Beleidsprioriteiten MVO 2009

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Beleidsprioriteiten MVO 2009"

Transcriptie

1 Behoort bij punt 5 van de agenda van de 235 ste vergadering van het bestuur d.d. 27 november 2008 Beleidsprioriteiten MVO 2009 Inhoud Inleiding...2 Samenvatting...3 Bijlage: Gedetailleerd overzicht beleidsprioriteiten per aandachtsgebied Duurzaamheid Handelspolitiek en Biotechnologie Marktonderzoek en Statistiek Kwaliteit en Voedselveiligheid Voeding en Gezondheid Dierlijke vetten en Veterinaire aangelegenheden Arbeid...26

2

3 Inleiding De beleidsprioriteiten van MVO voor 2009 komen voort uit de Toekomstverkenning Daarbij is rekening gehouden met actuele ontwikkelingen in de markt en op politiek niveau, de ervaringen met onze eigen activiteiten en terugkoppeling en bijdrage vanuit onze sector. De beleidsprioriteiten zijn opgesteld met inachtneming van de kerntaken: Zelfregulering door het betrokken bedrijfsleven Serviceverlening en informatievoorziening aan de bedrijven in de sector Belangenbehartiging Informatievoorziening aan externe stakeholders Voorlichting Marktonderzoek en Statistiek MVO wil jaarlijks extra aandacht besteden aan een beperkt aantal kerntaken c.q. beleidsprioriteiten. Voor 2009 zijn dat het uitrollen van de verbeterde serviceverlening en informatievoorziening (website, nieuwsbrieven), het verder vormgeven van de duurzame ontwikkeling binnen onze sector en het prominent op de Europese agenda houden van de GMO-problematiek. Ter versterking van onze afstemming met de MVO-achterban zal na onze positieve ervaringen in 2008 regulier overleg (ad-hoc werkgroepen) worden georganiseerd over duurzaamheid, marktonderzoek & statistiek en sociale aangelegenheden. Naast de in dit document genoemde beleidsprioriteiten zal MVO ook in 2009 actief blijven inspelen op actuele ontwikkelingen. Waar nodig zullen ad hoc-bijeenkomsten worden georganiseerd om op specifieke onderwerpen met relevante partijen van gedachte te kunnen wisselen. Frans Claassen Secretaris / Directeur Rijswijk, 20 november

4

5 Samenvatting De beleidsprioriteiten voor 2009 zijn per aandachtsgebied ingevuld. Een gedetailleerde uitwerking van de prioriteiten is terug te vinden in de bijlage. 1. Duurzaamheid Binnen het beleidsthema duurzaamheid zet MVO zich in op de volgende prioriteiten: duurzame grondstoffenvoorziening, duurzame bedrijfsvoering en biobrandstoffen. In 2009 zal MVO nader invulling geven aan de in 2008 gestarte Werkgroep Duurzaamheid waarbinnen met de achterban afstemming plaatsvindt over de verdere duurzame ontwikkeling van onze sector. Duurzame grondstoffenvoorziening Een van de kernactiviteiten van MVO is het streven naar een duurzame grondstoffenvoorziening voor de sector. MVO blijft zich in 2009 actief inzetten ter ondersteuning van de Ronde Tafel-initiatieven (RSPO en RTRS) en de daaraan gerelateerde nationale activiteiten zoals de Task Force Duurzame Soja. Speciale aandacht zal besteed worden aan het afronden van de RTRS-criteria voor Verantwoorde Soja, het verbreden van het draagvlak voor de RTRS en het zorgen voor informatievoorziening over behaalde resultaten aan de Nederlandse politiek en overheid. De inzet van MVO binnen de internationale initiatieven zullen worden afgestemd met de Europese brancheorganisaties. Prioriteiten in de activiteiten zijn: Soja: Bijdragen aan de ontwikkeling van de RTRS-criteria voor verantwoorde soja en de implementatie daarvan Ondersteunen van de RTRS in nationale context middels de Task Force Duurzame Soja in nauwe samenwerking met Nevedi Verbreding draagvlak voor de RTRS middels bijdrage aan het RTRS Outreachprogramma samen met Solidaridad en het Initiatief Duurzame Handel (IDH) Tripartiete overleg (overheid, ngo s, bedrijfsleven) Palmolie: Continuering ondersteuning RSPO-organisatie door middel van bijdrage aan bestaande en eventueel nieuwe werkgroepen Monitoren en rapportage voortgang RSPO Bijdrage aan discussie herziening criteria Continueren actieve bijdrage aan RSPO supply chain organisatie Ethiopië Bijdrage aan het publiek private partnerschap oliezaden Ethiopië 3

6 Informatievoorziening aan MVO-achterban, politiek, overheid en maatschappelijke organisaties Verder ontwikkelen van de Newsletter Sustainability Duurzame bedrijfsvoering In juli 2008 is de derde versie van de MJA ondertekend. Doelstelling is tot 2020 jaarlijks een energie-efficiencyverbetering te realiseren van 2%. MVO zal de uitvoering van deze MJA3 coördineren voor de MVO-sector. Daarbij zal MVO met name de bedrijven ondersteunen bij het opstellen van een individueel Energie Efficiency Plan (EEP) voor elke vestiging en het ontwikkelen van een roadmap voor de sectorontwikkeling op langere termijn. Bovendien wordt onderzocht hoe en in welke mate logistieke verbeteringen mogelijk zijn. Bij het ontwikkelen van mogelijke scenario s worden toekomstige ontwikkelingen meegenomen zoals een hogere olieprijs en toenemende congestie. In het kader van duurzame productontwikkeling zal worden onderzocht welke bijdrage samen met andere ketenpartners kan worden geleverd in de keten, bijvoorbeeld beter verteerbare voeding die leidt tot minder uitstoot van broeikasgassen in de veehouderij. Vanuit de maatschappij en de markt stijgt de behoefte aan transparantie en informatie over de Milieu (CO2/water/etc) foodprint. MVO zal het initiatief nemen om de mogelijkheden te onderzoeken om de milieu foodprint of onderdelen daarvan (CO2, water, etc.) van onze sector in kaart te brengen. Daarbij zal worden aangesloten bij het werk dat binnen individuele bedrijven reeds heeft plaatsgevonden en initiatieven die op Europees niveau worden ontwikkeld. Nederland heeft met een sterke agrosector, een sterke chemiesector en een sterke logistieke infrastructuur een prima uitgangspositie om een biobased economy vorm te geven. In samenwerking met de overheid, kennisinstellingen en de bedrijven zal MVO werken aan het ontwikkelen van een Roadmap Lipids and Protein. Prioriteiten in de activiteiten zijn: Vormgeven en uitvoeren MJA3-programma inclusief het ontwikkelen van een Roadmap voor de sectorontwikkeling op lange termijn Onderzoek naar logistieke optimalisatie en productontwikkeling Ontwikkeling van een methodiek voor een CO2-foodprint voor de MVO-sector in afstemming met Europese partijen. Kansen in kaart brengen op het terrein van Biobased Economy o.a. door het ontwikkelen van een Roadmap Lipids and Protein Nieuwsbrief Energie en Milieu Biobrandstoffen De Europese Commissie is voornemens om in 2009 een nieuwe richtlijn voor hernieuwbare energie vast te stellen. Het is echter zeer de vraag of dit gaat lukken voor de verkiezingen van het Europees Parlement. MVO volgt nauwgezet de ontwikkelingen. De hoogte van de doelstelling, in het oorspronkelijke voorstel 10% in 2020, is onderwerp van een heftig debat. Zeker is dat de richtlijn duurzaamheidscriteria zal stellen aan de te gebruiken grondstoffen. Het is de inzet van MVO dat de criteria aansluiten bij de duurzaamheidssystemen die in de MVO-sector worden gehanteerd. Daartoe wordt de ontwikkeling van de CEN-normen voor biomassa voor energietoepassingen in samenwerking met Fediol nauwgezet gevolgd. 4

7 MVO is het kenniscentrum en informatieplatform op het onderwerp biobrandstoffen van plantaardige en dierlijke vetten en oliën. De Nieuwsbrief Biobrandstoffen blijft in combinatie met de website een centrale rol spelen bij de informatievoorziening aan de sector en andere stakeholders. De beleidsprioriteiten zijn: Fungeren als kenniscentrum en informatieplatform op het gebied van biobrandstoffen Stimulering maximale inzetbaarheid grondstoffen (realisatie multisourcing) 2. Handelspolitiek en Biotechnologie Handelspolitiek In 2009 zal het Productschap MVO zich op het terrein van handelspolitiek voornamelijk concentreren op de voorbereiding en sluiting van multilaterale en bilaterale handelsovereenkomsten. Nadat partijen het afgelopen jaar bij de WTO-onderhandelingen ( Doha Ronde ) onvoldoende vooruitgang lijken te hebben geboekt om in 2009 een doorbraak te realiseren, zal de EU naar verwachting in 2009 haar inspanningen verleggen naar bilaterale vrijhandelsinitiatieven. Op het gebied van handelspolitiek vormt traditioneel de belangenbehartiging richting overheid een belangrijke taak van het productschap. Ook de tijdige en accurate verstrekking van informatie over relevante productspecifieke ontwikkelingen aan MVO-bedrijven behoort tot de handelspolitieke kernactiviteiten van MVO. Prioriteiten zijn: Informatievoorziening naar de MVO-achterban Ondersteunen multi- en bilaterale vrijhandelsbesprekingen met sectorinformatie Verkenning mogelijkheden voor toepassing duurzaamheidscriteria binnen bestaande handelsakkoorden Biotechnologie Op het terrein van biotechnologie zal 2009 in het teken staan van inspanningen die gericht zijn op het vinden van oplossingen voor de handelsbelemmeringen die voortvloeien uit de trage Europese besluitvorming rond de autorisatie van ggo s. De snelle introductie van een drempelwaarde voor in de EU nog niet geautoriseerde ggo s vormt hierbij een zeer belangrijk aandachtspunt. MVO zal hierbij zoveel mogelijk optrekken met relevante brancheorganisaties en productschappen. 5

8 Beleidsprioriteit is: Strijden voor een oplossing in de asynchrone autorisatie van ggo s en versnelling Europese toelatingsprocedure, in eerste aanleg door introductie van drempelwaarden voor ggo s die nog niet door de EU zijn geautoriseerd. 3. Marktonderzoek en Statistiek MVO verzorgt elk jaar verschillende vaste publicaties betreffende de productie en handel van de sector. Jaarlijks wordt het Statistisch Jaarboek uitgegeven met daarin een totaal overzicht van de activiteiten van de Nederlandse MVO-bedrijven en de Europese en mondiale productie- en handelscijfers. Daarnaast onderhoudt MVO de databank met handelsgegevens en publiceert het verschillende onderzoeken die focussen op specifieke marktontwikkelingen van producten of op de marktpositie van individuele landen of de EU. De belangrijkste activiteiten op het terrein van Marktonderzoek en Statistiek voor 2009 worden hieronder beschreven. Opzetten van een ad-hoc groep marktonderzoek en statistiek Versterking samenwerking Douane en CBS mbt productie- en handelscijfers Databank handelsgegevens Quick Scans EU-concurrentieanalyse Marktanalyses en Factsheets 4. Kwaliteit en Voedselveiligheid Binnen het werkveld van Kwaliteit en Voedselveiligheid zet het productschap MVO zich in om de voedselveiligheidsborging in de gehele oliën- en vettenketen te stimuleren en daarbij initiator, platform en vraagbaak te zijn voor de MVO-bedrijven. In 2009 wil het productschap ten aanzien van risicoanalyses, pesticiden en contaminanten een belangrijke rol blijven spelen. Ook zal MVO zich in 2009 inzetten voor de behartiging van de belangen van zowel leveranciers als afnemers aangaande een in ontwikkeling zijnde standaard voor geraffineerde oliën en vetten voor food-toepassingen. Het productschap is daarnaast van plan om in 2009 de contacten met de VWA te intensiveren op het terrein van voedselveiligheidsborging. Ook zullen de belangenbehartiging van het MVO-bedrijfsleven en lobbyactiviteiten aangaande diervoederaangelegenheden (GMP + en EFIP) in 2009 wederom veel aandacht krijgen. 6

