Lamarck. oudste jaarlagen ongewervelden, pas later gewervelden soorten langzaam veranderen nieuwe ontstaan
|
|
- Floris Fedde de Ruiter
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Evolutietheorie
2 Creationisme
3 Lamarck Jean-Baptiste de Lamarck ( ) was één van de eersten die een wetenschappelijke hypothese opstelde over biologische evolutie. Zijn opvatting over de overerving van verworven eigenschappen is bekend geworden onder de noemer Lamarckisme. Deze opvattingen hebben echter nooit algemene aanvaarding gekregen binnen de wetenschap. oudste jaarlagen ongewervelden, pas later gewervelden soorten langzaam veranderen nieuwe ontstaan
4 Het Lamarckisme verklaart evolutie dus door overerving van kenmerken die werden verkregen door aanpassing aan de omgeving of aan veranderde omstandigheden. Lamarck beweerde: Doordat een giraffe zijn nek steeds verder uitrekt om bij de blaadjes te kunnen, wordt de nek van zijn nageslacht ook langer.. Tegenwoordig weten we dat dit onjuist is doordat er geen verandering van het DNA hierdoor plaats vindt!
5 Charles Darwin
6 The beagle
7 Charles Darwin
8 Galapagos eilanden
9 Zeeleguaan Galapagos eilanden
10 Hij ontdekte dat op ieder eiland van de groep een andere karakteristieke schildpadsoort afhankelijk van het aanwezige voedsel Besluit -> een of andere vorm van evolutie. Verklaring voor de drijvende kracht achter deze verandering ontbrak echter.
11 1859 The origin of species
12 Evolutie-theorie - feiten die argumenten vormen vóór de theorie - gaat uit van: 1) Variatie in erfelijke eigenschappen 2) Natuurlijke selectie 3) Ontstaan van nieuwe soorten Een theorie = een geheel van denkbeelden, hypothesen en verklaringen die in onderlinge samenhang worden beschreven. In de wetenschap is een theorie een toetsbaar model ter verklaring van waarnemingen van de werkelijkheid.
13 Evolutie-theorie gaat uit van: -Variatie in erfelijke eigenschappen -Natuurlijke selectie -Ontstaan van nieuwe soorten
14 Evolutie-theorie gaat uit van: -Variatie in erfelijke eigenschappen -Natuurlijke selectie -Ontstaan van nieuwe soorten
15 Evolutie-theorie gaat uit van: -Variatie in erfelijke eigenschappen -Natuurlijke selectie -Ontstaan van nieuwe soorten Variatie in erfelijke eigenschappen Geslachtelijke voortplanting Nieuwe paren/combinaties van bestaande genen/eigenschappen Mutaties Plotselinge verandering van erfelijk materiaal door veranderingen aan een gen (DNA)
16 Evolutie-theorie gaat uit van: -Variatie in erfelijke eigenschappen -Natuurlijke selectie -Ontstaan van nieuwe soorten
17
18
19
20
21 Evolutie-theorie gaat uit van: -Variatie in erfelijke eigenschappen -Natuurlijke selectie -Ontstaan van nieuwe soorten Binnen 7 maanden 1 paar kakkerlakken: nakomelingen kunnen krijgen.
22
23 Evolutie-theorie gaat uit van: -Variatie in erfelijke eigenschappen -Natuurlijke selectie -Ontstaan van nieuwe soorten Natuurlijke selectie Individuen die het beste aangepast zijn aan het milieu hebben grootste overlevingskans. Organismen produceren teveel nakomelingen (populaties blijven min of meer gelijk in grootte) = Survival of the fittest Gunstige genen veel overlevende én zich voortplantende nakomelingen.
24 Survival of the fittest: Best aangepast is degene die meeste nakomelingen krijgt!
25
26
27
28 Evolutie-theorie gaat uit van: -Variatie in erfelijke eigenschappen -Natuurlijke selectie -Ontstaan van nieuwe soorten
29 Darwin vink
30 Darwin vink
31 Darwin vink
32 Darwin vink
33 Darwinvinken Een bekend voorbeeld van het ontstaan van nieuwe soorten zijn de darwinvinken op de Galapagoseilanden. Eens allen afkomstig van het vaste land van Z-Amerika. Snavels aangepast aan het beschikbare voedsel van het eiland waarop ze leven. Doordat de vinken van de verschillende eilanden zich niet meer onderling voortplanten ontstaan uit de verschillende populaties verschillende soorten.
