Hoezo. binnenvaart. hoge loonkost? Zo vind je betaalbaar personeel. water. recreatie! + ZOMERSPECIAL

Transcriptie

1 binnenvaart magazine voor vervoer over water #38 juni ZOMERSPECIAL water recreatie! Hoezo hoge loonkost? Zo vind je betaalbaar personeel Minister Crevits op het fisn Oplossing kleine schepen op komst Spotmarkt of contract? De pro s & contra s afgewogen Van aannemer tot zandverlader Ontdek de kaaimuur van je buur # binnenvaart 1

2 in dit nummer Slim tewerkgesteld 06 Vervoerd 10 Bedrijf met vaart14 Mijn schip 20 Beleid 06 Slim tewerkgesteld 7 tips voor beter en betaalbaar personeel 12 Interview Crevits Achtergrond bij het fisn. Van vaarsimulator tot pps voor kleine schepen 12 Markt 10 Vervoerd ton zand in 2007, zonder eigen kaaimuur 14 Bedrijf met vaart Gr Westkust uit Diksmuide Vloot 16 Gratis hotspots Hoe de waterwegbeheerders de internetkloof tussen wal en schip willen dichten. 20 Mijn schip De Neophyte van Tim Van Eijndhoven en Maaike De Wilde En verder 04 Actueel & telex 11 Voet aan wal William Pauwels van interieurspecialist Elft 17 Jobspot Bijna-matroos Mike Mast 18 Visie & Opinie Kiezen voor de spotmarkt of een vast contract? Hilde Crevits: Dankzij de vaarsimulator zullen matrozen makkelijker kunnen doorgroeien. 2 binnenvaart #

3 edito Er is werk aan de winkel om het marktaandeel van de binnenvaart op te trekken. Beste lezer, Wie dacht dat het ergste van de mobiliteitscrisis voorbij is, is eraan voor de moeite. De grootste bollebozen van het land hebben alarmerende cijfers de wereld ingestuurd over de verkeersellende die we de volgende jaren op onze wegen mogen verwachten. Wie het positief wil bekijken, ziet maar één conclusie: er is werk aan de winkel om het marktaandeel van de binnenvaart op te trekken. De pas gepubliceerde projecties worden niet betwist. Ze zijn gedetailleerd, houden met veel parameters rekening, en werden berekend door een nieuw instrument, ontwikkeld door de fod Mobiliteit en Vervoer en het Federaal Planbureau twee instellingen met onbetwiste deskundigheid. Afgezien van de sterke toename van het personenvervoer, voorspelt het model Planet tegen 2030 een verdubbeling van het goederenvervoer, zowel in tonnage (+ 46 % tgov. 2005) als in tonkilometer (+ 50 %). Vooral het internationaal vervoer groeit. Over 25 jaar zal het goederenvervoer in ons land bijna 33 miljard tonkilometer meer afleggen. Volgens deze projectie gaat de binnenvaart er nauwelijks op vooruit althans voor het belangrijk internationaal goederenvervoer (cijfers: van een marktaandeel van 17 naar 16 %). Voor onze sector is het een magere troost dat het spooraandeel verbetert van 18 naar 23 %, en dat het aandeel van het internationaal wegvervoer daalt van 66 naar 61 %. In het binnenlands vervoer zouden binnenvaart en spoor hun marktaandeel wel vergroten, maar hun prestatie ligt ook daar ver onder die van het wegvervoer. Vandaag verloopt nog altijd 78 % van het goederenvervoer over de weg. Bij de studie geldt één belangrijke opmerking: de projectie is (enkel) geldig bij ongewijzigd beleid. De conclusie dringt zich dus op dat het beleid dringend moet bijgestuurd worden. De afgelopen jaren werd een eerste aanzet gegeven. Op het cruciale gebied van vorming en opleiding, is het alvast van belang dat minister van Openbare Werken, Hilde Crevits, onlangs vrijmaakte voor een vaarsimulator binnen het Flanders Inland Shipping Network. Crevits wees er ook op wat het betekent dat de binnenvaart vorig jaar 4,6 miljard tonkilometer had afgelegd: op die manier vermeed de binnenvaart liefst 2 miljoen vrachtwagenritten. Dat kan tellen. Maar er is meer nodig, veel meer. De toenemende capaciteitsbenutting van het Deurganckdok en de oplaaiende discussie over het Saeftinghedok in Antwerpen, stellen de organisatie van het hinterlandtransport opnieuw ter discussie. Nog acuter wordt het debat over de verbreding van het Schipdonkkanaal, dat Zeebrugge eindelijk een volwaardige binnenvaartverbinding en een aansluiting op het Europees vaarwegennet moet bezorgen. Over zes maanden moet de Vlaamse regering hierover beslissen, als het milieueffectenrapport (mer), de omgevingsstudie en het Plan-mer afgerond zijn. Na een mislukte poging om via één mediakanaal een negatief gekleurde voorstelling van het project te lanceren, blijkt uit een genuanceerdere lezing van het kosten-batenrapport dat het Schipdonkkanaal wel een oplossing kan betekenen voor Zeebrugge. Door het integreren van toerisme, recreatie en landschapsvorming zou het kanaal zelfs een meerwaarde kunnen betekenen voor de kanaalgemeenten. Niemand hoeft zich bedreigd te voelen. Dankzij de hedendaagse technieken van oeverinbedding kan grote infrastructuur wel degelijk een surplus bieden. Bij de bouw van recente vaarwegen, zoals het Rhein-Main-Donau kanaal sloegen liefst 40 % van alle investeringen op milieumaatregelen. Aan de oeverbewoners zou ik willen vragen om over de muurtjes van de eigen tuin te kijken. De plannenmakers kunnen er baat bij hebben om beter te communiceren. Wat een bedreiging lijkt kan een uitdaging worden. Filip Martens Voorzitter Raad van Bestuur Verantwoordelijke uitgever Filip Martens Vzw Promotie Binnenvaart Vlaanderen Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt. Het magazine Binnenvaart verschijnt 5 keer per jaar. Voor meer info of vragen over advertenties of een gratis abonnement: T , pbv@binnenvaart.be, Redactie en realisatie Jansen & Janssen Uitgeverij, De meningen die derden in dit magazine vertolken, vallen buiten de verantwoordelijkheid van pbv. # binnenvaart 3