9 Specifieke prioriteiten voor 2009 zijn: Continuering rol als kenniscentrum t.a.v. pesticiden- en contaminantenregelgeving Bijdrage leveren aan Food Safety-project (ringtest) binnen het Partnership Palmolie Stimuleren van goed bruikbare internationaal genormeerde analysemethoden Platform bieden voor MVO-bedrijven in de opzet van een food standaard voor oliën en vetten Belangenbehartiging GMP + - regeling diervoedersector Lobby en ondersteuning ten aanzien van EFIP (European Feed Ingredients Platform) Evaluatie risicoanalyses voor olie- en vetproducten diervoederindustrie Intensivering overleg met VWA betreffende voedselveiligheidsborging Informatievoorziening en afstemming met MVO-bedrijfsleven 5. Voeding en Gezondheid Het productschap MVO zet zich al jaren in voor een verbetering van de vetzuursamenstelling van de voeding. Hiertoe heeft MVO enige jaren geleden een Task Force Verantwoorde Vetzuursamenstelling opgezet waarin naast MVO ook afnemers van plantaardige oliën en vetten en overheid(sinstanties) vertegenwoordigd zijn. In 2008 is e.e.a. kracht bijgezet door de opzet van een website met basisinformatie voor retail en voedingsmiddelenindustrie over vetten onder de naam Vette Feiten. Deze basisinformatie zal in 2009 verder ingezet worden richting deze doelgroep, en verder uitgebreid worden met informatie voor beleidsmakers en politiek in eigen land als in Brussel. De voorlichting over vetten richting intermediaire doelgroepen als diëtisten, consultatiebureaus, onderwijs en journalisten vindt plaats via het Voorlichtingsbureau MVO. Ook wordt vanuit dit bureau in 2009 de campagne Verantwoord Frituren voortgezet. MVO zal in 2009 verder bouwen aan een wetenschappelijk netwerk op het gebied van voeding en gezondheid, door wetenschappelijk onderzoek te laten uitvoeren en de vergaarde kennis breder uit te dragen. Daarnaast zal MVO blijven fungeren als de vraagbaak en belangenbehartiger voor het MVO-bedrijfsleven op het vlak van de nieuwe claimswetgeving en de op de rol staande herziening van de etiketteringswetgeving. De prioritaire activiteiten zijn: Stimuleren verbetering van de vetzuursamenstelling van levensmiddelen Voorlichting over de rol van vetten in een gezonde voeding Informatiecampagne voor retail en voedingsmiddelenindustrie Vergroten van kennis en van het kennisnetwerk op het gebied van vetten en gezondheid Uitdragen van wetenschappelijke kennis aan externe stakeholders Belangenbehartiging op het gebied van wetgeving Informatievoorziening richting en afstemming met MVO-achterban 7

10 6. Dierlijk Vet MVO zal ook in 2009 specifiek aandacht besteden aan de positie van dierlijk vet binnen de beleidsprioriteiten duurzaamheid, biobrandstoffen en diervoederveiligheid. De Informatiecampagne Dierlijk Vet wordt ook in 2009 voortgezet met nadruk op de diervoedersector. De nieuwsbrief van de Informatiecampagne Dierlijk Vet zal eind 2008 door MVO en VVS worden geëvalueerd zodat vanaf 2009 mogelijk een nieuwe opzet voor de nieuwsbrief gaat gelden. Op het gebied van belangenbehartiging zal MVO zich richten op het leveren van een nuttige bijdrage in het proces van herziening van de Europese Dierlijke Bijproductenverordening. MVO zal dit doen in nauwe samenwerking met de VVS, middels inbreng in de LNV Klankbordgroep Dierlijke Bijproducten. Per 1 januari 2009 wordt de MVO Verordening inzake een totaal verbod op de toepassing van gebruikte frituurvetten en oliën in mengvoeders van kracht. Deze regeling zal afnemers en overheidsinstanties helpen bij het maken van onderscheid tussen enerzijds dierlijke vetten die in mengvoeders mogen worden toegepast, en gebruikte frituurvetten en -oliën, die niet richting diervoeders mogen gaan. Tenslotte zal in 2009 opnieuw een overlegbijeenkomst worden georganiseerd tussen enerzijds het dierlijk-vetbedrijfsleven en anderzijds de overheidsinstanties die met deze sector het meest te maken hebben (LNV, VWA). De prioriteiten voor 2009 zijn: Belangenbehartiging op dossiers Dierlijke Bijproductenverordening en Visolie humane consumptie Presentaties over dierlijke vetten voor diervoederdoelgroepen Organiseren overleg tussen DV-bedrijfsleven en overheid (LNV en VWA) Invoeren totaalverbod gebruikte frituurvetten en oliën in mengvoeders Evaluatie Nieuwsbrief infocampagne Dierlijk Vet Nieuwsbrief wetgeving dierlijk vet 7. Arbeid De inzet van MVO op het gebied van arbeid wordt vormgegeven door: o de samenwerking met de vakbonden en overige productschappen binnen het project Verankering Arbeid; o de samenwerking met de onder het HPA en MVO ressorterende Afdeling Arbeid; o en de door MVO zelfstandig opgezette activiteiten. 8

11 Om beter in te kunnen spelen op de specifieke behoefte aan arbeidsgerelateerde activiteiten vanuit MVO zal een ad-hoc werkgroep worden opgericht met H&R-experts uit de sector. Deze werkgroep zal samen met MVO een aanzet geven voor de beleidsprioriteiten voor de komende periode op het gebied van arbeid. Op basis van concrete projectvoorstellen onder het werkplan 2009 van de Werkgroep Verankering Arbeid zal MVO bepalen aan welke activiteiten ondersteuning zal worden gegeven. Ook in 2009 zal MVO voor de uitvoering van de diverse activiteiten beroep doen op de onder MVO en HPA ressorterende Afdeling Arbeid. In 2008 heeft MVO een webbased lespakket met basisinformatie over oliën en vetten gelanceerd. Medio 2009 zal MVO de ervaringen met het lespakket inventariseren en bepalen of een follow-up of aanpassingen gewenst zijn. Concreet zullen er in 2009 de volgende activiteiten worden georganiseerd: Ad-hoc werkgroep Arbeid voor vaststelling beleidsprioriteiten vanuit de sector Ondersteuning uitvoering Werkplan Verankering Arbeid (o.a. de Arbeidsmarkt Conferentie en de gezamenlijke Nieuwsbrief Arbeid) Analyse enquêteresultaten sociaal-economische kerngegevens en ontwikkeling van concrete follow-up activiteiten Evaluatie eerste ervaringen met en bepaling van eventuele follow-up activiteiten MVO-werknemersdag met als thema Biotechnologie; Opzetten vernieuwde rubriek Sociale aangelegenheden op MVO-website. 9

12

13 Bijlage: Gedetailleerd overzicht beleidsprioriteiten per aandachtsgebied 1. Duurzaamheid Binnen het beleidsthema duurzaamheid zet MVO zich in op de volgende prioriteiten: duurzame grondstoffenvoorziening, duurzame bedrijfsvoering inclusief Biobased Economy en biobrandstoffen. In 2009 zal MVO nader invulling geven aan de in 2008 gestarte Werkgroep Duurzaamheid waarbinnen met de achterban afstemming plaatsvindt over de verdere duurzame ontwikkeling van onze sector. Binnen de beleidsprioriteit duurzaamheid zet MVO zich in op de volgende onderdelen: Duurzame grondstoffenvoorziening Een van de kernactiviteiten is het streven naar een duurzame grondstoffenvoorziening voor de sector. Met name op het gebied van de soja- en palmolieproductie neemt de sector zijn verantwoordelijkheid om de zorgen die er vooral bestaan ten aanzien van ontbossing en sociale omstandigheden aan te pakken. MVO zet zich actief in bij de zgn. Ronde Tafelinitiatieven en de daaraan gerelateerde nationale activiteiten zoals de Task Force Duurzame Soja. Deze private internationale initiatieven van het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties richten zich op het ontwikkelen van een mondiale duurzaamheidsstandaard voor de bulk (of mainstream) van de grondstoffenproductie. Soja: RoundTable on Responsible Soy (RTRS) / Task Force Duurzame Soja MVO is vanaf het begin van de RTRS pro-actief betrokken bij het ontwikkelen van de RTRS en de criteria. Sinds eind 2007 zijn wij samen met Fediol lid van de RTRS Criteria Development Group. In deze groep werkt MVO samen met andere partijen aan criteria voor duurzame sojaproductie en de implementatie daarvan. In 2009 zal MVO zich blijven inzetten voor de totstandkoming van deze criteria en het certificeringsysteem zodat beide tijdens de RTRS Algemene Ledenvergadering in mei 2009 kunnen worden aangenomen. Op nationaal vlak voert MVO sinds 2006 in samenwerking met Nevedi het secretariaat van de Nederlandse Task Force Duurzame Soja. De Task Force zorgt voor een effectieve ondersteuning van de RTRS door nationale communicatie richting overheid, politiek, pers en maatschappelijke organisaties en zorgt tevens voor gemeenschappelijke financiële ondersteuning van het RTRS-proces. In 2009 zal MVO de samenwerking met andere deelnemers in de Task Force blijven voortzetten. In die rol zal MVO ook actief in dialoog blijven met andere partijen, NGO s en overheden om te blijven zorgen voor draagvlak voor de RTRS en dus een internationaal en breed gedragen duurzaamheidskader voor soja. Een van de nieuwe activiteiten van de Task Force is de bijdrage aan het RTRS Outreachprogramma. Dit Outreach-programma is in het leven geroepen om te zorgen voor een 10

14 verbreding van draagvlak van de RTRS. Samen met Solidaridad en Nevedi heeft MVO als penvoerder van de Task Force eind 2008 financiële ondersteuning ontvangen van de Nederlandse overheid (ministerie van ontwikkelingssamenwerking) voor de Outreachactiviteiten vanuit het programma Initiatief Duurzame Handel (IDH). In 2009 zal MVO samen met de Task Force-deelnemers zorgen voor een correcte uitvoering van dit programma. Palmolie: Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO) In 2008 komt de eerste gecertificeerde RSPO-palmolie op de markt. In 2009 zal MVO zich blijven inzetten ter ondersteuning van de RSPO. Onderwerpen die hierbij aan de orde zijn, zijn monitoring en rapportages ten aanzien van de voortgang van de RSPO, mogelijke herziening van de criteria voor duurzame palmolieproductie naar aanleiding van de discussie van het uitbreiden van palmolieplantages op veengronden, supply chain organisatie, betrokkenheid van kleine boeren bij het RSPO-proces en de interactie tussen RSPO en overheden. MVO zal op deze en andere actuele RSPO onderwerpen afstemming met de MVO-bedrijven coördineren en de sector vertegenwoordigen. Ook zal MVO de belangrijke rol blijven spelen om belanghebbende partijen in Nederland te informeren over de voortgang in de RSPO. Ethiopië Medio 2008 heeft MVO besloten tot ondersteuning van het publiek private partnerschap oliezaden Ethiopië. Met dit project beoogt de Nederlandse overheid in samenwerking met de Ethiopische overheid en bedrijfsleven een impuls te geven aan de Ethiopische oliezadenector. MVO draagt bij aan dit project door het aanleveren van specifieke kennis over de Europese oliezadensector. In ruil hiervoor is MVO nauw betrokken bij het vormgeven en selecteren van nieuwe projecten die kunnen leiden tot nieuwe kansen voor de oliezadensector in Nederland. Newsletter Sustainability MVO is voornemens om de huidige Newsletter Sustainable Production verder te ontwikkelen naar een Newsletter Sustainability die gebruikt kan worden voor informatievoorziening aan de MVO-achterban, de politiek, overheid en maatschappelijke organisaties. Naast informatie over RSPO en de RTRS zal ook aandacht worden geschonken aan duurzame bedrijfsvoering binnen de sector. Duurzame bedrijfsvoering Uitvoering Meerjarenafspraak Energiebesparing (MJA3) De MVO-productiebedrijven nemen al 15 jaar lang met succes deel aan de Meerjarenafspraak Energiebesparing (MJA2). Om energie-efficiëntieverbetering concreet te stimuleren en onderzoek te initiëren zal prioriteit blijven liggen bij kennisoverdracht en onderzoek. In het kader van de vierjaarlijkse evaluatie zullen de bedrijven in 2008/2009 een nieuw Energie-efficiencyplan (EEP) moeten opstellen. MVO zal het opstellen en tijdig indienen van het EBP coördineren. In het kader van de MJA3 zal MVO samen met de sector ook werken aan het ontwikkelen van een Roadmap voor de sectorontwikkeling op langere termijn. In het kader van het optimaliseren van de keten is MVO voornemens om in samenwerking met de diervoederindustrie en de veehouderij te onderzoeken hoe binnen de 11

