CaseQuest 2: Kunnen de VS en China zich onttrekken aan een mondiaal klimaatbeleid?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "CaseQuest 2: Kunnen de VS en China zich onttrekken aan een mondiaal klimaatbeleid?"

Transcriptie

1 CaseQuest 2: Kunnen de VS en China zich onttrekken aan een mondiaal klimaatbeleid? Door Rik Lo & Lisa Gerrits

2 Inhoud: Inleiding Deelvraag 1 Deelvraag 2 Deelvraag 3 Deelvraag 4 Hoofdvraag & Conclusie Reflectie Bronnen Bijlagen 2

3 Inleiding: Het mondiaal klimaatbeleid is nog altijd veel besproken. Ook nu nog komt de kwestie over de opwarming van de aarde, de oorzaak er van en wat we er aan kunnen en moeten doen wekelijks in de media. En omdat de vraag Kunnen de VS en China zich onttrekken aan een mondiaal klimaatbeleid? nog altijd speelt hebben wij voor deze CaseQuest gekozen. Het is nog helemaal actueel en dat maakt dat er veel relevante informatie over te vinden zal zijn. Een voorbeeld van een mondiaal klimaatbeleid is ook wel het Kyotoprotocol. Het Kyotoprotocol is een verdrag dat de uitstoot van broeikasgassen moet terugdringen. Broeikasgassen zorgen voor de opwarming van de aarde. Het Kyotoprotocol werd in 1997 opgesteld als aanvulling op het Klimaatverdrag. Op 16 februari 2005 trad het Kyotoprotocol officieel in werking. Met het Kyotoprotocol kwamen industrielanden overeen de uitstoot van broeikasgassen van 2008 tot 2012 met gemiddeld 5,2% te verminderen ten opzichte van het niveau in De reductiepercentages verschillen per land. Voor Nederland bijvoorbeeld zal de uitstoot van broeikasgassen met 6% moeten verminderen. In 2009 werd in Kopenhagen een klimaattop gehouden. Tijdens deze klimaattop is de inhoud van een nieuw internationaal klimaatverdrag besproken. Het nieuwe klimaatverdrag bevat voor een deel dezelfde principes als het Kyotoprotocol. Voor het terugbrengen van de uitstoot van broeikasgassen gelden hogere doelstellingen. Ook moeten er meer landen mee gaan doen. Maar kunnen de VS en China, twee grote landen met veel industrie, zich onthouden van zo n dergelijk klimaatbeleid? Daar gaan we het in deze CaseQuest over hebben. Hypothese Lisa: Ik denk niet dat een mondiaal klimaatbeleid zin heeft als twee grote broeikasgasuitstoters zoals de VS en China daar niet aan mee doen. Voor het functioneren van zo n beleid moet iedereen die met de klimaatveranderingen te maken heeft mee doen, en dat is dus echt iedereen, ook de VS en China. Hypothese Rik: De VS moet het Kyotoprotocol ondertekenen, tevens moet China dit ook doen. Dit omdat zij de nummers een en twee van de wereld zijn qua uitstoot van het broeikasgas CO 2 wat als hoofd verantwoordelijke zorgt voor het opwarmen van de aarde. 3

4 Deelvraag 1: Argumenten Voor: Ze hebben net zo goed te maken met de klimaatveranderingen en moeten dus ook hun steentje bijdragen aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen. De snelgroeiende ontwikkelingslanden zitten met hun economische groei nu in de zware industrie, dit stoot veel CO 2 uit en dit is een van de broeikasgassen die de klimaatveranderingen teweeg brengt. Argumenten Tegen: Als we de ontwikkelingslanden die nu (eindelijk) groeien allerlei beperkingen op leggen dan komen ze economische weer in de knel of verminderd de groei. De nu ontwikkelde landen hebben wel de industriële revolutie door mogen maken zonder beperkingen, de ontwikkelingsladen zijn daar nu in terecht gekomen en kunnen deze niet door komen met de beperkingen die men ze nu wil opleggen. De uitstoot van CO 2 per hoofd in de ontwikkelingslanden is veel lager dan die van de ontwikkelde landen. Toch worden de ontwikkelingslanden aan dezelfde maatstandaarden onderworpen als wij de ontwikkelde landen. 4

5 Deelvraag 2: De uitstoot qua broeikas gassen van China en de Verenigde tezamen is zeer groot. Zo groot zelfs dat deze twee landen op de nummers een en twee van de gehele wereld staan als het gaat om de uitstoot van het broeikasgas CO 2 (zie bijlage 1). Dit gas is de hoofdverantwoordelijke voor het relatief snel opwarmen van onze planeet. Omdat de uitstoot van broeikasgassen in deze landen zulke groten getalen bedragen is het volledig uit te sluiten dat beiden landen niet in grote mate aan het broeikas effect bijdragen. Het is dus noodzakelijk dat beiden landen hun broeikasgas emissie aan banden leggen, als men dit niet doet dan zal het broeikas effect niet alleen door gaan. Maar dan zien andere landen die ook grote hoeveelheden broeikas gassen uitstoten het nut niet van een broeikas emissie akkoord. Het gevolg hiervan is dat wij als bewoners van deze planeet zullen nog dieper zinken met alle gevolgen van dien die bij een steeds warmer klimaat horen. Het is daarom noodzakelijk dat beiden landen die hierboven worden genoemd moeten bijdragen aan een mondiaal klimaatbeleid. De twee landen die hierboven genoemd bedreigen dus niet alleen hun eigen klimaten maar ook de klimaten van andere landen, dit gegeven komt voort uit het feit dat het broeikaseffect en de opwarmen ervan een wereldwijd fenomeen. Deze twee landen moeten dus stoppen met het ontwijken van dergelijke broeikasgassen emissie akkoorden voordat de evenwichten van de klimaten totaal verstoord raken. 5