4 actueel telex Op 14 april werd het estuair binnenschip de Deseo gedoopt in Zeebrugge. In januari werd ook al de Amberes te water gelaten, de komende maanden volgt een derde estuair schip, de Tripoli. ** Op zaterdag 17 mei heeft Vlaams ministerpresident Kris Peeters de ste versassing op de zeesluis van Wintam uitgevoerd. Volgens hem illustreert het succes van de sluis de goede prestaties die de binnenvaart de afgelopen jaren leverde. ** De Stad Gent is van plan om de mogelijkheden van stadsdistributie via het water te laten onderzoeken. In een eerste fase wordt gefocust op bouwmaterialen, later volgen ook andere goederen. ** In het kader van het project Waterslag, dat zelfvarende duwbakken promoot, en van Agroship, dat agrobulk naar het water wil shiften, werden dit voorjaar nieuwe proefvaarten uitgevoerd. Meer info op en ** En in april heeft PBV opnieuw introductiecursussen Binnenvaart georganiseerd voor expediteurs. Dit keer namen 18 geïnteresseerden deel aan de sessies. Elektronisch aanmelden op de Rijn Raad van State onderzoekt staatshervorming De ccr heeft het elektronisch aanmelden voor de Rijnvaart tijdelijk opgeschort. In principe moesten schepen die meer dan 20 containers of containers met gevaarlijke stoffen vervoeren, vanaf 1 april verplicht elektronisch aanmelden. Met het oog op praktische problemen heeft de ccr de maatregel echter voor onbepaalde tijd uitgesteld. De opschorting verandert wel niets aan de meldplicht zoals die in het Rijnvaartpolitiereglement staat. Er zit vooruitgang in het dossier van de regionalisering van een aantal binnenvaartbevoegdheden. De Senaat heeft aan de Raad van State gevraagd om een advies te formuleren over de overheveling van een aantal reglementen naar het Vlaamse niveau. Daarbij gaat het om drie aspecten: 1. de verkeersreglementering (het apsb en het arsk) zonder de bevoegdheid over de scheepvaartpolitie en de douane 2. de reglementering met betrekking tot de bemanningsvoorschriften 3. de regels inzake de veiligheid van binnenschepen en kustvaartschepen, inclusief de binnenvaartinspectie en schouwing. 10 jaar Zolang bestaat Promotie Shortsea Shipping (sss) in Om dat te vieren, organiseert het promotiebureau drie races tussen een vrachtwagen en een shortsea schip. Vanuit de regio Aalst/Kortrijk vertrokken ladingen richting Dublin, Stockholm en het Turkse Izmit. De winnaars van de races worden niet alleen bepaald door snelheid, maar ook op basis van kost, retourlading, tracking & tracing en emissies. Wie het haalt, lees je vanaf 4 juli op de vernieuwde website Daarnaast organiseert sss een online bevraging naar de goederenstromen tussen Vlaanderen en het shortsea hinterland (heel Europa, inclusief de Baltische zee, de Middellandse Zee en Noord-Afrika, en de Zwarte Zee). Vul op de enquête in en maak kans op 10 x 2 filmtickets. 4 binnenvaart #

5 Ontwerpwedstrijd 100 jaar Nautilus Volgend jaar bestaat Nautilus, het maandblad van het Koninklijk Belgisch Zeemanscollege (kbz) 100 jaar. Naar aanleiding van die verjaardag schrijft het kbz een wedstrijd uit voor het beste cover-ontwerp. Bedoeling is dat het winnende ontwerp een of meerdere jaren de voorpagina van Nautilus opfleurt. Volgens de richtlijnen van de wedstrijd moet de cover een neutraal, maritiem subject als centraal aandachtspunt hebben, zonder herkenbare bedrijfslogo s of andere emblemen. Naast de publicatie ontvangt de winnaar de som van 500 euro. Meer weten of deelnemen? Kapt. Jef Cuyt: Tel of jef.cuyt@pandora.be Kraanschip laadt zelf containers voor ato Eind april heeft het kraanschip Mercurius Amsterdam van mct Lucassen geslaagde tests uitgevoerd aan kaai 50 in Antwerpen. Het schip laadde 85 containers van de kaai over in het eigen ruim en op een ander schip. De tests stonden onder de hoede van ato, de Associated Terminal Operators, een joint venture tussen spooroperator ifb en moutproducent Boortmalt. Opgelet! olympische roeiers Met de Olympische Spelen voor de deur zijn ook de Vlaamse roeiers zich volop aan het voorbereiden. De Vlaamse Roeiliga vraagt om onder meer op het Kanaal Brugge-Oostende tussen de Warandebrug en de Nieuwewegenbrug met verhoogde waakzaamheid te varen, zodat de olympische en niet-olympische roeiers geen zwem- in plaats van roeitraining krijgen Frank Vandenbroucke op Beroepenbeurs in Leuven Toffe jobs, kijken en doen! Onder dat motto werd op 15 en 16 mei in Leuven de Beroepenbeurs georganiseerd voor laatstejaarsleerlingen uit het lager onderwijs. Naast heel wat leerlingen bezocht ook Frank Vandenbroucke, Vlaams minister van Onderwijs en Vorming, de stand van pbv, kta Cenflumarin en sectorconsulent Jacques Kerkhof. Agenda van 12 juli tot 8 augustus Duveltjesstrand Levanto tovert de Merksemse Noordkaai opnieuw om tot een zomerse ontmoetingsplaats, met tal van sport-, spel- en culturele activiteiten voor jong en oud. van 12 tot 14 september Openscheepvaartdagen Net als vorig jaar is iedereen van harte uitgenodigd aan de pbv-stand in Hangar 29 in Antwerpen! za 4 oktober 2008 Verladersdag Naar goede gewoonte nodigt pbv alle watergebonden bedrijven uit, de uitnodigingen vallen binnenkort in je bus. # binnenvaart 5

