De toekomst is nu JAARVERSLAG

Transcriptie

1 De toekomst is nu 2018 JAARVERSLAG

2

3 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG Inhoud Voorwoord door Jaap de Wit jr. KDV in cijfers p. 4 p. 5 Wat waren onze speerpunten voor 2018 en hoe is het daarmee vergaan? 3. Beloftes en resultaten 2018 p. 10 Onze ambiteuze keten maakt plannen voor het komende jaar. 4. Op naar 2019 p. 18 Kamerlingh Onneslaan MZ IJsselstein info@duurzaamvarkensvlees.nl Tel: Stichting Keten Duurzaam Varkensvlees p. 23

4 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG Voorwoord Heel lang leek het er op dat individuele dierherkenning bij varkens een belofte zou blijven. Toch hebben we afgelopen jaar in totaal varkens voorzien van oormerk met een RFID chip. Hiermee is Keten Duurzaam Varkensvlees wereldwijd koploper geworden op het gebied van Smart Farming. Een zeer knappe ketenprestatie, die voor een belangrijk deel te danken aan onze bijzondere strategie: gezamenlijk met de boeren onderzoek doen, oplossingen ontwikkelen voor de dagelijkse praktijk en de boeren ondersteunen bij de uitrol. We durven te investeren in de keten en in elkaar. Dankzij deze aanpak was 2018 het jaar van de definitieve doorbraak van het elektronische oormerk. Een belangrijke stap in het nog verder verduurzamen van de sector. Daarnaast hebben we een belangrijke troef in handen met de Stal van de toekomst. Het principe van de Stal van de toekomst is simpel maar effectief: aanpak bij de bron. Deze brongericht aanpak zorgt aantoonbaar voor een gezonde leefomgeving, minder uitstoot en veilige stallen. Het is een stalsysteem met een geïntegreerde oplossing voor alle uitdagingen waar de sector voor staat. Wij zien de komende jaren positief tegemoet. De toekomst is nu. Jaap de Wit jr. Voorzitter Stichting Keten Duurzaam Varkensvlees

5 5 2 KDV in cijfers ENERGIE Veel van de initiatieven die we uitrolllen zijn gericht op de langere termijn. We zijn er dan ook trots op dat de resultaten ook daadwerkelijk een progressief effect sorteren. Dit is duidelijk zichtbaar in de onderstaande grafieken waarin de resultaten van de afgelopen jaren zijn weergegeven ENERGIEVERBRUIK MJ/1000 kilogram groei VERMEERDERAAR SEMI GESLOTEN VLEESVARKENS GEM. NL 2017 Prestatie Prestatie Prestatie Norm Norm Norm NB: Vanaf 2016 is er met een iets andere berekeningswijze gewerkt, waardoor gas iets zwaarder meegenomen wordt. Cijfers 2016 zijn 7 %, 4 % en 2 % hoger bij respectievelijk de vermeerderaar, gesloten bedrijf en vleesvarkenshouder dan volgens de oude methode. MINERALEN FOSFAAT Excretie per 1000 kg groei VERMEERDERAAR SEMI GESLOTEN VLEESVARKENS GEM. NL 2017 Prestatie Prestatie Prestatie Norm Norm Norm NB: In 2012 waren er geen normen voor de vermeerderaars opgesteld binnen KDV

6 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG 2018 STIKSTOF Excretie per 1000 kg groei VERMEERDERAAR SEMI GESLOTEN VLEESVARKENS GEM. NL 2017 Prestatie Prestatie Prestatie Norm Norm Norm NB: In 2012 waren er geen normen voor de vermeerderaars opgesteld binnen KDV KOPER Aanvoer per 1000 kg groei VERMEERDERAAR SEMI GESLOTEN VLEESVARKENS GEM. NL 2017 Prestatie Prestatie Prestatie Norm Norm Norm NB: In 2012 waren er geen normen voor de vermeerderaars opgesteld binnen KDV ZINK Aanvoer per 1000 kg groei VERMEERDERAAR SEMI GESLOTEN VLEESVARKENS GEM. NL 2017 Prestatie Prestatie Prestatie Norm Norm Norm NB: In 2012 waren er geen normen voor de vermeerderaars opgesteld binnen KDV

7 7 EMISSIES AMMONIAK Kg NH 3 per dierplaats per jaar 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2, ,5 1,0 0, DRAGENDE & GUSTE ZEUGEN GESPEENDE BIGGEN KRAAMZEUGEN GEM. NL 2017 VLEESVARKENS 67 % T.O.V. NED GEM. Totaal Ammoniak KDV 2017* Totaal Ammoniak KDV volgens Ned. Gem.* * (Kg NH3 p. jr.) AANTAL PLAATSEN PER DIERSOORT KDV DRAGENDE & GUSTE ZEUGEN VLEESVARKENS KRAAMZEUGEN GESPEENDE BIGGEN

8 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG 2018 GEZONDHEID 25 DDD Dierdagdosering* ZEUGEN INCLUSIEF BIGGEN Prestatie Norm VLEESVARKENS Prestatie Norm GEM. NL ZEUGEN INCLUSIEF ZUIGENDE BIGGEN Prestatie Norm GESPEENDE BIGGEN Prestatie Norm In 2015 is de registratie van antibiotica naar de diercategoriën landelijk gewijzigd. Spiltsing van diercategorie zeugen in zeugen met zuigende biggen en speenbiggen. UITVAL Percentage 2, ,5 1,0 0, GESPEENDE BIGGEN VLEESVARKENS Norm voor beiden * De dierdagdosering is een berekende waarde en geeft het aantal dagen weer dat een dier op jaarbasis wordt behandeld met antibioticum. De dierdagdosering kan worden gebruikt om antibioticagebruik te vergelijken tussen bedrijven. Meer informatie: autoriteitdiergeneesmiddelen.nl