6 Deelvraag 3 China en de Verenigde Staten hebben aan de ene kant belang bij een mondiaal klimaat beleid, maar aan de andere kant ook weer niet. Dit komt omdat het mondiaal klimaat akkoord waarschijnlijk hun economische groei in de weg zal staan. En wanneer beiden landen de CO 2 akkoord zullen gaan met een dergelijk broeikas akkoord dan zullen er quota aan hen worden opgelegd qua broeikasgas emissie, wanneer deze overschreden worden dan zal het gevolg hiervan zijn dat er fikse boetes aan hen worden opgelegd. Deze twee reden zijn nou niet bepaald erg aantrekkelijk voor de twee landen. Echter aan de andere kant, als deze twee landen blijven uitstoten zoals zij nu bezig zijn dan ziet de toekomst er voor ons als de mens slecht uit. China en de Verenigde Staten zijn natuurlijk niet gebaat bij een steeds warmer klimaat met alle gevolgen van dien die daarbij om de hoek komen kijken. In de bijlage vindt u een URL (bijlage 2) voor een interactieve wereldkaart waarop te zien is welke gevolgen er op wereldschaal zijn als de temperatuur met 4 o C stijgt. U kunt verschillende onderdelen selecteren, zoals het stijgen van de zeespiegel of verwoestijning, en dan op de kaart zien waar deze gevolgen plaats zullen vinden. Met deze kaart is ook duidelijk te zien dat voor de VS de gevolgen van een dergelijke temperatuurstijging vooral liggen bij: Vergrootte kans op bosbranden, verminderde vruchtbaarheid van het land (tot 40%), extremere temperaturen en de daarbij horende toenemende kracht en aantallen orkanen. Om zulk soort gevolgen te voorkomen moet de VS ook meewerken aan het klimaatbeleid, want als een van de grootst uitstoters van broeikasgassen kan de VS een groot verschil maken op wereldschaal. Hier heeft dan niet alleen de VS baat bij, maar heel de wereld. 6

7 Deelvraag 4: China en de Verenigde staten hebben beiden voldoende mogelijkheden als het gaat om valuta om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Dit jaar heeft Chinese economie die van de Amerikanen ingehaald, wat dit wil zeggen is dat de Chinezen wel degelijk beschikken over de harde valuta die kan worden in gezet om broeikasgas emissie terug te dringen. Echter China zal waarschijnlijk niet beschikken over een sector die gespecialiseerd is in het fabriceren van producten die broeikasgas emissie tegen gaan, deze zullen ze naar alle waarschijnlijkheid dan ook moeten importeren of zelf een sector opzetten die de Chinese economie zelf gaat voorzien van de broeikasgas emissie reducerende producten. Er moet wel worden gezegd dat China geen overvloedige gas en/of olie voorraden tot zijn beschikking heeft, in tegenstelling tot de Verenigde Staten. Als China haar gehele energie sector zou hervormen van kolencentrales naar gas en of olie centrales zal dit niet alleen veel tijd kosten maar ook zeer veel geld. China zou tevens gas en olie dus moeten inkopen, dit brengt weer met zich mee dat men afhankelijk wordt van andere landen die leverancier zijn van deze twee brandstoffen. In een notendop China heeft de middelen om zijn energie sector te hervormen echter het zou wel ten kosten gaan van de groei van de economie. Dit staat de leiders van China niet aan en daarom blijft men daar gebruik maken van de goedkope en in overvloedige brandstof die in China aanwezig is namelijk steenkool. 7

8 Hoofdvraag: Beide landen moeten klimaat beperkende maatregelen nemen. De uitstoot van broeikasgassen waarvoor deze twee landen voor verantwoordelijk zijn gewoonweg te groot om te overzien. Tevens is het nu wel tijd voor China om zich niet meer vast te klampen aan het argument dat zij een ontwikkelingsland zijn, zij hebben immers de Verenigde Staten dit jaar ingehaald qua grote van economie. Het is dus tijd dat de nummers een en twee van deze planeet wanneer het gaat om de uitstoot van het broeikasgas CO 2, wat hoofdverantwoordelijk is voor het opwarmen van de aarde, serieuze maatregelen gaan treffen betreffende uitstoot beperkende maatregelen. Als dit niet gebeurd zitten wij hier in Nederland straks niet alleen met Den Bosch aan zee, maar verspelen wij de kans om de wereld nog enigszins bewoonbaar te houden voor de komende generaties. Het is dus zeer noodzakelijk dat beiden landen een broeikasgas emissie akkoord ondertekenen en met hen alle groot uitstoters van deze planeet. Wanneer wij niet gezamenlijk snel een oplossing vinden voor het veranderende klimaat kunnen de gevolgen catastrofaal zijn voor sommige gebieden. Er moeten duidelijke afspraken komen over wanneer een land te veel uitstoot en hoe men de boetes gaat opleggen. Verder is het verstandig om ook de ontwikkelingslanden een dergelijk akkoord te laten ondertekenen, zodat andere landen niet kunnen klagen dat er uitzonderingen zijn, maar dan wel met aangepaste regelgeving of subsidies zodat het akkoord de ontwikkeling van deze landen niet in de weg zal staan. We kunnen dus concluderen dat de hypothese aanneembaar is, en dat er een concrete regeling moet worden getroffen omtrent het beperken van de uitstoot van broeikasgassen, als we de aarde willen behouden zoals hij is. 8

