Ondernemingsplan Grachtenfestival

Transcriptie

1 Ondernemingsplan Grachtenfestival Inleiding Het Grachtenfestival heeft in het voorjaar van 2012 een ondernemingsplan opgesteld voor de periode tot en met Dat plan is positief ontvangen door de verschillende subsidieverstrekkende instellingen. Echter, als gevolg van de bezuinigingen is de overheid niet in staat gebleken om het aangevraagde subsidiebedrag te honoreren. In plaats van jaarlijks zo n ,-, kan het festival nu slechts ,- (structureel) van de lokale overheid tegemoet zien. Het Grachtenfestival betreurt uiteraard deze terugval en blijft er alles aan doen om het belang voor de stad Amsterdam te vertalen in een stevige betrokkenheid van de lokale overheid. Echter, treuren maakt geen muziek. En daarom zijn wij vooral naar oplossingen gaan kijken. En een belangrijk deel van de oplossing hebben wij gevonden in de samenwerking met een landelijke concertorganisator. Samen met deze ervaren organisator van grote muzikale publieksevenementen gaan wij de komende jaren het Grachtenfestival nieuwe impulsen geven en laten doorgroeien op de fundamenten van 15 jaar succes. Het Grachtenfestival zal de komende jaren ondanks de terugtrekkende overheid sterk overeind blijven staan. En zelfs groeien in omvang. Meer jonge mensen weten straks het festival te vinden en hoog te waarderen. Samen met de concertorganisator worden nieuwe concepten ontwikkeld, nieuwe verdienmodellen en een aantrekkelijk (groot) festivalhart van waaruit het festival zich over de stad ontspint. Maar om die ambities waar te maken, zal het Grachtenfestival ook moeten veranderen. Het zal meer calculerend moeten werken, als een ondernemer, en bepaalde onderdelen worden misschien zelfs commercieel gerealiseerd. Door het wegvallen van een groot deel van de overheidssubsidie zal het festival bepaalde taken ook niet meer ten volle kunnen blijven uitvoeren, taken waar niet direct ook inkomsten tegenover staan, zoals het begeleiden van jonge muzikale talenten of het realiseren van experimentele eigen producties. Nogmaals, die krimp en dat wegvallen van bijzondere elementen betreuren wij, maar tegelijkertijd zien we veel toekomst voor het Grachtenfestival. Wij doen dan ook niet een stap terug, maar een stap vooruit. De komende jaren wordt het festival weliswaar compacter, maar groeit het in volume. De festivalsfeer en de verbinding met de stad Amsterdam groeien mee. En om die verbinding te onderstrepen, spreken we vanaf vandaag niet meer van het Grachtenfestival, maar van het Grachtenfestival Amsterdam. Amsterdam, november 2012, Karel Vuursteen voorzitter Lidy klein Gunnewiek directeur

2 1. Missie, visie en doelen Visie Binnen de visie van het Grachtenfestival Amsterdam komen drie ingrediënten samen: Jonge toptalenten binnen de (klassieke) muziek hebben waar ook ter wereld allemaal een zelfde droom: zij willen gehoord en gezien worden en zij willen ontdekt worden. Jonge toptalenten willen een podium waarop zij kunnen excelleren; een podium van waaruit zij verder kunnen groeien, de wereld in. Tegelijkertijd weten we uit onderzoek dat maar liefst twee derde van alle Nederlanders klassieke muziek waardeert, maar dat slechts een beperkte groep ook daadwerkelijk klassieke concerten bijwoont. De klassieke setting en het protocol van de concertzaal is voor deze groep vaak een te hoge drempel om live klassieke muziek te gaan luisteren. Dan maar liever thuis vanaf een CD, onderweg op de ipod of luid meezingen in de auto. En dan is er het overweldigende Werelderfgoed van de Amsterdamse binnenstad. De grachten met hun honderden historische gebouwen, steegjes, bruggen en pleinen liggen klaar om bespeeld te worden. Zij vormen het natuurlijke podium voor de jonge talenten en de laagdrempelige concertzaal voor het grote publiek. Gevormd en gevoed door deze drie ingrediënten is het Grachtenfestival Amsterdam de afgelopen 15 edities tot bloei gekomen. En op basis van deze drie ingrediënten formuleren we de ambitie voor de toekomst: het Grachtenfestival Amsterdam is hét nationale festival voor klassieke muziek waar jonge muziektalenten het grote en ook jongere publiek ontmoet op de meest tot de verbeelding sprekende locaties in Amsterdam. Missie