15 MVO-sector nieuwe diervoedercomponenten ontwikkeld kunnen worden die een betere verteerbaarheid en voedingswaarde bezitten en waardoor de uitstoot van methaan en ammoniak kan worden beperkt. CO2-foodprint Vanuit de maatschappij en de markt stijgt de behoefte aan transparantie en informatie over de CO2-foodprint. MVO zal het initiatief nemen om de mogelijkheden te onderzoeken om de CO2-foodprint (methodiek) van onze sector in kaart te brengen. Daarbij zal worden aangesloten bij het werk dat binnen individuele bedrijven reeds heeft plaatsgevonden en initiatieven die op Europees niveau worden ontwikkeld (Fediol, CIAA). Logistieke optimalisatie Op 1 september 2008 is een project gestart om samenwerking in de MVO-sector te vergroten op het gebied van logistiek en transport. Het project wordt ondersteund door MVO en het Innovatieprogramma Duurzame Logistiek. Het project heeft tot doel om een betere logistieke bedrijfsvoering bij de bedrijven in de MVO-keten te bevorderen, zowel in economisch opzicht als vanuit de invalshoek van duurzaam ondernemen. Hiertoe wordt een bedrijfscan uitgevoerd bij enkele verladers en vervoerders in de MVO-keten. De scans zijn erop gericht om logistieke verbetermogelijkheden te vinden en te kwantificeren. Daarnaast worden verbeteringen geïdentificeerd die op brancheniveau kunnen worden uitgewerkt en geïmplementeerd. REACH (Registratie, evaluatie en autorisatie van chemicaliën) Op 1 juni 2007 is deze Europese Verordening van kracht geworden die tamelijk veelomvattend is. MVO-bedrijven kunnen door deze verordening worden aangesproken als producent/importeur en/of als downstream user. MVO heeft in samenwerking met Fediol succesvol gelobbyd om oliën en vetten uitgezonderd te krijgen van de registratieplicht. Voor het opbouwen van de dossiers voor de stoffen die wel geregistreerd moeten worden zal MVO waar nodig ondersteuning verlenen. Biobased Economy MVO zal in 2009 samen met de sector, de overheid en kennisinstellingen de mogelijkheden van een biobased economy voor onze sector verder onderzoeken. Een onderdeel is het ontwikkelen van een Roadmap Lipids and Protein om inzicht te krijgen in potentieel interessante routes waarbij oliezaden dienen als hernieuwbare grondstoffen. Doel is vast te stellen welke olie- en eiwitcomponenten kunnen dienen als bouwstenen voor platformchemicaliën. Het onderzoek moet ook informatie verschaffen over de technische en economische haalbaarheid van de conversieroutes en de tijd die nodig is om tot succesvolle marktintroductie te komen. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek kan vervolgens besloten worden een of meer interessante routes verder uit te werken. 12

16 Biobrandstoffen Het biobrandstoffenbeleid heeft een extra afzetgebied voor de oliën en vetten gecreëerd. MVO volgt dit onderwerp daarom nauwgezet om een zo goed mogelijk overzicht te behouden van de kansen en risico s die dit met zich meebrengen. Een centrale rol voor MVO ligt in de informatievoorziening over dit onderwerp. MVO zal ook in 2008 de nieuwsbrief Biobrandstoffen blijven publiceren. Deze bezit een unieke positie in de informatievoorziening aan de MVO-sector en alle andere direct betrokken actoren in Nederland. Belangenbehartiging Uitgangspunten van MVO is dat de beschikbaarheid van grondstoffen (ongeacht welke toepassing deze krijgen) gemaximaliseerd dient te worden. Ook moet er een duidelijk en stabiel beleid zijn om investeringen door het bedrijfsleven aantrekkelijk te maken. Daarbij is het van belang dat marktverstoringen voor de food, feed of oleochemische industrie zo minimaal mogelijk blijven. Tot slot zijn de duurzaamheidscriteria voor biomassa van toepassing, waarvan de inzet van MVO onder het hoofdstuk Duurzaamheid is beschreven. Om deze doelstellingen te realiseren, zet MVO zich in 2009 in op de volgende punten: MVO volgt nauwgezet de ontwikkelingen omtrent de nieuwe Europese Richtlijn voor hernieuwbare energie welke momenteel wordt besproken in het Europees Parlement en de Raad. De hoogte van de doelstelling, in het oorspronkelijke voorstel 10% in 2020, is onderwerp van een heftig debat. Compromisteksten bevatten voorbeelden van tussendoelstellingen en voorstellen om een deel van de energie voor transport te laten komen uit elektriciteit of waterstof. Zeker is dat de richtlijn duurzaamheidscriteria zal stellen aan de te gebruiken grondstoffen. Het is de inzet van MVO dat de criteria aansluiten bij de duurzaamheidssystemen die in de MVO-sector worden gehanteerd. Daartoe wordt de ontwikkeling van de CEN-normen voor biomassa voor energietoepassingen in samenwerking met Fediol nauwgezet gevolgd. MVO pleit ervoor dat landen geen nationale wetgeving ontwikkelen. MVO blijft zich inzetten voor multisourcing om door toepassing van een breed palet aan grondstoffen marktverstoring te helpen voorkomen. Binnen dat streven past de inzet van bijproducten zoals dierlijk vet en gebruikte frituurvetten voor energietoepassingen. Door deelname aan de Nederlandse normcommissie voor brandstoffen wordt de invloed van normen en testmethoden op de beschikbaarheid van grondstoffen op de voet gevolgd. 13

17 2. Handelspolitiek en Biotechnologie Handelspolitiek In 2009 zal de EU zich op handelspolitiek terrein voornamelijk concentreren op de voorbereiding en sluiting van bilaterale vrijhandelsovereenkomsten terwijl de Dohaonderhandelingen het komend jaar naar verwachting lagere prioriteit zullen krijgen. Op het gebied van handelspolitiek vormt de belangenbehartiging richting overheid traditioneel een belangrijke taak van het productschap. Tevens behoort de verstrekking van informatie over relevante handelspolitieke ontwikkelingen aan MVO-bedrijven tot de kernactiviteiten van MVO op dit onderwerp. Prioriteiten in de activiteiten zijn: - Informatievoorziening - Ondersteunen multi- en bilaterale vrijhandelsbesprekingen - Verkenning mogelijkheden voor toepassing duurzaamheidscriteria binnen bestaande handelsakkoorden Informatievoorziening / belangenbehartiging De publicatie van de MVO Newsletter Trade Policy & Biotechnology zal in 2009 worden gecontinueerd. Om de actualiteit van deze berichtgeving te waarborgen, verschijnt deze Engelstalige nieuwsbrief zodra zich op het terrein van handelspolitiek en biotechnologie ontwikkelingen voordoen die van directe invloed (kunnen) zijn op de handelsbelangen van de MVO-bedrijven. Afhankelijk van deze ontwikkelingen zal het productschap in 2009 bijeenkomsten organiseren met direct betrokkenen om de rol van informatievoorziening verder in te vullen en onderlinge contacten verder te ontwikkelen. Ondersteunen multi- en bilaterale vrijhandelsbesprekingen Hieronder volgt een overzicht van de multilaterale en bilaterale vrijhandelsbesprekingen waarover het productschap de bedrijven werkzaam in de oliën- en vettensector in 2009 in ieder geval nadrukkelijk zal informeren. WTO Doha Ronde ASEAN (w.o. Maleisië, Indonesië en de Filippijnen) Mediterrane partnerlanden (w.o. Marokko, Egypte en Israël) Mercosur (w.o. Brazilië en Argentinië) Oekraïne Biotechnologie Op het terrein van biotechnologie zal 2009 in het teken staan van inspanningen die gericht zijn op het vinden van oplossingen voor de handelsbelemmeringen die voortvloeien uit de trage Europese besluitvorming rond de autorisatie van ggo s. De snelle introductie van een drempelwaarde voor in de EU nog niet geautoriseerde ggo s vormt hierbij een zeer belangrijk 14

18 aandachtspunt. Verder zal MVO het bedrijfsleven nauwgezet informeren over het verloop van het Europese toelatingsproces voor relevante nieuwe ggo s, in het bijzonder raapzaad en sojabonen. Prioriteit bij deze activiteiten is: - Strijden voor een oplossing in de asynchrone autorisatie van ggo s en versnelling van de toelatingsprocedure, bv. door introductie van drempelwaarden voor ggo s die nog niet door de EU zijn geautoriseerd. EU-autorisatie De verwachting bestaat dat de Europese Commissie in het eerste kwartaal van 2009 de T45- canola van Bayer CropScience zal autoriseren voor import en verwerking. Met de autorisatie van de T45-canola zal de EU-import van het Canadese raapzaad naar verwachting niet langer stuiten op onoverkomelijke juridische belemmeringen. Momenteel kan de aanwezigheid van de T45-canola in bulkpartijen niet worden uitgesloten terwijl de EU vooralsnog een nultolerantie hanteert ten aanzien van onvoorziene en technisch niet te voorkomen aanwezigheid van minimale sporen van dit ggo. Zodra de T45-canola door de EU is geautoriseerd, zal de import van Canadees raapzaad wellicht in het eerste kwartaal van worden hervat. Asynchrone autorisatie Het trage Europese besluitvormingsproces voor de markttoelating van nieuwe ggo s brengt in toenemende mate bezwaren met zich mee voor de Europese invoer van agrarische bulkproducten, de Europese levensmiddelenindustrie en diervoedersectoren. Door de snellere goedkeuring en introductie van nieuwe ggo s in derde landen zoals de VS, Brazilië en Argentinië (de zogenaamde asynchrone autorisatie ) en de huidige Europese nultolerantie ten aanzien van ggo s die nog niet formeel zijn geautoriseerd, is de EU-invoer van bepaalde producten (waaronder raapzaad en maïs) uit bepaalde traditionele herkomstlanden inmiddels (vrijwel) onmogelijk geworden. Ook voor soja is er een reële mogelijkheid dat reeds komend jaar nieuwe gg-sojavariëteiten (w.o. de RoundupReady2) in Noord- en Zuid-Amerika worden ingezaaid terwijl deze nog niet zijn geautoriseerd in de EU. Teneinde een dreigende crisissituatie (het volledig wegvallen van de VS, Argentinië en Brazilië als leveranciers voor soja aan de Europese markt) te voorkomen zal het productschap met gelijkgestemde partijen op zowel nationaal als Europees niveau pleiten voor de introductie van realistische drempelwaarden voor de (onvoorziene en technisch niet te voorkomen) aanwezigheid van ggo s die elders reeds zijn goedgekeurd en/of reeds kunnen rekenen op een positieve veiligheidsbeoordeling door de Europese voedselautoriteit (EFSA). Het Productschap zal het bedrijfsleven via de MVO Newsletter Trade Policy & Biotechnology tijdig informeren over de relevante ontwikkelingen op het terrein van handelspolitiek en biotechnologie. 15