9 Reflectie: Reflectie Rik: De samenwerking tussen Lisa en mij ging goed net zoals de vorige keer. Echter beiden van ons zaten een beetje in de knel met de tijd die wij aan het werkstuk konden besteden. Lisa had haar ISLI reis en ik was in diezelfde week ziek enkele dagen, doordat ik ziek was had ik enkele proefwerken gemist die ik deze week moest inhalen. Het was al met al dus een hectische week voor mij. Verder zoals ik al hierboven vermeld ging de samenwerking goed in hoeverre we beiden tijd hadden om er gezamenlijk aan te werken. Verder ga ik in het vervolg wel meer tijd reserveren voor de CaseQuest omdat ik liever niet meer zo gehaast wil werken. Reflectie Lisa: Ik vond het nogal een lastige zaak om bij deze CaseQuest relevante afbeeldingen en illustraties te vinden die direct in de tekst gestopt konden worden. Daarom vind ik de lay-out er nogal karig uit zien, maar hier is helaas weinig aan te doen. Verder had ik vanwege de ISLI deze week veel in te halen, en daardoor had ik weinig tijd om daadwerkelijk met Rik samen te komen en er ook echt samen aan te werken. Een deel is dus via de mail gecommuniceerd. Ondanks dit ongemak verliep de samenwerking prettig en ben ik ondanks de kale lay-out tevreden met het resultaat. 9

10 Bronnen: Voorbeelden uit de inleiding: URL interactieve kaart deelvraag 3: v.uk/content/en/embeds/flash/4-degrees-large-map-final Groote koolstof uitstoot per land bron: Bron bijlage deelvraag 2:

11 Bijlagen. Bijlage 1: Bijlage 2: v.uk/content/en/embeds/flash/4-degrees-large-map-final 11

Bedreigingen. Broeikaseffect

Bedreigingen. Broeikaseffect Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd

Nadere informatie

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces H 2 et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces Bij het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaren geleden, was er geen atmosfeer. Enkele miljoenen jaren waren nodig voor de

Nadere informatie

Vragen voor burgers die deelnemen aan WWViews

Vragen voor burgers die deelnemen aan WWViews Vragen voor burgers die deelnemen aan WWViews WWViews C/o The Danish Board of Technology Antonigade 4 DK-1106 Copenhagen K Denemarken Tel +45 3332 0503 Fax +45 3391 0509 wwviews@wwviews.org www.wwviews.org

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 1953 woorden 1 april keer beoordeeld. Hoofdvraag: Wat zijn de gevolgen van het versterkte broeikaseffect?

6,1. Werkstuk door een scholier 1953 woorden 1 april keer beoordeeld. Hoofdvraag: Wat zijn de gevolgen van het versterkte broeikaseffect? Werkstuk door een scholier 1953 woorden 1 april 2004 6,1 365 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdvraag: Wat zijn de gevolgen van het versterkte broeikaseffect? Deelvragen: 1. Hoe werkt het broeikaseffect?

Nadere informatie

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs 28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect

Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk door een scholier 1310 woorden 20 juni 2006 6,2 45 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het Broeikaseffect Inhoudsopgave Inleiding 1.0 Wat is het broeikaseffect?

Nadere informatie

Werkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015

Werkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015 Werkblad 3 Wetenschap versus politiek De tijd loopt! Jean-Pascal van Ypersele, klimatoloog aan de UCL en ondervoorzitter van het Klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties zegt: We moeten volledig stoppen

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2006-I

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2006-I Actieve aarde Opgave 6 Platentektoniek nu en in de toekomst bron 11 Plaatbewegingen langs de westkust van Noord-Amerika Huidige situatie A Juan de Fuca B Noord- Amerikaanse San Andreas breuk Pacifische

Nadere informatie

Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar

Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar 1 van 5 7-12-2018 06:32 volkskrant.nl Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen 6-8 minuten IJsklif in West-Groenland. Beeld Credit: Sarah Das / Woods Hole Oceanographic Institution De stijging

Nadere informatie

Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering

Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering Zonne-energie 2012: prijs 21 ct per kwh; 2020 prijs 12 ct kwh Groen rijden; energiehuizen, biologisch voedsel Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Stichting Stimular www.stimular.nl 010 238

Nadere informatie

Vooraleer de leerlingen de teksten lezen, worden de belangrijkste tekststructuren overlopen (LB 265).

Vooraleer de leerlingen de teksten lezen, worden de belangrijkste tekststructuren overlopen (LB 265). 5.2.1 Lezen In het leerboek krijgen de leerlingen uiteenlopende teksten te lezen. Op die manier worden de verschillende tekstsoorten en tekststructuren nogmaals besproken. Het gaat om een herhaling van

Nadere informatie

DE TOEKOMST VAN DE AARDE

DE TOEKOMST VAN DE AARDE 10 DE TOEKOMST VAN DE AARDE Het broeikaseffect Je zult in het nieuws misschien al horen spreken hebben over het broeikaseffect. Heb je er nog nooit van gehoord? Geen nood, in deze edukit leggen we op een

Nadere informatie

5 jaar Kyoto. Wat of wie is KYOTO? Verandert ons klimaat? Auteur: Lieve Hoet

5 jaar Kyoto. Wat of wie is KYOTO? Verandert ons klimaat? Auteur: Lieve Hoet Auteur: Lieve Hoet Wat of wie is KYOTO? Kyoto is een stad in Japan. In 1997 werd daar een belangrijke milieutop gehouden. De leiders van 181 landen tekenden toen het 'Verdrag van Kyoto'. Daarin staat dat

Nadere informatie

Eindexamen maatsschappijwetemschappen vwo I

Eindexamen maatsschappijwetemschappen vwo I Opgave 2 Klimaatconferentie in Kopenhagen Inleiding Van 7 tot 18 december 2009 werd een internationale klimaatconferentie (klimaattop) gehouden in Kopenhagen. Op deze conferentie van de Verenigde Naties

Nadere informatie

klimaatverandering en voedsel

klimaatverandering en voedsel klimaatverandering en voedsel Parijs; wat is er afgesproken en gaat het lukken? Wat betekent dit voor landbouw en voeding? Energie transitie als voorbeeld voor producent en consument Duurzaamheid als paradigma.

Nadere informatie

20 juni Onderzoek: Klimaat en formatie

20 juni Onderzoek: Klimaat en formatie 20 juni 2017 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 55.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen

Nadere informatie

WASA KOMT OP VOOR DE PLANEET

WASA KOMT OP VOOR DE PLANEET WASA KOMT OP VOOR DE PLANEET WASA BELOOFT: ONS MERK COMPENSEERT CO 2 VOOR 100% 1 We zijn van mening dat opkomen voor de planeet, door onze ecologische voetafdruk te verkleinen en CO 2 te compenseren, de

Nadere informatie

Les bij klimaatverandering:

Les bij klimaatverandering: Les bij klimaatverandering: Lesdoelen: De leerlingen zijn aan het einde van de les meer te weet gekomen over het gevolg van de opwarming van de aarde. De leerlingen kunnen zich verplaatsen in kinderen

Nadere informatie

CO2-prestatieladder. Sebastiaan van der Haar 088 3485 426 sebastiaan.vanderhaar@dhv.com

CO2-prestatieladder. Sebastiaan van der Haar 088 3485 426 sebastiaan.vanderhaar@dhv.com CO2-prestatieladder Sebastiaan van der Haar 088 3485 426 sebastiaan.vanderhaar@dhv.com DHV, en wie ben ik? - Advies en ingenieursbureau (internationaal, straks Royal Haskoning DHV) - Hoofdkantoor Amersfoort

Nadere informatie

Rapport. Klimaatvoetafdruk 2010 van Van Vessem & Le Patichou. (openbare versie)

Rapport. Klimaatvoetafdruk 2010 van Van Vessem & Le Patichou. (openbare versie) Rapport Klimaatvoetafdruk 21 van Van Vessem & Le Patichou (openbare versie) Auteur: drs. Han van Kleef Datum: 4 april 211 Document: 2724RAPP1144 Rapport Klimaatvoetafdruk 21 Van Vessem & Le Patichou 1.

Nadere informatie

BANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad

BANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad Opdracht 1 In het filmpje ging het over klimaatverandering. Bedenk samen drie voordelen en drie nadelen van klimaatverandering. Schrijf op: Voordelen 1. bijvoorbeeld warmere zomers in Nederland 2. bijvoorbeeld

Nadere informatie

Opwarming van de aarde hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52494

Opwarming van de aarde hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52494 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52494 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Onze koning zou op Prinsjesdag een klimaatbegroting moeten voorlezen

Onze koning zou op Prinsjesdag een klimaatbegroting moeten voorlezen 1 van 6 09-08-17 07:21 nieuws.achmea.nl Onze koning zou op Prinsjesdag een klimaatbegroting moeten voorlezen 7-9 minuten Leo Meyer is met pensioen, maar ook weer niet. Hij werkte jarenlang in de energiesector

Nadere informatie

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem

Nadere informatie

Factsheet klimaatverandering

Factsheet klimaatverandering Factsheet klimaatverandering 1. Klimaatverandering - wereldwijd De aarde is sinds het eind van de negentiende eeuw opgewarmd met gemiddeld 0,9 graden (PBL, KNMI). Oorzaken van klimaatverandering - Het

Nadere informatie

O R D E O P Z AKE N. Een rechtvaardiging voor meer maatregelen op het gebied van energie-efficiëntie in woongebouwen S T L L E N

O R D E O P Z AKE N. Een rechtvaardiging voor meer maatregelen op het gebied van energie-efficiëntie in woongebouwen S T L L E N O R D E O P Z AKE N Een rechtvaardiging voor meer maatregelen op het gebied van energie-efficiëntie in woongebouwen S T L L E N E DE VERONTRUSTENDE WAARHEID De mondiale uitdaging Het is verontrustend maar

Nadere informatie

betreffende het vastleggen van ambitieuze onderhandelingsdoelstellingen voor de Vlaamse Regering op de Klimaatconferentie in Kopenhagen

betreffende het vastleggen van ambitieuze onderhandelingsdoelstellingen voor de Vlaamse Regering op de Klimaatconferentie in Kopenhagen stuk ingediend op 230 (2009-2010) Nr. 1 10 november 2009 (2009-2010) Voorstel van resolutie van de heren Hermes Sanctorum, Filip Watteeuw en Dirk Peeters betreffende het vastleggen van ambitieuze onderhandelingsdoelstellingen

Nadere informatie

Achtergrondinformatie toelichtingen bij ppt1

Achtergrondinformatie toelichtingen bij ppt1 Achtergrondinformatie toelichtingen bij ppt1 Dia 1 Klimaatverandering Onomstotelijk wetenschappelijk bewijs Deze presentatie geeft een inleiding op het thema klimaatverandering en een (kort) overzicht

Nadere informatie

Verandert het klimaat? Klimaatconferentie in Den Haag, 13-24 november 2000

Verandert het klimaat? Klimaatconferentie in Den Haag, 13-24 november 2000 Editie 10 November 2000 Leerkrachten: didactische aanwijzingen vindt u op pagina 4 van de handleiding. De leerlingenpagina s zijn kopieerbaar voor gebruik in de klas Klimaatconferentie in Den Haag, 13-24

Nadere informatie

Opwarming aarde niet de schuld van het vee

Opwarming aarde niet de schuld van het vee focus juni 219 Opwarming aarde niet de schuld van het vee Europese landbouwhuisdieren hebben vrijwel geen aandeel in de opwarming van de aarde. Dat blijkt uit data van het Amerikaanse Carbon Dioxide Information

Nadere informatie

2016-04-15 H2ECOb/Blm HOE KAN DE ENERGIETRANSITIE WORDEN GEREALISEERD? Probleemstelling

2016-04-15 H2ECOb/Blm HOE KAN DE ENERGIETRANSITIE WORDEN GEREALISEERD? Probleemstelling HOE KAN DE ENERGIETRANSITIE WORDEN GEREALISEERD? Probleemstelling Op de internationale milieuconferentie in december 2015 in Parijs is door de deelnemende landen afgesproken, dat de uitstoot van broeikasgassen

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/46858

Nadere informatie

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten?

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en

Nadere informatie

Klimaatafspraken van Parijs betekenis voor de Nederlandse akkerbouw

Klimaatafspraken van Parijs betekenis voor de Nederlandse akkerbouw Klimaatafspraken van Parijs betekenis voor de Nederlandse akkerbouw NAV Jaarcongres Swifterbant 17 februari 2016 Inleiding door prof. Pier Vellinga Waddenacademie en Urgenda voorheen Wageningen UR, Vrije

Nadere informatie

Wat is energie? Als een lichaam arbeid kan leveren bezit het energie Wet van het behoud van energie:

Wat is energie? Als een lichaam arbeid kan leveren bezit het energie Wet van het behoud van energie: ENERGIE Wat is energie? Als een lichaam arbeid kan leveren bezit het energie Wet van het behoud van energie: energie kan noch ontstaan, noch verdwijnen (kan enkel omgevormd worden!) Energie en arbeid:

Nadere informatie

Klimaatverandering in internationaal perspectief

Klimaatverandering in internationaal perspectief Klimaatverandering in internationaal perspectief Gaan onze buurlanden uit van dezelfde verandering? Janette Bessembinder Stelling 1 Als de warme golfstroom tot stilstand komt, wordt het in Nederland minstens

Nadere informatie

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

Klimaatverandering en internationaal beleid: de weg van Kyoto naar Kopenhagen.

Klimaatverandering en internationaal beleid: de weg van Kyoto naar Kopenhagen. Open klimaatlezingen 2009 Klimaatverandering en internationaal beleid: de weg van Kyoto naar Kopenhagen. Hans Bruyninckx De eerste stappen in internationaal klimaatbeleid 1979: 1ste World Climate Conference

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Juni 2016

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Juni 2016 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Juni 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie Klimaatverandering Mondiaal en in Nederland J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in Europa

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2015

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2015 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

klimaatcasino Stellingenspel

klimaatcasino Stellingenspel Stelling 1 Dat een klein land als België z n CO 2 -uitstoot terugdringt, helpt niks. De grote landen moeten het doen. Stelling 2 Acties rond de opwarming van het klimaat zijn niet meer nodig omdat iedereen

Nadere informatie

Papyrus CarbonNeutral gecertificeerd bedrijf

Papyrus CarbonNeutral gecertificeerd bedrijf Papyrus CarbonNeutral gecertificeerd bedrijf Inleiding Onze missie bij Papyrus bestaat erin om naar u te luisteren, uw wensen te begrijpen, te kunnen inspelen op uw behoeften en zo uw leven gemakkelijker

Nadere informatie

Tariefontwikkeling Energie 08 2015

Tariefontwikkeling Energie 08 2015 In dit bericht geeft Ploos Energieverlening (Ploos) haar visie op verschenen nieuwsberichten aangaande ontwikkelingen energietarieven van de afgelopen maand. Het betreft de analyses van verschillende partijen

Nadere informatie

Erdi Holding B.V. Voortgangsrapportage 2017

Erdi Holding B.V. Voortgangsrapportage 2017 01-01-017 t/m 31-1-017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 017 3. Historische vergelijking 4. Relatieve uitstoot 5. Directe en indirecte emissies 6. Klimaatcompensatie

Nadere informatie

Reductieplan Overige Broeikasgassen.

Reductieplan Overige Broeikasgassen. Reductieplan Overige Broeikasgassen (ROB) www.robklimaat.nl Kansen en bedreigingen in de electriciteitssector Erik ter Avest 29 juni 2006 1 Wat is het ROB? Andere vragen? Discussie Enkele begrippen wat

Nadere informatie

De estafette: Klimaatverandering

De estafette: Klimaatverandering De estafette: Klimaatverandering door Sander Voerman WP nr. 4/2011 Afgelopen jaar is in Nederland de aandacht voor het probleem van de klimaatverandering volstrekt verstomd. Internationaal vormt ons land

Nadere informatie

Klimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers

Klimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers Klimaatverandering, kansen voor agrarische ondernemers Nationale Najaarsconferentie POP 3 Workshop Klimaatverandering en Landbouw Utrecht, 17 Nov. 2016 door Pier Vellinga Wetenschappelijk directeur Kennis

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Klimaatverandering

Werkstuk Aardrijkskunde Klimaatverandering Werkstuk Aardrijkskunde Klimaatverandering Werkstuk door een scholier 2433 woorden 25 april 2004 6,5 277 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde 1. Veranderend klimaat De afgelopen jaren is het klimaat vaak

Nadere informatie

Maatregelen VS vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Maatregelen VS vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/82692 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect.

