Betoog Nederlands Walvisjacht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Betoog Nederlands Walvisjacht"

Transcriptie

1 Betoog Nederlands Walvisjacht Betoog door een scholier 5458 woorden 13 april ,2 71 keer beoordeeld Vak Nederlands Onderwerp: De walvisjacht Stelling: De walvisjacht moet gestopt worden Doel: Overtuigen Tekstsoort: Betoog Structuurmodel: Bewering- en argumentstructuur Publiek: scholieren Schema: Schrijfplan Alinea Onderwerp Kernzin 1 Inleiding De walvisjacht moet afgeschaft worden. 2 Argument 1 De commerciële walvisjacht vormt een ernstige bedreiging voor veel soorten en populaties walvissen. 3 Argument 2 De walvis speelt een belangrijke rol in de CO²-opvang. 4 Argument 3 De mensheid kan makkelijk overleven zonder de walvisjacht. 5 Argument 4 In Japan is de publiekelijke steun voor de walvisjacht in de laatste jaren sterk gedaald. 6 Argument tegen 1 en weerlegging Om de walvisjacht door te kunnen zetten gebruiken de Japanners als argument dat de walvisjacht al eeuwenlang als een culturele traditie in het land word beoefend. Onzin: voor de 20e eeuw nog niet eens 1 procent. 7 Argument tegen 2 en weerlegging Japanners gebruiken om met deze wreedheden te kunnen blijven door te gaan ook het argument dat ze het voor wetenschappelijk onderzoek doen. Onzin: Er is bewezen uit DNA-tests dat het vlees op de markt beland. 8 Slot De walvisjacht moet afgeschaft worden. Het is niet van belang, slecht voor de dieren en het milieu. Ze kunnen beter hun tijd ergens anders insteken. De walvisjacht moet gestopt worden! Er word al zolang men zich kan herinneren op de walvis gejaagd. Met de jaren mee gaat het jagen op een steeds brutere wijze. De oudste wijze waarop een walvis werd gevangen was de walvissen simpelweg naar de kust te drijven, en de weg terug naar de open zee ontoegankelijk te maken. Tegenwoordig schieten de jagers harpoenen naar de walvissen. De dieren kunnen niet meer weg zwemmen doordat de boot als boei word gebruikt. Zo overlijden de dieren op een barbaarse wijze. De walvisjacht moet afgeschaft worden. Er is tegenwoordig geen goede reden meer waarom mensen de walvissen zouden blijven doden, waarom blijft men dan toch nog op de walvissen jagen? De commerciële walvisjacht vormt een ernstige bedreiging voor veel soorten populaties van walvissen. Dit Pagina 1 van 11

2 komt vooral omdat walvispopulaties erg langzaam aangroeien. De IWC (Internationale Walvisvaart Commissie) is opgericht om deze walvispopulaties in stand te houden. Zonder moratorium hiervoor had het geen schijn van kans, en daarom verbood de IWC de wereldwijde commerciële walvisjacht. Helaas trekken sommige landen waaronder Japan hier zich niets van aan. De jacht op de walvissen is het grootste punt wat deze dieren met uitsterven bedreigd, maar ook de giftige stoffen die het leefgebied van de dieren vervuilen spelen een rol. De walvis speelt een belangrijke rol in de CO²-opvang. Daarentegen levert de walvisjacht juist een grote bijdrage aan de CO²-uitstoot. Er zit namelijk CO² opgeslagen in walvissen, deze zal niet in de atmosfeer terechtkomen als de walvis op een natuurlijke wijze sterft. Als het dier toch op een onnatuurlijke wijze sterft zal dit wel in de atmosfeer terechtkomen. Er is wetenschappelijk onderzocht dat de walvisjacht van de afgelopen honderd jaar vergelijkbaar is (qua CO² uitstoot) met sommige ontbossingsprojecten of het 100 jaar lang continue rijden van Hummers. De mensheid kan makkelijk overleven zonder de walvisjacht. Het hoge proteïnegehalte en het lage vetpercentage maken walvisvlees tot een gezond stuk vlees. Maar als het ons puur om de consumptie van het vlees zou gaan, hebben we ontzettend veel vervangers voor het walvisvlees. Nu kan de afweging worden gelegd over wat nou het verschil is tussen het consumeren van het vlees van een koe of dat van een walvis. Daar kan ik kort over zijn, veel verschil zal er niet zijn, behalve op 2 kritieke punten. De walvis word met uitsterven bedreigd, de koe niet. Daarnaast is de slachting van de walvis vele malen gruwelijker dan die van een koe. In Japan is de publiekelijke steun voor de walvisjacht in de laatste jaren sterk gedaald. Maar liefst 71 procent van de Japanners hebben zich tegen de commerciële walvisvaart gekeerd. Dit heeft als gevolg dat er veel minder interesse is voor deze welbekende delicatesse. Omdat hierdoor een overschot aan walvisvlees ontstaat eindigen sommige walvissen nu al als katten- en hondenvoer. Dit is volstrekt onnodig en daarnaast hoeft de walvis niet als voer te dienen voor een kat of een hond. Om de walvisjacht door te kunnen zetten gebruiken de Japanners als argument dat de walvisjacht al eeuwenlang als een culturele traditie in het land word beoefend. Onzin, amper één procent van de Japanners hield zich voor de 20e eeuw überhaupt bezig met de walvisjacht. Deze één procent waren eilandbewoners die hun levenswijze onder dwang van de rest van de Japanners moesten veranderen omdat het te barbaars was. De walvisjacht van tegenwoordig is puur afgekeken van de Noren. Japanners gebruiken om met deze wreedheden te kunnen blijven door te gaan ook het argument dat ze het voor wetenschappelijk onderzoek doen. Met dit argument frustreert Japan ieder jaar weer het overleg in de Walvisvaartcommissie. Japan heeft met koeienletters Research op de schepen van de Japanse walvisvaartvloot gezet, wetende dat organisaties als Greenpeace en Seashepherd de beelden zullen doorsturen. Hierdoor hopen ze nog een beetje geloofwaardig over te komen. Helaas heeft deze boodschap niet veel effect meer. Greenpeace en Seashepherd hebben de bewijzen al vaker geleverd: het is inmiddels overduidelijk dat het walvisvlees als delicatesse verkocht word op de Japanse markt. De walvisjacht moet afgeschaft worden. Er is geen goede reden of beargumentatie om er nog mee door te kunnen blijven gaan. De diersoort word met uitsterven bedreigd en verdiend het niet om door deze nonsens zoveel te hoeven lijden. Niet alleen de walvis word hier slechter van maar ook ons milieu. De walvisjagers kunnen beter hun tijd steken in onderzoek wat wél van belang is voor de mensheid. Overzicht gevonden argumenten Argumenten voor de walvisjacht: Pagina 2 van 11

3 Omwille van de wetenschap Walvis bedreigd de mens en niet andersom Culturele traditie Gezond stuk vlees (Hoog proteïne gehalte, en laag vet percentage) Argumenten tegen de walvisjacht: Bedreigde diersoort Meer CO2 uitstoot door de boten Word niet meer geconsumeerd Onnodig om dieren te doden zonder doorgronde reden Het word uiteindelijk honden of katten voer Kranten- of tijdschrift bronnen Afkomstig uit: De Morgen De walvisvangst: barbaars, meedogenloos en hypocriet De walvisvangst is altijd al omstreden geweest en beroert nog steeds de gemoederen. Voorstanders roemen de kwaliteiten van het walvisvlees en beroepen zich vaak op een leugentje om bestwil om de meedogenloze vangst in stand te houden. Hevige tegenstanders willen liever vandaag dan morgen een halt toeroepen aan het verschrikkelijke bloedvergieten. Wanneer is de mens eigenlijk begonnen met de onnavolgbare uitroeiing van miljoenen zeezoogdieren en nog belangrijker wanneer zal de jacht eindelijk eindigen? Walvissen werden al eeuwen gevangen, meestal door kleine gemeenschappen zoals de Inuit die de producten afkomstig van deze dieren louter gebruikten om in hun eigen behoeften te voorzien. De impact op de populatie walvissen was minimaal. Daar kwam echter verandering in toen de commerciële walvisvangst van start ging op het moment dat de Basken massaal de jacht openden op de gracieuze dieren in de golf van Biskaje in de twaalfde eeuw. De Baskische bevolking ondervond dat er geld te verdienen viel met een divers productaanbod zoals walvisvlees en walvisolie voor verlichting en balein. De walvisvangst ontwikkelde zich op die manier tot een commerciële business die significante winsten opleverde. Walvisvet is vloeibaar goud Voor de ontdekking van petroleum was walvisolie immers een kostbaar en zeer waardevol goedje. Straten en huizen in Europa en Noord-Amerika werden ermee verlicht. De walvisolie werd verkregen door de speklaag van het dier af te snijden en vervolgens te koken. Deze grondstof werd ook verwerkt tot zeep, margarine en werd gebruikt om leer soepel te houden. Balein (de lange hoornplaten in de bek van sommige walvissoorten) kon in allerlei vormen worden geperst als het in water werd verhit. Bekende toepassingen van balein waren dozen, meshandvaten, maatstokken, paraplu's, waaiers, schilderijlijsten en medische instrumenten. Het kwam ook van pas ter versteviging van korsetten en hoepelrokken. Hevige concurrentie Na talrijke Europese oorlogen kwam aan de Baskische suprematie een einde, maar elders namen andere regio's met dank die plaats in. Na de ontdekking van Spitsbergen en Groenland met hun walvisrijke wateren sprongen ook de Nederlanders op de kar aan het begin van de 17de eeuw. De Engelsen, Duitsers, Denen, Fransen en Amerikanen volgden hun voorbeeld. Door de massale slachtingen werden de walvissen al snel schaarser en moesten de walvisvaarders uitwijken naar meer ontoegankelijke oorden in de omgeving van het Noordpoolgebied. Pagina 3 van 11

