Digibord: het schoolbord van de toekomst

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Digibord: het schoolbord van de toekomst"

Transcriptie

1 Pabo...omdat u graag leest over ontwikkelingen in het onderwijs. ThiemeMeulenhoff voorjaar 2008 Digibord ook voor Pabo interessant Trendwatching: inzicht in belevingswereld studenten Van rekenvaardige student naar gecijferde leerkracht Resultaten taaltoets Pabo beter door goede voorbereiding Product-informatie Studenten gezocht: 3 6 informatie over (nieuwe) uitgaven en ontwikkelingen binnen het hbo Digibord: het schoolbord van de toekomst Digitale schoolborden, de zogeheten digiborden, veroveren steeds vaker een vaste plek in de klaslokalen van basisscholen. Logisch ook, want het digitale schoolbord kent eindeloos veel mogelijkheden: van het klassieke schoolbordschrijven tot het presenteren van filmpjes en het bespreken...omdat wij willen weten wat jij wilt. van opdrachten uit het leerlingenboek. Klassikaal lesgeven was nooit eerder zo boeiend en interactief. En voor de leerlingen heeft het digibord een magische uitstraling. Zij blijven nu letterlijk bij de les. Op de NOT 2007, de vakbeurs voor het onderwijs in Nederland, was het digibord een nieuwkomer. Een jaar later is het aantal basisscholen dat het klassieke schoolbord vervangen heeft door het digibord explosief gegroeid. De ontwikkeling van het digibord gaat snel, zegt uitgever AnneCoos Vuurmans. Leerkrachten die overstappen op het digibord krijgen een arsenaal aan instructiemogelijkheden. Binnen een handomdraai kunnen Word hbo trendwatcher en win een LCD TV of een dagje winkelen! leerkrachten bijvoorbeeld filmpjes laten zien. Ook kunnen zij de aantekeningen op het bord vergroten en opslaan in het geheugen. Geschreven tekst kan zelfs worden omgezet in een wordbestand. Verder kunnen leerkrachten alle gewenste informatie van het internet inladen op het digibord. Dankzij deze uitgebreide mogelijkheden wordt het werk van de leerkracht veel uitdagender. En de leerlingen? Die voelen zich meer betrokken tijdens de klassikale uitleg. Handige instructietool Werken met een digibord is een groeiproces. Leerkrachten moeten de tijd krijgen om vertrouwd te raken met het gebruik van de tools en de didactische waarde ervan. Dat vergt oefening, zegt Liane Verheul, marketeer bij ThiemeMeulenhoff. Om die reden is het werken met digiborden ook voor de Pabo heel interessant. Op die manier kunnen leerkrachten al tijdens hun opleiding oefenen met de mogelijkheden van het digitale schoolbord. Kijk voor meer informatie op lees verder op pagina 2

2 Digibord: het schoolbord van de toekomst Ook ThiemeMeulenhoff volgt de laatste trends op de voet en ontwikkelde een handige instructietool voor de kennisgebieden Aardrijkskunde, Geschiedenis en Natuur & Techniek. Deze zaakvakken lenen zich bij uitstek voor visuele uitleg via het digibord, zegt AnneCoos. Door de klassikale instructie te ondersteunen met afbeeldingen, filmpjes en voorbeelden, voorkom je dat de leerlingen zich verschuilen achter hun lesboek. Er is dus veel meer interactie mogelijk tijdens de les. Druk op de knop De instructietool is volledig gekoppeld aan de methodes Speurtocht, De blauwe planeet en NatuNiek van ThiemeMeulenhoff. De informatie uit de leerlingenboeken, de werkschriften en toetsen is nu ook voor de leerkrachten eenvoudiger uit te leggen dankzij de verschillende functionaliteiten van de instructietool, legt Liane uit. De software bevat de lesstof voor alle leerjaren en is overzichtelijk ingedeeld in thema s. Met een druk op de knop kan de leerkracht plaatjes tevoorschijn halen of teksten vergroten en markeren. Ook voor het klassikaal bespreken van opdrachten uit het werkboek biedt de instructietool uitkomst. De leerkracht hoeft nooit meer hoofdstukken uit het werkboek in te scannen, maar roept die moeiteloos op via het digibord. In ontwikkeling Op dit moment is de instructietool nog redelijk eenvoudig te gebruiken. AnneCoos: We willen de instructietool laten meegroeien met de ontwikkelingen van het digibord. Het is bijvoorbeeld heel goed denkbaar dat het digibord wordt uitgebreid met stemkastjes voor leerlingen of een paneel voor leerkrachten waarmee zij vrij door de klas kunnen lopen. Uiteraard past ThiemeMeulenhoff haar instructiemethodes hierop aan. Basisschool Kornak, Uitgeest Digibord is meerwaarde voor het onderwijs Basisschool de Gondelier in Amersfoort is razend enthousiast over het digibord. Bij ons op school werken we eigenlijk alleen nog maar met digitale schoolborden. De reden hiervoor is dat de mogelijkheden zo divers zijn, vertelt directeur Paul Kuipers. We kijken er schooltelevisie op en gebruiken het bord bijvoorbeeld intensief ter ondersteuning van onze leesmethode. Aan het woord roos koppelen we direct een afbeelding van een roos. Het visualiseren van het lesmateriaal doen we bij meerdere vakken. Als we uitleg geven over geestelijke stromingen zoals het Boeddhisme, dan is het voor de leerlingen prettig afbeeldingen te bekijken van tempels. Tijdens sollicitatiegesprekken verwachten we ook dat nieuwe leerkrachten of stagiaires kunnen werken met het digibord. Digibord verhoogt werkplezier leerkracht Voor basisschool Kornak in Uitgeest is het digibord nauwelijks meer weg te denken uit de klas. We werken er al mee in onze kleutergroepen, zegt directeur Hans Ploeg. Het digibord is een gewoon schoolbord, maar dan met heel veel extra mogelijkheden. Het grootste voordeel is dat het werken met een digibord veel tijd bespaart voor leerkrachten. Zij kunnen elke les namelijk opslaan, weer terughalen en verbeteren. Vooral dat laatste vinden wij hier op school heel belangrijk. Dat komt immers de kwaliteit van ons onderwijs ten goede. Werken met een digibord verhoogt ook de interactie met de leerlingen. Daarnaast kunnen leerkrachten altijd de meest actuele informatie gebruiken tijdens de lessen. Die is namelijk heel eenvoudig via het internet op te vragen. Voor optimaal gebruik is het wel belangrijk dat de leerkrachten weten hoe het digibord werkt. Als freelance trainer geef ik daarom instructies aan scholen. In de praktijk blijkt namelijk dat wanneer je de belangrijkste mogelijkheden onder de knie hebt, de leerkrachten daar veel werkplezier voor terugkrijgen tijdens de lessen. 2 Pabo

