Miskraam: samenwerking tussen huisarts en verloskundige

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Miskraam: samenwerking tussen huisarts en verloskundige"

Transcriptie

1 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M03 van maart Vaginaal bloedverlies in het begin van de zwangerschap komt geregeld voor. Meestal hebben huisarts geen duidelijke afspraken gemaakt over wie welke zorg verleent. Ook bestaan er meestal geen afspraken tussen de eerstelijns verloskundige hulpverleners en de gynaecoloog. Het resultaat is dat de huisarts of de verloskundige zich nogal eens verrast voelt, als de vrouw met vaginaal bloedverlies zich niet bij één van hen heeft gemeld, maar rechtstreeks naar de specialist is gegaan. Ook bestaat er vaak onduidelijkheid over verwijzing bij transvaginale echoscopie. Vooral omdat het gaat om zaken die bij de vrouw angst oproepen, bijvoorbeeld voor een miskraam wordt of een EUG, zijn van goede afspraken over verwijzing en terugverwijzing tussen de disciplines waardevol. Wanneer bij echoscopie een vruchtzak zonder tekenen van hartactie is aangetroffen, is overeenstemming tussen de hulpverleners van belang, zowel over het beleid (natuurlijk beloop of curettage) als over wie welke hulp verleent. Ook de taken van de huisarts aan het begin van een zwangerschap en de termijn voor verwijzing naar de verloskundige komen in deze module aan bod, evenals de toediening van anti-d-immunoglobuline en het chromosoomonderzoek na twee miskramen. Het doel van deze samenwerkingsmodule is dat huisartsen n tot werkafspraken komen over een uniform beleid en over duidelijke en eenduidige voorlichting aan de patiënt, zodat deze weet wat zij moet doen. Na een korte introductie presenteert een huisarts een casus, waarop de verloskundigen reageren, en andersom. Daarna volgt discussie met de zaal. Het is de bedoeling zoveel mogelijk tot werkafspraken te komen. De LESA Miskraam biedt hiervoor handvatten. Deze module is uiteraard ook te gebruiken voor het maken van samenwerkingsafspraken in een bijeenkomst met gynaecologen, met name casus 3 is daarvoor heel geschikt. De procedure is dan hetzelfde. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur Doelstelling: Huisarts stemmen het verwijsbeleid op elkaar af en maken concrete samenwerkingsafspraken over hun beleid bij een miskraam Tijdsduur: 95 minuten Doelgroep: WDH/regio in samenwerking met verloskundige en gynaecoloog Groepsgrootte: Maximaal Voorbereiding Dit programma vergt een grondige voorbereiding. De casus (Werkbladen 1a, 1b, 1c en 1d) worden gepresenteerd door een of meer deelnemende huisartsen, die daar van tevoren zijn uitgenodigd. De casus worden bijvoorbeeld een week van tevoren doorgesproken door de discussieleider en de presenterende huisarts(en). Dit is nodig om alle deelnemers aan de bijeenkomst van dezelfde informatie te voorzien. Voor de huisartsen is het van belang te weten dat zij in principe de NHG-Standaard Miskraam en LESA Miskraam zullen moeten verdedigen. 1

2 De casus worden vooraf bekend gemaakt aan de verloskundigen, zodat ook zij zich terdege kunnen voorbereiden. Er vindt vooraf een gesprek plaats tussen de discussieleider en de verloskundigen. Doel daarvan is onderling af te stemmen welke onderwerpen in welke vorm aan de orde zullen komen en wat de leerdoelen van de casus zijn. Ook voor de verloskundigen is het van belang dat zij weten wat de doelen van de bijeenkomst zijn: kennismaken met de richtlijnen van de LESA Miskraam en de NHG-Standaard Miskraam, en op basis daarvan werkafspraken in de regio maken. 4. Uitvoering Op de bijeenkomst zelf presenteert eerst één van de huisartsen een casus. Hierop geven de verloskundigen hun reactie. Daarna worden de knelpunten en de mogelijke oplossingen daarvoor geïnventariseerd. Dan volgt een discussie met de zaal over deze oplossingen. Gestreefd wordt naar het bereiken van overeenstemming en het maken van concrete werkafspraken. Als hulpmiddel kunt u Docentmateriaal 1a gebruiken. (Instructie discussieleider/aandachtspunten bij de plenaire discussie). In Docentmateriaal 1b vindt u dia s van de casus bijgevoegd. 5. Programmavoorstel (tijdsduur afhankelijk van het tempo van de groep; in sommige groepen zal meer tijd nodig zijn) Inleiding door discussieleider en vaststellen van het programma 2 min. Presentatie casus 1 met een reactie van de huisarts 10 min. Reactie verloskundige(n) 5 min. Inventariseren van knelpunten en mogelijke oplossingen, formuleren van afspraken 15 min. Presentatie casus 2, 3 en 4 elk 30 min. Samenvatting en conclusies (discussieleider) 5 min. Het is aan te raden tijdens de discussie alle punten vast te leggen, zowel die waarover wel als die waarover geen overeenstemming bestaat, zodat u deze aan het eind van het programma kunt benoemen. 6. Organisatie en voorbereiding: Dit programmaonderdeel is bedoeld voor een regionale bijeenkomst of klinische bespreking. Naast de verzending van de uitnodiging en het programma is de volgende voorbereiding nodig: Verzoek de beoogde verloskundigen om hun medewerking; nodig minimaal één verloskundige per maatschap uit, maar meerdere verloskundigen uit één maatschap is uiteraard ook mogelijk. Zij zullen de gemaakte samenwerkingsafspraken met hun collega s moeten doorspreken. Het is daarom van belang dat zij een open staan voor het intensiveren van de samenwerking met de huisarts. U kunt kiezen voor één huisarts die alle casus presenteert of per casus voor een andere huisarts. U kunt overwegen om ook een gynaecoloog uit te nodigen, met name bij casus 3. 2

3 Stuur de verloskundigen de casuïstiek uit de huisartsenpraktijk (Werkbladen 1a, 1b, 1c en 1d), alsmede kopieën van de LESA en de NHG-Standaard Miskraam. Organiseer een voorbespreking over het doel van de bijeenkomst en het doel van de casus: naast het verdedigen van de richtlijnen uit de LESA en de NHG-Standaard door een huisarts en het formuleren van een mening daarover door de verloskundige(n) is het voornaamste doel te komen tot samenwerkingsafspraken. Benader een huisarts met de vraag of deze tijdens de bijeenkomst een casus wil presenteren. Het is raadzaam om hiervoor een inhoudsdeskundige huisarts te vragen die goed op de hoogte is van de inhoudelijke argumenten, daardoor de verloskundigen goed van repliek kan dienen en die bovendien onderwijskundig advies kan geven in deze nascholing. (U kunt ook meerdere huisartsen uitnodigen). Er vindt met de huisarts(en) een voorbespreking plaats over het doel van de bijeenkomst en de casus. Zorg voor een beamer en laptop. Als u niet over een beamer beschikt en wel over een overheadprojector, kopieer dan de sheetvoorbeelden op hittebestendige transparanten. Zorg voor een flap-over en een stift. 3

