Gemeentelijk Zwerfafvalbestrijdingsplan Boxtel

Transcriptie

1 Gemeentelijk Zwerfafvalbestrijdingsplan Boxtel Februari, 2009

2 2

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Probleemstelling Doelstelling Leeswijzer 7 2. Huidige situatie Communicatie Voorzieningen Handhaving Participatie Reiniging Huidige kosten zwerfafval Methodiek Desk research Klankbordgroep Beleid en strategie Communicatie Communicatie gericht op burgers in het algemeen Communicatie gericht op jongeren Communicatie gericht op winkelend publiek Participatie Voorzieningen Reiniging Evaluatie Subsidie Subsidiabele kosten Projecten 23 Project 1: Communicatie kosten en hoeveelheden zwerfafval 23 Project 2: Beeldlogo voor een schonere gemeente 25 Project 3: Communicatie gericht op hangjongeren 26 Project 4: Voorlichting op middelbare scholen 27 Project 5: Voorlichting en participatie op basisscholen 28 Project 6: Activeren van sportverenigingen 29 Project 7: Activeren van winkeliers 30 Project 8: Landelijke opruimdag 31 Project 9: Plaatsen van extra afvalbakken en vervangen afvalbakken 32 Project 10: Inzet zwerfafvalpakkers 34 Project 11: Opstellen evaluatierapport Planning Kosten zwerfafvalbestrijdingsplan Bijlagen 39 Bijlage 1: Overzicht uurtarieven Openbare Werken Bijlage 2: Overzicht van hangplekken 40 Bijlage 3: Overzicht totale geraamde kosten 42 Bijlage 4: Overzicht geraamde subsidiabele kosten 43 3

4 1. Inleiding Een schone leefomgeving staat in Nederland hoog op de wensenlijst. Bedrijfsleven, overheden en burgers werken samen om de kwaliteit van de leefomgeving te verhogen. Zwerfafval in het centrum, parken, speelplekken, wandel- en fietspaden hoort daar bij. Het probleem van zwerfafval is al jaren erkend en staat hoog in de ergernis top tien van Nederlanders. Het probleem staat sinds kort ook op de politieke agenda. Mensen eten en drinken steeds vaker onderweg en laten over het algemeen hun afval achter in een prullenbak of nemen het mee naar huis. Er zijn echter ook mensen die het afval achter laten op plaatsen waar het niet hoort: op straat, in de berm of in het bos. De definitie van zwerfafval 1 luidt als volgt: Klein afval dat door mensen bewust of onbewust is weggegooid of achtergelaten op plaatsen die daar niet voor bestemd zijn of door indirect toedoen of nalatigheid van mensen op die plaatsen terecht is gekomen. Dit afval bestaat voornamelijk uit verpakkingsmateriaal van consumpties (blikjes, flesjes, wikkels, patatbakjes), sigarettenpeuken en allerhande gebruiksgoederen als kranten, folders en tissues. Deze definitie geeft geen invulling aan illegale stortingen. In tegenstelling tot bij zwerfafval, gaat het bij illegale stortingen niet om één of enkele restanten van consumptie, maar om grotere hoeveelheden afval. Het probleem van zwerfafval in de gemeente Boxtel ligt voornamelijk aan specifieke locaties die een hoge vervuilingsgraad kennen. Dit houdt in dat de locaties sneller dan andere locaties worden vervuild. Deze zogenaamde hotspots bevinden zich rondom scholen, verenigingen op hangplekken en in het centrum. De vervuilers van deze hotspots zijn de gebruikers van de ruimte, namelijk scholieren, leden van verenigingen, winkelend publiek en hangjongeren. Er zijn twee groepen die er last van hebben, namelijk de bewoners en bezoekers van de gemeente Boxtel die gebruik maken van de openbare ruimte en gemeente Boxtel zelf, omdat zij verantwoordelijk wordt gesteld voor het onderhouden van de openbare ruimte Probleemstelling Op dit moment ontbreken in de gemeente Boxtel concrete doelstellingen, instrumenten, termijnen, financiën en verantwoordelijkheden toegespitst op zwerfafval. Gemeente Boxtel is in 2005 gestart met de aanpak van de zwerfafvalproblematiek. Er is destijds in het kader van de Subsidieregeling Aanpak Milieudruk-vermindering (SAM) een basisproject uitgevoerd om de situatie van zwerfafval in beeld te krijgen door extern bureau DHV. Dit rapport is als bijlage toegevoegd. Een aantal probleemgebieden is toen geïdentificeerd. Van deze gegevens van dit onderzoek wordt gebruik gemaakt om het zwerfafvalprobleem aan te pakken. De zwerfafvalproblematiek op de probleemlocaties in de gemeente Boxtel wordt veroorzaakt door een vijftal modules waar verbeteringen doorgevoerd worden. De analyse is gedaan op basis van het door DHV en NVRD ontwikkelde Vijfknoppenmodel (zie figuur 1). Centraal hierin staan drie actoren die de reinheid van de openbare ruimte en de daarmee samenhangende effecten beïnvloeden: regie (gemeentebestuur) uitvoering consument (burgers en bedrijven) 1 Definitie van het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP) en het Convenant verpakkingen III, deelconvenant zwerfafval. 4

5 De vijf beleidsinstrumenten worden in het Vijfknoppenmodel gesymboliseerd door vijf knoppen waaraan de gemeente kan draaien om de gewenste effecten te realiseren. Hieraan dankt het model zijn naam. De eerste drie beleidsinstrumenten zijn vooral gericht op preventie van zwerfafval en het vierde en vijfde beleidsinstrument vooral op het verwijderen van zwerfafval. REGIE UITVOERING BURGER EFFECTEN BELEID communicatie voorzieningen handhaving participatie reiniging als vervuiler als participant als beoordelaar aanbod zwerfafval reinheid BELEVING Figuur 1: het Vijfknoppenmodel 1. Communicatie Er vindt weinig gerichte communicatie plaats gericht op specifieke doelgroepen, zoals scholieren, hangjongeren, winkelpubliek en recreanten. Winkeliers waren in 2005 ontevreden over gemeentelijke communicatie op het gebied van zwerfafval, terwijl burgers wel redelijk tevreden zijn hierover. 2. Voorzieningen Er staan op bepaalde plekken in de gemeente Boxtel weinig voorzieningen om afval in kwijt te kunnen. Vooral in het centrum, op snoeproutes en in parkjes staan weinig afvalbakken. Het is dus zaak meer afvalbakken op strategische plaatsen neer te zetten. 3. Handhaving Driekwart van de ondervraagde bewoners in 2005 was van mening dat de handhaving op het gebied van zwerfafval op dat moment onvoldoende was. Er was op dat moment nog geen Bijzondere Opsporingsambtenaar (BOA) actief op dit terrein. Nu zijn er wel twee BOA s actief, maar handhaving ten aanzien van zwerfafval vormt geen specifiek aandachtspunt in hun takenpakket. 4. Participatie Ruim tweederde van de geënquêteerden in 2005 wil wel participeren in schoonmaak- of opruimacties. Gemeente Boxtel organiseert op dit moment weinig acties om burgers actief te laten zijn op het gebied van zwerfafval. 5. Reiniging Er waren in 2005 weinig burgers en winkeliers ontevreden over reinigingswerkzaamheden van de gemeente Boxtel. Reiniging is vooral gericht op straatreiniging. Zwerfafval wordt vaak nog ad hoc opgeruimd. Elke straat in de gemeente Boxtel wordt een keer in de acht weken machinaal geveegd. 5

