Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 6t/m 14

Transcriptie

1 Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 6t/m 14 Samenvatting door een scholier 1712 woorden 1 november ,2 27 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Begrippenlijst Ak Interglaciaal Relatief warme periode in de geologische geschiedenis. Glacialen en interglacialen wisselen elkaar af in de geologische geschiedenis. Glaciaal Relatief koude periode in de geologische geschiedenis waarin een (groot) deel van het aardoppervlak met ijs was bedekt. Glacialen en interglacialen wisselen elkaar af in de geologische geschiedenis. El Niño Periodiek weersverschijnsel waarbij de oostelijke passaatwinden boven de Grote oceaan omdraaien, warm water vanuit de Indonesische Archipel naar Zuid-Amerika stroomt en de koude Peru-stroom verdringt. Klimaat Gemiddeld weer over dertig jaar berekend. Het klimaat van een gebied wordt door middel van een klimaatgrafiek waarin neerslag en temperatuur staat, weergegeven. Antropogeen Door de mens beïnvloed of veroorzaakt, bijv. de toename van het CO3 gehalte in de atmosfeer Isotherm Temperatuurlijn, die alle plaatsen van een gelijke temperatuur met elkaar verbindt Samenvatting Circulatiesystemen gekoppeld - mondiale luchtcirculatie, roeikaseffect en zeestromen zorgen voor verdeling van warmte en neerslag op aarde - Op grond van neerslag en temperatuurverschillen wordt de aarde verdeeld in fysisch-geografische zones (tropisch regenwoud, tropische zone, droog gebied, subtropische zone, gematigde zone en polaire zone) - Kwartair : geologische tijdzone (2,4 miljoen jaar geleden nu) - In het kwartair wisselen koude (glaciale) en warmere (interglaciale) perioden elkaar af - Op dit moment leven we in een interglaciaal Pagina 1 van 5

2 jaar geleden ontstond een glaciaal (Weichselien): Antarctica werd van warme zeestromen geïsoleerd van de warme zeestromen grote ijskap vormde zich doordat water ijs werd daalde de zeespiegel en de warme golfstroom kon Europa niet meer bereiken miljoen jaar geleden vormden de continenten samen en enorm continent : Pangaea omgeven door een enorme oceaan (Panthalassa). Westkust van Pangaea had warm klimaat, oostkust koud klimaat, binnenland was erg droog en extreme temperatuurverschillen - El Niño :Verschijnsel waarbij de passaat de andere kant opwaait en dus warm water naar Peru enz. brengt. Daardoor ontstaan tropische wervelstormen en periodes van overstromingen en droogtes Klimaten wereldwijd - Klimaat van een gebied wordt beïnvloed door : - geografische breedteligging - afstand tot zee - reliëf - hoogteligging - wind - zeestromen - Huidig klimaat (gemiddeld toestand van het weer)wordt minstens over een tijdschaal van 30 jaar bestudeerd Köppen - klimaatzones komen ongeveer overeen met vegetatiezones - kleine verschillen door bodemgesteldheid,reliëf en grondwaterstand Letter Naam klimaatzone Vegetatie Hoogste gemiddelde temparatuur Laagste gemiddelde tempertuur Neerslag A Tropisch Regenwoud - Boven 18 C veel B Aride Cactus - Boven 18 C weinig C maritiem Loofbomen Tussen 10 en 18 C Hoger dan -3 C - D continentaal Naaldbomen Hoger dan 10 C Lager dan 3 C - E polair IJs Lager dan 10 C kleine letters: - w= wintertrocken : neerslag in koudste maand minstens 10 keer lager dan in warmste maand - s= sommertrocken : neerslag in warmste maand minstens 10 keer lager dan in koudste maand - f= fehlt: het hele jaar door (veel) neerslag Dat betekent dus dat als er in de koudste 2230 mm neerslag valt, er minder dan 223 mm neerslag in de warmste maand zal vallen als het gebied sommertrocken is Andere Köppenclassificaties BS = Droog steppeklimaat : er valt nog wel neerslag maar het is heel weinig BW= Droog woestijnklimaat : er valt (bijna) geen neerslag ET = Tundra =: De temperatuur in de warmste maand ligt tussen de 0 en 10 C EF= Frost= Temperatuur in warmste maand onder de 0 C Pagina 2 van 5

3 EH = Hochgebirge= Temperatuur in warmste maand blijft onder de 0 C, ligt heel erg hoog in de bergen Het klimaat door de tijd - Vroeger schommelde kilmaat vaak : Tussen Krijt en Tertiair verdween de ozoonlaag, Ijstijd aan eind van Carboon etc ijstijden in Kwartair - Aaarde bestaat uit 4 sferen : - Atmosfeer - Aardoppervlak - Hydrosfeer - Biosfeer - Factoren die extreme klimaatveranderingen veroorzaken: - Verschuiving van continenten : doordat Antarctica zich losmaakte van Pangaea ontstond een nieuwe ijstijd - Het aantal zonnenvlekken : Toen het aantal zonnenvlekken afnam ontstond een kleine ijstijd - Vulkaanuitbarstingen en meteorieteninslagen : Door de as en het stof bereiken zonnenstralen uit de ruimte voor een tijdje niet het aardoppervlak, waardoor het kouder wordt - CO² : Door een toename van CO² wordt het broeikaseffect sterker aarde warmt op CO² gehalte hangt ook af van de biologische pomp : aan het zeeoppervlak wordt CO² in zuurstof omgezet door algen en plankton, op de bodem van de zee produceert rottend materiaal CO² - Werking van de diepzeepomp : Als de diepzeepomp stopt (laatste ijstijd) wordt het kouder omdat er dan geen warme zeestromen meer zijn - Milankovic-variabelen : de baan van de aarde om de zon en de draaing om dde eigen as zijn niet constant ; daardoor ontstaan klimaatveranderingen Klimaatveranderingen bestuderen -kijken naar de jaarringen van bomen (9000 jaar terugkijken) : dikkere jaarring betekent meer neerslag en warmte - kijken naar stuifmeelkorrels( jaar terugkijken) : vegetatie en dus ook stuifmeelkorrels hangen van klimaat af - door analyse van zuurstofgehalte in ijs of zeewater Het klimaat nu - Tot halverwege 19e eeuw veranderde atmosfeer alleen door natuurlijke oorzaken - Door industrialisatie (vooral door de verbranding van fossiele brandstoffen) neemt CO², methaan en chloorfluorkoolgasgehalte toe - Broeikaseffect neemt toe door antropogene invloed - Door verhoogd broeikaseffect stijgt de temperatuur - CO² wordt door planten en oceaan opgenomen - Door mensen 3% extra CO² in atmosfeer - Sommige stof- en roetdeeltjes (aërosolen) verminderen warmtestraling, andere verhogen instraling - Ruzie over de hockeystickgrafiek: opwarming wel of niet door mens veroorzaakt? Pagina 3 van 5

4 Het klimaat in de toekomst - Door metingen is o.a. vastgesteld dat : neerslag is afgenomen rond evenaar en subtropen, en dat de zeespiegel stijgt en dat de aarde warmer wordt, ijs smelt - Veel onzekerheid over temperatuurstijging in de toekomst - Door temperatuurstijging wordt de waterkringloop beïnvloedt meer verdamping en dus meer wolken - Door vermindering van ijs weerkaatst de aarde minder zonlicht Aarde wordt warmer - Door temperatuurstijging neemt oceaan minder CO² op temperatuur stijgt nog sneller - Meer dan 2 C temperatuurstijging zullen ernstige gevolgen hebben - Zeespiegel gaat stijgen - Grotere hoeveelheden neerslag - Extremere weersomstandigheden - Klimaatgebieden zullen veranderen - Klimaatverrassing: Het sneller afsmelten van Antarctica dan men verwacht had en : Water wordt warmer thermohaliene circulatie neemt af golfstroom bereikt Europa niet meer Noord-Europa koelt af - Nederland zal onder water lopen door zeespiegelstijging Klimaatbeleid - Veel ruzie over klimaatbeleid - Een wereldwijd doel is vooral de vermindering van CO² uitstoot - Vermindering van CO²-uitstoot door: - Het inzetten van vernieuwbare energiebronnen - Vermindering van energiegebruik - Nieuwe brandstoffen zoals biodiesel etc. - Opslaan van CO ² - Ontwikkeling van zuinigere technieken - Een andere manier is zich aanpassen :dijken verhogen etc. - Ontwikkelingslanden worden het meest getroffen door klimaatverandering - In andere landen (VS,Rusland) is klimaatverandering juist gunstig voor de landbouw - Mensen uit ontwikkelingslanden zullen moeten verhuizen, rijke landen kunnen de klimaatverandering waarschijnlijk aan - Kyotoprotocol : een wereldwijde afspraak om broeikasgassen te verminderen - VS doen niet mee omdat het negatief voor economie is en ontwikkelingslanden niets hoeven te doen - Maximale CO² uitstoot voor bedrijven wordt bepaald Oefentoets Circulatiesystemen gekoppeld 1. Noem 3 verschijnselen die zorgen voor een verdeling van warmte en neerslag op aarde Pagina 4 van 5

