Analyse regionale transitiearrangementen van de zeven Gelderse regio s

Transcriptie

1 Analyse regionale transitiearrangementen van de zeven Gelderse regio s Definitieve versie Culemborg, 5 december 2013 SeinstravandeLaar B.V. Drs. Arno Seinstra Mr. Mirjam van der Bent-Crezee Karin Lagendijk, MSc. Anneke Westers, MSc. SeinstravandeLaar B.V. - Web Post - postbus 450, 4100 AL Culemborg

2 INHOUDSOPGAVE Managementsamenvatting 3 1 Inleiding Regionale transitiearrangementen om continuïteit van zorg in 2015 te garanderen Behoefte aan een vergelijking van de Gelderse regionale transitiearrangementen Kernbegrippen Leeswijzer 6 2 Belangrijkste overeenkomsten en verschillen RTA s Continuïteit van zorg Infrastructuur Frictiekosten Procesmatige aspecten 13 3 Analyse van beoordeling door transitiecommissie Continuïteit van zorg garanderen Zorginfrastructuur waarborgen Frictiekosten beperken Procesmatige aspecten 17 4 Best practices en suggesties uit andere regio s Continuïteit van zorg garanderen Zorginfrastructuur waarborgen Frictiekosten beperken Procesmatige aspecten 23 5 Aanbevelingen voor een gezamenlijke agenda Agendapunten voor de Gelderse regio s Slotopmerkingen 28 Bijlage A Criteria beoordeling transitiearrangementen 29 Bijlage B Vergelijking transitiearrangementen 31

3 MANAGEMENTSAMENVATTING Op 31 oktober jl. zijn de regionale transitiearrangementen opgeleverd bij de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd. Vanuit de provincie Gelderland en de zeven Gelderse regio s is behoefte aan een analyse van de overeenkomsten en verschillen tussen de zeven transitiearrangementen, alsmede een plaatsing hiervan in landelijk perspectief. Daarmee - en aan de hand van goede voorbeelden uit andere regio s - willen zij hun voordeel doen voor het vervolgtraject. Om die reden werd eveneens gevraagd om aanbevelingen voor een agenda met gemeenschappelijke thema s. Voorliggend rapport is een uitwerking hiervan. De zeven regionale transitiearrangementen zijn onderling vergeleken op de achttien, door de transitiecommissie opgestelde criteria. Deze criteria zijn onderverdeeld in vier verschillende pijlers, te weten a) continuïteit van zorg, b) infrastructuur van zorg, c) frictiekosten en d) proces. Enkele belangrijke waarnemingen op basis van deze analyse zijn dat: - in sommige regio s meerjarige afspraken zijn gemaakt; - besluitvorming over de toeleiding van de jeugdzorg veelal nog moet plaatsvinden; - in sommige regio s al helderheid bestaat over JB en JR en in andere nog niet; - de onzekerheid rondom de budgetverdeling er in alle regio s toe leidt dat in dit stadium geen of slechts in beperkte mate afspraken met zorgaanbieders gemaakt kunnen worden; - de garantie voor wachtlijstcliënten door het merendeel van de regio s nog niet is uitgewerkt; - het zogenaamde budgetcriterium slechts door één regio is uitgewerkt; - frictiekosten een nog onontgonnen terrein zijn: geen van de arrangementen geeft een inventarisatie van frictiekosten per aanbieder. De bevindingen op basis van de vergelijking van de arrangementen zijn naast de beoordeling van de transitiecommissie gehouden. In de meeste gevallen komen de waarnemingen met betrekking tot de achttien criteria overeen met de beoordeling van de transitiecommissie, zij het dat onze inschatting op enkele punten afwijkt. Bij het opstellen van dit rapport is daarnaast een aantal transitiearrangementen van regio s buiten de provincie Gelderland bekeken. Voor elk van de pijlers is op basis van transitiearrangementen uit andere regio s een aantal best practices benoemd waarop suggesties voor de Gelderse transitiearrangementen zijn gebaseerd. Zo wordt in sommige arrangementen een concrete vertaling gemaakt van de uitgangspunten voor de inrichting van de jeugdzorg in een ontwerp voor het toekomstige jeugdzorgstelsel. In andere regio s worden procesafspraken gemaakt over hoe om te gaan met de onzekerheid rondom de toekomstige budgetten. Met betrekking tot frictiekosten zijn in sommige regio s op basis van een scenarioanalyse (voorlopige) afspraken gemaakt tussen gemeenten en aanbieders, of is de afspraak gemaakt dat zorgaanbieders gezamenlijk de frictiekosten in die regio opvangen. Afsluitend worden, kijkend naar de opgave waar alle regio s voor staan om de transitie middels zachte landing te realiseren, suggesties gedaan voor onderwerpen waarvan wij denken dat die in 2014 nog nader aandacht vragen en waar de regio s mogelijk samen kunnen optrekken. Sommige regio s echter zijn al verder dan andere regio s. Niet elk onderwerp zal dan ook in gelijke mate op elke regio van toepassing zijn. Niettemin is duidelijk dat per regio een concrete vervolgagenda moet worden uitgewerkt om komend jaar de transitie en transformatie binnen de jeugdzorg mogelijk te maken. 3