19 3. Marktonderzoek en Statistiek MVO verzorgt elk jaar verschillende vaste publicaties betreffende de productie en handel van de sector. Jaarlijks wordt het Statistisch Jaarboek uitgegeven met daarin een totaal overzicht van de activiteiten in de Nederlandse MVO-bedrijven en de Europese en mondiale productie- en handelscijfers. Daarnaast onderhoudt MVO de databank met handelsgegevens en publiceert het verschillende onderzoeken die focussen op specifieke marktontwikkelingen van producten of op de marktpositie van individuele landen of de EU. De belangrijkste activiteiten op het terrein van Marktonderzoek en Statistiek voor 2009 worden hieronder beschreven. MVO werkgroep marktonderzoek en statistiek Om tot een betere afstemming te komen tussen de producten van MVO op het vlak van marktonderzoek en statistiek en de behoefte bij onze achterban zijn we voornemens om bij voldoende belangstelling een ad-hoc werkgroep in te stellen. Deze werkgroep heeft tot taak de prioriteiten vast te stellen en suggesties te doen ter verbetering van de kwaliteit van onze producten. Publicatie van productie- en handelscijfers MVO zal voor het verzamelen van handelscijfers de samenwerking met de Douane en het CBS verder intensiveren met als doel het verbeteren van de kwaliteit van de gegevens en het verder beperken van overlap in de gegevensverzameling. Om publicaties tijdig te kunnen uitbrengen, is het van belang dat bedrijven hun gegevens tijdig en volledig aanleveren. Met bedrijven die regelmatig in gebreke blijven bij deze aanlevering zullen striktere afspraken worden gemaakt. Databank handelsgegevens Van de landen uit de databank worden overzichten gemaakt in Excel, waarin de handelscijfers op een overzichtelijke manier worden gepresenteerd. Deze overzichten (per land) zijn exclusief toegankelijk voor de abonnees op de databank handelsgegevens. In 2009 wordt gestart met de EU, waarna de belangrijkste derde landen zullen volgen. Uiteindelijk moet van elk land waarvan de handelscijfers in de databank zijn opgenomen, een Excel overzicht beschikbaar zijn. Publicatie van markt- en landenanalyses Quick Scans In 2009 zullen Quick Scans worden uitgebracht van landen die vanwege actuele ontwikkelingen potentieel interessant zijn voor de MVO-sector. MVO zal hierbij de resultaten van de handelspolitieke ontwikkelingen (vrijhandelsakkoorden, toetreding EU, WTOafspraken; zie ook Hoofdstuk 2. Handelspolitiek) en de marktontwikkelingen (nationale productie van oliezaden, oliën, vetten of schroot, ontwikkelingen biobrandstoffen e.d.) nadrukkelijk meewegen en zal de vorm en wijze waarop deze publicaties verschijnen nader 16

20 evalueren. Bij landen die een belangrijke rol spelen in de vraag en aanbod van bulk commodities, zal in 2009 een apart hoofdstuk worden gewijd aan hun invloed op de mondiale beschikbaarheid van deze producten. EU concurrentieanalyse Deze uitgave, waarin de exportpositie van Nederland t.o.v. andere EU-concurrenten naar derde landen en regio s wordt geanalyseerd, zal in augustus 2009 worden geactualiseerd. Marktanalyses en Factsheets In 2009 zal een Factsheet soja worden gepubliceerd om inzicht te geven in de meest opvallende ontwikkelingen in de mondiale productie, consumptie en handel van en in sojabonen en sojaolie met speciale aandacht voor de EU-27. De in 2008 gepubliceerde Factsheets raapzaad en palmolie zullen worden geactualiseerd. 17

21 4. Kwaliteit en Voedselveiligheid Binnen het werkveld van Kwaliteit en Voedselveiligheid zet het productschap MVO zich in om de voedselveiligheidsborging in de gehele oliën- en vettenketen te stimuleren en daarbij initiator, platform en vraagbaak te zijn voor de MVO-bedrijven. In 2009 wil het productschap ten aanzien van risicoanalyses, pesticiden en contaminanten een belangrijke rol blijven spelen. Ook zal MVO zich in 2009 inzetten voor de behartiging van de belangen van zowel leveranciers als afnemers aangaande een in ontwikkeling zijnde standaard voor geraffineerde oliën en vetten voor food-toepassingen. Het productschap is daarnaast van plan om in 2009 de contacten met de VWA te intensiveren op het terrein van voedselveiligheidsborging. Ook zullen de belangenbehartiging van het MVO bedrijfsleven en lobby-activiteiten aangaande diervoederaangelegenheden (GMP + en EFIP) in 2009 wederom veel aandacht krijgen. Specifieke prioriteiten voor 2009 zijn: Continuering rol als kenniscentrum t.a.v. pesticiden- en contaminantenregelgeving MVO zal in 2009 blijven fungeren als kenniscentrum op het vlak van pesticidenresiduen- en contaminantenwetgeving voor de sector. Hiertoe participeert MVO o.a. in de FEDIOL ad hoc werkgroep pesticiden en de contaminantenwerkgroep van FEDIOL. De MVO/FEDIOL Databank pesticidenresiduen is in het najaar van 2008 opgeheven; met de inwerkingtreding van de geharmoniseerde EU pesticidenverordening per 1 september 2008 had deze database niet langer bestaansrecht. Via de MVO Newsletter Quality and Safety zal de sector op de hoogte worden gehouden van nieuwe ontwikkelingen. Bijdrage leveren aan Food Safety-projecten binnen het Partnership Palmolie MVO participeert namens de Nederlandse oliën- en vettenindustrie in het publiek-private Partnership Palmolie, dat in 2003 is opgezet door het ministerie van LNV en de Maleisische en Indonesische overheid. Voedselveiligheid is naast duurzaamheid een belangrijk thema binnen dit partnerschap. In de loop van 2009 zal de MVO/FEDIOL ringtest voor de analyse van alkanen in palmolie worden afgerond. Hieropvolgend zullen stappen worden ondernomen tot nadere implementatie van de methode als internationale ISO-norm. Stimuleren van goed bruikbare internationaal genormeerde analysemethoden MVO is lid van de Nederlandse NEN-normcommissie plantaardige en dierlijke oliën en vetten. MVO zal in 2009 deze commissie blijven financieren namens de Nederlandse olie- en vetsector en zal de NEN-commissie bij overleg van ISO vertegenwoordigen. Het voorhanden hebben van goed bruikbare, internationaal genormeerde analysemethoden (o.a. op het gebied van contaminanten) is immers essentieel voor de olie- en vetsector. MVO zal in 2009 tevens andere ontwikkelingen op mondiaal niveau op het gebied van oliën en vetten (m.n. in Codexverband) volgen. 18

22 Platform bieden voor MVO-bedrijven in de opzet van een food-standaard voor oliën en vetten MVO is sinds het voorjaar van 2008 betrokken bij het opzetten van een voedselveiligheidsen kwaliteitstandaard voor geraffineerde en gemodificeerde oliën en vetten voor foodtoepassingen. Unilever heeft het initiatief genomen tot het opzetten van deze standaard. De inzet van MVO is om zowel de belangen van de leveranciers als die van de afnemers te behartigen bij het opzetten van deze standaard. Het is de bedoeling dat deze food-standaard op termijn de audits van levensmiddelenproducenten bij de leveranciers van olie- en vetproducten gaat vervangen en het aantal audits bij de leveranciers door de afnemers drastisch inperkt. MVO heeft in de loop van 2008 een werkgroep in het leven geroepen om de terugkoppeling ten aanzien van de inhoud van deze food-standaard te realiseren. Medio 2009 zullen een aantal proefaudits worden gedaan, waarna de food-standaard in de tweede helft van 2009 naar verwachting operationeel zal worden. Belangenbehartiging GMP +_ regeling diervoedersector MVO is namens de plantaardige en dierlijke vetsector vertegenwoordigd in het Centraal College van Deskundigen Diervoedersector (CCvDD). Het CCvDD adviseert het bestuur van het Productschap Diervoeder (PDV) ten aanzien van het GMP +_ certificatie- en toezichtbeleid en bewaakt de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van het GMP + -certificatieschema. Deze vergaderingen worden voorbereid in overleg met de Technische MVO-werkgroep diervoeder/gmp teneinde de belangen van de MVO-bedrijven optimaal te behartigen. In 2009 wil MVO daarnaast wederom het tweemaandelijkse secretarissenoverleg (PDV, NEVEDI, Comité van Graanhandelaren, MVO, Vernof) benutten om bepaalde GMP + - aangelegenheden in een breder verband te bediscussiëren. Lobby en ondersteunende activiteiten ten aanzien van EFIP (European Feed Ingredients Platform) MVO zal zich in 2009 specifiek gaan inzetten om de door EFIP ontwikkelde ingrediëntenstandaardcode nader op de kaart te zetten. Het belangrijkste doel van EFIP is Europese harmonisatie van diervoederveiligheidsstandaarden voor de productie en handel van ingrediënten. MVO zal zich vooral gaan richten op communicatie en PR aangaande EFIP. Gerichte lobbyactiviteiten met betrekking tot PDV en de GMP + -regeling diervoedersector zijn hierin belangrijk gezien het grote draagvlak voor het GMP + -systeem in m.n. de Noord-Europese landen. MVO zal zich o.a. inzetten om de inhoud van de EFIPstandaard zoveel mogelijk binnen de te vernieuwen GMP + -standaard voor de productie van voederingrediënten geïmplementeerd te krijgen. MVO participeert hiertoe in een werkgroep die eind 2008 is opgericht ten behoeve van de vernieuwing van deze standaard. Evaluatie risicoanalyses voor olie- en vetproducten diervoederindustrie In 2007 en 2008 is in MVO/FEDIOL-verband gewerkt aan het opzetten van sectorale risicoanalyses voor plantaardige olie- en vetproducten die naar de levensmiddelenindustrie gaan. In 2009 zullen de MVO/FEDIOL-risicoanalyses van de oliën- en vettenketens voor producten die worden afgezet naar de diervoederindustrie, tegen het licht worden gehouden en worden geëvalueerd. MVO zal FEDIOL wederom ondersteunen in dit traject. 19

23 De risicoanalyses voor producten die uit de dierlijk-vetsector naar de levensmiddelenindustrie gaan zijn nog niet geheel afgerond. Deze worden opgesteld via de Technische MVO-werkgroep dierlijk vet. Deze activiteit zal derhalve in 2009 nog doorlopen. Intensivering overleg met VWA betreffende voedselveiligheidsborging In juni 2008 heeft MVO tijdens een themadag een presentatie gehouden over de sectorale risicobeoordelingen in de plantaardige en dierlijk oliën- en vettenketens. Tijdens deze themadag (die was georganiseerd door de productschappen gezamenlijk) stond het nieuwe handhavingsbeleid van de VWA en de rol van zelfreguleringssystemen centraal. Naar aanleiding van de presentatie heeft MVO tijdens de themadag een principeafspraak gemaakt met de VWA om in gezamenlijk overleg te realiseren dat de sectorale risicobeoordelingen een formele rol krijgen in het VWA-toezicht. In 2009 zal MVO dit nader vormgeven en wil dit tevens aangrijpen om een reguliere overlegstructuur met de VWA op te zetten (twee keer per jaar) om diverse zaken op het terrein van voedselveiligheid in de MVOsector aan de orde te stellen. Informatievoorziening en afstemming met MVO-bedrijfsleven De MVO Food / Feed Quality and Safety Werkgroep fungeert als een algemeen platform voor aangelegenheden op het beleidsterrein van kwaliteit en voedselveiligheid. Deze werkgroep zal in 2009 in principe twee keer bijeenkomen om bedrijven te informeren over de activiteiten van MVO op het terrein van kwaliteit en voedselveiligheid. Het overleg en de afstemming t.a.v. specifieke beleidsaangelegenheden zullen in 2009 worden ingevuld via de bij de voorgaande onderdelen reeds genoemde werkgroepen (Technische MVO-werkgroep diervoeder/gmp, Technische MVO-werkgroep dierlijk vet, MVO-werkgroep food-standaard). Zonodig zal MVO in 2009 ad hoc overlegstructuren in het leven roepen als de actualiteit daarom vraagt. Begin 2009 zal de nieuwe opzet van de MVO-website een feit zijn. Hierin zal ook worden voorzien in een website-onderdeel waar de agenda s en vergaderstukken van de MVOwerkgroepen op het terrein van kwaliteit en voedselveiligheid zijn terug te vinden. De Newsletter Quality and Safety zal in 2009 wederom worden gebruikt om de informatievoorziening richting de MVO bedrijven over (de gevolgen van) nieuwe of gewijzigde regelgeving en actuele ontwikkelingen op het gebied van voedselveiligheid te stroomlijnen. 20