4 Werkblad 1a Casus 1 Mevrouw Van Wijk, 32 jaar, bezoekt het spreekuur van de huisarts met de mededeling dat ze zwanger is. Ze is twee weken over tijd en de zwangerschapstest is positief. Haar huisarts, die niet verloskundig actief is, legt mevrouw Van Wijk uit dat hij in het begin van de zwangerschap zorg draagt voor de begeleiding van de zwangerschap. Hij vertelt haar dat hij bij elke zwangere een bloedonderzoek laat doen met het oog op de gezondheid van de zwangere; hij bespreekt de leefgewoontes tijdens de zwangerschap en prenatale screening. Tot slot bespreekt de huisarts met mevrouw Van Wijk wat zij moet doen bij vaginaal bloedverlies en/of buikpijn in de eerste periode van de zwangerschap. 1. Doet u zelf zwangerschapsbegeleiding in het eerste trimester van de zwangerschap volgens de richtlijnen uit de NHG-Standaard Zwangerschap en kraamperiode? Zo ja, heeft u dat met de verloskundige afgestemd? Zo nee, verwijst u in de achtste week naar de verloskundige? 2. Houdt u er rekening mee dat de bloedgroep van een zwangere vrouw in uw praktijk in de tiende week bekend moet zijn voor het geval dat zij antirhesus-(d-) immunoglobuline toegediend moet krijgen na een eventuele miskraam? Motiveer uw antwoord. 4

5 Werkblad 2 3. Als u als huisarts bloedonderzoek aanvraagt, hoe zorgt u ervoor dat de uitslagen de verloskundige tijdig bereiken? 4. Geeft u voorlichting aan de patiënte hoe te handelen bij vaginaal bloedverlies en/of buikpijn? Zo ja, heeft u over deze voorlichting afspraken gemaakt met de verloskundige? 5

6 Werkblad 1b Casus 2 Mevrouw Danser, 26 jaar, is zeven weken zwanger. Ze heeft een jaar geleden een miskraam gehad. Zij komt nu op haar eerste afspraak bij de huisarts. Ze vertelt dat ze vannacht wat bloedverlies heeft gekregen. 1. Uw beleid bestaat uit: het afwachten van het natuurlijk beloop (na anamnese en lichamelijk onderzoek) het aanvragen van een transvaginale echoscopie in eigen beheer het aanvragen van een transvaginale echoscopie bij de verloskundige (een collega-verloskundige) het aanvragen van een transvaginale echoscopie door verwijzing naar de gynaecoloog het verwijzen naar de gynaecoloog voor evaluatie van het bloedverlies. het aanvragen van een transabdominale echo na een week anders, namelijk... Motiveer uw antwoord: 2. Wanneer u besluit tot het aanvragen van een transvaginale/transabdominale echoscopie in eigen beheer, binnen welke termijn zou deze volgens u plaats moeten kunnen vinden? Motiveer uw antwoord. 6

7 Werkblad 1b 3. Draagt u, als huisarts (of verloskundige), een patiënte met vaginaal bloedverlies en/of buikpijn in het eerste trimester van de zwangerschap over aan de dienstdoende waarnemer of huisartsenpost? Motiveer uw antwoord. 4. Hoe geven waarnemers die bij een (op handen zijnde) miskraam betrokken zijn geweest, hun berichten door aan u als betrokken huisarts (of verloskundige)? 7

8 Werkblad 1c Casus 3 Bij mevrouw Verschuur, 22 jaar, zeven weken zwanger, heeft u twee weken geleden de zwangerschap bevestigd met een test. Het is haar eerste zwangerschap. Zij heeft nu bloedverlies en is op eigen initiatief naar de gynaecoloog gegaan. Deze casus kan zich zowel bij de huisarts als bij de verloskundige afspelen. Hier wordt daarom hun beider mening gepeild. 1. U bent van mening dat het wenselijk is dat de gynaecoloog besluit: Patiënte terug te verwijzen naar de huisarts/verloskundige Een transvaginale echoscopie te verrichten en vervolgens terug te verwijzen Patiënte in behandeling te nemen Patiënte in behandeling te nemen en na een eventuele miskraam voor de nacontrole terug te verwijzen naar de huisart/verloskundige Anders, namelijk... Motiveer uw antwoord: 2. Als u van mening bent dat de gynaecoloog de patiënte bij voorkeur naar u dient terug te verwijzen, wat onderneemt u dan als deze anders handelt? Kunt u als huisarts tot een gemeenschappelijk plan komen? 8

9 Werkblad 1c Stel, dat bij een vaginale echoscopie in eigen beheer door de huisarts of verloskundige een vrucht zonder tekenen van hartactie wordt gezien. De echoscopist kan er dan niet omheen om haar de uitslag mede te delen. 3a. Waar, en hoe snel, kan de patiënte terecht voor vervolgbeleid? 3b. Welke voorlichting geeft u over de keuze tussen natuurlijk beloop en curettage? Hebben huisarts hun beleid hierin op elkaar afgestemd? Motiveer uw antwoord. 3c. Tot wie moet mevrouw Verschuur zich wenden voor het beantwoorden van vragen en voor hulp bij de verwerking van emoties op de lange termijn ( eventueel na de laatste nacontrole)? 9

10 Werkblad 1d Casus 4 Mevrouw Mertens, 31 jaar, heeft voor de tweede achtereenvolgende keer een miskraam gekregen. De huisarts/verloskundige bespreekt met patiënte en haar partner de mogelijkheid van chromosoomonderzoek. Zij voelt daar wel voor. Omdat deze casus zich bij zowel de huisarts als de verloskundige kan afspelen, wordt hier hun beider mening gepeild. U besluit tot: Het in eigen beheer verzenden van een buis bloed naar het klinisch genetisch centrum; Verwijzing naar het regionaal klinisch- genetisch centrum Verwijzing naar gynaecoloog/verloskundige/huisarts Anders, namelijk... Motiveer uw antwoord: 10