4 1 INLEIDING 1.1 REGIONALE TRANSITIEARRANGEMENTEN OM CONTINUÏTEIT VAN ZORG IN 2015 TE GARANDEREN Vanaf 1 januari 2015 zijn gemeenten bestuurlijk en financieel verantwoordelijk voor alle vormen van jeugdhulp en de uitvoering van kinderbeschermings- en jeugdreclasseringsmaatregelen. De stelselwijziging in de zorg voor jeugd heeft tot doel het opvoedkundig klimaat en de eigen kracht van gezinnen, buurten, wijken, scholen e.d. te versterken, vroege signalering en interventie te bevorderen en integraliteit in hulp te verbeteren, zodat jeugdigen veilig en gezond opgroeien, beter participeren in de samenleving en overheidsmiddelen effectiever en efficiënter worden ingezet. Het Rijk, het Interprovinciaal Overleg (hierna: IPO) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (hierna: VNG) hebben in het Transitieplan Jeugd afspraken gemaakt met betrekking tot de overdracht van verantwoordelijkheden. Onderdeel daarvan zijn bepalingen omtrent het overgangsjaar 2015, waaronder de opdracht aan samenwerkende gemeenten een regionaal transitiearrangement uit te werken. Op 31 oktober hebben alle 41 regio s hun transitiearrangement ingediend bij de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd (hierna: TSJ). Een regionaal transitiearrangement is een set van afspraken tussen gemeenten, aanbieders en financiers waarmee wordt beoogd: 1. de continuïteit van zorg te garanderen, 2. de hiervoor benodigde infrastructuur te realiseren en 3. de frictiekosten als gevolg van de transitie per 1 januari 2015 te beperken. Het transitiearrangement is geen beleidsplan, maar geeft een overzicht van de afspraken die gemaakt zijn om genoemde doelstellingen te realiseren. De visie van de regio op de transformatie en transitie van de zorg voor jeugd en het inkoopbeleid hoeven dan ook enkel voor het jaar 2015 te worden opgenomen. Het document bevat geen concrete inkoop- of subsidieafspraken tussen gemeenten en aanbieders. Aan de transitiearrangementen ligt het overgangsrecht ten grondslag zoals dat in de nieuwe Jeugdwet is opgenomen. De afspraken in het transitiearrangement zijn dan ook niet vrijblijvend en moeten bestuurlijk vastgesteld worden. Wijziging van de afspraken kan alleen op basis van het wijzigen van de definitieve budgetverdeling voor 2015 welke bekend wordt in de meicirculaire 2014 dan wel op basis van toe- of afnames in het volume van de zorg. 1.2 BEHOEFTE AAN EEN VERGELIJKING VAN DE GELDERSE REGIONALE TRANSITIEARRANGEMENTEN Gemeenten werken in 41 vastgestelde regio s samen om de decentralisatie van de zorg voor jeugd vorm te geven en bovenlokale taken in gezamenlijkheid op te pakken. In de provincie Gelderland is een zevental jeugdzorgregio s gelegen, welke eind oktober 2013 allen een regionaal transitiearrangement hebben opgeleverd. 1 De provincie en de zeven regio s komen samen in een bestuurlijk platform decentralisatie jeugdzorg. Zij hebben behoefte aan een analyse van de overeenkomsten en verschillen tussen de zeven transitiearrangementen en vragen zich af tot welke leer- en vraagpunten dit leidt en of een ge- 1 Het betreft de regio s Achterhoek, Arnhem, FoodValley, Nijmegen, Noord-Veluwe, Midden-IJssel/Oost-Veluwe en Rivierenland. 4

5 meenschappelijke agenda op te stellen is. Voorliggend rapport is een uitwerking van deze vergelijking. De TSJ heeft alle 41 transitiearrangementen beoordeeld aan de hand van 18 eisen die door de bestuurspartners zijn gesteld. 2 Deze criteria hebben voor een deel betrekking op de drie genoemde doelen en voor een deel op procesmatige aspecten van het transitiearrangement. In voorliggende rapportage is ervoor gekozen de 18 criteria van de TSJ als leidraad te hanteren bij de vergelijking van de zeven arrangementen. Op deze wijze worden zowel de mate waarin afspraken zijn gemaakt over de inhoudelijke doelstellingen van het transitiearrangement als de procesmatige aspecten vergeleken. 1.3 KERNBEGRIPPEN Zoals beschreven wordt met de regionale transitiearrangementen (hierna: RTA s) beoogd continuïteit van zorg te garanderen, infrastructuur te borgen en frictiekosten te beperken. In het navolgende worden deze kernbegrippen op basis van de handreiking regionale transitiearrangementen (hierna: de Handreiking) 3 nader gedefinieerd. Continuïteit van zorg In de Jeugdwet is opgenomen dat cliënten die op 31 december 2014 in zorg zijn of daarvoor een indicatie hebben, recht hebben op continuering van hulp voor maximaal een jaar bij dezelfde aanbieder (tenzij de cliënt zelf van zorgaanbieder wil wisselen). 4 Indien de indicatie in 2015 afloopt geldt de zorgcontinuïteit voor maximaal de loopduur van de indicatie. Voor wachtlijstcliënten geldt dat zij moeten worden toegeleid naar de zorg waar zij aanspraak op hebben. Hierbij geldt echter niet dat dit bij een bestaande aanbieder moet gebeuren. Hoewel de transitiearrangementen betrekking hebben op het overgangsjaar 2015, zijn regio s vrij meerjarige afspraken te maken met zorgaanbieders. Infrastructuur van zorg Onder de infrastructuur van zorg wordt verstaan de jeugdhulpaanbieders die zorg uitvoeren in het kader van continuïteit van zorg voor de periode van een jaar en voor pleegzorg en sommige maatregelen in het jeugdstrafrecht langer. Het borgen van deze infrastructuur betekent concreet dat bestaande zorgproducten aangeboden moeten worden in het kalenderjaar 2015 voor die cliënten waar continuïteit van zorg voor geldt. Frictiekosten Frictiekosten zijn kosten die gepaard gaan met de transitie en transformatie van de jeugdzorg per 1 januari 2015 en hebben betrekking op a) wachtgelden voor personeel van instellingen (direct personeel en overhead) en b) kapitaallasten (kosten huisvesting). Kosten voor ICT/automatisering zijn niet afhankelijk van budgetwijzigingen, maar zijn gevolg van wijzigingen in registratiemethode. Daarom worden deze gezien als ombouwkosten en niet als frictiekosten. 2 Deze criteria zijn opgenomen in bijlage A. 3 Ministerie van Veiligheid en Justitie, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de VNG, Handreiking regionale transitiearrangementen jeugd, 25 juli De maximale termijn van een jaar geldt niet voor pleegzorg, voor sommige justitiële maatregelen en voor sommige door de rechter of het OM opgelegde maatregelen die door jeugdreclassering worden uitgevoerd. 5

6 1.4 LEESWIJZER Voorliggende rapportage is als volgt opgebouwd: Hoofdstuk 2 geeft een feitelijk overzicht van de belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen de transitiearrangementen van de zeven regio s in Gelderland. De arrangementen zijn vergeleken op de thema s a) continuïteit van zorg, b) infrastructuur van zorg, c) frictiekosten en d) proces. De 18 criteria van de TSJ vormden hierbij een belangrijke richtlijn. Een uitgebreid overzicht van de overeenkomsten en verschillen tussen de regio s per criterium is te vinden in bijlage B. In hoofdstuk 3 worden de transitiearrangementen gelegd naast de uitkomsten van de beoordeling en landelijke rapportage van de TSJ over de transitiearrangementen. In hoofdstuk 4 wordt een vergelijking gemaakt met een best practice, een arrangement dat ten aanzien van de diverse onderdelen van de transitiearrangementen als voorbeeld kan dienen en van waaruit suggesties meegenomen kunnen worden om in de komende periode een verdere concretiseringsslag op de arrangementen te doen. Daarbij is ervoor gekozen voor de vier thema s afzonderlijke best practices te selecteren, omdat niet op elk onderdeel hetzelfde arrangement als goed voorbeeld dient. Hoofdstuk 5 is een concluderend hoofdstuk waarin tevens suggesties worden gedaan voor een agenda voor de regio s. 6