24

25 5. Voeding en Gezondheid Het productschap MVO zet zich al jaren in voor een verbetering van de vetzuursamenstelling van de voeding. Hiertoe heeft MVO enige jaren geleden een Task Force Verantwoorde Vetzuursamenstelling opgezet waarin naast MVO ook afnemers van plantaardige oliën en vetten en overheid(sinstanties) vertegenwoordigd zijn. In 2008 is e.e.a. kracht bijgezet door de opzet van een website met basisinformatie voor retail en voedingsmiddelenindustrie over vetten onder de naam Vette Feiten. Deze basisinformatie zal in 2009 verder ingezet worden richting deze doelgroep, en verder uitgebreid worden met informatie voor beleidsmakers en politiek in eigen land als in Brussel. De voorlichting over vetten richting intermediaire doelgroepen als diëtisten, consultatiebureaus, onderwijs en journalisten vindt plaats via het Voorlichtingsbureau MVO. Ook wordt vanuit dit bureau in 2009 de campagne Verantwoord Frituren voortgezet. MVO zal in 2009 verder bouwen aan een wetenschappelijk netwerk op het gebied van voeding en gezondheid, door wetenschappelijk onderzoek te laten uitvoeren en de vergaarde kennis breder uit te dragen. Daarnaast zal MVO blijven fungeren als de vraagbaak en belangenbehartiger voor het MVO-bedrijfsleven op het vlak van de nieuwe claimswetgeving en de op de rol staande herziening van de etiketteringswetgeving. In de onderstaande tekst worden de activiteiten meer in detail toegelicht. Stimuleren verbetering van de vetzuursamenstelling van levensmiddelen In 2009 worden de activiteiten van de Task Force Verantwoorde Vetzuursamenstelling voortgezet met als doel het verder verbeteren van de vetzuursamenstelling van snacks, aardappelproducten en koek en gebak. MVO voert het secretariaat van de Task Force en is de motor achter de verschillende activiteiten die worden uitgevoerd. MVO heeft in dit kader nauwe contacten met de diverse brancheorganisaties die lid zijn van de Task Force (o.a. aardappelverwerkende industrie, snackindustrie, bakkerssector) en met de Nederlandse overheid en instanties waaronder Voedingscentrum, Ministerie van VWS en Voedsel en Waren Autoriteit. De belangrijkste activiteiten van de Task Force voor 2009 zijn: Versterkte inzet richting bakkerssector door o.a. het leveren van technische input over verbetering van de vetzuursamenstelling aan de industriële en ambachtelijke bakkerssector omwille van branchespecifieke communicatie- en onderzoeksactiviteiten. Versterkte inzet richting retail door o.a. retail informeren over en betrekken bij de activiteiten van de Task Force. Breed informeren van beleidsmakers en de Nederlandse politiek over de werkzaamheden van de Task Force en feiten over vetten om meer bekendheid te geven aan en sympathie te krijgen voor de inspanningen van de MVO-sector ter verbetering van de vetzuursamenstelling van de voeding. Ook zullen (in nauw overleg met IMACE en FEDIOL en de Nederlandse overheid) beleidsmakers en Europarlementariërs in Brussel geïnformeerd worden over de 21

26 werkzaamheden van de Task Force en het Nederlandse beleid op het gebied van zelfregulering van reductie van transvetzuren en verzadigde vetzuren. MVO wil hiermee meer draagvlak krijgen voor het beleid dat in Nederland wordt gevoerd ter verbetering van de vetzuursamenstelling van de voeding en o.a. (buitenlandse) steun krijgen voor de MVO-Code of Practice ter beperking van de hoeveelheid transvetzuren in vaste frituurvetten voor de horeca. Monitoring van de marktcijfers. Hiertoe worden o.a. cijfers verzameld uit de MVO-sector over het aandeel vaste en vloeibare frituurvetten, margarines en bak- en braadproducten. Voorlichting over de rol van vetten in een gezonde voeding MVO ziet het als zijn taak om te voorzien in eenduidige genuanceerde voorlichting over de rol van vetten in een gezonde, gevarieerde voeding en kiest hierbij voor productvoorlichting in plaats van productpromotie. Hiertoe wordt samen met de Bond van Nederlandse Margarine Fabrikanten het Voorlichtingsbureau MVO gefinancierd. Tot de voorlichtingsactiviteiten van het Voorlichtingsbureau behoren in 2009: Voorlichting over vetten aan intermediaire doelgroepen als voedingsvoorlichters en consultatiebureaumedewerkers en aan consumenten. Ontwikkeling van een nieuw lespakket voor het basisonderwijs en het voortzetten van de verspreiding van het huidige lespakket voor het voortgezet onderwijs. Versterken van feitelijke kennis over vetten bij en in de media Het belang van het gebruik van vloeibaar frituurvet onder de aandacht blijven brengen door het voortzetten van de campagne Verantwoord Frituren voor de fastfoodsector Informatiecampagne voor retail en voedingsmiddelenindustrie Om het belang van vetten en de hele MVO-categorie onder de aandacht te brengen bij afnemers van MVO-bedrijven is in 2008 basisinformatie opgezet en uitgedragen naar de gehele voedingsmiddelenindustrie, de retail en expliciet ook de bakkerssector. Deze informatie bestaat uit een website en een serie factsheets onder de naam Vette Feiten (engels: Facts on Fats ). Doel van de informatie is het vergroten van de basiskennis over vetten en het wegnemen van misvattingen, het positief onder de aandacht brengen van de MVO-sector en haar producten, en het stimuleren van een verbetering van de vetzuursamenstelling met als mogelijk gevolg marktvergroting ten koste van roomboter. De materialen van VETTE FEITEN zullen ook in 2009 waar mogelijk onder de aandacht gebracht worden, bijvoorbeeld door middel van nieuwsbrieven, op symposia, door specifieke workshops of door middel van advertorials. Ook zullen bilaterale gesprekken plaatsvinden met bedrijven uit de doelgroep. Speciale aandacht wordt hierbij gevestigd op de retail, waarmee - net als in ook bilaterale gesprekken zullen plaatsvinden. Vergroten van kennis en van het kennisnetwerk op het gebied van vetten en gezondheid Nederland heeft een sterke positie als het gaat om het uitzetten en uitvoeren van onderzoek naar vetten en gezondheid. MVO wil zich binnen deze wetenschapswereld meer als kenniscentrum op het gebied van vetten en gezondheid profileren met als doel om een betrouwbare en geloofwaardige afzender te zijn en te blijven en om wetenschappers en MVO-bedrijfsleven dichter bij elkaar te brengen. MVO heeft hier in 2008 al richting 22

Jaarplan 2010. Inleiding... 1 Algemeen... 2 Duurzame ontwikkeling... 3

Jaarplan 2010. Inleiding... 1 Algemeen... 2 Duurzame ontwikkeling... 3 Jaarplan 2010 Inleiding... 1 Algemeen... 2 Duurzame ontwikkeling... 3 Duurzame grondstofvoorziening... 3 Duurzame bedrijfsvoering... 4 Biobrandstoffen... 5 Voeding & Gezondheid... 7 Kwaliteit & Voedselveiligheid...

Nadere informatie

toekomstvisie Productschap Margarine, Vetten en Oliën Productschap Margarine, Vetten en Oliën Ampèrelaan 4D Postbus 3095 2280 GB Rijswijk Nederland

toekomstvisie Productschap Margarine, Vetten en Oliën Productschap Margarine, Vetten en Oliën Ampèrelaan 4D Postbus 3095 2280 GB Rijswijk Nederland toekomstvisie Productschap Margarine, Vetten en Oliën Ampèrelaan 4D Postbus 3095 2280 GB Rijswijk Nederland Tel.: +31 (0) 70 319 51 95 Fax +31 (0) 70 319 51 96 e-mail info@mvo.nl www.mvo.nl In 2005 heeft

Nadere informatie

Manifest Task Force Duurzame Palmolie

Manifest Task Force Duurzame Palmolie Manifest Task Force Duurzame Palmolie Initiatief ter stimulering van het gebruik van RSPO-gecertificeerde palmolie in Nederland November 2010 Rijswijk www.taskforceduurzamepalmolie.nl 1. Ambitie De Nederlandse

Nadere informatie

Jaarplan 2012. Inleiding... 1 Algemeen... 2 Duurzame ontwikkeling... 3

Jaarplan 2012. Inleiding... 1 Algemeen... 2 Duurzame ontwikkeling... 3 Jaarplan 2012 Inleiding... 1 Algemeen... 2 Duurzame ontwikkeling... 3 Duurzame grondstofvoorziening... 3 Duurzame bedrijfsvoering... 6 Biobrandstoffen... 8 Biotechnologie... 9 Handelspolitiek... 11 Voeding

Nadere informatie

Jaarplan 2011. Inleiding... 1 Algemeen... 2 Duurzame ontwikkeling... 3

Jaarplan 2011. Inleiding... 1 Algemeen... 2 Duurzame ontwikkeling... 3 Jaarplan 2011 Inleiding... 1 Algemeen... 2 Duurzame ontwikkeling... 3 Duurzame grondstofvoorziening... 3 Duurzame bedrijfsvoering... 6 Biobrandstoffen... 7 Biotechnologie... 9 Handelspolitiek... 10 Voeding

Nadere informatie

MVO Internationaal Wim Oosterhuis

MVO Internationaal Wim Oosterhuis MVO Internationaal Wim Oosterhuis Voorzitter maandag, november 2009 SER verantwoord ketenbeheer MVO-sector Verwerkers van oliehoudende zaden (crush) Bedrijven die plantaardige oliën en vetten raffineren

Nadere informatie

Behoort bij punt 5 van de agenda van de 242 ste vergadering van het bestuur dd. 20 januari 2011. Jaarverslag 2010. Concept

Behoort bij punt 5 van de agenda van de 242 ste vergadering van het bestuur dd. 20 januari 2011. Jaarverslag 2010. Concept Behoort bij punt 5 van de agenda van de 242 ste vergadering van het bestuur dd. 20 januari 2011 Jaarverslag 2010 Concept Inhoudsopgave Algemeen Toekomstvisie 2011-2015 Draagvlakonderzoek Versterkte inzet

Nadere informatie

Productschap Margarine Vetten Oliën

Productschap Margarine Vetten Oliën Productschap Margarine Vetten Oliën Visie 2011-2015 MVO-sector Productschap Margarine Vetten Oliën De MVO-sector is met een productiewaarde van gemiddeld 4,6 miljard euro een van de belangrijkste agribusiness-sectoren

Nadere informatie

Vierjaarlijkse beoordeling representativiteit van het Productschap Margarine, Vetten en Oliën