6 Het centrum en de markt worden elke week machinaal geveegd. Het centrum wordt op maandag geveegd en de Markt wordt geveegd op vrijdag na de weekmarkt. De probleemgebieden zijn te vormen rondom verschillende thema s, namelijk verkeersroutes, winkelcentra, hangplekken, snoeproutes, woonwijken, verenigingen en recreatiegebieden. Per thema wordt hieronder aangegeven waar de concrete locaties in de gemeente zijn en wie de veroorzakers zijn. 1. Verkeersroutes a. Carpoolplaats Noord. Veroorzakers: automobilisten en hangjongeren. b. Noord Zuid as. Veroorzakers: automobilisten. c. Keulsebaan. Veroorzakers: automobilisten. 2. Winkelcentra (veroorzakers: winkelpubliek) a. Centrum-Breukelen. b. Winkelcentrum Oosterhof. c. Winkelcentrum Selissenwal. 3. Hangplekken (veroorzakers: hangjongeren) a. Skatepark in Oost. b. Pad bij de Volder. c. Tunnel Onrooi. d. Stapelen. e. Parkeerplaats Fellenoord. f. Steeds veranderende hangplekken. 4. Recreatiegebieden a. Vorsenpoel. Veroorzakers: recreanten en jongeren. b. De Dommel. Veroorzakers: recreanten. c. Sparrenrijk / De Langspier. Veroorzakers: recreanten en sporters. d. Park Molenwijk. Veroorzakers: recreanten en hangjongeren. 5. Snoeproutes (veroorzakers: scholieren) a. Jacob Roeland Lyceum (via Raaphof) naar Albert Heijn. b. Stationsstraat. c. Selissen. VMBO college naar benzinepomp BP en omstreken. d. MBO Sint Lucas naar het station via Burgakker, Raaphof, Albert Heijn Prins Hendrikstraat en Kasteellaan. e. Fietsroute van middelbare scholieren Boxtel naar Liempde (Liempdseweg). 6. Woonwijken a. Hoogheem. Veroorzakers: bewoners en hangjongeren. 7. Sportaccommodaties (veroorzakers: leden van sportverenigingen) a. ODC / Merletten / MEP = Park Molenwijk. b. Voetbalvereniging Boxtel / Atletiekvereniging Marvel = Munsel Doelstelling In de gemeente Boxtel bestaat bestuurlijk draagvlak voor de bestrijding van zwerfafval. De afdeling Openbare Werken heeft beleid geformuleerd voor de aanpak van zwerfafval, echter is dit slechts op 6

7 hoofdlijnen. De aanpak van zwerfafval maakt deel uit van een brede aanpak van problemen in de openbare ruimte. Doelstelling is het actiever betrekken van burgers, winkeliers, scholieren en leden van verenigingen bij het oplossen van zwerfafvalprobleem. Deelname door burgers, winkeliers, scholieren en leden van sportverenigingen draagt bij aan de schoonheid van ernstig vervuilde plekken in Boxtel en daardoor aan een schonere gemeente. Ter ondersteuning van de betrokkenheid wil gemeente Boxtel laten zien dat zij ook zelf veel aandacht besteedt aan het zwerfafvalprobleem. Dit uit zich in het aanscherpen van de reiniging van probleemlocaties, het investeren in voorzieningen op probleemlocaties en het communiceren over de zwerfafvalproblematiek. Het doel van het actief betrekken van belanghebbenden en veroorzakers wordt dus integraal nagestreefd door een combinatie van participatie, intensieve communicatie, verbeterde reiniging en het creëren van extra voorzieningen. De keuze van projecten wordt mede bepaald door het oogmerk om met twintig procent inspanning tachtig procent van het probleem op te lossen. Dit houdt in dat de bovenstaande gebieden waar veel vervuiling optreedt, worden aangepakt, omdat deze het meest bijdragen aan het zwerfafvalprobleem. Door deze knelpunten aan te pakken, wordt het grootste deel van het probleem aangepakt. Om het zwerfafvalbeleid van de grond te krijgen, is er een klankbordgroep samengesteld uit vertegenwoordigers van Adviesgroep Duurzame Ontwikkeling, milieugroep Lokale Agenda 21, citymanagement, scholen en wijkorganen en een aantal vertegenwoordigers van gemeente Boxtel. Door middel van discussies in de klankbordgroep worden burgers en belanghebbenden sterk betrokken bij het zwerfafvalprobleem van de gemeente Boxtel. In samenspraak met de klankbordgroep heeft gemeente Boxtel aangegeven welke modules voorkeur genieten om het zwerfafvalprobleem in de gemeente aan te pakken. Bij de uitvoering van het zwerfafvalbestrijdingsplan wordt rekening gehouden met drie soorten belangen: maatschappelijke belangen, milieubelangen en financiële belangen. Er wordt getracht een balans te vinden tussen deze drie belangen. De gemeente Boxtel valt onder stedelijkheidsklasse 3 ( inwoners) en kan via SenterNovem voor een plusproject zwerfafval een subsidiebedrag ontvangen ter grootte van 50% van de kosten die zijn begroot tot een maximum van Leeswijzer In het volgende hoofdstuk wordt de huidige situatie ten aanzien van zwerfafval in de gemeente Boxtel beschreven. Er wordt ingegaan op de vijf modules die gebruikt worden om zwerfafval te bestrijden. In hoofdstuk drie wordt beschreven hoe de informatie verzameld is. Vervolgens wordt in hoofdstuk drie toegelicht hoe de problemen op het gebied van zwerfafval worden aangepakt. In dit hoofdstuk worden beleid en strategie beschreven om de zwerfafvalproblematiek te bestrijden. In hoofdstuk vijf wordt beschreven dat SenterNovem subsidie beschikbaar stelt voor de aanpak van zwerfafval. Op basis van beleid en strategie is in hoofdstuk zes een elftal concrete projecten beschreven. Ten slotte worden de planning en kosten in een overzicht weergegeven. 7

