Vijf redenen om vandaag te starten met CO 2
|
|
- Christiaan van Dijk
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vijf redenen om vandaag te starten met -neutraal ondernemen Inleiding Zijn u of uw directie nog niet overtuigd van de noodzaak om vandaag te starten met -neutraal ondernemen? In dit hoofdstuk noemen we vijf goede redenen om tot actie over te gaan. Leg de inzichten voor aan collega s, klanten en investeerders om hen te overtuigen van uw visie op een duurzame bedrijfsvoering. Informeer hen over de economische voordelen voor zowel de korte als de lange termijn en over de ecologische en sociale voordelen voor deze en toekomstige generaties. De vijf redenen die we hieronder noemen, zijn in onze ogen de belangrijkste en meest overtuigende. Dat wil niet zeggen dat er niet nóg meer redenen zijn om -neutraal te ondernemen! 1. Kostenreductie Voor iedere organisatie is het vanuit bedrijfseconomisch perspectief, zowel op korte als op lange termijn, interessant om het verbruik van fossiele brandstoffen te verminderen. Op de korte termijn leidt het minder verbruiken van energie immers tot kostenvoordelen. Wanneer bijvoorbeeld de beheerders van een wagenpark de bandenspanning zorgvuldig op peil houden, is tot 4% op de totale brandstofkosten per jaar te besparen. De banden ondervinden dan immers minder weerstand op het wegdek. Meer gebruikmaken van videoconferencing in plaats van naar buitenlandse filialen te reizen levert tot duizenden euro s per jaar kostenreductie op. Het effectiever indelen van uw productieproces leidt tot besparingen op energiekosten. Machines kunt u, wanneer een onderdeel van het proces is afgerond, uitzetten. Soms zijn niet eens extra investeringen nodig en leidt bewustwording van medewerkers al vanzelf tot energiebesparingen. Vaak vergen efficiencymaatregelen wel een investering vooraf, maar verdient u die al binnen enkele jaren 9
2 VIJF REDENEN OM VANDAAG TE STARTEN MET co 2 - NEUTRAAL ONDERNEMEN terug. Door oude tl-verlichting te vervangen door een meer energiezuinige voorziening is het mogelijk meer dan 10% op kosten voor verlichting te besparen. De terugverdientijd ligt op 1,5 jaar. 5 In hoofdstuk 3 van dit boek geven we nog tientallen voorbeelden van directe besparingen op energiekosten. Ook op de langere termijn biedt het nú reduceren van verbruik van fossiele energie bedrijfeconomische voordelen. Het geeft organisaties namelijk de zekerheid dat de koopkracht op peil blijft. De negatieve economische gevolgen door klimaatverandering zullen minder groot zijn wanneer meer bedrijven nu starten met de reductie van de uitstoot van broeikasgassen als. Zo zal vastgoed in de toekomst minder schade oplopen doordat weersomstandigheden minder extreem zijn en zal de landbouw wereldwijd productief blijven door minder verdroging en overstromingen. 2. Maatschappelijk verantwoord ondernemen Het tegengaan van klimaatverandering is voor het bedrijfsleven een top 10-onderwerp van aandacht geworden. 6 Mede op aandringen van aandeelhouders en consumenten heeft het bedrijfsleven dit onderwerp op de agenda geplaatst. Ook vanuit het duurzaam inkoopprogramma van de Nederlandse overheid worden aan leveranciers steeds meer eisen gesteld ten aanzien van -neutraal ondernemen. Zo is de -prestatieladder van de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO) in het leven geroepen. Deze ladder moet als instrument werken bij het beoordelen van de klimaatvriendelijkheid van leveranciers bij (overheid)aanbestedingen. Daarnaast draagt de (inter)nationale regelgeving bij aan strengere eisen ten aanzien van het reduceren van de uitstoot van broeikasgassen. -prestatieladder De -prestatieladder is bedoeld als instrument bij het beoordelen van de klimaatvriendelijkheid van leveranciers bij (overheid)aanbestedingen. Wanneer een organisatie hoger op de vijf treden van deze ladder klimt, kan zij een hogere fictieve korting bedingen op de prijs van haar aangeboden producten of diensten. Hoe meer een organisatie de uitstoot van eigen broeikasgassen reduceert en daar ook stakeholders bij betrekt, hoe hoger ze klimt op de ladder. Prorail is de oorspronkelijke initiator van de -prestatieladder, maar inmiddels voert de stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen ( de taak van beheren en informeren uit. 10
3 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN Diverse krachten in het maatschappelijk veld sporen aan tot -neutraal ondernemen. Klanten, investeerders, leveranciers en de overheid willen dat organisaties hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Het reduceren van de -uitstoot is daarmee voor een organisatie een steeds belangrijker instrument geworden om de eigen positie in de maatschappij te legitimeren. Het maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) van een organisatie waarborgt deze legitimatie. MVO wil zeggen dat een organisatie, in afstemming met haar stakeholders, niet alleen winst nastreeft maar ook haar verantwoordelijkheden neemt op sociaal-ethisch en ecologisch gebied. Dat betekent concreet dat ze bijvoorbeeld kijkt naar de arbeidsomstandigheden en het respect voor de mensenrechten bij buitenlandse toeleveranciers en naar de milieu- en klimaatvriendelijkheid van de eigen bedrijfsvoering. Door structureel naast de gevolgen voor winst ook de gevolgen voor de mens en de aarde bij strategische beslissingen als criteria mee te nemen legt de organisatie rekenschap af aan toekomstige generaties. Dat MVO in het algemeen leidt tot commercieel succes, blijkt uit verschillende onderzoeken. 7 t/m 13 Zo zijn consumenten bijvoorbeeld eerder bereid producten en diensten te kopen van organisaties die maatschappelijk verantwoord ondernemen. Maar er zijn meer concurrentievoordelen te noemen. MVO: verbetert de klantloyaliteit; verhoogt de koopintentie; draagt bij aan het aantrekken van goed personeel; verhoogt het moreel onder de werknemers; creëert goodwill en een goede reputatie bij stakeholders; realiseert een grotere acceptatie bij prijsverhogingen; dient als schild tegen kritiek in tijden van crisis. -neutraal ondernemen kan als MVO-activiteit een onderscheidende en toegevoegde waarde realiseren in de ogen van uw (potentiële) klant. Vooral in een markt waar producten en diensten technisch gezien veel op elkaar lijken. Het toevoegen van het thema -neutraal of klimaatneutraal aan uw organisatie of de propositie van een product of dienst kan (potentiële) afnemers ertoe brengen u extra te belonen. Belangrijk is dan wel dat ook écht integraal en intrinsiek iets aan een organisatie, product of dienst is veranderd als gevolg van de reductie van het verbruik van fossiele brandstoffen. Alleen het inkopen van bijvoorbeeld 11
4 VIJF REDENEN OM VANDAAG TE STARTEN MET co 2 - NEUTRAAL ONDERNEMEN groene stroom en je vervolgens afficheren als groene onderneming is te mager. Dit heet Greenwashing 14. Je beter voordoen dan je eigenlijk bent schaadt het imago van een organisatie in plaats van het positief te beïnvloeden. Lees meer over communicatie en -neutraal ondernemen in hoofdstuk 6 van dit boek. 3. Het klimaatprobleem Al sinds de industriële revolutie veroorzaken menselijke activiteiten de uitstoot van grote hoeveelheden extra broeikasgas. Dit komt mede doordat fossiele brandstoffen als olie, gas en steenkool worden verbrand om daarmee energie op te wekken voor huishoudens, fabrieken en vervoer. Bovendien zijn door de intensieve landbouw de emissies van de broeikasgassen methaan en lachgas de laatste decennia sterk gestegen. Alle broeikasgassen samen laten in de atmosfeer de zonnestraling wel door naar het aardoppervlak, maar houden de terugkaatsende straling tegen. Doordat deze gassen de warmte van de zonnestraling vasthouden, fungeren ze voor de aarde als een soort isolatie. De toenemende hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer houdt de warmte op aarde steeds beter vast, waardoor de gemiddelde temperatuur aan het stijgen is. Door die temperatuurstijging veranderen wereldwijd de klimaatsystemen. Het belangrijkste onderzoeksinstituut op het gebied van klimaatverandering wereldwijd is op dit moment het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Het IPCC is in 1988 opgericht door het United Nations Environmental Program (UNEP) en de World Metereological Organization (WMO). Doel van IPCC is de internationale politiek te voorzien van wetenschappelijke informatie over klimaatverandering. Bij de opstelling van de rapporten van het IPCC zijn zo n 2500 wetenschappers uit 130 landen betrokken. Een aantal belangrijke conclusies uit het vierde en tot nu laatste rapport (IPCC, 2007): Het is zeer waarschijnlijk (meer dan 90% kans) dat het grootste deel van de opwarming van de aarde in de laatste vijftig jaar toe te schrijven is aan door de mens uitgestoten broeikasgassen als kooldioxide ( ), methaan en lachgas. Regionale gevolgen van klimaatverandering worden op dit moment al waargenomen; de inschatting is dat deze gevolgen in de meeste delen van de wereld tot aanzienlijke risico s kunnen leiden, als de temperatuur verder stijgt. De gevolgen van menselijke activiteiten die broeikasgassen veroorzaken zullen nog honderden jaren merkbaar zijn, zelfs bij stabilisatie van de concentraties broeikasgassen. Op sommige plekken op aarde zal het droger of juist extreem natter worden dan vóór de opwarming van de aarde. Het KNMI voorspelt dat in de Hoorn 12