4 Rood van het bloed De eerste kolonisten in Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland en Australië konden hun geluk niet op. De zeeën leken daar nog vol te zitten met walvissen. Nergens waren de dieren nu nog veilig. Zelfs moeders met kalfjes moesten eraan geloven in de nietstontziende jacht op winst van de walvisvaarders. De oceanen zagen rood van het bloed. De gevolgen konden niet anders dan desastreus zijn voor de reuzen van de zee. Er waren gewoonweg niet genoeg walvissen meer om de jacht winstgevend te houden. Wanneer werd de wereld wakker? Moratorium De internationale gemeenschap verbood de commerciële vangst van de Groenlandse walvis in 1931 als een eerste stap. Vervolgens richtten de landen die meededen aan de walvisvaart in 1946 de Internationale Walvisvaartcommissie (IWC) op. Hierin spraken ze af hoeveel walvissen gevangen mochten worden. Pas in 1982 werd door de IWC besloten om vanaf 1986 een moratorium, een tijdelijk verbod, in te stellen op de commerciële jacht. Lacunes Maar de jacht op walvissen voor wetenschappelijke doeleinden werd echter niet verboden met de komst van het moratorium en daar maakten Japan en IJsland handig gebruik van. Noorwegen erkende het besluit van het IWC gewoonweg niet en bleef ook doorgaan met het slachten van de dieren. Sinds 1986 werden al meer dan walvissen de dood ingejaagd ondanks het bestaan van het moratorium. Campagne De walvisvaart is nu nog vaak het onderwerp van een politiek debat. Groot-Brittannië, Australië en Nieuw- Zeeland zijn hevige voorstanders van een totaal verbod. Daar tegenover staan Japan, Noorwegen en IJsland die nog steeds ijveren voor het opheffen van het moratorium. Japan heeft al die tijd al sterk campagne gevoerd in binnen- en buitenland. De walvisindustrie koopt om de haverklap advertentieruimte in kranten om het walvisvlees blijvend in de belangstelling de houden. Eten Japanners walvisvlees? De vraag mag echter gesteld worden of de Japanse bevolking wel vragende partij is om het vlees te nuttigen. Een enquête van de krant Asahi Shimbun in 2002 wees immers uit dat slechts 4 procent van de respondenten regelmatig walvisvlees at, 53 procent had het niet meer gegeten sinds de schooltijd en 33 procent had het nog nooit geproefd. De Japanse walvisvaart wil de bevolking terug zin doen krijgen in wavisvlees door de creatie van allerlei innovatieve producten. Walvisburgers en ijsjes van walvisvet moeten de jeugd overtuigen. De industrie sponsort eveneens het walvisvlees op Japanse scholen in de hoop dat de kleintjes weer vertrouwd geraken met deze zogezegde lekkernij. Vlees van dolfijnen Walvisjagers viseren niet enkel de giganten van de zee, ook ontelbare kleinere zoogdieren zoals dofijnen zijn hun slachtoffer. Jaarlijks worden er duizenden gedood omdat ze niet beschermd worden door het moratorium van de IWC dat enkel voor walvissen geldt. Het zal niet verbazen dat Japan zich ook dit keer van zijn allerslechtste kant laat zien door elk jaar dolfijnen de dood in te jagen. Bovendien worden consumenten vaak misleid doordat het vlees van dolfijnen in winkels het etiket 'walvisvlees' krijgt opgeplakt. Toekomst De Internationale Walvisvaartcommissie is eigenlijk een organisatie die helemaal niet is geëvolueerd. Toen het IWC werd opgericht in 1946 voldeed de organisatie aan de standaarden, waarden en de kennis van Pagina 4 van 11

5 die tijd. Vandaag worden zowel de voorstanders als de tegenstanders geconfronteerd met een log instituut. Als de organisatie zou overgoten worden met een modern sausje, zou de walvisvaartcommissie al heel wat slagvaardiger uit de hoek kunnen komen. Strafmaatregelen tegen landen die de afspraken met de voeten treden, zouden eindelijk ingevoerd kunnen worden zoals dat ook het geval is met andere internationale akkoorden. De jacht op walvissen voor wetenschappelijke doeleinden zou door een ethisch panel kunnen gesuperviseerd worden en het vlees afkomstig van zulke vangst zou niet mogen verkocht worden. Bovendien zou het moratorium dan kunnen uitgebreid worden naar alle zeezoogdieren. Wie wint het pleit? Wetende dat wijzigingen aan de basisregels van het IWC enkel kunnen doorgevoerd worden na het bereiken van unanimiteit, dwingt ons tot het besef dat veranderingen ten goede niet snel te verwachten zijn. Japan en Noorwegen hebben trouwens de gewoonte om de armere landen die in de Walvisvaartcommissie zetelen om te kopen om zo meer stemmen te winnen voor de opheffing van het moratorium. De integriteit van het IWC wordt zo volledig ondermijnd. Hoe kan een organisatie die slecht functioneert, instaan voor de bescherming van walvissen en dolfijnen? De komende jaren zullen uitwijzen of de walvisvaarders dan wel de beschermers van de zeezoogdieren het pleit zullen winnen. De strijd is nog bijlange niet gestreden. (kve) Deze maand neemt Planet Watch u mee op een ontluisterende trip door de oceanen van de wereld. De reeks 'Naar het einde van de zee' gaat over de belabberde toestand van onze zeeën en het effect daarvan op ons en onze toekomst. De jongste vijftig jaar is 90 procent van wat door de mens als eetbaar visbestand wordt aangezien gewoonweg verdwenen. Als we doorgaan op het huidige elan met vissen en vervuilen, dan zijn binnen dertig jaar alle oceanen dood. Afkomstig uit: De Telegraaf Activist Sea Shepherd gearresteerd in Japan TOKYO- Een activist van de Sea Shepherd, een organisatie die de jacht op walvissen bestrijdt, is vrijdag opgepakt door de Japanse kustwacht. De Nieuw-Zeelander Pete Bethune werd bij aankomst in Japan aangehouden. De activist kwam terug van een reis naar Antartica, waar hij bij een Japanse walvisvaarder aan boord klom om de Japanse kapitein in de kraag te vatten die in januari een actieschip van de Sea Shepherd had geramd. Na de aanvaring zonk dat schip, de Ady Gil, waarvan Bethune kapitein was. De fanatieke acties van Sea Shepherd om de walvisjacht te dwarsbomen, zorgen voor veel irritatie in Japan, omdat zij de walvisjacht als een belangrijke culturele traditie ziet. Justitie in Japan liet weten dat Bethune wordt vervolgd. Australië stelde Japan eerder nog een ultimatum om in november de walvisjacht in de zuidelijke oceaan te stoppen. Japan stelt de zoogdieren voor wetenschappelijke doeleinden te vangen. Walvisvlees is echter ook een lekkernij voor Japanners. Afkomstig uit: De Morgen Restaurant sluit deuren na verkoop van walvissushi Een Californisch restaurant dat door het Amerikaanse gerecht vervolgd wordt omdat het sushi's van walvis verkocht, doekt de zaak uit eigen beweging op, zo hebben de zaakvoerders op de website van het restaurant laten weten. Pagina 5 van 11

6 'The Hump', dat ten westen van Los Angeles in Santa Monica ligt, en de chef van het restaurant, Kiyoshiro Yamamoto (45), worden vervolgd voor de "illegale verkoop van producten afkomstig van een zeezoogdier", in dit geval noordse vinvis, een walvissoort die door de Amerikaanse wet beschermd wordt. "The Hump hoopt dat het, door zijn deuren te sluiten, de aandacht van het publiek kan helpen vestigen op de verwoestende effecten van illegale walvisjacht op het ecosysteem", schrijven de zaakvoerders. "De sluiting van het restaurant is een zelfkastijding bovenop de boete die het gerecht ons zal geven. De eigenaar van The Hump zal ook andere initiatieven nemen om met uitsterven bedreigde diersoorten te redden", voegen ze eraan toe. Ze zullen onder meer geld schenken aan één of meerdere organisaties die zich voor de walvissen en andere bedreigde diersoorten inzetten. De eigenaars van het restaurant riskeren een jaar cel en dollar boete, de chef kan een boete van dollar krijgen. Internetbronnen Link: In de 20e eeuw zijn er meer dan een miljoen walvissen gedood. De commerciële walvisjacht vormde een ernstige bedreiging voor veel soorten en populaties walvissen. Walvispopulaties groeien zeer langzaam weer aan. De jacht heeft daarom al snel desastreuze gevolgen. De Internationale Walvisvaart Commissie (IWC) was in 1948 opgericht om de walvispopulaties in stand te houden. Dat bleek een onmogelijke opgave zonder moratorium op het doden van walvissen. In 1986 verbood de IWC wereldwijd de commerciële walvisjacht. Japan trekt zich niets aan van het moratorium en jaagt nog steeds op walvissen. De Japanse overheid beweert dat het jaagt met een wetenschappelijk doel. Maar DNA-onderzoek wees uit dat het vlees gewoon op de markt belandt. In Japan is walvisvlees een delicatesse. Het land jaagt sinds 1987 vierhonderd dwergvinvissen per jaar in het Zuidpoolgebied. Zelfs in het walvisreservaat dat daar sinds 1994 bestaat. De Japanners jagen ook in het noordelijke deel van de Stille Oceaan. Jaarlijks slachten ze daar zo'n honderd walvissen af. Japan besloot in 2000 voor het eerst ook weer te jagen op Bryde's walvissen en potvissen. Het land negeerde protesten van veertien landen, waaronder Nederland. De VS en Groot-Brittannië dreigden zelfs met een handelsverbod. Japan trok zich er niets van aan en de walvisvloot ging volgens plan op jacht. Noorwegen doet niet eens alsof het voor de wetenschap jaagt. Het land weigerde het IWC-verbod van 1986 te ondersteunen. Officieel hoeft Noorwegen zich er dus niet aan te houden. De Noren jagen in het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan. Ze doorkruisen ook de Noordzee op zoek naar dwergvinvissen. In 2000 schoten ze zo'n 400 tot 500 walvissen dood. De Noorse regering staat sinds januari 2001 opnieuw de export toe van walvisvlees en walvisblubber. Walvisvlees brengt veel op, zeker op de Japanse markt. Handel in walvisvlees leidt onvermijdelijk tot een groter aantal gedode walvissen. Illegaal en legaal. De druk van de walvisjagers om de quota voor walvissen te verhogen is groot. De Noorse beslissing leidde dan ook tot wereldwijde protesten. Dit jaar heeft IJsland na 17 jaar de commerciële walvisjacht officieel hervat. Vreemd, want IJsland heeft de laatste jaren juist veel verdiend aan whale watching - veel meer dan de commerciële walvisjacht in het verleden heeft opgebracht. Het IJslandse Ministerie van Visserij heeft een vergunning afgegeven voor de commerciële vangst van 39 walvissen, waaronder negen bedreigde gewone vinvissen. IJsland durft daarbij te beweren dat de jacht duurzaam is Pagina 6 van 11

7 Link: Walvisvaart De walvisvaart of walvisjacht is het jagen op en het doden van walvissen, voornamelijk voor walvisolie en - vlees. Het schip waarmee op walvissen wordt gejaagd heet een walvisvaarder, evenals de kapitein van een dergelijk schip. Tegenwoordig worden walvissen meestal met een harpoen gevangen. Onder natuurbeschermers en onder de bevolking in de meeste Europese landen is de walvisvaart zeer omstreden. Geschiedenis Prehistorisch tot de middeleeuwen Mensen jagen al op walvissen sinds prehistorische tijden. Archeologische vondsten in Ulsan in Zuid-Korea laten zien dat boeien, harpoens en lijnen al rond 6000 v. Chr. gebruikt werden om walvissen te bejagen. Het oudste bekende manier van het vangen van walvissen is door ze simpel naar de kust te drijven door de weg naar de open oceaan af te snijden met een aantal kleine boten. Dit werd vooral toegepast bij kleine soorten, zoals de griend, witte dolfijn en de narwal. Hierna begon men met het jagen met een boei aan het eind van een harpoenlijn. Deze boei was vaak een houten boei of een opgeblazen zeehondenhuid. De boei zorgde ervoor dat het geharpoeneerde dier zo vermoeid raakte dat men het kon naderen en doden. Verschillende culturen uit de hele wereld gebruikten zo'n boei, zoals de Inuit, Indianen, en de Basken. Begin commerciële walvisvaart Afbeelding van de walvisvaart uit het boek Captain Cook's First, Second, Third and Last Voyages De Basken waren de eersten die op grote schaal om commerciële reden op walvissen begonnen te jagen. In de middeleeuwen exporteerden de Basken al veel walvisvlees en blubber naar vele andere delen van Europa. De Basken gingen, tijdens of voor de 16e eeuw, boten gebruiken als "boei" aan het eind van de harpoenlijn. Hierdoor werd de vangst vergroot doordat de geharpoeneerde dieren niet meer konden wegzwemmen voordat ze gedood waren. Aan het begin van de 17e eeuw beseften de Hollanders, Engelsen en anderen de mogelijkheden van de walvisvaart. Willem Cornelisz. van Muyden was de eerste Hollandse walvisvaarder. Vanaf dit moment werd de concurrentie hevig om de rijkste "visgronden". Rond begonnen ook de Amerikaanse kolonisten vanuit New England ook op echte walvissen te jagen. Nederland Gravure uit de 18e eeuw met Nederlandse walvisvaarders jagend op Groenlandse walvissen bij het eiland Jan Mayen. Op de achtergrond is de vulkaan Beerenberg te zien. Vanaf de 17e eeuw begon Nederland met de commerciële walvisvaart. Van 1614 tot 1642 had de Noordsche Compagnie het alleenrecht. Op het eiland Amsterdam bij Spitsbergen werd voor de walvisvaart de nederzetting Smeerenburg gevestigd, van waaruit 's zomers grote hoeveelheden Groenlandse walvissen tot traan werden verwerkt. Toen dit octrooi afliep, gingen ook anderen meedoen aan de jacht op de Groenlandse walvis. Dit leidde uiteindelijk tot de bijna uitroeiing van de Noord- Atlantische populatie van deze soort. Al rond 1670 waren bij Spitsbergen zo weinig walvissen dat de schepen moesten uitwijken naar andere gebieden. Dit bleek uiteindelijk commercieel geen succes. Nederland hield de walvisvaart voor gezien in Zo liep het Nederlandse aandeel in de walvisvaart in de loop van de negentiende eeuw terug naar vrijwel nihil. Daardoor miste Nederland de ontwikkeling naar de zogenaamde "pelagische walvisvaart', waarbij de jacht op en vangst en verwerking van walvissen op volle zee wordt uitgevoerd door een vloot van schepen, bestaande uit een walvisfabrieksschip en meerdere vangschepen. Deze ontwikkeling betekende Pagina 7 van 11

8 tevens een verschuiving van het jachtgebied vanuit de arctische wateren rond de Noordpool (de Noordelijke IJszee) naar de antarctische wateren rond de Zuidpool (de Zuidelijke Oceaan). Andere landen, met name Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk, namen wel volop aan deze ontwikkeling deel. In 1925 werd de "slipway" ingevoerd, waarmee gedode walvissen op een snelle manier op het dek van het walvisfabrieksschip gesleept konden worden. De fabrieksschepen namen steeds meer in grootte toe, en in het seizoen 1938/39 waren er al 34 in gebruik met een gemiddeld tonnage van ton. Nederland speelde hierin echter geen rol. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de Nederlandsche Maatschappij voor de Walvischvaart (NMW) opgericht, die zich met een aangekocht walvisfabrieksschip en enkele vangschepen op de pelagische walvisvaart richtte. De oprichting van de NMW werd vooral ingegeven door de naoorlogse schaarste aan oliën en vetten en de onmogelijkheid om deze met de schaarse buitenlandse betaalmiddelen elders in te kopen. Tussen 1946 en 1964 heeft de NMW met de walvisfabrieksschepen Willem Barendsz (I) en Willem Barendsz (II) en een vloot vangschepen achttien expedities in de wateren rond Antarctica uitgevoerd. Toch kwam er een kink in de kabel. De hoeveelheid walvissen was niet oneindig. Daarom richtten de landen die meededen aan de walvisvaart in 1946 de Internationale Walvisvaartcommissie (IWC) op. Hierin spraken ze af hoeveel walvissen gevangen mochten worden. Juist toen Nederland met een nieuw schip meer walvissen wilde gaan verwerken, besloot de IWC dat Nederland de walvisvangst moest beperken. Nederland stapte boos uit de commissie. Maar dat hielp niets. De vangsten liepen langzaam terug en de hoge kosten konden niet worden terugverdiend. In 1964 werd de nieuwe walvisvaarder aan Japan verkocht. Dat betekende het einde van de Nederlandse walvisvaart. Moderne Walvisvaart Door overbejaging zijn veel walvissoorten sterk in aantal achteruitgegaan en werden deze met uitsterven bedreigd. Sinds 1931 werken landen daarom internationaal samen om de walvisvaart te reguleren. Het belangrijkste verdrag is de International Convention for the Regulation of Whaling (ICRW) uit De Internationale Walvisvaart Commissie (IWC) werd met dit verdrag opgericht. In 1982 werd door de IWC besloten om vanaf 1986 een moratorium, een tijdelijk verbod, in te stellen op de commerciële jacht. Behalve de commerciële jacht worden nog traditionele twee vormen van jacht erkend door de IWC. Deze twee zijn niet verboden met de komst van het moratorium: De jacht op walvissen voor wetenschappelijke doeleinden Aboriginal subsistence whaling: de volkeren als de Inuit, waarbij de mensen afhankelijk van de walvisvaart zijn om te overleven. Noorwegen erkent het moratorium niet en jaagt nog zoveel en zovaak als het maar wil en IJsland sinds 2008 ook weer. Japan jaagt onder het mom van wetenschappelijk onderzoek op walvissen. Conform de IWC afspraken komt het vlees van de gedode walvissen in de open handel. Vanaf oktober 2006 hervat IJsland het verlenen van vergunningen voor de commerciële walvisvaart. De eerste vergunningen worden verleend om tot 31 augustus 2007 negen gewone vinvissen en dertig dwergvinvissen te doden voor binnenlandse consumptie. Organisaties als Greenpeace en Sea Shepherd zijn tegen de jacht op walvissen. Met name Sea Shepherd hindert de jagers in het vangen van walvissen. Dit leidt soms tot aanvaringen op volle zee. Tegenwoordig is de algemene dwergvinvis de meest bejaagde soort door de Japanners, Noren en IJslanders. Ook op de Faeröer wordt gejaagd op walvissen, waarbij rond de duizend grienden in een jaarlijks terugkerende traditionele jacht worden gedood door de plaatselijke vissers. Pagina 8 van 11

9 Link: Japanners blijven hardnekkig walvissen vermoorden De Japanners hebben in 12 dagen 59 dwergvinvissen gedood onder het mom van wetenschappelijk onderzoek. Dat is er eentje minder dan het omstreden quotum van de Internationale Walvisvaartcommissie (IWC). Sinds 2005 heeft Japan de slachtpartijen op walvissen weer opgedreven. De 59 vinvissen die vorige week geharpoeneerd werden zijn het slachtoffer van de jaarlijkse campagne voor de kust van het eiland Hokkaido. De echte Japanse "research" begint over een paar maanden. Dan trekt de Japanse vloot naar de Zuidpool en worden tussen 800 en walvissen afgeslacht in naam van de wetenschap. Gruwelijke dood Om walvissen te vermoorden, gebruiken de Japanners nog steeds harpoenen met springlading. Bij die wapens is de eerste explosie meestal niet genoeg om de getroffen walvis daadwerkelijk te doden. Daarom worden de walvissen vaak aan hun staart aan de zijkant van enorme walvisschepen opgetakeld. Aangezien hun spuitgat dan onder water blijft, sterven de dieren uiteindelijk een gruwelijke verdrinkingsdood. Bovendien blijkt dat ongeveer de helft van de gedode vrouwtjes zwanger zijn. 71 procent Japanners zijn tegen Het vlees van de nu afgemaakte 36 mannetjes en 23 wijfjes wordt, net als dat van alle andere door de Japanse "wetenschappers" onderzochte walvissen, gewoon voor consumptie verkocht. In Japan is de walvisindustrie volkomen door de overheid gereguleerd. Tokio bepaalt hoeveel walvissen er gevangen mogen worden, wie ze mag verkopen en zelfs tegen welke prijs. Van het geld dat zo verdiend wordt, blijft na aftrek van de kosten en subsidies bijna niets over. Bovendien is in Japan is de publieke steun voor het walvisprogramma de laatste tijd sterk gedaald. 71 procent van de Japanners zijn tegen de commerciële walvisvaart gekant. Dat betekent ook dat erg veel minder interesse is voor de 'delicatesse'. Walvissen eindigen als katten- en hondenvoer Daardoor eindigen sommige walvissen nu al als katten- en hondenvoer. Japan heeft inmiddels zelfs een "walvisberg" opgebouwd van zeker ton. Het vlees ligt ingevroren te wachten op de consument. Een nieuwe campagne, onder meer gericht op schoolkinderen, moet helpen om de berg weg te werken. In mei vorig jaar brachten activisten van Greenpeace aan het licht dat bemanningsleden van de grootste walsvisvaarder Nisshin Maru walvisvlees verkochten op de zwarte markt. De milieuactivisten werden gearresteerd voor diefstal van walvisvlees, wat leidde tot grote internationale verontwaardiging. Australië overweegt ondertussen Japan voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag te dagen als er niet gestopt wordt met de jacht op walvissen. Misschien willen de Chinezen het eten... In de walvisindustrie is de hoop nu gevestigd op China. Als de Chinezen walvisvlees leren eten, komt er een gigantische markt bij. Op enkele plaatsen in China en Taiwan is het vlees al te krijgen, als een dure delicatesse. Maar tot nog toe hebben de meeste Chinezen, die toch bekendstaan als ruimdenkende eters, geen trek in walvis. Ondanks de groeiende afkeer van de consument voor walvisvlees, heeft Japan sinds de slachtpartijen weer opgedreven. Er worden nu meer dan dubbel zoveel walvissen geharpoeneerd dan tien jaar geleden. Bovendien worden ook nog eens jaarlijks dolfijnen gevangen voor consumptie. De achterpoortjes De Internationale Walvisvaart Commissie (IWC) besliste in 1986 een tijdelijk verbod in te stellen op de Pagina 9 van 11

10 commerciële jacht op walvissen. Er zijn twee uitzonderingen: de jacht wetenschappelijke doeleinden (waar dus de Japanners zich op beroepen) en "aboriginal subsistence whaling": de traditionele jacht door volkeren als de Inuit, die claimen afhankelijk van de walvisvaart te zijn om te overleven. Japanse logica: walvis bedreigt mens De Japanners beroepen zich hoofdzakelijk op twee argumenten om de jacht op walvissen goed te praten. Een eerste is economisch van inslag en komt hier op neer: walvissen bedreigen de mens en niet omgekeerd. Want, beweren de Japanners, de walvissen voeden zich met vis en zijn verantwoordelijk voor de dalende visbestanden. En, hoe meer walvissen in de zee, hoe erger dat gaat worden. 19 vissticks per dag Het argument is door de wetenschap als absurd afgedaan. Niet de walvissen, maar de Japanners zelf eten de zee leeg. Het land is verslaafd aan vis. De gemiddelde Belg eet per jaar 9,9 kilo vis, de gemiddelde Japanner 69,1 kilo. Dat komt neer op 19 vissticks per dag, elke dag. Het heeft voor een stuk te maken met traditie: tot 1872 mocht in het Land van de Rijzende Zon door strikt boeddisme geen dier met vier poten worden gegeten. Verzonnen traditie Wat ons meteen doet aansluiten bij het tweede argument van de Japanners om walvissen te doden: de walvisjacht is een culturele traditie die al eeuwen in het land wordt beoefend. Ook dat is onzin. Want amper één procent van de Japanners hield er zich voor de 20ste eeuw mee bezig. En die één procent waren dan nog eilandbewoners die hun levenswijze onder dwang hebben moeten veranderen wegens te barbaars voor de rest van de Japanners. De 'moderne' Japanse walvisjacht is een praktijk afgekeken van de Noren, opgezet door een meedogenloze zakenman genaamd Jura Oka die Noren inhuurde en Noorse uitrustingen kocht. Walvissen doden om oorlog te kunnen voeren In 1908 richtte Jura Oka Nihon Hogeigyo Suisan Kumiai op, of de Japanse Walvisjacht Associatie. Ze bundelde de krachten van 12 bedrijven met een vloot van 28 schepen. Het doel: van Japan het grootste walvisjagende land ter wereld maken. Het was een succes. In amper zeven jaar roeide de vloot in de zeeën rond Japan en Korea de Westerse grijze walvis uit. Tegen 1931 werden blauwe vinvissen per jaar afgeslacht in de Stille Oceaan. In 1935 werd er nog een schep bovenop gedaan: Japan stuurde zijn eerste walvisschepen naar Antarctica. Daar zouden bijkomend nog eens walvissen per jaar gedood worden. Het land had immers geld nodig om een oorlog te starten. En zo zorgde de verkoop van walvisolie voor de financiering van de invasie van Mantsjoerije en China. In 1935 weigerden overigens twee landen de Geneefse Conventie voor de Regulering van de Walvisjacht te ratificeren: Duitsland en Japan. In 1939 waren Japan en Duitsland verantwoordelijk voor 30 procent van de gedode walvissen. Waarna de focus zich zes jaar lang verlegde op het afslachten van onze eigen soort. De walvisjacht viel terug op 10 procent van de vooroorlogse omzet en een groot deel van de vloot werd vernietigd. Oil for food De huidige moderne walvisvloot van Japan is eigenlijk een creatie van de Verenigde Staten. In 1946 stelde generaal Douglas MacArthur voor een walvisvloot op te zetten om zeker te zijn van voldoende proteïne voor de overwonnen Japanse bevolking. Het idee was om zo de kosten te drukken van de voedseltransporten van de VS naar het naoorlogse Japan. Op 6 augustus 1946 tekende MacArthur de richtlijnen waarmee twee verwerkingsschepen en twaalf Pagina 10 van 11

11 schepen voor de jacht toestemming kregen om in het Antarctische gebied op walvissen te gaan jagen. De deal hield in dat Japan het vlees zou krijgen en de olie naar de VS ging. De VS gaven dollar uit aan brandstof voor de schepen en kregen in ruil daarvoor walvisolie ter waarde van 4 miljoen. De woordvoerder van de Japanse walvisindustrie Joji Morishita heeft publiekelijk erkend dat de walvisjacht "niet over geld gaat maar over trots". Morishita zweert voortdurend dat "Japan nooit zal toegeven aan de antiwalvisjacht standpunten van de niet-japanners". (mvl) Er worden nu meer dan dubbel zoveel walvissen geharpoeneerd dan tien jaar geleden. Bovendien worden ook nog eens jaarlijks dolfijnen gevangen voor consumptie. En Japan is geen unicum. Net nu de walvissen zich wat leken te herstellen in onze oceanen, hernemen of intensifiëren verschillende landen de jacht op deze schitterende dieren. Bovendien blijken walvissen nu al te lijden onder de gevolgen van de opwarming van ons klimaat. Lees er alles over de volgende drie dagen in een verontrustende Planet Watch-special. Pagina 11 van 11

Heeft de walvis nog toekomst?

Heeft de walvis nog toekomst? Walvisvarende landen zoeken uitweg moratorium Heeft de walvis nog toekomst? Lies Wedder In Buenos Aires, Argentinië, werd dit jaar de 36e jaarvergadering van de Internationale Walvisvaart Commissie (IWC)

Nadere informatie

Overwinning! 1974: Frankrijk maakt een einde aan kernproeven in het zuiden van de Stille Oceaan

Overwinning! 1974: Frankrijk maakt een einde aan kernproeven in het zuiden van de Stille Oceaan Van 1971 tot nu Acties en resultaten In de loop der jaren behaalde Greenpeace talrijke overwinningen voor het milieu. Onmogelijk om ze allemaal op te noemen. Daarom halen we er vier aan, eentje per decennium.

Nadere informatie

Zittingsdocument ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag met verzoek om mondeling antwoord B8-0324/2017

Zittingsdocument ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag met verzoek om mondeling antwoord B8-0324/2017 Europees Parlement 204-209 Zittingsdocument B8-0499/207 6.9.207 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag met verzoek om mondeling antwoord B8-0324/207 ingediend overeenkomstig artikel 28, lid 5, van

Nadere informatie

WDCS en SEA LIFE geloven dat dit een schandalige manier is om zulke intelligente en majestueuze dieren te behandelen.

WDCS en SEA LIFE geloven dat dit een schandalige manier is om zulke intelligente en majestueuze dieren te behandelen. Beste vriend(in), Hartelijk dank! Je bent nu een van de duizenden walvisdetectives overal ter wereld die SEA LIFE en WDCS, de Whale and Dolphin Conservation Society, helpen om de IJslandse walvisvangst

Nadere informatie

Ik ben het Net. Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! VISSERIJ 7 8 GROEP. Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer.

Ik ben het Net. Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! VISSERIJ 7 8 GROEP. Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. VISSERIJ Ik ben het Net Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Europese Unie Haring! Verse

Nadere informatie

De exploitatie van het Noordpoolgebied: een historisch perspectief

De exploitatie van het Noordpoolgebied: een historisch perspectief 17 April 2008 1 De exploitatie van het Noordpoolgebied: een historisch perspectief Arctisch Centrum / H.R. de Haas & L. Hacquebord www.arctic-centre.nl www.lashipa.nl 17 April 2008 2 Noordpoolgebied in

Nadere informatie

Potvis op de dool. Wat is een potvis? De potvis in Heist. Waar leeft de potvis? Stijn Dekelver. baleinwalvissen. De potvis is een

Potvis op de dool. Wat is een potvis? De potvis in Heist. Waar leeft de potvis? Stijn Dekelver. baleinwalvissen. De potvis is een Stijn Dekelver Op woensdag 8 februari 2012 spoelde aan de Belgische kust een potvis aan. Dat gebeurde in Heist, een deelgemeente van Knokke-Heist. Zoiets komt maar een paar keer in een eeuw voor. Het is

Nadere informatie

Opdracht 1b. Welk soort afval is het meest schadelijk voor de natuur?

Opdracht 1b. Welk soort afval is het meest schadelijk voor de natuur? Opdracht 1a. In de tabel hieronder staan een aantal materialen. Bedenk per type materiaal 3 soorten afval die je tegenkomt onderweg naar school of op het schoolplein. Zoek per categorie van 1 soort afval

Nadere informatie

NL In verscheidenheid verenigd NL B8-0499/5. Amendement. Paul Rübig, Sirpa Pietikäinen namens de PPE-Fractie

NL In verscheidenheid verenigd NL B8-0499/5. Amendement. Paul Rübig, Sirpa Pietikäinen namens de PPE-Fractie 8.9.2017 B8-0499/5 5 Overweging I I. overwegende dat Noorwegen eenzijdig zijn eigen vangstlimieten vaststelt; overwegende dat het land voor het walvisseizoen 2017 zijn quotum voor dwergvinvissen verhoogde

Nadere informatie

Pinguïns. Inhoud. Waarom de naam? Bouw van een pinguïn

Pinguïns. Inhoud. Waarom de naam? Bouw van een pinguïn Pinguïns Inhoud Waarom de naam? bouw van een pinguïn leefgebied wat eet een pinguïn? paartijd, eieren leggen, broeden en jongen grootbrengen soorten nawoord literatuurlijst Waarom de naam? Sommige soorten

Nadere informatie

GEZAMENLIJKE ONTWERPRESOLUTIE

GEZAMENLIJKE ONTWERPRESOLUTIE Europees Parlement 2014-2019 Zittingsdocument B8-0853/2016 } B8-0855/2016 } B8-0862/2016 } B8-0863/2016 } RC1 4.7.2016 GEZAMEIJKE ONTWERPRESOLUTIE ingediend overeenkomstig artikel 128, lid 5, en artikel

Nadere informatie

Sorrento 2004 wat onthouden we?

Sorrento 2004 wat onthouden we? Bultrug, Megaptera novaeangliae, Massachusetts, USA, WWF-Canon / William W. ROSSITER De vier dagen van vastlopende debatten, politieke zetten en verhitte discussies op de 56ste jaarlijkse bijeenkomst van

Nadere informatie

Op de bres voor walvissen

Op de bres voor walvissen Op de bres voor walvissen Walvissen hebben ons nodig. Voor walvissen zijn vervuilde wateren en klimaatverandering slechts twee van de vele gevaren, die deze schitterende en intelligente dieren meer dan

Nadere informatie

HANDEL LES 2. De Oostzeevaart of de Sontvaart. Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart.

HANDEL LES 2. De Oostzeevaart of de Sontvaart. Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart. Regenten en vorsten LES 2 HANDEL 1600 Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart. 1700 JE LEERT waarom de moederhandel zo belangrijk is; hoe de VOC werkt; hoe de WIC werkt.

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Walvissen

Werkstuk Biologie Walvissen Werkstuk Biologie Walvissen Werkstuk door een scholier 1531 woorden 17 juni 2001 5,9 155 keer beoordeeld Vak Biologie INLEIDING In dit werkstuk gaan we het hebben over de walvisachtige en dolfijnen. In

Nadere informatie

5,4. Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari keer beoordeeld. De orka. Dier

5,4. Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari keer beoordeeld. De orka. Dier Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari 2017 5,4 27 keer beoordeeld Vak Biologie De orka Dier Voor mijn werkstuk heb ik de orka gekozen. Ik ben op het idee gekomen omdat ik eerst het over de dolfijn

Nadere informatie

Ik ben het Net. Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!. VISSERIJ 5 6 GROEP. Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer.

Ik ben het Net. Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!. VISSERIJ 5 6 GROEP. Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. VISSERIJ Ik ben het Net Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!. Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Europese Unie Haring! Verse

Nadere informatie

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten

Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt Aardrijkskunde De Verenigde Staten: land van migranten Spreekbeurt door een scholier 1713 woorden 9 december 2001 5,9 272 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdvraag: Wat is na 1980 het patroon

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.minbuza.nl Contactpersoon Karin Jager T +31 70 348 5514

Nadere informatie

Japan en de walvisvangst: Een kritische benadering in historisch perspectief

Japan en de walvisvangst: Een kritische benadering in historisch perspectief Universiteit Gent Academiejaar 2013-2014 Japan en de walvisvangst: Een kritische benadering in historisch perspectief Elza Jeanty Promotor: dr. Prof. Andreas Niehaus http://record.museum.kyushu-u.ac.jp/

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zee-otter

Werkstuk Biologie Zee-otter Werkstuk Biologie Zee-otter Werkstuk door een scholier 1340 woorden 8 maart 2003 5,8 129 keer beoordeeld Vak Biologie Waar leeft de zee-otter? Vroeger kwamen ze nog in het grootste deel van de grote oceaan

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

GEWONE ZEEHOND. Huiler

GEWONE ZEEHOND. Huiler GEWONE ZEEHOND Huiler Je zou het bijna niet geloven, maar een gewone zeehond is een echt roofdier! De zeehond is met zijn gestroomlijnde lichaam, speciale neus en handige snorharen helemaal aangepast op

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2006 - II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2006 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE INDUSTRIËLE SAMENLEVING IN NEDERLAND + DE VERHOUDING MENS EN MILIEU 2p 1 Vóór en na 1850 werden in Nederland producten gemaakt.

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Tijdelijk visverbod van 14feb tot 30april 2001

Werkstuk Aardrijkskunde Tijdelijk visverbod van 14feb tot 30april 2001 Werkstuk Aardrijkskunde Tijdelijk visverbod van 14feb tot 30april 2001 Werkstuk door een scholier 2183 woorden 16 augustus 2001 6 13 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Inleiding Dit werkstuk

Nadere informatie

DUIKEN.NL Paniek om blauwe haaien. 20 Augustus Katrien Vandevelde BlueShark

DUIKEN.NL Paniek om blauwe haaien. 20 Augustus Katrien Vandevelde BlueShark DUIKEN.NL Paniek om blauwe haaien 20 Augustus 2014 Katrien Vandevelde BlueShark www.blueshark.be De laatste weken werden verschillende blauwe haaien gespot voor Spaanse, Corsicaanse en Franse stranden.

Nadere informatie

Geachte, Met vriendelijke groet, De redactie

Geachte, Met vriendelijke groet, De redactie Geachte, Deze pdf-bestanden zijn gedownload van de website van Wetenschap in Beeld (www.wetenschapinbeeld.nl) en mogen niet aan derden worden doorgegeven. Omwille van het copyright bevatten ze geen foto's.

Nadere informatie

DE SIBERISCHE TIJGER

DE SIBERISCHE TIJGER DE SIBERISCHE TIJGER In de sneeuw! Er zijn veel verschillende soorten katten op de wereld. Denk maar eens aan de huiskat, leeuw, sneeuwpanter of cheeta. Allemaal behoren ze tot de familie van de katachtigen.

Nadere informatie

De pinguïn. De geschiedenis van de pinguïn. Kenmerken van de pinguïn

De pinguïn. De geschiedenis van de pinguïn. Kenmerken van de pinguïn De pinguïn Iedereen weet wel wat een pinguïn is, maar bijna niemand weet dat er in totaal zeventien verschillende soorten zijn! Ook weet iedereen dat pinguïns in koude gebieden leven, maar niet iedereen

Nadere informatie

Europese opinie over diergebruik en -handel Een enquête onder 2407 inwoners van zes Europese landen April 2014

Europese opinie over diergebruik en -handel Een enquête onder 2407 inwoners van zes Europese landen April 2014 Europese opinie over diergebruik en -handel Een enquête onder 2407 inwoners van zes Europese landen April 2014 1 Steekproefsamenstelling en methodologie Abacus Data heeft zojuist een enquête afgenomen

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

WALVIS EN WALVISVAART

WALVIS EN WALVISVAART WALVIS EN WALVISVAART 2 december Inleiding Walvissen leven in onze oceanen en zeeën. Je zult ze vast wel eens op televisie hebben gezien of misschien heb je ook hun geluiden wel eens gehoord. Het zijn

Nadere informatie

Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf

Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht door een scholier 1930 woorden 14 maart 2003 6,2 18 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 0. Geef een korte argumentatie waarom jij tegen of voor de doodstraf

Nadere informatie

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF.

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Werkstuk door M. 1467 woorden 15 februari 2013 6 150 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Wat is het

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel Geschiedenis van Suriname 1502-1808: de slavenhandel 1502: het begin van de Europese slavenhandel Na de ontdekking van Amerika werden er door de Spanjaarden en Portugezen al snel plantages aangelegd. Op

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL 2006

Bijlage VMBO-GL en TL 2006 Bijlage VMBO-GL en TL 2006 tijdvak 2 dinsdag 20 juni 9.00-11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE GL EN TL Bronnenboekje 600051-2-583b DE INDUSTRIËLE SAMENLEVING IN NEDERLAND DE VERHOUDING MENS

Nadere informatie

Oprechte bezorgdheid over het voortbestaan van vele kangoeroe- en wallaby soorten

Oprechte bezorgdheid over het voortbestaan van vele kangoeroe- en wallaby soorten Oprechte bezorgdheid over het voortbestaan van vele kangoeroe- en wallaby soorten Kangoeroes werden door de Britse wereldreiziger James Cook in 1770 ontdekt. Drie jaar later bracht hij de eerste levende

Nadere informatie

NANUUK! Een tactisch spel voor de hele familie. 2 tot 4 spelers

NANUUK! Een tactisch spel voor de hele familie. 2 tot 4 spelers NANUUK! Een tactisch spel voor de hele familie. 2 tot 4 spelers SPELINHOUD 1 spelbord dat de machtige ijsmassa voorstelt 21 licht gekleurde dierstukken (6 vissen, zeehonden walrussen en 3 walvissen.) 16

Nadere informatie

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER LEERLINGENBLAD VAN:...... DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER 2 EEN WERELD VOL WATER Als je vanuit de ruimte naar de aarde kijkt zie je heel veel blauw. Dat komt omdat onze

Nadere informatie

lnv Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 27 augustus 2004

lnv Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 27 augustus 2004 lnv0400500 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 27 augustus 2004 Hierbijdoe ik u verslag van de 56 e bijeenkomst van de Internationale Walvisvaartcommissie (IWC), die van

Nadere informatie

Inhoud 1. De zee is groot 2. Zonder zee geen leven 3. Golven 4. De zee is zout 5. De zee en rivieren 6. De kleur van de zee

Inhoud 1. De zee is groot 2. Zonder zee geen leven 3. Golven 4. De zee is zout 5. De zee en rivieren 6. De kleur van de zee De zee Inhoud. 1. De zee is groot 3 2. Zonder zee geen leven 4 3. Golven 5 4. De zee is zout 6 5. De zee en rivieren 7 6. De kleur van de zee 8 7. De kust en de branding 9 8. Sporten op zee 10 9. Werken

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari keer beoordeeld. Natuurkunde

6,1. Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari keer beoordeeld. Natuurkunde Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari 2010 6,1 174 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Wereld Natuur Fonds Gemaakt door: Manon 11-11-2009 Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is het WNF? 3. Hoe is het WNF

Nadere informatie

Japan en de walvisvangst: Een kritische benadering in historisch perspectief

Japan en de walvisvangst: Een kritische benadering in historisch perspectief Universiteit Gent Academiejaar 2013-2014 Japan en de walvisvangst: Een kritische benadering in historisch perspectief Elza Jeanty Promotor: dr. Prof. Andreas Niehaus Verhandeling voorgelegd aan de Faculteit

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland

Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland Werkstuk door een scholier 1094 woorden 13 februari 2006 4,9 106 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Nieuw Zeeland Inhoudsopgave Inleiding Nieuw Zeeland Algemene dingen

Nadere informatie

DE GEWONE ZEEHOND. Huiler

DE GEWONE ZEEHOND. Huiler DE GEWONE ZEEHOND Huiler Je gelooft het bijna niet als je in die mooie zwarte ogen kijkt, maar een gewone zeehond is een echt roofdier. Zijn scherpe tanden en gestroomlijnde lichaam zijn perfect voor het

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

Fotoquiz Theo Bakkers Domein 2015. Boven: De vijf pakhuizen zoals Caspar Philips die rond 1768 voor zijn Grachtenboek

Fotoquiz Theo Bakkers Domein 2015. Boven: De vijf pakhuizen zoals Caspar Philips die rond 1768 voor zijn Grachtenboek Week 03 - Groenlandse pakhuizen Ze staan er al bijna 400 jaar, de Groenlandse pakhuizen, vrijwel aan het begin van de Keizersgracht met de huisnummers 40-42-44, tussen Brouwersgracht en Prinsenstraat.

Nadere informatie

Van 1971 tot nu Schepen om aanwezig te zijn en actie te voeren

Van 1971 tot nu Schepen om aanwezig te zijn en actie te voeren Van 1971 tot nu Schepen om aanwezig te zijn en actie te voeren Van bij het begin is de geschiedenis van Greenpeace nauw verbonden met de zee. Ook vandaag helpen onze schepen om getuige te zijn van milieumisdrijven,

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende

Nadere informatie

Sindbad. De Vier Windstreken

Sindbad. De Vier Windstreken Nieuwsgierig naar de wereld achter de horizon, vertrekt Sindbad op een schip naar Oost-Indië. Hij bevaart alle zeeën en oceanen waar de zon op schijnt en beleeft de meest fantastische avonturen. Hongerige

Nadere informatie

?- Het rampenbladje- . Het rampenbladje van Chelsey Geerts en Ditte dupre. Veel rampen plezier :)

?- Het rampenbladje- . Het rampenbladje van Chelsey Geerts en Ditte dupre. Veel rampen plezier :) ?- Het rampenbladje-. Het rampenbladje van Chelsey Geerts en Ditte dupre. Veel rampen plezier :) Haaien in de stad door overstroming I n Australi ë is een zware overstroming plaats gevonden. Er zijn in

Nadere informatie

Van Kogge tot Coaster

Van Kogge tot Coaster Van Kogge tot Coaster Speurtocht door het Noordelijk Scheepvaartmuseum leeftijd: 12-15 jaar Welkom in het Noordelijk Scheepvaartmuseum! Met deze speurtocht kun je het museum bezoeken en allerlei vragen

Nadere informatie

Evolutie, wat is dat nu feitelijk?!

