Verslag conferentie Kind van Nature. 11 september De aftrap (Wieke Bonthuis)
|
|
- Bert Devos
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verslag conferentie Kind van Nature 11 september 2009 De aftrap (Wieke Bonthuis) Welkom allemaal op deze bijzondere dag! Zo opent Wieke Bonthuis (Cailin Partners) de conferentie Kind van Nature in Zwolle. Een primeur want het is vandaag voor het eerst dat er in Nederland een conferentie over natuur in de kinderopvang wordt gehouden. Het bleek ook hoog tijd voor deze conferentie want de belangstelling is overweldigend! We zijn te gast op de Nooterhof. Dit doepark is onderdeel van Landstede en vanmiddag is het park ook te bezoeken, inclusief een natuurbelevingstuin voor kinderen van 0-4 jaar. Met wat kunst en vliegwerk passen alle belangstellenden in twee zalen, via camera en scherm kan dagvoorzitter Wieke met de tweede zaal communiceren. Ruim tweederde van de aanwezigen is werkzaam in de kinderopvang (kinderdagverblijf, BSO, peuterspeelzaal), bijna de helft van deze mensen heeft al (enige) ervaring met groen. Daarnaast is een groep NME (natuur-, en milieueducatie) mensen aanwezig met belangstelling voor de kinderopvang. Tot slot zitten er in beide zalen een aantal ontwerpers van buitenruimte. Deze dag is het resultaat van het programma Blaasbloemen. Doel is vooral om kennis te delen en samen te zoeken naar wat we nog meer nodig hebben voor het meer werk maken van groen en natuurbeleving in de kinderopvang. De resultaten van het project Groen is Gras worden gepresenteerd. Eén van de resultaten is De eekhoorn, een houten gevaarte met klepjes en holletjes waar kinderen hun natuurschatten (veertjes, noten, bladeren) in kunnen bewaren. De andere resultaten komen in de presentaties aan bod. René Munsters (directeur Veldwerk Nederland) Deze overweldigende belangstelling onderstreept het belang van groen in de kinderopvang! René Munsters is blij met deze eerste conferentie Kind van Nature. Stichting Veldwerk Nederland heeft samen met een aantal ROC s (Landstede en het Koning Willem 1 College), Cailin Partners en BuitenKans Participatieve Groenprojecten inzichten gekregen in wat er nodig is om natuurbeleving in de kinderopvang te stimuleren. Allerbelangrijkste hierbij blijkt de houding van de pedagogisch medewerker. Een pedagogisch medewerker/ster moet eigenlijk niet schrikken als een kind een spin ontdekt, maar samen met het kind de ontdekkingstocht aangaan. Voorbeeldgedrag is cruciaal op deze jonge leeftijd. De natuur ontdekken, er vertrouwd mee raken legt de basis voor een duurzame leefstijl. De kennis hierover delen we vandaag, maar Veldwerk Nederland gaat ermee door: zowel nationaal als internationaal. Via een website, publicaties en verder onderzoek bevorderen we de aandacht voor natuurbeleving en jaarlijks organiseren we een conferentie Kind van Nature, volgend jaar op 10 september. Kind van Nature Veldwerk Nederland 1
2 Marc Veekamp (accountmanager kinderopvang Veldwerk Nederland) Marc Veekamp is een jaar of zes geleden voor het eerst in contact gekomen met natuur in de kinderopvang en is sindsdien bij veel projecten betrokken geweest. Het was een ware toch en op zijn reis maakte hij kennis met de struinfiets in Nijmegen, met kinderen in warme pakjes is Zweden, met het gebruik van vuur in Schotland en de natuurrugzakjes. Er is veel ontdekt en uitgevonden om natuurbeleving voor de allerkleinsten mogelijk en aantrekkelijk te maken. Maar op andere plekken kan er nog zoveel meer. Er zijn twee redenen om het te doen: Voor de ontwikkeling van kinderen (sociaal, emotioneel, motorisch ) Voor het creëren van draagvlak voor de natuur. Marc is hoopvol gestemd. Hij ziet in de loop van de jaren dat er meer aandacht is voor natuur in de kinderopvang. Ook is er meer aandacht voor speelnatuur en de kloof tussen jeugd en natuur is op de (beleids-) agenda. Het komt er nu op aan om wat te gaan doen. Verschillende partijen kunnen hierbij een rol spelen. Zo kunnen NME-ers praktische ondersteuning geven, maar er ligt voor hen ook een uitdaging in het begeleiden en ondersteuning van kinderdagopvang en BSO s. Zoals gezegd: de pedagogische medewerkers is de sleutel tot succes. Alleen als zij in staat zijn de bewondering voor de natuur te delen dan nemen zij de kinderen mee. Uit het project Groen is Gras bleek dat succesvolle natuurbeleving in de kinderopvang op vier pijlers rust: Houding van de pedagogisch medewerker (positief ten aanzien van natuur). Communicatie met ouders (over het belang van natuurbeleving, risico s en wat verwacht wordt ten aanzien van kleding). Inrichten van een (buiten)ruimte voor natuurbeleving. Verankering in het beleid (zodat ook scholen en training en beheer hierop gericht is). Wil je natuurbeleving goed oppakken, moet je aan alle vier aandacht besteden. Met de ervaringen wil Veldwerk Nederland de komende tijd: Meer (voorbeeld) locaties inrichten. NME-ers en de Kinderopvang lokaal samenbrengen. Inzetten op meten van effecten van groenbeleving. Jaarlijks een (inter)nationaal congres organiseren. Trots is Marc Veekamp op de resultaten van het project en in het bijzonder op de DvD Groen is Gras. Het is een instructie DvD die in nascholingen en bijvoorbeeld bij oudercommunicatie gebruikt kan worden, maar natuurlijk ook in de opleidingen op de ROC s. Vandaag de primeur! De DvD is te bestellen via en kost 30,-. Kind van Nature Veldwerk Nederland 2