Vierjaarlijkse beoordeling representativiteit van het Productschap Margarine, Vetten en Oliën Bestuurskamer Vierjaarlijkse beoordeling representativiteit van het Productschap Margarine, Vetten en Oliën 1. Inleiding Artikel 5 van het Besluit advisering representativiteit bedrijfslichamen schrijft

Nadere informatie

Toekomstvisie. Productschap MVO

Toekomstvisie. Productschap MVO Toekomstvisie Productschap MVO 2011 2015 Inhoudsopgave Inleiding... 2 De koers van het Productschap MVO... 3 1. Missie en kernwaarden... 3 2. Positie... 3 3. Kerntaken... 5 4. Platform... 6 5. Thema s,

Nadere informatie

Jaarplan 2013 Productschap MVO

Jaarplan 2013 Productschap MVO Jaarplan 2013 Productschap MVO Jaarplan MVO 2013 pagina 1 Inleiding Hierbij bied ik u het jaarplan 2013 van het Productschap MVO aan. Dit voorstel is geschreven nadat MVO, na besluitvorming in het bestuur,

Nadere informatie

BIJLAGE 3 CONSULTATIE DUURZAAMHEIDEISEN BIOMASSA

BIJLAGE 3 CONSULTATIE DUURZAAMHEIDEISEN BIOMASSA BIJLAGE 3 CONSULTATIE DUURZAAMHEIDEISEN BIOMASSA Werkgroep Beleidsinpassing in opdracht van IPE, VROM en EZ - april 2007 INHOUDSOPGAVE 1 Consultatie Implementatie Duurzaamheidscriteria Biomassa...3 2 Resultaten...3

Nadere informatie

Actieprogramma Task Force Duurzame Palmolie 2012

Actieprogramma Task Force Duurzame Palmolie 2012 Actieprogramma Task Force Duurzame Palmolie 2012 Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding... 2 2. Olieleveranciers (Vereniging van Nederlandse Fabrikanten van Eetbare Oliën en Vetten (Vernof))... 4 3. Voedingsmiddelenindustrie

Nadere informatie

Marktontwikkelingen vloeibare biobrandstoffen

Marktontwikkelingen vloeibare biobrandstoffen Marktontwikkelingen vloeibare biobrandstoffen Inhoud 1. Productschap MVO 2. Producten en toepassingen 3. EU Stimuleringsbeleid biobrandstoffen 4. Productie- en exportcijfers 5. Prijsontwikkelingen 6. Vergroten

Nadere informatie

Communicatieplan CO 2 -prestatieladder

Communicatieplan CO 2 -prestatieladder plan CO 2 -prestatieladder T.b.v. certificering CO 2 -prestatieladder (nr 3.C.1) U vindt in dit document de communicatiedoelstellingen, de interne en externe doelgroepen, de interne en externe communicatiemiddelen

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2016 Revisie:

Nadere informatie

Bio-olie voor warmtekrachtkoppeling. Frank Bergmans

Bio-olie voor warmtekrachtkoppeling. Frank Bergmans Bio-olie voor warmtekrachtkoppeling Frank Bergmans Inhoud 1. Productschap MVO 2. Grondstoffen bio-olie 3. Wetgeving 4. Marktontwikkelingen Productschap Margarine, Vetten en Oliën 2 1 Productschap MVO Ketenorganisatie

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2015 Revisie:

Nadere informatie

Productschap Margarine, Vetten en Oliën

Productschap Margarine, Vetten en Oliën Introductie Toepassingen biotech in food en feed Mondiale ontwikkeling ggo-gewassen Posities key stakeholders EU (overheid, retail, industrie, ngo s) Ggo en relatie met 1e generatie biobrandstoffen Toekomstige

Nadere informatie

Behoort bij punt 5 van de agenda van de 251 ste vergadering van het bestuur d.d. 3 juni 2014. Jaarverslag 2013. Concept Jaarverslag MVO 2013 1

Behoort bij punt 5 van de agenda van de 251 ste vergadering van het bestuur d.d. 3 juni 2014. Jaarverslag 2013. Concept Jaarverslag MVO 2013 1 Behoort bij punt 5 van de agenda van de 251 ste vergadering van het bestuur d.d. 3 juni 2014 Jaarverslag 2013 Concept Jaarverslag MVO 2013 1 Inhoudsopgave Voorwoord 1. Het Productschap 2. Ontwikkelingen

Nadere informatie

CO2- communicatieplan

CO2- communicatieplan CO2- communicatieplan Remmits Beheer Opgesteld : Gecontroleerd: Status : E. Luiken F. Pesch Definitief December 2013-1 - Inhoudsopgave: 1.0 Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen

Nadere informatie

Jaarverslag 2012. Concept Jaarverslag MVO 2012 1

Jaarverslag 2012. Concept Jaarverslag MVO 2012 1 Jaarverslag 2012 Concept Jaarverslag MVO 2012 1 Inhoudsopgave Voorwoord (zal later worden ingevuld) 1. Het Productschap 2. Ontwikkelingen in de sector (Het hoofdstuk zal worden gemaakt zodra de cijfers

Nadere informatie

Jaarverslag 2005. Productschap Margarine, Vetten en Oliën. Productschap Margarine, Vetten en Oliën

Jaarverslag 2005. Productschap Margarine, Vetten en Oliën. Productschap Margarine, Vetten en Oliën Jaarverslag 2005 Productschap Margarine, Vetten en Oliën Ampèrelaan 4D Postbus 3095 2280 GB Rijswijk Nederland Tel.: +31 (0) 70 319 51 95 Fax +31 (0) 70 319 51 96 e-mail info@mvo.nl www.mvo.nl Voorwoord

Nadere informatie

CO2- communicatieplan

CO2- communicatieplan CO2- communicatieplan Remmits Beheer Opgesteld : Gecontroleerd: Status : E. Luiken F. Pesch Definitief Maart 2014-1 - Inhoudsopgave: 1.0 Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen

Nadere informatie

Bijgaand treft u aan een subsidieaanvraag van de Federatie Nederlandse Diervoederketen van 25 februari 2014.

Bijgaand treft u aan een subsidieaanvraag van de Federatie Nederlandse Diervoederketen van 25 februari 2014. VERGADERING : ALGEMEEN BESTUUR DATUM : 19 MAART 2014 AGENDAPUNT : 6 BIJLAGE : 10 Subsidieaanvraag FND Bijgaand treft u aan een subsidieaanvraag van de Federatie Nederlandse Diervoederketen van 25 februari

Nadere informatie

Communicatieplan. Conform 2.C.1, 2.C.2, 2.C.3 en 3.C.2. Gedocumenteerd intern en extern communicatieplan van. Henzen Wegenbouw B.V.

Communicatieplan. Conform 2.C.1, 2.C.2, 2.C.3 en 3.C.2. Gedocumenteerd intern en extern communicatieplan van. Henzen Wegenbouw B.V. Communicatieplan Conform 2.C.1, 2.C.2, 2.C.3 en 3.C.2 Gedocumenteerd intern en extern communicatieplan van Henzen Wegenbouw B.V. Auteur(s): Dhr. P. Henzen, (Directie) Mevr. H. Nawijn (CO 2-functionaris)

Nadere informatie

Behoort bij punt 7 van de agenda van de 245 ste vergadering van het bestuur dd. 19 januari 2012. Jaarverslag 2011. Concept

Behoort bij punt 7 van de agenda van de 245 ste vergadering van het bestuur dd. 19 januari 2012. Jaarverslag 2011. Concept Behoort bij punt 7 van de agenda van de 245 ste vergadering van het bestuur dd. 19 januari 2012 Jaarverslag 2011 Concept Inhoudsopgave Voorwoord (zal later worden ingevuld) 1. Het Productschap 2. Ontwikkelingen

Nadere informatie

GMP+ Feed Certification scheme

GMP+ Feed Certification scheme GMP+ Feed Certification scheme MI Module: Feed Responsibility Assurance GMP+ MI102 Verantwoord varkens- en pluimveevoeder 102 Te gebruiken in combinatie met: GMP+ B100 Feed Responsibility Management System

Nadere informatie

Draaiboek incident / crisismanagement in MVO keten

Draaiboek incident / crisismanagement in MVO keten Draaiboek voor incident-/crisismanagement in MVO keten UITGANGSPUNT De primaire verantwoordelijkheid voor voedsel- en diervoederveiligheid ligt bij de individuele ondernemer, die moet voldoen aan alle

Nadere informatie

natuurlijke oorsprong

natuurlijke oorsprong PALMOLIE Palmolie is de meest gebruikte plantaardige olie in de wereld en een belangrijke bron van vetten in onze voeding. Palmolie is een ingrediënt in margarines, koekjes en ijs, maar ook in non-food

Nadere informatie

Bureau Waardenburg B.V. Communicatieplan Bijlage C Bij Energiemanagement actieplan

Bureau Waardenburg B.V. Communicatieplan Bijlage C Bij Energiemanagement actieplan Bureau Communicatieplan Bijlage C Bij Energiemanagement actieplan CULEMBORG, DECEMBER 2014, VERSIE 1 BUREAU WAARDENBURG B.V. Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Belanghebbenden (stakeholders) 3 2.1 Interne doelgroepen

Nadere informatie

CO2- communicatieplan

CO2- communicatieplan CO2- communicatieplan Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 3.0 Auteur(s) Erik Luiken Kenmerk 3.C.2 Datum 28-03-2017 Versie 6.0-1 - - 2 - Inhoudsopgave: 1.0 Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Marktontwikkelingen

Nadere informatie

In het belang van sector en samenleving

In het belang van sector en samenleving In het belang van sector en samenleving Productschap Diervoeder Productschap Diervoeder Het Productschap Diervoeder (PDV) is een publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie. Het is ingesteld op verzoek van

Nadere informatie

Communicatieplan [3.C.2] HOOIJER Wegenbouw B.V. HOOIJER Renkum B.V. HOOIJER Milieu B.V. Pagina 1. Versie 11-7-2013, Geactualiseerd 28-8-2013

Communicatieplan [3.C.2] HOOIJER Wegenbouw B.V. HOOIJER Renkum B.V. HOOIJER Milieu B.V. Pagina 1. Versie 11-7-2013, Geactualiseerd 28-8-2013 Communicatieplan [3.C.2] HOOIJER Wegenbouw B.V. HOOIJER Renkum B.V. HOOIJER Milieu B.V. Versie 11-7-2013, Geactualiseerd 28-8-2013 Pagina 1 Inhoudsopgave Nr. Titel Pagina 1. Inleiding 3 2. Eisen vanuit

Nadere informatie

Internationaal Palmolie-inkoopbeleid

Internationaal Palmolie-inkoopbeleid Internationaal Palmolie-inkoopbeleid Stand: september 2015 Onze visie Eenvoud, verantwoord, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar ligt koopmanschap ten grondslag aan het succes van ALDI NORD (hierna: ALDI).

Nadere informatie

Participatie Deelname en initiatieven m.b.t. energiereductie Genap B.V.