5 DE WERELDWIJDE ENERGIEVOORRAAD van Afrika het weer aanzienlijk zal verruwen door meer extreme regenval en meer extreme droogtes. Voor grote delen van zuidelijk Afrika voorspellen alle modellen een toename van droogte. 15 Ook houden wetenschappers inmiddels de volledige smelting van de Noordpool voor mogelijk. Mede daarom voorspelt het IPCC (2007) een zeespiegelstijging in de 21 e eeuw van 18 tot 59 centimeter. Verandering van klimaatsystemen tast de biodiversiteit en vruchtbaarheid van de aarde aan, zowel op het land als in de zee. Daardoor komt in de toekomst meer druk te liggen op de voedselproductie is die wel toereikend? en is er meer strijd om de vruchtbare delen van de aarde. Op dit moment verdrogen door de klimaatverandering al delen van het aardoppervlak, waardoor landbouwgebieden onvruchtbaar worden. De FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations) heeft de relaties tussen voedselzekerheid en klimaat in ontwikkelingslanden tot een van haar prioriteiten gekozen. 16 Voedselzekerheid is een belangrijk onderdeel van de welvaart van mensen. Een betere beheersing van de uitstoot van broeikasgassen kan de negatieve invloed op de voedselzekerheid en dus de welvaart verkleinen. 4. De wereldwijde energievoorraad De Verenigde Naties verwachten dat de wereldbevolking rond 2050 uit 9 miljard mensen zal bestaan; dat is zo n 30% meer dan nu. Daarnaast zal door de toenemende globalisering de welvaart op aarde meer verdeeld worden over de verschillende werelddelen. Daardoor zal de vraag naar energie de komende decennia explosief stijgen. Het energiescenario-team van Koninklijke Shell voorspelt dat de wereldwijde consumptie van alle vormen van energie in 2050 verdubbeld is ten opzichte van Door een stijgende vraag naar fossiele brandstoffen, mede veroorzaakt door de economische groei van landen als China, India, Brazilië en Rusland, en een beperkt aanbod van die brandstoffen is de prijs ervan de laatste jaren fors gestegen. De omvang van de wereldvoorraad aan olie, kolen en gas is nog niet exact bekend. Ook weten we nog niet hoe deze voorraden in de toekomst zo te winnen zijn dat dit financieel-economisch aantrekkelijk blijft. Wel is het goed voorstelbaar dat de voorraad aan fossiele brandstoffen eens uitgeput zal zijn. In Nederland bijvoorbeeld is het Groningenveld nu één van de tien grootste gasvelden ter wereld. De Nederlandse gasreserves zijn echter aan het slinken en de Rijksoverheid verwacht dat dit land vanaf 2025 geen netto gasexporteur meer is. 18 Het slinken van voorraden aan fossiele brandstof is een reden om actief de afhankelijkheid van deze bronnen te verkleinen. Meer efficiency in energieverbruik en 13
6 VIJF REDENEN OM VANDAAG TE STARTEN MET co 2 - NEUTRAAL ONDERNEMEN investeringen in het opwekken van duurzame energie leiden tot de zekerheid van energievoorziening in de toekomst. 5. (Inter)nationale afspraken voor -reductie Onder de vlag van de VN hebben in december 1997, tijdens een klimaattop in het Japanse Kyoto, deelnemende landen het Kyoto-protocol vastgesteld. Dit trad in werking op 16 februari 2005 en kent als belangrijkste kenmerk de bindende afspraken die 37 geïndustrialiseerde landen en de EU hebben gemaakt over de reductie van de uitstoot van broeikasgassen. Concreet moest ieder deelnemend land in de periode gemiddeld per jaar 5% minder uitstoot van broeikasgassen veroorzaken dan in het jaar Deelnemende landen hebben met een aantal grote bedrijven binnen hun landsgrenzen afspraken gemaakt over hoe zij die reductiedoelstelling gaan halen. Die grote bedrijven (in Nederland bijvoorbeeld Shell, Akzo, DSM en Nuon) moeten op zoek naar meer efficiënte en duurzame manieren van energieopwekking. Daarnaast moeten ze efficiënter omgaan met het eigen energieverbruik en samenwerking zoeken met leveranciers om het verbruik in productketens te verduurzamen. Tijdens de klimaattop in Doha, in december 2012, is afgesproken dat het Kyotoprotocol ook na 2012 in stand zal blijven. Bovendien is afgesproken dat in 2020 alle landen, inclusief de VS, China en India,verplicht hun uitstoot van broeikasgassen gaan reduceren. Wetenschappers en natuurorganisaties geven echter aan dat reduceren vanaf 2020 te laat is om opwarming van de aarde met 2 graden Celsius te voorkomen.dit zou cruciaal zijn om de zeespiegelstijging en aantasting van biodiversiteit en vruchtbare aardoppervlakten enigszins in bedwang te houden. 19 Er zijn dus de afspraken van het internationale Kyoto-protocol, maar daarnaast gelden nationale regels. In Nederland is wettelijk bepaald dat bedrijven met een gebruik van meer dan kilowattuur en/of kubieke meter aardgas per jaar energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd tot vijf jaar moeten uitvoeren (Artikel 2.15 van het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer). Genoeg redenen voor u of uw directie, al met al, om vandaag te starten met -neutraal ondernemen. In de volgende vijf praktische hoofdstukken leest u hoe u hier zelf mee aan de slag gaat. 14
-voetafdruk van een organisatie is de stempel die zij achterlaat op de aarde als gevolg van het verbranden van fossiele brandstoffen.
Voorwoord Opgeteld zijn olie, steenkool en aardgas verantwoordelijk voor een aandeel van 86,4% in de wereldwijde energieopwekking. 1 Alhoewel deze brandstoffen op dit moment de belangrijkste bron van energie
Nadere informatieWerkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect
Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk door een scholier 1310 woorden 20 juni 2006 6,2 45 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het Broeikaseffect Inhoudsopgave Inleiding 1.0 Wat is het broeikaseffect?