11 Docentmateriaal 1a Instructie discussieleider/aandachtspunten bij de plenaire discussie Instructies discussieleider Tijdens de discussie over een casus heeft u als discussieleider een zware taak. U zult ervoor moeten zorgen dat deelnemers niet door elkaar praten. Dit kunt u doen door diegenen die willen reageren, expliciet het woord te geven. Bedenk dat het doel van de bijeenkomst vooral is om te komen tot samenwerkingsafspraken tussen huisartsen n (en specialisten). Lees onderstaande procedure nauwkeurig door. Houd steeds het doel voor ogen: Inventarisatie van knelpunten Inventarisatie van mogelijke oplossingen (met aansluitend discussie) Besluitvorming Bedenk: De docent/voorzitter heeft tot taak het maken van onderlinge afspraken te faciliteren. Zorg ervoor de besluitvorming te structureren en daarbij oog te hebben voor de verschillen. Schep een sfeer waarin het zinvol en ook leuk is met het maken van afspraken bezig te zijn. Interesse in en respect voor bij de deelnemers afwijkende visies zijn voorwaarden om het gesprek boeiend te houden. Zie afwijkende visies niet als lastige obstakels maar als mogelijkheden om tot bredere en betere afspraken te komen. Probeer te voorkomen dat de deelnemers aan de discussie elkaar benaderen zonder dat zij respect tonen voor afwijkende visies. Stimuleer dat de deelnemers: - zich niet ingraven in een standpunt, maar de achtergronden (motieven, belangen) van het eigen standpunt toelichten en doorvragen naar het waarom van het standpunt van anderen; - actief luisteren, dat wil zeggen anderen laten uitpraten en doorvragen. Lever als gespreksleider een bijdrage door: - de discussie regelmatig samen te vatten; - de discussie te structureren (doel aangeven, uitnodigen, samenvatten, inventariseren); - deelnemers uit te nodigen vragen te stellen en reacties te geven; - zijwegen af te kappen en te vermijden dat diep op details wordt ingegaan. Het is een bekende valkuil voor groepen om velerlei afspraken? van verschillende aard en belang? te willen maken. Vaak overheerst in zo n discussie het recht van de sterkste (degene die het meeste spreekt en de meeste invloed heeft) en resulteert de bespreking in een serie afspraken die naderhand onvoldoende doordacht blijken te zijn. 11

12 Docentmateriaal 1a Doe concreet het volgende: Inventariseer aan het slot van iedere discussie over een casus op een flap-overvel welke knelpunten men het belangrijkste vindt om iets aan te doen. Probeer gezamenlijk tot een besluit te komen welke knelpunten prioriteit hebben (probleemstelling). Vraag de deelnemers mogelijke interventies of oplossingen te noemen voor de gekozen knelpunten. Inventariseer deze mogelijke oplossingen op een nieuw flap-overvel. Laat pas daarna discussie ontstaan over welke voorstellen haalbaar zijn. Probeer gezamenlijk tot een besluit te komen en noteer de besluiten op een apart vel. Aandachtspunten bij de plenaire discussie Hieronder volgen per casus voorbeelden van mogelijke knelpunten en oplossingen Casus 1 Mogelijke knelpunten: Het is niet duidelijk of de huisarts zorgdraagt voor de begeleiding in het eerste trimester van de zwangerschap. De duur van de periode waarin de huisarts de zwangerschap begeleidt, is niet duidelijk. Over de duur van de periode waarin de huisarts de zwangerschap begeleidt, zijn geen afspraken gemaakt met de verloskundige. Volgens de NHG-Standaard Zwangerschap en kraamperiode behoren tot de begeleiding van de zwangerschap in het eerste trimester het verrichten van een bloedonderzoek, het bespreken van de leefgewoontes en de prenatale screening. Wie bespreekt deze met de vrouw, de huisarts of de verloskundige? De gegevens van de huisarts bereiken de verloskundige (of gynaecoloog) vaak niet. Als de vrouw een miskraam krijgt, is niet bekend of antirhesus-(d-) immunoglobuline toegediend moet worden, omdat de uitslag van het bloedonderzoek nog niet bekend is. De huisarts/verloskundige weet niet hoe de verstrekking en bekostiging van anti-d-immunoglobuline verloopt. Mogelijke oplossingen: Huisarts maken heldere afspraken over de duur van de periode waarin de huisarts de begeleiding van de zwangerschap verzorgt. Huisarts maken afspraken over de schriftelijke uitwisseling van (laboratorium-) en andere gegevens. Huisarts maken afspraken over de voorkeurstijd om een bloedonderzoek te doen. Huisarts maken afspraken over de voorlichting bij vaginaal bloedverlies en/of buikpijn in het begin van de zwangerschap. Een recept voor anti-d-immunoglobuline kan via de apotheek afgeleverd worden. De kosten vallen onder het rijksvaccinatieprogramma en kunnen gedeclareerd worden bij de Provinciale Entadministratie. Wanneer de aflevering moeilijkheden geeft, kunnen huisarts van elkaars expertise gebruik maken. 12

13 Docentmateriaal 1a Casus 2 Mogelijke knelpunten: De huisarts (of verloskundige) vraagt zich af wat de meerwaarde is van het vervaardigen van een echo in deze situatie? De huisarts (of verloskundige) wil een transvaginale echo laten vervaardigen om pathologie uit te sluiten, maar er zijn daarvoor geen mogelijkheden in de regio zonder dat deze de patiënt verwijst naar de gynaecoloog. Als de huisarts (of verloskundige) de patiënt hiervoor naar de verloskundige (of gynaecoloog) verwijst, zaait deze misschien onnodige ongerustheid. Als de huisarts (of verloskundige) de patiënt hiervoor naar de gynaecoloog verwijst en er blijkt geen sprake van pathologie te zijn, dan verwijst deze niet terug. De waarnemer volgt in de acute situatie een ander beleid dan de eigen huisarts/verloskundige. Mogelijke oplossingen: De huisarts en de verloskundige maken, eventueel samen met de gynaecoloog, afspraken over de indicaties voor een transvaginale/abdominale echo bij bloedverlies in het eerste trimester van de zwangerschap. Huisarts maken, eventueel samen met de gynaecoloog, afspraken over de verwijzing voor een echo in eigen beheer. Huisarts maken, eventueel samen met de gynaecoloog, afspraken over de termijn (twee dagen?), waarbinnen de echo in eigen beheer kan worden gemaakt. De huisarts/verloskundige draagt de vrouw met een op handen zijnde miskraam over aan de dienstdoende waarnemer zodat een uniform beleid kan worden gevoerd. Casus 3 Mogelijke knelpunten: Het was de patiënte niet duidelijk wie zij moest raadplegen bij een (dreigende) miskraam. Er zijn geen afspraken gemaakt tussen huisarts, verloskundige en gynaecoloog over wie zorg draagt voor de begeleiding en nacontrole bij een miskraam. Mogelijke oplossingen: Huisarts instrueren de patiënt op tijd bij wie zij terechtkan bij vaginaal bloedverlies in het begin van de zwangerschap. Huisarts maken afspraken met de gynaecoloog over verwijzing, zelfverwijzing en terugverwijzing bij vaginaal bloedverlies in het begin van de zwangerschap en over begeleiding en nacontrole bij een miskraam. Huisarts spreken af met elkaar contact op te nemen bij misverstanden over verwijzing. 13

14 Docentmateriaal 1a Casus 4 Mogelijke knelpunten: Het is niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor het aanvragen van chromosoomonderzoek na twee miskramen, wie het uitvoert en wie de uitslag bespreekt. De huisarts/verloskundige maakt deze situatie niet zo vaak mee en kent de procedure niet goed. De huisarts/verloskundige beschikt niet over formulieren van het regionaal klinisch-genetisch laboratorium en kan dus niet gericht verwijzen. Mogelijke oplossingen: Huisarts laten in eigen beheer chromosoomonderzoek doen en geven bij geen afwijkingen (96 procent) de uitslag door aan het echtpaar. Bij afwijkende bevindingen verwijzen zij naar de klinisch-/geneticus voor nadere informatie. Huisarts gaan gezamenlijk de locale situatie na en volgen dezelfde procedure. Huisarts maken afspraken wie van hen het chromosoomonderzoek na twee miskramen aanvraagt en de uitslag met de patiënte bespreekt. 14

15 Docentmateriaal 1b Dia s Dia 1 Casus 1 Dia 2 Casus 2 Dia 3 Casus 3 Dia 4 Casus 4 15

Voorlichting en begeleiding bij een miskraam

Voorlichting en begeleiding bij een miskraam 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M03 van maart 2004. Het medisch-technisch beleid bij een miskraam is niet zo moeilijk. Het is op zich geen ernstige aandoening.