Participatie Deelname en initiatieven m.b.t. energiereductie Genap B.V. Participatie Deelname en initiatieven m.b.t. energiereductie Genap B.V. Dit document is tot stand gekomen in samenwerking met Will2Sustain Copyright 2015 Genap B.V. Inhoud Inleiding... 2 1 Deelname en

Nadere informatie

Productschap. Margarine Vetten Oliën

Productschap. Margarine Vetten Oliën Productschap Margarine Vetten Oliën Jaarverslag 2011 Inhoud Voorwoord 2 Het productschap 5 Ontwikkelingen in de sector 15 Inzet en resultaten per aandachtsgebied 18 Duurzame ontwikkeling 19 Voeding en

Nadere informatie

Bureau NVTK Röntgenlaan DX Zoetermeer Telefoon: WERKPLAN NVTK 2017

Bureau NVTK Röntgenlaan DX Zoetermeer Telefoon: WERKPLAN NVTK 2017 Bureau NVTK Röntgenlaan 19 2719 DX Zoetermeer Telefoon: 079-3638105 Email: bureau@nvtk.nl www.nvtk.nl WERKPLAN NVTK 2017 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Doelen voor 2017... 3 2 Deskundigheidsbevordering

Nadere informatie

Op weg naar een duurzame sojateelt

Op weg naar een duurzame sojateelt Op weg naar een duurzame sojateelt Mondiale handelsstromen soja Food & Agribusiness Research and Advisory, Rabobank International, 2007 2 Internationale krachtenbundeling voor duurzame sojateelt Om de

Nadere informatie

Startnotitie Digitaal Platform voor presentatie van het beste en mooiste van de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking

Startnotitie Digitaal Platform voor presentatie van het beste en mooiste van de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking Startnotitie Digitaal Platform voor presentatie van het beste en mooiste van de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen - Nederland Brussel, april 2014 CVN heeft

Nadere informatie

1. kwaliteitssystemen en voedselveiligheid 2. organiseren 3. projecten. 1 Kwaliteitssystemen & voedselveiligheid

1. kwaliteitssystemen en voedselveiligheid 2. organiseren 3. projecten. 1 Kwaliteitssystemen & voedselveiligheid nr Tekst 0 Home Thielen Consult is de partner voor bedrijven en organisaties in de voedselketen. Samen met onze klanten bouwen wij aan veilig en eerlijk voedsel. We begeleiden onze klanten en organiseren

Nadere informatie

Communicatieplan. Conform 2.C.1, 2.C.2, 2.C.3 en 3.C.2. Firma W. Zwaan en Zonen. Gedocumenteerd intern en extern communicatieplan van

Communicatieplan. Conform 2.C.1, 2.C.2, 2.C.3 en 3.C.2. Firma W. Zwaan en Zonen. Gedocumenteerd intern en extern communicatieplan van Communicatieplan Conform 2.C.1, 2.C.2, 2.C.3 en 3.C.2 Gedocumenteerd intern en extern communicatieplan van Firma W. Zwaan en Zonen Auteur(s): G. Zwaan, directie & CO 2-functionaris M. de Lange, extern

Nadere informatie

CO2- communicatieplan

CO2- communicatieplan CO2- communicatieplan Remmits Beheer Opgesteld : Gecontroleerd: Status : E. Luiken F. Pesch Definitief Augustus 2015-1 - Inhoudsopgave: 1.0 Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen

Nadere informatie

Onderzoek naar het gebruik van frituurvet in de horeca Effectmeting

Onderzoek naar het gebruik van frituurvet in de horeca Effectmeting Onderzoek naar het gebruik van frituurvet in de horeca Effectmeting Voedsel en Waren Autoriteit, Projectnummer: ZD05K101 September 2005 1 Samenvatting Eén van de beleidsdoelstellingen van de minister van

Nadere informatie

Dialoog veehouderij Venray

Dialoog veehouderij Venray Dialoog veehouderij Venray aanbevelingen dialoog veehouderij gemeente Venray Datum 21 december 2016 Portefeuillehouder Martijn van der Putten Team RO Naam steller Jos Kniest De onderstaande aanbevelingen

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2016-2017 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2017 Revisie:

Nadere informatie

Protocol dat de onafhankelijkheid van Vlaamse openbare statistieken garandeert

Protocol dat de onafhankelijkheid van Vlaamse openbare statistieken garandeert Protocol dat de onafhankelijkheid van Vlaamse openbare statistieken garandeert Dit protocol volgt de praktijkcode voor Europese statistieken, principe 1: Professionele onafhankelijkheid van statistische

Nadere informatie

Communicatieplan. Conform 3.C.2. 23 juni 2015. Voorbij Prefab. Voorbij Prefab Siciliëweg 61 1045 AX Amsterdam Nederland

Communicatieplan. Conform 3.C.2. 23 juni 2015. Voorbij Prefab. Voorbij Prefab Siciliëweg 61 1045 AX Amsterdam Nederland Conform 3.C.2 23 juni 2015 Voorbij Prefab Voorbij Prefab Siciliëweg 61 1045 AX Amsterdam Nederland INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING COMMUNICATIE... 3 1.1 Interne communicatie... 3 1.2 Externe communicatie...

Nadere informatie

Toekomst verkenning. Productschap Margarine, Vetten en Oliën

Toekomst verkenning. Productschap Margarine, Vetten en Oliën Toekomst verkenning Productschap Margarine, Vetten en Oliën December 2005 Productschap MVO Postbus 3095 2280 GB Rijswijk e-mail: info@mvo.nl www.mvo.nl Tel.: 070-3195195 Fax: 070-3195196 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Werkplan 2015 COC Rotterdam pagina 1

Werkplan 2015 COC Rotterdam pagina 1 Werkplan 2015 COC Rotterdam pagina 1 Werkplan 2015 COC Rotterdam Introductie COC Rotterdam vervult als belangenbehartiger voor de LHBT-gemeenschap al 67 jaar een belangrijke maatschappelijke rol in Rotterdam

Nadere informatie

3.C.1. en 3.C.2 Communicatieplan

3.C.1. en 3.C.2 Communicatieplan 3.C.1. en 3.C.2 Communicatieplan Struijk Groep Autorisatie Nummer/versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 8 februari 2016 Naam: E. Struijk, F. van Doorn Naam: A. Struijk Datum: 8 februari 2016 Datum:

Nadere informatie

Communicatieplan Cantorclin

Communicatieplan Cantorclin Communicatieplan Cantorclin T.b.v. Certificering op CO 2 -prestatieladder Niveau 3 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Stuurcyclus 3. Interne betrokkenen en communicatie 4. Externe betrokkenen en communicatie

Nadere informatie

Bijlage 2: Overzicht activiteiten ter versterking communicatie en informatievoorziening in de grensregio s

Bijlage 2: Overzicht activiteiten ter versterking communicatie en informatievoorziening in de grensregio s Bijlage 2: Overzicht activiteiten ter versterking communicatie en informatievoorziening in de grensregio s Introductie Hieronder zijn de verschillende activiteiten beschreven die door de ANVS worden ondernomen

Nadere informatie

CO2- communicatieplan

CO2- communicatieplan CO2- communicatieplan Remmits B.V. Opgesteld : Gecontroleerd: Status : E. Luiken F. Pesch Voorlopig november 2012-1 - Inhoudsopgave: 1.0 Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2016 CO2-prestatieladder Aldus opgemaakt te Middelaar d.d KAM Coördinator: dhr. G.S. Franssen Revisie 1.

Sector- en keteninitiatieven 2016 CO2-prestatieladder Aldus opgemaakt te Middelaar d.d KAM Coördinator: dhr. G.S. Franssen Revisie 1. Sector- en keteninitiatieven 2016 CO2-prestatieladder Aldus opgemaakt te Middelaar d.d. 05-07-2016 KAM Coördinator: dhr. G.S. Franssen Revisie 1. 6587 AE Middelaar 1 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 2 1.

Nadere informatie

Communicatieplan. Prop Beplantingswerken v.o.f.

Communicatieplan. Prop Beplantingswerken v.o.f. Communicatieplan Prop Beplantingswerken v.o.f. Autorisatie Nummer/ versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 02 22 januari 2016 Naam: A. Prop, F. van Doorn Naam: A. Prop Datum: 22 januari 2016 Datum:

Nadere informatie

ACTIVITEIT PRODUCTSCHAP AKKERBOUW RISKPLAZA DEEL A: OMSCHRIJVING RISKPLAZA. 14 juni 2013

ACTIVITEIT PRODUCTSCHAP AKKERBOUW RISKPLAZA DEEL A: OMSCHRIJVING RISKPLAZA. 14 juni 2013 ACTIVITEIT PRODUCTSCHAP AKKERBOUW RISKPLAZA 14 juni 2013 Deze activiteit is omschreven ten behoeve van de overdracht van activiteiten van het Productschap Akkerbouw (PA) aan private organisaties naar aanleiding

Nadere informatie

3.D.1 Sectorinitiatief. Samen zorgen voor minder CO2

3.D.1 Sectorinitiatief. Samen zorgen voor minder CO2 3.D.1 Sectorinitiatief Samen zorgen voor minder CO2 1 Inhoud 1.1 Algemeen... 3 1.2 Sectorinitiatief... 3 1.3 Inhoud deelname sectorinitiatief Sturen op CO2... 3 1.4 Visie... 4 1.5 Strategie... 4 1.6 Feitelijke

Nadere informatie

Communicatieplan [3.C.2] HOOIJER Renkum B.V. HOOIJER Wegenbouw B.V.

Communicatieplan [3.C.2] HOOIJER Renkum B.V. HOOIJER Wegenbouw B.V. Communicatieplan [3.C.2] HOOIJER Renkum B.V. HOOIJER Wegenbouw B.V. Versie d.d. 11-7-2013 Geactualiseerd d.d. 04-10-2013 Geactualiseerd d.d. 09-05-2014 Inhoudsopgave Nr. Titel Pagina 1. Inleiding 3 2.

Nadere informatie

1. BATEN De totale inkomsten worden geraamd op 1.802.000 en zijn 52.000 hoger dan begroot.

1. BATEN De totale inkomsten worden geraamd op 1.802.000 en zijn 52.000 hoger dan begroot. Behoort bij punt 7b van de agenda van de 235 ste vergadering van het bestuur d.d. 27 november 2008 NOTA VOOR HET BESTUUR Betreft: Raming resultaten 2008 1. BATEN De totale inkomsten worden geraamd op 1.802.000

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 20 februari 2018 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 20 februari 2018 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 20 februari 2018 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2018/0036 (NLE) 6321/18 VOORSTEL van: ingekomen: 19 februari 2018 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: RECH 49 MED 3 AGRI

Nadere informatie

Communicatieplan. Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen. Conform 3.C.2. 05 Mei 2015

Communicatieplan. Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen. Conform 3.C.2. 05 Mei 2015 Conform 3.C.2 05 Mei 2015 Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING COMMUNICATIE... 3 1.1 Interne communicatie... 3 1.2 Externe communicatie... 4 2 DOELSTELLINGEN

Nadere informatie

Communicatieplan. Energie- & CO 2 beleid. Van Gelder Groep

Communicatieplan. Energie- & CO 2 beleid. Van Gelder Groep Van Gelder Groep B.V. Communicatieplan Energie- & CO 2 beleid Van Gelder Groep 1 2015, Van Gelder Groep B.V. Alle rechten voorbehouden. Geen enkel deel van dit document mag worden gereproduceerd in welke

Nadere informatie

Kenniscentrum Duurzaam Verpakken

Kenniscentrum Duurzaam Verpakken Kenniscentrum Duurzaam Verpakken 1. Aanleiding In de Raamovereenkomst 2013-2022 is in Artikel 4 afgesproken een Kennisinstituut op te richten (verder te noemen Kenniscentrum Duurzaam Verpakken [KCDV]).

Nadere informatie

Onderzoek naar het gebruik van frituurvet in de horeca (3)

Onderzoek naar het gebruik van frituurvet in de horeca (3) Onderzoek naar het gebruik van frituurvet in de horeca (3) Voedsel en Waren Autoriteit Afdeling Signalering en Ontwikkeling Regio Zuid (Deel)projectnummer: ZD06D230 Thema Voeding & Gezondheid December

Nadere informatie

Provinciale Staten van Noord-Holland

Provinciale Staten van Noord-Holland Provinciale Staten van Noord-Holland ` Voordracht Haarlem, Onderwerp: Kaderstelling Europabeleid door Provinciale Staten Inleiding Op 11 juni 2007 jl. is door de commissie FEPO de werkgroep Europa ingesteld.

Nadere informatie

Afspraken Cliëntenparticipatie Ketenprogramma s

Afspraken Cliëntenparticipatie Ketenprogramma s AKO 2007/366b Afspraken Cliëntenparticipatie Ketenprogramma s Algemeen Ketenoverleg Landelijke Cliëntenraad 22 januari 2007 Afspraken tussen het Algemeen Keten Overleg (AKO) en de Landelijke Cliënten Raad

Nadere informatie

Communicatie CO2 footprint. versie mei 2015

Communicatie CO2 footprint. versie mei 2015 Communicatie CO2 footprint versie mei 2015 Steller: CO2 manager Naam Paraaf Datum A. Kneepkens, April 2015 TPA Nederland Controle: Directeur K. Brouns Coldmix BV Mei 2015 AGK Pagina 1 van 5 pagina s 2015

Nadere informatie

Communicatieplan CO 2

Communicatieplan CO 2 1. Inleiding Naast het hebben van een CO 2 -beleid en (reductie)doelstellingen op dit gebied, is het van belang om te communiceren over dit beleid. Open en transparante kan bijdragen in het bewust maken

Nadere informatie

Samen geven we richting aan de koers van de NKC

Samen geven we richting aan de koers van de NKC Samen geven we richting aan de koers van de NKC ₀ ₀ ₀ In de aanloop naar de klimaattop in Parijs is eind 2014 de Nederlandse Klimaatcoalitie van start gegaan om CO2 reductie bij bedrijven en andere organisaties

Nadere informatie

TEN BEHOEVE VAN DE CO 2 PRESTATIELADDER SHANKS NEDERLAND BV

TEN BEHOEVE VAN DE CO 2 PRESTATIELADDER SHANKS NEDERLAND BV 3.C.2 COMMUNICATIEPLAN TEN BEHOEVE VAN DE CO 2 PRESTATIELADDER SHANKS NEDERLAND BV V E R S I E 1 1 3 M A A R T 2 0 1 2 3.C.2. plan TEN BEHOEVE VAN DE CO 2 PRESTATIELADDER Inleiding... 3 Oorsprong prestatieladder...

Nadere informatie

St. Huurdersbelangen Regio Hollands-Midden. Bouwstenen HRHM 2019

St. Huurdersbelangen Regio Hollands-Midden. Bouwstenen HRHM 2019 St. Huurdersbelangen Regio Hollands-Midden Bouwstenen HRHM 2019-2 x uitgave magazine Huurbelang - Workshops voor BC vrijwilligers en bestuur - Werving vrijwilligers - Ontwikkeling nieuwe werkgroepen -

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Cable Partners B.V. Venneveld 34 4705 RR ROOSENDAAL tel. 0031 165 523 000 fax 0031 165 520 033 www.cablepartners.nl Opgesteld d.d.: Mei 2014 Revisie:

Nadere informatie

Actiepunten energiebedrijven m.b.t. uitvoering van het kolenconvenant

Actiepunten energiebedrijven m.b.t. uitvoering van het kolenconvenant Actiepunten energiebedrijven m.b.t. uitvoering van het kolenconvenant Het kolenconvenant zoals het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de energiebedrijven E.ON, EPZ, Essent, NUON en GDF Suez dat hebben

Nadere informatie

Impact analyse van de transitie in Nederland naar verantwoorde soja

Impact analyse van de transitie in Nederland naar verantwoorde soja Impact analyse van de transitie in Nederland naar verantwoorde soja Themamiddag Feed4Foodure, 27 mei 2014 Robert Hoste Transitie naar verantwoorde soja Wens van bedrijfsleven voor verduurzaming van sojagebruik

Nadere informatie

Algemeen Huisreglement MR Berkenschool. 27 januari 2014

Algemeen Huisreglement MR Berkenschool. 27 januari 2014 Algemeen Huisreglement MR Berkenschool 27 januari 2014 1 Huishoudelijk reglement Artikel 31 van het reglement MR Berkenschool schrijft voor dat de MR, met inachtneming van de voorschriften uit het MR-reglement

Nadere informatie

COMMUNICATIEPLAN PLAN C: COMMUNICATIE EN TRANSPARANTIE

COMMUNICATIEPLAN PLAN C: COMMUNICATIE EN TRANSPARANTIE COMMUNICATIEPLAN PLAN C: COMMUNICATIE EN TRANSPARANTIE Sapa Pole Products Alcoalaan 12 5151 RW Drunen Tel: 0416-386200 Fax: 0416-386230 E-mail: info.poleproducts.nl@sapagroup.com Website: www.sapapoleproducts.com

Nadere informatie

Roadmap naar een duurzame bio-economie in 2030

Roadmap naar een duurzame bio-economie in 2030 Roadmap naar een duurzame bio-economie in 2030 Vier toekomstige routes met elk een andere inzet van biomassa.. privaat mondiaal regionaal publiek Toelichting De inzet van biomassa in 2030 hangt van veel

Nadere informatie

Samenvatting. economy.

Samenvatting. economy. Samenvatting 6 SAMENVATTING Samenvatting Door toenemende technologische kennis en innovatie is het steeds beter mogelijk om de verschillende bestanddelen van planten, bomen, gewassen en dierlijke reststromen

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 39157 4 november 2015 Overeenkomst Staat NEN en NEC Partijen: 1. De Staat der Nederlanden, waarvan de zetel is gevestigd

Nadere informatie

Van Esch Cultuur- en Civieltechniek

Van Esch Cultuur- en Civieltechniek Communicatieplan Van Esch Cultuur- en Civieltechniek Autorisatie Versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 01-02-2017 F. van Doorn J. van Esch 3.C. Communicatieplan Van Esch 2017 v_1, 1/6 Inhoudsopgave

Nadere informatie

GMP+ Feed Certification scheme. GMP+ MI103 Verantwoord melkveevoeder

GMP+ Feed Certification scheme. GMP+ MI103 Verantwoord melkveevoeder GMP+ Feed Certification scheme MI Module: Feed Responsibility Assurance GMP+ MI103 Verantwoord melkveevoeder 103 Te gebruiken in combinatie met: GMP+ B100 Feed Responsibility Management System In samenwerking

Nadere informatie

26 JANUARI 2011 PUNT 6 OPRICHTING VAN EEN PLATFORM VOOR EUROPESE GROEPERINGEN VOOR TERRITORIALE SAMENWERKING (EGTS) VOOR BESLUIT

26 JANUARI 2011 PUNT 6 OPRICHTING VAN EEN PLATFORM VOOR EUROPESE GROEPERINGEN VOOR TERRITORIALE SAMENWERKING (EGTS) VOOR BESLUIT Brussel, 21 december 2010 127 e VERGADERING VAN HET BUREAU VAN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S 26 JANUARI 2011 PUNT 6 OPRICHTING VAN EEN PLATFORM VOOR EUROPESE GROEPERINGEN VOOR TERRITORIALE SAMENWERKING (EGTS)

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 538 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Het projectplan is inmiddels besproken in de Commissie Arbeid. De bevinding van de commissie zijn in deze notitie opgenomen.

Het projectplan is inmiddels besproken in de Commissie Arbeid. De bevinding van de commissie zijn in deze notitie opgenomen. VERGADERING : BESTUUR DATUM : 13 NOVEMBER 2008 AGENDAPUNT : 5 BIJLAGE : 4 TOELICHTING WERKPLAN VERANKERING ARBEID 2009; ADVIES VAN DE ADVIESCOMMISSIE ARBEID 1 INLEIDING Bijgaand treft u aan het Werkplan

Nadere informatie

Communicatieplan CO₂-Prestatieladder

Communicatieplan CO₂-Prestatieladder Documentnummer: Communicatieplan CO₂ Document: 2015-12 Communicatieplan CO₂-Prestatieladder Scope 1 en 2 Bedrijf: ToekomstGroep Gedeputeerde Laanweg 47 1619 PB Andijk Postbus 4 1619 ZG Andijk T 0228-594900

Nadere informatie

GMP+ Feed Certification scheme. GMP+ MI103 Verantwoord melkveevoeder

GMP+ Feed Certification scheme. GMP+ MI103 Verantwoord melkveevoeder GMP+ Feed Certification scheme MI Module: Feed Responsibility Assurance GMP+ MI103 Verantwoord melkveevoeder 103 Te gebruiken in combinatie met: GMP+ B100 Feed Responsibility Management System In samenwerking

Nadere informatie

Communicatieplan CO 2 -prestatie

Communicatieplan CO 2 -prestatie Communicatieplan 2016-2019 CO 2 -prestatie Van Rosmalen B.V. Weidestraat 7-B 5241 CA ROSMALEN tel. 073 523 26 32 M. info@vanrosmalenbv.nl www.vanrosmalenbv.nl Opgesteld d.d.: Maart 2018 Revisie: 002 Opgesteld

Nadere informatie

Jaarplan 2015. V&VN Verpleegkundigen Maatschappij & Gezondheid

Jaarplan 2015. V&VN Verpleegkundigen Maatschappij & Gezondheid V&VN Verpleegkundigen Maatschappij & Gezondheid Inhoud Inleiding 3 1 Belangenbehartiging 3 2 Communicatie en ledenwerving 3 3 Deskundigheidsbevordering 4 4 Zorgdragen voor kwaliteit 5 5 Vormgeven van de

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2016 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2016 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2014-2016 CO 2 -prestatie Cable Partners B.V. Venneveld 34 4705 RR ROOSENDAAL tel. 0031 165 523 000 fax 0031 165 520 033 www.cablepartners.nl Opgesteld d.d.: Mei 2015 Revisie:

Nadere informatie

Communicatieplan Energie- & CO 2

Communicatieplan Energie- & CO 2 Communicatieplan Energie- & CO beleid Versie 9 - Januari 013 Akkoord Directie: Inhoud: 1. Inleiding 1.1 Ambitie 1. Aansluiting op de marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen en voorgenomen acties in 01 1.4

Nadere informatie

Versie 1.0 30-04-2015

Versie 1.0 30-04-2015 Versie 1.0 30-04-2015 3.C.2 Communicatieplan Milieu en duurzaamheid Pagina 2 Voorwoord Voor u ligt het communicatieplan milieu van Martens en Van Oord, hierna te noemen MvO. Dit communicatieplan is onderdeel

Nadere informatie

vernieuwing, versterking en innovatie

vernieuwing, versterking en innovatie Activiteitenplan HRHM 2017 vernieuwing, versterking en innovatie Gouda januari 2017 1 Activiteitenplan HRHM 2017 Inleiding Voor u ligt het Activiteitenplan 2017 van de Stichting Huurdersorganisatie Regio

Nadere informatie

Communicatieplan 2016 CO2-prestatieladder

Communicatieplan 2016 CO2-prestatieladder Communicatieplan 2016 CO2-prestatieladder Communicatieplan CO2 prestatieladder 1 Inhoudsopgave HOOFDSTUK Pagina 1 Voorwoord 3 2 Communicatiedoelstellingen en doelgroep 3 2.1 Communicatiedoelstellingen

Nadere informatie

Activiteitenplan HRHM 2016

Activiteitenplan HRHM 2016 Inleiding Voor u ligt het eerste Activiteitenplan van de Stichting Huurdersorganisatie Regio Hollands- Midden kortweg HRHM. Twee aspecten staan in 2016 centraal. De eerste is het samengaan van de twee

Nadere informatie

REACH Een introductie in de nieuwe EU-wetgeving voor chemische stoffen voor leveranciers van Akzo Nobel

REACH Een introductie in de nieuwe EU-wetgeving voor chemische stoffen voor leveranciers van Akzo Nobel REACH Een introductie in de nieuwe EU-wetgeving voor chemische stoffen voor leveranciers van Akzo Nobel REACH staat voor Registratie, Evaluatie, Autorisatie en beperking van Chemische stoffen Wat is REACH?

Nadere informatie

Communicatieplan

Communicatieplan Communicatieplan 2017-2020 Timmer Grond- Weg- en Waterbouw B.V. Barneveldseweg 105 3826 PB Nijkerk Periode van uitvoering: Mei 2018 Rapportrevisie: 1 Datum: 28 mei 2018 Status: Definitief INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie