De winst van Groen! Conferentie Kind van Nature 25 september Hét Kennis- en Praktijkcentrum voor natuureducatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De winst van Groen! Conferentie Kind van Nature 25 september 2015. Hét Kennis- en Praktijkcentrum voor natuureducatie"

Transcriptie

1 Conferentie Kind van Nature 25 september 2015 Natuur in kinderopvang en onderwijs De winst van Groen! Ga voor de laatste informatie en een inschrijfformulier naar: Volg ons op

2 Uitgebreid dagprogramma conferentie Kind van Nature 25 september 2015, Apeldoorn Groen is booming. De Groene kinderopvang is niet meer weg te denken. De vergroening is terug te vinden in werkplannen, beleidsplannen, visies en missies en sommige kinderopvangorganisaties ontlenen zelfs hun bestaansrecht aan de groene profilering. Maar ook het onderwijs vergroent. Waar bijzondere scholen als Jenaplan en Vrije scholen natuur al langer een centrale plek geven in het curriculum vergroenen de laatste jaren ook reguliere scholen. Waarbij het accent ligt op de aanleg van het groene schoolplein. Er zijn inmiddels zelfs Integrale Kindcentra en Brede scholen die Groen hoog op de agenda plaatsen. Alle reden voor Kind van Nature om na het succesvolle Jaar van de Groene kinderopvang haar vleugels uit te slaan. Met het programma van de zevende conferentie richt Kind van Nature zich dan ook op kinderopvang, onderwijs én Brede scholen. De winst van Groen Natuur is goed voor de gezondheid van onze kinderen. Gezonde voeding en beweging dragen hieraan bij. De afgelopen jaren hebben we hier tijdens Kind van Nature uitgebreid aandacht aan besteed. Maar de Winst van Groen is Breder. Groen is een uitstekend middel om de samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs vorm te geven. Daarnaast kan Groen een stevige basis vormen voor een gedeelde visie op onderwijs en opvoeding. Tijdens deze editie van Kind van Nature verkennen we de mogelijkheden van Groen als bindmiddel in maatschappelijk krachtenveld dat volop in beweging is. Marc Veekamp (Veldwerk Nederland, dagvoorzitter) leidt het thema in. Margriet Hofstee, operationeel directeur van Kinderopvang Zonnekinderen, neemt ons in haar plenaire presentatie mee op de zoektocht naar samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs en de toegevoegde waarde die groen daarin kan hebben. Aan het eind van het plenaire ochtenddeel wordt een praktische handleiding voor het vergroenen van je eigen locatie gepresenteerd. Deze handleiding is geschreven door adviseurs verbonden aan Groen Cement. Hiermee krijgt het inspiratieboek over Groene kinderopvang Van Slakkenhotel tot natuurbso dat vorig jaar is verschenen, een mooi vervolg. In een Salon kunt u na afloop van de plenaire presentaties met Margriet Hofstee van gedachten wisselen over haar bijdrage. Het workshopprogramma richt zich zowel op management als op de praktijk. In een tweetal workshops bieden we u verdieping aan rondom Groen als bindmiddel bij de samenwerking tussen kinderopvang en basisscholen. Daarnaast kunt u kiezen uit een aantal praktische workshops, die zowel voor pedagogisch medewerkers als leerkrachten veel te bieden hebben. Tijdens het Groen spreekuur kunt u met uw specifieke vragen terecht bij een flink aantal adviseurs. Vanachter verschillende thematafels gaan zij met u in gesprek om uw vragen te helpen beantwoorden.

3 Programma 25 september ontvangst inschrijfbalie ontvangst, Natuurmarkt opening door dagvoorzitter (Marc Veekamp, Veldwerk Nederland) plenaire bijdrage: De winst van Groen. Groen als basis voor samenwerking (Margriet Hofstee, Kinderopvang Zonnekinderen) presentatie handleiding Stap voor Stap naar Groene kinderopvang pauze, Natuurmarkt workshopronde 1 Directie/Management/beleid W 1: Samenwerken rond natuurbeleving in Brede Scholen en IKC s (Bowine Wijffels, Cailin Partners en Tony Weggemans, AYIT) W2: Een groen IKC: winst in de praktijk (Frank Studulski, Sardes) Praktijk W 3: Een groen plein voor iedereen (Mariska Thieme-Schrever, Bureau RIS- Ruimtelijke Inrichting Speelnatuur) W 4: Het geheim van een succesvolle moestuin (Petra Kaak, De Cruydthof) W 5: Buitengewoon taal en rekenen (Eveline van Oudbroekhuizen, Veldwerk Nederland) Salon: met Margriet Hofstee (alleen workshopronde 1) lunch, Natuurmarkt Groen spreekuur met medewerking van Groen Cement, Natuurmarkt workshopronde 2 (programma zie workshopronde 1) plenaire afronding met uitslag fotowedstrijd ModderDag borrel einde conferentie

4 Locatie/accommodatie De conferentie Kind van Nature 2015 vindt plaats op 25 september in groepsaccommodatie Het Woldhuis bij Apeldoorn. De accommodatie bevindt zich in een oud landhuis en beschikt over een plenaire zaal en twee bijzonder sfeervolle workshopruimtes/eetzalen. Het huis wordt omringd door een engelse tuin met vijver, sportvelden, een oud bakhuisje, boerderij en kapschuur. De bosrijke omgeving nabij Apeldoorn staat garant voor een prachtig decor voor deze zevende conferentie Kind van Nature. In het Woldhuis bevindt zich het kenniscentrum van Veldwerk Nederland. Meer info: Bereikbaarheid Met de auto is Het Woldhuis goed bereikbaar. De locatie ligt vlakbij afrit 21 van de A-1 en afrit 24 van de A-50. Parkeren is gratis. Het adres is: Het Woldhuis WN Apeldoorn Openbaar vervoer De dichtstbijzijnde halte van een stadsbus vanaf station Apeldoorn bevindt zich op ca 25 minuten loopafstand van Het Woldhuis. Per fiets is Het Woldhuis vanaf station Apeldoorn in ca 20 minuten te bereiken. Routebeschrijvingen Op kunt u routebeschrijvingen voor OV en auto vinden.

5 Toelichting programma Plenaire lezing De winst van Groen - groen als basis voor samenwerking. Door: Margriet Hofstee (Kinderopvang Zonnekinderen) Tijdens de plenaire presentatie gaat Margriet Hofstee in op de kracht van Groen als bindmiddel voor de samenwerking tussen basisscholen, kinderopvang en peuterspeelzaalwerk. De laatste jaren heeft de ontwikkeling van Brede scholen en Integrale Kindcentra (IKC s) een vlucht genomen. Steeds meer trekken basisischolen, kinderopvang en peuterspeelzaalwerk, soms nog aangevuld met andere partners, samen op. Dit om vorm en inhoud te geven aan een doorgaande lijn in opvoeding en onderwijs, maar ook om zich in een krimpende markt scherper te profileren. En juist in die profilering liggen de kansen voor groen en in het verlengde daarvan gezond en duurzaam. Het zijn de belangrijkste fundamenten van een toekomstbestendige organisatie. Maar hoe kunnen deze elementen een bindende werking hebben in het ontwikkelen van samenwerking? Hoe voorkom je dat je van project naar project en van thema naar thema holt? Hoe zorg je voor een heldere visie, van waaruit alle partners zich richten op het jonge kind en de doorgaande lijn? En welke winst kan er gemaakt worden ten aanzien van de instroom van nieuwe kinderen in de groene, gezonde en duurzame Brede School of het IKC? Margriet Hofstee geeft een pakkende inleiding en zet u en uw organisatie direct aan tot actie. Bindend en gericht op winst! Margriet Hofstee heeft bijna tien jaar als trainer-consultant gewerkt op het gebied van management en communicatie. Vanaf 2005 is zij operationeel directeur van Kinderopvang Zonnekinderen, een nog altijd groeiende organisatie met 24 locaties en 175 medewerkers. Natuur is naast sport, cultuur en multimedia één van de dragende pijlers van de visie van Zonnekinderen. De organisatie participeert in een groot aantal Brede scholen en IKC s in het oosten van het land. Margriet is ooko ambassadeur voor het Landelijk Steunpunt Brede Scholen. Zowel binnen Zonnekinderen als daarbuiten in het netwerk van het Landelijk Steunpunt, zet ze zich in voor het ontwikkelen van Integrale Kindcentra.