8 2. Huidige situatie In de nulmeting in het rapport van DHV is de situatie in 2005 ten aanzien van reinheid weergegeven. Deze is te vinden in de volgende tabel. huidige situatie gebiedstype Reinheid verhard onverhard veegfrequentie centrum en winkelgebied A A 2x per week woonwijken A A 3-6 keer jaar (piep systeem) bedrijfsterrein A* A* 3-6 keer jaar (piep systeem) recreatie- en groengebieden A* A Incidenteel hoofdwegen A A 3-6 keer per jaar Niveau reinheid (DHV, 2005). Door Stichting Nederland Schoon is voor zwerfafval een objectief normeringsysteem ontwikkeld in de vorm van schoonheidsgraden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen schoonheidsgraden A+ (zeer schoon), A (schoon), B (matig schoon), C (vuil) en D (zeer vuil). Over het algemeen is de gemeente Boxtel dus schoon. Het probleem van zwerfafval in de gemeente Boxtel ligt echter voornamelijk aan specifieke locaties die een hoge vervuilingsgraad kennen. Dit houdt in dat de locaties sneller dan andere locaties worden vervuild. Deze zogenaamde hotspots bevinden zich rondom scholen, verenigingen op hangplekken en in het centrum. De vervuilers van deze hotspots zijn de gebruikers van de ruimte, namelijk scholieren, leden van verenigingen, winkelend publiek en hangjongeren. Er zijn twee groepen die er last van hebben, namelijk de bewoners en bezoekers van de gemeente Boxtel die gebruik maken van de openbare ruimte en gemeente Boxtel zelf, omdat zij verantwoordelijk wordt gesteld voor het onderhouden van de openbare ruimte. In deze sectie wordt de huidige aanpak van zwerfafval in de gemeente beschreven. De huidige aanpak richt zich op vijf verschillende modules die hieronder worden toegelicht Communicatie Onder communicatie wordt verstaan: informatie over zwerfafval die aan verschillende doelgroepen wordt overgebracht. Binnen de gemeente is de Beheerder Reiniging van de afdeling Openbare Werken verantwoordelijk gemaakt voor de coördinatie van de aanpak van zwerfafval. In Boxtel zijn verschillende afdelingen betrokken bij de aanpak van zwerfafval en is een aantal taken uitbesteed aan externe partijen. Veel partijen en relaties maken de aanpak van zwerfafval complex. Overleg, samenwerking en afstemming in de aanpak van zwerfafval tussen deze partijen ontbreken of zijn onvoldoende. Dit kan leiden tot een versnipperde aanpak van zwerfafval en de niet-optimale inzet van beleidsinstrumenten. 8

9 Externe communicatie vindt plaats via een andere afdeling dan Openbare Werken, namelijk Centrale Ondersteuning. De exacte uitgaven zijn niet concreet te achterhalen, omdat deze als overhead worden aangemerkt. Er wordt op dit moment door de gemeente Boxtel op beperkte schaal gecommuniceerd over zwerfafval. Dit gebeurt via: - televisie (kabelkrant); - kranten in de vorm van publicaties in Brabant Centrum; - huis-aan-huis bladen; - eenmalig de gemeentegids; - voorlichtingsmateriaal (publicaties) van de Stichting Nederland Schoon. Ook is er op basisscholen de actie Doe effe normaal die mogelijk overlap heeft met de zwerfafvalproblematiek. Het doel van de campagnes was om burgers te wijzen op hun eigen verantwoordelijkheden en het bevorderen van de burgerparticipatie bij het opruimen van zwerfafval Voorzieningen Voorzieningen in Boxtel omvatten afvalbakken in de openbare ruimte, blikvangers op fietsroutes, en depodogs waar mensen hun hondenpoep in kunnen deponeren. De infrastructuur van afvalbakken in de gemeente is in kaart gebracht. In totaal staan er in de gemeente circa 300 afvalbakken, waarvan ongeveer 250 in Boxtel. Er staan hoofdzakelijk afvalbakken type Capitole met een inhoud van circa 50 liter. Daarnaast staat er een aantal grotere afvalbakken type Bipole met een inhoud van circa 100 liter. In de woonwijken staan weinig voorzieningen in de vorm van openbare afvalbakken, maar er is hier ook weinig zwerfafval. Naast de afvalbakken bevindt zich op fietsroutes van Liempde naar Boxtel een aantal blikvangers waar door de scholieren afval in gegooid kan worden. Ten slotte staan er in de gemeente Boxtel depodogs, waar mensen zakjes uit kunnen halen en hondenpoep in kunnen deponeren. Dit zijn er in totaal 15 verspreid in Boxtel Handhaving Handhaving op het gebied van zwerfafval houdt in dat burgers op vervuilend gedrag worden aangesproken en eventueel een boete opgelegd krijgen. Regelgeving omtrent zwerfafval is vastgelegd in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). De gemeente Boxtel heeft op het gebied van handhaving ten aanzien van zwerfafval geen beleid en budget vastgesteld. Handhaving specifiek gericht op zwerfafval wordt dan ook niet uitgevoerd. Er zijn op het moment twee Buitengewone Opsporingsambtenaren (BOA s) actief, maar er ligt momenteel geen prioriteit bij zwerfafval en er is onvoldoende capaciteit om de twee BOA s in te zetten op het gebied van zwerfafval. Actieve controles toegespitst op zwerfafval, worden dus niet uitgevoerd. Wel wordt er ad hoc gereageerd op illegale dumpingen. 9

10 2.4. Participatie Met participatie wordt bedoeld: het actief deelnemen van inwoners of bezoekers van de gemeente Boxtel om het zwerfafvalprobleem aan te pakken. Op dit ogenblik is er binnen de gemeente Boxtel al sprake van burgerparticipatie. Dit uit zich in het schoonmaken en schoonhouden van de openbare ruimte. Gemeente Boxtel voert campagnes om burgers te wijzen op de mogelijkheden van participatie, namelijk het deelnemen aan georganiseerde schoonmaakacties. Ze verstrekt tevens afvalzakken en andere materialen en beloont participanten in de vorm van contanten. Daarbij geeft de gemeente tevens feedback over de mate van succes van opruimacties. Het merendeel van de opruimacties kent geen structureel karakter. Gemeente Boxtel werkt op dit moment niet structureel samen met scholen, winkeliers en horeca, verenigingen en andere belanghebbenden om zwerfafval aan te pakken. Er is weinig structuur in de afspraken en deze afspraken staan ook niet duidelijk op papier. Daarnaast voert de gemeente schouwen uit ten aanzien van zwerfafval, waarbij participanten echter niet worden betrokken. Op beperkte schaal worden ondernemers wel betrokken bij de aanpak van zwerfafval. Een voorbeeld hiervan is de plaatsing van afvalbakken bij hotspots en het door de ondernemers zelf schoon houden van hun eigen omgeving. Tevens staat er bij de HEMA een afvalbak van Stichting Nederland Schoon en staan er bij verschillende ondernemers in het centrum een eigen afvalbak. Huidige projecten met betrekking tot zwerfafvalparticipatie: - De bewoners van gehandicaptencentrum De Werf dragen hun steentje bij. Zij ruimen elke week het zwerfafval rond de flats van Hoogheem en winkelcentrum Oosterhof. Deze inzet betekent een stevige bijdrage aan het leefbaar houden in de buurt van De Werf. - Scouting Boxtel houdt een maal per jaar een schoonmaakactie. In 2008 vond deze plaats op zaterdag 18 oktober in Sparrenrijk. - Buurtvereniging Hoogheem houdt twee maal per jaar een zwerfafvalactie in de omgeving van de flats op Hoogheem. - Jeugd natuurwacht Liempde doet twee maal per jaar een opruimactie waar een kleine vergoeding tegenover staat. - In Selissenwal worden een aantal maal per jaar buurtacties gehouden. Gemeente Boxtel heeft in deze projecten een faciliterende rol die inhoudt dat de gemeente grijpers of prikstokken, handschoenen en afvalzakken regelt. Daarnaast neemt gemeente Boxtel de verantwoordelijkheid het verzamelde afval na afloop van de projecten in te zamelen Reiniging Onder reiniging worden schoonmaakwerkzaamheden van de openbare ruimte in de gemeente Boxtel verstaan. Machinaal vegen Er is één middelgrote veegmachine waarmee een werknemer gedurende 4,5 dag per week de straten machinaal schoonmaakt. De resterende halve dag is nodig voor onderhoudswerkzaamheden. De chauffeur die de veegmachine bezet, wordt zo nodig gedeeltelijk ondersteund door een andere werknemer die met een blazer vuil de straat op blaast en deze ondersteunt bij moeilijk bereikbare plekken. Elke straat in de gemeente Boxtel wordt een keer in de acht weken machinaal geveegd. Het centrum en de markt worden elke week machinaal geveegd. Het centrum wordt op maandag geveegd en de markt wordt geveegd op vrijdag na de weekmarkt. De planning voor het vegen van wegen en trottoirs 10

