De evolu(etheorie binnen de 21 e eeuwse biologie Leerhuis: Genesis of evolu0onaire schepping? Avond 1 Donderdag 17 december 2015

Transcriptie

1 De evolu(etheorie binnen de 21 e eeuwse biologie Leerhuis: Genesis of evolu0onaire schepping? Avond 1 Donderdag 17 december 2015

2 Ordening 1. Persoonlijk. Van gereformeerde school naar de RUG 2. Geschiedenis denken over ontwikkeling van leven 3. De evolu0etheorie 4. Evolu0onair denken

3 Even persoonlijk VO: Interesse in rela0e geloof/wetenschap Bijklussende dominees Studie0jd: desinteresse; debat lijkt niet (breed) relevant Gevolgen hardcore-jongeaarde crea0onisme (als; dan) Laatste 10 jaar eigenlijk niet zo mee bezig geweest

4 Geschiedenis Tot aan 19 e eeuw. Waarnemingen: God is schepper. Soorten veranderen niet. Ordening Linneaus systema naturae; catalogus van Gods schepping ) Genera0o spontanea (Aristoteles) Vliegen ontstaan uit vlees Muizen ontstaan uit graan

5 Geschiedenis Tot aan 19 e eeuw: Rol van experimenten 1668: Redi (vlees en vliegen) 1860: Pasteur àleven ontstaat uit (zelfde vorm van) leven

6 Geschiedenis Vanaf 18 e eeuw: Geologie à miljoenen jaren Aardlagen Fossielen (Cuvier) Eerste evolu0onisten: soorten kunnen veranderen Lamarck: erfelijkheid van verworven eigenschappen

7 Geschiedenis Darwin: 1. Iedere soort krijgt meer nakomelingen dan er groot worden. 2. Popula0es blijven gelijk van groobe à struggle for life : Op reis met de Beagle Kaapverdië: aardlagen verschuiven geleidelijk (Lyell) Patagonië: resten van schelpen ruim boven zeeniveau; aardoppervlak s0jgt Andes: resten van uitgestorven (zoog)dieren. Verwant aan Zuid-Amerikaanse soorten.

8 Geschiedenis Darwin: 1834: Galapagos Veel inheemse soorten Vinken verwantschap bleek in 1837 snavelvorm komt overeen met leefwijze Domes0ca0e, fokken en (kunstma0ge)selec0e 3. Er is varia0e 4. Eigenschappen worden doorgegeven aan nakomelingen

9 Darwins conclusies Er is een struggle for life Niet alle individuen zijn gelijk (varia0e) Er is natuurlijke selec0e: Varia0e A zal op de ene plek meer nakomelingen kunnen krijgen dan varia0e B. Varia0es raken van elkaar geïsoleerd. Dit zal uiteindelijk kunnen leiden tot nieuwe soorten.

10 Gregor Mendel. Klassieke gene(ca (1860) Er zijn factoren die eigenschappen bepalen (genen) Factoren kunnen alterna0eve vormen hebben (varianten / allelen) Planten beziben twee factoren per eigenschap. Eén van iedere ouder.

11 Moleculaire gene(ca Watson en Crick (1954): DNA-molecuul Mogelijkheid tot replica0e Moleculaire basis voor muta0es Ontrafeling gene0sche code Gen: Deel DNA codeert via RNA voor opbouw (en dus func0e) van eiwit Inzicht invloed muta0e op eigenschap

12 (on) the origin of species by means of natural selec(on Erfelijkheid + muta0es ( toevallig ) Varia0e + selec0e (omgeving) Survival of the fibest

13 Evolu(etheorie - evidence Paleontologie (fossielen, uitgestorven tussenvormen) Zichtbare evolu0e (domes0ca0e; MRSA) Taxonomie: groepen binnen groepen. Tree of life. Overeenkomst in DNA Overeenkomst in mechanismen (vorm à func0e) Celbiologie: endosymbiose & organellen Zoölogie: homologe en rudimentaire organen Gene0ca: inzichten in erfelijkheid op moleculair niveau Niet alles is perfect, maar geop0maliseerd. (bevalling) Niet zomaar theorietje ; paradigma Een coherente groep principes die worden gebruikt om verschillende fenomenen uit te leggen.

14 Evolu(etheorie - onderdelen 1. Beschrijving ontwikkeling van het leven 2. Wetma0gheden overerving van eigenschappen muta0es à varia0e selec0edruk à survival of the fibest isola0e à soortvorming 3. Verklaring Voor de combina0e van fossielen en actuele diversiteit Voor de mechanismen waardoor de ontwikkeling heen plaatsgevonden

15 Evolu(etheorie open eindjes Abiogenese: hoe is het eerste leven ontstaan? Vorming aminozuren (Miller-Urey, 1953); omstandigheden? RNA of eiwiben? Membraanvorming? Fossil gaps Rol epigene0ca; niet-coderend DNA;

16 Evolu(e alterna1eve visies Varianten (zelfde beschrijving; (deels) andere mechanismen) neo-lamarckanisme (epigene0ca) Salta0onisme (muta0es niet gradueel, maar stapsgewijs) Orthogenese (doelgericht, lineair) Intelligent Design (onherleidbare en specifieke complexiteit) Theïs0sche evolu0e Crea0onisme Diverse varianten (oude/jonge aarde, progressief)

17 Evolu(e-theorie wel of niet aanvaard? Weinig tot geen twijfel binnen wetenschappelijke wereld Accepta0egraad evolu0e onder (VS!)natuurwetenschappers rond 99% (1980; 1987; 1993) Percentage atheïsten VS 29% natuurwetenschappers ziet conflict geloof /wetenschap 60% biologen NL atheïst Jonge-aarde crea0onisme biedt geen wetenschappelijk alterna0ef. Kri0ek op onderdelen/hiaten Rol wonderen / rampen / niet-reproduceerbare gebeurtenissen Varianten (ID) blijken vaak niet houdbaar Complexe gaps worden steeds kleiner Hoe bewijs ik een ontwerper? Ondanks dat Andries Knevel er erg tevreden over was

18 Evolu(etheorie biologie wordt filosofie Evolu0e, DUS geen God Bas Haring: werpt een nieuw licht op eeuwenoude filosofische vragen God bestaat niet, dat heen Darwin mij verteld Reduc0onisme (niets-anders-dan-)denken Wij zijn ons brein / onze genen Het nieuwe natuur- en mensbeeld dat Darwin met dit boek grondvesbe komt namelijk neer op een volstrekt materialis0sche en mechanische visie op het leven. Inleiding NL vertaling origin. Houding t.o.v. kri0ek doet religieus aan Vgl. natuurkunde (2014); sneller dan het licht?

19 (Neo)darwinisme christelijk geloof waar wringt het? De rol van toeval (muta0es) en doelgerichtheid Hoe bijzonder is de mens? resultaat van doelloze processen ooit dachten we dat we de kroon op Gods schepping waren kennislink Ook religie is evolu0onair verklaarbaar (Dawkins meme)

20 Stellingen De sterk an0-religieuze houding van een aantal neo-darwinisten wordt mede ingegeven door de (pseudo)wetenschappelijke aanvallen van crea0onis0sche zijde. Het onderuit halen van een godsbewijs als ontkrach0ng van hypothese God. Het heen als leek niet zoveel zin je op de puur wetenschappelijke discussie rondom evolu0e te werpen. Je kunt hooguit vraagtekens zeben bij de (filosofische) consequen0es die sommigen aan het aanvaarden van de evolu0etheorie koppelen. Staar je niet blind op de rol van toeval in evolu0e. Het aantonen van het tegenovergestelde gaat toch niet lukken Wat toeval is voor ons hoen voor God geen toeval te zijn. Wetenschap-geloof: Werkelijkheid en waarheid. Survival of the fibest aandacht voor het kwetsbare