6 Plenaire presentatie Een korte en krachtige presentatie van de handleiding Groene kinderopvang vormt de opmaat voor de koffiepauze. De handleiding is een praktisch werkboek, dat helpt Groene kinderopvang in de praktijk vorm te geven. De inhoud van het werkboek geeft invulling aan het kwaliteitsmerk Groen Cement. Tijdens de presentatie wordt ingegaan op wie er allemaal met het werkboek aan de slag kan gaan. Het werkboek is geschreven door een aantal adviseurs, onder de paraplu van Groen Cement. De dagvoorzitter Marc Veekamp is accountmanager kinderopvang bij Veldwerk Nederland, landelijk kenniscentrum voor natuureducatie. Marc is initiatiefnemer van tal van vernieuwende projecten en ideeën t.a.v. natuur in de kinderopvang. Vanuit Veldwerk Nederland stond hij samen met partnerorganisaties aan de wieg van Kind van Nature. Marc is o.a. lid van het wereldwijde Nature Action Collaborative for Children. Vanuit dit netwerk heeft hij in 2013 ModderDag naar Nederland gehaald. In 2014 publiceerde hij samen met Bowine Wijffels het boek Van Slakkenhotel tot natuurbso ruim baan voor Groene kinderopvang. Dit boek is in korte tijd uitgegroeid tot het standaardwerk rond natuur in de kinderopvang. Marc heeft na zijn studie landschapsarchitectuur in Wageningen als ontwerper gewerkt. Later heeft hij de Pabo gedaan en een aantal jaren als leerkracht op een basisschool gewerkt. Sinds 2002 werkt hij bij Veldwerk Nederland. Daarnaast is hij een paar keer per jaar actief als reisleider voor SNP, avontuurlijke reizen in zomer en winter Groen spreekuur Groene kinderopvang en Groen onderwijs in de praktijk roepen tal van vragen op. Tijdens het Groene spreekuur kunt u bij verschillende thematafels in gesprek met deskundige adviseurs, verbonden aan Groen Cement. De thema s zijn geïnspireerd op het werkboek Stap voor Stap naar Groene kinderopvang. Voor ieder van onderstaande thema s organiseren we twee tafels. We werken met een roulatiesysteem, waardoor u de kans krijgt bij drie verschillende thematafels uw vragen te stellen.

7 Thematafels Groen spreekuur 1. Natuur als leeromgeving Over hoe natuur het lerende kind kan helpen. En dan niet alleen het leren over de natuur, maar vooral ook het buiten bezig zijn met taal, rekenen, VVE et cetera. Hoe kunnen bloemen en beestjes, herfstbladeren, takken en wie weet zelfs een sloot hierbij helpen? Een mooie aanvulling op workshop 5, Buitengewoon taal en rekenen. 2. Enthousiasmeren, hoe doe je dat Hoe kun je als leerkracht/pedagogisch medewerker kinderen enthousiasmeren voor natuur en begeleiden bij natuuractiviteiten? En hoe word je zelf eigenlijk enthousiast? Hoe regel je je deskundigheidsbevordering hierin? Wat moet je vooral wel en wat niet doen? Wanneer laat je kinderen hun gang gaan en hoe en wanneer stuur je bij? Een thema met een sterk pedagogische insteek. 3. Beleef meer met planten en dieren Welke planten en dieren zijn interessant voor kinderen én geschikt voor de Groene buitenruimte? Wat zijn de mogelijkheden binnen? Hoe regel je aanschaf, huisvesting en verzorging? Stel al je praktische vragen over het houden van dieren/verzorgen van planten aan deze thematafel. 4. Risico s en veiligheid Een thema dat al jaren leidt tot veel discussie. En waarover veel onduidelijkheid bestaat. Welke uitdagingen biedt je? Welke risico s zijn aanvaardbaar en wanneer ga je over de grens? En wie bepaalt die grens eigenlijk? Termen als WAS, GGD, RIE zullen hier over tafel gaan. 5. Duurzaam en gezond Hoe kun je duurzaam en verantwoord ondernemen? Moet je streven naar CO2 neutraal of beperk je je tot in het oog springende acties als Warme truiendag en Keep it clean dag? En waar let je op bij verantwoorde voeding voor de kinderen? Wie heeft er tips voor energiebesparing, zorgvuldig watergebruik en materiaal recycling? Een veelomvattend en almaar actueler wordend thema! Workshops W 1 Samenwerken rond natuurbeleving in Brede Scholen en IKC s Door: Bowine Wijffels (Cailin Partners) en Tony Weggemans (AYIT consultancy) Er zijn veel ontwikkelingen tegelijkertijd gaande. Kinderopvang en onderwijs zoeken samen met andere partijen steeds meer samenwerking in IKC en Brede Scholen. En ten aanzien van groen, zien we dat na een sterke vergroeningsgolf in de kinderopvang, nu een beweging in het onderwijs rond groene en gezonde schoolpleinen op gang komt. Als directie heb je te maken met deze verschillende niet altijd synchroon lopende dynamieken. Hoe ga je ermee om als je voor jouw organisatie iets voor elkaar wilt krijgen rond natuurbeleving en groen?

8 Bowine Wijffels en Tony Weggemans nemen u in deze workshop mee om helderheid te krijgen in complexe samenwerkingsvraagstukken. Ze presenteren de resultaten van hun recente verkenning van ontwikkelingen bij IKC s en Brede Scholen, schetsten vervolgens de ontwikkelingen rond groen bij de samenwerkingspartners en helpen u om aan de hand van de netwerkbenadering te bepalen wat de eerste stap in effectief samenwerken rond groen kan zijn. Bowine Wijffels heeft een onderwijs achtergrond (docente Biologie) en werkt zo n 15 jaar als zelfstandig adviseur voor Cailin Partners in het veld NME en Leren voor Duurzame Ontwikkeling. Haar opdrachtgevers zijn vooral overheden (gemeenten, provincie, rijk), waterschappen en maatschappelijke organisaties. Bowine adviseert, faciliteert, evalueert en organiseert. Ze is meer een strateeg dan een uitvoerder en kan scherp analyseren. Van was Bowine betrokken bij het landelijk programma Groen Gescoord (ministerie EZ). Samen met Veldwerk Nederland hield ze zich bezig met het begeleiden van vergroeningstrajecten in de kinderopvang. Bowine richt zich steeds meer op de natuur als inspiratiebron voor (leer) processen (biomimicry). Zij is mede auteur van het in 2013 verschenen boekje Tien perspectieven uit de natuur. Ook schreef ze samen met Marc Veekamp in 2014 het boek Van Slakkenhotel tot natuurbso Ruim baan voor Groene kinderopvang. Tony Weggemans (AYIT Consultancy) studeerde sociologie aan de Universiteit Groningen en werkte van 1980 tot 1992 als beleidsonderzoeker bij de universiteiten van Tilburg (Cultuurwetenschappen) en Utrecht (Beleid & Management). Aan de universiteit van Tilburg promoveerde in 1990 op een gezinssociologisch onderzoek Sinds 1992 is hij actief vanuit zijn eigen bedrijf als bedrijfskundig adviseur voor kinderopvangorganisaties. Daarnaast heeft hij zich jarenlang bezig gehouden met gedragsbeïnvloeding op het gebied van verkeer en vervoer. Ook is hij actief als begeleider van systeemopstellingen. In 2004 richtte hij het Netwerk Professionals Kinderopvang (financiën, marketing en facilitair management) op en begeleidt van daaruit staffunctionarissen van ca. 80 kinderopvangorganisaties uit geheel Nederland. De laatste jaren is hij tevens als adviseur betrokken bij de vorming van Brede Scholen en Integrale Kindcentra. Zijn focus ligt daarbij op het ondersteunen van samenwerking tussen partijen met een uiteenlopende achtergrond. Tony en Bowine maken deel uit van het collectief Netwerkend Werken ; een groep procesbegeleiders die vooral bekwaam is in het inzetten van methodieken in complexe samenwerkingsrelaties. Zie

9 W 2 Een groen IKC winst in de praktijk Door: Frank Studulski (Sardes) In Brede Scholen en Integrale Kindcentra werken onderwijs, kinderopvang en andere instellingen innig samen. Er wordt gewerkt aan één visie, één plan en soms ook wordt naar gestreefd één organisatie te worden. Dat klinkt heel makkelijk, maar in de praktijk zijn er nogal wat haken en ogen aan verbonden. Moestuintjes bij de Albert Heijn, groenten kweken in een spelprogramma op televisie. Groen is helemaal in. Sommigen rekenen ecologisch bewustzijn zelfs tot de 21st century skills. Maar hoe kun je als Brede School of IKC nu werken aan een groene doorgaande lijn? Hoe kun je werken aan een groene pedagogiek, ecologisch bewustzijn, of bewust omgaan met planten en voedsel? En let op: we denken dan aan iets anders dan een projectje of een bezoek aan een tuin. In deze workshop kijken we naar een groene doorgaande lijn als inhoudelijke verbinding tussen professionals. We geven in deze workshop een paar voorbeelden en daarna is er ruimte om dat een plek te geven in uw eigen situatie. Laten we afspreken dat Ja, maar vandaag even niet tot de mogelijkheden hoort. We willen elkaar inspireren. Daarvoor komen we toch bij elkaar? Drs. Frank Studulski studeerde sociale geografie aan de Universiteit van Utrecht met als specialisatie westerse demografie. Hij werkte van bij de Besturenraad PCO als opsteller van leerlingenprognoses en van bij de Adviesraad voor het Onderwijs als wetenschappelijk staflid. In de periode was hij werkzaam bij de Directie Voortgezet Onderwijs van het Ministerie van OCW. Daar nam hij deel aan beleidstrajecten op het gebied van veiligheid op school, geweld op straat, jeugdbeleid, NT2, grote stedenbeleid, armoedebeleid, Brede School, onderwijskansen en cultuur en school. Frank werkt vanaf 2001 bij Sardes waar hij als senior adviseur/procesbegeleider met name gemeenten begeleidt bij de Brede School ontwikkeling, jeugdbeleid en de ontwikkeling van een Integraal Kindcentrum. In 2009 bracht hij samen met Kees Both de brochure De Brede School en groene speelruimte (een korte handreiking) uit. Met Veldwerk Nederland werkte hij later aan Natuurlijk VVE, een stimuleringsprogramma voor jongere kinderen. De laatste tijd is hij vooral bezig met 21st century skills. W 3 Een groen plein voor iedereen Door: Mariska Thieme-Schrever (Bureau RIS Ruimtelijke Inrichting Speelnatuur) We kunnen er niet meer omheen; groene buitenruimten bij kinderdagverblijven en groene schoolpleinen zijn gezond, belangrijk en leuk! De mooiste pleinen en tuinen zien we voorbij komen, maar wat als je zelf geen groene vingers hebt? En wat als je de buitenruimte deelt met andere organisaties? Tijdens deze workshop krijgt u handvatten om uw buitenruimte of plein te vergroenen. U leert welke stappen genomen moeten worden, welke partners belangrijk zijn en wat u nodig heeft. Na deze introductie gaat u samen aan de slag. Met natuurlijke materialen en een flinke dosis fantasie gaan we een maquette maken van uw ideale speelplein.

10 W 4 Het geheim van een succesvolle moestuin Door: Petra Kaak (De Cruydthof) Mariska Thieme-Schrever is een enthousiaste landschapsontwerpster met een grote liefde voor natuur en kinderen. Zij groeide op in een nieuwbouwwijk in Hoorn. Samen met de buurkinderen speelde zij dagelijks op straat, in de bosschages, in het park en de vele speeltuintjes. Er werd gebouwd, getimmerd, gesleept, gespeeld en gekweekt. Toen Mariska zelf moeder werd realiseerde zij zich hoe zeer de maatschappij veranderd is en hoe weinig kinderen tegenwoordig nog écht kunnen buitenspelen. Zij richtte Bureau RIS op en vanuit de landschapsarchitectuur specialiseerde zij zich verder in natuurlijk spelen en pedagogiek. Samen met haar collega s ontwerpt Mariska groene, uitdagende buitenruimten met als doel alle kinderen in contact te brengen met de natuur. Tuinieren met kinderen kan iedereen. Petra Kaak draait al 5 jaar een moestuinproject waar inmiddels al honderden scholen, kinderdagverblijven en BSO s aan meegedaan hebben. Haar ervaring deelt zij graag zodat ook jullie straks een succesvolle (school)moestuin hebben. Tijdens de praktische workshop (buiten) krijg je een flink aantal tips. Petra zal aangeven hoe je snel groene vingers kweekt en gemakkelijk een (school)moestuin begint. Ook staat ze stil bij hoe je de tuin nog meer kunt gebruiken. Petra Kaak is een autodidact op groen gebied. Sinds haar jeugd is ze al met het kweken van planten bezig. Ingegeven door haar opa, hij was zeeman, leerde ze veel over de natuur en het weer. Begin 2008 is ze gestopt met haar werkzaamheden in het bedrijfsleven en gestart met haar kenniscentrum De Cruydthof. Vlak daarna heeft ze haar activiteiten uitgebreid naar kinderen, op basisscholen en in kinderdagverblijven. Samen met collega s draait zij het Moesie de MoestuinCoach project. Het kenniscentrum is ze vooral begonnen om mensen weer in contact te brengen met de natuur en speciaal de eetbare natuur. Zoals ze zelf zegt: Er is niets heerlijkers dan je eigen tuin in lopen om daar verse groenten en kruiden te kunnen plukken. Die ervaring breng ik graag over via de workshops, lezingen, website en al mijn andere activiteiten.

11 W 5 Buitengewoon taal en rekenen Door: Eveline van Oudbroekhuizen (Veldwerk Nederland) Een groene omgeving biedt uitgelezen kansen voor toegepaste taal- en rekenactiviteiten. Een ontdektuin, een groen schoolplein, park of bos bieden vele aanleidingen om met kinderen aan de slag te gaan. Taal en rekenen krijgen buiten een concrete context en worden zichtbaar en tastbaar gemaakt. Voor sommige kinderen wordt het daarmee ook beter behapbaar. Wat is dik en wat is dun? Hoeveel steentjes kun je in je hand vasthouden? Hoe meet je de doorsnede van een boom? Hoeveel dingen kun je aanwijzen die beginnen met de letter b? Buiten leren is levensecht leren. Alle zintuigen zijn aan het werk. Je stimuleert je geheugen beter, doordat je meerdere gebieden in je hersenen activeert. Buiten bezig zijn met taal en rekenen betekent een win-win situatie. Je bent bezig met je taal- en rekendoelen, je leerlingen bewegen én hebben contact met de natuur. Kinderen kunnen hun energie kwijt, waarna ze zich beter kunnen concentreren. In deze workshop ga je zelf ervaren hoe je taal en rekenenactiviteiten buiten vorm kunt geven. Je gaat met concrete opdrachten aan de slag, voor 2-12 jaar. Je krijgt een setje werkbladen mee om in je eigen praktijk te kunnen gebruiken. Eveline van Oudbroekhuizen werkt bij Het Groene Wiel in Wageningen, één van de praktijkcentra van Veldwerk Nederland. Zij organiseert het aanbod natuur- en milieueducatie voor onderwijs en kinderopvang in Wageningen en Ede. Eveline heeft educatieprojecten ontwikkeld en uitgevoerd rond een breed scala aan thema s als: buurttuinen, schoolpleinen, natuur, zintuigen, water, energie, afval en voedselverspilling. Eveline heeft milieukunde gestudeerd met een specialisatie natuur- en milieueducatie. Met een kleine zijstap in de Waddenzeilwereld, werkt zij sindsdien al bijna 25 jaar binnen de natuur- en milieueducatie. In haar vrije tijd is Eveline graag buiten, in de natuur, op haar volkstuin, langs het water of lekker in het Griftpark te Utrecht. Veldwerk Nederland is gekoppeld verbonden met het lectoraat Natuur-Ontwikkeling-Kind waar momenteel onderzoek wordt gedaan naar de leer kracht van groene schoolpleinen. De eerste onderzoeksresultaten lees je hier.

12 Natuurmarkt Diverse organisaties ondersteunen u graag bij de vergroening van uw locatie/organisatie. Zij gaan op onze Natuurmarkt graag met u in gesprek! Op dit moment kunt u de volgende standhouders verwachten: Veldwerk Nederland contactpersoon: Auke Visser auke@veldwerknederland.nl Ik Slaap Buiten/Ik Speel Buiten contactpersoon: Reinate Bruins Slot info@ikslaapbuiten.nl Earth Games contactpersoon: Anne Mijke van Harten info@earthgames.nl Buro Blad contactpersoon: Peter Doornenbal peter.doornenbal@buro-blad.nl Natuur is een feest contactpersoon: Bart de Koning dekoning@dds.nl Rita Stronks interieurspecialist contactpersoon: Rita Stronks r.stronks@chello.nl

13 Groen Cement contactpersoon: Elizabeth Binsbergen

Deelnemen als standhouder op de Natuurmarkt

Deelnemen als standhouder op de Natuurmarkt Conferentie Kind van Nature 28 september 2016 Natuur in kinderopvang, onderwijs en IKC Deelnemen als standhouder op de Natuurmarkt Thema: Gender in Groen! Natuurmarkt Onderdeel van de conferentie op 28

Nadere informatie

Kinderopvang Groen en Gezond

Kinderopvang Groen en Gezond Kind van Nature tweedaagse 18 en 19 september 2014 Kinderopvang Groen en Gezond Ga voor de laatste info en inschrijfformulier naar: www.kindvannature.nl Volg ons op twitter @kindvannature Uitgebreid dagprogramma

Nadere informatie

Natuur in kinderopvang, onderwijs en IKC. Gender in Groen! M/J verschillen bij natuureducatie en -natuurbeleving

Natuur in kinderopvang, onderwijs en IKC. Gender in Groen! M/J verschillen bij natuureducatie en -natuurbeleving Conferentie Kind van Nature 28 september 2016 Natuur in kinderopvang, onderwijs en IKC Gender in Groen! M/J verschillen bij natuureducatie en -natuurbeleving Ga voor de laatste informatie en een inschrijfformulier

Nadere informatie

SAMENWERKEN. Het integraal kindcentrum van papier naar praktijk. Symposium 18 april 2013 Kloosterhotel ZIN, Vught

SAMENWERKEN. Het integraal kindcentrum van papier naar praktijk. Symposium 18 april 2013 Kloosterhotel ZIN, Vught SAMENWERKEN Het integraal kindcentrum van papier naar praktijk Symposium 18 april 2013 Kloosterhotel ZIN, Vught Het integraal kindcentrum van papier naar praktijk Donderdag 18 april Hét symposium over

Nadere informatie

Uitgebreid dagprogramma

Uitgebreid dagprogramma Kind van Nature 2012: Dieper de natuur in Uitgebreid dagprogramma 14 september 2012, leerhotel Het Klooster, Amersfoort Tijdens de start van de conferentie Kind van Nature 2012 maken we een verdiepingsslag.

Nadere informatie

Trenddag 16 juni 2009 Ken je kracht! In congrescentrum Antropia te Driebergen-Zeist

Trenddag 16 juni 2009 Ken je kracht! In congrescentrum Antropia te Driebergen-Zeist Trenddag 16 juni 2009 Ken je kracht! In congrescentrum Antropia te Driebergen-Zeist aanwezig afwezig pagina 1 Inhoudsopgave pagina Verslag Trenddag 2009 3 Programma 4 pagina 2 2 Verslag Op de Trenddag

Nadere informatie

Conferentie VVE Arnhem Het Spel en de Knikkers

Conferentie VVE Arnhem Het Spel en de Knikkers Conferentie VVE Arnhem Het Spel en de Knikkers Over opbrengstgericht werken met jonge kinderen Wanneer: Tijdstip: Waar: Voor wie? Woensdag 4 juni 2014 13.30 17.00 uur MFC De Malburcht, Graslaan 97, Arnhem

Nadere informatie

Groen in de kinderopvang; een nieuwe uitdaging voor NME organisaties

Groen in de kinderopvang; een nieuwe uitdaging voor NME organisaties Groen in de kinderopvang; een nieuwe uitdaging voor NME organisaties Bowine Wijffels (Cailin Partners) & Marc Veekamp (Veldwerk Nederland) Inleiding Groen in de Kinderopvang Organisaties voor kinderopvang

Nadere informatie

Uitdaging versus veiligheid

Uitdaging versus veiligheid Kind van Nature 5 jaar: lustrumeditie! Uitdaging versus veiligheid Ga voor de laatste info en inschrijfformulier naar: www.kindvannature.nl Volg ons op twitter @kindvannature Uitgebreid dagprogramma lustrumeditie

Nadere informatie

TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016

TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016 TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016 WWW.NATUURISEENFEEST.NL/TRAININGEN 06-29096804 @NATUURISEENFEEST.NL Serieuze maar toch vrolijke trainingen. Natuur is een Feest biedt praktische

Nadere informatie

Handout Hoe worden wij een integraal kindcentrum?

Handout Hoe worden wij een integraal kindcentrum? Handout Hoe worden wij een integraal kindcentrum? Frank Studulski Kenniscentrum Kindcentra Deze handout gaat in op een veel gestelde vraag: hoe worden wij een integraal kindcentrum (IKC)? De handout geeft

Nadere informatie

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost Jouw praktische weg naar het hbo Onderdeel van AOC Oost 2014 2015 2Informatie Het Groene Lyceum 2014-2015 Lekker praktisch bezig zijn maar wel op een hoog niveau. Is dat ook voor jou de leukste route naar

Nadere informatie

De toekomst begint vandaag!

De toekomst begint vandaag! verder bouwen aan de kindcentra 0-13 s-hertogenbosch De toekomst begint vandaag! Als professionals, schoolbesturen, kinderopvangorganisaties en gemeente werken we samen aan de kindcentra 0-13 s-hertogenbosch;

Nadere informatie

Van bodem tot bord. Over voedsel, voeding en verantwoordelijkheid. 22 september 2017 Conferentie Kind & Natuur Groen in onderwijs, opvang en opvoeding

Van bodem tot bord. Over voedsel, voeding en verantwoordelijkheid. 22 september 2017 Conferentie Kind & Natuur Groen in onderwijs, opvang en opvoeding Van bodem tot bord Over voedsel, voeding en verantwoordelijkheid 22 september 2017 Conferentie Kind & Natuur Groen in onderwijs, opvang en opvoeding Uitgebreid dagprogramma 22 september 2017, Kloosterhotel,

Nadere informatie

Onderwijs van de 21ste eeuw:

Onderwijs van de 21ste eeuw: Onderwijs van de 21ste eeuw: didactiek, wetenschap en technologie 2015-2016 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS saxion.nl/apo Onderwijs van de 21 ste eeuw: didactiek, wetenschap en technologie Professionaliseringsaanbod

Nadere informatie

Systemisch werken voor onderwijsprofessionals

Systemisch werken voor onderwijsprofessionals Systemisch werken voor onderwijsprofessionals Ze tje n o d ig? Nie u we in zich ten in je zelf? Waard e to evo e ge n aan gro ep sp ro ce ssen? Sy ste m isch werke n vo or o n d e rwijsp ro fe ssio n als

Nadere informatie

werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL

werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL 7.0 vragen bij de film alleen Kijk naar de film. Geef antwoord op de vragen. eerste ronde filmkijken 1 2 3 Badria vindt Nederlands moeilijk. De juf komt op huisbezoek.