7 2 BELANGRIJKSTE OVEREENKOMSTEN EN VERSCHILLEN RTA S Het bestuurlijk platform decentralisatie jeugdzorg heeft aangegeven behoefte te hebben aan een vergelijking van de Gelderse regionale transitiearrangementen. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen de zeven RTA s besproken. Achtereenvolgens wordt ingegaan op continuïteit van zorg (2.1), infrastructuur van zorg (2.2), frictiekosten (2.3) en procesmatige aspecten (2.4). De beoordelingscriteria van de TSJ vormen hierbij een belangrijke leidraad. 2.1 CONTINUÏTEIT VAN ZORG De regionale transitiearrangementen dienen inzicht te bieden in de wijze waarop continuïteit van zorg voor cliënten gerealiseerd wordt. Dit wordt getoetst aan de hand van de volgende criteria: Criteria met betrekking tot de continuïteit van zorg 1. Het arrangement heeft betrekking op het jaar Het arrangement heeft betrekking op cliënten die op in zorg zijn en op cliënten die op een aanspraak op zorg hebben, maar deze zorg op dat moment nog niet krijgen. 3. Het arrangement heeft betrekking op alle zorg waarvoor gemeenten vanaf 2015 verantwoordelijk zijn. 4. Het arrangement heeft betrekking op zorgaanbieders (eerste en tweede lijn jeugd- en opvoedhulp, jeugd-ggz, jeugd-lvg, uitvoerders van jeugdbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering, het AMK). 5. Het arrangement heeft betrekking op de uitvoering van maatregelen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering en de activiteiten van het AMK. 6. De afspraken over continuïteit van pleegzorg in het arrangement kennen geen maximumduur. 7. Het arrangement geeft aan hoe en bij wie de toeleidingsfuncties met ingang van 2015 zijn belegd. Krappe meerderheid van de regio s: ruimere looptijd RTA dan alleen 2015 Alle regio s hebben een transitiearrangement opgesteld dat betrekking heeft op kalenderjaar Vier van de zeven regio s hebben echter voor een ruimere looptijd van het arrangement gekozen. Zo kiest de regio Arnhem voor een looptijd van 2014 tot en met De RTA s van de regio s Nijmegen, Noord-Veluwe en Midden-IJssel/Oost-Veluwe hebben betrekking op 2014 en Van de drie regio s die niet kiezen voor meerjarige afspraken, geven twee regio s daarvoor hun beweegredenen aan. De regio Achterhoek vindt het te vroeg om zich nu vast te leggen voor de langere termijn. De regio Rivierenland merkt op dat zij niet aan de door de zorgaanbieders uitgesproken wens voor een langere looptijd kan voldoen, omdat het vanwege aanbestedingsregels juridisch niet mogelijk is budgetafspraken te maken voor een langere periode. Garanties ter waarborging van de continuïteit van zorg; wel voorbehouden De Handreiking zegt over het tweede criterium ( Het arrangement heeft betrekking op cliënten die op in zorg zijn en op cliënten die op een aanspraak op zorg hebben, maar deze zorg op dat moment nog niet krijgen ) dat gemeenten zich moeten committeren aan het beschikbaar stellen van middelen en dat de aanbieders zich moeten committeren aan het blijven aanbieden van hun zorgproducten. Concreter betekent dit dat gemeenten en zorgaanbieders afspraken moeten maken over de verwachte omvang van de jeugdzorg (aantal cliënten en producten), de beschikbare middelen, de te continueren producten en de periode waarvoor dit geldt. 7

8 Door alle regio s wordt aangegeven dat de in de arrangementen genoemde cijfers, waarop de continuïteit van zorg thans gebaseerd wordt, indicatief zijn. Zo worden voorbehouden gemaakt met het oog op de definitieve vaststelling van de macrobudgetten voor 2015, die in de meicirculaire van 2014 bekend gemaakt worden. Daarnaast worden in enkele arrangementen redenen aangegeven waarom het op dit moment niet mogelijk is tot een verdeling van de budgetten te komen op het niveau van zorgtype en instelling. In de bijlage wordt nader ingegaan op de wijze waarop de regio s hebben getracht om in enige mate inzicht te geven in de verdeling van budgetten. Belangrijk is dat in nagenoeg alle arrangementen in verschillende bewoordingen de continuïteit van de jeugdzorg wordt gegarandeerd en tevens dat dat een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van zowel gemeenten als de zorgaanbieders. Alle arrangementen hebben betrekking op alle zorg waarvoor gemeenten vanaf 2015 verantwoordelijk voor worden, dus aan het derde criterium voldoen alle arrangementen. Belegging van de verschillende zorgfuncties veelal nog onvoldoende benoemd Het vierde criterium ziet op het garanderen van de continuïteit van alle aanbieders die zorg voor jeugd leveren. Volgens de Handreiking moet daarom in het arrangement aangegeven worden hoe de diverse zorgfuncties worden uitgevoerd en waar de regio voornemens is deze functies per 2015 te beleggen. Door vier van de zeven regio s wordt dit aspect niet of nauwelijks benoemd en toegelicht. De regio s Arnhem, Nijmegen en Noord-Veluwe geven aan waar diverse zorgfuncties in de toekomst belegd worden. De regio Nijmegen heeft haar visie vertaald naar concrete afspraken over de toegang tot jeugdzorg. In dit Nijmeegs model wordt aangegeven hoe deze toegang straks georganiseerd wordt en welke principes hieraan ten grondslag liggen. Tevens wordt uitgebreid ingegaan op aparte jeugdzorg-clusters: jeugd en opvoedhulp, Bureau Jeugdzorg en AMK, jeugdbescherming en jeugdreclassering, jeugd-ggz en jeugd-lvg. Bij elk van de clusters worden de concrete afspraken in een apart kader vermeld. De maatregelen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering alsmede de activiteiten van het AMK zijn in het merendeel van de regio s nog niet uitgewerkt In drie regio s - te weten Arnhem, Nijmegen en Noord-Veluwe - zijn gevorderde stappen gemaakt in de organisatie van de maatregelen voor jeugdbescherming (JB) en jeugdreclassering (JR). Zo zijn in deze regio s afspraken gemaakt over welke zorgaanbieders deze taken gaan uitvoeren. In de overige Gelderse transitiearrangementen worden geen concrete afspraken genoemd over de JB- en JR-taken. De regio Midden-IJssel/Oost-Veluwe geeft wel aan dat deze regio besloten heeft prioriteit te geven aan jeugdbescherming en -reclassering. De regio is met aanbieders in gesprek en daaruit volgende afspraken zullen worden uitgewerkt in de regionale beleidsnotitie. In geen van de arrangementen worden concrete afspraken genoemd met betrekking tot continuering van de activiteiten van het AMK. Dit hangt wellicht samen met het feit dat er momenteel een onderzoek loopt naar de positionering van het AMK in relatie tot het Steunpunt Heuselijk Geweld en mogelijke scenario s daarbinnen. De resultaten hiervan worden eind 2013 verwacht en uiterlijk op 1 juli 2014 zullen hierover bestuurlijke keuzes worden gemaakt door de gemeenten. Het merendeel van de regio s brengt deze ontwikkeling in hun arrangementen ter sprake. In de arrangementen van de regio s FoodValley en Rivierenland wordt niets opgemerkt over hoe continuering van activiteiten van het AMK gewaarborgd wordt. 8

9 Uitzonderingspositie pleegzorg is duidelijk; in enkele regio s reeds nadere afspraken In alle RTA s is opgenomen dat de continuïteit van de pleegzorg niet aan een maximumduur gebonden is. Een aantal regio s heeft reeds nadere afspraken gemaakt: - Arnhem: de pleegzorg zal tot en met 2016 zal worden uitgevoerd door de huidige zorgaanbieders. In het geval een indicatie doorloopt tot na 2016, zal voor 1 oktober een besluit worden genomen over de wijze van voortzetting na 31 december Nijmegen: afspraken over welke partij gaat investeren in netwerkplaatsing en de duurzaamheid daarvan. - Noord-Veluwe: de regio zal in 2014 met de zorgaanbieders bekijken op welke wijze begeleiding van het pleegkind en de pleegouders kan worden gecontinueerd, voor 2015 en verder uitgaande van het woonplaatsbeginsel en de dan bestaande situatie. Nog weinig concrete afspraken over de toeleiding van zorg per 2015 Alleen de regio s Nijmegen en Noord-Veluwe hebben in hun RTA concrete afspraken met zorgaanbieders opgenomen over de toeleiding naar zorg. In de regio Nijmegen wordt de beslissingsbevoegdheid over de toegang tot ondersteuning en voorzieningen gemandateerd naar de lokale toegangspoort, zijnde het sociaal wijkteam en regieteam in Nijmegen, CJG s en/of sociale teams in de regiogemeenten, school en huisarts. Iedere gemeente stelt een aangepaste Wmo verordening vast waarin de nieuwe functies worden geïntegreerd (AWBZ en jeugd). Lichte hulp wil de regio zo veel als mogelijk zonder beschikking (indicatie) inzetten. De lokale toegangspoorten kunnen experts inschakelen via een hulplijn waarin voor alle doelgroepen specialistische expertise beschikbaar is. In de regionale visie is aangegeven dat voor complexere zorg een uitgebreidere toets noodzakelijk zal blijven. Daarnaast gaat de regio Nijmegen werken met een regionaal coördinatiepunt. In de regio Noord-Veluwe zal gewerkt worden met basisteams jeugd- en gezinswerkers. Het basisteam kan gebruik maken van een specialistisch schakelpunt, wat regionaal wordt georganiseerd. In de RTA s van de overige regio s wordt in de regel niet meer genoemd dan dat de toeleiding zal worden geïntegreerd in de lokale infrastructuur. - Achterhoek: per 2014 wordt voorgesorteerd op de toeleiding van wachtlijstcliënten. Zo wordt de indicatiestelling per 1 september 2014 uitgevoerd onder regie of in samenwerking met de lokale infrastructuur van gemeenten. De uitvoering van JB en JR wordt belegd bij het huidige bureau jeugdzorg en mogelijk geldt dit ook voor de spoedzorg en zorgmeldingen. - Arnhem: uiterlijk op 1 juli 2014 wordt over het regionaal sturingsmodel besloten. Tevens zal dan besloten worden over het beleggen van de informatie- en adviestaken. - FoodValley: de invulling van de werkwijze voor toeleiding door gemeenten wordt in hun lokale beleidskaders uitgewerkt en voor zover aanvullend nodig in een regionaal beleidskader. Deze beleidskaders zullen in het najaar van 2013 worden opgesteld. - Midden-IJssel/Oost-Veluwe: de pilot CJG4kracht legt een goede basis voor de doorontwikkeling van de toeleidingsfunctie. Dit wordt opgenomen in de regionale beleidsnotitie. - Rivierenland: lokale gebiedsteams zullen op 1 september 2014 operationeel zijn. Vanaf dat moment moet indicatiestelling in samenwerking met de lokale gebiedsteams plaatsvinden. Uit hetgeen de arrangementen vermelden over de organisatie van de toeleiding van de jeugdzorg blijkt dat het merendeel van de regio s aangeeft dat de besluitvorming hierover nog moet plaatsvinden. Bij de regio s is dus in beeld dat de toeleidingsfuncties een belangrijke stap zijn in het realiseren van de transitie. Tegelijkertijd gaat de tijd steeds meer dringen om de vertaalslag te maken van een visie op toeleidingsfuncties naar concrete afspraken hierover. 9

10 Samenvattend overzicht van de belangrijkste overeenkomsten en verschillen met betrekking tot de continuïteit van zorg Belangrijkste overeenkomsten met betrekking tot de continuïteit van zorg - Geen van de arrangementen bevat concrete afspraken met betrekking tot de continuering van de activiteiten van het AMK, omdat er gewacht wordt op de resultaten van een onderzoek daarover. - De aparte positie die pleegzorg inneemt in de transitie van de jeugdzorg is voor alle regio s duidelijk. - Het merendeel van de regio s geeft aan dat besluitvorming over de toeleiding nog moet plaatsvinden. Belangrijkste verschillen met betrekking tot de continuïteit van zorg - Sommige regio s kiezen ervoor om de looptijd van het arrangement te beperken tot kalenderjaar 2015, terwijl andere regio s juist kiezen voor een langere looptijd van twee of zelfs drie jaar. - Enkele regio s geven nog weinig inzicht in de huidige en toekomstige belegging van de zorgfuncties. - Sommige regio s hebben afspraken gemaakt over de belegging van jeugdbescherming en jeugdreclassering, terwijl de arrangementen van andere regio s hier geen afspraken over bevatten. 2.2 INFRASTRUCTUUR De regionale transitiearrangementen dienen inzicht te bieden in de wijze waarop gemeenten de zorginfrastructuur inrichten en borgen. Dit wordt getoetst aan de hand van de volgende criteria: Criteria met betrekking tot de zorginfrastructuur 8. Het arrangement geeft aan of bestaande aanbieders de zorg aan zittende cliënten in 2015 met de voorgenomen budgetten van gemeenten zullen continueren. 9. Het arrangement geeft aan hoe gemeenten de zorgcontinuïteit van wachtlijstcliënten garanderen. 10. Het arrangement geeft aan welk budget gemeenten in 2015 voornemens zijn aan te wenden per aanbieder, per type zorg en voor hoeveel jeugdigen en trajecten. Continuering zorg zittende cliënten benoemd, maar nog niet door alle regio s uitgewerkt De continuïteit van zorg voor zittende cliënten wordt in alle RTA s gegarandeerd. De regio s met een transitiearrangement waarin de continuïteit van zorg voor zittende cliënten ook daadwerkelijk geconcretiseerd wordt, zijn de regio s Arnhem, Nijmegen en Noord-Veluwe. Aanbieders in de laatste twee regio s garanderen de zorgcontinuïteit rechtstreeks in het transitiearrangement (Nijmegen) of via een ondertekening van het arrangement (Noord-Veluwe). Regio Arnhem doet dit door het arrangement te laten gelden voor de periode : dit betekent een belangrijke mate van financiële zekerheid voor de aanbieders, waarmee zij in staat zijn de zorgproducten voor bestaande cliënten te continueren in De regio s Achterhoek, FoodValley, Midden-IJssel/Oost-Veluwe en Rivierenland benoemen het thema, maar geven aan dat dit nog nader uitgewerkt dient te worden. Continuering zorg voor wachtlijstcliënten benoemd, maar slechts deels uitgewerkt De garantie van continuïteit van zorg voor wachtlijstcliënten is door alle regio s benoemd. Twee regio s, Arnhem en Noord-Veluwe, hebben aangegeven dat huidige aanbieders de zorg voor wachtlijstcliënten garanderen en hebben dit tevens uitgewerkt. In het arrangement van Noord- Veluwe wordt aangegeven dat dit mogelijk is, omdat de bij het transitiearrangement betrokken zorgaanbieders de garantie geven dat in % nieuwe klanten kunnen worden opgenomen (voor het justitiële kader is het streven niet meer dan 5% toename van nieuwe klanten te realiseren). 10

11 De regio Arnhem legt uit dat de gemeenten voor een voldoende toegeruste infrastructuur zorgen waarbij in overleg met de cliënt gekeken wordt naar alternatieve oplossingen. De zorgaanbieders en BJz en het CIZ spannen zich in om de trend van dalende wachtlijsten voort te zetten en te voorkomen dat richting 1 januari 2015 nieuwe wachtlijsten gaan ontstaan. De regio s Nijmegen en Rivierenland geven aan de zorgcontinuïteit van wachtlijstcliënten te willen realiseren door huidige aanbieders, maar moeten dit nog nader uitwerken. Drie regio s (Achterhoek, FoodValley en Midden-IJssel/Oost-Veluwe) spreken in hun arrangement niet over huidige of nieuwe aanbieders die de continuïteit van zorg voor wachtlijstcliënten moeten gaan garanderen. Financiële onzekerheid maakt een budgetverdeling lastig Alle regio s geven aan dat de definitieve budgetverdeling pas inzichtelijk kan worden gemaakt na de meicirculaire van Ook is het lastig op dit moment een verdeling te maken naar aanbieder, zorgtype en het aantal jeugdigen of trajecten. Enerzijds omdat financiële gegevens ontbreken, anderzijds omdat er weinig ruimte bestond een nauwkeurige uitvraag naar cijfers te doen bij zorginstellingen. Desondanks is er door de regio s, tot op verschillende hoogte, nagedacht over het toekomstige budget (met name de regio s Nijmegen en Noord-Veluwe vallen hier op). Tevens hebben bijna alle regio s de budgetgarantie helder (variërend tussen 70% en 85%) en hebben ze inzichtelijk gemaakt welke kortingen gelden voor het toekomstige budget in 2015 (o.a. Rijkskorting en korting voor bedrijfsvoering gemeenten). Samenvattend overzicht van de belangrijkste overeenkomsten en verschillen met betrekking tot de zorginfrastructuur Belangrijkste overeenkomsten met betrekking tot de zorginfrastructuur - Alle regio s geven aan dat de definitieve budgetverdeling pas inzichtelijk kan worden gemaakt na de meicirculaire van Bijna alle regio s hebben waar mogelijk de budgetgarantie getracht inzichtelijk te maken, inclusief de kortingen die gelden voor het toekomstige budget in Belangrijkste verschillen met betrekking tot de zorginfrastructuur - De continuïteit van zorg voor zittende cliënten wordt maar door enkele regio s uitgewerkt (de regio s Arnhem, Nijmegen en Noord-Veluwe). - Hoewel de kwestie garantie van de continuïteit van zorg voor wachtlijstcliënten door alle regio s is benoemd, hebben maar twee regio s (Arnhem en Noord-Veluwe) hierin een keuze gemaakt en deze keuze ook onderbouwd (garandering door huidige aanbieders). - De regio Noord-Veluwe voldoet als enige aan het budget-criterium. Op basis van de berekening van Cebeon/CBS heeft de regio voor elke gemeente een budget opgesteld, waarbij voor elke gemeente tevens het budget per cliënt per zorgvorm gegeven is. 11

12 2.3 FRICTIEKOSTEN De regionale transitiearrangementen dienen inzicht te bieden in de wijze waarop getracht wordt frictiekosten te beperken. Dit wordt getoetst aan de hand van de volgende criteria: Criteria met betrekking tot de frictiekosten 11. Het arrangement bevat een inventarisatie van de frictiekosten per aanbieder. 12. Het arrangement bevat een onderbouwing van de frictiekosten per aanbieder op basis van de door de gemeenten aangegeven plannen over zorginkoop per Uit het arrangement blijkt op welke wijze en in hoeverre de frictiekosten worden beperkt. Onduidelijkheid over budgetten belangrijkste reden voor gebrek aan inzicht in frictiekosten Met betrekking tot de frictiekosten bestaan veel overeenkomsten tussen de Gelderse transitiearrangementen. Geen van de arrangementen geeft een inventarisatie van de frictiekosten per aanbieder. Aangegeven wordt dat aanbieders op dit moment nog niet in staat zijn frictiekosten in beeld te brengen. Het feit dat er nog geen concreet zicht is op de verdeling van budgetten naar zorgtype en instellingsniveau en de afhankelijkheid van de budgetverdeling in andere regio s waar de aanbieder actief is zijn hier belangrijke redenen voor (Achterhoek, Arnhem, FoodValley en Rivierenland). In het Nijmeegse arrangement wordt onduidelijkheid over de grondslagen waarover de frictiekosten worden berekend als argument benoemd. De concrete verdeling van budgetten vindt plaats op basis van de meicirculaire 2014, wat betekent dat de meeste regio s aangeven medio juni/juli 2014 duidelijkheid aan zorgaanbieders zullen geven. De regio s Achterhoek en Nijmegen geven op dit moment al wel aan de aanname te hanteren dat een omzetdaling een evenredig procentueel gevolg heeft voor het personeelsbestand en de huisvestingsbehoefte. Wel maatregelen om frictiekosten te beperken, maar (nog) geen inzicht in wat dit oplevert In vrijwel alle transitiearrangementen wordt aangegeven dat frictiekosten een verantwoordelijkheid zijn van instellingen zelf. De regio Noord-Veluwe benadert frictiekosten als maatschappelijke kosten die hoe dan ook in de zorgkosten terug zullen komen en daarom zo beperkt mogelijk gehouden moeten worden. Geen van de arrangementen biedt op dit moment een concreet inzicht in de mate waarin frictiekosten worden beperkt, wat mede verklaarbaar is door het feit dat frictiekosten nog niet inzichtelijk zijn. Gemeenten willen instellingen wel ondersteunen (zij het niet financieel) bij het vinden van oplossingsrichtingen om de frictiekosten te beperken. Daartoe heeft een aantal regio s de volgende maatregelen op het oog: - Het instellen en faciliteren van een webbased mobiliteitspool voor personeel; - Het organiseren van een coöperatie of samenwerkingsvorm van zorgaanbieders om af te stemmen over gezamenlijk aanbod en mobiliteit personeel; - Het investeren in innovatie, waarbij personeel in nieuwe projecten kan worden ingezet; - Het gezamenlijk optrekken, als gemeenten in de regio, alsmede in het geven van een boodschap richting het rijk. Een aantal oplossingsrichtingen waar regio s zich mee onderscheiden zijn de volgende: - Het maken van meerjarige afspraken in het transitiearrangement (2014 t/m 2016), wat de beperking van frictiekosten naar verwachting positief zal beïnvloeden (Arnhem). 12

13 - Het verkennen van de mogelijkheden voor samenwerking tussen instellingen op het gebied van huur/verkoop/gebruik van gebouwen (Nijmegen). - Het meedenken over de overdracht van kennis en kunde naar het voorveld (Nijmegen) en onderbrengen van personeel in lokale basisteams (Noord-Veluwe). Samenvattend overzicht van de belangrijkste overeenkomsten en verschillen met betrekking tot de frictiekosten Belangrijkste overeenkomsten met betrekking tot de frictiekosten - Geen van de arrangementen geeft een inventarisatie van frictiekosten per aanbieder, met name doordat aanbieders nog geen zicht hebben op verdeling van budgetten naar zorgtype en instellingsniveau. - Aantal frictiekosten beperkende maatregelen worden door meerdere regio s benoemd, zoals een webbased mobiliteitspool voor personeel of het organiseren van een coöperatie van aanbieders. Belangrijkste verschillen met betrekking tot de frictiekosten - Arnhem kiest in het RTA voor meerjarige afspraken, mede om frictiekosten te beperken - Nijmegen verkent samenwerking tussen aanbieders m.b.t. huur/verkoop/gebruik panden - Nijmegen en Noord-Veluwe zijn voornemens personeel over te dragen naar het voorveld/basisteams. 2.4 PROCESMATIGE ASPECTEN Een goed doorlopen proces waarin in gezamenlijkheid gezocht is naar concrete stappen voor het realiseren van de transitie is cruciaal voor een gedragen regionaal transitiearrangement. De TSJ heeft dit getoetst aan de hand van de volgende criteria: Criteria met betrekking tot het proces 14. Het arrangement is opgesteld na goed overleg met de huidige financiers en de relevante aanbieders. 15. Het arrangement is opgesteld door de samenwerkende gemeenten in een regio. 16. Het arrangement stemt overeen met de indeling die aan de VNG is aangereikt. 17. Het arrangement is op bestuurlijk niveau in de regio vastgesteld. 18. Het arrangement is uiterlijk 31 oktober 2013 door de TSJ ontvangen. Gevarieerd beeld over dialoog met relevante partijen Alle regio s voldoen in meer of mindere mate aan het procesmatige criterium dat het arrangement is opgesteld na goed overleg met de huidige financiers en de relevante aanbieders. Uit de feitelijke vergelijking van de RTA s komt een gevarieerd beeld naar voren wat betreft dit criterium. Bij de regio s Achterhoek en Midden-IJssel/Oost-Veluwe moeten bepaalde gesprekken nog plaatsvinden, zoals met zorgkantoren en zorgverzekeraars. De meeste regio s hebben inmiddels wel overleg gehad met de relevante gesprekspartners. De regio Noord-Veluwe geeft aan dat ze ervoor gekozen heeft om alle aanbieders in deze gesprekken te betrekken, zowel de grote als de kleine. De regio Nijmegen laat daarentegen weten - op advies van de VNG - ervoor gekozen te hebben om alleen met de grote instellingen de gesprekken aan te gaan en één vertegenwoordiger uit te nodigen voor de vrijgevestigde eerste en tweedelijns praktijken voor jeugd GGz als groep. Daarbij is die regio er van uitgegaan dat de kleine instellingen zich laten vertegenwoordigen door de grote instellingen. De meeste RTA s bevatten geen informatie over hoe de overleggen door partijen is ervaren. Slechts in enkele arrangementen wordt opgemerkt dat het arrangement is opgesteld na goed en 13

14 constructief overleg. Aan enkele arrangementen zijn brieven toegevoegd van aanbieders, waarin zij reageren op gesprekken en (concept-)rta s, waarin zorgpunten, uitdagingen en risico s worden benoemd. Vormvereisten zijn in orde Aan de vereisten dat het arrangement opgesteld moet zijn door de samenwerkende gemeenten in de regio, dat het op bestuurlijk niveau in de regio moet zijn vastgesteld en dat het uiterlijk 31 oktober door de TSJ moet zijn ontvangen, wordt door alle Gelderse regio s voldaan. Tevens is voldaan aan het criterium dat het arrangement overeenstemt met de indeling zoals deze in de Handreiking is voorgesteld. Hoewel hier per arrangement wel op af te dingen valt, zijn de onderdelen uit de voorgestelde indeling in de regel wel terug te vinden in de arrangementen. Samenvattend overzicht van de belangrijkste overeenkomsten en verschillen met betrekking tot het proces Belangrijkste overeenkomsten met betrekking tot het proces - Alle regio s hebben geïnvesteerd in het aangaan van de dialoog met de huidige financiers en de relevante partijen. - De vormvereisten zijn in orde. Belangrijkste verschillen met betrekking tot het proces - In sommige regio s zijn alle relevante partijen uitgenodigd, in andere regio s hebben bijvoorbeeld kleinere zorgaanbieders zich moeten laten vertegenwoordigen. - Niet in alle arrangementen wordt opgemerkt hoe het overleg door de betrokken partijen is ervaren. - In een paar regio s moeten nog gesprekken plaatsvinden met enkele relevante partijen, zoals zorgkantoren en zorgverzekeraars. 14

15 3 ANALYSE VAN BEOORDELING DOOR TRANSITIECOMMISSIE Op 26 april 2013 hebben de bestuurspartners afgesproken dat de regio s in het kader van de decentralisatie van de zorg voor jeugd regionale transitiearrangementen moeten opstellen, welke uiterlijk 31 oktober jl. gereed moesten zijn. De betrokken staatssecretarissen hebben de TSJ vervolgens gevraagd de RTA s te beoordelen aan de hand van 18 eisen die door de bestuurspartners aan de RTA s zijn gesteld. Afgelopen weken heeft de TSJ gesprekken gevoerd met de regio s en de transitiearrangementen beoordeeld. De TSJ heeft zich bij haar kwalificatie van de arrangementen gericht op de potentie van regio s om de doelstellingen van de RTA s tijdig te realiseren, waarbij het maken van concrete afspraken tussen gemeenten en aanbieders centraal stond. Op 12 november jl. heeft de TSJ een integrale eindrapportage gepubliceerd. In deze rapportage onderscheidt zij de regio s in drie categorieën, te weten: 1. Regio s die óf al met aanbieders afspraken hebben gemaakt over zorgcontinuïteit en behoud van zorginfrastructuur óf met helderheid over het beschikbare budget snel tot afspraken kunnen komen; 2. Regio s die met extra maatregelen, processtappen en voorbereidende werkzaamheden nog tijdig deze afspraken kunnen realiseren; en 3. Regio s waar de TSJ niet verwacht dat onder andere met helderheid over het beschikbare budget voor 2014 tijdig afspraken met aanbieders gemaakt kunnen worden. De TSJ heeft de transitiearrangementen van de Gelderse regio s als volgt beoordeeld: Regio Categorie Toelichting Noord-Veluwe 1 - Percentage voor budgetgaranties aan aanbieders - Opgesteld in nauwe samenspraak met aanbieders - Snel mogelijk tot concrete afspraken te komen Nijmegen 1 - Samenwerking met aanbieders reeds gaande en constructief - Basisbudgetgarantie van 80% met differentiatie en innovatiebudget Arnhem 1 - Goed samenspel tussen gemeenten en aanbieders - Meerjarige afspraken Achterhoek 2 - Basisbudgetgarantie van 80%, voor 1 jaar. - Zorgen over zekerheid die afspraken bieden en concretisering ervan FoodValley 2 - Basisbudgetgarantie van 70% per sector - Zorgen over gebrek aan concretisering en operationalisering Midden-IJssel/ Oost-Veluwe 2 - Weinig concrete afspraken - Wel een gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid Rivierenland 2 - Nadruk ligt op vernieuwing d.m.v. openbare aanbesteding - Participatie van aanbieders bij concretisering van de aanpak Een van de centrale conclusies van de TSJ is dat onduidelijkheid over de macrobudgetten ertoe leidt dat veel gemeenten nog geen afspraken kunnen maken met zorgaanbieders. Bij zorgaanbieders leidt dit tot onzekerheid, wat enerzijds de continuïteit van zorg en zorginfrastructuur in het geding kan brengen en het inschatten van frictiekosten bovendien lastig maakt. Deze conclusie vinden wij voor de Gelderse regio s zeer herkenbaar. In het navolgende bespreken we voor de diverse aspecten van de transitiearrangementen (continuïteit, infrastructuur, frictiekosten en proces) welke elementen in de beoordeling van de transitie- 15

16 commissie opvallen of waar wij tot een andere inschatting komen. Het is daarbij belangrijk om te vermelden dat wij geen kennis hebben van de achterliggende motivatie van de TSJ bij het geven van een oordeel over de criteria. Daarnaast kunnen we in veel gevallen het eindoordeel van de commissie voor een specifiek criterium volgen, maar zouden we, op basis van de toelichting die in de Handreiking wordt gegeven over de criteria, soms tot een andere kwalificatie komen. In niet alle gevallen begrijpen wij op basis van de bij ons bekende informatie waarom de TSJ tot een bepaalde beoordeling is gekomen. Ook al omdat de TSJ in enkele gevallen dezelfde situaties soms anders beoordeelt, of verschillende situaties gelijk beoordeelt. De wisselende samenstelling van de TSJ, interpretaties en een hoge tijdsdruk zijn hier mogelijk de oorzaak van. Daarnaast speelt ongetwijfeld mee dat de TSJ geoordeeld heeft op basis van zowel de RTA s als de aanvullende informatie uit de gevoerde gesprekken. Wij hebben ons in dit onderzoek moeten beperken tot de RTA s. 3.1 CONTINUÏTEIT VAN ZORG GARANDEREN De transitiecommissie heeft voor haar beoordeling van de regionale transitiearrangementen een zevental criteria gehanteerd die te maken hebben met het garanderen van de continuïteit van zorg. In het algemeen kunnen wij ons vinden in de beoordeling van de TSJ. Bij enkele criteria wijkt ons beeld af van die van de transitiecommissie. Het betreft de volgende criteria. Het arrangement heeft betrekking op zorgaanbieders (eerste en tweede lijn jeugd- en opvoedhulp, jeugd-ggz, jeugd-lvg, uitvoerders van JB en JR en het AMK) De TSJ is van mening dat, op de regio FoodValley na, alle arrangementen aan dit criterium voldoen. Op basis van de transitiearrangementen schatten wij echter in dat - naast de regio FoodValley - dit niet het geval is bij de regio s Achterhoek en Midden-IJssel/Oost-Veluwe. Naar onze waarneming is in deze arrangementen beperkt aangegeven hoe de verschillende zorgfuncties worden uitgevoerd en waar de regio voornemens is deze functies met ingang van 2015 te beleggen. Het arrangement heeft betrekking op de uitvoering van maatregelen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering en de activiteiten van het AMK Ten aanzien van de arrangementen van alle Gelderse regio s is door de TSJ op dit punt geoordeeld dat drie van de zeven arrangementen niet aan dit criterium voldoen. Naast de regio s Achterhoek, FoodValley, Midden-IJssel/Oost-Veluwe zou naar onze mening ook de regio Rivierenland aan deze regio s moeten worden toegevoegd. Ten aanzien van de afstemming en inbedding van jeugdbescherming en jeugdreclassering bevat de werkagenda van deze regio slechts de afspraak dat hierover nadere afspraken gemaakt gaan worden met BJz en betrokken zorgaanbieders. Over de belegging van AMK-activiteiten is niets vermeld. 3.2 ZORGINFRASTRUCTUUR WAARBORGEN Voor de beoordeling van de regionale transitiearrangementen op het onderwerp zorginfrastructuur is een drietal criteria gehanteerd. Over het algemeen komt de beoordeling van de transitiecommissie overeen met het beeld dat wij van de arrangementen hebben. Rondom enkele criteria wijkt ons beeld af van het oordeel van de transitiecommissie. Het arrangement geeft aan of bestaande aanbieders de zorg aan zittende cliënten in 2015 met de voorgenomen budgetten van gemeenten zullen continueren De transitiecommissie is van mening dat de regio Nijmegen in haar arrangement niet heeft aangegeven of bestaande aanbieders de zorg aan zittende cliënten in 2015 met de voorgenomen budgetten zullen continueren. Echter de aanbieders garanderen in het transitiearrangement de zorg 16