34
35 Soortvorming: 1) Isolatie
36 Soortvorming: 2) Aanpassing aan omstandigheden
37 Evolutie-theorie gaat uit van: -Variatie in erfelijke eigenschappen -Natuurlijke selectie -Ontstaan van nieuwe soorten 1) Isolatie 2) Aanpassing aan omstandigheden 3) Ontstaan van nieuwe soorten
38 Geografische isolatie Amerikaanse huismus Europese huismus
39 Ecologische isolatie Koolmees zoekt insecten op de bodem en in de kruin van een boom Pimpelmees zoekt insecten op de uiteinden van de takken Voedingscultuur verandert het paringsgedrag!
40 Gedragsisolatie Ratelaar Bruine sprinkhaan
41 Seizoensisolatie Verschillende voortplantingsperiode kan populaties isoleren en verschillende soorten doen ontstaan Groene kikker mei Bruine kikker maart
42
43 Evolutie door natuurlijke selectie Darwin concludeerde dat natuurlijke selectie kon verklaren hoe organismen langzaamaan veranderen en evolueerden in nieuwe soorten. In zijn tijd had Darwin moeite om zijn theorie geaccepteerd te krijgen, aangezien het moeilijk te bewijzen was. Wetenschappers uit die tijd vroeger zich af hoe die karakteristieke eigenschappen dan werden doorgegeven aan hun nakomelingen.
44 Neo-Darwinisme Evolutietheorie van Darwin gecombineerd met de huidige kennis over erfelijkheid
Dat dit geen eenvoudige kwestie is, bewijzen volgende voorbeelden:
DEEL 3 : EVOLUTIE VAN SOORTEN Hoofdstuk 1: Het begrip soort 1.1 Biologische soort Een biologische soort is een groep individuen die morfologische sterk op elkaar gelijken en zich onderling kunnen voortplanten
Nadere informatieEvolutie / biodiversiteit
Evolutie / biodiversiteit Cursus Natuurgids Overzicht van de les: o Evolutietheorie o Bewijzen voor de evolutietheorie o Ontstaan van soorten o Biodiversiteit 2 1 3 Oude opvatting: creationisme alles bestaat
Nadere informatieTHEMA 5 BOEK 4 ORDENING EN EVOLUTIE. Biologie HAVO Drs. L. Grotenbreg
THEMA 5 BOEK 4 ORDENING EN EVOLUTIE Biologie HAVO Drs. L. Grotenbreg Basisstof 6 EVOLUTIE OVERTUIGINGEN TOT 1859 Ontstaan van het leven op aarde volgens de theorie van de schepping (Creationisme) Ontstaan
Nadere informatiePaleontologie, de studie van fossielen die gebruikt wordt om een beeld te krijgen over de geschiedenis van het leven op aarde.
Paleontologie, de studie van fossielen die gebruikt wordt om een beeld te krijgen over de geschiedenis van het leven op aarde. Fig. 22-3 Verschillende aardlagen, Ontstaan in verschillende tijden Jongere
Nadere informatieEvolutie: De ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.
Evolutie: De ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen. Evolutietheorie: Vanaf de 18 de eeuw. Het is niet te bewijzen, maar er zijn genoeg argumenten die
Nadere informatieinfprg03dt practicumopdracht 4
infprg03dt practicumopdracht 4 W. Oele 31 augustus 2008 1 Evolutie Het volgende citaat komt letterlijk van Wikipedia: Met evolutietheorie (soms ook wel evolutieleer genoemd) wordt de wetenschappelijke
Nadere informatieProfielwerkstuk Geschiedenis Evolutie
Profielwerkstuk Geschiedenis Evolutie Profielwerkstuk door een scholier 3285 woorden 6 februari 2006 5,8 95 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding In de Bijbel wordt beschreven dat de aarde, mensen,
Nadere informatieSamenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1
Samenvatting Levensbeschouwing LV \'Over wondere feiten\' Hoofdstuk 1 Samenvatting door L. 887 woorden 16 juli 2013 7,1 10 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Samenvatting LV Over wondere feiten Hoofdstuk
Nadere informatieEn toen kwam Darwin. On the origin of species. 1. Het ontstaan van het leven. Fossielen. 2. Getuigen van deevolutietheorie
On the origin of species En toen kwam Darwin 1. Het ontstaan van het leven 2. Getuigen van deevolutietheorie Verklaring voor het ontstaan van leven komt voor in alle culturen. Creationisme Nemen de bijbel
Nadere informatieDE CEL - SUBMICROSCOPISCH
DE CEL - SUBMICROSCOPISCH 1. INLEIDING...3 2. ONDERDELEN VAN DE CEL...4 2.1. CYTOPLASMA...4 2.2. CELMEMBRAAN...5 2.2.1. Functies van het celmembraan...5 2.2.2. Bouw van het celmembraan...5 2.2.3. Transportmogelijkheden
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Biologie: evolutieleer 6/29/2013. dr. Brenda Casteleyn
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Biologie: evolutieleer 6/29/2013 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) en studenten van forum http://www.toelatingsexamen-geneeskunde.be
Nadere informatieDE APPEL VALT NIET VER VAN DE BOOM
BIG BANG EVOLUTIE ERFELIJKHEID DE APPEL VALT NIET VER VAN DE BOOM Erfelijkheid en evolutie DE APPEL VALT NIET VER VAN DE BOOM Doelstellingen Algemeen. Wetenschappelijk onderbouwde argumenten voor biologische
Nadere informatieEvolutie - natuurlijke selectie
Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Jirin van Leeuwen ; 26 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/77573 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieEvolutie. Tommie Van Moorsel. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/68381
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Tommie Van Moorsel 05 februari 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/68381 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieDarwin en de evolutieleer
Darwin en de evolutieleer Joost Raeymaekers science4fun - 16 oktober 2009 Wie was Charles Darwin? - Een echte Engelsman uit de vorige eeuw (geboren in 1809) - Wetenschapper - Studeerde biologie, de leer
Nadere informatie1. Fossielen, dood of levend?
1. Fossielen, dood of levend? Op veel plaatsen op aarde kun je fossielen vinden. Deze oeroude overblijfselen van organismen vertellen een deel van het levensverhaal van de aarde. Soms worden er planten
Nadere informatieSamenvatting Biologie Erfelijkheid & Evolutie (Hoofdstuk 7 & 8.1)
Samenvatting Biologie Erfelijkheid & Evolutie (Hoofdstuk 7 & 8.1) Samenvatting door CÃ line 1065 woorden 5 juli 2016 5,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie P4 Hoofdstuk 7 1 Uniek Eigenschappen
Nadere informatieGENETICA EN EVOLUTIE. Pearson Basisboek biologie VWO Hoofdstuk 3 Linda Grotenbreg (MSc.)
GENETICA EN EVOLUTIE Pearson Basisboek biologie VWO Hoofdstuk 3 Linda Grotenbreg (MSc.) Evolutie GENETICA EN EVOLUTIE Overtuigingen over het onstaan van het leven tot 1859 Ontstaan van het leven op aarde
Nadere informatieAntwoorden Biologie Thema 5
Antwoorden Biologie Thema 5 Antwoorden door een scholier 697 woorden 9 juni 2003 6,8 323 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1 Opdracht 1 1. Het fenotype zijn de zichtbare
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Inleiding 6
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Erfelijkheidsleer 9 1.1 Erfelijke verandering 9 1.2 Ontdekking van de erfelijkheidsleer (genetica) 12 1.3 De chromosomen 13 1.4 Kwalitatieve eigenschappen 17 1.5 De monogene
Nadere informatie1. Fossielen, dood of levend?
1. Fossielen, dood of levend? Op veel plaatsen op aarde kun je fossielen vinden. Deze oeroude overblijfselen van organismen vertellen een deel van het levensverhaal van de aarde. Soms worden er planten
Nadere informatie2. We nu nog levende katachtige is volgens deze stamboom het meest verwant aan de Poema? A de Cheeta B de Europese lynx C de Huiskat D de Jaguar
14 C datering De techniek van werken met het verval van 14 C is afkomstig uit onderzoek naar de ouderdom van bepaalde fossielen. De halfwaardetijd van 14 C is 5730 jaar. Over dit onderzoek worden twee
Nadere informatieIn de voetsporen van de poolvos. een lessenserie over natuurlijke selectie, Caspar Geraedts (1999)
In de voetsporen van de poolvos een lessenserie over natuurlijke selectie, Caspar Geraedts (1999) 1. Erfelijkheid en evolutie Sinds een aantal decennia zijn wetenschappers er van overtuigd dat al het leven
Nadere informatieEvolutie. Basisstof 4 thema 5
Evolutie Basisstof 4 thema 5 Wat is evolutie? Planten en dieren zijn in de loop van een hele lange tijd stapje voor stapje ontstaan door het proces dat we evolutie noemen. Een zwaar bestaan eerste verschijnsel:
Nadere informatieWerkstuk Biologie Evolutie theorie
Werkstuk Biologie Evolutie theorie Werkstuk door een scholier 2115 woorden 26 februari 2004 4,9 64 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding In onze huidige samenleving zijn er verscheidene theorieën aan
Nadere informatieIn de middeleeuwen vertrouwden de mensen bijna volledig op de kennis van de Grieken en op de Bijbel.
EVOLUTIE HISTORISCHE OPVATTINGEN A. DE PLAATS VAN DE AARDE IN HET HEELAL In vrijwel alle oude culturen zag men de aarde als het centrum van het heelal en gaf men de mens een centrale plaats in de schepping
Nadere informatieAntwoorden door een scholier 1825 woorden 28 februari keer beoordeeld
Antwoorden door een scholier 1825 woorden 28 februari 2005 6 511 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Thema 5 Opdracht 1 1. Het uiterlijk is een fenotype van een organisme. 2. Alle erfelijke informatie
Nadere informatieMeercellig Tweezijdig symmetrisch Exoskelet. Dit is een stekelhuidige
Meercellig Tweezijdig symmetrisch Exoskelet Dit is een stekelhuidige Dit is een stekelhuidige Meercellig Tweezijdig symmetrisch Exoskelet Dit is een geleedpotige Geleedpotigen ontstonden ongeveer tegelijk
Nadere informatieSecularisering en verzuiling. p
Secularisering en verzuiling p. 108-117 Wereldjongerendagen Krakau, Polen, 2016. Speelt de Kerk een belangrijke rol in jouw leven? Instap/Actualiteit paus krijgt lachers op zijn hand in Philadelphia pausbezoek
Nadere informatieDe evolu(etheorie binnen de 21 e eeuwse biologie Leerhuis: Genesis of evolu0onaire schepping? Avond 1 Donderdag 17 december 2015
De evolu(etheorie binnen de 21 e eeuwse biologie Leerhuis: Genesis of evolu0onaire schepping? Avond 1 Donderdag 17 december 2015 Ordening 1. Persoonlijk. Van gereformeerde school naar de RUG 2. Geschiedenis
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2015 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-15-1-b Grote namen in de biologie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot
Nadere informatie6,8. Profielwerkstuk door een scholier woorden 1 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoudsopgave
Profielwerkstuk door een scholier 14053 woorden 1 maart 2004 6,8 100 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE INLEIDING EVOLUTIE HOE DARWIN IS BEGONNEN HOE DE EVOLUTIETHEORIE ERUIT
Nadere informatieDarwins vinken Van waarneming naar theorie, en terug Bert Theunissen Uit: Diesels Droom en Donders' Bril. Hoe Wetenschap Werkt.
Darwins vinken Van waarneming naar theorie, en terug Bert Theunissen Uit: Diesels Droom en Donders' Bril. Hoe Wetenschap Werkt. (Amsterdam, 2004) Op een mooie najaarsdag zat Isaac Newton uit te rusten
Nadere informatieKatholieke Universiteit Leuven, 2009! Samenstelling: Bert De Groef! Lay-out: Sylvia Grommen & Bert De Groef! Met de financiële steun van! vzw!
Katholieke Universiteit Leuven, 2009! Samenstelling: Bert De Groef! Lay-out: Sylvia Grommen & Bert De Groef! Met de financiële steun van! vzw! ➎ ➓ ➎ ➏ ➏ ➑ Benedenverdieping! ➒ ➍ ➐ ➊ ➏ ➋ ➌ Bovenverdieping!
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2015 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-15-1-b Grote namen in de biologie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot
Nadere informatieEvolutie en creationisme
Auteurs Melissa van Zon - Cunningham ; Saro Lozano Parra Laatst gewijzigd 25 mei 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/76826 Dit lesmateriaal is gemaakt
Nadere informatieEr groeit iets in Meise!
Gidsprocedures Atelier Evolution Overzicht van de onderdelen Inleiding: Hoe werkt evolutie? Locatie : Van Heurck-auditorium Duur : 20 minuten Alle leerlingen samen Deel I: Evolutie in actie: Radiatie en
Nadere informatieDe Evolutietheorie Door: Gijs Steur (Jur was ziek) Klas: B2a Docent: ERH Datum: 11 06 2014 1
De Evolutietheorie Door: Gijs Steur (Jur was ziek) Klas: B2a Docent: ERH Datum: 11 06 2014 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk Blz. 1. Inleiding. 3 2. Uitleg evolutietheorie. 4/5 3. Betoog ontstaan leven op aarde.
Nadere informatieVoorbeelden organel: celkern, vacuole, mitochondriën en endoplasmatisch rediculum.
Samenvatting door S. 1531 woorden 1 mei 2015 6.3 25 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Paragraaf 1. De levende natuur wordt ingedeeld in 3 domeinen: Bacteriën Archea Eukaryoten Bacteriën
Nadere informatieMitose is een ander woord voor gewone celdeling. Door gewone celdeling blijft het aantal chromosomen in lichaamscellen gelijk (46 chromosomen).
Samenvatting door M. 1493 woorden 28 februari 2014 5 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Genotype en fenotype Veel eigenschappen zijne erfelijk. Je hebt deze eigenschappen geërfd van
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 2
Samenvatting Biologie Thema 2 Samenvatting door een scholier 1384 woorden 17 maart 2014 6,3 9 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Er zijn verschillende indelingscriteria deze hebben
Nadere informatie6.3. Samenvatting door W woorden 3 december keer beoordeeld. 1. De indeling van de levende natuur. Domeinen
Samenvatting door W. 1211 woorden 3 december 2015 6.3 4 keer beoordeeld Vak Biologie 1. De indeling van de levende natuur Domeinen Levende natuur wordt ingedeeld in 3 domeinen 1. 2. 3. Bacteriën prokaryoot
Nadere informatie5,9. Werkstuk door een scholier 3962 woorden 31 mei keer beoordeeld. Voorwoord
Werkstuk door een scholier 3962 woorden 31 mei 2005 5,9 29 keer beoordeeld Vak ANW Voorwoord Mijn eerste onderzoeksverslag bleek geen eenvoudige opgave. De keuze van mijn onderwerp Hoe heeft het leven
Nadere informatieI. Inleiding: De wetenschappelijke manier van werken.
I. Inleiding: De wetenschappelijke manier van werken. 1 Wetenschapsonderwijs is nauw verbonden met de wetenschappelijke manier van werken. In de moderne wetenschappen speelt het experiment een belangrijke
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 7 en 8
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 7 en 8 7.1 Verschillen tussen mensen Fenotype = de uiterlijke eigenschappen die te maken hebben met het functioneren van je lichaam. Genotype = alle inwendige en uitwendige
Nadere informatieEvolutie, wat is dat nu feitelijk?!
Evolutie, wat is dat nu feitelijk?! Heb je je wel eens afgevraagd waarom er zo veel verschillende soorten vlinders, vogels of vissen zijn? Waarom is er niet gewoon één soort van die dieren? Er is toch
Nadere informatie4 A A N P A S S E N D O E T O V E R L E V E N
AANPASSEN DOET OVERLEVEN 1 I n l e i d i n g Afbeelding 4-1 Hierboven zie je een aantal soorten organismen. Hoe zijn ze ontstaan? Blijven deze soorten altijd hetzelfde? In dit hoofdstuk krijg je hierop
Nadere informatieERFELIJKE INFORMATIE IN DE CEL
DE CEL 1. INLEIDING... 3 2. ONDERDELEN VAN DE CEL...4 2.1. CYTOPLASMA... 4 2.2. CELMEMBRAAN... 4 2.2.1. Functies van het celmembraan...5 2.2.2. Bouw van het celmembraan (eenheidsmembraan)...5 2.2.3. Transportmogelijkheden
Nadere informatieAuteur(s): Herre Faber Titel: Adaptatie en Evolutie Jaargang:19 Jaartal:2001 Nummer:3 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): Herre Faber Titel: Adaptatie en Evolutie Jaargang:19 Jaartal:2001 Nummer:3 Oorspronkelijke paginanummers:135-148 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt worden
Nadere informatieLeerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid
Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid Voor meer informatie zie: Kerndoelen onderbouw Vakportaal Mens & maatschappij Vakportaal Natuur & techniek kerndoelen primair onderwijs kerndoelen
Nadere informatieExamenprogramma biologie havo
Bijlage 3 Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein
Nadere informatieAntwoorden hoofdstuk 2. Uitleg en presentatie van de leerstof Demonstratie Instructie en opdrachten
LET OP Deze vragen zijn geen tentamenvragen. Elke pabo bepaalt zelf wat en hoe er getoetst wordt. Op basis daarvan maken zij hun eigen tentamenvragen. De antwoorden en toelichting op onderstaande vragen
Nadere informatieEvolutie vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63374 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieOpdracht 3.2. Darwins evolutieleer
INORMATIE STAPPENPLAN e leert... e oefent... over het leven en de persoon van Charles Darwin over de evolutieleer van Charles Darwin informatie opzoeken. Informatiebronnen Deze opdracht is geïnspireerd
Nadere informatieEvolutie vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62462
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 juli 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/62462 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieExamenprogramma biologie vwo
Bijlage 4 Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein
Nadere informatieSamenvatting Biologie Inleiding in de biologie
Samenvatting Biologie Inleiding in de biologie Samenvatting door C. 1469 woorden 27 september 2016 4,5 6 keer beoordeeld Vak Biologie H1 - Inleiding in de Biologie 1. Wat is Biologie? Doel Je moet in een
Nadere informatieWat is biodiversiteit? Hoeveel biodiversiteit is er (wereldwijd en
Biodiversiteit Cursus Natuur-in-zicht 1 Inhoud Wat is biodiversiteit? Hoeveel biodiversiteit is er (wereldwijd en bij ons)? Waar komt die biodiversiteit vandaan? Waarom is biodiversiteit belangrijk? Hoe
Nadere informatieModule: Verwant of niet verwant - v456. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/74460
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 11 juli 2017 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/74460 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Zelfstandige module De tumor als evolutieproces De tumor als evolutieproces Kanker wordt veroorzaakt door mutaties in bepaalde genen. Om alle eigenschappen te ontwikkelen die een
Nadere informatieNaam Klas Datum. Klaar met schieten? Sneller dan je buurman/-vrouw? Noteer hier je resultaten. Je bent gestart met 50 Dots van elke kleur.
Naam Klas Datum DotWorld level 1 Klaar met schieten? Sneller dan je buurman/-vrouw? Noteer hier je resultaten. Je bent gestart met 50 Dots van elke kleur. aantal overlevende Dots van kleur 1: kleur 1 =
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 5 Erfelijkheid en Evolutie
Samenvatting Biologie Erfelijkheid en Evolutie Samenvatting door een scholier 1888 woorden 16 juni 2016 6,5 5 keer beoordeeld Vak Biologie Basisstof 1 De zichtbare eigenschappen (het uiterlijk) van een
Nadere informatieEvolutie om ons heen. Geschreven door: Cynthia de Beer Anita de Groot Boersma Beoordelend docent: Werner Pauchli
Evolutie om ons heen Geschreven door: Cynthia de Beer Anita de Groot Boersma Beoordelend docent: Werner Pauchli Inhoudsopgave Inleiding 1. Wat is evolutie 2. De evolutie van virussen en bacterien 3. Evolutie
Nadere informatieHAPTE CHAP SAMENVATTING
HAPTE CHAP Wanneer voortplanting tussen individuen van verschillende soorten, maar ook van verschillende populaties wordt voorkómen, noemen we dit reproductieve isolatie. Reproductieve isolatie speelt
Nadere informatieDetermineren vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73575 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieSpreekbeurt ANW Evolutie van de mens
Spreekbeurt ANW Evolutie van de mens Spreekbeurt door een scholier 2265 woorden 7 januari 2009 6,4 87 keer beoordeeld Vak ANW Evolutie van de mens. - Scheppingsverhaal. - Charles Darwin» evolutieleer.
Nadere informatieGenetic Architecture of Host Use in Yponomeuta K.H. Hora
Genetic Architecture of Host Use in Yponomeuta K.H. Hora NEDERLANDSE SAMENVATTING Meer dan de helft van alle beschreven soorten op de wereld zijn insecten. Planteneters (herbivoren) maken daar weer een
Nadere informatieENERGIEOMZETTINGEN IN DE CEL
BOUW VAN DE CEL 1. INLEIDING... 3 2. ONDERDELEN VAN DE CEL...4 2.1. CYTOPLASMA... 4 2.2. CELMEMBRAAN... 5 2.2.1. Functies van het celmembraan...5 2.2.2. Bouw van het celmembraan...5 2.2.3. Transportmogelijkheden
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de
Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de biologie Samenvatting door E. 1726 woorden 5 november 2013 7,7 20 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 1, wat is biologie?
Nadere informatieWEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT
V.O.B.o.W. nr. 77 februari 2013 België-Belgique P.B. 8800 Roeselare 1 BC 6675 P 409155 WEST-VLAAMSE ARCHEOKRANT West-Vlaamse Archeokrant: Driemaandelijks tijdschrift, jaargang 21, afgiftekantoor Roeselare,
Nadere informatieEvolutie hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62537 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatie4 HAVO thema 4 Erfelijkheid EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN
Examentrainer Vragen Karyogrammen In afbeelding 1 zijn twee karyogrammen weergegeven. Deze karyogrammen zijn afkomstig van een eeneiige tweeling. Het ene kind is van het mannelijk geslacht zonder duidelijke
Nadere informatieOnze bijzondere planeet De aarde is een bijzondere planeet. Er zijn in het heelal veel meer planeten. Leven op onze planeet is mogelijk door de zon.
Project Dieren C- verrijking week 1 Info plus Algemeen Tijdbalk Het is heel moeilijk om je voor te stellen hoe lang geleden de aarde is ontstaan. Hoe lang duurde het voordat het eerste leven ontstond?
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 11 DE EVOLUTIETHEORIE ALS RADICALE HERORIËNTATIE 15 HET MECHANISME VAN DE BIOLOGISCHE EVOLUTIE 29 HOOFDSTUK 1 HOOFDSTUK 2
Inhoud Voorwoord 11 HOOFDSTUK 1 DE EVOLUTIETHEORIE ALS RADICALE HERORIËNTATIE 15 Darwins sublieme denkbeeld 15 De filosofische betekenis van de evolutietheorie 17 Toelichting bij het schema 19 De sowhatters
Nadere informatieHoe universeel is het universeel darwinisme? Andreas De Block (KUL)
Hoe universeel is het universeel darwinisme? Andreas De Block (KUL) Overzicht 1. Universele biologie en darwinisme. 2. Universeel darwinisme voorbij de biologie. 3. Is culturele evolutie Darwinistisch?
Nadere informatie1: Wat is biologie? 2: Organisatieniveaus van de biologie
1: Wat is biologie? - Een organisme (o.a. dieren, planten en mensen) vertoont levensverschijnselen, zoals voortplanting en stofwisseling: alle chemische reacties in een organisme. - Organismen kunnen ook
Nadere informatieRNA-editing maakt inktvissen sneller in de kou
RNA-editing maakt inktvissen sneller in de kou Koppotigen, zoals pijlinktvissen en octopussen, komen voor in alle oceanen vanaf de tropen tot aan de polen. Het zijn voor de wetenschap interessante dieren,
Nadere informatiea) (1p)Normale wetenschap, de activiteit waarmee de meeste wetenschappers onvermijdelijk hun meeste tijd aan besteden, is gebaseerd op de aanname dat
Proefwerk Wetenschapsfilosofie Duur 50 minuten Dit proefwerk telt zes opgaven. Je kunt 19 punten verdienen. Heel veel succes! Opgave 1 (dyslectici overslaan) Wie schreef? (filosofen kunnen meer dan eens
Nadere informatieDOEL, DENKEN, DADEN EN DE ESSENTIAL 5 De verklaring voor menselijk gedrag en het antwoord op levensvragen ARJEN MEIJER
DOEL, DENKEN, DADEN EN DE ESSENTIAL 5 De verklaring voor menselijk gedrag en het antwoord op levensvragen ARJEN MEIJER 1 STARTPUNT: 3D Essential 5 Ande dere e theorieë eën 3D Doel, Denken, Daden Lichaam,
Nadere informatieO n s e xua l r e p roduction
Samenva ing In deze dissertatie presenteer ik een nieuw punt van kritiek op de theorie van natuurlijke selectie. Kort gezegd, ik laat zien dat de problemen om seksuele reproductie te verklaren veel dieper
Nadere informatieLesbrief Evolutiespel slakken. Doelgroep: Groep 5 t/m 8. Leerstofgebied: Wereldoriëntatie. Werkvorm: Klassikaal. Duur: ± 15 minuten
Lesbrief Evolutiespel slakken Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Klassikaal Duur: ± 15 minuten Doel van de opdracht: Kinderen leren hoe dieren zich aanpassen aan hun omgeving.
Nadere informatieTheorieën en hoofdfiguren uit de sociologie?
Theorieën en hoofdfiguren uit de sociologie? Deel 1 Theorie... Eenvoudig netwerk van met elkaar verbonden hypothesen (beweringen over waarschijnlijke relaties tussen twee of meer variabelen acties of kenmerken
Nadere informatieSamenvatting Hoofdstuk 1
Samenvatting Om een duidelijk inzicht te krijgen in de evolutionaire krachten die tot de enorme biodiversiteit in de natuur leiden, probeert de evolutionaire biologie modellen te ontwikkelen die de essentie
Nadere informatieModule Basisgenetica. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2
Module Basisgenetica De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteurs Body Bosgra Hans Hilverda
Nadere informatieThema 5 Evolutie Basisstof 2 Evolutie van de mens
Een populatie met een grote genetische diversiteit heeft een grote overlevingskans. De kans is groot dat enkele individuen de genen bezitten om een onbekende ziekteverwekker af te weren of om zich goed
Nadere informatieEindexamen biologie pilot havo I
Beoordelingsmodel Vraag Antwoord Scores Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden 2 scorepunten toegekend. Bromelia s 1 A 2 C 3 B 4 maximumscore 2 Osmose is diffusie van water door/via een semipermeabele
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Evolutie van de Mens
Praktische opdracht Biologie Evolutie van de Mens Praktische-opdracht door een scholier 2701 woorden 19 april 2004 6 122 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave Voorpagina Inhoudsopgave Voorwoord EVOLUTIE
Nadere informatieVan Darwin tot DNA. De evolutie van de evolutietheorie
Tekst voor KIJK Maart 2009 Van Darwin tot DNA De evolutie van de evolutietheorie Willy van Strien Denk je aan evolutie, dan denk je aan Darwin. De Engelse Charles Robert Darwin (1809 1882) is immers dé
Nadere informatieSamenvattingen. Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid. Basisstof 1. Basisstof 2. Erfelijke eigenschappen:
Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid Basisstof 1 Erfelijke eigenschappen: - Genotype: o genen liggen op de chromosomen in kernen van alle cellen o wordt bepaald op moment van de bevruchting - Fenotype: o
Nadere informatieEvolutie van het Melkviooltje en verwanten door hybridisatie en polyploïdie
Evolutie van het Melkviooltje en verwanten door hybridisatie en polyploïdie De systematiek is de wetenschap binnen de biologie die zich bezighoudt met inventariseren, identificeren van de verwantschapsrelaties
Nadere informatieDocentenhandleiding Vogelen met DNA
Docentenhandleiding Vogelen met DNA Doelgroep: 4-5 Havo, 4-6 VWO Leerstofgebied: biologie, erfelijkheid, evolutie Werkvorm: digitaal, alleen of groepswerk (max. 3 leerlingen per groep) Duur: 1 á 2 lesuren
Nadere informatieExamen Voorbereiding Evolutie
Examen Voorbereiding Evolutie Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 5 Evolutie Begrippenlijst: Begrip Organische stoffen Anorganische stoffen Autotroof Heterotroof Soort Neodarwinisme Creationisme
Nadere informatieWetenschap. 1. Experimentele natuurwetenschappen
Wetenschap 1. Experimentele natuurwetenschappen!2 Wetenschap 1. Experimentele natuurwetenschappen! 2. Theoretische wetenschappen!3 Wetenschap 1. Experimentele natuurwetenschappen! 2. Theoretische wetenschappen!
Nadere informatieDocentenhandleiding. Afsluitende module. De tumor als evolutieproces
Docentenhandleiding Afsluitende module De tumor als evolutieproces Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen
Nadere informatieProject Darwin en Geloof
Project Darwin en Geloof Startopdracht A. Zie werkblad B. Ik vind de evolutietheorie wel te combineren met het geloof in God of Allah, maar niet met letterlijk alles wat in de theorieën staat. Eerder dat
Nadere informatieGroei en leven: Charles Darwin en de evolutietheorie
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Femke Pieko 24 May 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/49666 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieWerkstuk Levensbeschouwing Scheppingsverhaal v.s Darwin
Werkstuk Levensbeschouwing Scheppingsverhaal v.s Darwin Werkstuk door een scholier 2719 woorden 9 maart 2006 5,1 63 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Waarom dit onderwerp? Ik heb dit onderwerp gekozen
Nadere informatieHET BELANG VAN EVOLUTIONAIRE INZICHTEN EN TECHNIEKEN IN DE MEDISCHE WERELD
HET BELANG VAN EVOLUTIONAIRE INZICHTEN EN TECHNIEKEN IN DE MEDISCHE WERELD Thierry Backeljau Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Universiteit Antwerpen Nothing in biology makes sense
Nadere informatieLesbrief Slakkenevolutiespel 1
Slakkenevolutiespel 1 Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: Werkvorm: Leerstofgebied: ± 15 minuten Klassikaal Wereldoriëntatie Doel van de opdracht: Het begrijpen waarom slakken verschillende kleuren hebben
Nadere informatieOefenstencil opdrachten ter voorbereiding op het SE1. Cellen Kattenziekte
Oefenstencil opdrachten ter voorbereiding op het SE1 Cellen Kattenziekte Hieronder staat een aantal mogelijke eigenschappen van ziekteverwekkers: 1 bevat een kern; 2 bevat DNA en/of RNA; 3 deelt zich in
Nadere informatie