6 beleid Slim 7 tips 6 binnenvaart #

7 Hoe vind je degelijk en betaalbaar varend personeel? Onder meer door gebruik te maken van de tewerkstellingsmaatregelen die in België van kracht zijn. Een overzicht van de interessantste systemen om je loonlast te beperken en om werkkrachten naar je eigen wensen op te leiden. tewerkgesteld voor beter en betaalbaar personeel Als Belgische werkgever heb je met een hoge loonkost af te rekenen. In sommige gevallen kun je die kost echter verlagen door gebruik te maken van een aantal overheidsmaatregelen. Belangrijk is dat je dat voordeel altijd zelf moet aanvragen: vraag je niets, dan ontglippen je aanzienlijke financiële voordelen. Ook goed om weten is dat je de bevoegde diensten het best raadpleegt vóór je iemand in dienst neemt. Voor alle duidelijkheid nog dit: onderstaande tips gelden alleen voor wie in België rsz-bijdragen betaalt. 1. Korting op eerste aanwervingen. Voor de aanwerving van je eerste 3 werknemers kun je een aanzienlijke rsz-korting krijgen. Voor je eerste werknemer krijg je van kwartaal 1 tot 5 telkens 1000 euro, van kwartaal 6 tot euro. Mooi meegenomen is dat je de korting kunt spreiden over 20 kwartalen, zodat het makkelijker is om kalme periodes te overbruggen. Het steunbedrag voor de tweede en de derde werknemer ligt telkens iets lager: respectievelijk 400 euro gedurende dertien kwartalen en 400 euro gedurende negen kwartalen. Om gebruik te maken van deze maatregel neem je het best contact op met de vdab (zie hieronder). 2. Werf een ibo er aan. Het ibo-stelsel staat voor individuele beroepsopleiding, waarbij je als werkgever de mogelijkheid hebt om werknemers op jouw werkvloer op te leiden. Mensen die de opleiding matroos volgden bij de vdab of Levanto beschikken al over het certificaat matroos. Je kan hen voor een periode van twee maanden effectieve vaartijd inschakelen onder het ibo-stelsel. Daarbij krijgen werknemers hun stempelgeld verder uitbetaald en betaal je als werkgever een premie waardoor je per soneel een normaal loon krijgt. Tegelijk ben je vrijgesteld van sociale lasten. Na de ibo moet de werknemer een contract van onbepaalde duur krijgen. Op papier is dit een vrij ingewikkelde constructie tussen de vdab, de Sector Rijn- en Binnenvaart en de binnenvaartondernemer. Reken daarom op een tiental dagen om alle papieren in orde te krijgen. Ook voor dit systeem neem je het best contact op met de vdab (zie hieronder). * Het ibo-stelsel geldt ook voor Deksman, waardoor het zeer geschikt is om een werkzoekende partner die van buiten de sector komt te laten meevaren en op zes maanden alle papieren te laten behalen! Nieuwe certificaten estuaire vaart Sinds enkele maanden wordt als toelating voor de estuaire vaart niet langer het brevet Norm 5b uitgegeven, maar is een toelating S.t.c.w vii/5 vereist. Die geldt voor het varen tussen de Scheldemonding en de Belgische kusthavens, wat dus een binnenlandse aangelegenheid is. Voorwaarden om de toelating te verkrijgen, zijn minstens 21 jaar zijn, drie jaar ervaring op een binnenschip hebben, over een g.m.d.s.s.-certificaat beschikken en les gevolgd hebben aan een bevoegde instelling. De leerlingen die in het Cenflumarin het 7de jaar Beperkte Kustvaart met succes afronden, ontvangen voortaan de verschillende deelcertificaten voor bovenvernoemde toelating. # binnenvaart 7

8 beleid 3. Haal een stagiair aan boord. Neen, een stagiair mag nooit een personeelslid vervangen. Maar wie zijn schip als stageschip opgeeft, kan zelf mee mensen opleiden én heeft de eerste keuze om goede krachten aan te werven. Zowel bij het Cenflumarin, bij syntra, als bij de vdab zoekt men geregeld stageschepen. Syntra biedt sinds vorig jaar de module afstandsleren aan en start in september met gecombineerd leren en werken voor jongeren vanaf 16 jaar (zie kaderstuk). Je kunt dus gerust zelf kennissen overtuigen om op jouw schip voor matroos te leren. Dit systeem is trouwens ook erg handig voor partners die nog patenten moeten halen. Meer info? Neem contact op met sectorconsulent Jacques Kerkhof via tel Laat je werknemers doorgroeien Een goede werksfeer is een belangrijke factor om je werknemers zo gemotiveerd mogelijk te houden. Een andere factor is dat werknemers willen groeien in hun job en in het opnemen van verantwoordelijkheid. Stimuleer hen daarom om door te groeien en aan examens deel te nemen. Syntra is van plan om het afstandsleren verder uit te breiden van de opleiding matroos naar de opleiding voor stuurman en naar marifoon- en radarlessen (zie kader). Een overzicht van de federale examens vind je op 5.Werf een (langdurig) werkzoekende aan. Wie een (langdurig) werkzoekende aanwerft, komt dankzij het Activa-stelsel in aanmerking voor een rsz-premie en soms voor een loonsubsidie. De looptijd van de loonsubsidie kan oplopen tot 30 maanden, maar is afhankelijk van de leeftijd van de werknemer en de periode dat hij of zij werkzoekend was. Vooral voor -25-jarigen en voor +45-jarigen is de maatregel interessant. Werkzoekenden zijn langdurig werkloos als ze 1 jaar niet gewerkt hebben. Daarnaast is de maatregel van toepassing op ex-zelfstandigen en mensen die een ocmw-uitkering krijgen. Om gebruik te maken van dit stelsel neem je het best contact op met de vdab (zie hieronder). 6.Vraag steun voor jongere werknemers. Werknemers jonger dan 26 en zonder diploma van hoger secundair onderwijs, komen in aanmerking voor een startbaan. Als werkgever ontvang je daarbij een rsz-korting van 1000 euro per kwartaal tijdens de eerste 8 kwartalen. Vanaf kwartaal 9 tot het einde van de startbaan bedraagt de korting 400 euro. De korting loopt af op het einde van het kwartaal waarin de jongere 26 wordt. Daarbovenop bestaan er in dit stelsels extra premies voor doelgroepen zoals allochtonen of leerlingen uit het bijzonder onderwijs. Ook voor dit systeem neem je het best contact op met de vdab (zie hieronder). Syntra breidt opleidingsmogelijkheden uit Gecombineerd werken en leren en vaarsimulator op komst Op het vlak van opleidingsmogelijkheden beweegt er heel wat in de binnenvaart. Naast de klassieke opleidingskanalen startte syntra Midden-Vlaanderen vorig jaar met de opleidingsmodule matroos voor volwassenen via afstandsleren. Vanaf september komt daarbij een aanbod voor gecombineerd leren en werken voor jongeren vanaf 16 jaar. We starten met een opleiding matroos binnenvaart waarbij je per maand 4 dagen les volgt in de campus (theorie en basispraktijk) en nadien 3 weken aan boord vertoeft en integrale praktijkopleiding geniet al doende, zegt Bert Van Cauteren van syntra Midden-Vlaanderen. Met dit leertijdaanbod richten we ons op jongeren die bewust kiezen voor een opleiding die vooral via de werkvloer verloopt. Na 2 jaar zijn de leerlingen klaargestoomd als matroos, na het 3de jaar als matroosmotordrijver. Bovendien heeft syntra Vlaanderen een totaal opleidingstraject uitgewerkt voor de diverse functies in de binnenvaart en zullen tegen het najaar nieuwe e-learningsmodules ontwikkeld worden. In dat kader heeft minister Crevits budget vrijgemaakt om een vaarsimulator aan te kopen (zie verslag fisn p. 10). Bert Van Cauteren: Op die manier zullen ook matrozen veel sneller praktijkervaring kunnen opdoen en in een zeer realistische omgeving vertrouwd raken met noodsituaties. Maar de simulator zal vooral ingezet worden bij de andere functiegerichte opleidingen in het binnenvaartraject zoals stuurman en kapitein. Er worden specifieke cursussen voorbereid die met behulp van de simulator realistischer zullen verlopen zoals marifoon- en radarlessen. Uiteindelijk is het de bedoeling met de diverse opleidingen een antwoord te geven op de vraag van de binnenvaartsector en via de diverse trajecten doorstroming naar andere functies in de binnenvaart mogelijk te maken, zodat het beroep aantrekkelijker wordt. Via het syntranetwerk zal dankzij het totaaltraject de matroos via bijscholing kunnen opklimmen tot stuurman, kapitein, schipper en tot binnenvaartondernemer. i Meer weten over de nieuwe opleidingen? 8 binnenvaart #