9 9 Van onderzoeksfase naar praktijkoplossing KDV gaat voor duurzaam vlees. Onder duurzaam verstaan we: blijvende verbeteringen op het gebied van dierenwelzijn, milieu én diergezondheid. Sinds onze oprichting in 1997 werken we samen met universiteiten, onderzoeksinstellingen en NGO s om te onderzoeken waar het nog beter kan. Iedereen die met een grote groep of in ons geval een hele keten wil innoveren loopt tegen dezelfde uitdaging aan: hoe krijg je alle betrokkenen mee? Om met zoveel verschillende ondernemers toch inventief te blijven, ontwikkelden we een unieke aanpak van Onderzoeken, Ontwikkelen en Ondersteunen. ONDERZOEKEN ONTWIKKELEN ONDERSTEUNEN KDV is continu in gesprek met lokale, provinciale en landelijke overheden, met maatschappelijke organisaties, met boeren en met klanten in binnen- en buitenland over de verschillende relevante thema s die spelen in de agrifood sector. Als een thema voldoende relevant is en past binnen de doelstellingen van de keten wordt deze verder onderzocht. De onderzoeksfase vindt meestal plaats op het demobedrijf in Valkenswaard in samenwerking met verscheidene onderzoeksinstellingen en toeleveranciers. De nieuwe kennis en oplossingen die we tijdens onderzoeksfase vergaren, ontwikkelen we verder tot praktische toepasbare oplossingen voor het boerenbedrijf. Dit doen we in nauwe samenwerking met deelnemende varkenshouders, toeleveranciers en onderzoeksinstellingen. We gaan dus samen aan de slag. Een belangrijk uitgangspunt hierbij is dat oplossingen toepasbaar moeten zijn op een middelgroot Nederlandse familiebedrijf. De oplossingen die in de praktijk succesvol blijken tijdens de ontwikkelfase gaan we implementeren bij alle 300 deelnemers. We weten uit ervaring dat het belangrijk is de deelnemers mee te nemen in dit proces. Om de boeren hierin te ondersteunen werken we met boerderijcoaches, informatieavonden en instructiefilms. Daarnaast kiezen we er als keten voor om de maatregelen centraal te organiseren en hulpmiddelen gratis te verstrekken aan de deelnemers. Op ketenniveau brengt dit aanzienlijke besparingen met zich mee en het versnelt het adaptatieproces.

10 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG Beloftes en resultaten 2018 Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV) staat voor een duurzame manier van varkens houden, zodat iedereen kan genieten van een verantwoord en smakelijk stukje varkensvlees. Onder duurzaam verstaan we blijvende verbeteringen op het gebied van gezonde dieren, een energieneutrale varkenshouderij, een beter leven voor de varkens en vlees met de beste smaak. Voor 2018 hadden we zes ambitieuze doelen gesteld. Hieronder beschrijven we de resultaten die we hebben behaald. Wat beloofde KDV in 2018? 1. Smart Farming Opschalen Pilot stoppen met slachtblik Data terugkoppelen Marktkansen 2. Grondstoffenlijst 3. Beste varkensrassen 4. Consumentencommunicatie 5. Stal van de Toekomst 6. Project krulstaart 3.1. Smart Farming Smart Farming Definitie: Smart farming betekent slim boeren. Slim door gebruik te maken van data: data verzamelen, analyseren en vertalen naar het management op de boerderij. Zodat boeren hun werk op zowel strategisch als dierniveau kunnen optimaliseren. Opschalen In 2018 zijn we hard gegroeid. Het aantal boeren dat deelneemt aan Smart Farming is gestegen tot 91. Wekelijks worden er meer dan biggen voorzien van een RFID-oormerk. 91 boeren biggen records Toename deelnemers Smart Farming RFID biggen geboren per maand Cumulatief aantal weegrecords

11 I&R 11 Wat zijn RFID ear tags? RFID ear tags (radio-frequency identification) zijn oormerken met een ingebouwde UHF chip (Ultra High Frequentie). Binnen KDV gebruiken we deze techniek om het varken vanaf geboorte tot slacht individueel te kunnen volgen. Dit stelt ons in staat om dieren die gedurende hun leven met enige vorm van antibiotica zijn behandeld te herkennen en uit te selecteren. 9 Pilot stoppen met slachtblik Elk varken krijgt voordat hij naar de slachterij gaat een slachtblik. Deze ingreep is een verplicht en essentieel onderdeel van de identificatie en registratie van de dieren. Bij varkens van boeren die deelnemen aan Smart Farming neemt het RFID-oormerk de functie van het slachtblik over. De informatie op het slachtblik is immers ook in het elektronische oormerk terug te vinden. In 2018 hebben we met het ministerie van Economische Zaken en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gesproken over afschaffing van het slachtblik. Dat scheelt namelijk een stressvolle ingreep, wat het dierenwelzijn verhoogt. Omdat beide gesprekspartners overtuigd zijn van de voordelen en vertrouwen hebben in het RIFD-oormerk, hebben we alle voorbereidingen getroffen om in 2019 met een pilot te starten. Er zijn twintig varkenshouderijen geselecteerd en deze hebben allemaal een ontheffing gekregen voor het verplichte slachtblik. Hiermee hebben we een mooie stap gezet op het gebied van dierenwelzijn. Data terugkoppelen Het aantal weegrecords dat inmiddels verzameld is stelt ons in staat de individuele boer terugkoppeling te geven van de eigen prestaties in relatie tot de gehele keten (benchmark). Alle deelnemende RFID boeren ontvangen de terugkoppeling van hun gegevens in een individueel rapport: KDV Smart Farming jaarrapportage Hoe werkt het in de praktijk? Bij de geboorte krijgt ieder big een RFID ear tag. Met behulp van dit oormerk registreert de boer bij geboorte de individuele diergegevens, waaronder geboortedatum, geslacht en genetica van de vader en de moeder. Indien een varken behandeld moet worden met antibiotica wordt de behandeling vastgelegd met behulp van het RFID ear tag. Alle informatie die de boer vastlegt wordt direct opgeslagen in een cloud database. KDV heeft volledig toegang tot deze database. Hiermee kunnen de dieren dus worden gemonitord vanaf de geboorte. Aan de slachtlijn wordt het RFID ear tag ingelezen en is de complete geschiedenis van het varken bekend. Op dat moment worden de varkens waarvan zeker is dat ze hun gehele leven niet behandeld zijn met antibiotica uitgeselecteerd voor het Antibioticavrij Leven Garantie-concept. Ik ben enthousiast over de informatie die de RFID-oormerken opleveren. Laatst bijvoorbeeld, toen er tijdens een transport van fokker naar mester enkele biggen overleden. In eerste instantie dacht de voervoorlichter dat het door vitaminetekort kwam, dus de fokker had al bijna ander en duurder voer besteld. Tot we de RFID-oormerken van de overleden biggen uitlazen. Bleken het broertjes te zijn. Daardoor wisten we: het ligt niet aan het voer, de oorzaak is een genetisch defect. Het is toch geweldig dat RFID-oormerken voor zulke waardevolle inzichten zorgen?! Stijn van den Tillaart handelaar KDV

12 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG 2018 We kunnen niet wachten tot we nog meer mensen kunnen laten genieten van ons varkensvlees met de Antibioticavrij Leven Garantie. Daarin staan we niet alleen, want de vraag groeide in 2018 sterk. Voordat we het varkensvlees bij de afnemers kunnen leveren, investeren we in de samenwerking tussen de boer en de klant. Want tijd, aandacht en afspraken op maat zijn noodzakelijk voor het beste eindproduct. Rob Lunenburg, verkoop Italië Marktkansen We meldden het vorig jaar al vol trots: door de inzet van RFID-oormerken zijn we in staat om varkens met de Antibioticavrij Leven Garantie uit te selecteren. In 2018 is het aantal afnemers toegenomen en hebben we samenwerkingen geïntensiveerd, onder andere in Italië. Met succes, want inmiddels verkopen al twintig Italiaanse supermarktketens varkensvlees met de Antibioticavrij Leven Garantie. Varkensvlees met de Antibioticavrij Leven Garantie is voor onze Italiaanse afnemers dé manier om mooie vleeswaren op de markt te brengen en zich binnen Italië een land waar het vraagstuk naar de resistentie van antibiotica enorm actueel is te profileren en te laten zien waar zij voor staan Grondstoffenlijst Keten Duurzaam Varkensvlees werkt sinds 2018 met een grondstoffenlijst. Na een periode van optimalisatie en gewenning is de KDV-grondstoffenlijst nu onderdeel van de certificering. Dat betekent dat alle ketenpartners waaronder voerleveranciers werken met de grondstoffenlijst. Door inzicht te hebben in het voer dat varkens krijgen, waarborgen we voedselveiligheid en ondersteunen we de dieren met kwalitatief goed voer. Dat helpt bij ons streven naar transparantie, gezonde dieren en varkensvlees van uitzonderlijke kwaliteit en met de beste smaak. Bekijk de grondstoffenlijst op onze website: duurzaamvarkensvlees.nl/onze-stichting

13 Beste varkensrassen PIC 280 (Duroc) 1290 biggen in de genetica test In 2018 zijn we gestart met onze zoektocht naar het lekkerste varkensvlees. Genetica is daarbij een belangrijke factor, want het bepaalt een kwart van de smaak. Toch is er nog onvoldoende bekend over de impact van genetica en de effecten op de Nederlandse praktijksituatie. Daarom hebben we een grootschalig praktijkonderzoek opgezet. In juli 2018 zijn we in samenwerking met PIC, wereldwijd een van de grootste spelers in varkensgenetica, gestart met uitgebreide geneticaproeven om te onderzoeken wat de invloed van genetica op de kwaliteit en bijbehorende smaak en malsheid van vlees is. Onze RFID-oormerken maken dit mogelijk. Onderzoeksverloop De zeugen op de deelnemende varkenshouderijen zijn ingedeeld in drie groepen: de ene groep is geïnsemineerd met de PIC 408G. Bij de andere groep is de PIC 280 gebruikt en de derde groep is geïnsemineerd met de PIC 337. Het doel is zo veel mogelijk informatie in te winnen over deze drie verschillende berenlijnen, onder andere op het gebied van groei, spier- en spekdikte, kwaliteit van het vlees, kleur en ph. Daarmee proberen we antwoord te krijgen op de vraag: welke berenlijn zorgt voor het lekkerste varkensvlees? Omstandigheden Er is bewust voor gekozen om de pilot niet op een speciaal proefbedrijf van een fokkerij uit te voeren, maar op gangbare KDV-boerderijen. Als namelijk blijkt dat de ene berenlijn inderdaad smaakvoller varkensvlees oplevert dan de ander, dan moet de situatie op elke KDV-boerderij zonder al te veel aanpassingen te realiseren zijn. PIC biggen in de genetica test Onderzoek in cijfers Mede dankzij de RFID-oormerken is het mogelijk om dit smaakonderzoek op grote schaal uit te voeren. Voordeel hiervan is dat we voldoende data hebben om conclusies te trekken en we kunnen onderzoeken of de spreiding binnen de verschillende berenlijnen groter, kleiner of gelijk is aan de spreiding tussen de verschillende berenlijnen. 6 deelnemende varkenshouderijen Ras PIC 280+ PIC 337+ PIC 408G+ Eindtotaal Aantal geboren biggen in PIC 408G (Pietrain) 1761 biggen in de genetica test

14 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG 2018 Toen KDV mij vroeg of ik gedurende vijf weken mee wilde werken aan het geneticaonderzoek, was ik meteen enthousiast. Ik ben wel benieuwd of de PIC 408G eindbeer waar wij onze 530 zeugen normaal gesproken mee insemineren het smaakvolste eindproduct oplevert. René Nijhuis fokker en deelnemer onderzoek beste varkensrassen Om de proef goed te laten verlopen, mochten de biggen van de drie berenlijnen na het spenen niet bij elkaar in één hok. We wilden niet dat bijvoorbeeld een dominant ras een ander ras verdrong aan de voerbak. Dat was organisatorisch best een uitdaging, maar het is gelukt. En als het toch dreigde mis te gaan, hadden we dat direct door. Want qua uiterlijk variëren de berenlijnen nogal. De PIC 408G profit is bont en heeft kort haar, precies zoals een varken er wat mij betreft uit moet zien. Ook de groei en voeropname van deze lijn zijn prima. De PIC 337 geeft weinig kleurlingen maar oogt mooi en groeit hard. En de PIC 280 is een bonte verzameling van vitale rode, zwarte en rood-zwarte biggen met langere haren en hangoren. Voor mij niet het mooiste varken, maar mijn zoon van tien vond ze juist ontzettend schattig. En schijn bedriegt, want ze zijn in het begin misschien wat kleiner maar ze halen hun groeiachterstand als ze ouder worden moeiteloos in. Als je mij vraagt welke berenlijn het smaakvolste varkensvlees oplevert, durf ik geen antwoord te geven. Daarom is het zo fijn dat we middels de RFID-oormerken straks van alle individuele biggen technische informatie ontvangen. En we nemen letterlijk de proef op de som. Want we eten KDV-varkensvlees toch vooral omdat het zo lekker is.

15 Consumentencommunicatie In 2018 hebben we de consument bewust en met veel plezier opgezocht door middel van ons premium label Patron en ons BBQ-team. Patron - Hoe werkt het? In de slachterij beoordelen gepassioneerde vleesmeesters met jarenlange ervaring varkens uit het KDV Beter Leven-concept op vorm, kleur, stevigheid en marmering. Alleen de beste varkens worden met de hand geselecteerd en met zorg afgeleverd aan de slager, zodat de echte vleesliefhebber kan genieten van het neusje van de zalm: een excellent product afkomstig van de beste varkens van stal, gehouden met aandacht voor dier én milieu. Label of origin Om de afkomst van ons handgeselecteerde vlees te kunnen borgen, krijgt elk Patronvarken een uniek label of origin, een soort paspoort van het desbetreffende dier met daarop gedetailleerde informatie over onder meer de boerderij, het gewicht, de spekdikte en het vleespercentage. Onze RFID-oormerken maken dit mogelijk. Patron In 2018 presenteerden we Patron grootst op de Slavakto, de vakbeurs voor de slagersbranche. Met effect, want het aantal verkooppunten van Patron groeit gestaag, de vraag is zo groot dat we van drie keer per week leveren zijn overgestapt naar vijf keer per week leveren en het team van vleesmeesters dat Patron-varkens kan selecteren breidt uit. Om slagers te enthousiasmeren om met hun klanten over dit handgeselecteerde vlees in gesprek te gaan, ontwikkelden we een starterskit en een kerstrecept. Onze Patrons Onze Patrons selecteren het beste varkensvlees BBQ-team In 2016, 2017 en 2018 werkten we samen met de Mobile BBQ van Koert en Eline. Zij trokken met het grootste mobiele spit van Europa - de Carnivoor door het land om mensen te laten proeven van een goed en smaakvol stuk vlees. Dat deden ze met succes, want in de afgelopen 2,5 jaar hebben minimaal mensen genoten van heerlijke langzaam gegaarde pulled pork, boterzachte buikspek en nekken die tot wel zestien uur op de BBQ hebben liggen garen FOTO: van de BBQ of van BBQ producten Met de hand geselecteerd In 2018 werd er in totaal kg Patronvlees handgeselecteerd Het label of origin dat bij elk stuk Patron vlees wordt meegeleverd. Zo weten consumenten precies wat ze eten en waar hun smaakvolle vlees vandaan komt.

16 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG Stal van de Toekomst Wat is de Stal van de Toekomst? Op het KDV-demobedrijf ontwikkelde De Hoeve Innovatie in samenwerking met de Provincie Brabant en Wageningen University en Research de Stal van de Toekomst. Door toepassing van dag-ontmesting wordt de mest dagelijks uit de stal gehaald en voorkomen we dat er ammoniak en andere kwalijke gassen ontwikkeld worden, wat het filteren van de lucht aan het eind van de stal overbodig maakt. Zo bestrijden we geen effecten maar pakken we de oorzaak aan. Een benadering die niet alleen positief is voor het milieu, maar ook voor het dier en de boer. bekijk het filmpje op De regels rondom de varkenshouderij nemen fors toe. Zo moeten alle varkenshouderijen in Noord-Brabant vanaf 2022 voldoen aan een strenge emissienorm met betrekking tot ammoniakuitstoot. De installatie van een luchtwasser is daar een oplossing voor. Op het klimaat ín de stal heeft dit echter geen positief effect. Terwijl juist een goed stalklimaat noodzakelijk is om te komen tot betere technische en economische resultaten, gezondere dieren en beter dierenwelzijn. Daarom ontwikkelden we de afgelopen jaren binnen de Stal van de Toekomst een beter alternatief: dag-ontmesting. In 2018 hebben we grote stappen gezet om hier een goedgekeurd stalsysteem van te maken. Verbouwing proeflocaties Op vier Noord-Brabantse varkenshouderijen die de proefstalstatus hebben, is gestart met het renoveren van de afdelingen van verschillende diercategorieën (dragende- gust zeugen en kraamzeugen, gespeende biggen en vleesvarkens) naar een systeem met dag-ontmesting. De eerste twee proeflocaties waren in 2018 operationeel. Metingen In één proefstal is Wageningen University&Research in 2018 gestart met het uitvoeren van metingen van ammoniak, methaan, co2 en geur. De eerste resultaten zijn veelbelovend. Communicatie Met de Stal van de Toekomst willen we bewustwording creëren: varkenshouders moeten weten dat er iets te kiezen valt. Daarom hebben we varkenshouders in 2018 op verschillende manieren geïnformeerd over ons alternatief voor de luchtwasser. We lanceerden de website stalvandetoekomst.nl en waren aanwezig op het evenement Ondernemen in de varkenshouderij. STALVANDETOEKOMST.NL Onderzoekspartners o.a:

17 Project krulstaart In 2018 hebben we binnen twee werkgroepen verder onderzoek gedaan naar lange staarten. Begeleidingscommissie Lange Staarten De begeleidingscommissie Lange Staarten richt zich op onderzoek en innovatie met betrekking tot het houden van varkens met lange staarten. In 2018 hebben we een risicobeoordeling opgesteld. Deze wordt in 2019 aan de stuurgroep voorgelegd. De stuurgroep stuurt de begeleidingscommissie aan en bestaat uit deelnemers uit de private en publieke sector, waaronder het ministerie van Economische Zaken, Wageningen University&Research (WUR), Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) en afgevaardigden van betrokken partijen zoals slachterijen. Werkgroep Krulstaart Werkgroep Krulstaart bestaat uit de WUR, POV, boeren en slachterijen. De WUR bedenkt ideeën om varkens met lange staarten te houden, de boeren onderzoeken de effecten van deze mogelijke oplossingen in de praktijk en de slachterijen koppelen zoveel mogelijk informatie over varkens met lange staarten terug aan de boeren. Binnen de Werkgroep Krulstaart zijn we in 2018 gestart met onderzoek naar het effect van een goed stalklimaat en afleidingsmateriaal op lange staarten.

18 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG Beloftes & plannen 2019 Dat we binnen KDV de hele keten verrijken met individuele dierdata is echt uniek. In Amerika hebben ze al meermaals tegen me gezegd dat wij met onze technologieën en ketenintegratie ten opzichte van hen minimaal vijf jaar vooroplopen. Peter ter Linde, LeeO Afgelopen jaren hebben we als keten grote stappen gezet op het gebied van technologie, transparantie, dataverzameling, dierenwelzijn, diergezondheid en milieu. In 2019 zal deze inzet zich uitbetalen. Zo zorgt Smart Farming voor nieuwe marktkansen en een zoektocht naar het smaakvolste varkensvlees. En is de Stal van de Toekomst klaar om goedgekeurd te worden. Zoals de titel van dit jaarverslag al verraadt: de toekomst is nu! 4.1 Smart Farming op 150 boerderijen Dat Smart Farming voor boeren van toegevoegde waarde is, blijkt uit het snelgroeiende aantal deelnemers. Aan ons de uitdaging om het gebruik van RFID-oormerken nóg aantrekkelijker te maken, zodat huidige gebruikers er hun voordeel mee blijven doen en er aan het eind van het jaar 150 boeren deelnemen. Dat bereiken we onder andere door realtime inzage in RFID-data en het uitbreiden van ketenpartners. Realtime inzage in RFID-data Het is altijd een uitdaging om verkregen data om te zetten naar bruikbare informatie. Helemaal als je met geheel nieuwe data werkt namelijk op dierniveau. Door deze extra laag krijgt de data nieuwe dimensies. We rollen dit project daarom stap voor stap uit. In 2017 organiseerden we een Hackathon. Dataspecialisten van de Rabobank, Westfort en Wageningen University analyseerden samen met de boeren de eerste data afkomstig van RFID-oormerken. In 2018 zijn we gestart met bepalen welke kengetallen boeren in de dagelijkse praktijk kunnen helpen. In die fase van proberen en ontdekken ontvingen alle boeren die deelnemen aan Smart Farming eens per kwartaal een overzicht van de uit RFID-oormerken gewonnen informatie. Op basis van de feedback van de deelnemers bepalen we in 2019 welke rapportages, grafieken en tabellen beschikbaar moeten zijn zodat varkenshouders stappen voorwaarts kunnen zetten. Omdat kwartaalrapportages interessant zijn maar het tegelijkertijd een ouderwetse manier van cijfers interpreteren is, starten we in 2019 ook met de ontwikkeling van een online tool waarmee varkenshouders realtime kunnen inzien hoe ze presteren, zodat ze daar direct naar kunnen handelen en hun rendement kunnen verhogen. De realisatie van deze tool vindt naar verwachting in 2020 plaats. Uitbreiden van ketenpartners Om de output die RFID-oormerken oplevert zo waardevol mogelijk te maken, is het belangrijk dat de input zo volledig mogelijk is. Daarom onderzoeken we in 2019 de mogelijkheden om met nog meer ketenpartners samen te werken, zodat de informatie die we uit de RFID-oormerken kunnen uitlezen nog rijker wordt SMART FARMING PROGNOSE Aantal ontvangen varkens met RFID oormerk Geslacht Gerealiseerd Prognose Marge

19 19 Denk daarbij aan informatie die al vroeg in de keten beschikbaar is, zoals voer en het stalklimaat (o.a. luchtvochtigheid, ammoniakemissie en temperatuur). Maar ook aan waardevolle informatie later in de keten, over bijvoorbeeld de werkelijke kwaliteit van een stuk vlees. Door de toevoer van informatie te verbreden stijgt de hoeveelheid data. Zo krijgen we als keten nog meer inzicht in waar we nu staan, waar we kunnen bijsturen en het belangrijkste: waar we vooruit kunnen. 4.2 Resultaten smaakonderzoek - welke berenlijn levert het smaakvolste varkensvlees? In 2018 zijn we onze zoektocht naar het lekkerste varkensvlees gestart. Omdat genetica een kwart van de smaak bepaalt, wisten we wat ons te doen stond: berenlijnen testen! In 2018 hebben we in samenwerking met PIC, wereldwijd een van de grootste spelers in varkensgenetica, grootschalige geneticaproeven opgezet om in de dagelijkse praktijk te onderzoeken wat de invloed van genetica op de smaak van varkensvlees is. Alle biggen die deelnemen aan het onderzoek zijn inmiddels geboren staat in het teken van meten en proeven. Meten Meten van smaak is enorm complex, zeker bij zo n veelzijdig product als varkenvlees. Wat je gelukkig wel kunt meten, zijn de eigenschappen die bijdragen aan de smaak. Zo wordt de kwaliteit van vlees grotendeels bepaald door de ontwikkeling van ph in het vlees. Ook kleur is een belangrijke indicator voor smaak. Daarom meten we naast de gebruikelijke technische gegevens zoals gewicht, spekbedekking, geslacht en type, ook van elke deelnemende berenlijn de ph-waarde en kleur. Uiteraard op zo groot mogelijke schaal, want alleen dan hebben we genoeg data om er smaakconclusies aan te verbinden. Proeven Over smaak valt natuurlijk niet te twisten, maar toch gaan we proeven. Zowel professionals als producenten en eindgebruikers - waaronder boeren, grossiers, collega s en consumenten - vragen we welk varkensvlees ze het lekkerst vinden. Zo krijgen we antwoord op de vraag of er een significant verschil in smaak is en welke berenlijn de voorkeur heeft. Dat Smart Farming voor boeren van toegevoegde waarde is, blijkt uit het snelgroeien. 4.3 Kansen in de afzet - bredere verwaarding van ons varkensvlees In 2017 en 2018 werd ons vermoeden bevestigd: er is zowel nationaal als internationaal enorme vraag naar varkensvlees waarvan de herkomst en individuele dierkenmerken transparant zijn. Met onze RFID-oormerken maken wij dat mogelijk. Sterker nog: we zijn in staat varkens met de Antibioticavrij Leven Garantie uit te selecteren. Die ontwikkeling zorgt voor veel kansen, onder andere in Italië. Daar zijn onze hammen razend populair. Omdat een varken uit meer smaakvol vlees dan alleen hammen bestaat, richten we ons aankomend jaar op een bredere verwaarding van ons varkensvlees. We ontwikkelen nieuwe producten die aansluiten bij de wensen en behoeften van landen in Europa en op andere continenten. Ook dienen we de aanvraag voor de USDA-certificering in, zodat wij en onze klanten onze producten in Amerika kunnen gaan verkopen. Alles met als doel zoveel mogelijk mensen te laten genieten van ons smaakvolste varkensvlees, gemaakt met zorg voor dier én milieu.

20 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG Stoppen met slachtblikken Het lekkerste vlees komt van gezonde, stressvrije dieren en wij doen er dan ook alles aan om de varkens zo ontspannen mogelijk af te leveren. Het slachtblik vormt hierbij een tijdrovende klus die ook nog eens onrust veroorzaakt bij de varkens. Bovendien geeft het nieuwe oormerk ons een schat aan informatie die we kunnen gebruiken om nog smakelijker varkensvlees te produceren. Dirk Dekker, varkenshouder Het slachtblik is al sinds jaar en dag een verplicht en essentieel onderdeel van de identificatie en registratie van de dieren. Dankzij de groeiende acceptatie van de RFID-oormerken is deze functie echter achterhaald. Doormiddel van het RFID-oormerk, die direct bij de geboorte wordt aangebracht, is het complete paspoort van het varken immers altijd direct uit te lezen. Het traditionele slachtblik is hiermee overbodig geworden waardoor een tijdrovende ingreep komt te vervallen. In 2018 heeft KDV speciale toestemming aangevraagd van het NVWA en LNV voor een pilot waarin het voor boeren mogelijk wordt om dieren zonder slachtblik aan te leveren. Deze pilot met slachtblikloze varkens zal in 2019 gefaseerd worden uitgerold naar 20 speciaal geselecteerde boeren bedrijven uit de Keten. Onze doelstelling is om aan het einde van dat jaar minimaal 10 bedrijven structureel hun varkens aanleveren zonder slachtblik. 4.5 Doorstart SOJA project Geïmporteerde sojabonen zijn een belangrijk bestanddeel van varkensvoer en blijven daarmee van groot belang voor de varkensvleesketen. Sinds 2015 investeert KDV in een duurzame productie van sojabonen in Mozambique doormiddel van een samenwerking met Solidaridad. In de eerste fase van het project werden 2000 Mozambiquaanse kleinschalige familiebedrijven ondersteund bij het verbeteren van hun producutiesystemen. Dit resulteerde in 2018 in een primeur: voor het eerst werd er in Afrika soja geproduceerd volgens de standaarden van Round Table on Responsible Soy (RTRS). Naar aanleiding van dit succes heeft KDV besloten om samen met Solidaridad een vervolg te geven aan het project. Om een cumulatief effect te bereiken is er voor gekozen om binnen dezelfde regio te blijven. In deze tweede fase komt een de focus te liggen op het inzetten van nieuwe technologieën. De boeren krijgen specifieke trainingen in duurzame landbouwmethoden, toegang tot verbeterd zaad en de benodigde financiële middelen. Gezien de gebrekkige infrastructuur en de hoge acceptatiegraad van smartphones is de focus op technologie een logische volgende stap. Via speciaal ontwikkelde apps kunnen boeren zelf evaluaties uitvoeren en op basis daarvan feedback en advies ontvangen. Op deze manier werken zij zelf toe naar certificeringsstandaarden van de RTRS en kunnen er met dezelfde middelen nog meer boeren worden geholpen.

21 Start van het project Pilotstal in Valkenswaard Erkenning door de overheid: subsidies toegekend voor vier proeflocaties. 4.6 Stal van de Toekomst - goedgekeurd stalsysteem in zicht De verwachting is dat dag-ontmesting in 2020 als stalsysteem wordt goedgekeurd en de hele varkenshouderij er dan zijn voordeel mee kan doen. Om dat te bereiken zetten we in 2019 de volgende stappen: Metingen De effecten van de Stal van de Toekomst worden in 2019 op vier proeflocaties in Nederland gemeten. Kennisinstituten waaronder Wageningen University- &Research onderzoeken de uitstoot van ammoniak, fijnstof en geur. Hierdoor krijgt de Stal van de Toekomst in tegenstelling tot andere goedgekeurde stalsystemen - een bewezen emissiefactor. Nadat de metingen zijn uitgevoerd en de emissiefactor is toegekend kunnen er vergunningen worden aangevraagd 2018 Start met bouw en verbouw van vier proeflocaties, 2019 Oplevering eerste twee proeflocaties Eerste resultaten van metingen Goedkeuring stalsysteem. Financiering Het kan voor varkenshouderijen moeilijk zijn om financiering te krijgen voor de benodigde nieuw- of verbouw. Dat komt omdat de modellen van banken gebaseerd zijn op uitbreiding (bijvoorbeeld verdubbeling) en niet op verbetering met hetzelfde aantal dieren. Om banken te overtuigen van het toenemende rendement en het daarmee samenhangende geringe risico dat de Stal van de Toekomst oplevert, starten we in 2019 met de Pilot vaste varkensprijs. Pilot vaste varkensprijs Een belangrijk argument voor banken om geen financiering te verlenen, is de prijswerking binnen de internationale varkenshandel. Om dat risico weg te nemen, starten we in 2019 bij twee varkenshouderijen met de verkoop van varkens aan slachterij Westfort voor een vaste vooraf bepaalde opbrengstprijs, ongeacht de marktsituatie. Het vakmanschap van de boer bepaalt zijn rendement. Zo vergroten we de zekerheid voor de bank, waardoor deze eerder bereid is te investeren. Opbrengstprijs bepalen Als basis gebruiken we de kostprijs van een kilogram varkensvlees. Omdat we ervan uitgaan dat dit vaste prijssysteem succesvol is en in de toekomst dus meer gebruikt zal worden, gaan we niet uit van de werkelijke kostprijzen van de eerste deelnemers, maar van een referentie benchmark. Communicatie Ook in 2019 informeren we varkenshouders actief over dag-ontmesting als alternatief voor de luchtwasser. We ontwikkelen een brochure over de Stal van de Toekomst, zijn met een eigen stand aanwezig op de Dutch Pork Expo, organiseren informatieavonden en nemen deel aan congressen voor varkenshouders die door derden worden georganiseerd. Het doel van deze inzet is dat in 2024 minimaal honderd bedrijven werken met de principes van de Stal van de Toekomst bedrijven werken met principes van de Stal van de Toekomst.

22 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG 2018 Een blik op het nieuwe stalsysteem Om de uitstoot van ammoniak, fijnstof en geur te reduceren en een optimale leefomgeving te creëren voor varkens zijn er in de Stal van de Toekomst meerdere maatregelen getroffen. Het uitgangspunt is daarbij altijd dagontmesting door middel van een geautomatiseerd proces. De kwalijke stoffen ontstaan door opeenhoping van mest en urine en de bacteriële rottingsprocessen die daaruit volgen. Om deze processen te voorkomen wordt mest dagelijks uit de stal verwijderd en gekoeld opgevangen. Gezonde, groeiende dieren hebben behoefte aan zuivere lucht en zuiver drinkwater. Een gestuurd mestgedrag leidt tot schone hokken en schone varkens. Het juiste klimaat zorgt voor comfort in warme en koude dagen waardoor varkens blijven eten en groeien.

23 23 5 Stichting Keten Duurzaam Varkensvlees 5.1 Missie Stichting Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV) is een samenwerkingsverband van Nederlandse varkensboeren, slachterijen, grossiers, slagers, vleeswarenproducenten, retail bedrijven en cateraars. De missie van Stichting KDV is: een energieneutrale varkenshouderij en gezond en smakelijk vlees op tafel. Duurzaam betekent bij ons dat we ons richten op dierenwelzijn én milieu. Deze benadering onderscheidt ons van single issue -initiatieven die over het één of het ander gaan. Om deze missie te bereiken stellen we aan de ene kant eisen aan onze partners, maar aan de andere kant faciliteren en helpen we hen ook om aan de strenge eisen voor dierenwelzijn en milieu te voldoen. Dit doen we door actief de ontwikkelingen op de boerderij te stimuleren en te faciliteren. We voeren samen met de boeren innovaties op de boerderijen door die ze alleen niet hadden kunnen oppakken. We onderzoeken hoe het beter kan, testen nieuwe ideeën en zetten gezamenlijk de schouders onder onze missie. Daarnaast zien we het als onze missie om consumenten bewust te laten worden. Bewust van de duurzame keuzes die er zijn en van de mooie smaken die varkensvlees biedt. En door consumenten, koks en slagers met elkaar in contact te brengen zodat ze aan de slag gaan met deze mooie producten. Dit alles doen wij zonder winstoogmerk, maar met hart en ziel. 5.2 Bestuur Stichting KDV is opgericht door Jaap de Wit jr. (Westfort Inkoop), Hans Verhoeven (De Hoeve BV), Piet Lunenburg (Westfort) en Egbert Kruiswijk (Westfort). Alle vier komen zij uit de varkensvleessector en elk hebben zij hun eigen expertise in het verduurzamen van de branche. Voorzitter Jaap de Wit jr. is verantwoordelijk voor de inkoop van de varkens. Hij is de derde Jaap de Wit in rij die in de veehandel zit. In 1995 richtte zijn vader Jaap de Wit sr. Inkoop Oudewater B.V. op. Deze bv werd verantwoordelijk voor de inkoop voor Lunenburg Vlees B.V. en later ook voor Egbert Kruiswijk Vleesproducten. Jaap jr. werkte na zijn studie Communicatie drie jaar op de beursvloer als marketmaker. In 2003 gebeurde het onvermijdelijke; ook deze Jaap begon bij Inkoop Oudewater en kwam zo toch in de varkensvleessector terecht. Nu is hij verantwoordelijk voor de inkoop maar vanuit zijn zijn expertise op het gebied van marketing en communicatie ook voorzitter van Stichting Keten Duurzaam Varkensvlees. Leden Hans Verhoeven is varkenshouder in Valkenswaard en initiatiefnemer van Keten Duurzaam Varkensvlees. In 1997 startte Hans samen met Mark van den Eijnden Keten Duurzaam Varkensvlees. Nu vormen Hans en Mark samen de Hoeve BV. Dit bedrijf is verantwoordelijk voor de certificering, innovatie en ontwikkeling van het eisenpakket van Keten Duurzaam Varkensvlees. Daarnaast fungeert de boerderij van Hans als demobedrijf voor Keten Duurzaam Varkensvlees. Alle innovaties en ontwikkelingen worden hier eerst getest voordat ze bij alle varkensboerderijen van de keten worden toegepast.

24 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG 2018 Piet Lunenburg is strategisch adviseur bij Westfort. Na zijn opleiding HEAO Bedrijfseconomie werkte hij tien jaar lang in de ICT-branche. Door de toenemende automatisering binnen vleesverwerkingsbedrijven, lang aandringen van zijn familie en omdat bloed nou eenmaal kruipt waar het niet gaan kan, maakte hij in 1987 de overstap naar Lunenburg Vlees B.V., het bedrijf van zijn broers. Binnen dit familiebedrijf was hij in eerste instantie verantwoordelijk voor automatisering en informatisering. Maar zijn kennis en interesse breidden snel uit: in 2007 werd hij algemeen directeur. Egbert Kruiswijk is commercieel directeur van Westfort. In 1986 begon Egbert als slagers grossier op de boerderij van zijn vader in Loenen aan de Vecht, waar hij ook opgroeide. Nadat Egbert in zijn jonge jaren de landbouwschool doorliep koos hij definitief voor de vleesbranche. Hij volgde de slagersvakschool in Utrecht, werkte vier jaar in een grote slagerij in Breukelen en kwam uiteindelijk in de vleesgroothandel terecht. Vanuit zijn achtergrond en opleiding heeft hij een grote affiniteit met de ambachtelijke kant van het vak en zodoende heeft hij zich gespecialiseerd in de belevering van binnenlandse slagers en supermarkten, én in de productie van verschillende hoogwaardige vleeswaren. 5.3 Raad van Advies Na de oprichting van de Stichting KDV is de Raad van Advies benoemd die mede bewaakt dat Keten Duurzaam Varkensvlees zich richt op de behoeftes van de consument, de maatschappij en de branche. De Raad van Advies houdt een kritische blik op onze innovaties en draagt ideeën aan. Daartoe komen de leden van de Raad van Advies twee keer per jaar bij elkaar. Zo zorgen we ervoor dat we proactief aansluiten bij ontwikkelingen nu en in de toekomst. In onze Raad van Advies nemen plaats: Jaap de Wit sr. (Westfort Vleesproducten) Gert van der Bijl (Stichting Solidaridad) Lenie Klein Holkenborg (Onafhankelijk voorzitter) Henk Jans (Arts Maatschappij en Gezondheid) Ad Romme (Boer) Ad van den Tillaart (Veehandel) Karen Eilers (Natuur en Milieu) Mark van den Eijnden (De Hoeve secretaris) Jaap de Wit sr. // Westfort Vleesproducten Jaap de Wit sr. is sinds 2017 commissaris van Westfort Vleesproducten. Na de middelbare school werkte Jaap sr. eerst in het bedrijf van zijn vader, wat naast een veehandel ook een machinehandel was. In 1974 koos hij definitief voor de veehandel en ging hij als zelfstandig (varkens)handelaar aan de slag. Van begin 1988 tot eind 1994 was hij verantwoordelijk voor de inkoop van varkens voor Goedhart Vlees B.V, een slachterij in Hilversum. In 1995 richtte hij Inkoop Oudewater B.V. op en werd daarmee verantwoordelijk voor de inkoop van Lunenburg Vlees B.V. en later ook van Egbert Kruiswijk Vleesproducten, de twee familiebedrijven waaruit Westfort is ontstaan.

25 25 Gert van der Bijl // Solidaridad Gert van der Bijl is sinds 2009 internationaal coördinator van het sojaprogramma van Solidaridad. Hij is verantwoordelijk voor het Solidaridad Sojaprogramma met projecten gericht op verduurzaming van sojaproductie in China, India, Afrika en Zuid-Amerika. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor marktontwikkeling en samenwerking met bedrijven in de sojaketen en is hij lid van het bestuur van de Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja (RTRS). Gert is afgestudeerd als ontwikkelingseconoom aan de Wageningen University. Daarna werkte hij voor het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK), Centrum voor Landbouw & Milieu (CLM) en voor het Nederlandse ministerie van landbouw. Lenie Klein Holkenborg // Onafhankelijk voorzitter Lenie Klein Holkenborg studeerde Bedrijfskunde en Sociale Geografie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Na haar studie ging ze in 1992 aan de slag bij het Ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Daarna was Lenie afdelingshoofd agro bij Stichting Milieukeur waar ze zich bezighield met het opstellen van verschillende eisenpakketten voor verduurzaming van productieprocessen. Nu werkt ze als zelfstandig ondernemer. Ze adviseert en ondersteunt bedrijven bij het zetten van stappen in verduurzaming. Henk Jans // Arts Maatschappij en Gezondheid Henk Jans was van 1986 tot 2010 inhoudsmanager bij het bureau Gezondheid Milieu en Veiligheid van de GGD en Brabant en Zeeland. Hij was daar specialist als arts op het gebied van milieu en gezondheid en op het gebied van calamiteiten en ongevallen met gevaarlijke stoffen. Henk is als deskundig arts vanuit zowel de GGD Brabant als de Provincie Noord-Brabant zeer actief betrokken bij de ontwikkeling van de intensieve veehouderij. Daarnaast verzorgt hij al ruim 25 jaar een groot aantal cursussen, colleges en presentaties voor medewerkers van de GHOR, milieugezondheidskundigen en studenten (HBO en WO). Ad Romme // Varkenshouder Ad Romme is varkenshouder in IJsselstein en vanaf het eerste uur (1998) betrokken bij Keten Duurzaam Varkensvlees. Op zijn boerderij houdt hij 4400 vleesvarkens. Toen varkensvlees negatief in het nieuws kwam werd hem steeds duidelijker dat je daar als individuele varkenshouder niets tegen begint en dat er collectief iets moest gebeuren. Ad: Door me aan te sluiten bij KDV blijf ik alert en werk ik aan de continuïteit van mijn bedrijf. Engeland is een voorloper op het gebied van duurzaam produceren van varkensvlees en je ziet dat iedereen in Nederland nu ook bijna om is. De markt verandert en de keten draagt daaraan bij. Karen Eilers // Natuur & Milieu Karen Eilers studeerde zoötechniek en promoveerde in de dierwetenschappen aan de Wageningen Universiteit. Tijdens en na haar promotie was zij universitair docente bij Dierlijke Productie Systemen (APS) aan de Wageningen Universiteit. Zij werd senior adviseur duurzame dierhouderij bij Schuttelaar & Partners, waar zij meehielp met de verduurzaming en professionalisering van de schaapherder sector in Nederland en de insectensector in Europa. Zij was tevens secretaris van de European Farming systems group bij de European Association on Animal Production (EAAP). Nu werkt zij als Programmaleider Verduurzaming Voedsel bij Natuur & Milieu. Zij werkt aan de verduurzaming van de landbouwsector, met name op het gebied van milieu, samen met bedrijven, de overheid en andere NGO s.

26 KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG 2018 Ad van den Tillaart // Tillaart varkenshandel Ad van den Tillaart is sinds 1988 eigenaar van Varkenshandel Van den Tillaart, gevestigd in het Brabantse Zijtaart. Binnen dit familiebedrijf handelt hij samen met zijn vrouw Willemien en zoon Stijn in varkens, zeugen en biggen. Sinds 2007 is het bedrijf verbonden aan KDV. Ad heeft voor de samenwerking gekozen omdat hij pal achter de visie van KDV staat. Thema s als energieneutraal, welzijn en diergezondheid moeten wat hem betreft opgenomen worden in de varkenshouderij. Ad is lid van de Raad van Advies omdat hij de boeren en handelaren wil vertegenwoordigen. Zodat het gevoel wat onder hen leeft goed meegenomen wordt in de verdere ontwikkeling van de keten. Mark van den Eijnden // De Hoeve BV secretaris Mark van den Eijnden ging in 1976 studeren aan de Landbouwhogeschool te Wageningen. In 1984 richtte hij het eerste regionale ontwikkelingsbureau voor de agrotechnologie op. Een bedrijf dat hij in 2005 weer verkocht. In 1995 richtte hij samen met Hans Verhoeven KDV op. Binnen de keten is hij verantwoordelijk voor certificering en innovatie bij de boeren. Dat betekent dat hij doet wat hij het liefste doet: zoeken naar nieuwe oplossingen, naar manieren die je niet direct ziet. Zijn credo daarbij is: samenwerken met open vizier. En zo heeft hij al veel innovaties binnen KDV weten te bewerkstelligen Onafhankelijke certificering Alle partners van Keten Duurzaam Varkensvlees werken volgens strenge eisen voor milieu en dierenwelzijn. Nieuwe ketenpartners moeten aan alle eisen voldoen voordat ze worden gecertificeerd. Voor iedere partij varkenshouders, vleesverwerkers, grossiers, retail en horeca gelden andere eisen en zijn specifieke eisenpakketten geformuleerd die regelmatig worden gecontroleerd. Controle en certificering op de boerderij Alle KDV-boeren houden in hun managementsystemen gegevens bij over dierenwelzijn en milieu (bijvoorbeeld over energieverbruik en antibioticagebruik). KDV heeft inzicht in deze managementsystemen van de boeren en op basis van de cijfers uit deze systemen beoordeelt KDV ieder jaar opnieuw of de boeren nog aan de strenge eisen voldoen. Daarnaast bezoeken coaches vanuit de keten de boeren jaarlijks om de resultaten te bespreken en waar nodig ondersteuning te bieden. De boeren worden gecertificeerd door het onafhankelijke certificeringsbureau CGD BV. Nieuwe deelnemers krijgen een ingangscontrole, uitgevoerd door certificeringsbureau CGD en bestaande deelnemers worden door dit bureau steekproefsgewijs bezocht en gecontroleerd. Controle bij de afzetpartijen Alle afzetpartijen, zoals groothandel, retailers of horeca worden continu gemonitord op de eisen die Keten Duurzaam Varkensvlees stelt op het gebied van energie, milieu, communicatie en kanalisatie van ons varkensvlees. Er vindt continu controle plaats op de kilo s verwerkt varkensvlees, zodat zeker is dat wat de afzetpartijen als duurzaam varkensvlees verkopen ook inderdaad duurzaam varkensvlees is. Dit wordt gecontroleerd door inzicht in de inkoopfacturen en inzicht in de administratie van de deelnemende bedrijven. We vergelijken de inkoopadministratie van de deelnemende bedrijven met de verkoopadministratie en vergelijken het aantal kilo s. Daarnaast worden alle afzetpartijen meerdere keren per jaar bezocht door de KDV-ketencoach voor controle en ondersteuning.

27 27 Controle slachterij De slachterij werkt volgens strenge normen op het gebied van dierenwelzijn. Zo is er een varkensfluisteraar werkzaam die de medewerkers schoolt in de omgang met de dieren en inzicht geeft in het natuurlijk gedrag. Daarnaast is er continu cameratoezicht zodat dierenwelzijn geborgd en gecontroleerd kan worden. De vleesstromen worden vanaf de slachterij tot aan de winkelvloer gemonitord door inzicht in de administratie. De slachterij wordt jaarlijks bezocht en gecontroleerd door certificeringsbureau CGD Financiële middelen Keten Duurzaam Varkensvlees stelt eisen aan de ketenpartners, certificeert de partners en zorgt er ook voor dat de partners in staat zijn om aan de eisen te kunnen voldoen. Daar is geld voor nodig, op jaarbasis circa ,-. Dit geld wordt als volgt verdeeld: Ongeveer 50% van het budget is bestemd voor de controles, de voorbereiding van die controles en de certificatie; Ongeveer 35% van het budget is bestemd voor innovaties: voor onderzoek, ontwikkeling en implementatie; Ongeveer 15% van het budget gaat naar communicatie richting zowel deelnemers als consumenten. COMMUNICATIE 15% INNOVATIE 35% 50% CONTROLES Zowel de boeren als de afnemers en Westfort Vleesproducten verzorgen allemaal een derde van de funding: iedere boer levert een kleine bijdrage per varken dat ze leveren en iedere partner die vlees met het KDV-logo verkoopt, betaalt ook een bijdrage. Verder zorgt Westfort Vleesproducten voor een derde van de funding. Omdat zij duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan en ze Keten Duurzaam Varkensvlees als belangrijke partner van het bedrijf zien.