Nadere informatie

Prikkel de nieuwsgierigheid van kinderen. In drie stappen naar een Techniek&ik-locatie

Prikkel de nieuwsgierigheid van kinderen. In drie stappen naar een Techniek&ik-locatie Prikkel de nieuwsgierigheid van kinderen In drie stappen naar een Techniek&ik-locatie 2 Techniek&ik wordt ondersteund door 01_2014 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Iniatiefnemers 4 Ga mee op ontdekking 5 Stap

Nadere informatie

Hoe breed moet de Brede School zijn?

Hoe breed moet de Brede School zijn? P r o g r a m m a C o n g r e s Hoe breed moet de Brede School zijn? Woensdag 15 oktober 2008 vanaf 12.30 uur, Brede School De Drait in Drachten Het programma 12.30-13.00 uur Inchecken Start doorlopende

Nadere informatie

Weeknieuws 13 cursus 2015 2016 20 november 2015

Weeknieuws 13 cursus 2015 2016 20 november 2015 Basisschool/Kindcentrum Stadskwartier Catharinastraat 7, 9 en 13 7941 JD Meppel 0522 251076 Pluskinderopvang 0615267632 directie@kcstadskwartier.nl www.pcbs-stadskwartier.nl Weeknieuws 13 cursus 2015 2016

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Voeding

Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Voeding Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Voeding School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Groen in onderwijs, opvang en opvoeding. Van bodem tot bord! -Over voedsel, voeding en verantwoordelijkheid-

Groen in onderwijs, opvang en opvoeding. Van bodem tot bord! -Over voedsel, voeding en verantwoordelijkheid- Conferentie Kind & Natuur 22 september 2017 Groen in onderwijs, opvang en opvoeding Van bodem tot bord! -Over voedsel, voeding en verantwoordelijkheid- Ga voor de laatste informatie en een inschrijfformulier

Nadere informatie

KLEINE MENSEN GROTE WENSEN

KLEINE MENSEN GROTE WENSEN KLEINE MENSEN GROTE WENSEN Voor de betere kinderopvang DOOR DE OGEN VAN KINDEREN Dit boekje laat je kinderopvang zien door de ogen van kinderen. Een praktische gids voor iedereen die nadenkt over de opvang

Nadere informatie

Elke slag raak! Badminton Congres. Het Klooster Amersfoort. Zaterdag 8 juni 2013

Elke slag raak! Badminton Congres. Het Klooster Amersfoort. Zaterdag 8 juni 2013 Elke slag raak! Zaterdag 8 juni 2013 Het Klooster Amersfoort Nederland organiseert op zaterdag 8 juni de eerste editie van het. De dag staat in het teken van actuele onderwerpen die van belang zijn voor

Nadere informatie

Overleven in zwaar weer Jaarcongres 2012 van het vakblad Management Kinderopvang

Overleven in zwaar weer Jaarcongres 2012 van het vakblad Management Kinderopvang Overleven in zwaar weer Jaarcongres 2012 van het vakblad Management Kinderopvang Workshop 1 Managementinformatie voor een nieuwe koers Tony Weggemans Directeur AYIT Consultancy en coördinator Netwerk Professionals

Nadere informatie

Uitnodiging. endo richt lijn. Een evidence based handvat voor de endodontische behandeling

Uitnodiging. endo richt lijn. Een evidence based handvat voor de endodontische behandeling Uitnodiging De endo richt lijn Een evidence based handvat voor de endodontische behandeling Voorjaarscongres NVvE Zaterdag 7 maart 2015 Hotel Okura Amsterdam Met medewerking van de universiteiten van Nijmegen,

Nadere informatie

Voorbereidend gesprek Vragen die de leerkracht kan stellen: Introductielessen Primair Onderwijs. 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein

Voorbereidend gesprek Vragen die de leerkracht kan stellen: Introductielessen Primair Onderwijs. 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein Introductielessen Primair Onderwijs 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein - De leerlingen worden met kunst geconfronteerd - De leerlingen ontdekken dat kunst niet altijd in een museum staat

Nadere informatie

Voorbereiding post 2. Met de mens mee Groep 1-2-3

Voorbereiding post 2. Met de mens mee Groep 1-2-3 Voorbereiding post 2 Met de mens mee Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Met de mens mee, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel

Nadere informatie

Gluren bij de buren Den Haag

Gluren bij de buren Den Haag Gluren bij de buren Den Haag Het Landelijk Steunpunt organiseert in de maanden maart en april zes bijeenkomsten van Gluren bij de buren. Tijdens Gluren bij de buren kunnen geïnteresseerden een kijkje nemen

Nadere informatie

Een eigen verbouwing. Omdat ik het leuk vind om te verbouwen en leuk dat elk groepje een eigen verbouwing had. 19 maart 2015, Anne Remmerswaal

Een eigen verbouwing. Omdat ik het leuk vind om te verbouwen en leuk dat elk groepje een eigen verbouwing had. 19 maart 2015, Anne Remmerswaal Een eigen verbouwing Omdat ik het leuk vind om te verbouwen en leuk dat elk groepje een eigen verbouwing had. 19 maart 2015, Anne Remmerswaal Educatie- en Competentiestudies (ECS), Wageningen Universiteit

Nadere informatie

Conferentie Brede buurtschool Kansen voor iedereen!

Conferentie Brede buurtschool Kansen voor iedereen! Gemeente Den H aag Conferentie Brede buurtschool Kansen voor iedereen! Woensdag 5 juni 2013 Gemeente Den H aag Sessie F. Integraal kindcentrum Frank Studulski senioradviseur / procesbegeleider Sardes Gespreksleider:

Nadere informatie

Verslag conferentie Kind van Nature. 11 september 2009. De aftrap (Wieke Bonthuis)

Verslag conferentie Kind van Nature. 11 september 2009. De aftrap (Wieke Bonthuis) Verslag conferentie Kind van Nature 11 september 2009 De aftrap (Wieke Bonthuis) Welkom allemaal op deze bijzondere dag! Zo opent Wieke Bonthuis (Cailin Partners) de conferentie Kind van Nature in Zwolle.

Nadere informatie

Frank Studulski - Sardes 16 december 2011

Frank Studulski - Sardes 16 december 2011 Frank Studulski - Sardes 16 december 2011 Onderwerpen 1. Ontstaan brede school & definiëring 2. Theoretische basis 3. Ontwikkeling laatste tien jaar 4. Gebouwen 5. Integrale kindcentra 6. Opbrengsten 7.

Nadere informatie

Naar nieuw Jeugd-, Onderwijs- en Zorgbeleid

Naar nieuw Jeugd-, Onderwijs- en Zorgbeleid Naar nieuw Jeugd-, Onderwijs- en Zorgbeleid Het gemeentelijke beleid is in beweging. De decentralisaties in het sociale domein brengen nieuwe taken voor gemeenten met zich mee én bieden ruimte om de zaken

Nadere informatie

MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES

MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES E-blog HR special MET DEZE 6 KEUZES WORDT DUURZAME INZETBAARHEID WÉL EEN SUCCES In duurzaam inzetbaar Door Caroline Heijmans en Teresa Boons, INLEIDING Als je medewerkers en managers vraagt wat zij doen

Nadere informatie

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij

Nadere informatie

VOORAF. Vragen? Mail naar

VOORAF. Vragen? Mail naar VOORAF -DEZE SLIDE NIET IN DE PRESENTATIE LATEN ZIEN- Deze Powerpoint hoort bij het spel Je Gaat Het Maken, een game voor gastlessen in het middelbaar onderwijs. Het spel is gemaakt in opdracht van Bouwend

Nadere informatie

JMA Nieuwsbrief - December

JMA Nieuwsbrief - December Nieuwsbrief Jongeren Milieu Actief JMA Nieuwsbrief - December Deel deze nieuwsbrief via: Agenda > 6 t/m 13 december: JMA bij Lima in Brussel > Donderdag 11 december: Milieudefensie en JMA kerstdiner Highlights

Nadere informatie

3. Vreedzame wijk 3.1. Petra Jongerius, sociaal makelaar wijk & co Ontstaan vreedzame wijk

3. Vreedzame wijk 3.1. Petra Jongerius, sociaal makelaar wijk & co Ontstaan vreedzame wijk 3. Vreedzame wijk 3.1. Petra Jongerius, sociaal makelaar wijk & co Petra Jongerius is sociaal makelaar en werkt vanuit welzijn. Ze is verbonden aan de Brede School Overvecht. Ontstaan vreedzame wijk Vreedzame

Nadere informatie

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg Trainingen Coaching Intervisie Supervisie Voor de zorg Professioneel communiceren met 2013 Training Professioneel communiceren met Voor wie? De training is bedoeld voor mensen in de zorg die hun communicatie

Nadere informatie

Werkbezoek kinderopvang

Werkbezoek kinderopvang Werkbezoek kinderopvang 6 o k t o b e r 2008 Uitgave: Amsterdams NME Centrum Werkbezoek kinderopvang 6 oktober 2008 Redactie/layout: Marijntje van Gisbergen, Betty Wijnhoven Vermenigvuldiging voor overige

Nadere informatie

Kind van Nature 2010. Programma. 10 september 2010, Van Nellefabriek, Rotterdam

Kind van Nature 2010. Programma. 10 september 2010, Van Nellefabriek, Rotterdam Kind van Nature 2010 10 september 2010, Van Nellefabriek, Rotterdam De ontwikkelingen rond natuur in de kinderopvang gaan hard. Tijdens de conferentie Kind van Nature 2010 krijgt u een beeld van natuurbeleving

Nadere informatie

Week van Respect. 10 tot en met 15 november 2014. Voorbeelden van activiteiten in de Week van Respect!

Week van Respect. 10 tot en met 15 november 2014. Voorbeelden van activiteiten in de Week van Respect! Week van Respect 10 tot en met 15 november 2014 Breedwijs, de Brede School in Zuid-Berghuizen organiseert rond de dag van respect op 13 november een Week van Respect. Bij respect denken we aan normen en

Nadere informatie

Nieuwsbrief ASKA Kinderopvang

Nieuwsbrief ASKA Kinderopvang Nieuws van de ASKA Maandelijks laat ik u in deze nieuwsbrief zien welke leuke activiteiten er op onze locaties weer zijn geweest. Naast de activiteiten in het kader van ons jaarthema op de bso s en de

Nadere informatie

Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven

Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven Ben je een betrokken leidinggevende, docent, trainer of coach die (aankomend) pedagogisch medewerkers wil stimuleren om de belangrijkste pedagogische vaardigheden

Nadere informatie

Verkeersgids. Alle kinderen veilig van en naar de Sint Barbaraschool

Verkeersgids. Alle kinderen veilig van en naar de Sint Barbaraschool Verkeersgids Alle kinderen veilig van en naar de Sint Barbaraschool Voorwoord Beste ouders, Wij zijn een grote school, met veel verkeer er naar toe en weer terug, ook nog allemaal vrijwel gelijktijdig,

Nadere informatie

Introduceren thema Voeding en Bewegen. Wat doe je als leerkracht? Omschrijving van de opdracht: Thema: Voeding en bewegen

Introduceren thema Voeding en Bewegen. Wat doe je als leerkracht? Omschrijving van de opdracht: Thema: Voeding en bewegen Natuur & Techniek Mijn lijf: Voeding en bewegen Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Voeding en bewegen In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen centraal rondom voeding en bewegen:

Nadere informatie

Jongerenwerkersdag 20 september 2018 in Café Oud Brabant, Programma. 10:00 uur: Inloop

Jongerenwerkersdag 20 september 2018 in Café Oud Brabant, Programma. 10:00 uur: Inloop Programma 10:00 uur: Inloop 10:30 uur Opening: : De wereld veranderde, maar de jeugd eigenlijk niet workshop 1 11:00-12:15 uur: Introductie (Ambulant) Jongerenwerk workshop 2 11:00-12:15 uur: Frank van

Nadere informatie

ZIGGO GAMED! Tijdens het Marketing & Insights Event (MIE) hebben Nicole Verhoeven (Customer. Hufen (Consultant & Concept Developer

ZIGGO GAMED! Tijdens het Marketing & Insights Event (MIE) hebben Nicole Verhoeven (Customer. Hufen (Consultant & Concept Developer ZIGGO in het hart van de marketing GAMED! Tijdens het Marketing & Insights Event (MIE) hebben Nicole Verhoeven (Customer Segmentation Manager Ziggo) en Bart Hufen (Consultant & Concept Developer BrandNewGame)

Nadere informatie

BLAADJE #4. mei 2018

BLAADJE #4. mei 2018 BLAADJE #4 mei 2018 School voor KEES GROEP 1/2 breinvriendelijk onderwijs OBS met engelse les vanaf groep 1 De Koningslinde is een jonge openbare basisschool (obs ) in Vught. In het stadhouderspark, in

Nadere informatie

TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016 WWW.NATUURISEENFEEST.NL/TRAININGEN 06-29096804 INFO@NATUURISEENFEEST.NL

TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016 WWW.NATUURISEENFEEST.NL/TRAININGEN 06-29096804 INFO@NATUURISEENFEEST.NL TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016 WWW.NATUURISEENFEEST.NL/TRAININGEN 06-29096804 @NATUURISEENFEEST.NL Serieuze maar toch vrolijke trainingen. Natuur is een Feest biedt praktische

Nadere informatie

Samen op ontdekkingsreis

Samen op ontdekkingsreis Samen op ontdekkingsreis Dagopvang & Buitenschoolse opvang Ga je mee op REIS? Stichting Kids2b, de leukste kinderopvang in Noord-Groningen. Kinderen in de leeftijd van 0 tot 13 jaar ontwikkelen zich bij

Nadere informatie

Meerwaarde voor onderwijs. De Pijlers en de Plus van FLOT

Meerwaarde voor onderwijs. De Pijlers en de Plus van FLOT Meerwaarde voor onderwijs De Pijlers en de Plus van FLOT De vijf Pijlers: Cruciale factoren voor goed leraarschap Wat maakt een leraar tot een goede leraar? Het antwoord op deze vraag is niet objectief

Nadere informatie

Week van Respect. 10 tot en met 15 november 2014. Voorbeelden van activiteiten in de Week van Respect!

Week van Respect. 10 tot en met 15 november 2014. Voorbeelden van activiteiten in de Week van Respect! Week van Respect 10 tot en met 15 november 2014 Breedwijs, de Brede School in Zuid-Berghuizen organiseert rond de dag van respect op 13 november een Week van Respect. Bij respect denken we aan normen en

Nadere informatie

Lectoraat natuurbeleving en ontwikkeling kind

Lectoraat natuurbeleving en ontwikkeling kind Lectoraat natuurbeleving & ontwikkeling kind 1 Aanleiding Als kinderen van vijf tot twaalf jaar hun speelplek mogen kiezen, gaat de voorkeur voornamelijk uit naar braakliggende terreinen. Daarbij kijken

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Brochure. Kindcentrum

Brochure. Kindcentrum Brochure Kindcentrum Positive Action Positive Action is een programma waarmee kinderen ondersteund en uitgedaagd worden in het ontwikkelen van hun unieke talenten. Het gaat daarbij niet alleen over goede

Nadere informatie

Voeding. Gezonde kinderen presteren ook op latere leeftijd beter. Gezonde kinderopvang, 2017 GGD GRONINGEN NOVEMBER 2018

Voeding. Gezonde kinderen presteren ook op latere leeftijd beter. Gezonde kinderopvang, 2017 GGD GRONINGEN NOVEMBER 2018 Voeding G E ZO N D H E I DSA A N B O D O P D E K I N D E RO P VA N G Gezonde kinderen presteren ook op latere leeftijd beter. Gezonde kinderopvang, 2017 GGD GRONINGEN NOVEMBER 2018 Aan de slag met voeding

Nadere informatie

Brochure brain trainingen. Speed Reading Haal meer uit uw geheugen

Brochure brain trainingen. Speed Reading Haal meer uit uw geheugen 1 Brochure brain trainingen Speed Reading Haal meer uit uw geheugen 2 Inhoudsopgave Over MTcompany...... 3 Training 1: Speed Reading... 3 Training 2: Haal meer uit uw geheugen... 4 Begeleiding na de training...