9 7. Neem een oudere werknemer in dienst. Neem je een werknemer aan die ouder is dan 57, dan krijg je tot het einde van diens carrière een rsz-korting van 400 euro per kwartaal. Deze maatregel is combineerbaar met een Activaloonsubsidie voor langdurig werklozen (zie nr. 4). Daarnaast komen 50-plussers in aanmerking voor een vdab-loonpremie van 1200 euro gedurende de eerste 4 kwartalen. Ook hiervoor neem je het best contact op met de vdab (zie hieronder). Naast de vermelde premies en voordelen bestaan er nog een aantal andere stelsels. Zo komt de rva tussen voor de uitbetaling van zogenaamde jeugdvakantie van jongere werknemers, of betaalt de vdab aan de werknemer zelf een werkhervattingstoeslag voor 50-plussers. Om te weten waarvoor je in aanmerking komt, neem je het best contact op met de vdabverantwoordelijke voor binnenvaart, Rozemie Lommez. Zij vult uiteraard geen papieren in dat is de taak van een sociaal secretariaat, maar voor meer uitleg kun je altijd bij haar aankloppen. Tot slot nog dit: ook wie werknemersadministratie uit handen geeft, blijft zelf verantwoordelijk voor de aangifte van personeel. Let dus op met tussenpersonen die goedkopere oplossingen beloven. i Rozemie Lommez: of , Rozemie.Lommez@vdab.be, i Voor een overzicht van alle scholen en opleidingsinstellingen: i Voor meer info over een carrière als binnenvaartmatroos: (Klik door op Carrière en Beroepenfiche) Door gebruik te maken van tewerkstellingsmaatregelen kun je aanzienlijke rsz-kortingen krijgen. # binnenvaart 9

10 vervoerd Zand voor de buurman samenwerking Aveve-Maenhaut Een kaaimuur heeft het bedrijf niet, maar een verre buur, Aveve Veevoeding, wel. Aannemingsbedrijf Wim Maenhaut uit Aalter gebruikt de Aveve-kade al een tweetal jaar om zand aan te voeren voor een eigen betoncentrale. H et eerste jaar was Maenhaut meteen goed voor ton binnenvaartverkeer. In 2007 verdubbelde de tonnage nog eens bijna, tot ton, het equivalent van 3000 vrachtwagenritten. Binnenvaart is voor ons een schitterende opportuniteit, zegt Bart Keisse, die samen met Wim Maenhaut en Nico De Mil het aannemingsbedrijf leidt. Het houdt altijd een zeker risico in om een vrachtwagen het steeds meer dichtslibbende wegennet op te sturen. Als er een betaalbaar en betrouwbaar alternatief voor handen is, is dat uitermate interessant. Iedereen wint Maenhaut was in eerste instantie van plan om via het ppsprogramma zelf een kaaimuur te bouwen aan het nabijgelegen kanaal Gent-Oostende. Maar uiteindelijk bleek de eigen investering toch te hoog. De ondernemende aannemer stak dan maar eens zijn licht op bij Aveve Veevoeding, dat een kilometer verder in dezelfde straat is neergeplant én al over een kaaimuur beschikte. Daar had men meteen oren naar het verzoek. Bart Keisse: Het is dan ook voor allebei een win-winsituatie. Wij zijn blij dat we via Aveve de binnenvaart kunnen inschakelen in onze transportmix. En Aveve ziet dankzij ons de tonnage op zijn ppskaaimuur gevoelig stijgen en heeft het dus makkelijker om zijn contractuele afspreken na te komen. In de toekomst zouden we graag ook andere grondstoffen, zoals granulaten en bouwpuin, via het water laten aanleveren, maar dat is momenteel helaas nog niet rendabel. De aanvoer per binnenschip is vrij constant: gemiddeld één keer per week wordt voor Maenhaut in Aalter 700 tot 1200 ton zand afgezet. Een gehuurde long reach kraan laadt de vracht over op vrachtwagens, die over en weer rijden naar het bedrijf. Om het wegverkeer langs het kanaal zo weinig mogelijk te hinderen, In de toekomst willen we ook andere grondstoffen via binnenvaart aanvoeren lossen we bij voorkeur in de vroege ochtend, zegt Bart Keisse. In een drietal uur is de klus geklaard. Vervolgens geven we de tonnage door aan Aveve. Verder reiken de praktische beslommeringen eigenlijk niet. De kaaimuur is groot genoeg om twee schepen tegelijk te ontvangen en erg druk is het waterverkeer hier niet. Het is dus niet nodig om op voorhand onderling af te spreken wanneer een schip mag langskomen. 10 binnenvaart #