Nadere informatieSonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort
SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort Klimaat & Klimaatverandering Gevolgen klimaatverandering Opwarming van de Aarde Broeikaseffect Klimaatmodellen An Inconvenient Truth VN - Akkoord van Parijs Nederlands
Nadere informatieKlimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland
Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering
Nadere informatieKlimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering
Zonne-energie 2012: prijs 21 ct per kwh; 2020 prijs 12 ct kwh Groen rijden; energiehuizen, biologisch voedsel Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Stichting Stimular www.stimular.nl 010 238
Nadere informatieAchtergrondinformatie toelichtingen bij ppt1
Achtergrondinformatie toelichtingen bij ppt1 Dia 1 Klimaatverandering Onomstotelijk wetenschappelijk bewijs Deze presentatie geeft een inleiding op het thema klimaatverandering en een (kort) overzicht
Nadere informatieBedreigingen. Broeikaseffect
Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd
Nadere informatieCO -neutraal. ondernemen ZO DOE JE DAT! Energie besparen en duurzaam opwekken in vijf stappen ROB VAN DER RIJT. Tweede, herziene druk
CO -neutraal 2 ondernemen ZO DOE JE DAT! Energie besparen en duurzaam opwekken in vijf stappen ROB VAN DER RIJT Tweede, herziene druk 1 Samensteller(s) en de uitgever zijn zich volledig bewust van hun
Nadere informatieet broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces
H 2 et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces Bij het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaren geleden, was er geen atmosfeer. Enkele miljoenen jaren waren nodig voor de
Nadere informatieWereldwijde uitstoot CO2 dit jaar
1 van 5 7-12-2018 06:32 volkskrant.nl Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen 6-8 minuten IJsklif in West-Groenland. Beeld Credit: Sarah Das / Woods Hole Oceanographic Institution De stijging
Nadere informatieVragen voor burgers die deelnemen aan WWViews
Vragen voor burgers die deelnemen aan WWViews WWViews C/o The Danish Board of Technology Antonigade 4 DK-1106 Copenhagen K Denemarken Tel +45 3332 0503 Fax +45 3391 0509 wwviews@wwviews.org www.wwviews.org
Nadere informatieToets_Hfdst10_BronnenVanEnergie
Toets_Hfdst10_BronnenVanEnergie Vragen Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: 31-1-2017 Tijd: 11:10 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19,
Nadere informatieNNV-bestuursstandpunt over de samenhang tussen klimaatverandering en energiegebruik
NNV-bestuursstandpunt over de samenhang tussen klimaatverandering en energiegebruik Het klimaat is een complex systeem waarin fysische, chemische en biologische processen op elkaar inwerken. Die complexiteit
Nadere informatieEmissie inventaris 2018
Emissie inventaris 2018 Versie 2018.1 Datum: 11-01-2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Bedrijfsvoering 4 2.1 Bedrijfssamenvatting 4 2.3 Verantwoordelijkheid 4 3. Scope 5 4. Energiestromen 6 4.1 Energiestromen
Nadere informatieFactsheet klimaatverandering
Factsheet klimaatverandering 1. Klimaatverandering - wereldwijd De aarde is sinds het eind van de negentiende eeuw opgewarmd met gemiddeld 0,9 graden (PBL, KNMI). Oorzaken van klimaatverandering - Het
Nadere informatieKlimaatverandering en internationaal beleid: de weg van Kyoto naar Kopenhagen.
Open klimaatlezingen 2009 Klimaatverandering en internationaal beleid: de weg van Kyoto naar Kopenhagen. Hans Bruyninckx De eerste stappen in internationaal klimaatbeleid 1979: 1ste World Climate Conference
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatieCO2 Reductie. Samen beter voor buiten
CO2 Reductie Samen beter voor buiten CO2 Reductie Door middel van deze presentatie willen wij u informeren over ons energiebeleid. Daarnaast willen wij u oproepen om ook binnen uw bedrijf een actief beleid
Nadere informatieCaseQuest 2: Kunnen de VS en China zich onttrekken aan een mondiaal klimaatbeleid?
CaseQuest 2: Kunnen de VS en China zich onttrekken aan een mondiaal klimaatbeleid? Door Rik Lo & Lisa Gerrits 15-03-13 Inhoud: Inleiding Deelvraag 1 Deelvraag 2 Deelvraag 3 Deelvraag 4 Hoofdvraag & Conclusie
Nadere informatieMAATSCHAPPIJ ONDERSCHAT ERNST EN TAAIHEID KLIMAATPROBLEEM
MAATSCHAPPIJ ONDERSCHAT ERNST EN TAAIHEID KLIMAATPROBLEEM De maatschappelijke discussie over klimaatverandering wordt onvoldoende scherp gevoerd. Er wordt nauwelijks nagedacht over de ernst van de problematiek
Nadere informatieCO2-prestatieladder. Sebastiaan van der Haar 088 3485 426 sebastiaan.vanderhaar@dhv.com
CO2-prestatieladder Sebastiaan van der Haar 088 3485 426 sebastiaan.vanderhaar@dhv.com DHV, en wie ben ik? - Advies en ingenieursbureau (internationaal, straks Royal Haskoning DHV) - Hoofdkantoor Amersfoort
Nadere informatieNoordlease. Opgemaakt door Danielle de Bruin. Periode: 1 januari t/m 31 december 2014. 1 van 9
1 van 9 Rapportage CO -voetafdruk Opgemaakt door Danielle de Bruin Noordlease Periode: 1 januari t/m 31 december 014 Datum: 7 maart 015 Climate Neutral Group BV Donkerstraat 19a 3511 KB Utrecht T. 030-36175
Nadere informatieklimaatverandering Planet
klimaatverandering Planet 66 67 klimaatver andering De verandering van het klimaat wordt tegenwoordig gezien als de grootste milieudreiging in de wereld. Klimaatmodellen voorspellen op de lange termijn
Nadere informatiehttp://enquete.groenepeiler.nl/admin/statistics.aspx?inquiry=47 1 van 13 5-7-2011 17:03
1 van 13 5-7-2011 17:03 Enquête Enquête beheer Ingelogd als: aqpfadmin Uitloggen Enquête sta s eken Enquête beheer > De Klimaat Enquête van het Noorden > Statistieken Algemene statistieken: Aantal respondenten
Nadere informatieErdi Holding B.V. Voortgangsrapportage H1 2017
Voortgangsrapportage H1 017 01-01-017 t/m 30-06-017 Voortgangsrapportage H1 017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode H1 017.. Reductie.3. Historische vergelijking.4.