5 2. Noem 5 (van de 6) klimaatzones 3. Hoe noem je een relatief koude periode in de geologische geschiedenis? En een relatief warme? 4. Hoe ontstond de Weichseliene?Gebruik de woorden Antarctica, golfstroom en Pangaea 5. Wanneer bestond Pangaea en hoe hette de zee rondom Pangaea 6. Wat voor klimaten waren er op Pangaea? 7. Wat is El Niño en wat voor uitwerkingen heeft het? Klimaten wereldwijd 1. Noem 3 (van de 5) dfactoren die het klimaat in een bepaald gebied kunnen beïnvloeden 2. Wat is het klimaat en over welke tijdperiode wordt het meestal gemeten? 3. Hoe komt het dat de klimaat en vegetatiezones tochh niet helemaal samenvallen? Welk klimaat heeft Warschau en de onbekende plaats? Gebruik de grafieken hieronder: Het klimaat door de tijd 1. Waardoor is de ozonlaag tussen de Krijt en de Tertiairperiode verdwenen? 2. Hoeveel glacialen waren er al in het Kwartair? 3. Hoe heet de periode waar we nu in leven? 4. Noem 4 (van de 6) natuurlijke factoren die tot een extreme klimaatverandering kunnen leiden. 5. Noem 3(van de 3) methodes waarmee je iets over de paleoklimaten (=klimaten van een lange tijd geleden) te weten kunt komen Het klimaat nu 1. Noem 3 (van de 3) broeikasgassen 2. Welk broeikasgas wordt alleen door de mens veroorzaakt? 3. Hoe noem je beïnvloeding van de mens? 4. Noem 2 natuurlijke factoren die het CO² uitstoot verminderen. 5. Leg uit wat de hockeystickgrafiek is en waarom er zoveel onenigheid over bestaat. 6. Noem 3 (van de 3) systemen die het klimaat op aarde regelen (tip: ze eindigen allemaal op sfeer) 7. Noem 1 (van de 2) factoren waarvan wetenschappers niet weten of ze het broeikaseffect verminderen of juist erger maken Het klimaat in de toekomst 1. Noem 3 (van de 5) aanwijzingen dat de temperatuur wereldwijd zal stijgen 2. Noem 2 gevolgen van het broeikaseffect dat de wereldwijde opwarming nog erger zal maken 3. Noem 3 verwachte gevolgen van wereldwijde opwarming (een positieve en 2 negatieve) 4. Wat zijn de 2 klimaatverrassingen? 5. Wat zal er met Nederland gebeuren als de temperatuur wereldwijd stijgt? Klimaatbeleid 1. Noem 2 (van de 5) manieren om de CO² uitstoot te verminderen 2. Hoe zullen rijke landen omgaan met een wereldwijde klimaatstijging? 3. Hoe zullen ontwikkelingslanden omgaan met een wereldwijde klimaatstijging? Veel succes met de toets Groetjes Biene Pagina 5 van 5