11 # binnenvaart 11

12 beleid Interview minister Crevits Van vaarsimulator tot voor kleine schepen Op 21 mei vond de derde bijeenkomst van het Flanders Inland Shipping Network (fisn) plaats. Na afloop vroegen we aan Vlaams minister van Openbare Werken Hilde Crevits (cd&v) wat de belangrijkste genomen beslissingen waren en wat er nog meer in de pijplijn zit. De andere fisn-acties in vogelvlucht - Centraal Boeking Platform Momenteel worden de samenwerkingsovereenkomst en de statuten opgesteld. De operationele start is nog voor dit jaar gepland. - Steunmaatregel containerbinnenvaart De voorbereiding zit in een laatste fase, binnenkort worden de inlandterminals aangeschreven. - Palletvervoer Op korte termijn wordt een marktbevraging georganiseerd zodat de slagkracht van de maatregel kan worden getoetst. - Imago De binnenvaart doet mee aan de Vlaamse Havendag. Dit najaar worden er ook contactdagen voor bedrijven georganiseerd op 9 plaatsen in Vlaanderen. - Netwerk van ligplaatsen De voorstellen uit de sector zullen op het Overleg Binnenvaart Vlaanderen worden beoordeeld op hun technische en financiële haalbaarheid. Daarna kunnen in overleg met de organisaties prioriteiten worden bepaald. Waarom was er op deze fisn-bijeenkomst bijna dubbel zo veel volk als op de vorige? Hilde Crevits: Op de derde bijeenkomst van het fisn, het Flanders Inland Shipping Network, wilden we wat meer interactie creëren. Het letterwoord fisn is een tongbreker door de eindletter, die fisn moeilijk uitspreekbaar maakt. Maar het begrip netwerk is zo belangrijk dat je het niet uit de naam kunt weglaten. De kracht van het fisn schuilt er precies in dat de ideeën uit de sector komen, dat er samenwerking en interactie is tussen de verschillende binnenvaartspelers. Daarom hebben we ervoor gekozen om niet zomaar te vergaderen, maar om twee ateliers te organiseren. Om tegelijk bij de twee workshops aanwezig te zijn, werden heel wat actoren door meerdere afgevaardigden vertegenwoordigd. Wat werd er in de ateliers besproken? In atelier 1 stonden twee zaken op de agenda: de opwaardering van de binnenvaart in de logistieke keten en het optimaliseren van het gebruik van waterwegen kleiner dan cemt-klasse iv. In atelier 2 De kracht van het fisn schuilt in de samenwerking en de interactie. ging het erover hoe de binnenvaart een volwaardige partner kan worden binnen de Vlaamse zeehavens en hoe de tewerkstelling in de sector kan worden verbeterd. Uiteraard hebben we ook een stand-vanzaken opgemaakt van de acties die vorige keer zijn opgestart (zie kader). Wat zijn voor u de belangrijkste conclusies? Er zijn heel wat ideeën naar boven gekomen. Van algemene denkpistes die onderzocht moeten worden tot concrete voorstellen. Er zijn bijvoorbeeld nieuwe Europese initiatieven in de maak om transport en de eraan gekoppelde milieukost door te rekenen vanuit de globale ketenbenadering. Je kunt dat als een bedreiging zien, maar evengoed als een opportuniteit. Ik ben bereid om de sector te ondersteunen door een ecoconvenant af te sluiten. Tegen de volgende bijeenkomst moet duidelijk zijn hoe de binnenvaart 12 binnenvaart #

13 voet aan wal pps haar imago van milieuvriendelijkste modus kan versterken. Daarnaast waren er concrete voorstellen om de huidige kleine schepen in de vaart te houden en om nieuwbouw mogelijk te maken met een systeem dat op pps is geïnspireerd. Een oplossing in dat dossier wordt concreet: er is afgesproken om een gecoördineerd voorstel uit te werken dat op de volgende fisn-bijeenkomst in het najaar ter goedkeuring zal worden voorgelegd. Zijn er nog andere maatregelen op komst? Ik ben ook tevreden over de samenwerking tussen de opleidingscentra onderling en tussen de centra en de binnenvaartondernemers. In dat verband heb ik bekendgemaakt dat ik een budget van euro zal vrijmaken voor de aankoop van een binnenvaartsimulator, naast nog eens euro per jaar voor het onderhoud en het updaten van de programma s. Dankzij de vaarsimulator zal het makkelijker worden om door te groeien in de sector, wat het beroep aantrekkelijker zal maken (zie ook p. 8). Verder blijkt dat de aanpak in het dossier van de kleine containervolumes goed werkt. Ik hoop dat er op basis van verder studiewerk snel een technische oplossing wordt gevonden die door alle partijen gedragen is. Zowel de havens als de binnenvaart hebben alleen maar baat bij een goede samenwerking. Hilde Crevits, Vlaams minister van Openbare Werken Het gaat hard, maar af en toe mis ik het varen Hoe schipper William Pauwels in Merksem aanmeerde en uitgegroeid is tot specialist in de afwerking van scheepsinterieur. Ik heb negen jaar gevaren, tot ik ongeveer twintig jaar geleden besloot om gebruik te maken van de eerste sloopregeling. Het was toen een slechte periode voor de binnenvaart en ik kon als sluiswachter beginnen bij het Havenbedrijf Antwerpen. In mijn vrije uren timmerde ik geregeld bij kennissen aan hun interieur. Eerst heb ik dat een tijd in bijberoep gedaan, maar vijftien jaar geleden heb ik de bvba Elft opgericht. Vanaf het begin heb ik gezocht naar een locatie voor een binnenvaartcentrum. Tot we ons acht jaar geleden op Kaai 138 konden vestigen. Sindsdien is het hard gegaan: vandaag heb ik al vijftien werknemers in dienst. Momenteel werken we aan drie nieuwbouwschepen en twee renovaties tegelijk. Toch geef ik gerust toe dat ik het varen soms mis, zeker als ik zie hoe alles geëvolueerd is. Ik kan echt niet zonder water. Ik woon op een woonboot en af en toe vaar ik nog eens mee op het schip van mijn zus. # binnenvaart 13