Nadere informatie

Samen Inspireren Ontdekken. Informatiegids. IKC de Plattenburg.

Samen Inspireren Ontdekken. Informatiegids. IKC de Plattenburg. Samen Inspireren Ontdekken Ontwikkelen Informatiegids IKC de Plattenburg www.deplattenburg.nl Kiezen Het kiezen van een basisschool voor uw kind: een belangrijke stap. Bij de Plattenburg gaat er voor uw

Nadere informatie

Talk! Faciliteren van kampvuurgesprekken tweedaagse training Talk! Faciliteren van kampvuurgesprekken

Talk! Faciliteren van kampvuurgesprekken tweedaagse training Talk! Faciliteren van kampvuurgesprekken Talk! Faciliteren van kampvuurgesprekken tweedaagse training Talk! Faciliteren van kampvuurgesprekken Stel dat we aan het begin van een strategietraject nu eens niet zouden zeggen: 'ik hoop dat we het

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Leergang bve 2015. Programma

Leergang bve 2015. Programma Leergang bve 2015 Programma Dinsdag 21 april 2015, 10.00-19.30 uur Beroepsonderwijs en educatie: bestel en beleid anno 2015 10.00 10.15 uur Ontvangst en koffie/thee 10.15 11.45 uur Opening, kennismaking

Nadere informatie

Sensoren en maatschappij

Sensoren en maatschappij PROJECT Sensoren en maatschappij Informatie voor de leerlingen Inhoud 1 De opdracht 2 Het beroep 3 De organisatie 4 Begeleiding 5 Beoordeling en evaluatie [1] PROJECT Sensoren en maatschappij [Technasium]

Nadere informatie

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven Het Katwijkse Sportweetje Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven digitale nieuwsbrief voor het verenigingsleven editie 2015.2 klik en lees het artikel van uw interesse volg

Nadere informatie

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl Samen werken aan stevige ambities www.schoolaanzet.nl School aan Zet biedt ons kennis en inspiratie > bestuurder primair onderwijs Maak kennis met School aan Zet School aan Zet is de verbinding tussen

Nadere informatie

Onderwijs in Oss NW. Verslag bijeenkomst 2: De workshop

Onderwijs in Oss NW. Verslag bijeenkomst 2: De workshop Onderwijs in Oss NW Verslag bijeenkomst 2: De workshop Hoe ziet onderwijs en opvang eruit in 2030? Welke sfeer hangt er? Welke identiteit willen dat de opvang en onderwijs uitstraalt? Willen we opvang

Nadere informatie

Rondetafelgesprek Mantelzorg 22 november 2012

Rondetafelgesprek Mantelzorg 22 november 2012 22 november 2012 Voor u ligt het verslag van het rondetafelgesprek over mantelzorg op 22 november 2012. Dit gesprek was een eerste aanzet - een experiment - om met sleutelfiguren en vrijwilligers uit verschillende

Nadere informatie

21 JUNI 2018 MUNTGEBOUW UTRECHT WERKCONFERENTIE ONDERWIJS OP MAAT AAN NIEUWKOMERSLEERLINGEN

21 JUNI 2018 MUNTGEBOUW UTRECHT WERKCONFERENTIE ONDERWIJS OP MAAT AAN NIEUWKOMERSLEERLINGEN 21 JUNI 2018 MUNTGEBOUW UTRECHT WERKCONFERENTIE ONDERWIJS OP MAAT AAN NIEUWKOMERSLEERLINGEN PLATTEGROND MUNTGEBOUW UTRECHT TWEEDE ETAGE HANDELSKAMER 2 HANDELSKAMER 3 HANDELSKAMER 4 MUNTSTRAAT 23 HANDELSKAMER

Nadere informatie

Workshop collage Onderwijs - Interieur en kinderen door Mo-Yin Styling

Workshop collage Onderwijs - Interieur en kinderen door Mo-Yin Styling Workshop collage Onderwijs - Interieur en kinderen door Mo-Yin Styling In jouw kleuren, materialen, beelden, geuren, de natuur, de wind, en je dromen. De workshop die Mo-Yin geeft heeft verschillende thema

Nadere informatie

NanoTech 4 Dummies. Datum, plaats en locatie Woensdag 28 januari 2015 bij Hogeschool Utrecht in Utrecht. Route: zie pagina 5.

NanoTech 4 Dummies. Datum, plaats en locatie Woensdag 28 januari 2015 bij Hogeschool Utrecht in Utrecht. Route: zie pagina 5. Inleiding Programma Aanmelden Route NanoTech 4 Dummies Nanotechnologie verovert de wereld Elk bedrijf krijgt er op één of andere wijze mee te maken. Je hoeft geen wetenschappelijk specialist te worden

Nadere informatie

Persoonlijke aandacht voor de reis van de medewerker. Bart Beek Employer Branding Experience 2014

Persoonlijke aandacht voor de reis van de medewerker. Bart Beek Employer Branding Experience 2014 Persoonlijke aandacht voor de reis van de medewerker Bart Beek Employer Branding Experience 2014 Hoe de reis begon Manager Binding en Behoud Centraal Wervingsburo : waarom is/was zo n functie nodig? verschil

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Dames en heren, [Inleiding] Ik vind het wel leuk, maar ook een beetje spannend. Maar moet

Nadere informatie

Vormingsaanbod voor universiteiten en hogescholen 2014/2015

Vormingsaanbod voor universiteiten en hogescholen 2014/2015 Vormingsaanbod voor universiteiten en hogescholen 2014/2015 Inhoud 3 Vooraf 5 Een andere kijk op spijbelen 6 Over de diepere betekenis van kinderspel 7 Kinderen hebben zo hun kijk op quality time 8 Plan

Nadere informatie

Brede School: ontwikkelingen in Nederland. Lia Blaton Universiteit Gent Steunpunt Diversiteit & Leren Januari 2014 ter informatie

Brede School: ontwikkelingen in Nederland. Lia Blaton Universiteit Gent Steunpunt Diversiteit & Leren Januari 2014 ter informatie Brede School: ontwikkelingen in Nederland Lia Blaton Universiteit Gent Steunpunt Diversiteit & Leren Januari 2014 ter informatie Inhoud Brede School in Nederland: geschiedenis Evoluties in Nederland Verschijningsvormen

Nadere informatie

Wegkijken of. ingrijpen. Conferentie voor vertrouwenspersonen in het mbo. Donderdag 17 januari uur Aristo Utrecht

Wegkijken of. ingrijpen. Conferentie voor vertrouwenspersonen in het mbo. Donderdag 17 januari uur Aristo Utrecht Wegkijken of Donderdag 17 januari 2019 9.30-16.00 uur Aristo Utrecht ingrijpen Interventies door de vertrouwenspersoon Conferentie voor vertrouwenspersonen in het mbo Wegkijken of ingrijpen; interventies

Nadere informatie

Post-hbo opleiding autismespecialist

Post-hbo opleiding autismespecialist Post-hbo opleiding autismespecialist mensenkennis De docente is duidelijk, enthousiast en motiverend. Ik heb inzicht gekregen in wat ik in mijn rol als hulpverlener kan doen en waar ik rekening mee moet

Nadere informatie

Product informatie. Pagina 1 van 5

Product informatie. Pagina 1 van 5 Pagina 1 van 5 Product informatie Pagina 2 van 5 SMARTBoards: Voor een leerkracht is het schoolbord een van zijn belangrijkste gereedschappen. Hoe vaak gebruik je niet even het bord om een aantekening

Nadere informatie

Bij deze willen wij iedereen die heeft meegeholpen nogmaals hartelijk bedanken!!!!