17 aan cliënten die in 2014 of eerder zijn ingestroomd en die in 2015 nog ondersteuning, hulp of behandeling behoeven. Tevens garanderen de aanbieders dat de basiszorginfrastructuur behouden kan worden met inachtneming van de transformatiedoelen. Het arrangement geeft aan hoe zorgcontinuïteit van wachtlijstcliënten gerealiseerd wordt De regio Nijmegen zou volgens het oordeel van de transitiecommissie niet hebben aangegeven hoe gemeenten de zorgcontinuïteit van wachtlijstcliënten realiseert. In het arrangement van de regio Nijmegen valt echter te lezen dat de zorg voor wachtlijstcliënten gegarandeerd wordt door de huidige aanbieders. Hierbij zetten zij in op het onderling inzetten van elkaars expertise en het opvangen van elkaars wachtlijsten. Daarnaast zou het arrangement van de regio Arnhem niet voldoen aan het criteria rondom de wachtlijstcliënten. Het transitiearrangement van deze regio echter geeft aan dat huidige aanbieders ook de zorg voor nieuwe cliënten op zich gaan nemen. Voorwaarde is wel dat zorgaanbieders zich verbinden en actief invulling geven aan de transformatie van de jeugdzorg, door bijvoorbeeld te participeren in lokale jeugdteams. 3.3 FRICTIEKOSTEN BEPERKEN De transitiecommissie heeft drie frictiekosten gerelateerde criteria opgenomen in haar beoordeling van de transitiearrangementen. Wij kunnen ons vinden in de beoordeling van de TSJ dat de Gelderse regio s aan geen van deze criteria voldoen. We benoemen de meest opvallende elementen en de aspecten waar wij tot een ander beeld komen dan de TSJ. Het arrangement bevat een inventarisatie van de frictiekosten per aanbieder, welke zijn onderbouwd o.b.v. de door gemeenten aangegeven plannen over zorginkoop per Deze criteria zijn in zes arrangementen geadresseerd; alleen in het arrangement van de regio Noord-Veluwe wordt niet gesproken over een inventarisatie van frictiekosten per aanbieder. Geen van de regio s geeft een inventarisatie van frictiekosten. De regio Nijmegen geeft wel aan dat zij instellingen gevraagd heeft inzicht te verschaffen in de frictiekosten. De opbrengsten hiervan waren dusdanig incompleet en divers dat dit nog niet tot een indicatie van frictiekosten heeft geleid. Uit het arrangement blijkt op welke wijze en in hoeverre de frictiekosten worden beperkt Elk arrangement adresseert het criterium en benoemt (met uitzondering van FoodValley en Midden-IJssel/Oost-Veluwe) maatregelen waarmee de frictiekosten beperkt moeten worden. Geen enkele regio geeft echter een indicatie van de mate waarin frictiekosten beperkt worden. De TSJ beoordeelt het arrangement van Nijmegen op dit criterium als enige voldoende. Deze regio heeft een aantal concrete maatregelen benoemd en aangegeven daarop samen met de instellingen te zullen sturen. Op basis van de ons beschikbare informatie kunnen wij niet goed plaatsen waarom deze regio wel en andere regio s niet als voldoende worden beoordeeld. Er zijn meerdere regio s die met vergelijkbare maatregelen komen. Ook hebben de regio s Arnhem en Noord-Veluwe respectievelijk gekozen voor meerjarige afspraken en concrete maatregelen met betrekking tot het overplaatsen van personeel. 3.4 PROCESMATIGE ASPECTEN Voor de beoordeling van de procesmatige aspecten rondom het opstellen van de regionale transitiearrangementen, is door de transitiecommissie een vijftal criteria geformuleerd. Op alle punten gaan wij mee in het oordeel van de commissie over deze criteria, zij het dat wat betreft de criteria betreffende goed overleg en overeenstemming met de voorgestelde indeling op basis van de ons beschikbare informatie interpretatieverschillen mogelijk zijn. 17

18 4 BEST PRACTICES EN SUGGESTIES UIT ANDERE REGIO S In vorige hoofdstukken zijn de Gelderse transitiearrangementen met elkaar vergeleken en naast de beoordelingscriteria van de transitiecommissie gelegd. Naast de zeven Gelderse regio s zijn er nog 34 andere jeugdzorgregio s die elk een transitiearrangement hebben opgeleverd. In dit hoofdstuk worden voor de diverse onderdelen (continuïteit van zorg, infrastructuur, frictiekosten en proces) op basis van een aantal transitiearrangementen uit andere regio s best practices en suggesties gedaan voor de Gelderse transitiearrangementen. 4.1 CONTINUÏTEIT VAN ZORG GARANDEREN Haaglanden en Rijnmond: meerjarige afspraken Door sommige regio s is bewust gekozen voor afspraken voor meerdere jaren. Zo willen de gemeenten in de regio Haaglanden met jeugdhulpaanbieders op basis van zakelijk partnerschap een meerjarenafspraak aan gaan over de periode Dit partnerschap wordt voorbereid in In de regio Rijnmond is een afweging gemaakt tussen meerjarenafspraken enerzijds en flexibiliteit anderzijds. Dit heet ertoe geresulteerd dat meerjarenafspraken gekoppeld zijn aan afspraken voor vernieuwing van het zorgaanbod. Verlenging van het arrangement van de regio Rijnmond is afhankelijk gemaakt van een evaluatie die voor 1 april 2016 (2e jaar) zal plaatsvinden. Gemeenten en instellingen werken voor 1 april 2014 toetsingscriteria (voor alle aspecten van de transformatie) voor deze evaluatie uit. De toetsing wordt zowel op regionaal als lokaal niveau uitgevoerd. De lokale evaluatie en het daarover gevoerde gesprek zijn beslissend voor de verlenging van de inkoop van de lokale/binnenwijkse zorg door individuele gemeenten. Over verlenging van de gezamenlijk in te kopen zorg wordt in regionaal verband besloten. Haaglanden: financiële doorvertaling op basis van de uitvraag en de meicirculaire 2013 De regio Haaglanden heeft, voor zover mogelijk, de financiële budgetten uitgebreid in kaart gebracht. Het transitiearrangement van deze regio bevat een overzicht van de macrobudgetten en een doorvertaling naar instellingsbudgetten en naar budgetten per zorgvorm. Overigens zijn bij deze doorvertaling begrijpelijkerwijs wel enkele voorbehouden gemaakt. Zuid-Holland-Zuid en Rijnmond: doorvertaling van visie op jeugdhulp In veel regionale transitiearrangementen zijn uitgangspunten en visies terug te vinden over hoe de betreffende regio s de jeugdhulp vanaf 2015 willen gaan vormgeven. Een volgende stap is een concrete vertaling hiervan in een ontwerp van het regionale en lokale jeugdzorgstelsel. In het regionale transitiearrangement van de regio Zuid-Holland-Zuid is deze doorvertaling helder uitgewerkt. Op hoofdlijnen bestaat het ontwerp allereerst uit een fundament van een lokaal opgroei- en opvoedklimaat en collectieve basisvoorzieningen. Op dat fundament werkt een gebiedsgebonden generalistisch jeugdteam (al dan niet als onderdeel van een breder sociaal gebiedsteam) van professionals dat hulpvragen beantwoordt die ingewikkeld en complex zijn. Wanneer een vraag te complex is voor het jeugdteam, is multidisciplinaire consultatie en diagnostiek beschikbaar en kunnen specialistische interventies worden ingezet. Gedwongen hulpverlening is apart georganiseerd, maar staat altijd in verbinding met het jeugdteam. Zowel bij specialistische interventies als gedwongen hulpverlening en crisishulp is het uitgangspunt dat snel kan worden opgeschaald, maar ook dat er wordt afgeschaald zodra het jeugdteam het weer kan overnemen. 18