14 bedrijf met vaart Laguneren aan de IJzer Grwestkust: 3 hoofdactiviteiten Grwestkust doet nog veel meer dan alleen maar het laguneren van natte baggerspecie. De twee andere hoofdactiviteiten van het bedrijf uit Diksmuide zijn het verwerken van bouw- en sloopafval en de tijdelijke opslag van alle types van gronden, waarvoor het bedrijf ook over de nodige vergunningen beschikt. Belangrijkste klanten zijn naast het Vlaamse gewest ook aannemers in bouw- en sloopwerken, waterwerken en grondwerken. G rwestkust is nog een piepjonge onderneming: ze werd eind 2005 opgericht door gedelegeerd bestuurder Luc Beke samen met de Groep Vanbiervliet uit Zonnebeke. Vandaag behoort grwestkust nv op 50/50-basis toe aan de Groep Vanbiervliet en aan Besix Group. Eerder had Beke al ervaring opgedaan bij het aannemingsbedrijf Van Britsom, dat onder meer in waterwerken gespecialiseerd is. In 2003 hebben we uit twee zijriviertjes van de IJzer zo n ton specie bovengehaald. Omdat er in heel West-Vlaanderen nergens laguneringsbekkens te vinden waren, moest dat allemaal over de weg naar de Gentse Kanaalzone. Reken maar uit: we hadden 600 vrachtwagenritten nodig om al dat slib ter bestemming te krijgen. Een dure grap was dat, en bovendien geen goede zaak voor het milieu en de mobiliteit in ons land. Toen rijpte bij mij het idee om op termijn zelf een verwerkingseenheid voor baggerspecie op te richten. We hadden er dan ook de geknipte locatie voor: een 5,5 hectare groot terrein in Diksmuide, aan een insteekdok van de IJzer. We zitten hier ook heel centraal in de regio die we willen bedienen: die loopt aan de kust van De Panne tot Oostende, en in het binnenland tot Kortrijk en Noord-Frankrijk. Bovendien beschikken we over de nodige vergunningen tot Drijvend ponton Dit voorjaar is de slibverwerking bij grwestkust opgestart. Het bedrijf beschikt over twee laguneringsbekkens van telkens één hectare: één voor vervuild slib en één voor niet-vervuilde specie. 14 binnenvaart #

15 Na een jarenlange onderbreking worden er in het IJzerbekken opnieuw baggerwerken uitgevoerd. Duwbakken brengen het bovengehaalde slib naar het bedrijf grwestkust in Diksmuide, waar het in laguneringsbekkens ontwaterd wordt. Niet-vervuilde droge specie krijgt vervolgens een nieuwe bestemming, vervuilde specie wordt veilig opgeborgen. Luc Beke: Een baggerbedrijf haalt het slib uit het IJzerbekken boven, met een kraan die op een drijvend ponton werd gemonteerd. De specie wordt op een duwbak gestort die dan door een duwboot tot aan onze kaaimuur wordt gevaren. Daar laden we het slib over op een truck met slibdichte bak die via een gesloten circuit de lading uitstort in een laguneringsbekken. Het eerste is sinds eind mei zo goed als vol, en het tweede zal deze zomer zijn voorbeeld volgen. Drie duwboten en vier duwbakken zorgen dan ook voor een constante aanvoer. De aanvoer belast dus op geen enkel moment de openbare weg. De nieuwe kaaimuur wordt een eyecatcher voor het hele bedrijventerrein. Intussen is het laguneren volop bezig: de baggerspecie wordt door middel van allerlei mechanische technieken omgewoeld. Een drainagesysteem leidt het water af naar een zuiveringsinstallatie, waarna het terugstroomt naar de IJzer. Daarnaast zorgt de zon ook voor natuurlijke verdamping. Na een proces van vier tot vijf maanden blijft een droge en steekvaste specie over. Is die vervuild, dan wordt een voormalige kleigroeve in Zonnebeke haar eindbestemming. De Groep Vanbiervliet, die voor 50% in grwestkust participeert, heeft er een vergunning voor de opslag van ton slib. Niet-vervuilde baggerspecie wordt verder behandeld en uiteindelijk herbenut als bouwstof voor de aanleg van dijken en bermen. Zodra een laguneringsbekken helemaal geruimd is, kan nieuwe natte specie kan worden aangevoerd en herbegint het hele verhaal van voren af aan. Grwestkust hoopt beide bekkens jaarlijks tweemaal volledig te kunnen gebruiken. Het bedrijf heeft momenteel een vergunning om ton baggerspecie per jaar te verwerken, maar een uitbreiding naar ton wordt voorbereid om ook gemeente- en polderbesturen toe te laten baggerspecie uit kleinere, onbevaarbare waterlopen aan te bieden. Zo werd op de site een weegbrug voor vrachtwagens en een wielwasinstallatie ingericht. PPS-constructie En Luc Beke bouwt ook op een ander vlak verder aan de toekomst: We hebben in samenwerking met w&z een pps-constructie opgezet voor de aanleg van een nieuwe kaaimuur. In de loop van volgend jaar zou die een feit moeten zijn. Daarna zullen de binnenschepen hier een stuk vlotter kunnen aanmeren. Momenteel maken we namelijk gebruik van een tijdelijke kaaimuur en dat is niet zo ideaal. Een tweede grote verbetering is dat de industriezone waar we gevestigd zijn straks pal ter hoogte van ons dok ontsloten zal worden door een nieuwe brug over de IJzer. De nieuwe kaaimuur wordt dus een echte eyecatcher en zal het hele bedrijventerrein gevoelig opwaarderen. # binnenvaart 15