Nadere informatie

De soa-kit. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3. Uitvoering

De soa-kit. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3. Uitvoering 1. Toelichting Bij Soa is de actuele kennis over diagnostiek, behandeling, begeleiding en partnerwaarschuwing niet compleet zonder informatie over het gebruik van de diverse buisjes en stokjes die het

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Richtlijnen bij Astma, een uitdaging! Richtlijnen bij Astma, een uitdaging! 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur

Verdiepingsmodule. Richtlijnen bij Astma, een uitdaging! Richtlijnen bij Astma, een uitdaging! 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van oktober 2007 (tweede herziening) Een aantal richtlijnen in de NHG-Standaard Astma bij volwassenen stemt niet overeen met het dagelijks handelen

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M82 Het soa-consult van september 2013. Bij Soa is de actuele kennis over diagnostiek, behandeling, begeleiding en partnerwaarschuwing niet compleet

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Aanvragen van incontinentiemateriaal. een verbeteringsplan op. 1. Toelichting op de module. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur

Verdiepingsmodule. Aanvragen van incontinentiemateriaal. een verbeteringsplan op. 1. Toelichting op de module. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur : een verbeteringsplan 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Stanaard M46 van september 2006 (eerste herziening). Deze module geeft de deelnemer meer inzicht in het gebruik van

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHGStandaard M71 van mei 2012 Van geen enkel medicament is aangetoond dat dit effectief zou zijn bij de behandeling

Nadere informatie

Knieproblemen: samenwerking met de fysiotherapeut

Knieproblemen: samenwerking met de fysiotherapeut Knieproblemen: Samenwerking met de fysiotherapeut 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op NHG Standaard Niet-traumatische knieproblemen bij kinderen en adolescenten van juni 2009 en op NHG Standaard

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHG-Standaard M71 van mei 2012 Er zijn aanwijzingen dat hulpzoekende patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom in sterke

Nadere informatie

Voorlichting bij patiënten met diabetes mellitus type 2

Voorlichting bij patiënten met diabetes mellitus type 2 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M01 van maart 2006 (tweede herziening). Diabetes mellitus type 2 is een chronische ziekte. Voorlichting geven is belangrijk om de

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting Dit programma is gebaseerd op de NHG-Standaard van juni 2013. In een deel van de Nederlandse huisartsenpraktijken handelt een praktijkassistente een urineweginfectie bij gezonde, niet-zwangere

Nadere informatie

Miskraam. Programma voor individuele nascholing. Nederlands Huisartsen Genootschap Lomanlaan 103 Postbus 3231 3502 GE Utrecht 030-288 17 00

Miskraam. Programma voor individuele nascholing. Nederlands Huisartsen Genootschap Lomanlaan 103 Postbus 3231 3502 GE Utrecht 030-288 17 00 Miskraam Programma voor individuele nascholing Nederlands Huisartsen Genootschap Lomanlaan 103 Postbus 3231 3502 GE Utrecht 030-288 17 00 Inhoudsopgave NHG-Producten over miskraam: NHG-Standaard Miskraam

Nadere informatie

voorlichting en begeleiding bij amenorroe

voorlichting en begeleiding bij amenorroe 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M58 van april 2007 (eerste herziening). Aangezien amenorroe in de meeste gevallen een onschuldige afwijking is die vanzelf weer

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen Traumatische knieproblemen: 1. Toelichting op de module 1 Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van maart 2010. In de NHG-Standaard Traumatische knieproblemen worden aanbevelingen gedaan over het

Nadere informatie

Toetsprogramma Omgaan met risicofactoren in het beleid bij hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap, baring en kraamperiode

Toetsprogramma Omgaan met risicofactoren in het beleid bij hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap, baring en kraamperiode Toetsprogramma Omgaan met risicofactoren in het beleid bij hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap, baring en kraamperiode Colofon Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen, Utrecht,

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Medische besliskunde 3: De patiënt met een vergrote prostaat. Medische besliskunde 3: De patiënt met een vergrote prostaat

Verdiepingsmodule. Medische besliskunde 3: De patiënt met een vergrote prostaat. Medische besliskunde 3: De patiënt met een vergrote prostaat 1. Toelichting Aan de hand van een casus maken de deelnemers rekensommen met fictieve gegevens om prostaatcarcinoom te voorspellen bij mannen met een vergrote prostaat. 2. Doel, doelgroep, tijdsduur Doelstelling

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHG-Standaard M71 van mei 2012 Buikpijn is een veelvoorkomende klacht in de huisartsenpraktijk. Het is ook een moeilijke

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op de module 1 Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M36 van januari 2013. Met adequate voorlichting over maagklachten kan de huisarts samen met de patiënt het beleid vaststellen.

Nadere informatie

pagina 1 van 6 Let op: Deze geprinte versie is 24 uur geldig. Bloedverlies in het eerste trimester Medische Werkinstructie Algemeen Inleidende gegevens Doel: Type: Handelingsclassificatie: Anatomische

Nadere informatie

Hoogeveen, februari 2013 1

Hoogeveen, februari 2013 1 Hoogeveen, februari 2013 1 Casus 1 Metrorragie 1. Mevrouw Pieterse, 25 jaar, is sedert kort als patiënte bij u in de praktijk ingeschreven. Ze bezoekt uw spreekuur omdat ze onregelmatig bloedverlies heeft.

Nadere informatie

Echo-onderzoek bij zwangerschap

Echo-onderzoek bij zwangerschap Echo-onderzoek bij zwangerschap in deze folder komt aan bod: - Meenemen en voorbereiden - Waarom een echo? - Wat ziet u zelf? - Afbeeldingen van uw kind - Kwaliteit en professionaliteit - Uitslag van het

Nadere informatie

BLOEDVERLIES IN DE EERSTE MAANDEN VAN DE ZWANGERSCHAP

BLOEDVERLIES IN DE EERSTE MAANDEN VAN DE ZWANGERSCHAP BLOEDVERLIES IN DE EERSTE MAANDEN VAN DE ZWANGERSCHAP 990 Vaginaal bloedverlies Bloedverlies in de eerste maanden van de zwangerschap is vaak onschuldig en stopt vanzelf. Het kan echter ook een teken zijn

Nadere informatie

erdiepingsmodule erdiep Medische besliskunde 2: edi De patiënt met een knobbeltje in de borst s c he bes ing l is kunde 2: dule De p iën met een kn

erdiepingsmodule erdiep Medische besliskunde 2: edi De patiënt met een knobbeltje in de borst s c he bes ing l is kunde 2: dule De p iën met een kn 1. Toelichting Aan de hand van een casus van een vrouw met een knobbeltje in de borst maken de deelnemers rekensommen met fictieve gegevens om mammacarcinoom bij vrouwen met een knobbeltje in de borst

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Begeleiding van oefeningen bij urine-incontinentie. 1. Toelichting op de module. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3.

Verdiepingsmodule. Begeleiding van oefeningen bij urine-incontinentie. 1. Toelichting op de module. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3. 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Stanaard M46 van september 2006 (eerste herziening). Urine-incontinentie bij volwassenen komt veel voor, maar in de huisartsenpraktijk is

Nadere informatie

Hanteer de volgende criteria en voorwaarden:

Hanteer de volgende criteria en voorwaarden: DOORLOPENDE STAGE 2016-2017 SEMESTER 1 Vervangende opdrachten als je (nog) geen zwangere hebt gevonden. Module 1 Verloskunde in vogelvlucht Werkcollege Doorlopende stage Al snel in het begin van module

Nadere informatie

pagina 1 van 6 Let op: Deze geprinte versie is 24 uur geldig. Bloedverlies in het eerste trimester Medische Werkinstructie Algemeen Inleidende gegevens Doel: Type: Handelingsclassificatie: Anatomische

Nadere informatie

1 e /2 e lijns Werkafspraken en hun implementatie

1 e /2 e lijns Werkafspraken en hun implementatie 1 e /2 e lijns Werkafspraken en hun implementatie Adviezen en ervaringen Dirk Branbergen, huisarts, coördinator MCC Klik Zwolle Met verwerkt commentaar van de volgende MCC coördinatoren: Hans Plantenga

Nadere informatie

Toetsprogramma. Omgaan met baringspijn: voorlichting en beleid

Toetsprogramma. Omgaan met baringspijn: voorlichting en beleid Toetsprogramma Omgaan met baringspijn: voorlichting en beleid Colofon Dit toetsprogramma is een publicatie van de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV). 2016 Koninklijke Nederlandse

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op dit onderwijsmateriaal Deze verdiepingsmodule is gebaseerd op de NHG-Standaard M47 van oktober 2010. Voedselallergie wordt veel vaker vermoed dan dat het feitelijk voorkomt. Daarnaast

Nadere informatie

Bijlage De ins en outs van een brainstormsessie versie 0.1. juni 2015

Bijlage De ins en outs van een brainstormsessie versie 0.1. juni 2015 Bijlage De ins en outs van een brainstormsessie versie 0.1. juni 2015 status: concept In het handboek wordt meerdere malen geadviseerd een brainstormsessie te houden om ideeen te genereren en om te komen

Nadere informatie

Participatie van cliënten laat nog te wensen over. Dit geldt ook voor de eenduidige voorlichting aan (aanstaande) zwangeren en hun partners.

Participatie van cliënten laat nog te wensen over. Dit geldt ook voor de eenduidige voorlichting aan (aanstaande) zwangeren en hun partners. VSV s op koers 83% van de VSV s heeft een gezamenlijke visie opgesteld, waarbij moeder en kind centraal staan. Dat blijkt uit een inventarisatie die het CPZ samen met ActiZ heeft laten doen. Centrale vraagstelling

Nadere informatie

slaap voorlichting Slaap Voorlichting 1. Toelichting 2. Doel, doelgroep en tijdsduur 3. Uitvoering 4. Organisatie

slaap voorlichting Slaap Voorlichting 1. Toelichting 2. Doel, doelgroep en tijdsduur 3. Uitvoering 4. Organisatie 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M23 van juli 2005. Een gestructureerde slaapanamnese en goede voorlichting over slaapfysiologie en slaaphygiëne kunnen onnodig en ineffectief

Nadere informatie

Training. Vergaderen

Training. Vergaderen Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12

Nadere informatie

Kennistoets acute keelpijn

Kennistoets acute keelpijn Acute keelpijn: kennistoets Aanvullende diagnostiek 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M11 van feb 2007 (tweede herziening) Het hoofdstuk Keelpijn in de NHG-Telefoonwijzer is gebaseerd

Nadere informatie

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Elke zwangere in Almere mag gebruik maken van 2 echo-onderzoeken: een termijnecho in het begin van de zwangerschap

Nadere informatie

OPDRACHTEN. Verzorgende IG. Module 8 Kraamzorg

OPDRACHTEN. Verzorgende IG. Module 8 Kraamzorg OPDRACHTEN Verzorgende IG Module 8 Kraamzorg Inhoudsopgave Leeropdrachten 3 De cliënt in de kraamzorg 5 A Taken van de kraamverzorgende 5 B Visie op kraamzorg 7 C Ontwikkelingskenmerken van het ongeboren

Nadere informatie

telefonische anamnese en advies bij kinderen met koorts: een oefening 1. Toelichting op de module 2. Doel, doelgroep en tijdsduur 3.

telefonische anamnese en advies bij kinderen met koorts: een oefening 1. Toelichting op de module 2. Doel, doelgroep en tijdsduur 3. 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M29 van mei 2008. De praktijkassistente heeft bij telefonische vragen over kinderen met koorts verschillende taken: zij moet onderscheid

Nadere informatie

Informatie over een miskraam

Informatie over een miskraam Informatie over een miskraam In deze folder staat informatie over wat een miskraam is, hoe deze meestal verloopt, wat er kan gebeuren als een miskraam is vastgesteld en welke gevoelens hierbij een rol

Nadere informatie

Verbindingsactietraining

Verbindingsactietraining Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken

Nadere informatie

Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004.

Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004. 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004. Met deze kennistoets kunnen de deelnemers hun kennis toetsen aan de richtlijnen uit de NHG-Standaard Bemoeilijkte

Nadere informatie

Een miskraam of bloedverlies in de eerste maanden van de zwangerschap

Een miskraam of bloedverlies in de eerste maanden van de zwangerschap Een miskraam of bloedverlies in de eerste maanden van de zwangerschap Wat is een miskraam? Een miskraam is het verlies van een vroege zwangerschap in de eerste vier maanden. Vaginaal bloedverlies is vaak

Nadere informatie

Echoscopie tijdens de zwangerschap

Echoscopie tijdens de zwangerschap Echoscopie tijdens de zwangerschap In deze folder leest u meer over echoscopie tijdens de zwangerschap. Uw verloskundige of gynaecoloog bespreekt met u waarom u echoscopie aangeboden krijgt en wat de

Nadere informatie

Beroepssituaties. A. Beroepssituaties eerstelijns praktijk. Beroepssituatie 1: Telefonisch consult (prenataal, nataal, postnataal)

Beroepssituaties. A. Beroepssituaties eerstelijns praktijk. Beroepssituatie 1: Telefonisch consult (prenataal, nataal, postnataal) Beroepssituaties Situaties die in de beroepspraktijk voorkomen zijn in het curriculum omschreven als beroepssituaties, die duidelijk voor de verloskundige praktijk herkenbaar zijn. Deze beroepssituaties

Nadere informatie

Regionaal Protocol Verwijsbeleid 1 e lijn naar VC de Poort

Regionaal Protocol Verwijsbeleid 1 e lijn naar VC de Poort Regionaal Protocol Verwijsbeleid 1 e lijn naar VC de Poort Nadat de zwangere voor de eerste controle bij de verwijzer is geweest waar zij uitleg heeft gekregen over de procedure rondom de 1 e trimester

Nadere informatie

Beïnvloeding Samen sta je sterker

Beïnvloeding Samen sta je sterker Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een

Nadere informatie

Voorlichting bij bemoeilijkte mictie bij oudere mannen

Voorlichting bij bemoeilijkte mictie bij oudere mannen 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004. Doelstelling van deze module is dat de huisarts in staat is op adequate wijze voorlichting te geven over

Nadere informatie

Het vastgestelde huishoudelijk reglement bepaalt in de bijbehorende bijlage het volgende onder de kop:

Het vastgestelde huishoudelijk reglement bepaalt in de bijbehorende bijlage het volgende onder de kop: Innovatiefonds. Huishoudelijk reglement als basis In de toelichting bij het voorstel voor een nieuw Huishoudelijk Reglement voor KansPlus zoals vastgesteld op de 14 e algemene vergadering van 25 mei 2013,

Nadere informatie

Bijeenkomst 8 Module Informatie, advies en begeleiding

Bijeenkomst 8 Module Informatie, advies en begeleiding Module Informatie, advies en begeleiding Doelen van deze bijeenkomst Doelen voor de cursusbegeleider: b persoonlijk contact tot stand brengen tussen deelnemers en hulpverleners en verwijzers b overbrengen

Nadere informatie

Angina pectoris: vragenlijst bij pijn op de borst

Angina pectoris: vragenlijst bij pijn op de borst Angina pectoris: vragenlijst bij pijn op de borst 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M43 van februari 2004. Een aandachtspunt in de NHG-Standaard Angina pectoris is

Nadere informatie

Hoe kies ik een verloskundige die bij mij past?

Hoe kies ik een verloskundige die bij mij past? Hoe kies ik een verloskundige die bij mij past? 1 Inhoud Inleiding...2 De verloskundige...2 Wat is een verloskundige?...2 Wat doet de verloskundige?...2 Met wie werkt de verloskundige samen?...2 Vanaf

Nadere informatie

Samenwerken in de 1 e lijn. Samenwerken in de 1e lijn

Samenwerken in de 1 e lijn. Samenwerken in de 1e lijn 1 Samenwerken in de 1e lijn 2 Spreker Lucie Douwes Dekker www.cabbollerman.nl 3 Globaal Programma Inleiding - inventarisatie vragen, verwachtingen Samenwerkingstest Samenwerkingsprojecten: voorbeelden,

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel. 1.

Verdiepingsmodule. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel. 1. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel 1. Toelichting Hoe groot is de kans dat een patiënt met enkelletsel een fractuur heeft? In deze module maken de deelnemers rekensommen met fictieve

Nadere informatie

Echo-onderzoek bij zwangerschap

Echo-onderzoek bij zwangerschap Echo-onderzoek bij zwangerschap IN DEZE FOLDER KOMT AAN BOD: - Meenemen en voorbereiden - Waarom een echo? - Wat ziet u zelf? - Afbeeldingen van uw kind - Kwaliteit en professionaliteit - Uitslag van het

Nadere informatie

Beroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven

Beroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven l Beroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven Pagina 1 van16 Werkprocessen en competenties gericht op het verpleegplan 1.1 Stelt verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan

Nadere informatie

kennistoets. wat weet jij nou van slapeloosheid?

kennistoets. wat weet jij nou van slapeloosheid? 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M23 van juli 2005. Met behulp van de Kennistoets kunnen de praktijkassistentes nagaan hoe hun kennis over hun handelen bij slapeloosheid en slaapmedicatie

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen Videofragment 1 de anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77, herziene versie april 2014. Om te kunnen begrijpen hoe de huisarts het

Nadere informatie

Richtlijn voor het werkoverleg

Richtlijn voor het werkoverleg Richtlijn voor het werkoverleg Nummer: 11.0000274 Versie: 0.1 Vastgesteld door het CMT 10 maart 2011 doc.: pz_alle/regelingen/werkoverleg richtlijn Inleiding Communicatie is hét sleutelbegrip als het gaat

Nadere informatie

Samenvatting. Adviesvragen

Samenvatting. Adviesvragen Samenvatting Adviesvragen Wat zijn de beste tests om in de zwangerschap neuralebuisdefecten en downsyndroom te constateren bij een foetus? En hoe kan deze prenatale screening het beste worden uitgevoerd?

Nadere informatie

Een miskraam, hoe nu verder?

Een miskraam, hoe nu verder? Een miskraam, hoe nu verder? Wat is een miskraam Een miskraam kan omschreven worden als het verlies van een niet levensvatbare vrucht. Een miskraam wordt ook wel een spontane abortus genoemd. Gebeurt dit

Nadere informatie

Inhoud. Jonge zwangerschapsunit in het AMC: de kwaliteit van zorg. Buitenlandse ervaring. Jonge zwangerschapsunit (JZU) Richtlijnen.

Inhoud. Jonge zwangerschapsunit in het AMC: de kwaliteit van zorg. Buitenlandse ervaring. Jonge zwangerschapsunit (JZU) Richtlijnen. Inhoud Jonge zwangerschapsunit in het AMC: de kwaliteit van zorg Achtergrond JZU JZU in het AMC Beschrijvend onderzoek zorgmeting Methoden Resultaten Kosten baten analyse MMJ (Merel) van den Berg IVF arts

Nadere informatie

Partner van. coöperatie van verloskundigen in Leiden en omgeving Brochure VC De Poort.indd 1

Partner van. coöperatie van verloskundigen in Leiden en omgeving Brochure VC De Poort.indd 1 Partner van coöperatie van verloskundigen in Leiden en omgeving 96401001 Brochure VC De Poort.indd 1 09/06/16 14:42 VERLOSKUNDIG CENTRUM DE POORT B.V. Het Verloskundig Centrum De Poort B.V. is het centrum

Nadere informatie

Handreiking. Belinstructies voor de bevalling. Versie voor verloskundigen

Handreiking. Belinstructies voor de bevalling. Versie voor verloskundigen Handreiking Belinstructies voor de bevalling Versie voor verloskundigen Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen Maart 2011 Inhoudsopgave 1. Doel van deze handreiking 3 2. Motivatie voor

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Gynaecologische echo s. Interview tijdschrift Amice

Nieuwsbrief. Gynaecologische echo s. Interview tijdschrift Amice Gynaecologische echo s Sinds kort is het mogelijk dat huisartsen een vaginale echografieaanvragen. Dit onderzoek wordt gedaan op de polikliniek gynaecologie door ervaren echolaboranten. De indicaties waarvoor

Nadere informatie

Protocol Organiseren van een Zorgnetwerk Ouderen

Protocol Organiseren van een Zorgnetwerk Ouderen Protocol Organiseren van een Zorgnetwerk Ouderen ZIO, Zorg in Ontwikkeling Versie 1 INLEIDING Het Multidisciplinair Overleg (MDO) krijgt een steeds grotere rol binnen Ketenzorg, redenen hiervoor zijn:

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Medische besliskunde 5: De patiënt met perifeer arterieel vaatlijden

Verdiepingsmodule. Medische besliskunde 5: De patiënt met perifeer arterieel vaatlijden 1. Toelichting Aan de hand van een casus van een patiënt met perifeer arterieel vaatlijden maken de deelnemers rekensommen met fictieve gegevens om perifeer arterieel vaatlijden bij rokers te voorspellen.

Nadere informatie

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo

Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo 12-12-2016 607 Echo onderzoek tijdens de zwangerschap De termijnecho, combinatietest en de 20 weken echo Elke zwangere in Almere mag gebruik maken van 2 echo-onderzoeken: een termijnecho in het begin van

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Stoppen met roken: korte motivatieverhogende interventie. Stoppen met roken: korte motivatieverhogende interventie. 1.

Verdiepingsmodule. Stoppen met roken: korte motivatieverhogende interventie. Stoppen met roken: korte motivatieverhogende interventie. 1. Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van juni 2007 Rokers die overwegen om te stoppen, zien beren op hun pad. Ze werpen barrières op en ze aarzelen of ze werkelijk willen stoppen. Deze geeft inzicht

Nadere informatie

Samenvatting bijeenkomsten Samen werken in de eerste lijn

Samenvatting bijeenkomsten Samen werken in de eerste lijn Samenvatting bijeenkomsten Samen werken in de eerste lijn Uit de bijeenkomsten blijkt dat er al veel overleg met huisartsen plaatsvindt en dat vooral het contact met andere disciplines aandacht vergt en

Nadere informatie

Handleiding Vergadertechnieken

Handleiding Vergadertechnieken Handleiding Vergadertechnieken Zelfstudie en rapporteren Bij OGO leer je niet alleen via het actief deelnemen aan groepsdiscussies, maar ook via het individueel uitvoeren van zelfstudieopdrachten (ZSO).

Nadere informatie

gynaecologische echoscopie

gynaecologische echoscopie patiënteninformatie gynaecologische echoscopie Echoscopie is onderzoek van de inwendige organen door middel van geluidsgolven. Door terugkaatsing van uitgezonden geluidsgolven kunnen afbeeldingen worden

Nadere informatie

Van Klacht naar Probleem

Van Klacht naar Probleem Thema Ma.1.B / Meeloopdag HAG Van Klacht naar Probleem a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a

Nadere informatie

Maatschap Gynaecologie. Nekplooimeting en serumtest

Maatschap Gynaecologie. Nekplooimeting en serumtest Maatschap Gynaecologie Nekplooimeting en serumtest Datum en tijd U wordt (dag) (datum) om uur verwacht. Plaats Op de dag van de afspraak meldt u zich op de polikliniek Verloskunde/Gynaecologie. Volgt u

Nadere informatie

Klinische Genetica. Erfelijkheidsonderzoek en -voorlichting

Klinische Genetica. Erfelijkheidsonderzoek en -voorlichting Klinische Genetica Erfelijkheidsonderzoek en -voorlichting Klinische Genetica Inhoud Inleiding 3 Een verzoek om erfelijkheidsonderzoek en -voorlichting 3 Wachten op de uitslag 3 Kosten 4 Het doel van

Nadere informatie

Zwangerschap en rhesusfactoren. Informatie over bloedgroepen en antistoffen

Zwangerschap en rhesusfactoren. Informatie over bloedgroepen en antistoffen Zwangerschap en rhesusfactoren Informatie over bloedgroepen en antistoffen 1 Inleiding Uit bloedonderzoek is gebleken dat u bloedgroep rhesus D-negatief of rhesus c-negatief heeft. Uw verloskundig zorgverlener

Nadere informatie

VRAGENLIJST TER VOORBEREIDING PRENATALE SCREENING & DIAGNOSTIEK. van uw partner: Beroep: Gegevens vader van de baby. Voorletter(s): Achternaam:

VRAGENLIJST TER VOORBEREIDING PRENATALE SCREENING & DIAGNOSTIEK. van uw partner: Beroep: Gegevens vader van de baby. Voorletter(s): Achternaam: VRAGENLIJST TER VOORBEREIDING PRENATALE SCREENING & DIAGNOSTIEK Voorletter(s): Roepnaam: Burgerlijke staat: Geboorteland: Beroep: Meisjes achternaam: Geboortedatum: Gebruikt u de naam van uw partner: Nationaliteit:

Nadere informatie

Verloskundigenpraktijk De Geboortegolf.

Verloskundigenpraktijk De Geboortegolf. Verloskundigenpraktijk De Geboortegolf. Het is belangrijk dat uw verloskundige bekend is met uw medische achtergrond. Met deze informatie kan uw verloskundige optimaal inspelen op uw individuele situatie

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting Dit programma is gebaseerd op de bijlage prostaatcarcinoom van de NHG- Standaard Mictieklachten bij mannen van oktober 2014. De huisarts krijgt met enige regelmaat een verzoek van gezonde

Nadere informatie

Echocentrum Slingeland

Echocentrum Slingeland Gynaecologie / Verloskunde Echocentrum Slingeland i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen U kunt bij het Echocentrum van het Slingeland Ziekenhuis terecht voor diverse echo's tijdens uw zwangerschap.

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Voorlichting bij gonartrose. Voorlichting bij gonartrose. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3.

Verdiepingsmodule. Voorlichting bij gonartrose. Voorlichting bij gonartrose. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3. 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op NHG-Standaard van mei 2008. Gonartrose is de meest voorkomende chronische gewrichtsaandoening. De prevalentie neemt toe met de leeftijd en het beloop is wisselend.

Nadere informatie

Trainingsopzet Ondersteuning HARRIE

Trainingsopzet Ondersteuning HARRIE Trainingsopzet Ondersteuning HARRIE Stappenplan HARRIE training 1 Inleiding Deze trainingsopzet voor de ondersteuning van HARRIE maakt onderdeel uit van de toolbox Autiproof werkt!. Het is opgesteld om

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 2500 EA DEN HAAG Postbus Datum 4 maart 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 2500 EA DEN HAAG Postbus Datum 4 maart 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 2500 EA DEN HAAG Postbus 20018 Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Advies en verkoopvaardigheden

Advies en verkoopvaardigheden Advies en verkoopvaardigheden en 1/6 Voorbereidingsopdracht bijeenkomst 1 Wat versta jij onder verkoop? Bewust worden wat verkopen in de apotheek is. Voorafgaand aan de eerste bijeenkomst oriënteer je

Nadere informatie

Zwanger in Laurentius Polikliniek gynaecologie en echoscopie/prenataal onderzoek

Zwanger in Laurentius Polikliniek gynaecologie en echoscopie/prenataal onderzoek GYNAECOLOGIE Zwanger in Laurentius Polikliniek gynaecologie en echoscopie/prenataal onderzoek U bent zwanger en heeft voor begeleiding gedurende deze zwangerschapsperiode voor het Laurentius ziekenhuis