Het Grachtenfestival Amsterdam biedt jonge toptalenten in de klassieke muziek een uniek podium om op te excelleren en zich te presenteren aan zowel een groot en relatief jong publiek als aan professionals uit de muziekwereld. Het Grachtenfestival Amsterdam weet met een innovatief programma en een aansprekende presentatie op overtuigende wijze een grote, brede en vooral ook jongere doelgroep voor klassieke muziek te bereiken. Het Grachtenfestival Amsterdam gebruikt als geen ander het Werelderfgoed van Amsterdam als het podium voor klassieke muziek en als laagdrempelige concertzaal van het grote publiek. Doelen Bovenstaande missie kan worden vertaald naar een set van belangrijkste doelen voor de periode : 1. Het Grachtenfestival Amsterdam groeit uit tot een niet meer weg te denken A- status klassieke muziekfestival en verstevigt zijn positie in Amsterdam. 2. Het Grachtenfestival Amsterdam bereikt een substantieel jongere doelgroep dan tot op heden: in 2016 is de helft van het publiek jonger dan 40 jaar. 3. De positie van het Grachtenfestival Amsterdam als hét podium voor jong talent blijft leidend en wordt waar mogelijk verder uitgebouwd. 4. Het Grachtenfestival Amsterdam wordt compacter; meer geconcentreerd; concerten worden grotendeels binnen loopafstand van elkaar geprogrammeerd. Grachtenfestival Amsterdam Ondernemingsplan

3 5. Het aantal concerten en producties op het Grachtenfestival Amsterdam neemt af (terug naar aantal van 2010), echter, ze bedienen een groter publiek. 6. Het Grachtenfestival krijgt vanaf editie 2014 een sterk festivalhart waar grote concerten plaatsvinden en waar het publiek kaarten kan kopen en informatie kan verkrijgen. 7. De komende jaren wordt ingezet op een groei van het festivalpubliek van in 2012 naar in De groei wordt gerealiseerd door meer jonge muziekliefhebbers te trekken. Consequenties Wie de doelen beziet, zal opmerken dat het Grachtenfestival Amsterdam, ondanks de krimp in overheidssubsidies, toch stevige ambities neerzet. Om deze ambities binnen de nieuwe realiteit te kunnen realiseren, ziet het Grachtenfestival zich gesteld voor de opgave om een meer gecalculeerde meer ondernemende manier van produceren te ontwikkelen. Die manier van produceren houdt in dat het festival (meer nog dan in het verleden) alleen producties (blokken) kan programmeren, waar direct ook voldoende inkomsten tegenover staan. Daarnaast kunnen deze producties of blokken ook onder de financiële verantwoordelijkheid van derde partijen, culturele partnerorganisaties gerealiseerd worden. De downside van deze manier van werken betekent onherroepelijk dat er ook werk van het festival onder druk komt te staan, of erger: dat belangrijk werk zelfs wegvalt. Het festival zal zijn uiterste best doen om bijvoorbeeld de begeleiding van talenten, de ontwikkeling van eigen producties en experimentele muziek een plaats te blijven geven. Echter, dat doet het festival alleen als het expliciet voor dit doel voldoende middelen kan genereren - en dat is allerminst zeker. Concertorganisator als partner De ambities van het festival vragen om nieuwe impulsen en nieuwe partnerschappen. Het Grachtenfestival Amsterdam gaat in dit licht een samenwerking aan met een landelijke concertorganisator 1. Samen met deze partner wordt het festivalhart (met het grote hoofdpodium) ontwikkeld en wordt de jongere publieksgroep bereikt. In samenwerking met deze concertorganisator ontwikkelt het Grachtenfestival ook de nieuwe verdienmodellen die nodig zijn om de ambities waar te maken (zie ook organisatie en publieksbereik ). 2. Het Artistieke Concept: Talent en Locatie Het artistieke concept van het Grachtenfestival Amsterdam rust op twee pijlers: ten eerste op de kwaliteit van nieuw en meestal nog jong toptalent uit de klassieke muziekwereld. En ten tweede op de kracht van de unieke concertlocaties. Nieuw Talent Het Grachtenfestival Amsterdam presenteert nieuw en meestal nog jong toptalent aan een groot, breed en de komende jaren ook steeds jonger publiek. Daarnaast is het festival ook steeds meer een goede bühne om je aan de professionele muzieksector te presenteren. Het festival is daarmee een belangrijk podium voor een carrière in de klassieke muziek. Daarmee geeft het Grachtenfestival Amsterdam het publiek een unieke en actuele staalkaart van een nieuwe generatie musici. 1 Omdat ten tijde van de indiening van dit ondernemingsplan de gesprekken nog niet afgerond zijn is het op dit moment niet mogelijk om de betreffende partij met naam te noemen. Indien gewenst geven wij graag een mondelinge toelichting. Grachtenfestival Amsterdam Ondernemingsplan

4 Het Grachtenfestival Amsterdam biedt jonge toptalenten kansen om zichzelf te presenteren en te ontwikkelen. Het festival helpt bij het zetten van de stap naar de grote podia in ons land. Daarbij gaat de aandacht van het festival in eerste instantie uit naar in Nederland studerend of werkend toptalent binnen het klassieke muziekrepertoire. In zijn functie voor jong toptalent onderscheidt het Grachtenfestival Amsterdam zich op drie manieren: - in de selectie en begeleiding van jonge toptalenten in de voorbereiding naar het concert tijdens het Grachtenfestival; - in de presentatie van het jonge talent op één van de bijzondere Amsterdamse podia; - de confrontatie van jong talent met (jong) publiek. Onder jong toptalent verstaat het Grachtenfestival Amsterdam de jonge talenten die bewezen hebben tot de top te behoren; óf door het winnen van een gerenommeerd (inter)nationaal concours óf doordat het talent een opvallend debuut heeft gerealiseerd. Het festival stapt in bij deze fase van de carrière van de musicus en biedt elke musicus een podium op maat dat past bij de fase van zijn of haar muzikale ontwikkeling. Zo kan een musicus in de loop van een aantal festivals doorgroeien van een intiem huiskamerconcert via een monumentenconcert naar een grootschalig openluchtconcert op een ponton op de gracht. Begeleiding vindt plaats op het gebied van repertoirekeuze, samenwerking met andere talenten, presentatietechniek en locatiegebruik. De jonge talenten krijgen bij het festival de kans om hun eigen artistieke grenzen te verleggen en nieuwe paden te betreden en zij worden actief gestimuleerd om nieuw repertoire te presenteren. Ook moedigt het festival de talenten aan om in een bijzondere samenstelling op te treden. Zo nam het Grachtenfestival het initiatief voor het inmiddels bekende vocaal ensemble Frommermann en voor het succesvolle programma Het Hemelse Leven waarin Dichter des Vaderlands Ramsey Nasr met het Amsterdam Ensemble een bijzondere uitvoering van de 4 e symfonie van Mahler realiseerde. In sommige gevallen blijven de talenten aan het festival verbonden om nieuwe generaties te inspireren en op weg te helpen in hun ontwikkeling. De ene keer worden programma s samen ontwikkeld en uitgevoerd, een andere keer vindt de koppeling plaats in de vorm van masterclasses. Selectie en samenwerking Een groot deel van de jonge talenten wordt gescout door de programmeurs van het festival. Een ander deel van de talenten voor het festival wordt voorgedragen door de (veelal Amsterdamse) organisaties waar het festival mee samenwerkt. Het kaliber van deze organisaties weerspiegelt het toenemende (artistieke) belang dat aan het Grachtenfestival Amsterdam wordt toegekend. Thema als inspiratie voor creativiteit Het Grachtenfestival Amsterdam stelt elk jaar een ander thema centraal. Dat thema biedt zowel een leidraad voor de musici om de inhoud van hun programma te ontwikkelen als een uitdaging om bewust op zoek te gaan naar iets nieuws. Dat nieuws staat altijd in verbinding met wat we gemakshalve noemen de klassieke muziek. Klassieke muziek is bij het festival een breed begrip: van oude muziek tot modern klassiek met ook 'uitlopers' naar andere disciplines (waarbij klassieke muziek bijvoorbeeld gecombineerd wordt met jazz, wereldmuziek, theater of dans) en van solo tot klein orkest. Het Grachtenfestival Amsterdam kiest bewust voor dit brede palet omdat dat groeimogelijkheden creëert en ruimte schept voor interdisciplinaire kruisbestuivingen. Waar anders kun je operazangers Grachtenfestival Amsterdam Ondernemingsplan

5 een workshop jazz-zingen horen volgen? Met een gevarieerd programma is het bovendien mogelijk om een breder publiek in aanraking te brengen met en te interesseren voor klassieke muziek. Locatie De tweede pijler van het artistieke concept van het Grachtenfestival Amsterdam wordt gevormd door de verbinding die de muziek aangaat met de unieke concertlocaties in de stad. De locaties op en rond de Amsterdamse grachten zijn integraal onderdeel van de performance; zij voegen een essentiële dimensie toe aan het kunstwerk en aan de ervaring van zowel de uitvoerenden als het publiek. Het Grachtenfestival Amsterdam blijft zich voor een belangrijk deel richten op het werelderfgoed en de historische binnenstad van de hoofdstad: de grachten, de monumentale panden, kerken, tuinen en pleinen. Muzikaal erfgoed komt samen met monumentaal erfgoed. Door dat samenkomen en door de verbinding met het jonge talent krijgen beide klassieke domeinen, muziek en monument, een nieuwe en actuele betekenis. De ervaring heeft geleerd dat een onverwachte locatie leidt tot een verfrissende concertbeleving voor zowel musicus als luisteraar. Om ook een jongere publiekgroep aan te spreken, worden nadrukkelijk ook onverwachte locaties in de programmering betrokken. Weerbarstige locaties, oude of nieuwe gebouwen, een metrotunnel, een jarenlang leegstaand kantoorpand, kortom: al die plekken aan of in de buurt van de gracht waar je niet zo snel een concert zou verwachten. Ook de concertorganisator waarmee we gaan samenwerken wil juist in deze richting ontwikkelen. De karakteristieken van de locaties zijn in belangrijke mate bepalend voor het soort concerten dat er gegeven wordt. Zij zijn van invloed op de aanpak, de omvang, het repertoire, de uitvoerende musici, de publieksgroep, enzovoort. De diversiteit van de programma s en daarmee het avontuur voor het publiek is een onvervalste karaktertrek van het Grachtenfestival Amsterdam. Het Grachtenfestival Amsterdam wordt compacter. De meeste locaties moeten liefst binnen loopafstand van het festivalcentrum te bereiken zijn. Dat is fijn voor het publiek je kan makkelijker meerdere concerten bezoeken maar het genereert ook meer festivalsfeer in de stad. En dat is goed voor de stad als geheel. De locaties bevinden zich altijd op, aan of zeer nabij het water. Ze zijn in vier categorieën te verdelen: 1. Grachtenpanden (woonhuizen/kantoren/horeca, klassieke muziek op klassieke locaties). Hier vinden (intieme) salonconcerten plaats. 2. Grote monumenten (in monumentale, grotere gebouwen, voor grotere publieksgroepen, o.a. Westerkerk, Rode Hoed, Felix Meritis, Compagnietheater, Oude Kerk, Agnietenkapel, De Hermitage Amsterdam, andere musea, etc). Hier worden grotere salonconcerten en experimentele programma s gepresenteerd. 3. Onverwacht aan de Gracht (steeds weer verrassend, locaties waar je niet zo gauw aan dacht, nieuwbouw of slooppanden, hotels, kantoren, winkels of zelfs ondergronds de tunnelbuis van de nieuwe metro). Hier worden met name projecten geproduceerd die een jongere doelgroep aanspreken. 4. Grachten/Openbare ruimte (openluchtconcerten met de stad als decor, vanaf verschillende pontons in de grachten of op inspirerende locaties in de openbare ruimte aan of nabij de grachten, bijvoorbeeld binnenplaatsen, pleinen, bruggen, kades). Hier vinden (laagdrempelige) concerten en programma s plaats voor een groot en breed Grachtenfestival Amsterdam Ondernemingsplan

6 publiek. Met deze programma s bereiken we een nieuw publiek dat normaliter niet of nauwelijks naar klassieke concerten gaat. Waar gewenst en uitvoerbaar, presenteert Grachtenfestival Amsterdam satellietjes in andere delen van de stad, bijvoorbeeld aan de IJ-oevers in Amsterdam Noord. Festivalhart Vanaf 2014 start het Grachtenfestival Amsterdam in samenwerking met de concertorganisator met de realisatie van een groot festivalhart. Het festivalhart houdt het festival bijeen, het verhoogt de festivalsfeer in de stad. Het festivalhart bestaat uit een groot hoofdpodium en meerdere kleinere podia (in de openlucht en in tenten), er is een uitgebreid aanbod aan horeca en andere producten die aansluiten bij de vraag van de doelgroep. Bovendien is het festivalhart de plek om voorproefjes te zien van wat zich op de andere locaties in de stad gaat afspelen. Je kan er kaarten kopen en informatie verkrijgen. Radio en televisie hebben hier hun tijdelijke studio en uitvalsbasis. Een locatie voor het festivalhart zou het Museumplein kunnen zijn. Maar ook andere locaties zijn denkbaar. In ieder geval moet de ruimte groot genoeg zijn om een aantal grote concerten te realiseren voor duizenden mensen publiek. Vertaling in programmering en activiteiten Het Grachtenfestival Amsterdam blijft de komende jaren doen waar het 15 edities goed in was: concerten realiseren met jonge muziektalenten op de meest aansprekende locaties in Amsterdam. Maar het festival zet ook een paar grote stappen, stappen naar nu noodzakelijke schaalvergroting. Het 9 dagen durende festival begint ieder jaar met the Amsterdam Ouverture (een spectaculaire staalkaart van het festival vanuit het Festivalhart live of semi-live op TV) en sluit af met het Prinsengrachtconcert 2. Tijdens het festival worden op loopafstand van elkaar binnen het historisch centrum van Amsterdam minimaal 50 unieke programma s/ projecten gepresenteerd. Het aantal concerten blijft jaarlijks ongeveer 150, maar de publieksomvang neemt gemiddeld toe; er komen beduidend méér mensen op het festival af, groeiend naar minimaal Programma s We noemen in dit plan ter illustratie een aantal projecten en programma s dat de komende jaren onderdeel vormt van het festival. Daarnaast worden uiteraard projecten en programma s per editie ontwikkeld op basis van de zich op dat moment aandienende kansen. De programma s hebben veelal Engelstalige (lees internationale ) titels, dit om de aantrekkingskracht op de internationale bezoeker te vergroten. - The Winners: concerten van jonge concourswinnaars met een programma dat qua repertoire en bezetting wordt samengesteld in nauw overleg met de programmeurs van het Grachtenfestival. - We Present: presentaties van talenten in samenwerking met andere instellingen (zoals Concertgebouw en -orkest, Conservatorium van Amsterdam, VandenEnde Foundation). - Junior Grachtenfestival, concerten en voorstellingen voor kinderen van 0 tot 12 jaar. 2 Het Prinsengrachtconcert valt onder de verantwoordelijkheid van een andere stichting en wordt geproduceerd door de AVRO. Het Grachtenfestival is in gesprek met de stichting om te komen tot een intensieve samenwerking, zowel inhoudelijk als qua communicatie- en marketing hetgeen tot op heden nog niet het geval is. Grachtenfestival Amsterdam Ondernemingsplan

7 - Little Opera: Kamermuziektheater, minimaal drie verschillende programma s, jonge operatalenten worden gekoppeld aan jonge (Grachtenfestival)musici. - Toekomstmuziek: jonge talenten presenteren zich met korte concerten in de openbare ruimte. - Fresh Notes: Presentatie van drie pas afgestuurde componisten die in opdracht een compositie hebben gemaakt en deze presenteren op het festival. - Classic &: een serie van jonge toptalenten in cross over-programma s waarin klassieke muziek wordt gecombineerd met andere culturele disciplines (theater, film, literatuur, beeldende kunst). Randprogrammering Naast de bovenstaande programmering kent het festival een randprogrammering, bestaande uit onder meer de volgende programma s: - openbare masterclasses en workshops; - presentaties, rondvaarten, wandelingen waarbij de architectuur en erfgoed uit het festivalgebied nader wordt belicht; - uitreiking van de GrachtenfestivalPrijs (zie hieronder); - dagelijkse live radiotalkshow EarBites, met korte interviews en optredens van musici die tijdens het festival te zien zijn. Andere culturele domeinen Het Grachtenfestival Amsterdam wil de komende periode ook andere culturele domeinen aan het festival verbinden: poëzie en literatuur, beeldende kunst/galeries, bijzonder eten en drinken. Ook hier geldt: dat doet het festival alleen als het ook in zichzelf gefinancierd kan worden. GrachtenfestivalPrijs Het Grachtenfestival Amsterdam looft jaarlijks de GrachtenfestivalPrijs uit. Het is een aanmoedigingsprijs voor een jong talent dat op het punt van doorbreken staat. De shortlist wordt vastgesteld op basis van nominaties door de Nederlandse muziekjournalisten. Alle kandidaten van de shortlist treden op tijdens het festival. Een vakjury kiest een winnaar uit de shortlist. De winnaar wordt tijdens het Grachtenfestival bekendgemaakt en wint een optreden in het Grachtenfestival van het jaar er op volgend en een optreden in de Hermitage Sint Petersburg. Grachtenfestival Conservatorium Concours Een concours waaraan van elk conservatorium in ons land de twee beste studenten deelnemen. De vijf beste deelnemers van de landelijke voorronde in januari gaan door naar de finale in februari/maart. De finalisten krijgen voorafgaand aan de finale een presentatietraining van radio- en tv-presentator Hans Haffmans en hulp bij de keuze van het te spelen programma door een van de juryleden van de voorronde. De winnaars (vakjuryprijs- en publieksprijswinnaar) treden op tijdens het Grachtenfestival van dat jaar. Het Concours vindt in 2013 voor de tiende keer plaats. 3. De organisatie Het Grachtenfestival Amsterdam opereert binnen een stichtingsvorm, met een divers samengesteld bestuur onder voorzitterschap van Dhr. Karel Vuursteen. Het bestuur hanteert de Code Cultural Governance. Het bestuur benoemt een directeur. Op dit moment is dat Lidy klein Gunnewiek. Zij heeft een goede staat van dienst in het organiseren van grotere evenementen (onder andere Grachtenfestival Amsterdam Ondernemingsplan

8 Amsterdam Wereldboekenstad ). De directeur stuurt een kleine, slagvaardige organisatie aan van zo n drie fte in totaal. De artistieke koers en de programmering wordt medeontwikkeld door twee muziekexperts. Zij begeleiden de talenten in hun keuzes en bepalen in samenspraak met de directie het programma. Om advies, ervaring, diversiteit en creativiteit van buiten naar binnen te halen heeft het Grachtenfestival Amsterdam de beschikking over een denktank met een brede vertegenwoordiging uit de culturele (muziek) en creatieve sector. De denktank geeft input voor zowel het artistiek inhoudelijke profiel als de meer zakelijke terreinen. In de laatste maanden voorafgaand en tijdens de festivalperiode worden externe krachten ingehuurd (circa tien personen) en werkt het festival met een grote schare enthousiaste vrijwilligers. Ontwikkelen samen met concertorganisator Het Grachtenfestival Amsterdam kijkt steeds met een open houding naar de kansen die zich voordoen. In dat licht ontwikkelt het Grachtenfestival Amsterdam de komende jaren een intensieve samenwerking met een landelijke concertorganisator. Wat die samenwerking precies zal inhouden, is op het moment van schrijven niet tot achter de komma aan te geven. Wat staat is dat de concertorganisator samen met het Grachtenfestival Amsterdam gaat werken aan de realisatie van het festivalhart (zie elders) en aan het binnenhalen van een substantieel jongere doelgroep. In organisatorische zin is het mogelijk dat de concertorganisator de productionele en financiële verantwoordelijkheid krijgt over één of meerdere componenten binnen het Grachtenfestival. Bijvoorbeeld over het Festivalhart en een aantrekkelijk grootschalig event voor een jongere doelgroep. Het Grachtenfestival Amsterdam realiseert in 2013 een pilot voor de samenwerking met de concertorganisator en onderzoekt de mogelijkheden voor nieuwe verdienmodellen. 4. Publiek en publieksbereik In 2012 woonden mensen een concert van het festival bij. Zij gaven het festival gemiddeld een waarderingscijfer van 8,2. In 2016 komen er mensen naar het festival, ook zij moeten straks zo n hoog cijfer geven. In groei én behoud van kwaliteit ligt de uitdaging. Het Grachtenfestival Amsterdam bereikt een groot publiek en daarbinnen ook het grote publiek. Het festival richt zich vanuit zijn missie niet alleen op de liefhebber van klassieke muziek, maar nadrukkelijk ook op het publiek dat niet of nauwelijks een klassiek concert bezoekt. De groep van 18 tot 40 jaar krijgt de komende jaren extra aandacht binnen de samenwerking met de concertorganisator. Vooral in deze laatste categorie wordt groei gegenereerd. Publieksonderzoek Het Grachtenfestival Amsterdam laat jaarlijks een publieksonderzoek uitvoeren. Uit deze onderzoeken blijkt dat de bezoekers van het Grachtenfestival over het algemeen wat oudere en hoger opgeleide liefhebbers van klassieke muziek zijn en bovendien trouwe bezoekers van het festival. Ongeveer de helft van de bezoekers komt van buiten Amsterdam. Het Grachtenfestival weet ook een nieuw publiek te bereiken. Deze nieuwe Grachtenfestival Amsterdam Ondernemingsplan

9 bezoekers zijn jonger, komen vaker van buiten de stad en zijn minder doorgewinterd in de podiumkunsten. Strategie: vasthouden, verjongen, vernieuwen Het Grachtenfestival Amsterdam heeft een gedegen marketingstrategie ontwikkeld: de hoofdlijnen zijn samen te vatten in: vasthouden, verjongen, vernieuwen. Vasthouden Een belangrijk deel van de festivalbezoeker is vaste klant. Uit het onderzoekt blijkt dat van de nieuwe bezoekers een belangrijk deel zeker (52%) of vrijwel zeker (32%) een volgende editie zal bezoeken. Dáár ligt dus een grote kans! Het Grachtenfestival Amsterdam gaat vanaf 2013 de database van de kaartverkoop beter analyseren, managen en benutten. Trouwe bezoekers krijgen informatie op maat en in een vroeg stadium passende, aantrekkelijke aanbiedingen, met name voor die programmaonderdelen die zij normaliter niet bezoeken. Verjongen Waar ook een kans ligt, is in het verjongen van het publiek. Zo n 70 procent van het publiek had tot 2012 een leeftijd van boven de 50 jaar, in 2012 was dit zo n 50 procent waarbij met name de gratis openluchtconcerten door een jonger publiek werd bezocht. De komende jaren wil het festival een lagere gemiddelde leeftijd en zet het extra in op zowel programmering als marketing en communicatie richting jongere groepen. Met de landelijke concertorganisator als partner kan deze jongere markt goed worden bereikt, bijvoorbeeld via de communicatiekanalen van de verschillende concerten en evenementen die zij organiseren. Vernieuwen 40 procent van het publiek van het Grachtenfestival van 2012 kwam voor het eerst 3 en een fors deel wil terugkomen. Dat is een sterk gegeven. Dat betekent namelijk automatisch ook groei. Maar het streven naar nieuw publiek is breder dan dat. Nieuw publiek kan op twee groepen duiden: 1. publiek dat niet of nauwelijks naar uitvoeringen van klassieke muziek gaat; 2. publiek dat nooit bij een concert van het Grachtenfestival Amsterdam is geweest. Beide groepen overlappen natuurlijk, maar ze zijn wel verschillend. Daarom worden voor het nieuwe publiek gedifferentieerde strategieën ontwikkeld. Gericht op nieuw publiek programmeert het festival laagdrempelige concerten, vaak in samenwerking met de nieuwe partner maar ook los daarvan: in de openlucht op de grachten, op pleinen en elders. Entree Het Grachtenfestival Amsterdam gaat voor een groter deel van de concerten entree heffen. En de entreeprijzen zullen ook nog eens moeten stijgen. Echter, door een uitgekiend prijsbeleid wordt het voor elke doelgroep mogelijk om programma s van het Grachtenfestival Amsterdam bij te wonen. Verschillende kortingspassen zijn geldig en met diverse lezers- en luisteraars aanbiedingen wordt nieuw publiek geworven. PR en Media In lijn met het karakter van het festival kent de PR en mediastrategie twee lijnen: de lijn inhoud en de lijn nieuw en groter publiek. Vanuit de lijn inhoud stimuleert het festival 3 Het aandeel nieuw publiek was bij de gratis openluchtconcerten nog hoger. Grachtenfestival Amsterdam Ondernemingsplan

10 media om vooral ook over de inhoud van het festival te berichten. Sinds 2011 wierp deze nieuwe strategie zijn vruchten reeds af. De recensies gingen echt over de artistieke inhoud en waren nagenoeg allemaal positief. Het festival zal ook de komende jaren de media aansporen om vooral ook inhoudelijk te oordelen over de projecten. Binnen de lijn nieuw publiek zijn bijvoorbeeld De Telegraaf en de NTR als mediapartners aangetrokken. De komende periode wil het festival ook meer doen met bestaande of nieuwe broadcast-partners die een breed en groot publiek weten te bereiken. Daarbij vormt het samen met de concertorganisator te ontwikkelen festivalhart een belangrijke trekker. Bereik toeristen In 2013 viert Amsterdam onder andere 400 jaar grachten. Grachtenfestival Amsterdam zal daar een belangrijke bijdrage aan leveren. Eerder dit jaar werd al een subsidie voor een speciaal project toegekend dat wij in het kader van deze viering organiseren ( Diner der Componisten ). Ook voor de tweede tranche subsidieverlening hebben wij een aanvraag voor een speciaal evenement ingediend. Wij gaan er van uit dat Grachtenfestival Amsterdam 2013 voluit meegenomen wordt in de stadspromotiecampagne en dat wij daar ook in de jaren erna profijt van hebben. 5. Financieel: toelichting op meerjarenbegroting Het Grachtenfestival Amsterdam heeft stevige ambities neergelegd voor de toekomst. En dat terwijl de overheid juist krimpt met zijn bijdrage. Die ambities kunnen dan ook alleen waargemaakt worden wanneer het festival in financieel-organisatorische zin anders gaat werken: meer gecalculeerd, meer ondernemend, en ja, ook commerciëler. Componenten Het festival werkt in zijn financiële organisatie met componenten. Al deze componenten dienen kostendekkend geproduceerd te worden, dan wel door het festival zelf, dan wel door culturele partners (bijvoorbeeld een museum of een externe producent). Als niet alle kosten van een component gedekt zijn, gaat de betreffende component niet door - zonder dat de realisatie van andere (wel kostendekkend te produceren) componenten in gevaar komt. En met kosten dekkend bedoelen we: het totaal van de verkregen entreegelden, horecaopbrengsten, donaties, sponsoring en subsidie voor de betreffende component. Door met deze componenten-methode te werken, stijgt misschien niet de eigen inkomstenstroom van de Stichting Grachtenfestival (want inkomsten gaan deels naar derden partners) maar de totale omvang van het festival stijgt wel! Inclusief de publieksomvang. Omvang van de begroting De begroting zal de komende jaren niet of nauwelijks stijgen. We gaan uit van een verder afnemende overheidsbijdrage (in 2013 kan het Grachtenfestival Amsterdam nog gebruik maken van subsidies in het kader van de viering van 400 jaar grachten ) en een stijging van de andere inkomsten. Door middel van samenwerking met partners ontwikkelen we vanaf 2013 nieuwe verdienmodellen. Met een min of meer gelijk blijvend totaalbudget zorgen we desondanks voor groei in bezoekersaantallen. Grachtenfestival Amsterdam Ondernemingsplan

11 De jaarbegroting van het Grachtenfestival Amsterdam bedraagt vanaf 2013 circa 1 miljoen. De werkelijke kosten van het festival liggen echter hoger. Een deel van de faciliteiten en benodigdheden wordt namelijk gesponsord in natura. De afgelopen jaren bedroeg dit aandeel zo n 2 ton. Ook voor de komende Kunstenplanperiode gaan wij uit van sponsoring in natura. Het festival heeft in 2010 zeer scherp in (met name) de beheerskosten gesneden en gereorganiseerd. De totale begroting is in dat jaar met circa 10% teruggebracht. Waar mogelijk zullen de beheerlasten de komende Kunstenplanperiode dalen ten opzichte van het totale budget. Rekening houdend met de sponsoring in natura is dit aandeel eigenlijk nog lager. Financiering Het Grachtenfestival Amsterdam gebruikt 2013 om de nieuwe werkwijze (met verschillende programmacomponenten) in te voeren en verder te ontwikkelen. Daarbij wordt in 2013 een pilot ontwikkeld voor de samenwerking met de concertorganisator om zo te komen tot nieuwe verdienmodellen. Voor de realisatie van het gewenste festivalhart met een groot podium vanaf 2014 wil het Grachtenfestival Amsterdam de daarmee gepaard gaande financiële risico s afdekken met een bijdrage van het Blockbusterfonds. De besprekingen zijn hierover reeds in gang gezet. Sinds 2010 zijn er twee (onafhankelijke) steunstichtingen actief, die zich richten op fondsenwerving onder particulieren en bedrijven. Deze stichtingen zorgen ook voor het verbreden van het maatschappelijk draagvlak voor het festival. Het Grachtenfestival Amsterdam ontvangt een subsidie van ,- per jaar voor de komende Kunstenplanperiode. Vanwege het feit dat de gemeenteraad de ontschotting tussen het Kunstenplan enerzijds en andere gemeentelijke overheidsbijdragen (Evenementenfonds en AFK) mogelijk heeft gemaakt, verwachten wij de basisbijdrage uit het Kunstenplan aan te kunnen vullen met andere gemeentelijke bijdragen. Voor 2013 is dat al het geval vanwege een bijdrage in het kader van de viering van 400 jaar grachten. De bijdrage van de gemeente Amsterdam blijft noodzakelijk voor het in stand houden van het Grachtenfestival Amsterdam maar ook om andere financiers (fondsen, particulieren en sponsoren) te werven. Zij dragen niet bij, als de basis niet wordt gelegd door de gemeente. Grachtenfestival Amsterdam Ondernemingsplan