16 vloot De waterwegbeheerders starten normaal vanaf 2009 met de uitbouw van hotspots langs de binnenwateren. De werkgroep streeft ernaar om watergebruikers internettoegang te verschaffen aan voorwaarden die die van vaste gebruikers benaderen. Internetkloof wal-schip wordt (beetje) kleiner V olgens de betreffende eu-richtlijn moeten de waterwegbeheerders in de loop van 2009 River Information Services (ris) kunnen aanbieden. In Vlaanderen maken Waterwegen en Zeekanaal nv en nv De Scheepvaart van die gelegenheid gebruik om ook de mobiele telecommunicatie langs de waterwegen, meer bepaald de internettoegang, toegankelijker te maken voor varende ondernemers. Het gaat niet van vandaag op morgen, maar we beschouwen de nieuwe richtlijn als een uitgelezen kans om de kloof tussen wal en schip verder te verkleinen, zegt Johan Torfs, projectleider bij Coris, het risontwerpteam van de twee waterwegbeheerders. Voordeel voor de schipper Waterwegen en Zeekanaal nv en nv De Scheepvaart willen voor eind dit jaar een samenwerking aangaan met een externe partner die de internettoegang voor waterweggebruikers langs onze vaarwegen moet realiseren. Johan Torfs: We proberen om het voordeel voor de schipper zo groot mogelijk te maken. Dat is een factor die bij de gunningscriteria in de aanbesteding aanzienlijk doorweegt. Onze doelstelling is dat de internetvoorwaarden inzake prijs, voorwaarde en bandbreedte die van een vaste aansluiting zo goed mogelijk benaderen. Vanaf 2009 willen de waterwegbeheerders starten met de We willen de internetvoorwaarden van aan wal zo dicht mogelijk benaderen. fasegewijze uitbouw van het ict-netwerk. De basis worden zogenaamd wireless local area networks (w-lan s) of hotspots, hoewel de partner ook een andere toekomstgerichte technologie mag voorstellen. Voor de aanvullende dekking zal vermoedelijk worden gewerkt met umts en/of gprs, of de technologische opvolgers daarvan, aldus Johan Torfs. Gratis surfen en toepassingen Samen met de eerste hotspots zal een nieuwe portaalsite gelanceerd worden, waarop waterweggebruikers gratis terecht kunnen. Johan: Op die site zal alle vaarinformatie kosteloos beschikbaar zijn. Technisch gezien gaat het om alles wat met Geautomatiseerd Waterbeheer en Scheepvaartsturing te maken heeft, net als een aantal overheidssites. Daarnaast zal je naar andere sites kunnen surfen tegen een zo interessant mogelijke prijs. Al hebben we er ook op gelet dat het project door pakweg een helpdesk of de afwezigheid van agressieve verkoopstechnieken interessant is voor de schipper. 16 binnenvaart #

17 jobspot Naam Mike Mast Job Leerling 6de jaar Rijn en Binnenvaart Plaats Kta Zwijndrecht, Cenflumarin Een eerste belangrijke toepassing van het ict-netwerk wordt dat de berichten aan de schipperij automatisch inleesbaar worden voor routeplanners en ecdis-conforme navigatiesoftware. Ook wijst Johan Torfs erop dat de berichten automatisch raadpleegbaar zullen zijn in de talen van alle deelnemende landen. Dat zijn er momenteel maar liefst zeventien, wat de veiligheid op onze waterwegen nog zal verhogen. Voorts is er in het najaar van 2008 een proefproject voor elektronisch aanmelden gepland, dat tegen het einde van 2009 tot een integraal elektronisch meld- en betaalsysteem zou moeten leiden. De corridorbenadering Met het oog op de implementatie van ris zijn er uiteraard nog meer nieuwigheden op komst. Johan: Er wordt naar gestreefd dat tegen 2010 één melding zou volstaan voor alle Vlaamse havens en de waterwegen. Dat biedt tegelijk mogelijkheden voor een efficiëntere terminalplanning. Op termijn zou die enige melding trouwens ook worden uitgebreid tot de Benelux en Frankrijk, en mogelijk de Rijn. Nog later zou heel Europa volgen. We noemen dat de corridorbenadering van de eu: als schipper moet je zorgeloos kunnen varen van plaats a naar b, met een maximale ondersteuning én met een minimum aan administratie en hinder. Over vijf jaar een eigen schip Ik woon al zes jaar in Mechelen langs het kanaal Leuven- Dijle en heb zo de binnenvaartmicrobe te pakken gekregen. Aanvankelijk waren mijn ouders wel verrast dat ik wou gaan varen. Ze wisten niet veel over de sector. Maar nadat ik hen wat beter geïnformeerd had, waren ze er niet meer tegen. Intussen studeer ik bijna af aan het Cenflumarin. De komende jaren wil ik zo veel mogelijk als matroos varen en de vereiste attesten behalen. Het is mijn ambitie om zo snel mogelijk door te groeien in de sector. Ik weet dat het niet evident is om een eigen schip te financieren. Als schipperskind heb je op dat vlak een groot voordeel tegenover mensen zonder binnenvaartafkomst. Maar ik denk niet dat het onmogelijk is. Als alles goed gaat, vaar ik over vijf jaar als schipper met mijn eigen binnenschip. Dat lijkt me fantastisch: de vrijheid van het zelfstandig zijn en de vrijheid van het varen! # binnenvaart 17

18 visie & opinie Waarom kies je voor de spotmarkt of voor een termijn- of tonnagecontract? Wat zijn de voor- en nadelen voor de betrokken partijen? En blijven de verschillende contractsystemen even populair? 18 binnenvaart #

19 Spotmarkt, termijnof tonnagecontract? Henk Beerens, ms Arcadia Wij varen altijd voor de vrije markt. Ons schip is erg flexibel: het heeft een capaciteit van 600 ton, heeft 1 groot ruim en mag ook adnr-vrachten vervoeren. Voor ons is spot de beste keuze, al is dat niet voor iedereen weggelegd. Je moet de markt kennen, goed kunnen onderhandelen en je moet flexibel zijn. Dat is mij op het lijf geschreven. Ik ben het bij wijze van spreken al beu als ik driemaal dezelfde bestemming heb. Ik ken verschillende bedrijven die me rechtstreeks bellen. Volgens mij hou ik daar meer aan over dan veel collega s die met een gelijkwaardig schip onder contract varen. Ik heb wel het voordeel dat we geen rekening moeten houden met kinderen of met een maandelijkse afbetaling aan de bank. Voor ons is het geen enkel probleem dat we de ene week niets moeten doen en de volgende week dubbel draaien. Ik denk niet dat er grote verschuivingen zijn tussen de verschillende systemen. Het zal altijd zo blijven dat je een piek moet opvangen als er in de havens meerdere zeeschepen aankomen. Marc Delvaux, kbc Antwerpen Haven Voor ons is de keuze tussen spot of contract maar een van de vele factoren die meespelen bij de beslissing over een financieringsaanvraag. In de praktijk krijgen we niet veel aanvragen waarbij een nieuw schip vol voor de spotmarkt gaat. Maar als het om een zeer ervaren schipper gaat, lijkt me dat geen probleem. Op de spotmarkt moet je wel contactueel vaardig zijn en een commerciële feeling hebben. Maar ook niet eender welk contract biedt zekerheid. Soms ben je beter met iemand die al vijf jaar stilzwijgend voor dezelfde bevrachter vaart, dan met een contract vol venijnige clausules. Als er een contract is, wil ik dat altijd zien. Vaste contracten zorgen ook voor een gezonde routine, ze voorkomen dat de schipper na een goede vracht te lang vakantie neemt. Zelfs grote rederijen verkiezen contracten met verladers, al zal een bepaald volume altijd voor de spotmarkt blijven. Momenteel gebeurt er misschien wat minder op de spotmarkt, omdat bevrachters zo veel mogelijk schepen aan zich willen binden. Maar dat verandert natuurlijk mee met de markt. Raf Cools, cfnr-bevrachting Wij sluiten liefst zo veel mogelijk langetermijncontracten af met de verladers. Dat geeft ons een garantie van werk, die we kunnen doorgeven aan de schippers. Voor de klanten bieden die contracten het voordeel dat er gegarandeerd capaciteit vrijgehouden wordt voor het transport van hun goederen. Belangrijk is wel dat er een aantal sluitende clausules opgenomen worden, zoals gasolieen laagwaterclausules voor trajecten naar de Rijn- en zijrivieren. Uiteraard kan niet alles in contracten gegoten worden. Voor een bepaald deel proberen we nog altijd om aan onze klanten op korte termijn aantrekkelijke en competitieve prijzen te bieden op de spotmarkt. Voor zover ik het kan beoordelen, zijn er iets meer schippers dan vroeger die op contract willen varen. Zeker voor schippers die eigenaar zijn van een groot schip en vaak zwaar hebben geïnvesteerd, kan het interessant zijn om ook tijdens periodes van laagconjunctuur garanties op werk te hebben. Momenteel is er nog altijd meer aanbod dan scheepsruimte, vooral in de categorie van 1000 tot 1300 ton lijkt dat een structureel gegeven. Viktor Filin, Deme Wij zijn een baggerbedrijf, en voor ons is de markt waarschijnlijk anders dan voor andere verladers. Wij kunnen alles vrij goed inplannen en op voorhand praten over de markt waarin wij schepen willen charteren. Wanneer wij transportschepen of pontons charteren om onze machines of drijvende werktuigen te vervoeren, doen we dat op keer-per- keer basis. Daarbij werken we zowel rechtreeks met de eigenaars als via brokers. Door de druk op de markt vandaag is de trend wel om langer op voorhand de nodige contracten aan te gaan. Terwijl we vroeger een schip voor één reis boekten, proberen we nu vaak om verschillende projecten samen te nemen en het schip voor een langere termijn te boeken. # binnenvaart 19

20 mijn schip 1 2 Sterke punten van dit schip? Toekomstvisie Dit is ons eerste schip en ik vind dit al een voor de sector? flinke bak. Ik kom niet uit de sector maar heb De laatste tijd is het erg druk op de scheepswerven: er wordt volop in nieuwbouw en in een aantal jaar voor bunkeraar Van Stappen gewerkt. Mijn vriendin is trouwens wel een alsmaar grotere schepen geïnvesteerd. Iedereen moet zelf weten wat hij doet, maar velen schippersdochter, al denk ik niet dat dat veel verschil maakt. Ik heb ook mijn attesten en vergeten dat er altijd kleine schepen nodig ervaring, iedere schipper moet wat wennen zullen zijn. Er zijn namelijk veel plaatsen aan een nieuw schip. Het voordeel van ons waar die grote schepen niet kunnen komen. type schip is dat je een vrij groot vaargebied Het probleem is dat nieuwbouw voor kleine hebt: België, Nederland, Noord-Frankrijk. En schepen financieel nauwelijks haalbaar is. Af er is redelijk wat vraag naar onze tonnenmaat de grote nieuwbouwschepen kunnen zolang er geen praktijkvoorbeelden zijn, zul- en toe hoor je iets over nieuwe spitsen, maar niet alles overnemen. len niet veel schippers de stap wagen. 3 Hoe ik mijn bedrijf uitbaat? We zijn nog maar een paar maanden bezig, maar hebben al een aantal vaste contacten. We varen vooral zand, grind en steenkool. Veevoeder hebben we ook al gedaan, maar Maaike en ik zijn allebei allergisch aan tarwe, dat bleek dus niet zo n goed idee. Momenteel ben ik nog bezig met mijn radarpatent, maar ik heb er vertrouwen in: ook mijn vorige examens zijn vlot verlopen. Als je de nodige vaartijd hebt, weet je al veel. Ik zie echt niet veel nadelen tegenover starters die wel uit een binnenvaartfamilie komen. Al was Maaikes afkomst wel een voordeel om bij de bank onze financiering rond te krijgen. Schip Neophyte Eigenaar Tim Van Eijndhoven & Maaike De Wilde Leeftijd 24 en 22 jaar Vrachten bulk Afmetingen ,20 + 2,56 meter Capaciteit 990 ton 20 binnenvaart #