Evolutie. 65,4 miljard +44,5 % goederenvervoer 63,4 % miljard. tonkm. meer binnenvaart DE VLAAMSE BINNENVAART IN BEELD JUNI 2016

Transcriptie

1 DE VLAAMSE BINNENVAART IN BEELD metvaart JUNI 216 Evolutie goederenvervoer +44,5 % ,4 % meer binnenvaart trimestrieel P Afgiftekantoor: Gent x PB nummer BC31383 * Bron: Federaal Planbureau, ,4 miljard tonkm miljard 94,5 tonkm

2 Beste lezer Kan ons land tegen 23 44,5 procent meer vrachtvervoer aan en hoe? Dat is een cruciale vraag die het Federaal Planbureau stelt in haar nieuwe rapport Vooruitzichten transportvraag (dec. 215). De binnenvaart zal volgens het rapport, bij ongewijzigd beleid, met 63,4 % groeien tegen 23. In deze publicatie bieden we een helder overzicht van de binnenvaart in Vlaanderen. Hoe zit onze kleine sector in elkaar? En welke rol kan hij spelen om bijkomende congestie en luchtverontreiniging te vermijden? Veel leesplezier 1 Fijnmazig netwerk De EU telt 51.7 km aan kanalen, rivieren en meren. Daarvan ligt 2. km in België, Nederland, Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk. 2 Welke schepen varen er in Vlaanderen? Aantal Belgische schepen In Vlaanderen is 1.76 km water weg geschikt voor beroepsvaart. 53 % daarvan is geschikt voor de grootste scheepstypes (klasse IV of hoger). Promotie Binnenvaart Vlaanderen, vzw Inhoud 2 Fijnmazig netwerk 2 Welke schepen varen er in Vlaanderen? 4 Minder, maar grotere schepen 4 Wie staat er aan het roer? 6 Welke goederen op het water? 8 Maatschappelijk belang 11 De toekomst colofon PBV is een onafhankelijke vzw die de verschillende spelers vertegenwoordigt die betrokken zijn bij het vervoer over de Vlaamse binnenwateren. Het is een van de kerntaken van de vzw PBV om zo veel mogelijk mensen wegwijs te maken in de sector. Verantwoordelijke uitgever Promotie Binnenvaart Vlaanderen vzw, Havenstraat 44, 35 Hasselt. T Realisatie: Jansen & Janssen Creative Content, editie juni drogeladingschepen totale capaciteit ton gemiddelde tonnage ton tankschepen totale capaciteit ton gemiddelde tonnage 2.86 ton + 91 duwboten vermogen kw binnenvaartuigen capaciteit van ton Bron: ITB, 216 Het aantal binnenvaartschepen en de totale capaciteit van de vloot daalt licht, terwijl de gemiddelde tonnenmaat stijgt. Er zijn iets minder, maar grotere binnenschepen. 2

3 Brussel Ons fijnmazige vaarwegennet verbindt bijna alle grote industriegebieden in West-Europa. 12 containerterminals ontsluiten het hele Vlaamse binnenland (zie p. 1) Scheepstypes en capaciteit Voor bijna elk type vracht, voor grote en kleine waterwegen, zijn er schepen op de markt. 1 vrachtwagen van 2 ton R.H.K. (RIJN-HERNE-KANAAL) U.N. Norm: Johan Welker/ Europaschip L 8-85 B 9,5 D 2,5 m Laadvermogen ton of 96 TEU 6 SPITS Afgestemd op de smalle vaarwegen en kleine sluizen in Frankrijk L 38,7 B 5,5 D 2,2 m Laadvermogen 35 ton 14 GROOT RIJNSCHIP Van L 95 B 11,4 D 2,7 m tot L 11 B 11,4 D 3,5 m Laadvermogen 2.16 ton of 165 TEU 14 KEMPENAAR Oorspronkelijk gebouwd voor de vaart op de Kempische kanalen in Zuid-Nederland en België L 5 B 6,6 D 2,5 m 3 GROOT CONTAINERSCHIP L135, B 17, D 3, m Laadvermogen 47 TEU 25 Laadvermogen 6 ton of 2 TEU D.E.K. (DORTMUND-EMS-KANAAL) U.N. Norm: Gustav Koenigs L 67-8 B 8,2 D 2,5 m 42 DUWKONVOOI L tot 19 meter B 11,4 (enkel konvooi) of 22,8 meter (dubbel konvooi) Laadvermogen tussen de 8 en 44 6 Laadvermogen 968 ton of 28 TEU de 12. ton of tussen 576 TEU en 654 TEU 216 CIJFERS MET VAART 3

4 3 Minder, maar grotere schepen Zowel drogeladingschepen als tankschepen worden alsmaar groter. Evolutie tankschepen (B) gemiddelde tonnage aantal schepen Evolutie drogeladingschepen (B) gemiddelde tonnage aantal schepen aantal gem ton aantal gem ton Bron: ITB, Wie staat aan het roer? Er zijn in de binnenvaart zelfstandige ondernemers en 746 loontrekkenden actief. Aantal zelfstandige binnenvaartondernemers (B) Aantal loontrekkenden in de binnenvaart (B) Bron: RSVZ, 216, eigen verwerking Bron: RSZ, PC 139, 216, eigen verwerking (cijfers 215: stand van zaken op , overige jaren stand van zaken op 31.12) 4

5 Instroom: Aantal met succes afgelegde examen patent en matroos (B) De sector heeft nood aan meer startende matrozen én aan werknemers die doorgroeien (door patenten te behalen.) Praktijk examens matroos totaal (tot ) Vaarbewijs A+B Rijnpatent (nieuw) Rijnpatent (uitbreiding) Bron: FOD Mobiliteit en Vervoer, 216 Noot: in de eerste helft van 216 zijn er tijdelijk minder examens georganiseerd door de regionalisatie van de materie. Leeftijd zelfstandige binnenvaartondernemers (B) De grootste groep varende ondernemers zijn 45-plussers Bron: RSVZ, 216. Cijfers , eigen verwerking leeftijd 18 / / / / / / / / / CIJFERS MET VAART 5

6 5 Welke goederen op het water? Evolutie tonnage (VL) Tussen 1999 en 215 is het aantal vervoerde goederen, uitgedrukt in tonnage, toegenomen met 19,2 procent. in miljoen ton ,2 % tonnage Bron: PBV, 216 Evolutie tonkm (VL) Tussen 1999 en 215 is het aantal vervoerde goederen, uitgedrukt in ton kilometer (het vervoer van 1 ton over 1 km), toegenomen met 11,2 procent. in miljoen tonkm ,2 % tonkm Bron: PBV, 216 Evolutie containerterminals (VL) Tussen 1999 en 215 is het aantal vervoerde containers, uitgedrukt in TEU, vervijfvoudigd in TEU 1 5, TEU Bron: PBV, 216 6

7 Evolutie ladingen en lossingen (VL) Het toegenomen aantal ladingen en lossingen wijst op het toenemend belang van de binnenvaart voor de Vlaamse industrie. 35 Vervoerde goederen in 215 (B) De grootste categorieën blijven bouw materialen en petroleumproducten, maar met het container transport en andere producttypes is de groep overige goederen de sterkste groeier lossingen Landbouwproducten 3% Vaste brandstoffen 3% Voedingswaren 4% in miljoen ton ladingen Ertsen 4% Meststoffen 4% Metaalproducten 6% Chemische producten 16% Overige goederen 17% lossingen ladingen Bron: PBV, 216 Petroleumproducten 21% Bouwmaterialen 23% Bron: ITB, 216 Maritiem en binnenvaartvervoer in de Vlaamse havens Het maritiem transport in de Vlaamse havens groeit al een aantal jaar iets harder dan het binnenvaarttransport maritiem transport binnenvaarttransport 15 1 in miljoen ton 5 Bron: PBV, CIJFERS MET VAART 7

8 6 Maatschappelijk belang Goederen per km waterweg Duitsland en Nederland vervoeren nog steeds de meeste goederen per kilometer bevaarbare waterweg. De Rijn is en blijft de belangrijkste binnenvaart verkeersas in Europa. België kent echter de sterkste groei per kilometer bevaarbare waterweg sinds 29. in miljoen tonkm Duitsland Nederland België EU-15 Frankrijk Bron: EC, DG MOVE, EU transport in figures, Statistical pocketbook 215 Modal split (B) 1 76,71 76,14 76,52 75,56 75,55 75,23 74,9 78,7 75,97 75,42 74,33 75,71 Het modaal aandeel van binnenvaart is in 213 met 1,94 procent gestegen ten opzichte van 8 het crisisjaar weg spoor binnenvaart procent ,6 12, ,21 12, ,23 12, ,9 12, ,99 12, ,55 12, ,68 12, ,9 11, ,86 13, ,8 13,5 1,56 1,2 15,11 14, Bronnen: EC, DG MOVE, EU transport in figures, Statistical Pocketbook 215 en FOD Mobiliteit en Vervoer Evolutie goederenvervoer (B) Uit de evolutie sinds referentiejaar 2 blijkt dat de binnenvaart beter herstelt dan de andere modi van de krimp in het goederenvervoer door de economische crisis binnenvaart procent 11 totaal weg 1 spoor Bronnen: EC, DG MOVE, EU transport in figures, Statistical Pocketbook 215 en FOD Mobiliteit en Vervoer 8

9 Minder luchtvervuiling (B) Per gepresteerde tonkilometer (het vervoer van 1 ton over 1 kilometer) is de uitstoot van CO 2 van de binnenvaart twee derden minder dan die van het wegvervoer. 32 g/tonkm 82 g/tonkm Bron: Federaal Planbureau, 215, cijfers 212 binnenvaart weg Uitstoot per modus (B) Rechtsonder ziet u hoeveel CO 2 elke vervoers modus uitstoot als percentage van de totale uitstoot in België. De CO 2 -uitstoot van alle transport modi samen bedraagt 38,86 % van de totale CO 2 - uitstoot in België. 2% 1% 38,86 % totaal transport 61,14 % niet-transport geralateerd,7 % spoor,15 % ander transport,37 % binnenvaart 3,27 % luchtvaart 15,77 % maritiem transport 19,22 % weg Bron: EC, DG MOVE, EU transport in figures, Statistical Pocketbook 214, cijfers CIJFERS MET VAART 9

10 Slimme infrastructuur Om zo veel mogelijk Vlaamse bedrijven gebruik te laten maken van de waterweg, zijn tussen 1998 en mei 216 via publiek-private samenwerking 1 kades en 14 containerterminals gebouwd. PPS-laad- en losinstallaties & Binnenvaartcontainerterminals in Vlaanderen Klasse I 3T PPS-laad- en losinstallaties Binnenvaartcontainerterminals Klasse II 6T Klasse III 135T Aangevraagd Klasse IV 2T In bedrijf 1 AVTC 11 RWT River Terminal Wiels Klasse V > 2T 2 Batop beke Verbod door te varen Containers 3 BLC (Groep Gheys) 12 Alpro Wevelgem Sluis Vloeibare producten 4 ESG (Euro Shoe Group) 13 Euroports Container Bulk 5 GCT (Gosselin Terminal Stukgoed Container Terminal) 14 Ghent Seaport Container Afval 6 Haven Genk Barging Ondeelbare stukken 7 TCT Belgium Ghent Container Terminal 8 BCTN Meerhout VOLVO Logistics 9 Multimodal Inland Container 15 PortConnect nv Terminal Vilvoorde 1 BCT (Beverdonk Container Terminal) 1

11 ROI overheidsmaatregel Kaaimurenprogramma PPS-maatregel waarbij de Vlaamse overheid sinds 1998 tot eind 215 al voor meer dan 78 miljoen euro investeerde. Er zijn intussen 14 projecten operationeel vermeden vrachtwagenritten ( ) Resultaten vermeden vrachtwagenritten in ,87 vermeden tonkilometer over de weg in euro vermeden marginale externe kosten 1 in Tegen 23 lopen de externe marginale kosten 3 voor de in 215 vermeden vrachtwagenritten op tot Marginale externe kosten zijn extra kosten die een bijkomende weggebruiker veroorzaakt voor de maatschappij, bv. door extra files te creëren. 2 Berekend o.b.v. de marginale externe kost van Uitgedrukt in euro uit 212, uitgaande van de door het Federaal Planbureau voorspelde externe kost in 23, en uitgaande van een status quo van het aantal vermeden tonkm. Bron: Federaal Planbureau en Commissie Kaaimuren, eigen verwerking 7 De toekomst Bij ongewijzigd beleid, dus zonder extra investeringen in duurzame transportcapaciteit, nemen de nu al aanzienlijke milieu- en congestiekosten tegen 23 drastisch toe. Transportgroei in België Gemiddelde snelheid op Belgische wegen 23 In 23 doe je over 5 km + 44,5 % verwachte transportgroei in België tijdens de spitsuren tijdens de daluren minuten 5 minuten 24 % extra reistijd 1 % extra reistijd 212 Bron: Federaal Planbureau, CIJFERS MET VAART 11

12 Binnenvaart van bovenaf Ontdek alles over het goederentransport op de Vlaamse binnenwateren. Waar staat de sector vandaag? Hoe pakken we de uitdagingen van morgen aan? binnenvaartuigen ton totale capaciteit 14,27 % van het goederenvervoer gaat over water zelfstandige ondernemers 72 loontrekkenden 32 g/tonkm co 2 -uitstoot tonkm in PPS-kaaimuren in gebruik al vrachtwagenritten vermeden Havenstraat Hasselt T +32 () F +32 ()