11 is afhankelijk van het weer. Door weersomstandigheden kan de planning dus afwijken van wat hierboven is vermeld. Lediging van prullenbakken en depodogs Het legen van prullenbakken wordt door werknemers van de sociale werkvoorziening (WSD) gedaan. Vier dagen in de week, op maandag, woensdag, donderdag en vrijdag, worden de prullenbakken geleegd en wordt de ruimte rondom glasbakken schoongemaakt. Daarnaast worden de voorzieningen tegen hondenpoep, de depodogs, ook één maal per week geleegd. Ook is er een aantal hondentoiletten aanwezig in de gemeente Boxtel waar burgers hun honden uit kunnen laten. Deze hondentoiletten worden gemiddeld één maal per week schoongemaakt. Reiniging van groenvoorzieningen De groenvoorzieningen worden volgens beeldbestek gereinigd. Een opzichter van Openbare Werken peilt de schoonheid van bepaalde groenvoorzieningen in de gemeente Boxtel. Waar het beeld van een schoon Boxtel niet gehaald wordt, schakelt gemeente Boxtel de onderhoudsploeg van WSD in. Woonomgevingsploeg (WOP) In september 2008 is door woonstichting St. Joseph, de sociale werkvoorziening WSD Groep en gemeente Boxtel een handtekening gezet onder een nieuw initiatief, genaamd Woonomgevingsploeg. Deze ploeg bestaat uit vier medewerkers (samen 3 fte) van WSD die, onder leiding van een voorman (1 fte), aan de slag gaan in de gemeente Boxtel om de woonomgeving schoon, heel en veilig te houden. Werkzaamheden omvatten onder andere het opruimen van zwerfafval en het verwijderen van onkruid. Het doel van deze groep is tweeledig: 1. vergroten van de leefbaarheid door middel van meer aandacht voor een schone en veilige leefomgeving van de bewoners van de gemeente Boxtel in de verschillende wijken en buurten; en 2. het stimuleren van bewoners van de gemeente Boxtel om zelf een concrete bijdrage te leveren aan het krijgen of houden van een schone en veilige woonomgeving. Beleid De reinigingswerkzaamheden in Boxtel kennen weinig beleidsmatige verankering. Zonder formeel beleid, waarin doelstellingen zijn vastgelegd, is er geen helder inzicht in de relatie tussen werkzaamheden en resultaten. Door reinigingstaken zonder beleidsdoelstellingen uit te voeren, bestaat het risico dat middelen suboptimaal worden ingezet zonder dat de organisatie hierop actie onderneemt. Bovendien is de organisatie vatbaar voor kritiek, omdat resultaten moeilijk zichtbaar gemaakt kunnen worden. Het veegplan is wel door de raad vastgesteld, maar er zijn nog veel verbeteringsmogelijkheden in de overige aspecten ten aanzien van het beleid van zwerfafval Huidige kosten zwerfafval De kosten van het legen van de prullenbakken, depodogs en blikvangers bedragen ongeveer ,- voor het jaar Dit bedrag wordt betaald aan WSD voor de inzet van een bus inclusief twee medewerkers, 200 dagen per jaar en 8 uur per dag. De kosten voor de veegwagen voor het jaar 2008 bedroegen ongeveer ,-. De kosten voor het storten van zwerfafval bedragen 147,50 per ton. De kosten van het storten van afval van het legen van prullenbakken, depodogs en blikvangers bedroeg in ,3 ton. De afvalbakken in Boxtel hebben geen specifiek vastgelegde afschrijftermijn: ze worden vervangen wanneer nodig. De aanschafkosten van een kleine afvalbak bedragen circa 300,- en van een grote 649,-. In totaal staan in Boxtel circa 300 afvalbakken, waarvan het merendeel een kleine afvalbak is. 11

12 Externe communicatie gericht op zwerfafval heeft in Boxtel de afgelopen jaren op beperkte schaal plaatsgevonden en vindt plaats via een andere afdeling dan Openbare werken, namelijk via de afdeling Centrale Ondersteuning. De exacte uitgaven zijn niet concreet te achterhalen omdat deze als overhead aangemerkt worden. In de gemeente vindt geen handhaving specifiek gericht op zwerfafval plaats. Daardoor worden er ook geen kosten gemaakt. Binnen de gemeente is er echter wel regelgeving aanwezig met betrekking tot zwerfafval. 12

13 3. Methodiek 3.1. Desk research Informatie over het zwerfafvalprobleem in het algemeen is verkregen door internetbronnen, symposia, workshops en vakbladen. Door beleid in andere (vergelijkbare) gemeenten vergelijken met de situatie in de gemeente Boxtel is er gekeken naar praktijkvoorbeelden die ook in de gemeente Boxtel toegepast kunnen worden Klankbordgroep Naast algemene informatie over zwerfafval en praktijkvoorbeelden van andere gemeenten, is er ook specifiek gekeken naar de zwerfafvalproblematiek in de gemeente Boxtel. Hiervoor is een klankbordgroep samengesteld. Het opstellen van het zwerfafvalbestrijdingsplan geschiedde gedeeltelijk door een kleine ambtelijke projectgroep onder leiding van de beleidsambtenaar afval. Voor het welslagen van de acties van het zwerfafvalbestrijdingsplan verdiende het de aanbeveling bij het opstellen ervan een belangrijke participatie vanuit belangengroepen en burgers te betrekken. Voorstellen werden zo goed getoetst in brainstormsessies binnen een klankbordgroep. De klankbordgroep is samengesteld uit vertegenwoordigers van verschillende belanghebbenden in de gemeente Boxtel. Adviesgroep Duurzame Ontwikkeling (ADO): de heren de Man en van der Ven. Lokale Agenda 21 (LA 21): de heren van der Pluijm en Permentier. Citymanagement: de heer Witteveen. Een vertegenwoordiger van Sint-Lucas. Boxtel-Oost: de heer van Zwam. Stichting Wijkberaad Munsel/Selissen: de heer van der Kallen. Platform Selissen: mevrouw van den Hoven en de heer van de Langenberg. Dorpsraad Liempde: de heer van Zoggel. De klankbordgroep heeft als doel: het identificeren van problemen, probleemgebieden, discussie rondom alternatieven en het formuleren van adviezen rondom de zwerfafvalproblematiek in de gemeente Boxtel. Door middel van discussies in de klankbordgroep worden burgers sterk betrokken bij het zwerfafvalprobleem. De eerste bijeenkomsten van de klankbordgroep over zwerfafval zijn gehouden op maandag 11 november en donderdag 13 november. In deze bijeenkomsten zijn de deelnemers geïntroduceerd en is er een introductie in het probleemveld van zwerfafval geweest. Daarnaast zijn vraagpunten geïnventariseerd en zijn prioriteiten vastgesteld. De bijeenkomst is de start van een serie bijeenkomsten over zwerfafval die als doel heeft inzicht te krijgen in de problemen met betrekking tot zwerfafval die er door de betrokken deelnemers worden aangehaald. Daarnaast wordt de gemeente middels discussie over mogelijke alternatieven geadviseerd in de mogelijke oplossingen. De tweede bijeenkomst van de klankbordgroep over zwerfafval werd gehouden op dinsdag 9 december. Nadat de problemen en prioriteiten reeds vastgesteld waren, ging deze bijeenkomst dieper in op de mogelijke oplossingen en alternatieven voor het zwerfafvalprobleem. De mogelijke oplossingen en alternatieven voor het zwerfafvalprobleem zijn vertaald naar concrete projecten die in hoofdstuk 6 zijn beschreven. 13

14 4. Beleid en strategie Het zwerfafvalbestrijdingsplan gaat uit van vier modules, namelijk communicatie, voorzieningen, participatie en reiniging. De focus voor het zwerfafvalbestrijdingsplan ligt op de combinatie van communicatie en participatie. Om deze twee modules te ondersteunen, worden extra voorzieningen gecreëerd en wordt de reiniging op hotspots binnen de gemeente aangescherpt. Ten slotte wordt het beleid geëvalueerd. Handhaving wordt niet opgenomen in dit plan, omdat de klankbordgroep heeft aangegeven dat dit onderdeel geen prioriteit heeft. Ook is er op dit moment te weinig capaciteit om controles op het gebied van zwerfafval uit te voeren door BOA s Communicatie Communicatie speelt een belangrijke rol bij het bestrijden van zwerfafval. Het is bij uitstek een instrument dat gebruikt kan worden om te laten zien welke inspanningen de gemeente Boxtel verricht om zwerfafval te bestrijden. Ook kan communicatie de participatie door bewoners en bedrijven ondersteunen. Er is een aantal redenen aan te geven waarom de intensivering van communicatie richting burgers gewenst is: - Middels het bewonersonderzoek en interviews is aangegeven dat de gemeente meer zou moeten informeren over de aanpak van zwerfafval. Informatie en voorlichting kunnen ook bijdragen aan verbetering van het afvalbakkengedrag van de bewoners; op dit moment belandt relatief veel afval op de grond en niet in de bak. - Door middel van communicatie kan de gemeente de zichtbaarheid van de gemeentelijke aanpak sterk vergroten: bewoners en winkeliers krijgen het gevoel dat de gemeente actief met de aanpak van zwerfafval bezig is; - In het geval de gemeente participatie wil inzetten, is communicatie en voorlichting onontbeerlijk; - De perceptie van de burger met betrekking tot de reinheid van de gemeente is lager dan objectief gemeten. Dit heeft negatieve gevolgen voor de tevredenheid van burgers. Door middel van communicatie kan de gemeente de perceptie van burgers in de goede richting sturen; - In het bewonersonderzoek hebben burgers aangegeven ontevreden te zijn over de huidige communicatie en voorlichting over zwerfafval; - Vanuit zowel de gemeente als de burgers, is aangegeven dat met name rond de supermarkten in Boxtel de bedrijfsleiders zullen moeten worden betrokken bij het zwerfafval rond die winkelgebieden. Communicatie wordt ingedeeld in drie specifieke doelgroepen veroorzakers van zwerfafval: (1) burgers in het algemeen, (2) jongeren en (3) winkelpubliek. Communicatie op burgers in het algemeen en op winkelpubliek moet ook recreanten en bezoekers van de gemeente Boxtel aanspreken. Op specifieke wijze worden de verschillende doelgroepen op verschillende manieren benaderd en aangesproken om een mentaliteitsverandering tot stand te brengen. Voorlichting en communicatie worden dus gesegmenteerd. Inhoud (boodschap) en vorm (middel en activiteit) van de communicatie worden afgestemd op de betreffende communicatiedoelgroep. Doelgroepen worden gericht benaderd op een manier die aansluit op cultuur, normen en waarden van de doelgroepen. Rondom elke activiteit op het gebied van zwerfafval die de gemeente onderneemt, wordt gecommuniceerd. Bij het bijplaatsen van afvalbakken, het organiseren van schoonmaakacties en het aanpassen van reinigingsstrategieën wordt communicatie naar de betreffende doelgroepen gerealiseerd. De klankbordgroep heeft aangegeven veel waarde te hechten aan schoonheidsgraden, omdat deze meetbare en specifieke informatie geven over de toestand van de zwerfafvalproblematiek in de gemeente Boxtel. Door de Stichting Nederland Schoon is voor zwerfafval een objectief normeringsys- 14

15 teem ontwikkeld in de vorm van schoonheidsgraden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen schoonheidsgraden A+ (zeer schoon), A (schoon), B (matig schoon), C (vuil) en D (zeer vuil). Op deze manier krijgen inwoners van de gemeente een beeld van de ontwikkelingen op het gebied van reinheid en wordt structureel gecommuniceerd naar burgers. Randvoorwaarde voor een goede externe communicatie is een goede interne communicatie. Intern gaat voor extern. Er worden ook goede afspraken gemaakt over woordvoering over specifieke onderwerpen. Intern zijn medewerkers van de gemeente Boxtel op de hoogte van de zwerfafvalcampagne. Daarnaast is er een uniform gezicht naar buiten. Bij externe partijen is duidelijk wie binnen de gemeente Boxtel verantwoordelijk is voor de zwerfafvalproblematiek. Voorlichting en communicatie hebben als doel het voorkomen en verminderen van zwerfafval in de gemeente Boxtel. De doelgroepen dienen door de campagne de volgende dingen te weten: - wat zwerfafval is; - dat het een gezamenlijk maatschappelijk probleem is; - dat het invloed heeft op de leefbaarheid van gemeente Boxtel; - dat de gemeente Boxtel zwerfafval aan probeert te pakken en wat er bereikt wordt. De doelgroepen dienen een andere houding ten opzichte van zwerfafval te hebben: - De doelgroep dient aan het einde van de campagne een positieve houding aan te nemen ten opzichte van de boodschap die gemeente Boxtel wil uitzenden (informatie); - De doelroep dient gaandeweg een positieve houding aan te nemen ten opzichte van het niet weggooien van afval op plaatsen waar dit niet hoort (preventie); - De doelgroep dient gaandeweg in te zien dat zij een bijdrage kunnen leveren aan de vermindering van het zwerfafvalprobleem in gemeente Boxtel (preventie en participatie). De doelgroepen dienen een gedragsverandering te ondergaan: - De doelgroep dient gaandeweg zelf de verantwoordelijkheid te nemen om minder (geen) zwerfafval (meer) te veroorzaken; - De doelgroep dient gaandeweg zelf actief te gaan meewerken aan een schoner milieu door zwerfafval te voorkomen. Voorlichting en communicatie zullen niet slechts eenmalig gebruikt worden, maar worden op een continue, structurele basis ingezet. Daarnaast wordt de inhoud van alle communicatieactiviteiten positief verwoord. Er wordt dus niet met het vingertje gezwaaid. De nadruk ligt niet op negatieve gevolgen van het huidige gedrag van de communicatiedoelgroep, maar op de positieve gevolgen van alternatief en nieuw gedrag Communicatie gericht op burgers in het algemeen Met de groep burgers in het algemeen worden inwoners van de gemeente Boxtel bedoeld. Er wordt meer gecommuniceerd in het lokale weekblad Brabants Centrum over kosten van zwerfafval en de link moet gelegd worden naar belastingen die daaraan verbonden zijn. Wanneer de kosten die gemeente Boxtel maakt voor het bestrijden van zwerfafval inzichtelijk gemaakt worden, zullen burgers zich direct aangesproken voelen. Deze communicatie gericht op burgers in het algemeen kan wordt gerealiseerd door middel van borden/posters ( De gemeente Boxtel werkt aan een schone stad ) en posters met slogans. Er wordt bekeken of meegedaan wordt met communicatiematerialen van Stichting Nederland Schoon of dat gemeente Boxtel voor een eigen invulling kiest. De posters worden getoond op aanplakgelegenheden 15

16 en er zal worden bekeken of op de wagens van Openbare Werken ook posters geplakt kunnen worden. Om de aanpak van zwerfafval structureel in te bedden in de organisatie, komt er een jaarkalender waarop diverse acties jaarlijks terugkomen. Er wordt een website gericht op zwerfafval opgezet via Op deze site is de volgende informatie te vinden: Wat is zwerfafval? Waarom is zwerfafval een probleem? Hoe lang duurt het voordat zwerfafval vergaat? Wat doet de gemeente Boxtel om zwerfafval te verminderen? Wat kan de burger doen om zwerfafval te verminderen? Verslagen en evaluaties van projecten, zoals schoonmaakacties. Contactinformatie. Ten slotte wordt er een beeldlogo ontworpen die aansluit op andere logo s die gemeente Boxtel gebruikt. Het logo moet inwoners en bezoeker van de gemeente duidelijk maken dat gemeente Boxtel bezig is met de zwerfafvalproblematiek. Daarom moet het logo gebruikt worden op borden en posters die met zwerfafval te maken hebben Communicatie gericht op jongeren Het aanspreken van jongeren, als één van de grootste veroorzakers van zwerfafval op hun gedrag is niet voldoende. Het is daarom van belang om jongeren actief te betrekken bij het zwerfafvalprobleem. Ook moeten kinderen al jong de normen en waarden aangeleerd krijgen zodat zij weten hoe zij moeten omgaan met hun afval. De doelgroep jongeren kan worden opgesplitst in 3 groepen. Elke groep moet anders benaderd worden: 1. Kinderen op basisscholen (10-12 jaar) 2. Jongeren op middelbare scholen (13-16 jaar) 3. Hangjongeren (14-18 jaar) Kinderen op basisscholen Jongeren van 10 tot 12 jaar zien ouders en leraren nog als belangrijke personen van beïnvloeden van hun gedrag. Zij worden nog geacht de normen van ouders en leraren te aanvaarden. Vriendjes en vriendinnetjes spelen hierbij een veel kleinere rol. Kinderen van groep 7 en 8 zijn de ideale doelgroep om voorlichting te geven, omdat zij nog te sturen zijn. Vormen van communicatie op basisscholen: Alle basisscholen in de gemeente Boxtel worden door de gemeente geïnformeerd over het lesmateriaal van Stichting Nederland Schoon. Uitnodigen van kinderen om mee te helpen met het schoonmaken van de gemeente Boxtel in de vorm van prik- en opruimacties. Gebruik van posters met informatie over zwerfafval. Jongeren op middelbare scholen Ouders hebben invloed op hun kinderen, zeker als ze wat jonger zijn. Maar naarmate de leeftijd stijgt, worden de opvattingen van de groep om de jongere heen belangrijker. Jongeren vertonen vaak pragmatisch burgerschapsstijl: gemakzucht, stoer doen voor de groep en gebrek aan eigenbelang zijn veel gehoorde motieven om afval niet in de prullenbak te gooien. Jongeren lijken zich ook minder te storen aan zwerfafval dan ouderen. Jongeren van 12 tot 14 jaar worden geacht nog de normen van ouders en leraren te aanvaarden. Vooral in hogere opleidingen is dit het geval. Jongeren tot 14 jaar kunnen nog redelijk gemakkelijk worden beïnvloed omtrent houdingen ten opzichte van zwerfafval. 16

17 Vormen van communicatie en voorlichting op middelbare scholen: Scholieren betrekken bij het schoonhouden van de schoolomgeving. o Afspraken maken met de leiding van de middelbare scholen over het schoonmaken van het schoolplein en directe schoolomgeving. Deze afspraken vastleggen in een convenant. Voor de middelbare scholen zijn door de Stichting Nederland Schoon specifieke lespakketten ontwikkeld, voor zowel VMBO als HAVO/VWO. Scholieren een videoreportage laten maken over zwerfafval en deze uitzenden op kabelkrant. Wedstrijd op scholen: maak een afvalrap. Ontwerpwedstrijd afvalbakken. Hangjongeren In overleg met een jongerenwerker van Stichting Delta Boxtel wordt bekeken hoe de hangjongeren kunnen worden aangesproken op hun gedrag. Communicatie gericht op hangjongeren kan beter niet via het plaatselijke huis-aan-huisblad worden gegeven, omdat de betreffende doelgroep dit niet leest. Boodschappen op billboards en het direct aanspreken van jongeren zal ze meer en beter bereiken. Op dit moment worden jongeren aangesproken door de jongerenwerker van Delta. Jongeren tot 15 jaar luisteren nog wel naar gezaghebbende personen, zoals politie en soms jongerenmedewerkers. Meisjes zijn eerder geneigd te luisteren naar corrigerende opmerkingen dan jongens. Jongeren vanaf 15 jaar luisteren minder en vanaf 18 jaar wordt er helemaal niet meer geluisterd naar commentaar of advies van jongerenwerkers, zodra deze jongeren aanspreken op hun gedrag. Surveilleeragenten pakken jongeren meteen aan en schrijven direct boetes uit. Jongerenagenten zijn vaak milder en delen eerst waarschuwingen uit en geven als laatste redmiddel eventueel een boete. In bijlage 3 staat een overzicht van hangplekken van jongeren, inclusief de demografische kenmerken van de groepen en andere karakteristieken Communicatie gericht op winkelend publiek Onder winkelend publiek worden mensen verstaan die in het centrum van Boxtel, winkelcentrum Oosterhof en winkelcentrum Selissen winkels bezoeken. Het winkelend publiek wordt bewust gemaakt hoeveel afval zij weggooien en wat de gevolgen daarvan zijn. Dit kan op de volgende manieren: Het winkelend publiek in het centrum confronteren met een berg afval, verzameld na bijvoorbeeld een week afval opruimen. Naast de berg afval komt een bord te hangen met bijvoorbeeld de tekst: Laat u ook altijd uw afval vallen?. Verder dienen medewerkers het winkelend publiek aan te spreken en uitleg te geven. Een bijeenkomst of direct mailing naar de winkeliers organiseren waarin we samen met de winkeliers bekijken hoe we de winkelcentra schoon kunnen houden (terughoudend kassa- en pinbonnen uitreiken, mogelijk extra afvalbakken plaatsen, winkeliers spreken mensen aan op gedrag, opstellen als goed beheerder, etc.). Ondernemers(vereniging) laten participeren. Gebruik van posters van Stichting Nederland Schoon. Ten slotte wordt de hoogte van de gerealiseerde reinheid in de gemeente per kwartaal gecommuniceerd aan de burger. Gemeente Boxtel plaatst een zwerfafvalthermometer bij het gemeentehuis of in het centrum met daarop de actuele reinheid (op basis van schoonheidsgraden) van de gemeente. 17

18 4.2. Participatie Vormen van participatie op basisscholen en middelbare scholen en het betrekken van hangjongeren bij de aanpak van zwerfafval zijn bij Communicatie gericht op jongeren aan de orde geweest. Binnen de gemeente Boxtel is een aantal buurt- en sportverenigingen actief. Een actieve houding naar de buurten en wijken toe leidt tot meer participatie. De buurtverenigingen zijn vaak betrokken en begaan met hun eigen gemeente en buurt. Zij worden actief benaderd om één of meerdere keren mee te helpen met een zwerfafvalactie. In ruil wordt hier dan een vergoeding aan het budget van de vereniging uitgereikt door de gemeente. Vrijwilligers van sportverenigingen worden ingeschakeld en beloond als ze meehelpen schoon te houden (van sportaccommodaties). Het is mogelijk per uur of per hoeveelheid ingezameld vuil te vergoeden. Daarnaast wordt geprobeerd wijken en buurten in te schakelen om de omgeving vrij te maken van zwerfafval. Een mogelijke oplossing ligt in adoptiegebieden. Een wijk kan er voor kiezen om eigen buurten te adopteren en zo schoon te maken van zwerfafval. Het betrekken van bewoners bij het zwerfafvalprobleem in de vorm van participatie dient een structureel karakter te hebben. Het is mogelijk om convenanten op te stellen met de bewoners. Deze convenanten worden opgesteld om goede verwachtingen te scheppen naar aanleiding van afspraken over wie wat doet tussen gemeente Boxtel enerzijds en de bewoners anderzijds. In samenwerking met gemeente Boxtel kunnen de ondernemers in het centrum zelf een steentje bijdragen aan de aantrekkelijkheid van hun winkelomgeving. In overleg met gemeente Boxtel kunnen oplossingen worden bedacht die voor zowel de gemeente als de ondernemers een positieve uitwerking hebben. Hierbij hoort onder andere het aanvegen van de eigen stoep (zonder dit naar de straat te vegen) en een gedeelte sociale controle waarbij men elkaar aanspreekt op verantwoordelijkheden. Ten slotte kunnen winkeliers het geproduceerd afval verminderen door zuinig te zijn met het verstrekken van tassen, bonnetjes en dergelijke. Gemeente Boxtel wil komende jaren aansluiten bij de nationale opschoondag die wordt georganiseerd door Stichting Nederland Schoon. Gemeente Boxtel moet hierbij een ondersteunende rol spelen en inzetten op voldoende communicatie om mensen te stimuleren mee te doen met de jaarlijkse schoonmaakdag. Aanpak voor buurt- en sportverenigingen: - Door bij verenigingen het ontstaan en de ergernis van het zwerfafval onder de aandacht te brengen, kan zwerfafval worden bestreden. - Verenigingen verzoeken om mee te werken aan schoonmaakacties. - Posters ophangen Voorzieningen Het is raadzaam het strategisch plaatsen van afvalbakken te onderzoeken met in het achterhoofd het spoorboekje van Nederland Schoon, AOO/SenterNovem en de NVRD (2004). Afvalbakken Uit de veegproef komt naar voren dat circa 45% van het afval op de straat belandt en 55% in de afvalbakken. Getoetst aan de richtlijnen van het CROW blijkt dan ook dat het aantal afvalbakken in het centrum niet voldoet. Gezien het feit dat 45% van het afval niet in de afvalbakken verdwijnt, maar op de grond, is er ook goed gekeken naar de infrastructuur van de afvalbakken. Hier zijn zeker nog verbeteringen in aan te brengen. Volgens de richtlijnen van het CROW staan er te weinig bakken. Het anders vormgeven of strategischer plaatsen kan ook bijdragen aan minder zwerfafval. 18

19 Gemeente Boxtel past de infrastructuur van de afvalbakken aan op basis van de CROW leidraad. De infrastructuur van de afvalbakken op hotspots wordt verbeterd door: - vindbaarheid: maak de afvalbakken goed vindbaar en herkenbaar door middel van kleur, grootte, vorm of extra signalen; - gebruiksgemak: verhoog het gebruiksgemak door de afvalbakken op goed bereikbare plaatsen te zetten en de inwerpopening zodanig te maken dat het inwerpen van afval weinig moeite kost en het dumpen van huishoudelijk afval moeilijk wordt; - aantrekkelijkheid: maak een afvalbak aantrekkelijker door bijzondere vormgeving, schone bak vrij van beschadigingen of bekrachtiging van goed gedrag; - bewustwording: maak mensen ter plekke bewust van hun gedrag. Hierbij kunnen de wijkverenigingen en burgers een grote rol spelen door het durven aanspreken van mensen die afval weggooien. Zij kunnen mensen aansporen tot het opruimen van zwerfafval. Bij elke glascontainer komt een afvalbak te staan, zodat mensen die hun glas wegbrengen ook in de gelegenheid worden gesteld om doppen, kurken, deksels en plastic zakken in te deponeren. Op de volgende locaties staan te weinig afvalbakken en worden extra afvalbakken geplaatst: Snoeproute van het station naar St. Lucas. Weikespad. Prullenbakken winkelcentrum Oosterhof vervangen door grotere bakken. Stationsstraat. Bij iedere glasbak een afvalbak (= uitbreiding ten opzichte van de huidige situatie) Op Duinendaal bij de Koppel staat één afvalbak verkeerd geplaatst. Deze staat veel te ver van het pad af. Op de volgende locaties staan zeer verouderde bakken die aan vervanging toe zijn: Speeltuin Esdoorngaard (1) Speeltuin Eikengaard (1) Speeltuin Kalksheuvel (3) Op de volgende locatie staan kapotte afvalbakken die aan vervanging toe zijn: Ontginningsweg (Oude Grintweg) De leden van de klankbordgroep stemmen er mee in dat er op drukke plaatsen in de gemeente Boxtel grotere afvalbakken geplaatst moeten worden. In de klankbordgroep werd ook aangegeven dat blikvangers alleen op fietsroutes van scholieren moeten staan. Over de doelmatigheid van blikvangers wordt in de klankbordgroep overigens verschillend gedacht. Een forse uitbreiding wordt daarom niet nagestreefd Reiniging De bewoners zijn over het algemeen tevreden over de reinigingsdienst. De winkeliersvereniging zou de openbare ruimte van het centrumgebied en de winkelgebieden schoner willen zien. Zoals eerder aangegeven is de gemeente Boxtel over het algemeen schoon, maar zijn er locaties die extra aandacht verdienen, omdat deze sneller vervuild raken. Schoonmaak op deze zogenaamde hotspots wordt daarom aangescherpt. Dit kan worden gerealiseerd door het inzetten van extra personeel van de sociale werkvoorziening WSD dat twee dagen per week prioriteit heeft zwerfafval op deze hotspots te verwijderen. 19

20 Er kan worden gekeken of op bepaalde, druk bezochte locaties, afvalbakken vaker geleegd kunnen worden. Daarnaast is er nu nog geen beleid met betrekking tot het tijdig schoonmaken van afvalbakken. Dit gebeurt nu op ad hoc basis, namelijk op afroep. Dit kan wellicht beter Evaluatie Evaluatie van het zwerfafvalbestrijdingsplan is gebaseerd op stap 7 van de basishandreiking aanpak zwerfafval van Stichting Nederland Schoon 2. De evaluatie van het plan van aanpak van zwerfafval geeft antwoord op drie vragen. 1. Is het plan van aanpak uitgevoerd zoals bedoeld was; zijn de in het plan van aanpak opgenomen activiteiten daadwerkelijk uitgevoerd en heeft de uitvoeringsorganisatie gefunctioneerd zoals bedoeld was? Van elk van de tien projecten wordt bekeken of deze zijn uitgevoerd en of ze op goede wijze zijn uitgevoerd. Dit kan gedaan worden door de factsheets van de handreiking van Stichting Nederland Schoon te gebruiken. 2. Welke resultaten hebben we behaald en hoe verhouden deze zich tot de doelstellingen? De resultaten worden gemeten op twee schaalniveaus: 1. De mate waarin in de gemeente de zwerfafvalsituatie is verbeterd, dat wil zeggen de mate waarin de doelen van het beleid en van het plan van aanpak zijn gehaald. 2. De resultaten van beleidsmaatregelen, afzonderlijk en in combinatie, zijn vooral bedoeld om inzicht te krijgen in de mate van effectiviteit van onderscheiden maatregelen. 3. Welke factoren hebben positief of negatief bijgedragen aan het bereikte resultaat? Uit bovenstaande evaluatieonderdelen is duidelijk geworden: - in hoeverre algemene doelen van het zwerfafvalbeleid zijn gerealiseerd; - in hoeverre afzonderlijke maatregelen tot resultaten hebben geleid; - in hoeverre voorgenomen maatregelen uit het plan van aanpak zijn gerealiseerd; - in hoeverre de uitvoering van het plan van aanpak goed was georganiseerd. Om antwoord te krijgen op de derde vraag moet er verbinding gelegd worden tussen deze vier elementen. Hiermee kunnen sterke en zwakke punten in het gevoerde beleid opgespoord worden. De evaluatie wordt afgesloten met een evaluatieverslag. 2 Handreiking zwerfafval stap 7. Evaluatie (SenterNovem, maart 2007). 20

21 5. Subsidie Er is een subsidieaanvraag gedaan bij SenterNovem voor een plusproject zwerfafval. Plusprojecten: 50% van subsidiabele kosten tot een maximum van ,- voor gemeenten van stedelijkheidsklasse 3 ( inwoners). Bij toekenning van de subsidie krijgt de gemeente meteen een voorschot van 70% van de totale subsidie. De subsidieregeling kent een aantal voorwaarden waaraan projecten moeten voldoen. Hieronder staan de belangrijkste uit de regeling genoemd: 1. Het plusproject is gebaseerd op een nulmeting zwerfafval én een plan van aanpak, beide niet ouder dan 2 jaar. (is nagevraagd, ook 3 jaar na het basisproject mag een plusproject gesubsidieerd uitgevoerd worden). 2. De maatregelen zijn óf nieuw óf aanvullend op de huidige maatregelen. Ze bieden een echte meerwaarde. 3. Het plusproject is gericht op een structurele en integrale aanpak van zwerfafval 4. Het project loopt maximaal 2 jaar. Wat wordt er van de gemeente Boxtel verwacht? 1. Eén jaar na de start geeft de gemeente SenterNovem een overzicht van de stand van zaken van het plusproject. 2. De gemeente houdt SenterNovem op de hoogte als het project mogelijk gaat wijzigen. 3. Na afronding van het plusproject stuurt de gemeente SenterNovem een projectevaluatie met een beschrijving van de activiteiten en de resultaten. Hiervoor is een handreiking beschikbaar: Handreiking zwerfafval stap 7: evaluatie. Er dient een goede projectadministratie bijgehouden te worden. Maar de financiële verantwoording van de verkregen subsidie kan de gemeente gewoon laten meelopen met de gemeentelijke jaarrekening. Er hoeft dus geen aparte financiële verantwoording aan SenterNovem gezonden te worden. Op basis van deze jaarrekening wordt de subsidie door SenterNovem vastgesteld. Voorafgaand aan deze vaststelling ontvangt de gemeente een voorschot tot 95% van de subsidie Subsidiabele kosten In artikel 10 van de Subsidieregeling Aanpak zwerfafval staat het volgende: Artikel 10. Subsidiabele kosten 1. Als subsidiabele kosten worden in aanmerking genomen: a. de volgende noodzakelijke, rechtstreeks aan het project toe te rekenen en door de aanvrager tot subsidieverlening gemaakte en betaalde kosten: 1 totale loonkosten van het bij de uitvoering van het project betrokken personeel, uitgaande van een voor dat personeel representatief uurtarief van ten hoogste EUR 34,- 2 aan derden verschuldigde kosten ter zake van door hen verleende diensten en ter zake van de verwerving van kennis en intellectuele eigendomsrechten alsmede ter zake van de bescherming van die rechten, exclusief winstopslagen bij transacties binnen een groep 3 een opslag voor algemene kosten, ter grootte van 40% van de loonkosten, bedoeld in onderdeel a, onder 1 b. de kosten van verbruikte materialen en hulpmiddelen op basis van historische aanschafprijzen, exclusief winstopslagen bij transacties binnen een groep 21