3 Roel van Raaij, Ministerie van LNV Nadat de DvD is vertoont neemt Roel van Raaij officieel de eerste DvD s in ontvangst. Hij is er blij mee en zegt toe ze op het ministerie uit te delen en ervoor te zorgen dart minister Verburg een exemplaar krijgt. De DvD onderstreept het belang voor het jonge kind dat ook in Den Haag gedeeld wordt evenals het belang van speelnatuur. Dat bij de eerste kennismaking met de natuur ook wel eens vernielingen worden aangericht moeten we als natuurbeschermers maar voor lief nemen. Uitspraak Gerda Verburg: Ik investeer in scharrelkinderen om later problemen met hangjongeren te voorkomen Roel van Raaij blikt terug. In de loop der jaren heeft hij aandacht voor groen in de BSO, milieuzorg in de peuterspeelzaal en de aanleg van de eerste speelbossen voorbij zien komen. Het waren dan vooral natuurmensen die hier enthousiast over werden. Wat vandaag opvallend anders is, dat we bij elkaar zitten met mensen waarvan er veel uit de kinderopvang komen. Roel roept de aanwezigen op om natuurbeleving echt belangrijk te vinden en daar waar hulp gewenst is op dit punt, de vragen ook gesteld moeten worden. Pas als er vragen gesteld worden, kan LNV geld geven aan projecten als deze, zo licht hij toe. Reacties op de DvD van het panel (Marc Westenberg, ROC Landstede - Elly Singer, Universiteit van Utrecht - Josine van den Bogaard - GGD Rotterdam). Westenberg: Dit beelden brengen goede jeugdherinneringen terug! Struinen door de nartuur en lopen door de velden is altijd leuk geweest, dat moeten we die jeugd ook gunnen. Dat proberen we Landstede in de opleiding ook mee te geven. Daar draagt deze DvD ook goed aan bij. Singer: Ik ben onder de indruk van vandaag en de beweging die op gang wordt gebracht. De DvD helpt daarbij alleen al door te laten zien hoe heerlijk kinderen aan het spelen zijn. Van den Bogaard: Ik wil u van harte op het hart drukken om het excuus: Het mag niet van de GGD nooit meer te gebruiken! Dat klopt namelijk niet. De GGD wil een gezonde ontwikkeling Kind van Nature Veldwerk Nederland 3
4 voor kinderen en aan de wet- en regelgeving ligt het echt niet. Een gezonde ontwikkeling is in mijn optiek niet binnen zitten met teveel prikkels. Zo n omgeving stimuleert ADHD en daar zijn we niet op uit. De ochtend wordt afgesloten met de mogelijkheid tot het stellen van vragen aan de panelleden en de organisatoren. Een korte impressie van wat er aan de orde kwam: We zijn vandaag te gast bij Landstede en het publiek wil weten hoe er binnen Landstede vorm wordt gegeven aan groenbeleving. Landstede heeft de opleiding en de kinderopvang als twee aparte stichtingen georganiseerd die nauw samenwerken. Natuurbeleving heeft dus een plek in het curriculum en in de praktijk. De modules over natuurbeleving worden op dit moment op drie ROC s in Nederland aangeboden. Veldwerk Nederland ondersteunt dit. Die modules zijn ook in het kader van het project ontworpen. Het valt nog niet mee om studenten ( met witte broek en hoge hakken) te motiveren de natuur in te de natuur te gaan, maar als ze dat eenmaal ervaren vinden ze het fantastisch. Studenten worden echt ondergedompeld en het onderwerp komt in de jaren 1,2 en 3 terug. Waar moet het aanleggen van een tuin of groene ruimte voor kleine kinderen aan voldoen? Dat blijkt niet zo eenduidig, alleen de wet kinderopvang geeft aanknopingspunten. Je kunt niet naar de GGD voor advies (zij toetsen alleen), maar natuurlijk wel bij een collega BSO die al ervaring heeft opgedaan. Voor deze uitwisseling is het netwerk Kind van Nature uiteraard ook bedoeld. Van natuurbeleving naar natuurlijke voeding en een duurzame bedrijfsvoering in de kinderopvang. Marc Veekamp hoopt dat er met deze dag een beweging in die richting wordt gemaakt. Presentatie uit de subgroepen Na twee rondes workshops worden de resultaten van de discussie uit de groepen aan het eind van de middag plenair gepresenteerd in de vorm van een statement. Groep 1 (veiligheid en risico, Sigrun Lobst, De Speeldernis) Het is de morele plicht van de kinderopvang om kinderen in staat te stellen natuurervaringen op te doen. Cruciaal hierin de houding van de pedagogisch medewerkers. Het risico dat begeleiders er niet voor durven gaan vormt mogelijk een groter risico dan dat een kind een keer valt. Je verdiepen in de regels is onderdeel van een professionele houding. Maak foto s van de kinderen die bezig zijn, daarmee krijg je ook de ouders mee. Kind van Nature Veldwerk Nederland 4
5 Groep 2 (pedagogische benadering, Edith Wijnen, Kanteel kinderopvang, Helma Willems, ROC Koning Willem 1 College) Zintuiglijke waarneming van natuur kan buiten, maar ook binnen. Goed is wel om dat materiaal samen buiten op te halen. Het is van belang dat pedagogisch medewerkers er warm voor lopen en zien hoe natuurbeleving gecombineerd kan worden met spel. Groep 3 (financiering, Martin van Osch, waarborgfonds Kinderopvang) Investeringen in een geschikte ruimte verdienen zichzelf terug! Zet het neer als een unique selling point van het kindercentrum. Neem de inrichting en beheer mee in de exploitatiebegroting, het hoort er gewoon bij en dat regel je niet achteraf met extra geld. Stap gewoon eens naar de bank. Groep 4 (beleid en opleiding, Marianne van Gend en Cathalijne Dekkers, De Tweeling Kinderopvang) Neem natuurbeleving op in het beleid en houd daar ook aan vast. Sluit geen compromissen. Investeer in opleiding en geef pedagogisch medewerkers de kans om er in te groeien en ervaringen op te doen. Het is een investering die de sector in zichzelf moet doen. Groep 5 (ontwerp en inrichting, Marleen van Tilburg, BuitenKans en Emiel Versluis, buro Vis a Vis) Er blijkt een grote behoefte aan toelichting en inspiratie in de groep ten aanzien van het ontwerpen. Ontwerp moet vanuit een kinderhart komen. Denk daarnaast vooral aan de uitdagingen in plaats van de belemmeringen. Kind van Nature Veldwerk Nederland 5
6 Behoeftes Wieke Bonthuis peilt de behoefte bij de aanwezigen. De volgende zaken worden genoemd: Inspirerende voorbeelden van ontwerpen Communicatie naar autoriteiten, onderbouwing met effectonderzoek Zien en opdoen van ervaringen met kinderen Meer scholing (pedagogisch medewerkers, ouders) Koepels benaderen en hen meer overtuigen van het belang Een vraagbaak (ondersteuningspunt) Website Vandaag gaat de website: online! Veldwerk Nederland en haar samenwerkingspartners willen de website laten uitgroeien tot een spil in het netwerk van eenieder die natuur in de kinderopvang verder wil brengen. Hiertoe wordt eenieder uitgenodigd relevante informatie over projecten, praktijkvoorbeelden, activiteiten, literatuur en nieuwsitems aan te dragen. Dagvoorzitter Wieke Bonthuis bedankt alle aanwezigen voor hun bijdrage en nodigt iedereen uit voor een hapje en een drankje. Verslag: Bowine Wijffels, Cailin Partners Kind van Nature is voortgekomen uit het programma Blaasbloemen, waarin Veldwerk Nederland, ROC Koning Willem 1 College en Cailin Partners kenniskringen rondom kind en natuur in de kinderopvang organiseren. ROC Landstede en BuitenKans Participatieve Groenprojecten hebben een adviserende rol. Kind van Nature Veldwerk Nederland 6
Groen in de kinderopvang; een nieuwe uitdaging voor NME organisaties
Groen in de kinderopvang; een nieuwe uitdaging voor NME organisaties Bowine Wijffels (Cailin Partners) & Marc Veekamp (Veldwerk Nederland) Inleiding Groen in de Kinderopvang Organisaties voor kinderopvang
Nadere informatieTRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016
TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016 WWW.NATUURISEENFEEST.NL/TRAININGEN 06-29096804 @NATUURISEENFEEST.NL Serieuze maar toch vrolijke trainingen. Natuur is een Feest biedt praktische
Nadere informatieEen geslaagde middag over speelnatuur in Utrecht.
Een geslaagde middag over speelnatuur in Utrecht. Verslag van de bijeenkomst op 26 mei van Netwerk Speelnatuur Utrecht over veiligheid en participatie. Op avontuur Wat een geluk, deze heerlijke zonnige
Nadere informatieKind van Nature 2010. Programma. 10 september 2010, Van Nellefabriek, Rotterdam
Kind van Nature 2010 10 september 2010, Van Nellefabriek, Rotterdam De ontwikkelingen rond natuur in de kinderopvang gaan hard. Tijdens de conferentie Kind van Nature 2010 krijgt u een beeld van natuurbeleving
Nadere informatieTRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016 WWW.NATUURISEENFEEST.NL/TRAININGEN 06-29096804 INFO@NATUURISEENFEEST.NL
TRAININGEN NATUUR IS EEN FEEST NAJAAR 2015/ VOORJAAR 2016 WWW.NATUURISEENFEEST.NL/TRAININGEN 06-29096804 @NATUURISEENFEEST.NL Serieuze maar toch vrolijke trainingen. Natuur is een Feest biedt praktische
Nadere informatieDaag jij je team wel voldoende uit? Workshop Thijs Boogert
Daag jij je team wel voldoende uit? Workshop Thijs Boogert Agenda Wat gaan we doen vandaag? Even voorstellen Het leerdoel Noodzaak van luisteren De vraagtechniek Taalpatronen en uitdagingen Ervaren Discussie
Nadere informatiePrikkel de nieuwsgierigheid van kinderen. In drie stappen naar een Techniek&ik-locatie
Prikkel de nieuwsgierigheid van kinderen In drie stappen naar een Techniek&ik-locatie 2 Techniek&ik wordt ondersteund door 01_2014 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Iniatiefnemers 4 Ga mee op ontdekking 5 Stap
Nadere informatieUitgebreid dagprogramma
Kind van Nature 2012: Dieper de natuur in Uitgebreid dagprogramma 14 september 2012, leerhotel Het Klooster, Amersfoort Tijdens de start van de conferentie Kind van Nature 2012 maken we een verdiepingsslag.
Nadere informatieRoadmap Institute for Positive Health. April 2016 Stichting IPH
Roadmap Institute for Positive Health April 2016 Stichting IPH INTRODUCTIE VAN DE IPH ROADMAP De IPH roadmap schetst de resultaten die IPH de komende jaren wil realiseren. De weg naar de resultaten toe
Nadere informatieEvaluatie van de derde dag
Evaluatie van de derde dag We ontvingen 30 evaluatie-formulieren. Hieronder geven we telkens de mediaan, behalve bij de vraag over het aantal uren voorbereiding, waar we het gemiddelde en de standaard-deviatie
Nadere informatieIn gesprek met ouders. Spel en ontwikkeling! (module 1 en 2) (module 3 en 4) Doel Verkrijgen van inzicht in het belang van spel en
Peuters spelender wijs! Een praktische verdiepingscursus voor pedagogisch medewerkers in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven De ontwikkeling van jonge kinderen gaat snel. Ze zijn altijd op ontdekkingstocht
Nadere informatieBegeleidingsaanbod. Kerken voor de toekomst
Begeleidingsaanbod Kerken voor de toekomst Hoewel de V-methode goed bruikbaar is als een zelf-doe-instrument, is het plezierig als zo nu en dan iemand van buiten meekijkt en meehelpt. Onze ervaring is
Nadere informatieUitnodiging. Congres: Het gezin centraal. Gezinsgericht werken vanuit de (gesloten) instelling
Uitnodiging Congres: Het gezin centraal Gezinsgericht werken vanuit de (gesloten) instelling Datum: Donderdag 1 oktober 2015 Tijd: Plaats: 09.30-16.00 uur The colour kitchen, Utrecht Project: Gezinsgericht
Nadere informatieNieuws om door te geven
3 Nieuws om door te geven Info 153 (oktober 2014) Haarlem, 25 september 2014 Inhoud 1. Bijbel in Gewone Taal: activiteiten in heel Nederland 2. Nieuw: Bijbel in Gewone Taal 3. Bijbel in Gewone Taal: duidelijk
Nadere informatiejaargang 18 nummer 1 donderdag 03-09-2015
KBS De Zandberg Zandberglaan 60-62 4818 GL Breda Deze nieuwsbrief wordt verspreid onder alle ouders, personeelsleden en diverse betrokkenen. Wilt u informatie over een bericht opvragen, of reageren op
Nadere informatieNetwerkbijeenkomst Richtlijnen Jeugdzorg
Netwerkbijeenkomst Richtlijnen Jeugdzorg Karlijn Stals Utrecht 29 september 2014 Welke richtlijnen zijn ontwikkeld? Wat zijn bevindingen vanuit proefinvoeringen? Wat betekenen de richtlijnen voor de organisatie?
Nadere informatieVoor en vroegschoolse educatie
Organisatie Voor en vroegschoolse educatie Hoe zit het nu precies? S K S G Centraal Bureau Heresingel 10 9711 ES Groningen Telefoon: (050) 313 77 27 E-mail: algemeen@sksg.nl Wat is VVE? De afkorting VVE
Nadere informatieSpeelnatuur op school. Bouwstenen voor Waterproef schoolpleinen 9 november 2015
Speelnatuur op school Bouwstenen voor Waterproef schoolpleinen 9 november 2015 Inhoud! Waarom groene schoolspeelplaatsen: visie! Hoe pak je het aan?! Even aanstippen: klimaat en water op school! WORKSHOP:
Nadere informatieVerslag Conferentie Jeugd, Natuur en Gezondheid 3 oktober 2006 te Ede
Verslag Conferentie Jeugd, Natuur en Gezondheid 3 oktober 2006 te Ede Organisatie: Sandra van der Wielen (Cailin Partners) en Saskia Ruven (Bureau Slinge) In opdracht van: Ministerie van Landbouw, Natuur
Nadere informatieKLEINE MENSEN GROTE WENSEN
KLEINE MENSEN GROTE WENSEN Voor de betere kinderopvang DOOR DE OGEN VAN KINDEREN Dit boekje laat je kinderopvang zien door de ogen van kinderen. Een praktische gids voor iedereen die nadenkt over de opvang
Nadere informatiePresentatie Denemarken. Welkom! Kies een foto en bedenk wat je hierin aanspreekt
Presentatie Denemarken Welkom! Kies een foto en bedenk wat je hierin aanspreekt Inhoud: Organisatie door KINDwijzer Programma van de twee weken Deense systeem van kinderopvang LOSLATEN Organisatie door
Nadere informatieTrenddag 16 juni 2009 Ken je kracht! In congrescentrum Antropia te Driebergen-Zeist
Trenddag 16 juni 2009 Ken je kracht! In congrescentrum Antropia te Driebergen-Zeist aanwezig afwezig pagina 1 Inhoudsopgave pagina Verslag Trenddag 2009 3 Programma 4 pagina 2 2 Verslag Op de Trenddag
Nadere informatieKANSEN VOOR NATUURRIJK SPELEN
KANSEN VOOR NATUURRIJK SPELEN WENSEN, KNELPUNTEN EN OPLOSSINGSRICHTINGEN VOOR NATUURRIJKE SPEELRUIMTE IN DE STAD Florence van den Bosch Onderzoek door Wageningen UR & Hogeschool Rotterdam i.o.v. LNV Alterra:
Nadere informatieKids2b. Een koffer vol bagage. Kleine kinderen worden groot. REIS vormt de kern van ons handelen; RES PEC VOOR. Het pedagogisch beleid
Op REIS met Kids2b Kids2b Kids2b is zeer verheugd dat u uw kind aan ons toevertrouwd. Wij begrijpen dat het voor S I E R u als ouder een grote stap is om een deel van de zorg en opvoeding van uw kind te
Nadere informatieDe Woordhof Keppelseweg 56 6999 AR Hummelo 0314 381480 www.woordhof.nl - info@woordhof.nl
Nieuwsbrief De Woordhof Keppelseweg 56 6999 AR Hummelo 0314 381480 www.woordhof.nl - info@woordhof.nl Groepenverdeling 2015-2016 Schooljaar 2014 2015 1 juli 2015 I n h o u d : Blz. 1: Groepenverdeling
Nadere informatieOuderbeleid van BSO De Bosuil
Ouderbeleid van BSO De Bosuil BSO De Bosuil vindt het belangrijk dat de ouders van de kinderen die in onze opvang zitten actief worden betrokken. Het is belangrijk dat ouders zich op hun gemak voelen,
Nadere informatieKansenkaart Biodiversiteit
Kansenkaart Biodiversiteit Inhoud: Aanleiding, doel en werking Rob van Schijndel (Grontmij) Inhoudelijke informatie Maartje Bleeker (Ecologica) Communicatie en implementatie Bowine Wijffels (Cailin Partners)
Nadere informatieNIEUWSBRIEF januari 2015
NIEUWSBRIEF januari 2015 Beste ouders / verzorgers, Hierbij ontvangt u de nieuwsbrief van januari. We wensen u veel leesplezier. Welkom Deze maand zijn de volgende leerlingen bij ons op school gekomen:
Nadere informatieImpressie bijeenkomst 9 maart 2015 met vertegenwoordigers uit de regionale samenwerkingsverbanden
Impressie bijeenkomst 9 maart 2015 met vertegenwoordigers uit de regionale samenwerkingsverbanden Thema van de bijeenkomst We leven in een spannende periode: de economie kantelt, de participatiesamenleving
Nadere informatieWerkbezoek kinderopvang
Werkbezoek kinderopvang 6 o k t o b e r 2008 Uitgave: Amsterdams NME Centrum Werkbezoek kinderopvang 6 oktober 2008 Redactie/layout: Marijntje van Gisbergen, Betty Wijnhoven Vermenigvuldiging voor overige
Nadere informatieFlexibel NATUUR BEWEGEN INFORMATIEBOEKJE. inderhaven KINDEROPVANG 0-12 JAAR
Flexibel NATUUR BEWEGEN INFORMATIEBOEKJE De inderhaven KINDEROPVANG 0-12 JAAR 1 INHOUD VOORWOORD.... 5 FLEXIBEL... 6 Flexibele opvanggroepen.... 6 Ontzorgen van ouders.... 6 NATUUR.... 7 Natuurcoaches....
Nadere informatieAanbod NME voorjaar 2014
Aanbod NME voorjaar 2014 Natuur- en milieueducatie (NME) Heemtuin Muntendam biedt een aanvulling op het reguliere schoolprogramma. We richten ons in de lessen vooral op zaken die in de klas minder snel
Nadere informatieHandleiding voor managers bij het Pedagogisch logboek. weten kijken volgen doen
Handleiding voor managers bij het Pedagogisch logboek weten kijken volgen doen Inleiding Het pedagogisch beleid van je organisatie is de basis voor het gewenst pedagogisch handelen van je medewerkers.
Nadere informatieOvereenkomst en Afspraken
Overeenkomst en Afspraken 1. Aanmelding 2. Plaatsing 3. Wennen 4. Overeenkomsten 5. Openingstijden en extra mogelijkheden 6. Betalingen 7. Opzegging en annulering 8. Aansprakelijkheid 9. Klachten 10. Privacy
Nadere informatieSpreekschetsen voor Ocker van Munster, directeur Kunsten bij de overhandiging van Critical Friends, 10 december 2008
Spreekschetsen voor Ocker van Munster, directeur Kunsten bij de overhandiging van Critical Friends, 10 december 2008 (alleen het gesproken woord geldt) Welkom allemaal; welkom hier in de Hoftoren. Fijn
Nadere informatiePedagogische Visie en Beleid
Pedagogische Visie en Beleid Inleiding Voor ouders, medewerkers en alle anderen die betrokken zijn bij, en geïnteresseerd zijn in onze kinderopvang. Voor verantwoorde kinderopvang is veel nodig, om te
Nadere informatieVanuit de ouderraad.
Juni 2013 Vakantie Wat gaat een jaar toch snel voorbij! Een jaar waarbij weer veel is gebeurd. We hebben met z'n allen hard gewerkt en we mogen trots zijn op onze leerlingen, het personeel en de school.
Nadere informatiecjcbejbv ejveneke nvknevm m
Welkom! Bij de miniconferentie Formatief toetsen 26 maart 2013 cjcbejbv ejveneke nvknevm m Cees van der Vleuten Universiteit Maastricht Aanleiding voor deze middag Doelen van vanmiddag Kennismaken - ontmoeten
Nadere informatieNieuwsbrief ASKA Kinderopvang
Nieuws van de ASKA Maandelijks laat ik u in deze nieuwsbrief zien welke leuke activiteiten er op onze locaties weer zijn geweest. Naast de activiteiten in het kader van ons jaarthema op de bso s en de
Nadere informatieKwaliteit in de kinderopvang
Kwaliteit in de kinderopvang Er is nog nooit zoveel gesproken over veiligheid, vertrouwen en kwaliteit van kinderopvang als nu. Er zijn nog nooit zoveel mensen zo bezorgd geweest, voor het welzijn van
Nadere informatieLectoraat natuurbeleving en ontwikkeling kind
Lectoraat natuurbeleving & ontwikkeling kind 1 Aanleiding Als kinderen van vijf tot twaalf jaar hun speelplek mogen kiezen, gaat de voorkeur voornamelijk uit naar braakliggende terreinen. Daarbij kijken
Nadere informatieSamen groeien. Maak kennis met onze pedagogische visie
Samen groeien Maak kennis met onze pedagogische visie Best spannend, de zorg voor je kind overdragen op een ander. Hoe prettig is het als je weet dat het in goede handen is. Kober kinderopvang biedt je
Nadere informatieHulp bij ADHD. Scholingsaanbod
Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij
Nadere informatieProgramma conferentie de Bredebieb Openbare bibliotheken in het sociaal domein
Programma conferentie de Bredebieb Openbare bibliotheken in het sociaal domein 28 november 2014 (13:00-19:00) The Alignment House nodigt u van harte uit voor de conferentie de Bredebieb op 28 november
Nadere informatiePiramide voor kinderdagverblijven
Kinderdagverblijven Piramide Piramide voor kinderdagverblijven Spelend de wereld ontdekken Voor alle kinderen van 0 tot 4 jaar Plezier voor kinderen, pedagogisch medewerkers en ouders Sociaal-emotionele
Nadere informatieOpleidingsprogramma Adviseur Bedrijfsvoering
Kennis van de Overheid Opleidingsprogramma Adviseur Bedrijfsvoering Professionele ontwikkeling voor financieel adviseurs Professionele ontwikkeling naar Adviseur Bedrijfsvoering Door bezuinigingen, decentralisaties
Nadere informatieMet een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.
Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar
Nadere informatieHulp bij ADHD. Scholingsaanbod
Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij
Nadere informatieSamen groeien. Maak kennis met onze pedagogische visie
Samen groeien Maak kennis met onze pedagogische visie Best spannend, de zorg voor je kind overdragen op een ander. Hoe prettig is het als je weet dat het in goede handen is. Kober kinderopvang biedt je
Nadere informatieOC NIEUWSBRIEF. Nieuwe opzet nieuwsbrief. Inhoud. Nummer 1 - februari 2014. Voor alle leden van de oudercommissies
OC NIEUWSBRIEF Nieuwe opzet nieuwsbrief Voor alle leden van de oudercommissies Voor Kindercentrum WereldKids is 014 een bijzonder jaar; we bestaan 10 jaar. Wij zijn trots dat wij dit met elkaar hebben
Nadere informatiePortfolio. voor pedagogisch medewerkers. om het eigen leerproces vorm te geven en te volgen
Portfolio voor pedagogisch medewerkers om het eigen leerproces vorm te geven en te volgen Colofon Z evenzien methodiek voor ontwikkelingsgericht werken met kinderen bestaat uit: Map Handreiking voor
Nadere informatieSuccesvol vernieuwend in mijn beroepspraktijk
Succesvol vernieuwend in mijn beroepspraktijk 1 Quote van een collega Vroeger had ik een heilig respect voor consultants. Niet vanwege de maatpakken of lease auto s gelukkig is dat verleden tijd maar omdat
Nadere informatieTUNNISKE. Telekids Green Kids op bezoek
TUNNISKE Telekids Green Kids op bezoek Beste ouders en verzorgers, Jaargang 12 nummer 41 18-02-2014 We hebben inmiddels al van veel ouders complimenten ontvangen over de nieuwe website www.antschot.nl.
Nadere informatieNME en Digitale Media
NME en Digitale Media Een goeie combinatie! Workshop voor de Wisselwerkdag van het NME op 22 juni 2010 in Zeist Kennismaken Christel Otto en Anneke Groen Geen digitale media experts, wel enthousiast over
Nadere informatieNieuwsbrief December 2013 Nummer 1
Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1 Start brede school Steenvoorde Met deze nieuwsbrief informeren wij jou als medewerker van de toekomstige brede school Steenvoorde over de voortgang van onze brede school.
Nadere informatie1. Kinderopvang Friesland: Visie en kwaliteit. 2. Kinderopvang Friesland en Thomas Gordon. 3. Kinderopvang Friesland en opvoeden
Pagina 1 van 5 1. Kinderopvang Friesland: Visie en kwaliteit 2. Kinderopvang Friesland en Thomas Gordon 3. Kinderopvang Friesland en opvoeden 4. Kinderopvang Friesland en talenten 5. Kinderopvang Friesland
Nadere informatieWelkom bij De provinciale staat van cultuurbeleid! Tilburg, 4 maart 2015
Welkom bij De provinciale staat van cultuurbeleid! Tilburg, 4 maart 2015 Loek Sijbers Dagvoorzitter twitter mee via #PS15 Ocker van Munster Directeur LKCA Brigite van Haaften-Harkema Gedeputeerde provincie
Nadere informatieMEDIATOR IN DE MARKT: ONDERNEMEN MET HART EN ZIEL. Vaardigheidstraining
MEDIATOR IN DE MARKT: ONDERNEMEN MET HART EN ZIEL Vaardigheidstraining Mediator in de Markt: Ondernemen met hart en ziel Introductie Je bent mediator. Je bent enthousiast, gemotiveerd en kundig. Maar nu?
Nadere informatieVisie in de praktijk
Gastlessen voor studenten 2 e leerjaar PW 3 en 4 Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar - Docentenhandleiding Visie in de praktijk Gastles visie in de praktijk - Docentenhandleiding Theorie over dit onderwerp:
Nadere informatieMini conferentie VSO-PrO Regio Utrecht 30 mei Met grote dank aan Kalsbeek College - Bredius
Mini conferentie VSO-PrO Regio Utrecht 30 mei 2017 Met grote dank aan Kalsbeek College - Bredius Opening - Tijd voor taart! Op 30 mei opende de vier directeuren van de samenwerkingsverbanden feestelijk
Nadere informatieDe Maatjes Kinderopvang en basisschool De Kreek Spelenderwijs van kinderopvang naar onderwijs
De Maatjes Kinderopvang en basisschool De Kreek Spelenderwijs van kinderopvang naar onderwijs Samen op weg naar een IKC baby/dreumes, peuter, bso en basisschool onder één dak Ondertekening intentieverklaring
Nadere informatieNijsgjirrich. Nieuwsbrief 4 van CBS De Tarissing
Nijsgjirrich Nieuwsbrief 4 van CBS De Tarissing 2018-2019 Studiedag November 9 Appeltaarten bakken, dankdag 9 Groep 5 In the Spotlight 12 Weekopening groep 4 December We hebben vandaag een prachtige studiedag
Nadere informatieHoe sterker onze kinderen zijn, hoe mooier de wereld wordt. Hans Peter Roel
Ki voor Kinderen Hoe sterker onze kinderen zijn, hoe mooier de wereld wordt. Hans Peter Roel voor Hans Peter Roel Kinderen! Een handboek voor ouders om je kind sterk en weerbaar te maken. Kracht van binnenuit
Nadere informatie- Kinderopvang Humanitas. - Kinderopvang Tierelier. - Kinderopvang de Vlinder. - Kinderdagverblijf Ons Eigenwijsje. - Kinderdagverblijf t Boemeltje
Kinderopvang Special Februari 2011 In de deze nieuwsbrief een overzichtspresentatie van alle kinderopvangorganisaties in Oisterwijk. De gemeente Oisterwijk kent grote diversiteit als het gaat om kinderdagopvang
Nadere informatieBaby in de kinderopvang
Baby in de kinderopvang Uitgebreide informatie Een goede en liefdevolle verzorging is de basis voor het werken met baby s. Speelse en prikkelende interacties met de baby s zorgen voor waardevolle opvang.
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan
Pedagogisch beleidsplan Auteur: Ingeborg van der Zanden Bartels Datum: 05 januari 2015 Plaats: Kerkdriel Versie: 0.1 Pedagogisch beleidsplan BSO VillaDriel 12 april 2015 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding...
Nadere informatiePedagogisch beleid 0 4 jaar. een samenvatting. Juni 2015
Pedagogisch beleid 0 4 jaar een samenvatting Juni 2015 Waarom een pedagogisch beleid? Ons pedagogisch beleid geeft de visie van Kinderopvang Purmerend weer op het opvoeden van kinderen in een andere situatie
Nadere informatieKRACHT IN BEELD. Professionalisering met Video Coaching
KRACHT IN BEELD Professionalisering met Video Coaching Geelen Communicatie organiseert in samenwerking met de ROC-Academie Midden Nederland de conferentie Kracht in Beeld Video is een krachtig reflectiemiddel,
Nadere informatie17 juni 2011, Het Kloosterhotel, Amersfoort
Kind van Nature 2011 17 juni 2011, Het Kloosterhotel, Amersfoort Tijdens de start van de conferentie Kind van Nature 2011 presenteren we de ontwikkelingen in Vlaanderen, waar een begin wordt gemaakt met
Nadere informatieInspectierapport BSO Armhoefse Akker (BSO) Van Heutszstraat 1A 5018EV TILBURG Registratienummer 143220834
Inspectierapport BSO Armhoefse Akker (BSO) Van Heutszstraat 1A 5018EV TILBURG Registratienummer 143220834 Toezichthouder: GGD Hart voor Brabant In opdracht van gemeente: Tilburg Datum inspectie: 09-03-2015
Nadere informatieVerslag participatiedebat deel 2. Het werknemersperspectief
Verslag participatiedebat deel 2. Het werknemersperspectief Datum: Plaats: Gespreksleiding: Gastsprekers: Participanten: Bezoekers: Thema: vrijdag 17 oktober 2014, 15:00-17:00 uur De Gouden Zaal van DROOMvilla
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan
Pedagogisch beleidsplan Pedagogisch beleid van Kappio (locaties Seppelin en Gastouderbureau) Voor u ligt het pedagogisch beleid van Kappio (locaties Seppelin en Gastouderbureau). Hierin wordt beschreven
Nadere informatieCreatieve projecten uit de diaconale praktijk
Het bruist! Creatieve projecten uit de diaconale praktijk Voorjaarsconferentie 18 april 2013 Organisatie Vereniging Beraad Grote Steden in de Protestantse Kerk in Nederland Prof. Dr. G. van der Leeuw Stichting
Nadere informatieInterne Nieuwsbrief februari 2013
Interne Nieuwsbrief februari 2013 Een korte update van het nieuws op kinderopvanggebied: RIVM start onderzoek gezondheidsvignet kinderdagverblijven Ruben Fukkink bijzonder hoogleraar kinderopvang hoe kies
Nadere informatieKnokken voor natuurbeleving. Door Monique Dongelmans 20 september 2013
Knokken voor natuurbeleving Door Monique Dongelmans 20 september 2013 Even Voorstellen 10 jaar directeur-bestuurd Kinderopvang Mundo beeldend kunstenaar Ik geloof in het plezier van echte belevenissen
Nadere informatieVoor de ouders en verzorgers,
Voor de ouders en verzorgers, Deze nieuwsflits start ik met een terugblik op de ouderavond die we afgelopen dinsdagavond gehouden hebben. We mochten deze avond 13 ouders en 14 collega's begroeten. Onze
Nadere informatieDe e-learning van Gastouderland
De e-learning van Gastouderland Ook voor gastouders is het belangrijk te blijven ontwikkelen. Daarom bieden wij diverse modules aan die speciaal ontwikkeld zijn voor de kinderopvang. Gastouderland werkt
Nadere informatieWilderniservaring in ruige natuur dichtbij huis
Wilderniservaring in ruige natuur dichtbij huis Scharrelen, genieten, ontdekken, verwonderen, betrokkenheid JEUGDPROJECTEN Nu scharrelen, genieten en verwonderen, straks meer betrokkenheid voor natuur
Nadere informatieSamen opvoeden in de buurt.
Samen opvoeden in de buurt. Praktische trainingen voor speeltuinvrijwilligers. 0035 NUSO A5 brochure Folder Opvoeden (3).indd 1 24-02-12 10:07 0035 NUSO A5 brochure Folder Opvoeden (3).indd 2 24-02-12
Nadere informatieBijeenkomst Weidevogeleducatie
Bijeenkomst Weidevogeleducatie In samenwerking met: Conclusie en evaluatie: reacties van de aanwezigen Prima structuur en open houding naar deelnemers. Sommige freaks vallen best mee! Ontspannen avond.
Nadere informatieRuimte voor Talent in Gelderland Professionaliseringstrajecten Excellentie, Wetenschap en Techniek
Ruimte voor Talent in Gelderland Professionaliseringstrajecten Excellentie, Wetenschap en Techniek - Staat talentherkenning en ontwikkeling bij u op school de komende jaren op de agenda? - Wilt u een rijke
Nadere informatieHét Kennis- en Praktijkcentrum voor natuureducatie. NACC meeting: inspireert en verbindt
NACC meeting: inspireert en verbindt September 2011 Amersfoort-Berlijn Inleiding In september 2011 vond in Amersfoort en Berlijn de tweede Europese conferentie over Early childcare and nature education
Nadere informatieLandelijke bijeenkomst voor kwartiermakers KBP 27 april 2010, NIFV Arnhem
Implementatie & Communicatie Landelijke bijeenkomst voor kwartiermakers KBP 27 april 2010, NIFV Arnhem Erg goed om de interactie met elkaar op te zoeken Programma: 9.15 9.45 uur: Ontvangst met koffie en
Nadere informatieWe hebben de foto s bekeken en ze zijn heel mooi geworden!! We zijn er heel blij mee.
BRUIDSFOTOGRAFIE Wij hebben zojuist de slideshow bekeken en WOWWWWW wat zijn de foto s mooi geworden! Wij zijn er echt heel blij mee!! 1000000x dank dat jij de mooiste dag uit ons leven vast hebt willen
Nadere informatieBeschrijving modules KINDwijzeracademie
Beschrijving modules KINDwijzeracademie 1. Pedagogische Doelen Deze module bestaat uit vier onderdelen; de vier pedagogische doelen uit de wet Kinderopvang. Bieden van emotionele veiligheid Deze module
Nadere informatieUw kind in vertrouwde handen. Kinderopvang van 0 t/m 12 jaar
Uw kind in vertrouwde handen Kinderopvang van 0 t/m 12 jaar SKSG verzorgt alle vormen van professionele kinderopvang op kindercentra en bij gastouders. Voor kinderen van nul tot en met twaalf jaar. Onze
Nadere informatieBOOST YOUR CAREER, COMPANY AND KNOWLEDGE
BOOST YOUR CAREER, COMPANY AND KNOWLEDGE 1 Boeiend en verrijkend. Ook verschillend van invalshoeken en belangen Het was mijn doel om van de ervaringen van anderen te leren en dat is geslaagd De rondetafelsessies
Nadere informatieVoorjaarsvakantie Maandag 23 februari was het alweer voorjaarsvakantie. voor kleine en grote mensen die alle zintuigen willen gebruiken
nieuws voor kleine en grote mensen die alle zintuigen willen gebruiken voor ouders en verzorgers feb/mrt 2015 We stevenen langzaam af op de voorjaarsvakantie. Wat vliegt de tijd en wat hebben we er weer
Nadere informatiePedagogisch beleid. buitenschoolse opvang. Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd en/-of verspreid zonder. maatwerk kinderopvang voor elk gezin
Pedagogisch beleid buitenschoolse opvang maatwerk kinderopvang voor elk gezin Pedagogisch beleidsplan 1.1 Visie 1.2 Missie 1.3 Uitgangspunten 1.4 Pedagogische doelen 1.4.1. Emotionele en lichamelijke veiligheid
Nadere informatieBeste ouders/verzorgers van kinderen van De Waterkant,
Info 4 Datum: 9-10-2015 Beste ouders/verzorgers van kinderen van De Waterkant, We hebben op de Waterkant een intensieve, soms ook wat emotionele week achter de rug. In deze Info kunnen jullie lezen over
Nadere informatieSamenvatting klanttevredenheidsonderzoek bij Kinderopvang Achtkarspelen
Samenvatting klanttevredenheidsonderzoek bij Kinderopvang Achtkarspelen Ouders zeer tevreden over de dienstverlening F.A. van der Weg-Brugge, MSc Paterswolde, november 2012 onderzoek@vyvoj.nl www.vyvoj.nl
Nadere informatieZeg het voort. Werkboek
Zeg het voort Werkboek In het werkboek Zeg het voort komen verschillende soorten oefeningen voor. De onderstaande plaatjes maken duidelijk om welke oefeningen het gaat. Deze les gaan we... Speel het spel
Nadere informatieSpeech CdK Ank Bijleveld Overijssel.nl drempelvrij 2 april, 16.15 uur, Statenzaal proviciehuis Zwolle. Beste aanwezigen,
1 Speech CdK Ank Bijleveld Overijssel.nl drempelvrij 2 april, 16.15 uur, Statenzaal proviciehuis Zwolle Beste aanwezigen, Fantastisch dat jullie hier allemaal zijn om onze drie sterren voor een drempelvrije
Nadere informatieInspectierapport 't Kasteeltje locatie Wilgenstraat (BSO) Wilgenstraat 20 24 5271JH SINT-MICHIELSGESTEL Registratienummer 612999178
Inspectierapport 't Kasteeltje locatie Wilgenstraat (BSO) Wilgenstraat 20 24 5271JH SINT-MICHIELSGESTEL Registratienummer 612999178 Toezichthouder: GGD Hart voor Brabant In opdracht van gemeente: Sint-Michielsgestel
Nadere informatieHet Pedagogisch Beleidsplan
2015 BSO de Bosplaats M Moura MSvan Wijnen Het Pedagogisch Beleidsplan 1 Inleiding Voor u ligt het pedagogisch beleidsplan van BSO de Bosplaats. Dit pedagogisch beleidsplan is een leidraad van waaruit
Nadere informatiePedagogisch beleidsplan 2016
Welkom! Wij zijn blij dat u voor ons heeft gekozen en dat wij u mogen verwelkomen in ons kindercentrum! Bij Kindercentrum Ikky kunt u erop rekenen dat er op professioneel pedagogische wijze gewerkt wordt.
Nadere informatieÉÉN VAN ONZE EXPERTS
ÉÉN VAN ONZE EXPERTS Een netwerk van hoog opgeleide, ervaren zelfstandig FM-professionals. Wij zijn gepassioneerd bezig met ons vakgebied, zijn actueel en bieden onze opdrachtgevers daarmee het beste uit
Nadere informatie