie De knie Wat is een artrotische knie?
Artrose van de Knie Artrose van de knie Bij artrose van de knie is er sprake van slijtage. Er zijn drie vormen die het kniegewricht kunnen aantasten. In deze folder leest u over de mogelijkheden van een
Nadere informatieSymptomen bij hoofdpijn
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M19 van juli 2004. Een klassieke migraine met eenzijdige en een aura lijkt gemakkelijk te diagnosticeren. Migraine heeft echter
Nadere informatieTotale heupprothese polikliniekversie
Totale heupprothese polikliniekversie Orthopedie Beter voor elkaar De totale heupprothese De heupprothese Als u een versleten heup heeft, kan dat erg pijnlijk zijn. In veel gevallen is pijn de voornaamste
Nadere informatiePatello-Femoraal Pijn Syndroom. Pijn rondom de knieschijf door verkeerde sporing
Patello-Femoraal Pijn Syndroom Pijn rondom de knieschijf door verkeerde sporing Evt. Inhoudsopgave Inleiding De functie van de knieschijf De oorzaak van het Patello-Femoraal Pijn Syndroom. Het klachtenbeeld.
Nadere informatieTotale heupprothese. Tips voor thuis en meest gestelde vragen. Afdeling Orthopedie
Totale heupprothese Tips voor thuis en meest gestelde vragen Afdeling Orthopedie Tips voor thuis Zorg dat u, voor u wordt opgenomen in het ziekenhuis, elleboogkrukken in huis heeft en neem deze mee op
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHG-Standaard M71 van mei 2012 Buikpijn is een veelvoorkomende klacht in de huisartsenpraktijk. Het is ook een moeilijke
Nadere informatieOrthopedie. CMC 1 prothese/ Duimbasis prothese
Orthopedie CMC 1 prothese/ Duimbasis prothese Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw duim. Er wordt een prothese in het duimbasisgewricht geplaatst. In deze folder vindt u informatie over het duimbasisgewricht,
Nadere informatieGenuTrain P3 Actieve bandage voor een betere geleiding van de knieschijf
GenuTrain P3 Actieve bandage voor een betere geleiding van de knieschijf Hoe te om de juiste grootte te bepalen? Merk:Bauerfeind Referentie:110414020 Prijs:100.75 Opties: Kant : Linkerkant, Recht Omvang
Nadere informatieLumbosacraal pseudoradiculair syndroom
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Neurologie Lumbosacraal pseudoradiculair syndroom 1 De neuroloog heeft geconstateerd dat er bij u sprake is van een lumbosacraal
Nadere informatieDe reumatoloog. Ziekenhuis Gelderse Vallei
De reumatoloog Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Reumatische ziekten 3 Artritis 3 Bindweefselziekten of systeemziekten 3 Artrose 3 Weke delen-reuma 3 Pijnsyndromen 4 De reumatoloog 4 Onderzoek
Nadere informatiewww.fysiomaatwerkveghel.nl bron: Reade, centrum voor reumatologie en revalidatie, Module Stabilo voorlichting knieartrose Wat is artrose?
Wat is artrose? Artrose is een aandoening, waarbij het gewrichtskraakbeen in kwaliteit achteruit gaat. Het kan zich in alle gewrichten voordoen. Toch zijn er bepaalde gewrichten waarin het vaker voorkomt.
Nadere informatieArtrose. Orthopedie. Artrose. Artrose is een aandoening waarbij het gewrichtskraakbeen in kwaliteit achteruit gaat en dunner en zachter wordt.