3 Trendwatching: Inzicht in de belevingswereld van studenten Hoe trendgevoelig zijn studenten? Hoe kritisch houden zij het onderwijs tegen het licht en welke ideeën hebben zij over het verbeteren van de kwaliteit van opleidingen? Om daar achter te komen verspreidde ThiemeMeulenhoff een trendwatching-enquête onder studenten van diverse hogescholen in Nederland. Met de resultaten uit het onderzoek kan ThiemeMeulenhoff haar leermiddelen beter laten aansluiten op de belevingswereld en behoeften van studenten. De enquête bestond uit open vragen en stellingen over algemene trends, de kwaliteit van het onderwijs, studiemateriaal en vrijetijdsbesteding. Bij de stellingen konden de studenten aangeven in hoeverre de beschreven situatie op hen van toepassing is. In het gedeelte over de algemene trends geeft 44% van de ondervraagden aan oog te hebben voor wat leeftijdsgenoten belangrijk vinden. Zij zeggen het ook leuk te vinden op de hoogte te blijven van de nieuwste trends. Op de vraag wat de student een goede trendwatcher maakt voor het hbo, antwoordden de meesten dat zij oog moeten hebben voor ontwikkelingen, met name op het gebied van techniek. Studenten zijn vooral geïnteresseerd in gadgets. In hoe ze werken en welk voordeel ze erbij hebben. Kwaliteit hogeschool Het onderzoek had ook tot doel erachter te komen hoe studenten hun opleiding beleven. Voldoen de opleidingen aan de verwachtingen? Hoe ervaren zij de kwaliteit van de opleiding en van de hogeschool? De resultaten wijzen uit dat meer dan de helft van de studenten tevreden is met de studiekeuze en de hogeschool die de opleiding aanbiedt. Opmerkelijk is alleen dat de kwaliteit van het onderwijs niet altijd voldoet aan de verwachtingen van studenten. Op de vraag hoe het ideale onderwijsprogramma eruit zou zien, antwoordden zij behoefte te hebben aan meer contacturen en toetsingsmomenten. Daarnaast willen studenten intensiever communiceren met docenten. Bijvoorbeeld via of MSN. Ook verwachten zij dat de theorie beter aansluit op de beroepspraktijk. Tot de favoriete docenten behoren zij die studenten goed en persoonlijk begeleiden en zich kunnen verplaatsen in hun belevingswereld. studenten tevreden zijn over de studiemiddelen die zij op dit moment krijgen aangereikt. Hoewel het internet en digitale leermiddelen steeds vaker worden geraadpleegd als informatiebron, is het traditionele studieboek nog steeds verreweg het populairst. Opmerkelijk is dat 80% van de ondervraagden aangeeft niet mee te willen betalen voor het gebruik van digitale leerbronnen. 'Tot de favoriete docenten behoren zij die studenten goed en persoonlijk begeleiden en zich kunnen verplaatsen in hun belevingswereld.' De student als gebruiker Dankzij het trendwatchersonderzoek kan ThiemeMeulenhoff in de toekomst beter in contact blijven met studenten. Zij kunnen bijvoorbeeld gemakkelijker op de hoogte worden gehouden van nieuwe leermiddelen en worden gevraagd als kandidaten bij gebruikerstesten. Want het belangrijkste doel van ThiemeMeulenhoff is studiematerialen te ontwikkelen waarmee docenten eenvoudig kunnen werken en die daarnaast optimaal aansluiten op de leerbehoefte van studenten. Studieboeken versus internet De uitkomsten van de enquête zijn ook heel nuttig voor ThiemeMeulenhoff. Ze bieden bijvoorbeeld inzicht in het leergedrag van studenten. De wijze waarop zij vakinhoudelijke kennis eigen maken, is voor een belangrijk deel bepalend voor de studieboeken die ThiemeMeulenhoff ontwikkelt. De resultaten wijzen in elk geval uit dat de meeste Kris van de Wijngaart. Winnende trendwatcher van Hogeschool Rotterdam. Pabo 3

4 'Studenten moeten leren door een wiskundige bril te kijken' Van rekenvaardige student naar gecijferde leerkracht De belangstelling voor reken- en wiskundedidactiek is groot. In de kranten lees je vooral dat het niveau op de Pabo omhoog moet, maar Pabo-docenten weten dat studenten vaak ook weer plezier moeten krijgen in Reken-wiskunde. ThiemeMeulenhoff speelt in op deze behoefte en brengt een serie studieboeken uit op het gebied van reken- en wiskundedidactiek. 4 Pabo Marc van Zanten

5 De eerste twee uitgaven zijn inmiddels verschenen: Hele getallen en Gebroken getallen. Dit zijn de eerste studieboeken waarbij de auteurs inzetten op de ontwikkeling van gevorderde gecijferdheid in combinatie met stage-ervaringen en vakdidactiek. Studenten leren opgaven op verschillende manieren op te lossen en de reken-wiskundige aspecten in het dagelijks leven te herkennen en te gebruiken in hun onderwijs. Evenwichtige balans Hoe kun je studenten motiveren voor rekenen en wiskunde en tegelijk het niveau verhogen? Deze vraag stond centraal bij de ontwikkeling van de serie studieboeken voor reken- en wiskundedidactiek. Studenten verschillen enorm in hun rekenwiskundige vaardigheden, hun zelfvertrouwen en hun plezier in het vakgebied, vertelt auteur Marc van Zanten. We zijn daarom op zoek gegaan naar materiaal waar alle studenten mee kunnen werken. Materiaal dus dat aansluit op individuele competenties. Daarnaast wilden we dat docenten en studenten het boek op verschillende manieren kunnen gebruiken. Een ander uitgangspunt was dat we een evenwichtige balans wilden tussen theorie en praktijk. ABC Om dit te realiseren hebben de auteurs de boeken Hele getallen en Gebroken getallen opgesplitst in drie delen. Auteur Jos van den Bergh legt uit: Het A-gedeelte bevat Activiteiten oftewel suggesties die studenten kunnen gebruiken tijdens stages, het B-gedeelte bevat een uitgebreid overzicht van vakdidactische Bronnen voor de groepen 1 tot en met 8. Uiteraard geïllustreerd met actuele voorbeelden uit de reken- en wiskundemethoden. Het C-gedeelte biedt tot slot ruime mogelijkheden om de professionele gecijferdheid van studenten op een hoger plan te brengen. Juf Marleen Veel studenten gaan in de eerste plaats naar de Pabo omdat ze willen werken met kinderen. Het vak Reken-wiskunde is voor hen vaak een drempel. In de serie studieboeken voor reken- en wiskundedidactiek willen we die drempelvrees wegnemen. We laten studenten op verschillende manieren zien dat rekenen-wiskunde leuk en interessant is, benadrukt Marc. Allereerst door in te spelen op het competentiegevoel. Met andere woorden: kan ik dit? In het Activiteitendeel staan daarom ideeën voor de stagepraktijk. Of je al vertrouwd bent met rekenen en wiskunde, of je voorzichtig eens wat wilt uitproberen, de suggesties zijn toegespitst op zowel de groepen in het basisonderwijs als de opleidingsfase van de student. Om de eigen gecijferdheid te ontwikkelen laten we in het C-deel medestudenten en de fictieve juf Marleen aan het woord. Stapsgewijs komen zo alle dimensies - en mogelijke moeilijkheden - van levensechte reken- en wiskundige problemen aan bod. Om het leren van studenten verder te stimuleren, zitten tussen het A-, B- en C-deel veel onderlinge verwijzingen. Studenten worden zo makkelijk op het spoor van theoretische en didactische verdieping gezet. Dit gaat immers niet vanzelf. Wiskundige bril Studenten moeten leren door een wiskundige bril te kijken, vervolgt Marc. In de boeken is daarom niet alleen aandacht voor schools rekenen, maar ook voor rekenen- en wiskunde uit de realiteit. Een krantenbericht als: Eén op de zes kleuters in Nederland is te dik één op de drie kleuters in Afrika en Azië is ondervoed, moeten studenten en kinderen lezen en begrijpen. Wiskundig kijken naar de wereld is erg belangrijk. Gebruikerservaringen Docenten en studenten aan de Pabo die al met Hele getallen en Gebroken getallen werken, zijn enthousiast. Zij geven vooral aan dat er in de boeken goed wordt verwezen naar aanverwante literatuur. Ook vinden zij het gebruik van de website een nuttig middel om de lesstof en de didactiek actueel te houden, zegt Jos. Wellicht het grootste voordeel dat docenten aangeven, is dat zij het materiaal flexibel kunnen toepassen. Het is bijvoorbeeld prettig om praktijkopdrachten uit het A-gedeelte te gebruiken voor de stage en te zorgen voor de opbouw van de didactiek vanuit de bronnen uit het B-gedeelte. Kortom: het boek sluit aan op individuele leerstijlen. Raadsels De studieboeken Verhoudingen en procenten en Meten en meetkunde vormen de laatste delen in de reeks. Jos: Verhoudingen en procenten, het boek dat in 2008 verschijnt, gaat nader in op allerlei verhoudingsaspecten: van evenredige verhoudingen tot niet-evenredige verbanden. In deze nieuwe boeken is de doorgaande leerlijn voor deze domeinen uitgewerkt van onderbouw tot bovenbouw. Uiteraard kunnen studenten zich ook in deze boeken buigen over verrassende rekenvoorbeelden. In het boek Verhoudingen en procenten komen wiskundige raadsels voor als: Waarom mogen baby s niet lang in de zon liggen? en Waarom eten spitsmuisjes naar verhouding veel meer dan olifanten?. Rekenen met komkommers Jos geeft nog een laatste rekenvoorbeeld over procenten: Een groenteman zet s ochtends 200 kilo komkommers buiten. De komkommers bestaan voor 99% uit water. De groenteman verkoopt die dag geen enkele komkommer. Aan het eind van de dag zijn de komkommers wat uitgedroogd en bevatten ze nog maar 98% water. Hoeveel kilo komkommers heeft de groenteman nog over? De uitkomst van dit rekenraadsel spreekt tot de verbeelding, omdat die verrassend is en via modelgebruik prachtig in beeld kan worden gebracht. En dat is precies wat we met onze boeken willen bereiken: dat rekenen en wiskunde meer uitdaagt tot nadenken bij docenten en studenten. Bij rekenen en wiskunde gaat het immers niet alleen om het maken van sommen, het gaat vooral om het willen weten. Pabo 5