Nadere informatie

Een bespreking voorbereiden, notuleren en voorzitten

Een bespreking voorbereiden, notuleren en voorzitten OPDRACHTFORMULIER Een bespreking voorbereiden, notuleren en voorzitten Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met een medestudent

Nadere informatie

Les 33. Zwangerschap

Les 33. Zwangerschap http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Les 33. Zwangerschap Wat leert u in deze les? Informatie begrijpen over zwanger zijn. Zeggen dat u zwanger bent of dat u zich niet lekker voelt. Woorden die hetzelfde

Nadere informatie

SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN

SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN SAMENWERKEN BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN Een gezamenlijke nascholing voor huisartsen, bedrijfsartsen en fysiotherapeuten Juni 2015 Arnela Suman a.suman@vumc.nl 020-4445945 PROGRAMMA 17.15-18.00 Inloop

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Acute diarree: (g)een dieetadvies. ACUTE DIARREE: (G)EEN DIEETADVIES Rollenspel voor huisartsen en praktijkassistentes

Verdiepingsmodule. Acute diarree: (g)een dieetadvies. ACUTE DIARREE: (G)EEN DIEETADVIES Rollenspel voor huisartsen en praktijkassistentes 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van maart 2007 (2 e herziening). Opvattingen van mensen worden onder meer gevormd op basis van de ervaringen die ze met een bepaald onderwerp

Nadere informatie

DE PROCEDURE DE FEITEN

DE PROCEDURE DE FEITEN Klachtencommissie Huisartsenzorg Midden-Nederland Uitspraak januari 2013 Kern: te late doorverwijzing bij verhoogde ASAT en ALAT waarden Klager verwijt de huisarts dat hij hem te laat heeft doorverwezen

Nadere informatie

Cynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen

Cynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen Cynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen De doelstelling van Sociaal Weerbaar is het versterken van de sociale weerbaarheid van kinderen, binnenschools binnenschools maar ook buiten de school. Weerbaarheid

Nadere informatie

STAPPENPLAN: ONTWIKKELEN VAN VRAAGGERICHTE MODULAIRE ZORG EN DIENSTVERLENING

STAPPENPLAN: ONTWIKKELEN VAN VRAAGGERICHTE MODULAIRE ZORG EN DIENSTVERLENING STAPPENPLAN: ONTWIKKELEN VAN VRAAGGERICHTE MODULAIRE ZORG EN DIENSTVERLENING Inhoudsopgave Inleiding Stap 1: Identificeren van doelgroepen en hun behoeften Stap 2: Samenstellen multidisciplinaire projectgroep

Nadere informatie

Prof. dr. C.M. Bilardo, gynaecoloog/perinatoloog (UMCG, Groningen) 050-3613028 M. Bakker arts-onderzoeker UMCG Groningen 050-3613028

Prof. dr. C.M. Bilardo, gynaecoloog/perinatoloog (UMCG, Groningen) 050-3613028 M. Bakker arts-onderzoeker UMCG Groningen 050-3613028 Geachte mevrouw, U heeft gekozen voor de nekplooimeting, of u heeft een medische reden om een vroege uitgebreide echo te ondergaan. Dit betekent dat er voor de 14 e week van de zwangerschap een echo bij

Nadere informatie

Bedrijfsverbetering TRAININGSMODEL

Bedrijfsverbetering TRAININGSMODEL Bedrijfsverbetering TRAININGSMODEL 1. TEN GELEIDE Het trainingsmodel beschrijft de training in zijn geheel en uitgesplitst naar onderdelen en werkvormen. Per onderdeel zijn leerdoelen geformuleerd. De

Nadere informatie

Bijeenkomst 5 Module Wonen als u ouder wordt (2)

Bijeenkomst 5 Module Wonen als u ouder wordt (2) Bijeenkomst 5 Module Wonen als u ouder wordt (2) Let op! Wegens excursie duurt deze bijeenkomst langer! Doelen van deze bijeenkomst Doelen voor de cursusbegeleider: b informeren over en praktisch kennis

Nadere informatie

Een verdrietig bericht

Een verdrietig bericht Verloskunde Centrum Oost Een verdrietig bericht Dat en meer lees je in deze folder. Miskraam Je hebt zojuist te horen gekregen dat er sprake is van een miskraam. Een verdrietig bericht waarmee abrupt een

Nadere informatie

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Gynaecologie. Een miskraam

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Gynaecologie. Een miskraam Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Gynaecologie Een miskraam 1 Een miskraam betekent dat u een vrucht draagt of verliest die niet levensvatbaar is. De oorzaak van

Nadere informatie

Aandoeningen in de anogenitale regio: wat vindt de dokter er zelf van?

Aandoeningen in de anogenitale regio: wat vindt de dokter er zelf van? 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M82 Het soa-consult van december 2004. Bij aandoeningen in de anogenitale regio spelen, meer dan bij andere kwalen de eigen normen, waarden en

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Urineweginfecties: controleren of verwijzen? Urineweginfecties: controleren of verwijzen? 1. Toelichting

Verdiepingsmodule. Urineweginfecties: controleren of verwijzen? Urineweginfecties: controleren of verwijzen? 1. Toelichting Urineweginfecties: controleren of verwijzen? 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van juli 2005 Een patiënt met een urineweginfectie krijgt vaak alleen een recept mee, ziet soms

Nadere informatie

Informatie over een miskraam

Informatie over een miskraam Informatie over een miskraam Een miskraam U heeft van ons te horen gekregen dat het (mogelijk) niet goed gaat met uw zwangerschap. Wij hebben u al het een en ander verteld, maar willen dit ondersteunen

Nadere informatie

Basistraining Voorlichting geven Hand-out

Basistraining Voorlichting geven Hand-out Basistraining Voorlichting geven Hand-out Welkom bij de basistraining Voorlichting geven. Leuk dat je je hebt opgegeven om meer te weten te komen over voorlichting geven, voorlichtingen voorbereiden en

Nadere informatie

Jij & je. zwangerschap. zwangerschap. Jij & je. Een miskraam. Wat nu? Een miskraam. Wat nu? Kijk op deverloskundige.nl. deverloskundige.

Jij & je. zwangerschap. zwangerschap. Jij & je. Een miskraam. Wat nu? Een miskraam. Wat nu? Kijk op deverloskundige.nl. deverloskundige. Jij & je Wat nu? Kijk op deverloskundige.nl Jij & je zwangerschap zwangerschap Wat nu? Kijk op deverloskundige.nl Vraag & antwoord Wat is een miskraam? Bij een miskraam is er geen hartslag meer bij het

Nadere informatie

- 1 - Informatie over een miskraam

- 1 - Informatie over een miskraam Informatie over een miskraam In deze folder staat informatie over wat een miskraam is, hoe deze meestal verloopt, wat er kan gebeuren als een miskraam is vastgesteld en welke gevoelens hierbij een rol

Nadere informatie