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect. LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Informatieblad Begrippen Biobrandstof Brandstof die gemaakt wordt van biomassa. Als planten groeien, nemen ze CO 2 uit de lucht op. Bij verbranding van de biobrandstof komt

Nadere informatie

CO2 Reductie. Samen beter voor buiten

CO2 Reductie. Samen beter voor buiten CO2 Reductie Samen beter voor buiten CO2 Reductie Door middel van deze presentatie willen wij u informeren over ons energiebeleid. Daarnaast willen wij u oproepen om ook binnen uw bedrijf een actief beleid

Nadere informatie

Emissie broeikasgassen in Europa,

Emissie broeikasgassen in Europa, Indicator 11 januari 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2009 nam de Europese uitstoot

Nadere informatie

Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285

Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285 Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285 Inhoudsopgave 1 De bekendheid met en het belang van het klimaat- en energieakkoord 5 2 Drijfveren

Nadere informatie

Emissies, emissierechten, hernieuwbare bronnen en vermeden emissies

Emissies, emissierechten, hernieuwbare bronnen en vermeden emissies Emissies, emissierechten, hernieuwbare bronnen en vermeden emissies Door Harry Kloosterman en Joop Boesjes (Stichting E.I.C.) Deel 1 (Basis informatie) Emissies: Nederland heeft als lidstaat van de Europese

Nadere informatie

AKB Grootverbruik B.V. Voortgangsrapportage 2017

AKB Grootverbruik B.V. Voortgangsrapportage 2017 Voortgangsrapportage 017 01-01-017 t/m 31-1-017 Voortgangsrapportage 017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 017 3. Historische vergelijking 4. Relatieve uitstoot

Nadere informatie

5,9. Werkstuk door een scholier 2016 woorden 21 mei keer beoordeeld. Scheikunde. Broeikaseffect. Inhoudsopgave:

5,9. Werkstuk door een scholier 2016 woorden 21 mei keer beoordeeld. Scheikunde. Broeikaseffect. Inhoudsopgave: Werkstuk door een scholier 2016 woorden 21 mei 2007 5,9 37 keer beoordeeld Vak Scheikunde Broeikaseffect. Inhoudsopgave: Deelvragen: - Wat is de oorzaak van het broeikaseffect? - Wat zijn de gevolgen van

Nadere informatie

De waarde van het BBP Onderzoek naar de consumptie van energie

De waarde van het BBP Onderzoek naar de consumptie van energie De waarde van het BBP Onderzoek naar de consumptie van energie Geschreven door: Lesley Huang en Pepijn Veldhuizen Vakken: Economie School en klas: Scholengemeenschap Were Di, vwo 6 Begeleider: De heer

Nadere informatie

VERANDEREN VAN KLIMAAT?

VERANDEREN VAN KLIMAAT? VERANDEREN VAN KLIMAAT? Tropisch klimaat, gematigd klimaat, klimaatopwarming, klimaatfactoren...misschien heb je al gehoord van deze uitdrukkingen. Maar weet je wat ze echt betekenen? Nova, wat bedoelen

Nadere informatie

29 januari 2019 Auteur: Rozemarijn Lubbe HET KLIMAATAKKOORD

29 januari 2019 Auteur: Rozemarijn Lubbe HET KLIMAATAKKOORD 29 januari 2019 Auteur: Rozemarijn Lubbe HET KLIMAATAKKOORD Samenvatting Samenvatting Steun voor klimaatdoelen brokkelt af Klimaat is kiezers kabinetsval waard, kinderpardon niet De steun voor de doelen

Nadere informatie

Redenen tot zorg Het VN Klimaatpanel benoemt een aantal belangrijke redenen tot zorg die de leefbaarheid van de aarde bedreigen:

Redenen tot zorg Het VN Klimaatpanel benoemt een aantal belangrijke redenen tot zorg die de leefbaarheid van de aarde bedreigen: De dagvaarding van de klimaatzaak tegen Shell samengevat Op 5 april 2019 ontving Shell een dagvaarding, omdat het medeverantwoordelijk is voor gevaarlijke klimaatverandering. Milieudefensie, 17.379 mede-eisers

Nadere informatie

BROEIKASEFFECT HET BROEIKASEFFECT: FEIT OF FICTIE? Lees de teksten en beantwoord de daarop volgende vragen.

BROEIKASEFFECT HET BROEIKASEFFECT: FEIT OF FICTIE? Lees de teksten en beantwoord de daarop volgende vragen. BROEIKASEFFECT Lees de teksten en beantwoord de daarop volgende vragen. HET BROEIKASEFFECT: FEIT OF FICTIE? Levende wezens hebben energie nodig om te overleven. De energie die het leven op aarde in stand

Nadere informatie

Voorontwerp voor een Klimaatwet. Memorie van toelichting

Voorontwerp voor een Klimaatwet. Memorie van toelichting Voorontwerp voor een Klimaatwet Memorie van toelichting Inleiding Deze Klimaatwet moet voor Nederland verankeren welke taakstellingen voor CO2-reductie, energiebesparing en de toename van het aandeel duurzame

Nadere informatie

Extra verhaal bij de uitzending 'Klimaatchaos': gevolgen van klimaatprobleem gaan ook Nederland raken

Extra verhaal bij de uitzending 'Klimaatchaos': gevolgen van klimaatprobleem gaan ook Nederland raken Weerman Gerrit Hiemstra Extra verhaal bij de uitzending 'Klimaatchaos': gevolgen van klimaatprobleem gaan ook Nederland raken Extra verhaal bij de uitzending 'Klimaatchaos': gevolgen van klimaatprobleem

Nadere informatie

Vijf redenen om vandaag te starten met CO 2

Vijf redenen om vandaag te starten met CO 2 Vijf redenen om vandaag te starten met -neutraal ondernemen Inleiding Zijn u of uw directie nog niet overtuigd van de noodzaak om vandaag te starten met -neutraal ondernemen? In dit hoofdstuk noemen we

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2018 2019 34 534 Voorstel van wet van de leden Klaver, Asscher, Beckerman, Jetten, Dik-Faber, Yesilgöz-Zegerius, Agnes Mulder en Geleijnse houdende een kader

Nadere informatie

VOORSTEL VAN WET. Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje- Nassau, enz. enz. enz.