6 Resultaten taaltoets Pabo beter door goede voorbereiding GrammaticaWijzer goed hulpmiddel voor studenten ISBN ,00 ISBN ,50 in Nijmegen zorgde voor de opgaven. Hiermee is de eerste toetsversie samengesteld en werd in samenwerking met Pabo-docenten een voorlopige adviesnorm vastgesteld. Martine Gijsel Bijna 70 procent van de aankomende Pabo-studenten zakte twee jaar geleden voor de eerste versie van de taaltoets. Het hele land was in rep en roer omdat de jongeren de Nederlandse taal niet zouden beheersen. Gelukkig ging het bij deze versie om een adviesnorm. Pabo s konden zelf besluiten of studenten slaagden of zakten. De toets is aangepast én de studenten kunnen zich beter voorbereiden. Inmiddels zijn de resultaten van de taaltoets verbeterd. De GrammaticaWijzer van ThiemeMeulenhoff is daarbij een goed hulpmiddel. In het voorjaar van 2006 gaf de HBO-raad Cito in Arnhem de opdracht een taaltoets te ontwikkelen voor aankomende studenten van de Pabo. Met de toets zouden de Pabo s kunnen vaststellen of instromende eerstejaars studenten voldoen aan de landelijk gestelde norm voor taal en of er aanknopingspunten zouden zijn voor gerichte bijscholing. We begonnen met helemaal niets, blikt projectleider Mia van Boxel terug. Zonder voorbeeld gingen we het ontwikkelingsproces in. Het moest bovendien allemaal op vrij korte termijn gebeuren, want de toets moest al in september 2006 worden afgenomen. Het Expertisecentrum Nederlands van de Radboud Universiteit De eerste resultaten Ook de makers waren benieuwd naar de eerste resultaten. Productmanager Jeanine Treep: We waren erg nieuwsgierig. Uit de eerste resultaten bleek dat meer leerlingen dan verwacht zakten voor de toets. Maar je moet deze resultaten natuurlijk wel in perspectief zien. De eerste norm was gebaseerd op het oordeel van docenten. Misschien hadden die wel een te hoog verwachtingspatroon. Voor de tweede test konden we de resultaten van de eerste versie gebruiken. Daarnaast hebben we aanvullend onderzoek verricht onder havo 4-leerlingen. De norm is iets naar beneden bijgesteld. Nu slagen er evenveel studenten voor de taaltoets als voor de Wiscat-rekentoets. De discussie gaat nu over waarom studenten zakken. Hebben ze de kennis, maar is die weggezakt of hebben ze de kennis nooit gehad? Taaldomeinen In het begin werd getoetst op zes taaldomeinen, vertelt Martine Gijsel, als projectmedewerker van het Expertisecentrum Nederlands betrokken bij de ontwikkeling van de taaltoets. De HBO-raad had zes domeinen aangegeven: spellingregels toepassen, regelkennis, interpunctie, het afbreken van woorden, taalgebruik en basisgrammatica. De eerste test was extra spannend omdat er geen proeftest was geweest. De resultaten vielen behoorlijk tegen. Daarom zijn er later onder andere aan de hand van feedback van docenten aanpassingen geweest. Belangrijkste veranderingen waren dat de kennis van spellingregels en het afbreken van woorden eruit gingen. Docenten vonden die domeinen het minst relevant. Neem het afbreken: is dat nou elementaire taalvaardigheid 6 Pabo

7 of is dat gewoon een trucje dat je moet beheersen? En het kunnen toelichten van spellingregels is ook lastig te toetsen. Je moet daarbij lastige zinsconstructies gebruiken. Dan moet je je afvragen wat je aan het toetsen bent: de beheersing van de regels of begrijpend lezen. Spelling belangrijker Omdat er twee taaldomeinen afvielen, werd de inhoud van de toets gewijzigd. Ook de verhouding in de aantallen vragen over de diverse onderdelen is veranderd. Het zelf kunnen spellen krijgt meer aandacht in de toets, evenals formuleren en grammatica, vertelt Van Boxel. We stellen in een sessie met Pabo-docenten vast wat de norm wordt. Daarnaast komt er een zware, onafhankelijke commissie van taalkundigen, docenten en andere verantwoordelijken. Deze commissie beslist over de inhoud en stelt de norm van de toetsen vast, net als bij het centrale eindexamen. Digitale toets De test is digitaal. De studenten leggen de toets af op een computer van de opleiding. Jaarlijks leggen studenten de toets af aan het begin van het eerste leerjaar. Ze krijgen drie kansen om de toets te halen. Alle resultaten worden verzonden naar de centrale database van Cito. De studenten krijgen meteen een voorlopige uitslag retour. Alle gegevens blijven bij Cito en worden onderzocht. Jeanine Treep: We zijn begonnen met het opzetten van een itembank. Per leerjaar stellen we daar verschillende toetsversies uit samen. Door de afnameresultaten te bekijken, kunnen we vaststellen welke items niet functioneren. Deze items verwijderen we uit de bank. Bedoeling is dat onze bank met opgaven steeds groter wordt om aan de hand daarvan telkens nieuwe toetsen te maken. Aan de hand van de afnameresultaten kun je van tevoren de moeilijkheid van de nieuwe toetsversies bepalen. Betere voorbereiding Bij de allereerste toets moesten de studenten 117 van de 150 opgaven goed hebben. Nu is dat 113. De norm is gebaseerd op een referentie-onderzoek en op de inhoudelijke discussie. Het percentage leerlingen dat slaagt, is nu flink toegenomen, vertelt Treep. Daarbij komt natuurlijk dat de leerlingen weten dat de toets gaat komen, vult Mia aan. Ze bereiden zich veel beter voor dan in het verleden gebeurde. Die betere voorbereiding heeft zeker effect op het aantal geslaagden. Een goed hulpmiddel in de voorbereiding zijn SpellingKracht en GrammaticaWijzer, een nieuwe uitgave van ThiemeMeulenhoff. GrammaticaWijzer geeft studenten inzicht in de grammaticale structuur van de Nederlandse taal en kennis van de regels en termen. Daarin komen taalkundig en redekundig ontleden aan bod, zodat studenten contaminaties en foutieve woordkeuze herkennen en voorkomen. Elk hoofdstuk begint met een zelftoets. De student kan zelfstandig aan de slag met de oefeningen en tests in het boek. Op de website is extra online oefenmateriaal te vinden. Samen met de uitgave SpellingKracht, gericht op de spellingsvaardigheden, dekt GrammaticaWijzer alle domeinen van de taaltoets af. Remediëren Ook Martine Gijsel denkt dat de resultaten positief beïnvloed kunnen worden door een goede voorbereiding. Een andere reden voor de betere resultaten kan zijn dat we hebben gekozen voor onderdelen die goed te remediëren zijn. Basisgrammatica krijgen leerlingen van havo en vwo ook. De kennis is er maar moet weer geactiveerd worden. Komen de studenten van het mbo, dan is het de vraag of ze de materie wel hebben gehad. Als je dat vaststelt, kun je het hun bijbrengen. Er zijn zelfs zomercursussen voor studenten die naar de Pabo willen. Mia van Boxel en Jeanine Treep Pabo 7

8 Product-informatie Student toetst zichzelf op Bij de uitgave Taaldidactiek van ThiemeMeulenhoff hoort de website De vernieuwde site bevat, naast algemene informatie die voor alle domeinen geldt, aparte pagina s voor elk van de vijf domeinen die ook in het boek behandeld worden. biedt diepgang in rekendidactiek Elke student kan ermee uit de voeten: de serie uitgaven op het gebied van reken- en wiskundedidactiek van ThiemeMeulenhoff. De uitgaven RekenWijzer, Gebroken getallen en Hele getallen zijn al verschenen, aan Verhoudingen en procenten en Meten en meetkunde wordt gewerkt. De vijf boeken worden ondersteund door de vernieuwde website Ideaal voor verdieping en het doen van extra oefeningen. De student die op zoek is naar meer oefening, diepgang en aanvulling kan terecht op De site bevat ter ondersteuning van de eigen vaardigheden van de student als onderdeel van de uitgave RekenWijzer, een groot aantal extra oefentoetsen per WisCat-domein en talloze extra oefenopgaven. De oefentoetsen zijn ideaal ter voorbereiding op de Pabo-rekentoets. Per domein kan een student een toets maken van vijftien in moeilijkheidsgraad oplopende vragen. De vragen worden willekeurig uit een groot bestand geselecteerd, dus de student kan zo vaak oefenen als hij wil. De site biedt ter ondersteuning van de didactiekuitgaven bovendien lessuggesties, voorbeelden en achtergrondinformatie in de vorm van artikelen uit verschillende tijdschriften. Daarnaast vind je er verwijzingen naar relevante websites en boeken, materiaal uit lesmethodes, lettersommen en instructie om te werken met MILE. Kunst en cultuur centraal op Wat is de rol van kunst en cultuur in onze maatschappij? Geen gemakkelijke vraag, maar volgens de overheid één waar kinderen een antwoord op moeten proberen te geven. Cultuurnetwerk Nederland werkt samen met de Pabo s aan het ontwikkelen van een curriculum en doelen voor cultuuronderwijs. ThiemeMeulenhoff sluit daarop aan met het boek Cultuur InZicht en de aanvullende website Met de doelen voor cultuuronderwijs als uitgangspunt kiest elke basisschool straks zijn eigen weg voor het invullen van dit onderwijs. Cultuur InZicht biedt de handvatten waarmee studenten in overleg met hun team verantwoorde keuzes kunnen maken. In deel A reflecteert de student eerst op zijn eigen ideeën over cultuuronderwijs. Vervolgens kijkt hij in deel B kritisch naar de competenties van de leerkracht. In het derde deel ligt de nadruk op het curriculumontwerp. bevat, naast algemene informatie, aparte pagina s voor deel A en deel B. Deze bevatten verwijzingen naar andere relevante websites, artikelen van diverse auteurs en uitleg bij de POPopdrachten op de niveaus propedeuse, hoofdfase en afstuderen. De site biedt verder een overzicht van de competenties die horen bij cultuureducatie en waar leerkrachten in opleiding aan moeten werken. ThiemeMeulenhoff Postbus AA Zutphen T (0575) F (0575) E service@thiememeulenhoff.nl I Studenten kunnen op hun competenties toetsen, er staan lessuggesties, leerlingenmateriaal en verwijzingen naar andere interessante sites en boeken over het onderwerp. De site biedt daarnaast een overzicht van de tussen- en kerndoelen voor het basisonderwijs voor de talen Nederlands, Engels en Fries. Voor stage- en studieopdrachten bij de domeinen Mondelinge taalontwikkeling en Beginnende geletterdheid kunnen bezoekers ook op de site terecht. Via een aparte banner krijgen ze toegang tot de site die hoort bij de boeken SpellingKracht en GrammaticaWijzer. Hier kunnen studenten met toetsen hun eigen spellingvaardigheid en grammaticakennis vergroten. De perfecte voorbereiding op de Pabo-taaltoets. Colofon TM In het onderwijs is een uitgave van ThiemeMeulenhoff en wordt twee keer per jaar verstuurd aan alle hbo Pabo docenten. Redactie Taalent Tekstschrijvers (hoofd- en eindredactie) Vormgeving Crossings Communications O n d e r w i j s W a a r d i g Fotografie Martin Hogeboom, Norbert Waalboer Drukwerk ARS Grafische Producties & Communicatie Met dank aan Jos van den Bergh, Mia van Boxel, Martine Gijsel, Paul Kuipers, Hans Ploeg, Jeanine Treep, Marc van Zanten Redactieadres service@thiememeulenhoff.nl H4488

Een succesvol traject ter voorbereiding op de taaltoets.

Een succesvol traject ter voorbereiding op de taaltoets. Richard Vollenbroek Hogeschool Edith Stein/Onderwijscentrum Twente Vollenbroek@edith.nl Een succesvol traject ter voorbereiding op de taaltoets. Instromende eerstejaars studenten aan Nederlandse pabo s

Nadere informatie

Een succesvol traject ter voorbereiding op de taaltoets

Een succesvol traject ter voorbereiding op de taaltoets Tenslotte demonstreren we u de online databank op de website van de Nederlandse Taalunie. U kunt Lezen in het basisonderwijs, evenals Schrijven in het basisonderwijs, downloaden van de volgende websites:

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO Brochure MBO Toetsing Figuur 4, toetsing Door de nieuwe aanpak en de goede mix van digitaal lesmateriaal en boeken geeft Taalblokken Engels mij de ruimte om les te geven zoals ik wil. Verleg je grenzen!

Nadere informatie

www.gynzy.com Handleiding

www.gynzy.com Handleiding www.gynzy.com Handleiding Samen steeds beter is ons motto. Als leerkracht sta je elke dag voor de klas en weet je veel beter wat je nodig hebt dan wij. Door goed te luisteren naar jouw behoefte en deze

Nadere informatie

Het flexibel inzetten van de taalmethode heeft te maken met de functie van taal.

Het flexibel inzetten van de taalmethode heeft te maken met de functie van taal. Taal: vakspecifieke toelichting en tips Taalverwerving en -onderwijs verlopen als het ware in cirkels: het gaat vaak om dezelfde inhouden, maar de complexiteit en de mate van beheersing nemen toe. Anders

Nadere informatie

Voorbereidende les en opdrachten. uit de geschiedenismethode Speurtocht DE SLAG OM ARNHEM. voor groep 8, uitgeverij ThiemeMeulenhoff.

Voorbereidende les en opdrachten. uit de geschiedenismethode Speurtocht DE SLAG OM ARNHEM. voor groep 8, uitgeverij ThiemeMeulenhoff. Voorbereidende les en opdrachten uit de geschiedenismethode Speurtocht DE SLAG OM ARNHEM voor groep 8, uitgeverij ThiemeMeulenhoff. 2011 Airborne Museum Educatieve dienst (versie 11 juli 2011) Colofon

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Compleet vernieuwd! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO

Verleg je grenzen! Compleet vernieuwd! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO Taalblokken Nederlands Brochure MBO Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? U kunt gemakkelijk differentiëren studenten leren wat nodig is Motiverend en uitdagend lesmateriaal voor

Nadere informatie

Nieuwe generatie rekenmethodes vergeleken

Nieuwe generatie rekenmethodes vergeleken Nieuwe generatie rekenmethodes vergeleken Ruud Janssen Alles telt (2e editie - ThiemeMeulenhoff) De methode biedt een doorgaande lijn vanuit de kleuterbouw. De leerlijnen zijn digitaal beschikbaar. Het

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor het nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO Taalblokken Nederlands Brochure MBO Na het doorlopen van de weet ik precies wat ik kan verwachten op het examen Nederlands. Door deze goede voorbereiding zie ik het examen met vertrouwen tegemoet! Toetsing

Nadere informatie

filmpje bewindslieden (http://www.taalenrekenen.nl/)

filmpje bewindslieden (http://www.taalenrekenen.nl/) SLO oktober 2009 filmpje bewindslieden (http://www.taalenrekenen.nl/) Achtergrond Nederland heeft een goed onderwijssysteem. Maar, er is maatschappelijke zorg over de kwaliteit van het reken- en taalonderwijs.