Evolutie, wat is dat nu feitelijk?! Evolutie, wat is dat nu feitelijk?! Heb je je wel eens afgevraagd waarom er zo veel verschillende soorten vlinders, vogels of vissen zijn? Waarom is er niet gewoon één soort van die dieren? Er is toch

Nadere informatie

Beste leerkracht, Instructies Voorpret Lespakket

Beste leerkracht, Instructies Voorpret Lespakket Beste leerkracht, Een schoolreis naar het Dolfinarium is niet alleen leuk, maar ook heel leerzaam. Om jullie goed voor te bereiden op het programma, ontvangen jullie hierbij alvast het Voorpret lespakket.

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Afrika

Praktische opdracht Geschiedenis Afrika Praktische opdracht Geschiedenis Afrika Praktische-opdracht door een scholier 2206 woorden 11 januari 2007 6,3 74 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo HOOFDVRAAG Wat is mythe en wat is werkelijkheid

Nadere informatie

TSUNAMI S EEN KRACHTIGE NATUURRAMP NATUURRAMPEN. Hallo! WERKBOEK VOOR LEERLINGEN INHOUD. Vul hier je naam in. Vul hier je groep in.

TSUNAMI S EEN KRACHTIGE NATUURRAMP NATUURRAMPEN. Hallo! WERKBOEK VOOR LEERLINGEN INHOUD. Vul hier je naam in. Vul hier je groep in. EEN KRACHTIGE NATUURRAMP ERKBOEK VOOR LEERLINGEN Vul hier je naam in. INHOUD at is een tsunami? 2 Vul hier je groep in. Hoe ontstaat een tsunami? 3 aar komen tsunami s voor? 4 De gevolgen van een tsunami

Nadere informatie

Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs

Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs Opdracht 1 Bij de tekst Schokland Werelderfgoed op de grond. 1a. De grote foto op de grond is gemaakt in 1930. Toen was Schokland nog een eiland. Waarom

Nadere informatie

Walvissen en Dolfijnen

Walvissen en Dolfijnen infoblad Walvissen en Dolfijnen Walvissen zijn groot. Heel erg groot. De blauwe vinvis is zelfs het grootste zoogdier dat ooit op aarde heeft geleefd. Met een maximum gewicht van ongeveer 120.000 kilo

Nadere informatie

De leeuw. De geschiedenis van de leeuw. Kenmerken van de leeuw

De leeuw. De geschiedenis van de leeuw. Kenmerken van de leeuw De leeuw Wat is nou mooier dan je spreekbeurt houden over de leeuw? De leeuw is een prachtig roofdier en een moedig en krachtig dier. En sinds de middeleeuwen heeft de leeuw de titel koning der dieren.

Nadere informatie

Opdrachten : Je moet 5 verschillende opdrachten maken. Zorg dat je daarvoor in tenminste 3 verschillende werkplekken komt.

Opdrachten : Je moet 5 verschillende opdrachten maken. Zorg dat je daarvoor in tenminste 3 verschillende werkplekken komt. Grote klus van : Opdrachten : Je moet 5 verschillende opdrachten maken. Zorg dat je daarvoor in tenminste 3 verschillende werkplekken komt. Laat de opdrachten aftekenen door een juf. Je mag natuurlijk

Nadere informatie

DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW

DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is één van de meest elegante waterdieren die er bestaat. Met snelheden van wel 40 kilometer per uur schiet hij als een pijl door het

Nadere informatie

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen Galápagos-eilanden Inleiding Ik wil mijn spreekbeurt graag houden over de Galápagos-eilanden. De Galápagos-eilanden liggen in de Stille Oceaan en zijn heel bijzonder omdat er dieren en planten leven die

Nadere informatie

Reis informatie. North Atlantic Odyssey

Reis informatie. North Atlantic Odyssey Reis informatie TITEL North Atlantic Odyssey SCHIP Ortelius INSCHEPING Vlissingen ONTSCHEPING Longyearbyen Inclusief Alle maaltijden aan boord gedurende de reis, inclusief snacks, koffie en thee. Transfers

Nadere informatie

DE ZEE IS OOK. TOOLKIT: TIPS & IDEEëN VOOR VRIJWILLIGERS. GP/Amendolia

DE ZEE IS OOK. TOOLKIT: TIPS & IDEEëN VOOR VRIJWILLIGERS. GP/Amendolia DE ZEE IS OOK TOOLKIT: TIPS & IDEEëN VOOR VRIJWILLIGERS GP/Amendolia Wilkins/GP Deze toolkit is voor alle Greenpeace-vrijwilligers. Hij bevat tips en ideeën om met het onderwerp levende oceanen aan de

Nadere informatie

LEKKER GENOEG OM VOOR TE STERVEN

LEKKER GENOEG OM VOOR TE STERVEN LEKKER GENOEG OM VOOR TE STERVEN Je hebt het vast wel eens gehoord: veel snacken is ongezond. Je krijgt te veel verkeerde vetten binnen als je veel hamburgers en friet eet. Daarom proberen de meeste fastfoodrestaurants

Nadere informatie

INHOUD. Inleiding Mensapen Haaien Wolven Walvissen Vleermuizen Kwallen Panda s...

INHOUD. Inleiding Mensapen Haaien Wolven Walvissen Vleermuizen Kwallen Panda s... INHOUD Inleiding...6 1 Mensapen...8 2 Haaien... 10 3 Wolven... 12 4 Walvissen... 14 5 Vleermuizen... 16 6 Kwallen... 18 7 Panda s... 20 8 Olifanten... 22 9 Uilen... 24 10 Dolfijnen... 26 11 Spinnen...

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie Derde Wereld schuld

Praktische opdracht Economie Derde Wereld schuld Praktische opdracht Economie Derde Wereld sc Praktische-opdracht door een scholier 2339 woorden 17 juni 2001 6,5 243 keer beoordeeld Vak Economie Voorwoord Ons verslag gaat over de Derde-Wereldsc. Wij

Nadere informatie

CALIFORNISCHE ZEELEEUW

CALIFORNISCHE ZEELEEUW CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is een van de meest elegante waterdieren die er bestaan. Met snelheden van wel 40 kilometer per uur schieten ze als een pijl door het

Nadere informatie

8*. Na de dood van Karel de Grote werd de eerste grondslag gelegd voor Grenzen in Europa. Leg uit.

8*. Na de dood van Karel de Grote werd de eerste grondslag gelegd voor Grenzen in Europa. Leg uit. Gebruik bron 1 en 2 In 1897 werd in de venen bij Yde het lijk van een ongeveer zestienjarig meisje gevonden. Deze vondst gaf aanleiding tot twee voorlopige conclusies over de leefwijze van het volk waartoe

Nadere informatie

Strategisch plan Januari 2012

Strategisch plan Januari 2012 Strategisch plan Januari 2012 BEGINSELEN Onze visie: Ons staat een wereld voor ogen, waarin dieren respect en bescherming genieten. Onze missie: Het IFAW redt en beschermt dieren over de hele wereld. Onze

Nadere informatie

INHOUD 1 WAAR LIGT HET? 2 WAAR KOMT HET VANDAAN? 3 EUROPA

INHOUD 1 WAAR LIGT HET? 2 WAAR KOMT HET VANDAAN? 3 EUROPA INHOUD 1 WAAR LIGT HET? Hoe ziet de aarde eruit? 6-7 Hoe vind je de weg op aarde? 8-9 Afstanden 10-11 De zes continenten 12-13 Oceanen en zeeën 14-15 Waar leven walvissen en haaien? 16-17 De grootste rivieren

Nadere informatie

Werkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015

Werkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015 Werkblad 3 Wetenschap versus politiek De tijd loopt! Jean-Pascal van Ypersele, klimatoloog aan de UCL en ondervoorzitter van het Klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties zegt: We moeten volledig stoppen

Nadere informatie

een harpoenier. Dan moeten jullie samen in één bed slapen.

een harpoenier. Dan moeten jullie samen in één bed slapen. In de herberg Ik heet Ismaël. Mijn geld is bijna op. En ik ben het leven op het land zat. Daarom wil ik gaan varen. Op een walvisvaarder, een schip dat op walvissen jaagt. Want ik ben erg nieuwsgierig

Nadere informatie

Foundation for Dutch Heritage Overseas BELEIDSPLAN NEW HOLLAND FOUNDATION 2016-2020. Hoofdstuk 1 Inleiding p. 2. Hoofdstuk 2 Huidige situatie p.