Artrose Er is bij u artrose geconstateerd. In deze brochure leest u wat artrose is en wat u kunt doen om er zo min mogelijk last van te hebben. Verder wordt besproken welke mogelijkheden voor behandeling
Nadere informatieArtroscopie, diagnose en behandeling van knieproblemen
Artroscopie, diagnose en behandeling van knieproblemen ARTROSCOPIE, DIAGNOSE EN BEHANDELING VAN KNIEPROBLEMEN INLEIDING Uw orthopedisch chirurg heeft u een artroscopie van de knie geadviseerd. In deze
Nadere informatieArtrose. Orthopedie. alle aandacht. (slijtage van de gewrichten)
Artrose (slijtage van de gewrichten) Orthopedie alle aandacht Artrose (slijtage van de gewrichten) Artrose is een aandoening van de gewrichten. Dit wordt over het algemeen ook wel (kraakbeen) slijtage
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting op dit onderwijsmateriaal Deze verdiepingsmodule is gebaseerd op de NHG-Standaard M47 van oktober 2010. Voedselallergie wordt veel vaker vermoed dan dat het feitelijk voorkomt. Daarnaast
Nadere informatieVoorste kruisband reconstructie Het plaatsen van een nieuwe kruisband (donorpees)
ORTHOPEDIE Voorste kruisband reconstructie Het plaatsen van een nieuwe kruisband (donorpees) Uw orthopedisch chirurg heeft u geadviseerd om de voorste kruisband van uw knie te vervangen en daarmee de stabiliteit
Nadere informatieslaap voorlichting Slaap Voorlichting 1. Toelichting 2. Doel, doelgroep en tijdsduur 3. Uitvoering 4. Organisatie
1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M23 van juli 2005. Een gestructureerde slaapanamnese en goede voorlichting over slaapfysiologie en slaaphygiëne kunnen onnodig en ineffectief
Nadere informatieFunctionele Loop Training
Functionele Loop Training In overleg met uw behandelend arts heeft u een afspraak gemaakt op de polikliniek Fysiotherapie Centraal.van het Radboudumc te Nijmegen. Op de afdeling Fysiotherapie worden patiënten
Nadere informatieLage rugklachten achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator
Lage rugklachten achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd Hoogeveen september 2009 1 Casusschets
Nadere informatieVoorste kruisbandreconstructie,
Paramedische afdeling Voorste kruisbandreconstructie, oefeningen en richtlijnen Inleiding Bij een voorste kruisband reconstructie brengt de arts op de plaats van de oude voorste kruisband een vervangende
Nadere informatieOntslagadviezen orthopedie na opname op de afdeling dagbehandeling
Ontslagadviezen orthopedie na opname op de afdeling dagbehandeling Orthopedisch Centrum Máxima 1 Materiaal verwijderen uit arm de dag van de behandeling licht verteerbaar voedsel gebruiken. De volgende
Nadere informatieArtrose van de heup. Behandelmogelijkheden
Artrose van de heup Behandelmogelijkheden U bent door uw huisarts verwezen naar de afdeling Orthopedie van Zuyderland Medisch Centrum. U heeft mogelijk al eerdere behandelingen ondergaan bij de huisarts,
Nadere informatieArthroscopische subacromiale decompressie van de schouder (Neerplastiek) Inleiding
Arthroscopische subacromiale decompressie van de schouder (Neerplastiek) Inleiding Uw behandelend arts heeft u geadviseerd om uw schouderklachten operatief te behandelen met behulp van een kijkoperatie
Nadere informatieOrthopedie. Tibiakop osteotomie / correctie van de beenstand
Orthopedie Tibiakop osteotomie / correctie van de beenstand Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw knie. De stand van uw been wordt veranderd. In deze folder vindt u informatie over de knie, de
Nadere informatieFysiotherapie bij CRPS-1 (posttraumatische dystrofie)
Fysiotherapie bij CRPS-1 (posttraumatische dystrofie) Deze folder geeft u informatie over de behandeling van Complex Regionaal PijnSyndroom, type 1 (CRPS-1), ook wel bekend als posttraumatische dystrofie.
Nadere informatieArtrose. Wat is een gewricht? Wat is artrose? Klachten en symptomen
ORTHOPEDIE Artrose Artrose Artrose is een aandoening aan het kraakbeen in de gewrichten, ook wel gewrichtsslijtage genoemd. Artrose kan veel klachten geven, zoals pijn en stijfheid. In deze folder leest
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Astma: hoe moet ik inhaleren? Oefenen met het voorlichtingsmodel
voor praktijkassistentes 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-standaard van juli 2007 (tweede herziening) Het geven van voorlichting is niet eenvoudig. Om de voorlichting zo effectief mogelijk
Nadere informatieHaperende vinger (trigger finger) Behandeling door de plastisch chirurg
Haperende vinger (trigger finger) Behandeling door de plastisch chirurg Inleiding De plastisch chirurg heeft met u besproken dat u behandeld wordt aan uw haperende vinger, ook wel trigger finger genoemd.
Nadere informatieHuisoefenschema bij een totale heupprothese
Huisoefenschema bij een totale heupprothese Inhoudsopgave Inleiding...1 Risicobewegingen...1 Oefeningen...2 Oefeningen in lig...2 Oefeningen in zit...5 Oefeningen in stand...7 Adviezen:...10 Lopen...10
Nadere informatieInhoud. Wat is osteoarthritis?
Inhoud Osteoarthritis Welke gewrichten worden aangetast? Pijn en ongemak Synoviaal vocht Beschikbare behandelingen Fermathron TM Hoe werkt het? De behandeling Wie hebben er baat bij? Wat kunt u doen? 3
Nadere informatieHalve knie-prothese (hemiknie)
Halve knie-prothese (hemiknie) Inleiding Het kniegewricht bestaat uit twee botdelen: het scheenbeen en het dijbeen. De uiteinden daarvan zijn bedekt met een laagje kraakbeen, zodat de knie soepel kan bewegen.
Nadere informatieKijkoperatie van de knie
Kijkoperatie van de knie Algemeen Uw behandelend specialist heeft u op de wachtlijst geplaatst voor een kijkoperatie van uw knie (arthroscopie). Deze folder geeft u informatie over deze behandeling en
Nadere informatieFysiotherapie Oefeningen na kijkoperatie van de knie
Fysiotherapie Oefeningen na kijkoperatie van de knie 2 Inleiding Deze folder is een aanvulling op de reeds door u verkregen informatie over de knie-arthroscopie en bevat een aantal adviezen en oefeningen.
Nadere informatieVervanging van het kniegewricht
Vervanging van het kniegewricht Vervanging van het kniegewricht Waarom opereren? Knieafwijkingen komen op oudere leeftijd veel voor en veroorzaken stijfheid, pijn en daardoor op den duur invaliditeit.
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Acute diarree: (g)een dieetadvies. ACUTE DIARREE: (G)EEN DIEETADVIES Rollenspel voor huisartsen en praktijkassistentes
1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van maart 2007 (2 e herziening). Opvattingen van mensen worden onder meer gevormd op basis van de ervaringen die ze met een bepaald onderwerp
Nadere informatieDe unicompartimentele knieprothese
De unicompartimentele knieprothese Inhoud Inleiding 3 Het kniegewricht 3 Artrose knie 3 De operatie 4 Voordelen van een enkelzijdige knieprothese 4 Na de operatie 4 Bloedverdunnende injecties 4 Fyisotherapie
Nadere informatieRotator cuff scheur. Orthopedie
Rotator cuff scheur Orthopedie Inhoudsopgave Rotator cuff scheur...4 Oorzaken...4 Klachten...5 Diagnose en onderzoek...5 De behandeling...6 De operatie...6 Na de operatie...7 Complicaties...8 Contact...9
Nadere informatieKijkoperatie knie bij kinderen/jongeren
Kijkoperatie knie bij kinderen/jongeren Ziekenhuis Gelderse Vallei De orthopedisch chirurg heeft je geadviseerd om een kijkoperatie (arthroscopie) van de knie te ondergaan.arthroscopie betekent: in het
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
Videofragment 1 de anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77, herziene versie april 2014. Om te kunnen begrijpen hoe de huisarts het
Nadere informatieNazorg na arthroscopie
Nazorg na arthroscopie Dagbehandeling / Kort Verblijf Beter voor elkaar 2 Voor u ligt een folder over de nazorg na een arthroscopie, binnen een Dagbehandeling / Kort Verblijf. Het is van belang dat u deze
Nadere informatie