VOORSTEL VAN WET. Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje- Nassau, enz. enz. enz. 34 534 Voorstel van wet van de leden Klaver en Samsom houdende een kader voor het ontwikkelen van beleid gericht op onomkeerbaar en stapsgewijs terugdringen van de Nederlandse emissies van broeikasgassen

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Emissie inventaris 2018

Emissie inventaris 2018 Emissie inventaris 2018 Versie 2018.1 Datum: 11-01-2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Bedrijfsvoering 4 2.1 Bedrijfssamenvatting 4 2.3 Verantwoordelijkheid 4 3. Scope 5 4. Energiestromen 6 4.1 Energiestromen

Nadere informatie

Transitie naar een. CO -neutrale toekomst

Transitie naar een. CO -neutrale toekomst Transitie naar een CO -neutrale toekomst 2 CO 2 reductie van bron tot gebruiker Steeds méér duurzame energie, maar niet minder CO 2 -uitstoot KLIMAATVERDRAG VAN PARIJS In het verdrag van Parijs werd afgesproken

Nadere informatie

Duurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018

Duurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018 Duurzaamheid Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018 Duurzaamheid Duurzaamheid Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige

Nadere informatie

Wordt de klimaatsverandering veroorzaakt door de mens, of is het een natuurlijk proces?

Wordt de klimaatsverandering veroorzaakt door de mens, of is het een natuurlijk proces? Werkstuk door een scholier 1718 woorden 9 februari 2009 5,3 20 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding. De aarde warmt op. Daarover gaat deze praktische eindopdracht van ANW. Dit verslag gaat over klimaatverandering.

Nadere informatie

5 jaar Kyoto. Lang geduurd! Wat is het klimaat? Auteur: Stijn Dekelver. voorbije jaren veel warmer op onze. aarde. Je leest verder in dit krantje hoe

5 jaar Kyoto. Lang geduurd! Wat is het klimaat? Auteur: Stijn Dekelver. voorbije jaren veel warmer op onze. aarde. Je leest verder in dit krantje hoe Auteur: Stijn Dekelver In dit krantje vieren we een verjaardag! Hiep, hiep, hiep hoera voor het Kyotoverdrag. Dit verdrag gaat over het klimaat. Dat viert op 16 februari 2010 zijn vijfde verjaardag. Wat

Nadere informatie

Deelvraag 1: Wat zijn de oorzaken van klimaatverandering en wat houdt klimaatverandering in?

Deelvraag 1: Wat zijn de oorzaken van klimaatverandering en wat houdt klimaatverandering in? Profielwerkstuk door een scholier 2470 woorden 27 maart 2008 6,1 24 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Deelvraag 1: Wat zijn de oorzaken van klimaatverandering en wat houdt klimaatverandering in? Klimaatverandering

Nadere informatie

AR-VE NIEUWSBRIEF. AR-VE Architectuur & veiligheid Abdijlaan 62-3111 wezemaal 016/ 58.51.95.

AR-VE NIEUWSBRIEF. AR-VE Architectuur & veiligheid Abdijlaan 62-3111 wezemaal  016/ 58.51.95. Jaargang 2005 nummer 1 AR-VE NIEUWSBRIEF AR-VE Architectuur & veiligheid Abdijlaan 62-3111 wezemaal www.arve.be info@arve.be 016/ 58.51.95. November 2005 - energieprestaties Waarom een nieuwsbrief van

Nadere informatie

De Energiezuinige Wijk - De opdracht

De Energiezuinige Wijk - De opdracht De Energiezuinige Wijk De Energiezuinige Wijk De opdracht In deze opdracht ga je van alles leren over energie en energiegebruik in de wijk. Je gaat nadenken over hoe jouw wijk of een wijk er uit kan zien

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 6t/m 14

Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 6t/m 14 Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 6t/m 14 Samenvatting door een scholier 1712 woorden 1 november 2008 7,2 27 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Begrippenlijst Ak Interglaciaal

Nadere informatie

MAATSCHAPPIJ ONDERSCHAT ERNST EN TAAIHEID KLIMAATPROBLEEM

MAATSCHAPPIJ ONDERSCHAT ERNST EN TAAIHEID KLIMAATPROBLEEM MAATSCHAPPIJ ONDERSCHAT ERNST EN TAAIHEID KLIMAATPROBLEEM De maatschappelijke discussie over klimaatverandering wordt onvoldoende scherp gevoerd. Er wordt nauwelijks nagedacht over de ernst van de problematiek

Nadere informatie

het verdriet van kopenhagen

het verdriet van kopenhagen het verdriet van kopenhagen Willem Vermeend Het verdriet van Kopenhagen Op weg naar een ander klimaatbeleid Lebowski, Amsterdam 2010 Eerste druk, januari 2010 Tweede druk, februari 2010 Willem Vermeend,

Nadere informatie

Geologische tijdschaal. AK 4vwo vrijdag 31 oktober. 11 Het klimaat door de tijd. inhoud

Geologische tijdschaal. AK 4vwo vrijdag 31 oktober. 11 Het klimaat door de tijd. inhoud Hoofdstuk 1 Extern systeem en klimaatzones Paragraaf 11 t/m 14 inhoud Het klimaat door de tijd (par. 11) Het klimaat nu (par. 12) Het klimaat in de toekomst (par. 13) Klimaatbeleid (par. 14) AK 4vwo vrijdag

Nadere informatie

reating ENERGY PROGRESS

reating ENERGY PROGRESS reating ENERGY PROGRESS 2012 ENERGIE EN MILIEU: Opwarming van de aarde: Drastische vermindering CO 2 -uitstoot Energie: De energiekosten fluctueren sterk en zullen alleen maar stijgen Behoud van het milieu

Nadere informatie

Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION

Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION Overzicht 1. Klimaat en energie: waar zijn we? 2. Waarom een nieuw raamwerk voor 2030? 3. Belangrijkste elementen 2030

Nadere informatie

6,4. Werkstuk door een scholier 2086 woorden 22 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde

6,4. Werkstuk door een scholier 2086 woorden 22 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde Werkstuk door een scholier 2086 woorden 22 juni 2011 6,4 37 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave Voorpagina Blz.1 Inhoud Blz.2 Inleiding Blz.3 Klimaatverandering Blz.4 Zeespiegelstijging Blz.5

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 34 534 Voorstel van wet van de leden Klaver, Kuiken, Roemer, Van Veldhoven en Dik-Faber houdende een kader voor het ontwikkelen van beleid gericht

Nadere informatie

'Wat we ook voor een maatregelen nemen, het proces van de opwarming van de aarde kunnen we niet omkeren'

'Wat we ook voor een maatregelen nemen, het proces van de opwarming van de aarde kunnen we niet omkeren' EenVandaag Opiniepanel enquête Klimaattop Kopenhagen 20.000 respondenten december 2009 Ik maak me grote zorgen over de verandering van het klimaat Helemaal mee eens 15,5% Mee eens 35,6% Neutraal 26,1%

Nadere informatie

Wat wordt de energiestrategie van de gemeente?

Wat wordt de energiestrategie van de gemeente? Wat wordt de energiestrategie van de gemeente? Programma raadsrotonde 17 mei 2010 Opening avond door rotondevoorzitter. Inleiding; (door Conny Huijskes; 10 minuten) - Uitleg opzet avond /in het begin toelichten

Nadere informatie

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen

Nadere informatie

SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort

SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort Klimaat & Klimaatverandering Gevolgen klimaatverandering Opwarming van de Aarde Broeikaseffect Klimaatmodellen An Inconvenient Truth VN - Akkoord van Parijs Nederlands

Nadere informatie

Klimaat(les)marathon. Leren voor en over het klimaat

Klimaat(les)marathon. Leren voor en over het klimaat Klimaat(les)marathon Leren voor en over het klimaat DE ESSENTIE VAN KLIMAATVERANDERING CRASHCURSUS KLIMAATWETENSCHAP Prof. Dr. Wim Thiery INHOUD WAAROVER ZAL IK HET HEBBEN? - Wat is het klimaat? - Wat

Nadere informatie

IPCC voorspelt klimaatverandering en verdere zeespiegelstijging. Hoe erg is dat? November 15, 2009 2. Het hangt er vanaf hoe het verder gaat

IPCC voorspelt klimaatverandering en verdere zeespiegelstijging. Hoe erg is dat? November 15, 2009 2. Het hangt er vanaf hoe het verder gaat Agri Business club Westland, 19 november 2009 IPCC voorspelt klimaatverandering en verdere zeespiegelstijging. Hoe erg is dat? November 15, 2009 2 Het hangt er vanaf hoe het verder gaat November 15, 2009

Nadere informatie

HANDBOEK VOOR RAADSLEDEN. 1e druk, maart 2010

HANDBOEK VOOR RAADSLEDEN. 1e druk, maart 2010 HANDBOEK VOOR RAADSLEDEN 1e druk, maart 2010 2 VOORWOORD Aan het hoofd van de gemeente Helmer Koetje, burgemeester gemeente Hoogeveen (fotografie: Gerrit Boer) Aan het hoofd van een gemeente staat de gemeenteraad.

Nadere informatie

Partij voor de Dieren Gouda Tav Corina Kerkmans

Partij voor de Dieren Gouda Tav Corina Kerkmans Partij voor de Dieren Gouda Tav Corina Kerkmans directie/afdeling RO/afdeling RBA contactpersoon E. ten Cate telefoon 0182-588976 uw kenmerk onderwerp reactie op uw vragen over klimaatdoelstellingen Gouda

Nadere informatie

Les Ons gas raakt op

Les Ons gas raakt op LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Ons gas raakt op Werkblad Les Ons gas raakt op Werkblad Aardgas bij Slochteren In 1959 deed de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) in opdracht van de regering een proefboring

Nadere informatie

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011 Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen

Nadere informatie

-voetafdruk van een organisatie is de stempel die zij achterlaat op de aarde als gevolg van het verbranden van fossiele brandstoffen.

-voetafdruk van een organisatie is de stempel die zij achterlaat op de aarde als gevolg van het verbranden van fossiele brandstoffen. Voorwoord Opgeteld zijn olie, steenkool en aardgas verantwoordelijk voor een aandeel van 86,4% in de wereldwijde energieopwekking. 1 Alhoewel deze brandstoffen op dit moment de belangrijkste bron van energie

Nadere informatie

Klimaatverandering, de afspraken van Parijs wat betekent dat, wereldwijd en voor de hoge zandgronden?

Klimaatverandering, de afspraken van Parijs wat betekent dat, wereldwijd en voor de hoge zandgronden? Klimaatverandering, de afspraken van Parijs wat betekent dat, wereldwijd en voor de hoge zandgronden? Waterbeheer in tijden van klimaatverandering Deltaprogramma Hogezandgronden, regio oost door Pier Vellinga

Nadere informatie

Les Energie besparen LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad

Les Energie besparen LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Energie besparen Werkblad Les Energie besparen Werkblad Stel je voor dat fossiele brandstoffen morgen bijna op zouden zijn. De huizen zouden koud blijven. Er zou geen energie

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Maart 2016

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Maart 2016 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Maart 2016 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de leraar ter beschikking in dit document.

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de leraar ter beschikking in dit document. versie 10-12-18 Beste leerkracht, De film Morgenland gaat vergezeld van een bijbehorende verwerkingsles. De tijdsduur van film en les is een tot anderhalf uur. Morgenland is geschikt voor basisschool groepen

Nadere informatie