Nadere informatie28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs
28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de
Nadere informatieDE ENERGIE[R]EVOLUTIE
DE LEERLINGENHANDLEIDING VMBO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING Mensen maken op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen: aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen ontstaan uit resten
Nadere informatieIntroductie Presentatie aan Bewonersorganisatie. Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen
Introductie Presentatie aan Bewonersorganisatie Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen Wie ben ik? Mijn naam is Graham Degens Ik heb >30 jaar in de olie industrie gewerkt, om olie en gas optimaal
Nadere informatieEnergiemanagement actieplan
Energiemanagement actieplan Versie 2018.1 Datum: 11-01-2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Reductiemogelijkheden 4 2.1 Brandstof 4 2.2 Electra en warmte 4 2.3 Projecten 5 3. CO2 reductie a.d.h.v. maatregelen
Nadere informatieDE ENERGIE[R]EVOLUTIE
DE LEERLINGENHANDLEIDING HAVO/VWO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen
Nadere informatieErdi Holding B.V. Voortgangsrapportage 2017
01-01-017 t/m 31-1-017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 017 3. Historische vergelijking 4. Relatieve uitstoot 5. Directe en indirecte emissies 6. Klimaatcompensatie
Nadere informatieCuraçao Carbon Footprint 2015
Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding
Nadere informatieCO2 reductie
CO2 reductie 2015-2020 1 In dit document willen wij onze CO2 uitstoot publiceren over de jaren 2015, 2016 en 2017. Daarbij nemen wij alvast een voorschot op de verwachting voor het jaar 2020 als we de
Nadere informatieNIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen
NIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen Felix Gruijters Nuon Amsterdam ArenA 12 oktober 2011 1 A convenient truth 44 triljard dollar staat op het spel Die waarde biedt kansen A convenient truth
Nadere informatieKLIMAATVERANDERING. 20e eeuw
KLIMAATVERANDERING 20e eeuw Vraag De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met 0.2-0.5 C 0.6-0.9 C Antwoord De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met
Nadere informatieEnergie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030
IP/3/661 Brussel, 12 mei 23 Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 23 In 23 zal het wereldenergieverbruik verdubbeld zijn; fossiele brandstoffen, voornamelijk
Nadere informatieAKB Grootverbruik B.V. Voortgangsrapportage 2017
Voortgangsrapportage 017 01-01-017 t/m 31-1-017 Voortgangsrapportage 017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 017 3. Historische vergelijking 4. Relatieve uitstoot
Nadere informatie> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel
> Ketenaanpak en -verantwoordelijkheid > Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Doel: boeren ondersteunen bij de impact van klimaatverandering en ontbossing tegen te gaan. Ons klimaat verandert
Nadere informatieDE ENERGIE[R]EVOLUTIE
DE LEERLINGENWERKBOEK DE EINDOPDRACHT Team: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele
Nadere informatie6,1. Werkstuk door een scholier 1953 woorden 1 april keer beoordeeld. Hoofdvraag: Wat zijn de gevolgen van het versterkte broeikaseffect?
Werkstuk door een scholier 1953 woorden 1 april 2004 6,1 365 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdvraag: Wat zijn de gevolgen van het versterkte broeikaseffect? Deelvragen: 1. Hoe werkt het broeikaseffect?
Nadere informatieWat is CO 2? Waarom CO 2? Waarom Milieubarometer i.p.v. CO 2? Waarom CO 2 -footprint? Inhoud. Cursus CO 2 -footprint
Inhoud Cursus CO 2 -footprint Hoe maak je de footprint en wat heb je eraan? 27 mei 2013 Voor de Werkgroep Monitoren van MPZ Wat is CO 2 en waarom hebben we het daar over? CO 2 -footprint t.o.v. Milieubarometer
Nadere informatieKlimaatverandering: beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 14 november 2006 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In het Kyoto-protocol en het
Nadere informatie30/01/2012. Wat denk jij over. Wat gebeurt er?
Kraak je energiekosten Wat denk jij over klimaat en energie 2 Flauwekul. Opwarming van de aarde Mijn probleem niet, maar die van de volgende generatie. Bekommerd! Ik wil mee m n steentje bijdragen zodat
Nadere informatieZonnewind CVBA Samen energie besparen en groene energie produceren in Zandhoven
Zonnewind CVBA Samen energie besparen en groene energie produceren in Zandhoven Danny Gladines - danny.gladines@zonnewind.org - +32479297228 Waarom? Bezorgdheid om onze planeet 1. 200 jaar technologische
Nadere informatieInAxtion Uitzendgroep B.V.
InAxtion Uitzendgroep B.V. 3.B.2. Energiemanagement Actieplan CO₂-Prestatieladder 20141210 Energiemanagement Actieplan Was getekend 10 december 2014. Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Reductiedoelstellingen...
Nadere informatieKNVWS Delft. Overzicht
Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar KNVWS Delft 17 oktober 2017 Peter Siegmund KNMI Overzicht Het klimaat van de afgelopen 100 jaar: temperatuur, neerslag, diversen Het broeikaseffect Klimaatmodellen
Nadere informatieImpact rapport. Gold Standard Cookstoves Oeganda Van Zelst Automaten
Impact rapport Gold Standard Cookstoves Oeganda 2016 Van Zelst Automaten Voorwoord Het impact rapport 2016 van het Gold Standard project Cookstoves Oeganda is opgemaakt om u te informeren over de compensatie
Nadere informatieCO2 prestatieladder Actieve Deelname Initiatief 2015
CO2 prestatieladder Actieve Deelname Initiatief 2015 Projectgegevens Opsteller TAJ van Deijzen Versie 2015-1 Status Definitief Datum CO2 verantwoordelijke TAJ van Deijzen 6-8-2015 Directievertegenwoordiger
Nadere informatieWelkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen
Welkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen Na deze toolbox begrijp je: Wat Duurzaam Ondernemen betekent Waarom het Belangrijk is om CO2 uitstoot te verminderen Welke Richtlijn SPIE hanteert om duurzaam
Nadere informatie1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening
1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,
Nadere informatieKlimaatverandering in internationaal perspectief
Klimaatverandering in internationaal perspectief Gaan onze buurlanden uit van dezelfde verandering? Janette Bessembinder Stelling 1 Als de warme golfstroom tot stilstand komt, wordt het in Nederland minstens
Nadere informatieDE CO 2 -PRESTATIELADDER
DE CO 2 -PRESTATIELADDER Een Inleiding Door Hanno Schrauwen, Energie & Technisch adviseur BVR Groep B.V. Met dank aan Stichting Stimular (www.stimular.nl) 1 Opbouw presentatie - CO 2 - CO 2 -Prestatieladder
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Mondiaal en in Nederland J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in Europa
Nadere informatieLegrand Nederland B.V.
1 van 9 Rapportage CO -voetafdruk Opgemaakt door Marieke Megens Legrand Nederland B.V. Periode: 1 januari t/m 31 december 014 Datum: 11 februari 015 Climate Neutral Group BV Donkerstraat 19a 3511 KB Utrecht
Nadere informatieKlimaat en ontwikkeling
Klimaat en ontwikkeling Een eerlijk en juridisch bindend klimaatakkoord is van groot belang voor ontwikkelingslanden, omdat deze landen dagelijks de gevolgen ondervinden van klimaatverandering die hoofdzakelijk
Nadere informatieLAAT DE WIND WAAIEN
LAAT DE WIND WAAIEN 2019 zal worden herinnerd als het jaar waarin iets veranderde, toen kinderen staakten om volwassenen te vragen actie te ondernemen om klimaatverandering tegen te gaan. Geïnspireerd
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd/in
Nadere informatieCO 2 - Footprint Bedrijventerrein Lorentz I & II te Harderwijk
CO 2 - Footprint Lorentz I & II te Harderwijk Periode: 211-213 Datum: 24-1- 214 Versie: 2 1 Inhoudsopgave Inleiding CO 2 - Footprint 211 CO 2 - Footprint 212 CO 2 - Footprint 213 Vergelijk Totalen Ambitie
Nadere informatieklimaatverandering en voedsel
klimaatverandering en voedsel Parijs; wat is er afgesproken en gaat het lukken? Wat betekent dit voor landbouw en voeding? Energie transitie als voorbeeld voor producent en consument Duurzaamheid als paradigma.
Nadere informatieOpwarming aarde niet de schuld van het vee
focus juni 219 Opwarming aarde niet de schuld van het vee Europese landbouwhuisdieren hebben vrijwel geen aandeel in de opwarming van de aarde. Dat blijkt uit data van het Amerikaanse Carbon Dioxide Information
Nadere informatieNaar een klimaatneutrale sportvereniging
Naar een klimaatneutrale sportvereniging Leidraad voor het maken van een eigen projectplan of Plan van Aanpak Inleiding Steeds meer sportverenigingen met een eigen accommodatie komen in actie om energie
Nadere informatieWerkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015
Werkblad 3 Wetenschap versus politiek De tijd loopt! Jean-Pascal van Ypersele, klimatoloog aan de UCL en ondervoorzitter van het Klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties zegt: We moeten volledig stoppen
Nadere informatieDoelstelling scope 2: IDDS wil in 2020 ten opzichte van %
Doelstellingen CO2-reductie IDDS 2014-2020 Het niveau waarop IDDS opereert inzake CO2-reductie en een CO2-bewuste bedrijfsvoering voldoet aan de eisen die de SKAO en CO2-prestatieladder stellen aan niveau
Nadere informatieThe Sustainable Suitcase. The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen
The Sustainable Suitcase The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen December 2011 The Sustainable Suitcase is een handige koffer
Nadere informatieCO 2 Communicatieplan Jade Beheer B.V.
CO2 Communicatieplan 3.C.1-3.C.2 CO 2 Communicatieplan 2017 - Jade Beheer B.V. Jade Beheer B.V. 2017 Document Revisie/vrijgave Code Status CO2 Communicatieplan (3.C.1 & 3.C.2) 2.0-20170616 D.0010-00111100-00011111
Nadere informatieErdi Holding B.V. CO2-voetafdruk. Voortgangsrapportage januari 2018 t/m 31 december 2018
Erdi Holding B.V. CO2-voetafdruk Voortgangsrapportage 2018 1 januari 2018 t/m 31 december 2018 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. CO2-voetafdruk 2.1. Rapportageperiode 2018 2.2. Mobiliteit uitgesplitst
Nadere informatieOpdrachten bovenbouw hv
Opdrachten bovenbouw hv Dit is de laatste actuele lesopener van dit jaar. Deze keer kiezen we voor een quiz over weer, klimaat en klimaatverandering, waarin je jouw kennis kunt meten met andere leerlingen
Nadere informatieKlimaatverandering en onze voedselzekerheid
Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Prof. Dr. Martin Kropff Rector Magnificus Wageningen University Vice-president Raad van Bestuur Wageningen UR Ons klimaat verandert Ons klimaat verandert Oplossingsrichtingen
Nadere informatieMemo. extern. Geachte Mevrouw / Heer,
Van Spijker Infrabouw B.V. Aan: Externe belanghebbende van Van Spijker Infrabouw B.V. Van: Ester van Spijker / Gerrit Plaggenmars CC: Datum: 18 december 218 Betreft: Voortgangsrapportage CO2-prestatieladder,
Nadere informatieJade Beheer. Communicatieplan CO 2 Prestatieladder 3.C.1. 3.C.2 Invalshoek C: Transparantie Handboek CO2 Prestatieladder, versie 2.2 / 3.
Jade Beheer Communicatieplan CO 2 Prestatieladder 3.C.1. 3.C.2 Invalshoek C: Transparantie Handboek CO2 Prestatieladder, versie 2.2 / 3.0 Document : Communicatieplan CO 2-prestatieladder Auteur : Jade
Nadere informatieMen gebruikt steeds meer windenergie in Nederland. Er wordt steeds meer windenergie gebruikt in Nederland.
Herhalingsoefeningen De sprong, thema 8 Vocabulaire Oefening 1 Vul het goede woord in. Verander de vorm als dat nodig is. Kies uit: bewegen, bijdragen aan, biologisch, duurzaam, energiebronnen, energierekening,
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Vóór dat u beleid ontwikkelt is het van belang om de vraag: Waaròm zou ik MVO beleid ontwikkelen? te beantwoorden. Het antwoord op deze vraag bepaalt hóe u het MVO
Nadere informatieMaatschappelijk Jaarverslag 2012
Maatschappelijk Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave Blad Voorwoord 2 1. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 3 2. MVO en Prins Bouw 3 3. Beleid 4 4. Speerpunten 5 5. Duurzaam bouwen 9 6. Toekomst 10
Nadere informatieMVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. Extern MVO-management. MVO-management, duurzaamheid en duurzame communicatie
MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management Extern MVO-management MVO-management, duurzaamheid en duurzame communicatie Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Duurzame ontwikkeling... 4 1.1 Duurzame
Nadere informatieP. DE BOORDER & ZOON B.V.
Footprint 2013 Wapeningscentrale P. DE BOORDER & ZOON B.V. Dit document is opgesteld volgens ISO 14064-1 Datum Versie Opsteller Gezien 31 maart 2014 Definitief Dhr. S.G. Jonker Dhr. K. De Boorder 2 Inhoudsopgave
Nadere informatieOpwarming van de aarde
Leerlingen Opwarming van de aarde 8 Naam: Klas: In dit onderdeel kom je onder andere te weten dat er niet alleen een broeikaseffect is, maar dat er ook een versterkt broeikaseffect is. Bovendien leer je
Nadere informatieThe Day After tomorrow... Waarom wachten
The Day After tomorrow... Waarom wachten als we vandaag kunnen reageren? The Day After Tomorrow, de film van Roland Emmerich (Godzilla en Independence Day), verschijnt op 26 mei 2004 op het witte doek.
Nadere informatieLes bij klimaatverandering:
Les bij klimaatverandering: Lesdoelen: De leerlingen zijn aan het einde van de les meer te weet gekomen over het gevolg van de opwarming van de aarde. De leerlingen kunnen zich verplaatsen in kinderen
Nadere informatieErdi Holding B.V. Opgemaakt door Frank van der Tang. Periode: 1 januari t/m 30 juni 2015. 1 van 10. Datum: 2 december 2015
1 van 10 Rapportage CO -voetafdruk Opgemaakt door Frank van der Tang Erdi Holding B.V. Periode: 1 januari t/m 30 juni 015 Datum: december 015 Climate Neutral Group BV Donkerstraat 19a 3511 KB Utrecht T.
Nadere informatieEmissie broeikasgassen in Europa,
Indicator 11 januari 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2009 nam de Europese uitstoot
Nadere informatieGeologische tijdschaal. AK 4vwo vrijdag 31 oktober. 11 Het klimaat door de tijd. inhoud
Hoofdstuk 1 Extern systeem en klimaatzones Paragraaf 11 t/m 14 inhoud Het klimaat door de tijd (par. 11) Het klimaat nu (par. 12) Het klimaat in de toekomst (par. 13) Klimaatbeleid (par. 14) AK 4vwo vrijdag
Nadere informatieMalthus (1766 1834) Kan landbouw de wereld blijven redden? Het ongelijk van Malthus. An essay on the principle of population 25/11/2013
Kan landbouw de wereld blijven redden? Malthus (1766 1834) Piet VANTHEMSCHE Voorzitter Boerenbond KULeuven Universiteit 3 e Leeftijd 03-12-2013 An essay on the principle of population Het ongelijk van
Nadere informatieImpact rapport. Gold Standard Cookstoves Kenia Stijl Advocaten
Impact rapport Gold Standard Cookstoves Kenia 2017 Stijl Advocaten Voorwoord Het impact rapport 2017 van het Gold Standard project Cookstoves Kenia is opgemaakt om u te informeren over de compensatie van
Nadere informatieKNMI 06 klimaatscenario s
KNMI 06 klimaatscenario s Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario s Mogelijke
Nadere informatieKLIMAATNEUTRALE REINIGING. 100% reiniging, 100% emissieneutraal MILIEU & DUURZAAMHEID
C0 2 KLIMAATNEUTRALE REINIGING 100% reiniging, 100% emissieneutraal MILIEU & DUURZAAMHEID IEDEREEN WIL HET. DUS WIJ DOEN HET! DIT IS UW VOORDEEL. Wij kunnen alles behalve produceren zonder emis sies. Maar
Nadere informatieDuurzaam, mvo, energiezuinig & klimaatneutraal
Duurzaam, mvo, energiezuinig & klimaatneutraal Huidge situatie aarde Het klimaat verandert, de aarde warmt op Huidge situatie energie Energievoorraad stagneert Huidge situatie bevolking De arbeidsmarkt
Nadere informatieKlimaat en ontwikkeling
Klimaat en ontwikkeling Een eerlijk en juridisch bindend klimaatakkoord is van groot belang voor ontwikkelingslanden, omdat deze landen dagelijks de gevolgen ondervinden van klimaatverandering die hoofdzakelijk
Nadere informatieCO 2 -beleid en actieplan Vleesbedrijf Bolscher B.V. 3.B.1. CO2 reductiedoelstellingen
CO 2 -beleid en actieplan Vleesbedrijf Bolscher B.V. 3.B.1. CO2 reductiedoelstellingen Naam opdrachtgever: Vleesbedrijf Bolscher BV Adres: Strootsweg 40 Plaats: Enschede Uitgevoerd door: Zienergie BV Adres:
Nadere informatieOpwarming van de aarde hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52494
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52494 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieDe CO 2 -prestatieladder
De CO 2 -prestatieladder kans of bedreiging voor de staalbouwer? Inhoud - Wie en waarom? - Jan Kuipers Nunspeet - De CO 2 -prestatieladder - Achtergronden - Opbouw - Kans of bedreiging? Pagina 2 Wie? Pagina
Nadere informatieDuurzaam Lage Weide Een bedrijventerrein vol kansen
Utrechtse Energie! Duurzaam Lage Weide Een bedrijventerrein vol kansen Verbeter de werel Lage Weide op de kaart zetten als duurzaam bedrijventerrein dat wilt u toch ook? Een milieubewuste benadering van
Nadere informatieNieuws onder de zon. Onderwerpen. Handicom Solar. April 2014. Haal het zonnetje in huis
Contents 1 Chapter...... 1.1 paragraph...... 1.2 paragraph...... 1.2.1 sub paragraph... 1.2.2 sub paragraph... 1.3 paragraph...... Nieuws onder de zon Haal het zonnetje in huis April 2014 Onderwerpen 1.
Nadere informatieDeelnemers van Duurzame Leverancier streven naar een CO2-reductie van 20% in het jaar 2020 (t.o.v. 2010)
Actieve deelname aan initiatieven Dit document beschrijft de actieve deelname van Pilkes aan het initiatief Duurzame Leverancier, Nederland CO2 neutraal en het initiatief van SKAO (CO2-Prestatieladder).
Nadere informatieMemo. extern. Geachte Mevrouw / Heer,
Van Spijker Infrabouw B.V. Aan: Externe belanghebbende van Van Spijker Infrabouw B.V. Van: Ester van Spijker / Gerrit Plaggenmars CC: Datum: 14 november 2016 Betreft: Voortgangsrapportage CO 2-prestatieladder,
Nadere informatieKlimaat verandert toerisme
5 10 15 20 25 30 35 40 Tekst 4 Klimaat verandert toerisme (1) Het klimaat verandert, zoveel is inmiddels wel zeker. De temperatuur loopt op, neerslagpatronen veranderen, de kans op hittegolven neemt toe,
Nadere informatieWat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?
Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt ook wel maatschappelijk ondernemen, maatschappelijk betrokken ondernemen, duurzaam ondernemen of ethisch
Nadere informatieErdi Holding B.V. Voortgangsrapportage 2016
Voortgangsrapportage 2016 01-01-2016 t/m 31-12-2016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. CO2-voetafdruk 2.1. Rapportageperiode 2016 2.2. Reductie 2.3. Historische vergelijking 2.4. Relatieve uitstoot
Nadere informatie