Nadere informatie

Rekenen van groep 8 naar de brugklas. Herfst, 2012 Bert Claessens (HAN)

Rekenen van groep 8 naar de brugklas. Herfst, 2012 Bert Claessens (HAN) Rekenen van groep 8 naar de brugklas Herfst, 2012 Bert Claessens (HAN) Inhoud Wat vertellen leerkrachten en leraren ons? Wat vertellen de resultaten van leerlingen ons? Wat vertellen de leerlingen ons?

Nadere informatie

Whitepaper Getal & Ruimte 12 e editie havo/vwo onderbouw

Whitepaper Getal & Ruimte 12 e editie havo/vwo onderbouw Whitepaper Getal & Ruimte 12 e editie havo/vwo onderbouw WHITEPAPER GETAL & RUIMTE Getal & Ruimte is de grootste wiskundemethode in het voortgezet onderwijs. Met een heldere didactische structuur en een

Nadere informatie

Methodeanalyse Talent

Methodeanalyse Talent Methodeanalyse Talent Wij hebben gekozen voor de methode Talent. Voornamelijk omdat Tessa en Wouter er veel mee hebben gewerkt. Wouter en Tessa hebben wel hele verschillende ervaringen met de methode.

Nadere informatie

Whitepaper Nieuw Nederlands 6 e editie onderbouw

Whitepaper Nieuw Nederlands 6 e editie onderbouw Whitepaper Nieuw Nederlands 6 e editie onderbouw WHITEPAPER NIEUW NEDERLANDS 6 e editie onderbouw Nieuw Nederlands onderbouw 6 e editie staat als vanouds voor hoge kwaliteit en aandacht voor de individuele

Nadere informatie

Sita (VWO2) Aaron Sams. Natuurkunde en Flipping the Classroom

Sita (VWO2) Aaron Sams. Natuurkunde en Flipping the Classroom Natuurkunde en Flipping the Classroom De lespraktijk van een natuurwetenschappelijk vak zoals natuurkunde bestaat gewoonlijk uit klassikale instructie, practicum en het verwerken van opdrachten. In de

Nadere informatie

Leren Leren en ExcelLeren

Leren Leren en ExcelLeren Leren Leren en ExcelLeren www.mindsetlearnandgrow.nl Wat is MindSet? MindSet is een groep studenten die leerlingen leert effectief te leren. Wij helpen leerlingen betere schoolresultaten te behalen door

Nadere informatie

Op en top actueel. Alles over de nieuwste ontwikkelingen voor de zaakvakkenmethoden. Zaakvakken Groep 3 t/m 8

Op en top actueel. Alles over de nieuwste ontwikkelingen voor de zaakvakkenmethoden. Zaakvakken Groep 3 t/m 8 Op en top actueel Alles over de nieuwste ontwikkelingen voor de zaakvakkenmethoden Zaakvakken Groep 3 t/m 8 Zaakvakken van ThiemeMeulenhoff Op en top actueel Wie had vijf jaar geleden vermoed dat in nagenoeg

Nadere informatie

Studiewijzer TaalCompetent

Studiewijzer TaalCompetent TaalCompetent - Studiewijzer 1 Studiewijzer TaalCompetent leer-/werkboek basisvaardigheden taalbeheersing Nederlands 1 Werken met TaalCompetent 2 Overzicht uitwerkingen 3 Taaltoetsen voor de pabo 4 Kennistrainingen

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89 Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op

Nadere informatie

GPS Rekenen. Producten en prijzen GPS Rekenen. Volwassen en Eigentijds. Volwassen en Eigentijds 1. GPS Rekenen

GPS Rekenen. Producten en prijzen GPS Rekenen. Volwassen en Eigentijds. Volwassen en Eigentijds 1. GPS Rekenen Volwassen en Eigentijds Producten en prijzen 2018 Volwassen en Eigentijds 1 December 2017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Maak kennis met... 3 Opbouw en inhoud van... 4 Gebruik voor de docent... 6 Lineair

Nadere informatie

Rekenen bij Moderne Wiskunde

Rekenen bij Moderne Wiskunde Moderne Wiskunde Rekenen: een volledig doorlopende leerlijn rekenen voor alle leerjaren en alle niveaus! Rekenen bij Moderne Wiskunde 1 Verplichte rekentoets Vanaf schooljaar 2013/2014 Voor alle leerlingen

Nadere informatie

GPS Rekenen. Producten en prijzen GPS Rekenen. Volwassen en Eigentijds. Volwassen en Eigentijds 1. GPS Rekenen

GPS Rekenen. Producten en prijzen GPS Rekenen. Volwassen en Eigentijds. Volwassen en Eigentijds 1. GPS Rekenen Volwassen en Eigentijds Producten en prijzen 2019 Volwassen en Eigentijds 1 Januari 2019 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Maak kennis met... 3 Opbouw en inhoud van... 4 Gebruik voor de docent... 6 Lineair

Nadere informatie

Uitslag enquête Verbetering digitale aanbod Nieuws in de klas

Uitslag enquête Verbetering digitale aanbod Nieuws in de klas Uitslag enquête Verbetering digitale aanbod Nieuws in de klas Auteur: Michelle Knijff, projectleider onderwijs, Nieuws in de klas Datum: juni 2015 Inhoud Uitslag enquête Verbetering digitale aanbod Nieuws

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO Taalblokken Engels Brochure MBO Verleg je grenzen! Met de gedegen examentrainingen weten mijn studenten exact wat ze kunnen verwachten op het COE. En ik ook! Bibliotheek Nieuwe digitale leeromgeving Starten

Nadere informatie

GPS Rekenen. Producten en prijzen GPS Rekenen. Volwassen en Eigentijds. Volwassen en Eigentijds 1. GPS Rekenen

GPS Rekenen. Producten en prijzen GPS Rekenen. Volwassen en Eigentijds. Volwassen en Eigentijds 1. GPS Rekenen Volwassen en Eigentijds Producten en prijzen 2016 Volwassen en Eigentijds 1 Januari 2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Maak kennis met... 3 Opbouw en inhoud van... 4 Gebruik voor de docent... 6 Lineair

Nadere informatie

handleiding handleiding Real Life Rekenen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.realliferekenen.nl * 27-06-2012 1

handleiding handleiding Real Life Rekenen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.realliferekenen.nl * 27-06-2012 1 handleiding handleiding Real Life Rekenen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.realliferekenen.nl * 27-06-2012 1 Inleiding Real Life Rekenen zorgt ervoor dat de leerling optimaal wordt voorbereid op

Nadere informatie

Rondom Rekenen VO/MBO. Op weg naar topdocenten rekenen mbo. Thema 1: De eigenheid van de mbo-student Een mbo-leerling heeft geen achterstand rekenen

Rondom Rekenen VO/MBO. Op weg naar topdocenten rekenen mbo. Thema 1: De eigenheid van de mbo-student Een mbo-leerling heeft geen achterstand rekenen Rondom Rekenen VO/MBO Op weg naar topdocenten rekenen mbo Thema 1: De eigenheid van de mbo-student Een mbo-leerling heeft geen achterstand rekenen + (inspireert me tot actie) * Dit wil ik bespreken! *

Nadere informatie

KNAG dag Andreas Boonstra

KNAG dag Andreas Boonstra KNAG dag 2018 Andreas Boonstra 1 Beeldvorming Foto van Pixabay 2 Is er sprake van een kloof? Foto van Pixabay 3 Kennis en vaardigheden?? Is het en/of OF en/en? 4 Eerste jaar Aardrijkskunde op de Katholieke

Nadere informatie

Websites voor mentoren en leerlingen Inleiding

Websites voor mentoren en leerlingen Inleiding Websites voor mentoren en leerlingen Inleiding Internet is niet meer weg te denken uit het huidige onderwijs en biedt bovendien een bijna onuitputtelijke bron aan informatie en hulpmiddelen. Dit document

Nadere informatie

De Referentieniveaus Taal. BAVO Eemlanden 14 maart 2012

De Referentieniveaus Taal. BAVO Eemlanden 14 maart 2012 De Referentieniveaus Taal BAVO Eemlanden 14 maart 2012 2 Wat komt aan de orde? Aanleiding tot de referentieniveaus Wat zijn referentieniveaus? Status en ontwikkelingen rond de referentieniveaus Referentieniveaus

Nadere informatie

Hoofdstuk 8 Kenmerken van de thuisomgeving

Hoofdstuk 8 Kenmerken van de thuisomgeving Hoofdstuk 8 Kenmerken van de thuisomgeving De relatie tussen leesvaardigheid en de ervaringen die een kind thuis opdoet is in eerder wetenschappelijk onderzoek aangetoond: ouders hebben een grote invloed

Nadere informatie

Duurzame digitale leermiddelen: nog een grote slag te slaan

Duurzame digitale leermiddelen: nog een grote slag te slaan voorjaar 2008 Duurzame digitale leermiddelen: nog Anatomieboek Grégoire Trendwatching: een grote slag te is basis voor uiteenlopende inzicht in belevings- slaan opleidingen wereld studenten 1 4 6 8 Succesvol

Nadere informatie

Vierdejaars en de kennisbasistoets zwakke rekenaars in pabo 4

Vierdejaars en de kennisbasistoets zwakke rekenaars in pabo 4 Vierdejaars en de kennisbasistoets zwakke rekenaars in pabo 4 Gerard Boersma, HAN Pabo (Ronald Keijzer, Hogeschool ipabo) Overzicht Inleiding Onderzoeksvraag Methode Bevindingen Vragen en discussie Inleiding

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

> In plaats van losse filmpjes of niet-methodische materialen

> In plaats van losse filmpjes of niet-methodische materialen Inleiding Nieuwe zaken koppelt geschiedenis, aardrijkskunde, natuur en techniek aan actualiteit. Met aantrekkelijke en flexibel inzetbare lessen op basis van het laatste nieuws, brengt Nieuwe zaken wekelijks

Nadere informatie

Producten en prijzen 2013 GPS Nederlands GPS Duits GPS Engels

Producten en prijzen 2013 GPS Nederlands GPS Duits GPS Engels Nederlands - Duits - Engels Navigeren op maat Producten en prijzen 2013 GPS Nederlands GPS Duits GPS Engels www.instruct.nl 1 Inhoudsopgave Maak kennis met GPS Taal Pag. 3 Opbouw en inhoud van de methoden

Nadere informatie

1 De kennisbasis Nederlandse taal

1 De kennisbasis Nederlandse taal Noordhoff Uitgevers bv De kennisbasis Nederlandse taal. De opzet van de kennisbasis. De inhoud van de kennisbasis. Toetsing van de kennisbasis. Hoe gebruik je Basiskennis taalonderwijs? In dit hoofdstuk

Nadere informatie

Taaljournaal, tweede versie

Taaljournaal, tweede versie SPELLING Taaljournaal, tweede versie Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs en opbrengstgericht werken zoals deze methode zijn te vinden op www.taalpilots.nl, www.rekenpilots.nl en

Nadere informatie

Agenda onderwijsavond bovenbouw

Agenda onderwijsavond bovenbouw Agenda onderwijsavond bovenbouw Kerndoelen PO Referentieniveaus Onderwijsinhoud op de Bron Wat komt er aan bod in groep 6-7-8 Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen en kunnen

Nadere informatie

Individueel gebruik van ICT in het onderwijs belemmerd de ontwikkeling van sociale contacten tussen leerlingen:

Individueel gebruik van ICT in het onderwijs belemmerd de ontwikkeling van sociale contacten tussen leerlingen: Individueel gebruik van ICT in het onderwijs belemmerd de ontwikkeling van sociale contacten tussen leerlingen: 1. ICT is een middel en wordt steeds meer gebruikt in het onderwijs. Daarbij kijk je ook

Nadere informatie

User Centered Design. Personas ontwikkelen

User Centered Design. Personas ontwikkelen User Centered Design Personas ontwikkelen Persona: Wat is een persona? Een model gebaseerd op realistisch gedrag, motivatie, houding, vaardigheden en behoeften Gefilterd uit het observeren van echte mensen.

Nadere informatie

PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE

PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE VELON Congres, Papendal, Arnhem, 26 & 27 maart 2015 Lysbeth Jans, Wim Lauwers, Lode Vermeersch, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul LERARENOPLEIDINGEN Leerkracht

Nadere informatie

Agenda onderwijsavond middenbouw

Agenda onderwijsavond middenbouw Agenda onderwijsavond middenbouw Kerndoelen PO Wat komt er aan bod in groep 3-4-5 Leren lezen nader bekeken Onderwijsinhoud op de Bron Leren in de echte wereld Kerndoelen PO: Wat moeten kinderen kennen

Nadere informatie

Conferentie Wiskunde conferentie vmbo en havo/vwo onderbouw op 28 januari 2016

Conferentie Wiskunde conferentie vmbo en havo/vwo onderbouw op 28 januari 2016 Conferentie Wiskunde conferentie vmbo en havo/vwo onderbouw op 28 januari 2016 Beschrijvingen lezing en werkgroepen LEZING De Big Data van Marktplaats Door: Wiggert Loonstra Hoe gebruikersstatistieken

Nadere informatie

Stap je toekomst in... Informatie voor de leerlingen. Compleet onderwijs voor vmbo-t havo vwo

Stap je toekomst in... Informatie voor de leerlingen. Compleet onderwijs voor vmbo-t havo vwo Stap je toekomst in... Informatie voor de leerlingen Compleet onderwijs voor vmbo-t havo vwo Op zoek Je zoekt een nieuwe school, want op de basisschool ben je (bijna) klaar. De basisschool was wel erg

Nadere informatie

Engels in het basisonderwijs: wel of niet vroeg beginnen?

Engels in het basisonderwijs: wel of niet vroeg beginnen? Engels in het basisonderwijs: wel of niet vroeg beginnen? Introductie Deze whitepaper verschijnt in een serie whitepapers over Engels in het basisonderwijs. De serie bespreekt verschillende onderwerpen

Nadere informatie

Instructies zijn niet alleen visueel, maar ook auditief, met hoogkwalitatief ingesproken geluid (geen computerstem).

Instructies zijn niet alleen visueel, maar ook auditief, met hoogkwalitatief ingesproken geluid (geen computerstem). Getallen 3 Doelgroep Getallen 3 is bedoeld voor leerlingen in klas 3-5 van de havo, klas 3-6 van het vwo en in mbo 3&4. Het programma is bijzonder geschikt voor groepen waarin niveauverschillen bestaan.

Nadere informatie

Sita (VWO2) Aaron Sams. Natuurkunde en Flipping the Classroom

Sita (VWO2) Aaron Sams. Natuurkunde en Flipping the Classroom Natuurkunde en Flipping the Classroom De lespraktijk van een natuurwetenschappelijk vak zoals natuurkunde bestaat gewoonlijk uit klassikale instructie, practicum en het verwerken van opdrachten. In de

Nadere informatie

Ik tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016. Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10!

Ik tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016. Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016 Ik tel tot 10! Wat: Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10! Plaats: CPS, Amersfoort (8 min. lopen vanaf NS Amersfoort-Schothorst) Wanneer:

Nadere informatie

Werkplan SOT

Werkplan SOT Werkplan SOT 2011-2012 algemene gegevens Naam: Klas: Dianne te Walvaart en Dennis Wesselink VR3A gekozen onderwerp Korte beschrijving van het gekozen onderwerp: Probleemstelling: Praktische relevantie:

Nadere informatie

Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top.

Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top. Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top. Heb je een mavo- of mavo/havo-advies en wil je het beste uit jezelf halen? Kom dan eens

Nadere informatie

U levert maatwerk, wij ook. Zakelijke taaltrainingen op maat.

U levert maatwerk, wij ook. Zakelijke taaltrainingen op maat. Klantbeoordelingen 2015 - zakelijke taaltrainingen januari t/m december 2015, n = 1.247 Klantenwaardering Vraagstelling Uitstekend Goed Voldoende Onvoldoende Slecht Wat vindt u van het gebruikte lesmateriaal?

Nadere informatie

Producten en prijzen 2014 Groen Nederlands Groen Rekenen

Producten en prijzen 2014 Groen Nederlands Groen Rekenen Producten en prijzen 2014 Groen Nederlands Groen Rekenen www.instruct.nl 1 Inhoudsopgave Maak kennis met GPS Groen Nederlands en Rekenen Pag. 3 Opbouw en inhoud GPS Groen Nederlands Pag. 4 Opbouw en inhoud

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Verplicht toetsen en bijspijkeren of eigen verantwoordelijkheid? De basisvaardigheden Nederlands van eerstejaars VU-studenten

Verplicht toetsen en bijspijkeren of eigen verantwoordelijkheid? De basisvaardigheden Nederlands van eerstejaars VU-studenten 7.Taalbeleid hoger onderwijs Ronde 8 Marloes van Beersum & Eline van Straalen Taalcentrum-VU, Vrije Universiteit Amsterdam Contact: mvanbeersum@taalcentrum-vu.nl evanstraalen@taalcentrum-vu.nl Verplicht

Nadere informatie

Whitepaper Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw

Whitepaper Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw Whitepaper Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw WHITEPAPER MODERNE WISKUNDE Moderne Wiskunde is een methode waarin inzicht, structuur en vernieuwing centraal staan. Moderne Wiskunde volgt een didactiek

Nadere informatie

Dr. Digi brengt uw digibord tot leven

Dr. Digi brengt uw digibord tot leven Dr. Digi brengt uw digibord tot leven Alle Dr. Digi digibordsoftware alle jaaren in totaal maar 250* per jaar! Gratis 3 maanden uitproberen Extra interactieve oefenopdrachten Vele andere extra s als links,

Nadere informatie

Inleiding 4. Engels in het basisonderwijs 5. Words&Birds een verrijking van de les, een verbreding van de wereld 6. Wat is Words&Birds?

Inleiding 4. Engels in het basisonderwijs 5. Words&Birds een verrijking van de les, een verbreding van de wereld 6. Wat is Words&Birds? Inleiding 4 Engels in het basisonderwijs 5 Words&Birds een verrijking van de les, een verbreding van de wereld 6 Wat is Words&Birds? 6 Wat zijn de belangrijkste eigenschappen van Words&Birds? 6 Met welk

Nadere informatie

Lesmethodes Voortgezet Onderwijs

Lesmethodes Voortgezet Onderwijs Lesmethodes Voortgezet Onderwijs Zienderogen Kunst Kunstwerk Tekenen in Zicht Plat Vorm Kunst Actief Uit de kunst (basisonderwijs) Arti Palet CKV2 De Bespiegeling Malmberg Malmberg Lambo Lambo Lambo Delubas

Nadere informatie

Oranje Nassau is een vindplaatsschool voor wetenschap en techniek.

Oranje Nassau is een vindplaatsschool voor wetenschap en techniek. Oranje Nassau is een vindplaatsschool voor wetenschap en techniek. Het schooljaar is nu bijna voorbij. Afgelopen jaar was voor de Oranje Nassau een bijzonder jaar, ze zijn namelijk vindplaatsschool geworden!

Nadere informatie

PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE

PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE LKCA-conferentie, Utrecht, 24 november 2014 Lode Vermeersch, Lysbeth Jans, Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Kim Tintel contact: lode.vermeersch@kuleuven.be

Nadere informatie

Verbanden 1. Doelgroep Verbanden 1

Verbanden 1. Doelgroep Verbanden 1 Verbanden 1 Rekenen en Wiskunde Verbanden 1 bestrijkt de basisvaardigheden van Verbanden: de verschillende grafische presentaties, zoals tabel, rooster, staafdiagram, cirkeldiagram en grafiek. Doelgroep

Nadere informatie

Informatie. vakgebieden. Groep 3

Informatie. vakgebieden. Groep 3 Informatie vakgebieden Groep 3 Rekenen en wiskunde Gehanteerde methode: Wereld in getallen. Sinds een aantal jaren rekenen we met de nieuwe methode: De wereld in getallen. De inhoud van een rekenles bestaat

Nadere informatie

Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar VWO, HAVO, MAVO en VMBO

Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar VWO, HAVO, MAVO en VMBO Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar 2012-2013 VWO, HAVO, MAVO en VMBO Informatieblad Rekenen, Johan de Witt, locatie Zusterstraat, september 2012 1 Beste ouder en/of verzorger,

Nadere informatie

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, jaar havo/vwo

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, jaar havo/vwo Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12-16 jaar havo/vwo De leerlingen in route 3 (12 16) uitstroomprofiel havo/vwo kunnen instromen in verschillende fasen van het reguliere onderwijs: in de onderbouw

Nadere informatie

ALLES BINNEN HANDBEREIK. Mijn Malmberg Pluspunt

ALLES BINNEN HANDBEREIK. Mijn Malmberg Pluspunt ALLES BINNEN HANDBEREIK Mijn Malmberg Pluspunt Mijn Malmberg Een unieke servicesite voor de leerkracht, boordevol inspiratie en extra s bij de lesmethodes. U haalt als leerkracht graag het beste uit uw

Nadere informatie

Uw kind duidelijk in beeld

Uw kind duidelijk in beeld Primair en speciaal onderwijs Cito Volgsysteem Uw kind duidelijk in beeld Informatiefolder voor ouders Uw kind duidelijk in beeld Informatiefolder voor ouders Om de ontwikkeling van uw zoon of dochter

Nadere informatie

Blauwe stenen leer je zo

Blauwe stenen leer je zo Handleiding groep 3-8 Blauwe stenen leer je zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe je een steen van Jeelo leert. Voor groep 3-4 wijzer 2009 Zo leer je blauwe stenen

Nadere informatie

Schrijflessen en zaakvakken verrijken met didactische richtlijnen

Schrijflessen en zaakvakken verrijken met didactische richtlijnen Liz Huisman Schrijflessen en zaakvakken verrijken met didactische richtlijnen Modern, activerend en geïntegreerd schrijfonderwijs Het schrijfonderwijs is didactische en inhoudelijk op veel basisscholen

Nadere informatie

Alles over. Grip op lezen. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Grip op lezen. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

Differentiatie in de rekenles. Reken- en Taalcentrum Albeda 18 januari 2011 Vincent Jonker

Differentiatie in de rekenles. Reken- en Taalcentrum Albeda 18 januari 2011 Vincent Jonker Differentiatie in de rekenles Reken- en Taalcentrum Albeda 18 januari 2011 Vincent Jonker Programma Canadees Vermenigvuldigen Hoe maak je een rekenles aantrekkelijk en succesvol voor alle deelnemers? Differentiatie

Nadere informatie

Infoavond 21 september groep 7a,

Infoavond 21 september groep 7a, Infoavond 21 september groep 7a, Opening Juf Maureen, juf Petra, juf Sophie en juf Rieke stellen zich voor. Werkwijze instructie Op school werken we met het volgende instructiemodel; -korte instructie;

Nadere informatie

Alles over. Tijdzaken. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Tijdzaken. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

Tips bij het bestellen van nieuwe boeken

Tips bij het bestellen van nieuwe boeken Tips bij het bestellen van nieuwe boeken Versie: juni 2015 Leidseveer 2, 3511 SB Utrecht Telefoon: 088-999 0 444 Email: info@snappet.org Nieuwe methode aanschaffen? Dat kan nu veel voordeliger. Snappet

Nadere informatie

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor

Nadere informatie

Referentieniveaus Nederlandse taal

Referentieniveaus Nederlandse taal Referentieniveaus Nederlandse taal Congres ThiemeMeulenhoff Ede 2 februari 2012 Zorg over taal en rekenen Pabo-studenten: onvoldoende taal- en rekenvaardig Internationale onderzoeken: voorzichtige neerwaartse

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Alles over. Speurtocht. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Speurtocht. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Speurtocht Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking

Nadere informatie

CITO REKENEN OEFENEN MET VERHAALTJESSOMMEN GROEP

CITO REKENEN OEFENEN MET VERHAALTJESSOMMEN GROEP page 1 / 5 page 2 / 5 cito rekenen oefenen met pdf De Cito-toets oefenen? Veel ouders en kinderen in groep 8 maken zich zorgen over de Eindtoets. Oefenen helpt. Ontdek waarom de Cito oefenen zinvol kan

Nadere informatie

Sessie 2: Hoe werk je aan de eindtermen Nederlands, ook in andere vakken?

Sessie 2: Hoe werk je aan de eindtermen Nederlands, ook in andere vakken? Sessie 2: Hoe werk je aan de eindtermen Nederlands, ook in andere vakken? Vorm groepjes en verdeel de volgende rollen: groepsleider, verslaggever en tijdbewaker. 1. Eindtermen Nederlands: een verkenning

Nadere informatie

Vragen stellen in de reken-wiskundeles

Vragen stellen in de reken-wiskundeles Vragen stellen in de reken-wiskundeles Marc van Zanten, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling SLO & Universiteit Utrecht: Panama, O&T, Faculteit Sociale Wetenschappen Inleiding Dit hoofdstuk

Nadere informatie

Informatie voor leerlingen tto gymnasium atheneum havo mavo. christelijke school

Informatie voor leerlingen tto gymnasium atheneum havo mavo. christelijke school Informatie voor leerlingen christelijke school 2018-2019 tto gymnasium atheneum havo mavo Kies een school die bij je past. 2 Om erachter te komen of je De Nassau een leuke school vindt, ben je van harte

Nadere informatie

Nieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde

Nieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde Nieuwsrekenen naast reguliere methoden voor rekenen-wiskunde De bedoeling van dit document is leerkrachten handvatten te geven bij het inpassen van het werken met Nieuwsrekenen in de reguliere rekenmethode.

Nadere informatie

Onderhandelen over onderwijsvernieuwing

Onderhandelen over onderwijsvernieuwing Onderhandelen over onderwijsvernieuwing Velon-congres, Breda, 19 maart 2019 Rob Moggré, r.moggre@ipabo.nl Ronald Keijzer, r.keijzer@ipabo.nl https://kenniscentrum.ipabo.nl Hogeschool ipabo We zoomen in

Nadere informatie

Toetsen en evalueren in het rekenonderwijs op de basisschool? Miniconferentie,26 maart 2013 Wilmad Kuiper Anneke Noteboom

Toetsen en evalueren in het rekenonderwijs op de basisschool? Miniconferentie,26 maart 2013 Wilmad Kuiper Anneke Noteboom Toetsen en evalueren in het rekenonderwijs op de basisschool? Miniconferentie,26 maart 2013 Wilmad Kuiper Anneke Noteboom Inhoud Toetsen en evalueren Rekenonderwijs anno 2013 Evaluatiemiddelen binnen rekenonderwijs

Nadere informatie

Hoe leer ik kinderen rekenen in groep 3 en 4? Weekschema PABWJ314X1 2015-2016

Hoe leer ik kinderen rekenen in groep 3 en 4? Weekschema PABWJ314X1 2015-2016 Hoe leer ik kinderen rekenen in groep 3 en 4? Weekschema PABWJ314X1 2015-2016 Cursusdoelen 1. De student heeft kennis van getalfuncties, inzicht in de telrij, (structuur van) getallen en getalrelaties

Nadere informatie

Beoordeling van de competenties stage bovenbouw

Beoordeling van de competenties stage bovenbouw Beoordeling van de competenties stage bovenbouw Hierbij vinden jullie een lijst met competenties die van belang zijn voor de stage bovenbouw. De lijst is bestemd voor de student en de mentor van de stageschool.

Nadere informatie

LESSTOF. Verbanden 1F

LESSTOF. Verbanden 1F LESSTOF Verbanden 1F 2 Lesstof Verbanden 1F Inhoud INLEIDING... 4 DOELGROEP... 5 STRUCTUUR... 5 INHOUD... 8 Lesstof Verbanden 1F 3 INLEIDING Verbanden 1F is een module uit de bundel Muiswerkprogramma s

Nadere informatie

Alles over. Wijzer! Geschiedenis. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Wijzer! Geschiedenis. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Wijzer! Geschiedenis Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In

Nadere informatie

Alles over. Naut. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Naut. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Naut Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met

Nadere informatie

Dossieropdracht 3. Analyse 1 - Didactiek

Dossieropdracht 3. Analyse 1 - Didactiek Dossieropdracht 3 Analyse 1 - Didactiek Naam: Thomas Sluyter Nummer: 1018808 Jaar / Klas: 1e jaar Docent Wiskunde, deeltijd Datum: 22 november, 2007 Samenvatting Het realistische wiskundeonderwijs heeft

Nadere informatie

Producten en prijzen 2016 GPS Engels

Producten en prijzen 2016 GPS Engels Volwassen en Eigentijds Producten en prijzen 2016 Volwassen en Eigentijds 1 Mei 2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Maak kennis met... 3 Opbouw en inhoud van... 4 Gebruik voor de docent... 6 Lineair

Nadere informatie

Leerwerktaak: Wiskundeproefwerk ontwerpen

Leerwerktaak: Wiskundeproefwerk ontwerpen Leerwerktaak: Titel Gekoppeld aan beroepstaak OWE ILS-wi 614 Gekoppeld aan de volgende competenties(s) Niveau Geschikt voor de volgende vakken Ontwerper/ ontwerpgroep/ sectie/ school Relevantie/ kader

Nadere informatie

Voorstel taal- en rekenbeleid [school]

Voorstel taal- en rekenbeleid [school] Inleiding Landelijk Op 27 april 2010 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel 'Referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen' aangenomen. Het wetsvoorstel treedt op 1 augustus 2010 in werking. De kern van

Nadere informatie

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl

Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl Schets van het onderwijsprogramma Route 3, 12 16 jaar vmbo kader/gl/tl De leerlingen in route 3 uitstroomprofiel vmbo k/gl/t worden voorbereid op instroom in de onderbouw van het vmbo (kader, gemengde

Nadere informatie

Contact. particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs. bezoekadres Handelskade 75. postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer

Contact. particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs. bezoekadres Handelskade 75. postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer Contact bezoekadres Handelskade 75 postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer telefoon 0570-60 30 83 fax 0570-60 37 05 e-mail info.next@saxion.nl particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs Hbo Tweedegraadslerarenopleiding

Nadere informatie

Checklist Rekenen Groep 3. 1. Tellen tot 20. 2. Getallen splitsen. Hoe kun je zelf het tellen controleren?

Checklist Rekenen Groep 3. 1. Tellen tot 20. 2. Getallen splitsen. Hoe kun je zelf het tellen controleren? Checklist Rekenen Groep 3 1. Tellen tot 20 Als kleuters, in groep 1 en groep 2, zijn de kinderen bezig met de zogenaamde voorbereidende rekenvaardigheid. Onderdelen hiervan zijn ordenen en seriatie. Dit

Nadere informatie

Wie is de echte rekendocent? Parallellezing 6 december 2011 Congres: Je kunt rekenen op de rekendocent

Wie is de echte rekendocent? Parallellezing 6 december 2011 Congres: Je kunt rekenen op de rekendocent Wie is de echte rekendocent? Parallellezing 6 december 2011 Congres: Je kunt rekenen op de rekendocent Programma Aanleiding Competentieprofiel Nascholing/lerarenopleiding Aanleiding Wat moet ik kennen

Nadere informatie

Producten en prijzen 2016 GPS Rekenen

Producten en prijzen 2016 GPS Rekenen Volwassen en Eigentijds Producten en prijzen 2016 Volwassen en Eigentijds 1 Mei 2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Maak kennis met... 3 Opbouw en inhoud van... 4 Gebruik voor de docent... 6 Lineair

Nadere informatie