Foundation for Dutch Heritage Overseas BELEIDSPLAN NEW HOLLAND FOUNDATION 2016-2020. Hoofdstuk 1 Inleiding p. 2. Hoofdstuk 2 Huidige situatie p. BELEIDSPLAN NEW HOLLAND FOUNDATION 2016-2020 Hoofdstuk 1 Inleiding p. 2 Hoofdstuk 2 Huidige situatie p. 2 Hoofdstuk 3 Visie en Missie p. 3 Hoofdstuk 4 Ambities p. 4 Hoofdstuk 5 Stappenplan p. 5 1 Hoofdstuk

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo II

Eindexamen geschiedenis vwo II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen Vanaf de zomer van 1789 trokken veel Franse vluchtelingen naar Oostenrijk. 1p 1 Waarom vormde dit voor het Franse revolutionaire

Nadere informatie

gelezen het Burgerinitiatief Van Vogelvrij naar Kogelvrij, Stop de Hobbyjacht Zuid-Holland van 16 maart 2016;

gelezen het Burgerinitiatief Van Vogelvrij naar Kogelvrij, Stop de Hobbyjacht Zuid-Holland van 16 maart 2016; 6952 Voorstel aan Provinciale Staten Van Initiatiefnemer Vergadering November 2016 Nummer 6952 Onderwerp Burgerinitiatief Van Vogelvrij naar Kogelvrij, Stop de Hobbyjacht 1 Ontwerpbesluit Provinciale Staten

Nadere informatie

1. Het Heelal. De aarde lijkt groot, maar onze planeet is niet meer dan een stip in een onmetelijke ruimte.

1. Het Heelal. De aarde lijkt groot, maar onze planeet is niet meer dan een stip in een onmetelijke ruimte. De aarde 1. Het Heelal De aarde lijkt groot, maar onze planeet is niet meer dan een stip in een onmetelijke ruimte. De oerknal Wetenschappers denken dat er meer dan 15 miljoen jaar geleden een enorme ontploffing

Nadere informatie

X BASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS ANTWOORDEN OPDRACHTEN MAASVLAKTE 2

X BASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS ANTWOORDEN OPDRACHTEN MAASVLAKTE 2 X BASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS ANTWOORDEN MAASVLAKTE 2 X De haven van Rotterdam x werd te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen. Daarom

Nadere informatie

De Geschiedenis Op 28 Oktober in 1237 werd een nederzetting gesticht met de naam Berlijn in het toen genaamde Pruisen. Op dezelfde datum werd ook in de buurt Cölin opgericht. In 1307 werden deze nederzettingen

Nadere informatie

DE BETEKENIS VAN HET BIOLOGISCH ONDERZOEK VOOR HET BEHOUD VAN DE WALVISSENSTAND PROF. DR. E. J. SLIJPER

DE BETEKENIS VAN HET BIOLOGISCH ONDERZOEK VOOR HET BEHOUD VAN DE WALVISSENSTAND PROF. DR. E. J. SLIJPER -J t t» DE BETEKENIS VAN HET BIOLOGISCH ONDERZOEK VOOR HET BEHOUD VAN DE WALVISSENSTAND PROF. DR. E. J. SLIJPER Overdruk uit de Mededelingen No. 15 det NEDERLANDSCHE COMMISSIE VOOR INTERNATIONALE NATUURBESCHERMING

Nadere informatie

Museumexpeditie. Naam:

Museumexpeditie. Naam: 1 Museumexpeditie Naam: 1 Inleiding Welkom in het Natuurmuseum Fryslân. Wat leuk dat je ons museum bezoekt! Dit werkboekje leidt je rond door het hele museum. Als je de bordjes van de museumroute volgt,

Nadere informatie

DE PIEK KOMT ERAAN 1

DE PIEK KOMT ERAAN 1 DE PIEK KOMT ERAAN 1 Ook al praat niemand over een naderende oliekrapte, de prijs per vat wil maar niet onder de 100 dollar zakken. Kopers van olie hebben kennelijk iets door wat de rest van ons lijkt

Nadere informatie

inhoud Deze buurt is niet meer wat het geweest is,

inhoud Deze buurt is niet meer wat het geweest is, De Noordpool BRRRRR inhoud 1. Inleiding 3 2. Twee Noordpolen 4 3. Landen rond de Noordpool 5 4. Krimpen 6 5. Het Behouden Huis 7 6. De Noordpool bereikt 8 7. Dag en nacht 9 8 Het weer 10 9. Dieren 11 10.

Nadere informatie

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld

Nadere informatie

inhoud 1. Dolfijnen 2. De bouw van een dolfijn 3. De zintuigen 4. De school 5. Voedsel 6. Sprongen en spel 8. Gevaar! 9.

inhoud 1. Dolfijnen 2. De bouw van een dolfijn 3. De zintuigen 4. De school 5. Voedsel 6. Sprongen en spel 8. Gevaar! 9. Dolfijnen inhoud 1. Dolfijnen 3 2. De bouw van een dolfijn 4 3. De zintuigen 6 4. De school 7 5. Voedsel 8 6. Sprongen en spel 9 8. Gevaar! 10 9. Soorten dolfijnen 11 10. Filmpje 15 Pluskaarten 16 Bronnen

Nadere informatie

ontbossing fragmentatie vlees van bos-dieren handel ebola manier om dieren te vangen illegaal dier dat thuis gehouden wordt

ontbossing fragmentatie vlees van bos-dieren handel ebola manier om dieren te vangen illegaal dier dat thuis gehouden wordt Vul de apenstrip in De tekeningen hieronder zijn stripverhalen over mensapen, getekend door schoolkinderen. De kinderen maken zich zorgen over het lot van de mensapen in het wild. En zij tekenen verhalen

Nadere informatie

CaseQuest 2: Kunnen de VS en China zich onttrekken aan een mondiaal klimaatbeleid?

CaseQuest 2: Kunnen de VS en China zich onttrekken aan een mondiaal klimaatbeleid? CaseQuest 2: Kunnen de VS en China zich onttrekken aan een mondiaal klimaatbeleid? Door Rik Lo & Lisa Gerrits 15-03-13 Inhoud: Inleiding Deelvraag 1 Deelvraag 2 Deelvraag 3 Deelvraag 4 Hoofdvraag & Conclusie

Nadere informatie

De orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka

De orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka De orka De orka is de grootste soort uit de familie van de dolfijnen. De orka heeft een gezet lichaam, met een stompe snuit. Het dier heeft één spuitgat, en grote peddelvormige buikvinnen. Wil je zelf

Nadere informatie

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren,

Toespraak. Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie. Dames en heren, Toespraak Toespraak staatssecretaris Van Rijn bij EUconferentie over dementie 9 mei 2016 Dames en heren, Kijk om u heen. U ziet portretten van mensen met dementie. Ze zijn gemaakt door de kunstenaar Herman

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje b Bijlage VMBO-KB 2008 2 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje 800045-2-736b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Reclame voor fietsrijlessen voor vrouwen (1896). bron 2 Op de

Nadere informatie

Hervorming van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB)

Hervorming van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB) Hervorming van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB) Bouwen aan een betere toekomst voor vis en vissers Het EC-voorstel kort samengevat Maatregelen tegen overbevissing en ten gunste van duurzaam beheer

Nadere informatie

De tijger. De geschiedenis van de tijger. De kenmerken van de tijger

De tijger. De geschiedenis van de tijger. De kenmerken van de tijger De tijger De tijger, een mooi en interessant onderwerp voor je spreekbeurt. De tijger is een jagend roofdier en wordt wel gezien als de koning van de jungle. Tijgers zijn de grootste katachtigen ter wereld

Nadere informatie

inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 2. Ruiken, horen en zien 3. De roedel 4. De taal van de wolf 5. Wolf en hond 6. Soorten wolven 7.

inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 2. Ruiken, horen en zien 3. De roedel 4. De taal van de wolf 5. Wolf en hond 6. Soorten wolven 7. De wolf inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 4 2. Ruiken, horen en zien 6 3. De roedel 7 4. De taal van de wolf 9 5. Wolf en hond 10 6. Soorten wolven 11 7. Sprookjes 12 8. Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen

Nadere informatie

5,7. Spreekbeurt door een scholier 1858 woorden 4 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde

5,7. Spreekbeurt door een scholier 1858 woorden 4 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde Spreekbeurt door een scholier 1858 woorden 4 april 2005 5,7 116 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Waarom heb ik dit gekozen? Mijn spreekbeurt gaat over IJsland. Ik heb voor dit land gekozen omdat het

Nadere informatie

De filosofie van het voeren

De filosofie van het voeren Terug naar Voorwoord Terug naar Inhoudsopgave Verder naar volgende hoofdstuk De filosofie van het voeren Inhoudsopgave van dit hoofdstuk: Het algehele beeld Hoe voeding in de Natuur er uit zou zien...

Nadere informatie

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013 Internationale varkensvleesmarkt 212-213 In december 212 vond de jaarlijkse conferentie van de GIRA Meat Club plaats. GIRA is een marktonderzoeksbureau, dat aan het einde van elk jaar een inschatting maakt

Nadere informatie

Oceanen: zieltogende supermarkten?

Oceanen: zieltogende supermarkten? Herfst 2004 September - oktober - november Oceanen: zieltogende supermarkten? Onze zeeën worden (over)geëxploiteerd. Na de kustwateren te hebben leeggevist, gaan de grote vissersboten steeds verder de

Nadere informatie