Bij deze willen wij iedereen die heeft meegeholpen nogmaals hartelijk bedanken!!!! Zevensterstraat 3 7521 GN Enschede 053-4316428 info@zevenstervco.nl www.zevenstervco.nl Nieuwsbrief 2014-2015 nr 5 september BeweegWijs De lijnen staan op het plein! Het ziet er echt mooi uit en de kinderen

Nadere informatie

Kernklas. Ieder kind is uniek...

Kernklas. Ieder kind is uniek... Alle kinderen blij in het onderwijs van nú Kernklas Ieder kind is uniek......en is méér dan het gedrag dat zich laat zien. Een kind heeft gevoelens, emoties, behoeften, interesses, passie en talenten.

Nadere informatie

Het Carolus Clusius College presenteert zich als wereldschool. Website: www.hetccc.nl

Het Carolus Clusius College presenteert zich als wereldschool. Website: www.hetccc.nl Worldschool Event 2014 Vrijdag 14 maart a.s. Van 10.00 uur tot 14.00 uur (inloop met koffie en thee vanaf 9.30 uur) Plaats: Het Carolus Clusius College in Zwolle x Het Carolus Clusius College presenteert

Nadere informatie

Lunchlezing KCNR VastgoedLAB Groningen V&M 26 mei 2016

Lunchlezing KCNR VastgoedLAB Groningen V&M 26 mei 2016 Lunchlezing KCNR VastgoedLAB Groningen V&M 26 mei 2016 Agenda 1. Uitwisseling IWP: naar een sterke verbinding tussen de drie cirkels 2. VastgoedLAB Groningen eerste ervaringen en leerpunten van studenten,

Nadere informatie

Publiciteit en werving OSA

Publiciteit en werving OSA Publiciteit en werving OSA Bereik de ouders persoonlijk Het is belangrijk om veel aandacht aan werving en publiciteit te besteden. In het bijzonder als u met open inschrijving werkt. Denkt u hierbij aan

Nadere informatie

Diensten van het NJi. Website

Diensten van het NJi. Website Opvang op school Scholen en kinderopvangorganisaties krijgen steeds meer met elkaar te maken. De overheid heeft scholen vanaf augustus 2007 verplicht voor- en na schooltijd opvang beschikbaar te stellen,

Nadere informatie

Ruimte voor Talent in Gelderland Professionaliseringstrajecten Excellentie, Wetenschap en Techniek

Ruimte voor Talent in Gelderland Professionaliseringstrajecten Excellentie, Wetenschap en Techniek Ruimte voor Talent in Gelderland Professionaliseringstrajecten Excellentie, Wetenschap en Techniek - Staat talentherkenning en ontwikkeling bij u op school de komende jaren op de agenda? - Wilt u een rijke

Nadere informatie

DOEL. Informatie en weetjes over tweetalig en bicultureel opgroeien. Ontmoeting tussen ouders.

DOEL. Informatie en weetjes over tweetalig en bicultureel opgroeien. Ontmoeting tussen ouders. DOEL Informatie en weetjes over tweetalig en bicultureel opgroeien. Ontmoeting tussen ouders. INHOUD Kennismaking Speeddate Voorstelling Fevlado, het participatieproject en het onderwijsproject Workshop

Nadere informatie

Hopen is een soort passief willen. Kom zelf in beweging. - Annette van Valkengoed. 43 Interviews

Hopen is een soort passief willen. Kom zelf in beweging. - Annette van Valkengoed. 43 Interviews 42 Interviews Hopen is een soort passief willen. Kom zelf in beweging. - Annette van Valkengoed 43 Interviews Annette van Valkengoed Laterna Magica is een Integraal Kindcentrum gevestigd op IJburg. De

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Medewerker CJG bereikbaar op school

Nieuwsbrief. Medewerker CJG bereikbaar op school Januari 2016 Jaargang 6, nr. 3 Nieuwsbrief In dit nummer: Medewerker CJG 1 Veilige schoolomgeving 2 Cito toetsen 3 Vragen stellen 4 Interessante informatie: Vrijdag 5 februari viering Carnaval. Voorjaarsvakantie

Nadere informatie

De gemeente als aanjager van de doorgaande lijn

De gemeente als aanjager van de doorgaande lijn Frank Studulski De gemeente als aanjager van de doorgaande lijn Gemeenten kunnen een doorgaande lijn van voorschools naar vroegschools bevorderen. Als voorbeeld kijken we naar de gemeente s-hertogenbosch,

Nadere informatie

Help, ik zit in de OR! Meer dan 200 Gouden tips voor de ondernemingsraad

Help, ik zit in de OR! Meer dan 200 Gouden tips voor de ondernemingsraad Help, ik zit in de OR! Meer dan 200 Gouden tips voor de ondernemingsraad De Gouden tips serie is in 2014-2016 verschenen op www.schateiland.com, op OR TV (Youtube) en in OR Rendement. Walter Landwier Help,

Nadere informatie

www.kinderopvangcongressen.nl

www.kinderopvangcongressen.nl Extra: programma voor docenten, kleine ondernemers en gastouders Vrijdag 6 november 2015 Vanaf 9.00 uur ReeHorst te Ede Workshops, lezingen en een interactieve beursvloer met veel stands én entertainment!

Nadere informatie

December 2013. Vriendelijke groet, betasteunpunt@org.hanze.nl d.j.schorren@pl.hanze.nl 050-595 7821 06-13 222 700/ 050-595 5552.

December 2013. Vriendelijke groet, betasteunpunt@org.hanze.nl d.j.schorren@pl.hanze.nl 050-595 7821 06-13 222 700/ 050-595 5552. December 2013 Het Betasteunpunt van de Hanzehogeschool is het eerste aanspreekpunt voor scholieren en docenten uit het voortgezet onderwijs (VO) met interesse voor techniek en ict. In het schooljaar 2013-2014

Nadere informatie

Nederlands (2 e graad); 12 lesuren

Nederlands (2 e graad); 12 lesuren Wij zoeken wegens zwangerschapsvervanging voor de periode na de meivakantie tot de zomervakantie een kandidaat met onderwijservaring voor het vak: Nederlands (2 e graad); 12 lesuren Voor deze functie ligt

Nadere informatie

China Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? -

China Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? - China Pagina 1 Colofon Uitnodiging voor maaltijd in Chinees Les voor groep 6-8 150-180 minuten Handvaardigheid Let op! In deze les opzet werken leerlingen in tweetallen, en maken samen 1 werkstuk, maar

Nadere informatie

School s cool Utrecht helpt brugklassers een goede start te maken in het voortgezet onderwijs

School s cool Utrecht helpt brugklassers een goede start te maken in het voortgezet onderwijs School s cool Utrecht helpt brugklassers een goede start te maken in het voortgezet onderwijs In Utrecht verlaten jaarlijks zo n 600 risicojongeren de basisschool. Dit zijn jongeren die om verschillende

Nadere informatie

Conferentie Bouwstenen voor sociale stabiliteit

Conferentie Bouwstenen voor sociale stabiliteit Conferentie Bouwstenen voor sociale stabiliteit Presentatie van FORUM handleiding omgaan met lokale maatschappelijke spanningen dinsdag 11 oktober 2011 13:00 18:00 Utrecht In aanwezigheid van: Annemarie

Nadere informatie

Workshop Business Model Innovatie Aan de slag om uw eigen verdienmodel te vernieuwen

Workshop Business Model Innovatie Aan de slag om uw eigen verdienmodel te vernieuwen Inleiding Programma Aanmelden Route Workshop Business Model Innovatie Aan de slag om uw eigen verdienmodel te vernieuwen Het workshopmodel en het boek zijn inmiddels wereldberoemd en spraakmakend. Nu komt

Nadere informatie

Managers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS

Managers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS @ ----- Managers en REC-vorming ----- AB ZONDER VOORTREKKERS GEEN VOORUITGANG De wereld van de REC-vorming is volop beweging. In 1995 werden de eerste voorstellen gedaan en binnenkort moeten 350 scholen

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie