ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8569
|
|
- Juliaan Gerritsen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr Pharmaton Matruelle 2 december INLEIDING EN VRAAGSTELLING Op 6 juni 2009 werd door de firma Boehringer Ingelheim een dossier ingediend ter goedkeuring van het voedingssupplement Pharmaton Matruelle. Het gaat hier om een multivitaminepreparaat met 600 µg foliumzuur, speciaal bedoeld voor (potentieel) zwangere vrouwen, tijdens zwangerschap en lactatie. De vraagstelling richt zich uitsluitend op het gehalte aan foliumzuur vermits deze hoger ligt dan de 400 µg zoals vastgelegd in het Koninklijk Besluit van 3 maart Om op de vraag te kunnen antwoorden werd het dossier aan de permanente werkgroep VGVV (Voeding en Gezondheid, Voedselveiligheid inbegrepen) toevertrouwd. 2. CONCLUSIE Pharmaton Matruelle is een multivitaminepreparaat en bevat verder een aantal mineralen zoals ijzer, jodium, zink en 150 mg docosahexaenoic acid (DHA) (300 mg omega-3 vetzuren) in dosissen die als veilig beschouwd worden tijdens de zwangerschap en lactatie. Het is duidelijk aangetoond dat een supplement van foliumzuur de prevalentie van neurale buisdefecten (neural tube defects, NTDs) doet afnemen wanneer het genomen wordt tijdens het eerste trimester van de zwangerschap. Er zijn echter onvoldoende wetenschappelijke gegevens beschikbaar die aantonen dat het een positief effect heeft gedurende de ganse zwangerschap en lactatie. Gezien de dagelijkse inname van folaat/foliumzuur (op basis van de weinige beschikbare gegevens) en een dosis van 600 µg extra via het voedingssupplement Pharmaton Matruelle, is het onwaarschijnlijk dat de upper limit (UL) van 1 mg/dag overschreden zal worden. De verleent bijgevolg, op basis van de huidig beschikbare wetenschappelijke gegevens, een gunstig advies aan het voedingssupplement Pharmaton Matruelle voor een supplementatie vanaf het moment van actieve zwangerschapswens tot het einde van het eerste trimester, maar niet voor het tweede en derde trimester van de zwangerschap en de lactatieperiode. 1
2 3. UITWERKING EN ARGUMENTATIE Lijst van de gebruikte afkortingen 5-MTHF 5-methyl-tetrahydrofoliumzuur ADH aanbevolen dagelijkse hoeveelheid DHA docosahexaenoic acid EFSA European Food Safety Authority EPA eicosapentaenoic acid NTDs neural tube defects, neurale buisdefecten PRI population reference intake RCT gerandomiseerd gecontroleerde studies UL upper limit of intake 3.1 Methodologie Het advies is, voor wat neurale buisdefecten betreft, gebaseerd op de bestaande wetenschappelijke literatuur. Wegens de schaarsheid en de discrepanties in de wetenschappelijke literatuur betreffende eventuele risico s van hoge doseringen is het advies hieromtrent gebaseerd op de opinie van de deskundigen. In 2007 werd er door EFSA een werkgroep samengesteld die als taak had na te gaan in hoeverre een systematische aanrijking van een specifiek voedingsmiddel met foliumzuur de gezondheid van de ganse populatie ten goede zal komen. De aanbevelingen van deze werkgroep, waarvan het verslag momenteel gefinaliseerd wordt, werden ook bij het opstellen van dit advies in acht genomen (EFSA, in press). De recente herziening van de voedingsaanbevelingen voor België heeft ook aan het opstellen van dit advies bijgedragen (HGR, 2009). 3.2 Uitwerking Folaat is een generische term voor een vitamine van de B-groep; het bevat een aromatische pteridine ring gebonden aan p-aminobenzoeenzuur en één of meerdere glutamaat residu s. Het wordt van nature gevonden in verschillende voedingsmiddelen zoals bladgroenten, fruit, lever en gist. Foliumzuur is de synthetische vorm van folaat welke gebruikt wordt voor supplementen en verrijking van voedingsmiddelen. Foliumzuur is stabieler en wordt beter geabsorbeerd dan de natuurlijke folaten. Folaten vanuit de voeding worden in de darmmucosa omgezet tot 5-methyltetrahydrofoliumzuur (5-MTHF) en komen in deze vorm in de systemische circulatie. Foliumzuur moet een reductie- en een methylatiereactie ondergaan in de darmmucosa vooraleer het kan omgezet worden naar 5- MTHF. De capaciteit van het lichaam om foliumzuur te converteren naar 5-MTHF is beperkt en ongemethyleerd foliumzuur werd dan ook gedetecteerd in de circulatie na inname van foliumzuursupplementen boven een dosis van 260 µg (Kelly et al., 1997). Gerandomiseerd gecontroleerde studies (RCT s) hebben duidelijk aangetoond dat foliumzuursupplementatie tot 72% van de gevallen van neurale buisdefecten (NTDs) kan verminderen (MRC, 1991; Dolk, 2005; Heseker et al.,2008; Lumley et al., 2003). Supplementatie kan ook leiden tot een beperking van andere aangeboren afwijkingen aan het gehemelte (bv. hazenlip ). Onderzoek naar de gezondheidsvoordelen in relatie tot andere aandoeningen, zoals bv. cardiovasculaire aandoeningen, toont tegenstrijdige resultaten. 2
3 Bovendien werden hoge innamen van foliumzuur geassocieerd met een aantal negatieve effecten zoals bijvoorbeeld maskeren van een eventuele vitamine B12 deficiëntie, epileptogene en neurotoxische effecten en carcinogeniciteit. De wetenschappelijke literatuur hieromtrent is echter nog schaars en vertoont discrepanties. In januari 2009 organiseerde EFSA een expertmeeting om de evidentie te bestuderen naar een mogelijke relatie tussen foliumzuur en het risico op bepaalde kankers (o.a. darmkanker). Er werd hier geconcludeerd dat er weliswaar aanwijzingen zijn maar dat er op dit moment onvoldoende data beschikbaar zijn om een volledige kwantitatieve risicobepaling (foliumzuur en kanker) uit te voeren (EFSA, in press). In afwachting van verdere studies blijft de aanbeveling dat de inname van foliumzuur de bovengrens van inname (UL) van 1 mg/d niet mag overschrijden (SCF, 2000), gebaseerd op het potentieel risico op het maskeren van een vitamine B12 deficiëntie. Er zijn weinig gegevens beschikbaar betreffende de inname van foliumzuur in diverse Europese landen. De weinige gegevens die beschikbaar zijn tonen een inname van 122 tot 339 µg/d folaat voor vrouwen. Meestal werd er geen rekening gehouden met de verrijking van een aantal voedingsmiddelen met vitamines waaronder foliumzuur (EFSA, in press). In de meeste Europese landen ligt de PRI-waarde voor vrouwen tussen 200 en 400 µg/d waarbij een extra supplement van 400 µg/d aanbevolen wordt. Dit betekent dat in geen enkel geval de UL van 1 mg/d overschreden wordt. Dit preparaat bevat 600 µg foliumzuur, heel wat vitamines en mineralen waarbij in geen enkel geval de wettelijk toegelaten dosis overschreden wordt met uitzondering van foliumzuur. Verder bevat het preparaat 150 mg DHA (300 mg omega-3 vetzuren) afkomstig van soja-olie. In het geval van een zwangerschap zijn DHA en EPA vetzuren belangrijk omdat ze bijdragen tot een algemeen goede ontwikkeling van het kind, vooral dan wat de visuele en intellectuele ontwikkeling betreft. Op de bijsluiter staat duidelijk vermeld dat Voedingssupplementen niet als vervanging voor een gevarieerde voeding of gezonde levensstijl [mogen] gebruikt worden en verder de waarschuwing dat zwangere vrouwen de aanbevolen hoeveelheid vitamine A niet mogen overschrijden. Dit supplement is laag gedoseerd voor vitamine A, nl. 333 µg retinol equivalenten per dagdosis wat overeenkomt met 41,6% van de ADH. Het supplement bevat 600 µg foliumzuur of 300% van de ADH. Rekening houdend met een dagelijkse inname van folaten/foliumzuur van 122 tot 339 µg/dag, is de kans dat met een extra supplement van 600 µg de UL van 1 mg/dag overschreden wordt, zeer beperkt. Indien de dagelijkse inname gaat wijzigen (bv. door meer verrijkte producten of eventueel een verplichte aanrijking van bv. bloem) moet dit dossier herbekeken worden. Betreffende de doelgroep, namelijk vrouwen met een actieve zwangerschapswens, zwangere en lacterende vrouwen, bestaat er een algemene consensus dat extra foliumzuur nodig is vanaf het moment van de conceptie tot ongeveer 3 maanden na conceptie (Lumley et al., 2003). Er is slechts beperkte informatie over het belang van foliumzuur tijdens de ganse zwangerschap (Nelen et al., 2000). De aanbeveling om dit supplement te nemen tijdens de volledige zwangerschap en lactatie lijkt, afgaande op de beschikbare wetenschappelijke consensus, te ver te gaan. 3
4 4. REFERENTIES Dolk H. EUROCAT: 25 years of European surveillance of congenital anomalies. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2005 Sep;90(5):F EFSA - European Food Safety Authority. ESCO working group on analysis of risks and benefits of fortification of food with folic acid. Report in press. Heseker HB, Mason JB, Selhub J, Rosenberg IH, Jacques PF. Not all cases of neuraltube defect can be prevented by increasing the intake of folic acid. Br J Nutr 2009 Jul;102(2): HGR. Voedingsaanbevelingen voor België Herziening Brussel: HGR; Advies nr In press. Kelly P, McPartlin J, Goggins M, Weir DG, Scott JM. Unmetabolized folic acid in serum: acute studies in subjects consuming fortified food and supplements. Am J Clin Nutr 1997 Jun;65(6): Lumley J, Wason L, Watson M, Bower C. Periconceptional supplementation with folate and/or multivitamins for preventing neural tube defects. Cochrane Database Syst Rev 2003; 1:S MRC Medical Research Council, Vitamin Study Research Group. Prevention of neural tube defects: results of the Medical Research Council Vitamin Study. Lancet. 1991; 338: Nelen WL, Blom HJ, Steegers EA, den Heijer M, Thomas CM, Eskes TK. Homocysteine and folate levels as risk factors for recurrent early pregnancy loss. Obstet Gynecol 2000 Apr;95(4): SCF The Scientific Committee for Food., Guidelines of the Scientific Committee on Food for the development of tolerable upper intake levels for vitamins and minerals (adopted on 19 October 2000). SCF/CS/NUT/UPPLEV/11 Final 28 November < 5. AANBEVELINGEN VOOR ONDERZOEK Verder onderzoek moet duidelijk maken in hoeverre er een link bestaat tussen een hoge inname van foliumzuur en kanker. Lange-termijnstudies (5-10 jaar follow-up zijn nodig). Nagaan van de mogelijke effecten van ongemetaboliseerd foliumzuur op de gezondheid. 4
5 6. SAMENSTELLING VAN DE WERKGROEP Al de deskundigen hebben op persoonlijke titel aan de werkgroep deelgenomen. De namen van de deskundigen van de HGR worden met een asterisk * aangeduid. DESTAIN Jacqueline * (industriële microbiologie, technologie FUSAGx) FONDU Michel * (chemie, additieven, contaminanten ULB) GOSSET Christiane * (volksgezondheid ULg) KOLANOWSKI Jaroslaw * (fysiologie et fysiopathologie van de voeding ; fysiopathologie van obesitas, van het metabool syndroom en van diabetes type 2 UCL) MAGHUIN-ROGISTER Guy * (levensmiddelenanalyse ULg) MELIN Pierrette * (medische microbiologie ULg) NEVE Jean * (therapeutische chemie en voedingswetenschappen ULB) NOIRFALIS(S)E Alfred * (toxicologie, bromatologie ULg) POORTMANS Jacques * (voeding van de sporter ULB) RIGO Jacques * (voeding in de pediatrie ULg) VAN CAMP John * (nutritionele waarde van levensmiddelen, voeding en gezondheid UGent) VANDENPLAS Yvan * (voeding in de pediatrie VUB) VANSANT Greet * (voeding en gezondheid - KULeuven) De administratie werd vertegenwoordigd door: DE GRYSE Pascale (FOD Volksgezondheid, DG 4) Het voorzitterschap werd verzekerd door Alfred NOIRFALIS(S)E en het wetenschappelijk secretariaat door Katty CAUWERTS en Michèle ULENS. 5
ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8623
ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8623 Foliumzuur Risk-Benefit Analyse 7 December 2011 1. INLEIDING EN VRAAGSTELLING De heeft het nuttig geacht een advies over de voor- en nadelen van het toedienen
Nadere informatieADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8852
ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8852 Voedingssupplement Niacinol bedrijf Metagenics Nederland In this scientific report on public health, the Superior Health Council of Belgium provides an expert
Nadere informatieADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8618
ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8618 6 januari 2010 1. INLEIDING EN VRAAGSTELLING Het betreft een beoordeling van een Novel Food dossier in 2 de lijn, op basis van het verslag van het bureau voor
Nadere informatiePUBLICATIE VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8434
PUBLICATIE VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8434 Exclusieve verkoop van zuigelingenvoeding in de apotheek 5 november 2008 1. INLEIDING EN VRAAGSTELLING In het kader van de strategische hoofdlijn over de
Nadere informatieADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8903
ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8903 Aanvraag tot toelating van een product beschouwd als nieuw voedingsmiddel Bread treated with UV light In this scientific policy advisory report, the Superior
Nadere informatieADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8847-8848-8849-8850
ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8847-8848-8849-8850 Dieetvoedingsmiddel Fortimel (aroma: aardbei, vanille, banaan en mokka) bedrijf Nutricia In this scientific advice on public health, the Superior
Nadere informatieMICRONUTRIËNTEN AUTEUR
MICRONUTRIËNTEN AUTEUR Sarah BEL 1. INLEIDING Voedingstoffen of nutriënten zijn bestanddelen van voedingsmiddelen die zorgen voor de groei, het herstel en het in stand houden van onze lichaamsfuncties
Nadere informatieZittingsdocument B7-0000/2011 ONTWERPRESOLUTIE
EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Zittingsdocument 24.2.2011 B7-0000/2011 ONTWERPRESOLUTIE ingediend overeenkomstig artikel 88, lid 2, van het Reglementdoor Glenis Willmott, Daciana Sarbu, Nessa Childers, Karin
Nadere informatieVoedingssupplementen Verrijkte voedingsmiddelen
Cookies zijn belangrijk voor het goed functioneren van de website en om u een maximaal gebruiksgemak te bieden. Accepteer cookies Cookies uitschakelen Wat zijn cookies? nl fr de en Andere informatie en
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. De Warenwetregeling Vrijstelling vitaminepreparaten wordt als volgt gewijzigd:
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 40994 20 november 2015 Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 12 november 2015, 854424-143049-VGP,
Nadere informatieSamenvatting. Wat is de achtergrond van dit advies? Regelgeving en onderzoek zijn volop in ontwikkeling
Samenvatting Wat is de achtergrond van dit advies? Regelgeving en onderzoek zijn volop in ontwikkeling Europese wet- en regelgeving en onderzoek op het gebied van vitamines, mineralen en spoorelementen,
Nadere informatieADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8869 8870
ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8869 8870 Voedingssupplementen: Product Altisa Adultforte tabletten firma Dieximport Product Altisa vitamine B12 1000µg + foliumzuur firma Dieximport In this scientific
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 16 december 2009 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 050 500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 008 500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 5 VX DEN HAAG T 070 0 79 F 070 0 78 www.minvws.nl
Nadere informatieKanker en vitaminen. fundament of wankele basis voor suppletie? Ellen Kampman, Wageningen Universiteit, UMC St Radboud, VU Amsterdam
LWDO Kanker en vitaminen fundament of wankele basis voor suppletie? Ellen Kampman, Wageningen Universiteit, UMC St Radboud, VU Amsterdam Te onderscheiden Preventie van kanker Tijdens behandeling voor kanker
Nadere informatieRaad van de Europese Unie Brussel, 20 november 2014 (OR. en)
Raad van de Europese Unie Brussel, 20 november 2014 (OR. en) 15793/14 DENLEG 175 AGRI 719 SAN 443 BEGELEIDENDE NOTA van: de Europese Commissie ingekomen: 19 november 2014 aan: Nr. Comdoc.: D036045/02 Betreft:
Nadere informatieAanbevelingen voor vitamines, mineralen en spoorelementen Factsheet
Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Aanbevelingen voor vitamines, mineralen en spoorelementen Factsheet Vitamines, mineralen en spoorelementen zijn microvoedingsstoffen
Nadere informatieAanbevelingen voor vitamines, mineralen en spoorelementen Factsheet
Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Aanbevelingen voor vitamines, mineralen en spoorelementen Factsheet Vitamines, mineralen en spoorelementen zijn microvoedingsstoffen
Nadere informatieEffecten van perinatale blootstelling aan foliumzuur op de ontwikkeling van lichaamgewicht
Briefrapport 350020010/2009 L.T.M. van der Ven M.E.T. Dollé Effecten van perinatale blootstelling aan foliumzuur op de ontwikkeling van lichaamgewicht Voorstel voor een dierproef RIVM Briefrapport 350020010
Nadere informatieHoge Gezondheidsraad Zelfbestuursstraat 4 B-1070 BRUSSEL
Hoge Gezondheidsraad Zelfbestuursstraat 4 B-1070 BRUSSEL ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD Nitraat in spinazie Validatiedatum: 5 juli 2006 HGR 8175 1. Inleiding De Administratie (Dienst Voedingsmiddelen,
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 31 augustus 2011 (01.09) (OR. en) 13560/11 DENLEG 117
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 31 augustus 2011 (01.09) (OR. en) 13560/11 DENLEG 117 INGEKOMEN DOCUMENT van: de Europese Commissie ingekomen: 16 augustus 2011 aan: het secretariaat-generaal van de
Nadere informatieDisclosure belangen spreker. (potentiële) Belangenverstrengeling
Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 25 januari 2011 (OR. en) 5610/11 DENLEG 7
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 25 januari 2011 (OR. en) 5610/11 DENLEG 7 INGEKOMEN DOCUMENT van: de Europese Commissie ingekomen: 21 januari 2011 aan: het secretariaat-generaal van de Raad Betreft:
Nadere informatieVoedingssupplementen met vitaminen en mineralen: duidelijkheid!
Voedingssupplementen met vitaminen en mineralen: duidelijkheid! Mythes en Waarheid opgelijst. Vitaminen en mineralen haal je in de eerste plaats uit de voeding. Tot een evenwichtige voeding komen is echter
Nadere informatieADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8943
ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8943 Voedingssupplement Menaq 7 forte firma Springfield In this scientific policy advisory report the Superior Health Council of Belgium provides an expert opinion
Nadere informatiedé formule tot een perfect evenwicht PLUS
dé formule tot een perfect evenwicht PLUS Waarom? Dé formule tot een perfect evenwicht PLUS Minami biedt omega-3 voedingssupplementen met een heel hoge concentratie, waarvan de voordelen en de effecten
Nadere informatieHoge Gezondheidsraad APRIL 2019 HGR NR. 9521
Hoge Gezondheidsraad ALGEMEEN ADVIES BETREFFENDE HET GEHALTE AAN MANGAAN, KALIUM, VITAMINE K EN ZINK IN MAALTIJDVERVANGENDE PRODUCTEN VOOR GEWICHTSBEHEERSING APRIL 2019 HGR NR. 9521 COPYRIGHT Federale
Nadere informatieSuperfoods of doe maar gewoon? Coby Wijnen diëtist Spierziekten Nederland
Superfoods of doe maar gewoon? Coby Wijnen diëtist Spierziekten Nederland Chiazaad Goji bessen Zeewier Hennepzaad Tarwegras Macapoeder Superfoods zijn voedingsmiddelen waarvan gezegd wordt dat ze een hoog
Nadere informatieDieet,supplementen en Cogmed
Dieet,supplementen en Cogmed Arine Vlieger en Anne van Lammeren Wie gaat naar alternatief genezer? Bron CBS NCCAM The National Center for Complementary and Alternative Medicine (NCCAM) Onderdeel van National
Nadere informatiedé formule tot een perfect evenwicht PLUS
dé formule tot een perfect evenwicht PLUS Dé formule tot een perfect evenwicht PLUS 2 Waarom? Minami biedt omega-3 voedingssupplementen met een heel hoge concentratie, waarvan de voordelen en de effecten
Nadere informatieFoliumzuur en preventie van aangeboren afwijkingen
Foliumzuur en preventie van aangeboren afwijkingen mw prof. dr L.T.W. de Jong-van den Berg Nr 5 2005 (39) Pagina 49-54 Thema-artikel mw prof. dr L.T.W. de Jong-van den Berg en dr D.J. Smit, onder medeverantwoordelijkheid
Nadere informatieADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 9274
ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 9274 Onschadelijkheid van alfa-liponzuur in voedingssupplementen In this scientific advisory report on public health policy, the Superior Health Council of Belgium
Nadere informatieVoedingsaanbevelingen voor België HGR
Voedingsaanbevelingen voor België 2016 G De Backer UGent Hoge Gezondheidsraad Voedingsaanbevelingen voor België HGR 1997 2000 2003 2006 2009 : vijfde versie 2016 : zesde versie (vijfde herziening) 1 3
Nadere informatieVitamine D Hoog gedoseerde voedingssupplementen
Vitamine D Hoog gedoseerde voedingssupplementen Begin 2016 heeft de NVWA verschillende meldingen ontvangen waarin de NVWA gewezen werd op het feit dat er voedingssupplementen met vitamine D op de Nederlandse
Nadere informatiedé formule tot een perfect evenwicht
dé formule tot een perfect evenwicht Waarom? Minami biedt omega-3 voedingssupplementen met een heel hoge concentratie, waarvan de voordelen en de effecten wetenschappelijk onderbouwd zijn. Dé formule tot
Nadere informatieADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 9223
ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 9223 Het gebruik van L-tryptofaan verkregen door fermentatie in voedingssupplementen en verrijkte voedingsmiddelen In this scientific policy advisory report the Superior
Nadere informatieDe zin en onzin van voedingssupplementen. Coby Wijnen diëtist Spierziekten Nederland
De zin en onzin van voedingssupplementen Coby Wijnen diëtist Spierziekten Nederland Voedingssupplementen zijn producten die alleen uit vitamines, mineralen of bioactieve stoffen bestaan. Bedoeld als aanvulling
Nadere informatie(Voor de EER relevante tekst)
L 119/4 Publicatieblad van de Europese Unie 7.5.2011 VERORDENING (EU) Nr. 440/2011 VAN DE COMMISSIE van 6 mei 2011 betreffende de verlening en weigering van een vergunning voor bepaalde gezondheidsclaims
Nadere informatieDe Belgische Voedselconsumptiepeiling
Afdeling Epidemiologie De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1-2004 De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1-2004: IPH/EPI REPORTS N 2006 016 Stephanie Devriese, Inge Huybrechts, Michel Moreau, Herman
Nadere informatieel Mare gebruiksaanwijzing
el Mare gebruiksaanwijzing el Mare Omega-3 El Mare is een serie voedingssupplementen met Omega-3 vetzuren (EPA/DHA) uit visolie en Omega-6 vetzuren aangevuld met andere ingrediënten in een zodanige samenstelling
Nadere informatieS C H I J F V A N V I J F
SCHIJF VAN VIJF DE SCHIJF VAN VIJF, GOED VOOR JE LIJF! V o o r i e d e r e e n i s e e n v o e d i n g s k e u z e v a n b e l a n g w a a r a l l e b e n o d i g d e voedingsstoffen in zitten. Dit zijn
Nadere informatieNutrinews september ir. Angela Severs Vitamine Informatie Bureau - TNO Voeding (NL)
Nutrinews september 2001 ir. Angela Severs Vitamine Informatie Bureau - TNO Voeding (NL) Tot voor kort was foliumzuur nog een relatief onbekend vitamine; een onopvallend onderdeel van het vitamine B-complex.
Nadere informatieB-vitaminen ter preventie van fracturen en de vermindering van het fysiek functioneren
SAMENVATTING Samenvatting B-vitaminen ter preventie van fracturen en de vermindering van het fysiek functioneren Door de stijgende levensverwachting zal het aantal osteoporotische fracturen toenemen. Osteoporotische
Nadere informatieEen vegetarisch dieet tijdens de zwangerschap en erna. Gezondheidsvoorlichting en Preventie
Een vegetarisch dieet tijdens de zwangerschap en erna Gezondheidsvoorlichting en Preventie Als moeder zijnde wil je graag het beste voor je kind. Indien je zelf hebt gekozen voor een vegetarisch dieet
Nadere informatieVoedingsnormen voor vitamines en mineralen voor volwassenen. Nr. 2018/19. Samenvatting
Voedingsnormen voor vitamines en mineralen voor volwassenen Nr. 2018/19 Samenvatting Voedingsnormen voor vitamines en mineralen voor volwassenen pagina 2 van 5 De Gezondheidsraad heeft voor 25 vitamines
Nadere informatieVRAAGBAAK MIGRATIE VAN BISPHENOL A VAN VERPAKKING NAAR VOEDSEL. Door. De Bont, R., Van Larebeke, N.
VRAAGBAAK MIGRATIE VAN BISPHENOL A VAN VERPAKKING NAAR VOEDSEL Door De Bont, R., Van Larebeke, N. 2004 Luik 1: Beleidsondersteuning MIGRATIE VAN BISPHENOL A UIT VERPAKKINGSMATERIAAL NAAR VOEDSEL EN DRANK
Nadere informatieRisicobeoordeling en beheer met betrekking tot de aanwezigheid van fipronil in eieren, eiproducten, pluimveevlees en verwerkte producten
Risicobeoordeling en beheer met betrekking tot de aanwezigheid van fipronil in eieren, eiproducten, pluimveevlees en verwerkte producten Wat is fipronil Gebruik? Fipronil is een insecticide waarvan het
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 9. * De adviezen van de Gezondheidsraad zijn beschikbaar op
Samenvatting In 1992 publiceerde de toenmalige Voedingsraad de Nederlandse voedingsnormen. Deze aanbevelingen voor de inneming van voedingsstoffen waren gericht op de preventie van deficiëntieverschijnselen
Nadere informatieSamenvatting. De achtergrond van dit advies. Regelgeving en onderzoek zijn volop in ontwikkeling.
Samenvatting De achtergrond van dit advies Regelgeving en onderzoek zijn volop in ontwikkeling. Europese wet- en regelgeving en onderzoek op het gebied van vitamines, mineralen en spoorelementen, de zogenaamde
Nadere informatieVeranderingen op wettelijk gebied van voedingssupplementen
Veranderingen op wettelijk gebied van voedingssupplementen Ir. Theo van Rooij voedingskundige Rivendell Consultancy specialist marketing en wettelijke aspecten voedingssupplementen, voeding, kruidenpreparaten,
Nadere informatieFRONT OFFICE VOEDSEL- EN PRODUCTVEILIGHEID RISICOBEOORDELING INZAKE VEILIGE MAXMALE RUIMTE VOOR INNAME VAN VITAMINE B 6 UIT SUPPLEMENTEN NAAST VOEDING
FRONT OFFICE VOEDSEL- EN PRODUCTVEILIGHEID RISICOBEOORDELING INZAKE VEILIGE MAXMALE RUIMTE VOOR INNAME VAN VITAMINE B 6 UIT SUPPLEMENTEN NAAST VOEDING Risicobeoordeling aangevraagd door: NVWA-BuRO Risicobeoordeling
Nadere informatieInleiding Zowel bij NVWA als bij het bijwerkingencentrum Lareb worden gezondheidsklachten
A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl KvK Utrecht 30276683 T 030 274 91 11 F 030 274 29 71 info@rivm.nl Vitamine B 6 -inname jonge kinderen Inleiding Zowel
Nadere informatieNaar een optimaal gebruik van foliumzuur
Naar een optimaal gebruik van foliumzuur Gezondheidsraad Health Council of the Netherlands Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Onderwerp : Aanbieding advies Naar een optimaal gebruik
Nadere informatieAanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren
Pagina 1 / 5 Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren Energie Energie De basaal stofwisseling neemt tijdens de zwangerschap geleidelijk toe. Aan het eind van de zwangerschap is de basaal
Nadere informatieOMEGA-3- SUPPLEMENT. Doelgerichte voeding
OMEGA-3- Negen capsules (aanbevolen dagelij kse dosis) bevatten: 4500 mg visolie, waarvan 1026 mg EPA en 675 mg DHA. Personen die antistollingsmiddelen op recept gebruiken, dienen hun arts te raadplegen
Nadere informatiede heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie
Raad van de Europese Unie Brussel, 12 april 2017 (OR. en) 8199/17 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 10 april 2017 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: DENLEG 31 AGRI 197 SAN 150 DELACT 71 de heer Jordi AYET PUIGARNAU,
Nadere informatiede voedingskundige samenstelling + onderbouwing
de voedingskundige samenstelling + onderbouwing algemene informatie van de drinkvoeding, waarop de hoeveelheden van de ingrediënten zijn gebaseerd: Volledige voeding; drinkvoeding wordt zes keer op een
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Hart en vaatziekten bestrijden en voorkomen met vitamine C Een goedkope en effectieve aanpak van hart en vaatziekten is heel goed mogelijk. En dan niet met farmaceutische middelen, die eigenlijk alleen
Nadere informatieSuppletieadviezen vitamines, mineralen en spoorelementen Factsheet
Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Suppletieadviezen vitamines, mineralen en spoorelementen Factsheet Vitamines, mineralen en spoorelementen zijn essentieel
Nadere informatieAlles wat u moet weten voor het gebruik van WLS Maximum
Alles wat u moet weten voor het gebruik van WLS Maximum Een vermageringsoperatie betekent voor steeds meer mensen de start van een nieuw leven. Om uw lichaam daarbij te ondersteunen, is het belangrijk
Nadere informatieIngrediënten: Vitaminen, mineralen, capsule (gelatine), anti-klontermiddel (magnesiumstearaat, siliciumdioxide).
Multi Sport 120 Capsules Verkoopprijs 19,95 Multivitaminen en mineralen complex voor de sporter Geavanceerde multi vitaminen en mineralen spectrum op orthomoleculair basis, speciaal geformuleerd voor de
Nadere informatieMEMO: Inname van nutriënten door de Nederlandse bevolking Resultaten van VCP samen met NEVO-2013
MEMO: Inname van nutriënten door de Nederlandse bevolking Resultaten van VCP 2007-2010 samen met NEVO-2013 Colofon RIVM 2016 Delen uit deze publicatie mogen worden overgenomen op voorwaarde van bronvermelding:
Nadere informatieRichtlijnen Goede Voeding
ParkinsonNet 29 november2013 Voeding en het brein: een samenspel Food for thought Voeding en cognitie Lisette CPGM de Groot Ondine van de Rest Sturend (eetlust) en afhankelijk (adequate voeding) Risico
Nadere informatiePUBLICATIE VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8894
PUBLICATIE VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8894 Herziening van bepaalde criteria (Ca, Mg, Se, chloriden en sulfaten) bij de beoordeling van vergunningsaanvragen om de bewering "geschikt voor de bereiding
Nadere informatieReactie van de commissie Richtlijnen goede voeding 2015
Reactie van de commissie Richtlijnen goede voeding 2015 op het achtergronddocument over Kalium De commissie heeft op het achtergronddocument over kalium reacties ontvangen van de Federatie Nederlandse
Nadere informatieNoten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon
Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten, rozijnen, gedroogde pruimen en andere gedroogde zuidvruchten bevatten veel gezonde vetten, vezels, vitamines en mineralen. Uit
Nadere informatie12-11-2012. De fysiologische basis van de melkproductie. De fysiologische basis van de melkproductie. Hormonen tijdens lactatie
De fysiologische basis van de melkproductie Anita Badart, diëtist / lactatiekundige IBCLC Moedermelk; Aandachtspunten hoe? hoeveel? samenstelling? De fysiologische basis van de melkproductie Lactose Vetten
Nadere informatieEU beleid Campylobacter
EU beleid Campylobacter Lelystad, 14 Juni 2013 Kris De Smet Head of team food hygiene European Commission, DG SANCO, G4 Overzicht presentatie EU structuren EFSA advies en monitoring data EC (SANCO) activiteiten:
Nadere informatieReactie van de commissie Richtlijnen goede voeding op het achtergronddocument over vitamine- en
Reactie van de commissie Richtlijnen goede voeding 2015 op het achtergronddocument over vitamine- en mineralensupplementen De commissie heeft op het achtergronddocument over vitamine- en mineralen reacties
Nadere informatieOpnieuw licht op vitamine D bij schizofrenie! Nieuw licht op vitamine D bij schizofrenie. Publicaties vitamine D. Publicaties vitamine D.
Nieuw licht op vitamine D bij schizofrenie Gert Wolters Verpleegkundig specialist & onderzoeker Linis/Lentis Research Opnieuw licht op vitamine D bij schizofrenie! Gert Wolters Verpleegkundig specialist
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 6 september 2010 (07.09) (OR. en) 12963/10 DENLEG 79
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 6 september 2010 (07.09) (OR. en) 12963/10 DENLEG 79 INGEKOMEN DOCUMENT van: de Europese Commissie ingekomen: 26 augustus 2010 aan: het secretariaat-generaal van de Raad
Nadere informatie(Voor de EER relevante tekst)
L 230/8 NL 25.8.2016 VERORDENING (EU) 2016/1413 VAN DE COMMISSIE van 24 augustus 2016 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 432/2012 tot vaststelling van een lijst van toegestane gezondheidsclaims voor
Nadere informatieOmega-3 vetzuren: wat... waarom... waar...
Omega-3 vetzuren: wat... waarom... waar... Op uw gezondheid! U bent baas over uw eigen lichaam. Gelukkig maar. Dat brengt natuurlijk een zekere verantwoordelijkheid met zich mee. Alles wat u eet en drinkt
Nadere informatiegezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen
gezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen
Nadere informatieProvinciale dienst van : Datum : Veranwoordelijke controleur : Nr : Operator : N uniek : Adres :
Provinciale dienst van : Datum : Veranwoordelijke controleur : Nr : Operator : N uniek : Adres : TRA 61 Fabrikant van voedingssupplementen, verrijkte levensmiddelen, voedingsmiddelen voor zuigelingen of
Nadere informatiePreventie van spina bifida en andere neuralebuisdefecten door foliumzuursuppletie tijdens de zwangerschap
SWVG Feiten & Cijfers 2010-3 Steunpunt beleidsrelevant onderzoek Preventie van spina bifida en andere neuralebuisdefecten door foliumzuursuppletie tijdens de zwangerschap Huidige praktijk in Vlaanderen
Nadere informatieAanbevolen gebruik Dagelijks één kauwtablet. Geschikt voor kinderen van één tot dertien jaar.
Aanbevolen gebruik Dagelijks één kauwtablet. Geschikt voor kinderen van één tot dertien jaar. Een gezonde levensstijl is belangrijk, evenals een gevarieerde, evenwichtige voeding, waarvoor voedingssupplementen
Nadere informatieProvinciale dienst van : Datum : Veranwoordelijke controleur : Nr : Operator : N uniek : Adres :
Provinciale dienst van : Datum : Veranwoordelijke controleur : Nr : Operator : N uniek : Adres : 59 TRA-DIS Voedingssupplementen, verrijkte levensmiddelen, voedingsmiddelen voor zuigelingen of kleuters
Nadere informatieFoliumzuur bij kinderwens en zwangerschap
Gynaecologie Foliumzuur bij kinderwens en zwangerschap www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Waarom is foliumzuur belangrijk?... 3 Wat is foliumzuur?... 4 Is foliumzuur goed voor alle zwangere vrouwen?...
Nadere informatieNut vitaminenen voedingssupplementen na gastric bypass
Leven na de Gastric Bypass Nut vitaminenen voedingssupplementen na gastric bypass Apr. Depreitere Visie Supplementen zijn er in overvloed In specifieke gevallen hebben ze hun nut Gebruik met gezond verstand
Nadere informatieNieuwe Richtlijnen Goede Voeding
Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding Wat zijn de nieuwe voedingsaanbevelingen vanuit de wetenschap? Prof. Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Voedingsonderzoek is moeilijk! Hoe komen Richtlijnen tot
Nadere informatieVitamine D: meten of eten?
35 e bijeenkomst Thema sociëteit 10 februari 2014 Vitamine D: meten of eten? Arno Toorians Internist-endocrinoloog Pathofysiologie Primaire functie 1,25(OH)D Herstel, handhaven calcium/fosfaat homeostase
Nadere informatieVersion 1.3, 04/2010 BIJSLUITER
Version 1.3, 04/2010 BIJSLUITER 1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS PYRIDOXINE LABAZ 250 mg tabletten Pyridoxine hydrochloride Lees goed de hele bijsluiter, want deze bevat belangrijke informatie
Nadere informatieEEN EI HOORT ERBIJ. Literatuuronderzoek NLT
EEN EI HOORT ERBIJ Literatuuronderzoek NLT Voedingsdeskundigen Roshano Dewnarain, Lisa Hamminga, Ruben Bouwsma, Sarah Falcone V4b Natuur Leven en Techniek Begeleider: M.Wijnhold 1 Inhoudsopgave Inleiding...
Nadere informatieMulti Iron 120 tabletten Verkoopprijs 36,95
Multi Iron 120 tabletten Verkoopprijs 36,95 Multivitaminen en mineralen complex Geavanceerde multi vitaminen en mineralen spectrum op orthomoleculair basis, extra versterkt op Ijzer. IJzer is een belangrijk
Nadere informatieVoeding bij borstkanker. Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012
Voeding bij borstkanker Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012 Voeding en borstkanker Antioxidanten, het wondermiddel tegen kanker? Anti-oxidanten helpen kanker
Nadere informatieEvidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/2013. 3 me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta.
Niet dezelfde piramide voor elke vraag Evidence piramide Gecontroleerde studies Welk studie type? 3 1 Effect van roken op longkaner Richard Doll 1951: prospectieve studie 2/3 mannelijke Britse artsen Goede
Nadere informatieWie ben ik en wat doe ik hier?
Wie ben ik en wat doe ik hier? Geologie, oceanografie, geofysica gezondheidszorg, hulpverlening Vertrouwen in autoriteit van medisch systeem versus wetenschappelijk scepticisme Why why why? Zwangerschap
Nadere informatieHoge Gezondheidsraad AANBEVELING OVER FOLIUMZUUR VOOR VROUWEN DIE ZWANGER WILLEN WORDEN OF PAS ZWANGER ZIJN APRIL 2019 HGR NR.
Hoge Gezondheidsraad AANBEVELING OVER FOLIUMZUUR VOOR VROUWEN DIE ZWANGER WILLEN WORDEN OF PAS ZWANGER ZIJN APRIL 2019 HGR NR. 9515 COPYRIGHT Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de
Nadere informatieSamenvatting. Wat is de achtergrond van dit advies? Regelgeving en onderzoek zijn volop in ontwikkeling
Samenvatting Wat is de achtergrond van dit advies? Regelgeving en onderzoek zijn volop in ontwikkeling Europese wet- en regelgeving en onderzoek op het gebied van vitamines, mineralen en spoorelementen,
Nadere informatieRisico s van foliumzuurverrijking
Risico s van foliumzuurverrijking Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Onderwerp : aanbieding advies over de risico's foliumzuurverrijking Uw kenmerk : GZB/VVB/983757 Ons kenmerk : U 2359/WB/wb/652-B
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 25 november 2013 (OR. nl) 16792/13 DENLEG 136. BEGELEIDENDE NOTA de Europese Commissie ingekomen: 21 november 2013
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 25 november 2013 (OR. nl) 16792/13 DEEG 136 BEGELEIDENDE NOTA van: de Europese Commissie ingekomen: 21 november 2013 aan: Nr. Comdoc.: D030008/02 Betreft: het secretariaat-generaal
Nadere informatieGezonde voeding en voldoende beweging ook voor ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 12-11, Active Ageing 2015
Gezonde voeding en voldoende beweging ook voor ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 12-11, Active Ageing 2015 Waar hebben we het over? Gezonde voeding Nieuwe richtlijnen Gezondheidsraad
Nadere informatieInclusief levendgeboren kinderen, doodgeboren kinderen en afgebroken zwangerschappen.
Factsheet Aangeboren hartafwijkingen bij kinderen Cijfers en feiten Prevalentie Aangeboren hartafwijkingen betreffen aanlegstoornissen in de structuur van het hart en/of de grote vaten. De gemiddelde totale
Nadere informatieVoedingssupplement met vitaminen, mineralen en plantaardige extracten
LifePak + Voedingssupplement met vitaminen, mineralen en plantaardige extracten POSITIEVERKLARING Gezond zijn en blijven begint met een goede voeding. Steeds meer wetenschappelijke studies tonen de gezondheidsvoordelen
Nadere informatieTabellen inname voedingsstoffen
TNO-rapport TNO 2014 R11714 De Eet Compleet Test Bijlage D D Tabellen inname voedingsstoffen Inname voedingsstoffen 1/38 Groep : Totale populatie, 1526 personen Energie kcal 1281 228 403 2306 927 996 1272
Nadere informatieKies gezond vet! Wetenschap en praktijk! Gerard Hornstra,"
Kies gezond vet! Wetenschap en praktijk! Gerard Hornstra," emeritus hoogleraar " Experimentele Voedingskunde" Universiteit Maastricht" " Voorzitter MVO stuurgroep" Kies gezond vet! Kies gezond vet!! Vet
Nadere informatieADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8671
ADVIES VAN DE HOGE GEZONDHEIDSRAAD nr. 8671 Herziening van het advies Fluor nr. 8520 FLUOR(-IDE) TER PREVENTIE VAN TANDCARIËS 7 december 2011 Een draftversie van het advies werd per ongeluk verspreid.
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 27 februari 2013 (OR. en) 6875/13 DENLEG 18 AGRI 121
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 27 februari 2013 (OR. en) 6875/13 DENLEG 18 AGRI 121 BEGELEIDENDE NOTA van: de Europese Commissie ingekomen: 22 februari 2013 aan: het secretariaat-generaal van de Raad
Nadere informatie