Vlaamse Trainersschool

Transcriptie

1 Vlaamse Trainersschool Opleidingen Informatiebundel voor docenten van VTS-opleidingen in 2009 Pedagogische Cel Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

2 Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Algemene informatie voor docenten Selectiecriteria Erkenning van de docent Evaluatie en vergoedingen Evaluatie van docenten Vergoeding van docenten Taken van de docent Algemeen Vóór aanvang van de cursus Tijdens de cursus Examens Examen praktijk didactiek Richtlijnen voor het doceren Interactief lesgeven Enthousiasme uitstralen Betrokkenheid uitlokken Permanente vorming Examenvoorschriften De aard en hoeveelheid vragen Opstellen van examenvragen voor een theoretisch examen De verre voorbereiding De nabije voorbereiding Punten geven en delibereren Ondersteuning van docenten Extranet Didactische hulpmiddelen Vragen? Bijlage 1: Toelichting evaluatie- en remediëringsformulier Uitgangspunten Te beoordelen elementen: bouwstenen van het didactisch handelen Voorstel voor de vormgeving van documenten Bijlage 2: Evaluatieformulier praktijk didactiek Bijlage 3: Remediëringsformulier praktijk didactiek Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

4 1. Algemene informatie voor docenten De Vlaamse Trainersschool (VTS) streeft er naar om haar opleidingen steeds verder te optimaliseren. Het team van 400 docenten speelt hierin een centrale rol en draagt een grote pedagogische verantwoordelijkheid zowel binnen de sportwereld als binnen de maatschappelijke context. De docenten zijn bovendien een belangrijke schakel in de imagovorming van de VTS. Het is dan ook belangrijk dat ze goed geïnformeerd worden over wat de Vlaamse Trainersschool van hen verwacht. Met deze informatiebundel wil de pedagogische cel de docenten en kandidaat docenten informeren over hun taak (bevoegdheden en verantwoordelijkheden) als lesgever binnen de opleidingen van de Vlaamse Trainersschool. Er worden adviezen gegeven om de lessen boeiend en leerrijk te maken voor de cursisten en er worden richtlijnen geformuleerd om uniformiteit te creëren binnen de verschillende sporttakken m.b.t. het evalueren en delibereren. 1.1 Selectiecriteria Kandidaat docenten dienen zich aan bij de denkcel, die de kandidatuur beoordeelt. Bij voorkeur wordt een kandidaat eerst als aspirant-docent aangesteld en pas na een evaluatie als docent aanvaard. Er wordt gestreefd naar een zo hoog mogelijke competentie en kwalificatie op het gebied van: inhoudelijke sportspecifieke expertise; sportpedagogische achtergrond (ervaring met lesgeven in het algemeen of in het domein van een betrokken sporttak, enz.); De voorkeur gaat uit naar Licentiaten en Masters L.O. met sportpedagogische ervaring omdat van hen verwacht wordt dat zij makkelijk de link naar de praktijk kunnen leggen. didactische kwaliteiten (verantwoordelijkheidsbesef, verbale aanleg, communicatieve vaardigheden, leiding geven, initiatief nemen, enz.). Indien niet mogelijk gaat de voorkeur uit naar kandidaten met een andere (sport)pedagogische bevoegdheid. Als geen van de voorgaande kandidaten beschikbaar zijn, wordt de docent met de meeste sportspecifieke expertise aangesteld. Een erkenning kan gelden voor één cursus, meerdere of een onbeperkt aantal cursussen. 1.2 Erkenning van de docent De erkenning van een docent is steeds niveaugebonden (Initiator, Instructeur B of Trainer B, Trainer A), vakspecifiek en wordt duidelijk gespecificeerd door de denkcel (bv. duur van de erkenning, evaluatie, enz). Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

5 2. Evaluatie en vergoedingen 2.1 Evaluatie van docenten Secretariaat Arenberggebouw, Arenbergstraat Brussel Docenten kunnen geëvalueerd worden door: de DSKO die de docent opvolgt en bijstuurt waar nodig; de Inspecteur van de VTS die de docent bij voorkeur vooraf op de hoogte brengt van zijn bezoek en de kwaliteit van de cursussen bijstuurt op het werkveld; de cursisten, wat betreft zijn vakbetrokken competentie en didactische kwaliteiten met behulp van een vragenlijst (IKZ). De docenten worden op het terrein opgevolgd door de DSKO en de Inspecteur van de VTS. Daarnaast kunnen ze ook beoordeeld worden door de cursisten via de IKZ-bevraging. De docenten worden door de DSKO schriftelijk op de hoogte gebracht van hun score op de IKZ-bevraging of ze kunnen uitgenodigd worden voor een persoonlijk gesprek. De resultaten van deze bevraging door de cursisten gelden in de eerste plaats als feedback voor de docent zodat hij in de toekomst zijn/haar zwakke punten kan bijschaven en zijn/haar sterke punten kan blijven benutten. Bij een (herhaaldelijk) negatieve evaluatie kan de erkenning als docent worden ingetrokken. 2.2 Vergoeding van docenten Als docent krijg je voor het uitvoeren van je opdracht een Arbeidsovereenkomst voor Occasioneel Personeel toegestuurd (A.O.P). Onmiddellijk na de opdracht stuur je als docent één ondertekend exemplaar terug, samen met het ingevulde verslag (docent) of verklaring van aanwezigheid (examinator). We dringen er op aan de A.O.P strikt uit te voeren. Omwille van aanpassingen in de RSZ reglementering zullen wijzigingen na opmaak van de A.O.P. ernstige financiële consequenties hebben voor de docent en de werkgever (Bloso). Wijzigingen na opmaak van de A.O.P. zijn onmogelijk. In geval van overmacht vragen wij uur- af datumwijzigingen onmiddellijk en vooraf te melden aan de financiële cel van de VTS t.a.v. Herman.mignon@bloso.be of 02/ De vergoedingen voor docenten worden weergegeven in de verloningstabel luik 2 van het Bloso (zie extranet). Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

6 3. Taken van de docent 3.1 Algemeen Als docent engageer je je om de opdracht zoals vermeld op de A.O.P. volledig en op een didactisch en pedagogisch verantwoorde wijze uit te voeren. 3.2 Vóór aanvang van de cursus Je kan bij het voorbereiden van de lessen gebruik maken van didactische hulpmiddelen die werden ontworpen door de pedagogische cel van de VTS of van zelf ontworpen didactische hulpmiddelen (dia s/slides, powerpointpresentaties, video, enz.). Maak zo snel mogelijk je wensen inzake didactisch materiaal, accommodatie, mogelijke les- en deliberatiedagen, enz. bekend aan de cursusverantwoordelijke. Je zorgt ervoor dat je het gevraagde didactisch materiaal voor de start van de lesdag afhaalt en na de lesdag ongeschonden terugbezorgt aan de cursusverantwoordelijke (of zijn vervanger). In de eerste plaats dien je je te houden aan de inhoud van de cursustekst die door de denkcel werd goedgekeurd. Eigen aanvullingen kunnen, indien dit geen extra studiebelasting voor de cursist met zich meebrengt. Voor de vakken van de module Algemeen Gedeelte dient de docent zich strikt te houden aan de inhoud van de cursustekst. 3.3 Tijdens de cursus Zorg ervoor dat je tijdig aanwezig bent op de cursusplaats. Indien je materiaal moet opstellen of afhalen op de cursusplaats doe je dit voor de eigenlijke start van de lessen, zodat de lessen op het afgesproken tijdstip kunnen beginnen. Als docent ben je verzorgd gekleed, gebruik je geen alcoholische dranken en rook je niet. Let er ook op om steeds verzorgd Nederlands te spreken. Je houdt de cursusverantwoordelijke elke lesdag op de hoogte van de aanwezigheden van de cursisten, tenzij anders bepaald. In geval van overmacht, meld je tijdig (minstens een maand vooraf) de noodzakelijke wijzigingen aan het lessenrooster of examenrooster en werk je zelf een oplossing uit in overleg met de cursusverantwoordelijke, die de financiële cel van de VTS hiervan op de hoogte brengt. Zorg ervoor dat er in de cursus een positief leerklimaat ontstaat door op een interactieve wijze les te geven en gevarieerde werkvormen te gebruiken waarin concrete voorbeelden en toepassingen in de praktijk centraal staan. Naast het geven van positieve feedback is het bespreken van opgelegde taken en opdrachten belangrijk voor het leerproces en de motivatie van de cursist. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

7 3.4 Examens Docenten maken deel uit van de examencommissie en moeten zich beschikbaar stellen voor zowel de examens als voor de herexamens. Voor de richtlijnen i.v.m. het opstellen en het verbeteren van examenvragen raadpleeg je 5. Examenvoorschriften (pagina 10). Docenten die tevens cursist zijn, zijn uiteraard vrijgesteld voor de vakken die zij zelf doceren in de cursus. In dit geval zullen zij echter geen deel uitmaken van de examencommissie betreffende de uitslag van hun examens. 3.5 Examen praktijk didactiek Tijdens het examen praktijk didactiek gebruik je het evaluatieformulier praktijk didactiek (bijlage 2). In dit evaluatieformulier zijn de vijf bouwstenen van het didactisch proces opgenomen die bij een praktijkles didactiek beoordeeld worden. Elke denkcel kan zelf beslissen om de evaluatiecriteria aan te passen aan de sportspecifieke eisen. De docent duidt per criterium aan of de cursist een voldoende scoort of niet. Cursisten die niet aan de evaluatiecriteria voldoen, moeten zeker feedback krijgen na hun examenles. Na het afleggen van het examen praktijk didactiek vul je als examinator een remediëringsformulier in voor de cursisten die niet geslaagd zijn voor dit vak (bijlage 3). Dit remediëringsformulier bevat tips en richtlijnen die de slaagkansen van de cursist bij het herexamen moeten doen toenemen. 4. Richtlijnen voor het doceren Het is belangrijk dat docenten cursisten stimuleren en motiveren. Het kennen van de cursustekst, het inspelen op sportgerichte voorbeelden en opdrachten die in de cursustekst zijn opgenomen, het praktijkgericht denken en interactief doceren, het verwijzen naar andere cursusonderdelen, het leggen van verbanden met sportspecifieke vertalingen, zijn essentiële voorwaarden. Om de interesse bij cursisten op te wekken, is het belangrijk om interactief les te geven, enthousiasme uit te stralen en om betrokkenheid van de cursisten uit te lokken. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

8 4.1 Interactief lesgeven Aangepaste teksten, op maat van de cursist en een enthousiast docententeam moeten het volume van de leerinhoud verzoenen met het beperkte aantal lesuren. Cursisten zijn bereid te leren als hun belangstelling wordt gewekt en als de inhoud als zinvol wordt ervaren. Een enthousiast optreden van de docent zorgt voor een grotere betrokkenheid van de cursisten. De opdrachten die in de cursusteksten zijn opgenomen, werken een interactieve aanpak in de hand. Waar cursusteksten nog niet voorzien zijn van opdrachten, kan je er zelf voorbereiden. In de module Algemeen Gedeelte Instructeur B / Trainer B / Trainer A is het mogelijk dat cursisten uit verschillende sporttakken samen de lessen volgen. Een flexibele aanpak is hier zeker nodig. Je moet kunnen inspelen op vragen van alle cursisten en de kloof tussen de verschillende sporttakken overbruggen. Probeer bij het beantwoorden van vragen cursisten uit de verschillende sporttakken te betrekken. Voor een cursist is het immers belangrijk dat hij zich begrepen en gerespecteerd voelt om gemotiveerd aan de lessen te blijven deelnemen. Als je je lessen voorbereidt, is het belangrijk om er over te waken dat je de lessen op een interactieve manier opbouwt. Dit kan je doen door: het stellen en beantwoorden van vragen op te nemen; opdrachten te formuleren die in de les uitgevoerd kunnen worden; gevarieerde werkvormen aan te bieden; studievragen te bespreken; discussievormen op te nemen; thuisopdrachten te voorzien, te verduidelijken en te bespreken. Aangezien de teksten reeds vrij omvangrijk zijn, hou je er best rekening mee dat bijkomende figuren, grafieken of tekst een bijkomende belasting vormen voor de cursist en dus louter van informatieve aard zijn. 4.2 Enthousiasme uitstralen Het enthousiasme van een docent is belangrijk om een positief cursusklimaat te creëren en de betrokkenheid van de cursisten te vergroten. Cursisten voelen zich meer aangesproken door een docent die enthousiast en gedreven overkomt, die op een geanimeerde wijze lesgeeft, de ernst van de les kruidt met een vrolijke noot en op een vlotte manier communiceert. In de les zal een positief leerklimaat ontstaan als cursisten voelen dat de docent interesse voor hen toont, aanzet tot interactie, positieve feedback geeft en hen op een persoonlijke manier stimuleert om bij te leren. Hierbij is het erg belangrijk om als docent aan te voelen wat er bij de cursisten leeft en wat hun verwachtingen zijn t.a.v. de cursus. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

9 4.3 Betrokkenheid uitlokken Secretariaat Arenberggebouw, Arenbergstraat Brussel Naast het enthousiasme van jou als docent is ook de betrokkenheid van de cursisten belangrijk om interesse te wekken voor de lessen. Je kan de betrokkenheid stimuleren door: een goede duiding en situering van de leerinhouden te geven in het kader van sportbegeleiding; uitdaging, succeservaring en plezierbeleving centraal te stellen in de les; de zelfstandigheid van de cursisten te bevorderen. Zij moeten de kans krijgen om te kiezen voor bepaalde taken en om zelf verantwoordelijkheid en beslissingen te nemen; samenwerking uit te lokken, zowel tussen cursisten van dezelfde sporttak als tussen cursisten van verschillende sporttakken; ervaringsgericht les te geven, herkenningspunten aan te reiken door voorbeelden van cursisten aan te grijpen en hierop in te spelen; een sfeer van openheid en begrip op te bouwen; een aangepaste presentatie uit te werken die duidelijk en boeiend is, bijvoorbeeld een demo gegeven door de cursist/docent, beeld- en videomateriaal, CD-ROM; Een variatie aan didactische werkvormen aan te bieden. Elke cursist heeft immers een andere leerstijl en door voldoende te variëren in de manier waarop de leerstof aangeboden wordt, kom je tegemoet aan de noden van elke cursist. 4.4 Permanente vorming Interesse tonen in vakliteratuur, recente ontwikkelingen binnen de sportwereld opvolgen en de bereidheid tonen om bijscholingen te volgen op sporttechnisch en didactisch vlak, zijn belangrijke attitudes om een voorbeeldfunctie als docent te vervullen. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

10 5. Examenvoorschriften Aan de hand van kennis-, inzicht- of toepassingsvragen toets je of de cursist de aangeboden leerstof beheerst. De theoretische examens kunnen samengesteld worden uit meerkeuzevragen, open en gesloten vragen. 5.1 De aard en hoeveelheid vragen In de les geef je duidelijk aan wat al dan niet belangrijk is voor het examen. Geef tijdens de les enkele voorbeelden van typevragen. Dit zijn vragen die gelijkaardig opgesteld zijn en dezelfde moeilijkheidsgraad hebben als de examenvragen. De aard van de vragen moet je toelaten op een objectieve manier in te schatten of de cursist de inhoud van de cursus beheerst. Het aantal examenvragen is afhankelijk van de examenduur. Het examen bestaat bij voorkeur uit: o Kennisvragen: 1/3 o Inzichtvragen: 1/3 o Toepassings- en/of integratievragen: 1/3 5.2 Opstellen van examenvragen voor een theoretisch examen Om ervoor te zorgen dat elke deelnemer op basis van dezelfde criteria wordt beoordeeld, worden hieronder richtlijnen geformuleerd voor het opstellen van een theoretisch examen. De pedagogische cel stelt geen standaardreeksen met vragen op, maar geeft wel advies over de aard en de hoeveelheid vragen. Als docent geef je in de les zelf aan welke klemtonen er op het examen gelegd worden. Bij het opstellen van een examen worden twee fasen onderscheiden: de verre en de nabije voorbereiding De verre voorbereiding De verre voorbereiding van een examen is in de eerste plaats een denkproces. Je stelt jezelf de vraag wat het examen inhoudt en hoe het examen er zou moeten uitzien. De doelstellingen die geformuleerd worden bij het begin van de cursus, liggen aan de basis van de voorbereiding van de te geven lessen, maar worden ook als leidraad gebruikt bij het opstellen van examenvragen. De doelstellingen geven immers aan welke kennis cursisten moeten hebben, welke vaardigheden ze moeten beheersen en eventueel welke begeleidershouding (attitude) ze moeten aannemen. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

11 Opstellen van een specificatietabel Bepaal uit hoeveel kennis-, inzicht- en toepassingsvragen het examen zal bestaan. Geef vervolgens een schematisch overzicht van de soort gedragingen (niveaus) die van een cursist verwacht worden bij de verschillende leerstofonderdelen. Uiteraard wordt hierbij steeds rekening gehouden met de doelstellingen. (bv. hoofdstuk I: 25% kennis en 75% inzicht; hoofdstuk II: 30% kennis en 70% toepassing, enz.) Blauwdruk maken van vragensets Op grond van de specificatietabel maak je een ontwerp (of blauwdruk) van het examen, waarin wordt vastgelegd hoeveel vragen je zal stellen en hoe de vragen verdeeld zullen worden over materie en niveaus. Hierbij hou je rekening met: het aantal studenten dat ondervraagd moet worden; de tijd die beschikbaar is om het examen af te leggen; het aantal vragensets, rekening houdend met: o (gelijke) moeilijkheidsgraad; o spreiding over de leerstof; o dekking van de vooropgestelde niveaus (kennis, inzicht, toepassing); het aantal studenten dat dezelfde vragensets krijgt De nabije voorbereiding Bepalen van de aard van de vragen In de nabije voorbereiding ga je over tot het concreet formuleren van de vragen op basis van het denkwerk uit de verre voorbereiding. Hier kan je kiezen uit reproductievragen of vragen waarbij de cursist moet aantonen dat de kennis met inzicht werd aangeleerd en kan geïntegreerd worden in het didactisch proces (inzicht- en toepassingsvragen). Reproductievragen Reproductievragen toetsen in hoeverre de cursist de geziene leerstof kan herkennen of opnieuw weergeven. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen vragen die peilen naar de feitenkennis (weten dat ) en naar procedurekennis (weten hoe ). Het juiste antwoord is identiek aan de informatie die in de cursustekst is opgenomen. Voorbeeld: Welke vier stappen worden ondernomen bij het behandelen van een spierverrekking? (procedurele kennis) Welke symptomen treden op bij een patiënt met een hersenbloeding? (feitenkennis) Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

12 Inzichtvragen Secretariaat Arenberggebouw, Arenbergstraat Brussel Inzichtvragen toetsen in hoeverre de cursist de leerstof zelf verwerkt heeft. Er wordt meer verwacht dan het louter reproduceren van de leerstof. Inzicht tonen kan onder verschillende vormen: verbanden leggen met andere delen van de cursus, boeken, internetsites, enz.; eigen voorbeelden formuleren, schema s opstellen die relaties aangeven, enz.; Het geven van overbodige informatie kan op zijn beurt wijzen op geen of te weinig inzicht. De docent moet voor zichzelf op voorhand vastleggen wat hij van inzichtvragen verwacht (modelantwoord en beoordelingscriteria). Voorbeeld: Leg het verschil tussen extrinsieke en intrinsieke motivatie uit aan de hand van 2 concrete voorbeelden. Toepassingsvragen Toepassingsvragen peilen naar de mate waarin de cursist de geziene leerstof zelf kan gebruiken in een gelijkaardige of nieuwe concrete situatie. Voorbeeld: Geef een opbouwende oefenreeks (3 à 5 oefeningen) om een beweging uit jouw sporttak aan te leren. Formulering van de vragen Schrijf de vragen volledig uit: wees ondubbelzinnig en gebruik klare taal. Gebruik geen negatieve formuleringen, vermijd ontkenningen in de vraagstelling. Bevraag niet te veel items in één zin. Structureer de vraag door te werken met deelvragen (a b c). Stel voldoende vragen zodat het examen evenwichtig is en de kans op pech of toeval afneemt. Ga na of de gestelde vraag voldoet aan de definitie van reproductie- inzicht- of toepassingsvragen. Het precies treffen van een welbepaald niveau van vraagstelling is vaak minder eenvoudig dan het lijkt. Docenten willen wel streven naar inzicht, maar dikwijls zijn de vragen te specifiek gericht zodat het antwoord louter reproductie vereist. Ga na het opstellen van het examen na of alle onderdelen die je in het examen wil opnemen, effectief aanwezig zijn en of je met de gestelde vragen je doel bereikt. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

13 Onderstaande tabel kan je helpen bij het opstellen van vragen in functie van niveaus. Niveau Weten Begrijpen/ inzicht Toepassen Integreren WERKWOORDEN ter aanduiding van de in een vraag vervatte opdracht REPRODUCTIE = WEERGEVEN VAN WAT WERD GELEERD ZONDER IETS NIEUWS TOE TE VOEGEN (SPECIFIEK of ALGEMEEN) Voorbeelden: opzeggen, benoemen, vertellen, definiëren, herhalen, nadoen, natekenen, verwoorden, stappen aangeven, aanwijzen, herkennen, invullen, beschrijven, opsommen DEZE VRAGEN VEREISEN NIEUWE INFORMATIE, ZOALS HET LEGGEN VAN EEN NIET GEGEVEN RELATIE, UITWERKEN VAN EEN VOORBEELD, IN EIGEN WOORDEN WEERGEVEN Voorbeelden: In eigen woorden weergeven, onderscheiden, uitleggen, verklaren, afleiden, beredeneren, samenvatten, schematiseren, aangeven wat niet in het rijtje hoort, een voorbeeld uitwerken, motiveren, interpreteren, HET GELEERDE GEBRUIKEN IN NIEUWE, ONBEKENDE SITUATIES, CREATIE Voorbeelden: Speculeren, voorspellen, creëren, bewijzen, concluderen, uitvinden, ontwerpen, demonstreren, transformeren, hypothesen formuleren VERBINDEN VAN NIEUWE KENNIS AAN REEDS BESCHIKBARE KENNIS Voorbeelden: Vergelijken, een plan maken, verbanden leggen, analyseren, beoordelen, aantonen, tegen elkaar afzetten, beargumenteren, patroon vaststellen, classificeren Formulering van het modelantwoord en de evaluatiecriteria Voor de objectiviteit van de beoordeling, is het opstellen van een antwoordmodel of verbetersleutel sterk aan te bevelen. Schrijf per vraag het volledige antwoord (modelantwoord) op en bepaal de criteria: Welke elementen moeten zeker in het antwoord vermeld staan om geslaagd te zijn? Welk antwoord mag van het grootste deel van cursisten verwacht worden? (basisvoorwaarden) (score B) Waarmee kunnen cursisten zich onderscheiden? Voorbeelden? Schema s? Relaties? Eigen mening? (onderscheidingscriteria) (score A) Welke elementen mogen ontbreken om voor deliberatie in aanmerking te komen? (score C) Opmerking: de betrouwbaarheid van een evaluatie wordt groter wanneer je je niet op een totaalindruk baseert, maar eerst vraag per vraag scoort. Opstellen van algemene instructies en antwoordvoorschriften Om misverstanden te vermijden, deel je tijdens de laatste les instructies met betrekking tot het examen mee. Overloop de examenleerstof en geef aan op welke wijze er geëxamineerd wordt en op welke manier een correct antwoord geformuleerd moet worden. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

14 Vormgeving van de examenformulieren Het examenformulier bevat: het logo van de VTS; ruimte voor de naam van de cursist; sporttak en niveau van de opleiding; cursusplaats zoals die in het cursusprogramma is aangegeven; examenfase: eerste zittijd tweede zittijd; examendatum; naam van de docent; ruimte om de evaluatiescore: A, B, C of D te noteren. Secretariaat Arenberggebouw, Arenbergstraat Brussel Opsturen van examenvragen Stuur je examenvragen tijdig door naar de cursusverantwoordelijke (indien mogelijk via mail) zodat hij voor de nodige kopies kan zorgen. 5.3 Punten geven en delibereren De cursusverantwoordelijke stuurt de examenkopijen van de cursisten de eerstvolgende werkdag na het schriftelijk examen op naar de betrokken docenten. Je verbetert het examen zo snel mogelijk (uiterlijk 14 dagen na het schriftelijk examen) en je deelt de beoordelingsscores (zie uitleg hieronder) mee aan de cursusverantwoordelijke (bij voorkeur via ). De evaluatie gebeurt aan de hand van lettercodes. QUOTERING OORDEEL VERDUIDELIJKING A Zeer goed De quotering A maakt duidelijk dat de cursist getoond heeft over meer dan de vereiste competentie te beschikken voor het betreffende vak. Ondanks het feit dat in VTS-opleidingen geen graden worden toegekend, is de A -quotering een signaal aan de cursist als blijk van waardering voor de geleverde inspanning en de aangetoonde competentie. B C D Voldoende (en vrijgesteld) Onvoldoende, maar delibereerbaar Onvoldoende, en niet delibereerbaar De docent geeft de quotering B wanneer hij van oordeel is dat de cursist de vereiste competentie bezit. Deze quotering B komt dus niet automatisch overeen met het beheersen van de helft van de leerstof of het correct beantwoorden van de helft van de vragen. De docent geeft de quotering C wanneer hij van oordeel is dat de cursist niet beschikt over de vereiste competentie maar dat dit tekort, volgens de vooropgestelde deliberatiecriteria, gedelibereerd mag worden. De docent geeft de quotering D wanneer hij van oordeel is dat de cursist niet beschikt over de vereiste competentie én dat dit tekort zo duidelijk is dat de cursist onder geen beding als geslaagd kan beoordeeld worden. Dit tekort is dus niet delibereerbaar. Voor vakken die op het opleidingsstramien als niet delibereerbaar aangeduid staan moet de docent de quotering D geven aan de cursisten die onvoldoende scoren. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

15 De cursusverantwoordelijke verzamelt van alle vakken bij de respectievelijke docenten de beoordelingsscores van alle cursisten en plaatst deze in een beoordelingslijst. De cursusverantwoordelijke bezorgt de volledige beoordelingslijst onmiddellijk aan de Directeur Sportkaderopleiding (DSKO) die zelf de deliberatie uitvoert op basis van vooraf (door de denkcel) bepaalde deliberatiecriteria. Als docent moet je dus niet aanwezig zijn bij de deliberatie. Door de beoordeling (A, B, C, D) die je geeft, wordt onmiddellijk ook een deliberatieoordeel uitgesproken. Opmerking Meer specifieke richtlijnen bij het quoteren en delibereren staan vermeld in het examenreglement (zie Als docent word je verondersteld een grondige kennis te hebben van het examenreglement, met bijzondere aandacht voor: de procedure die gevolgd wordt bij het ter beschikking stellen van de examenvragen en het doorspelen van de examenresultaten; het praktisch gedeelte van de eerste zittijd; de regeling van de tweede zittijd; aanwezigheden tijdens de lessen en examens; de deliberatie en de deliberatiecriteria. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

16 6. Ondersteuning van docenten 6.1 Extranet Via het extranet worden een aantal documenten die belangrijk zijn voor het uitoefenen van de functie beschikbaar gesteld voor docenten, cursusverantwoordelijken, DSKO s, auteurs, examinatoren en denkcelleden. Deze gegevens mogen echter niet zonder toestemming van de VTS doorgegeven worden aan derden en zijn louter bedoeld voor intern gebruik. Op het extranet kan je o. a. het examenreglement, het huishoudelijk reglement, het raamwerk sporttakgerichte opleidingen (initiator) en de verloningstabel terugvinden. Ook verslagen en presentaties van informatievergaderingen voor docenten worden er verzameld. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

17 6.2 Didactische hulpmiddelen Specifiek voor de docenten die les geven in het algemeen gedeelte zijn er via het extranet powerpointpresentaties beschikbaar voor volgende vakken. Initiator: Didactiek Veilig sporten preventief luik Veilig sporten curatief luik Instructeur B / Trainer B Anatomie Sportfysiologie Motorisch leren Ontwikkelingsleer Trainingsmethodiek Sportpsychologie en coaching Voor de sportspecifieke modules zijn voorlopig enkel presentaties beschikbaar voor de initiator voetbal (getuigschrift C). 6.3 Vragen? Indien je na het lezen van deze informatiebundel nog vragen hebt, kan je contact opnemen met: DSKO voor vragen met betrekking tot het kader waarbinnen het vak gegeven wordt en opmerkingen i.v.m. de cursusteksten (bv. correcties, aanvullingen); Cursusverantwoordelijke voor logistieke ondersteuning, de opmaak van het lessenrooster en de administratieve opvolging van de cursus; Secretariaat van de VTS voor vragen i.v.m. contracten, vergoedingen, enz. (Herman.Mignon@bloso.be 02/ ); Pedagogische cel voor suggesties en vragen omtrent didactiek, didactische hulpmiddelen. (Tine.Sleurs@bloso.be 02/ ) Voor alle andere vragen (bv. cursustekstontwikkeling, opleidingsstramienen, Aspirant-Initiator, enz.): vts@bloso.be of 02/ Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

18 Bijlage 1: Toelichting evaluatie- en remediëringsformulier Uitgangspunten Een hulpmiddel aanbieden voor lesgevers en examinatoren van het vak praktijk didactiek. Een evaluatie-instrument ontwerpen dat bruikbaar is voor verschillende sporttakken en aanpasbaar is in functie van specifieke noden per sporttak. Streven naar een gebruik van gelijke evaluatie-instrumenten binnen een sporttak. Streven naar een gelijkaardige evaluatie voor praktijklessen en praktijkexamens. De te beoordelen elementen zijn vooraf aan de cursisten bekendgemaakt: bij de start van de cursus, in de les didactiek of methodiek, in de cursustekst, tijdens oefenlessen praktijk, via een oefendocument zelfevaluatie, enz. Het evaluatie- en remediëringsformulier steunen op het model van het didactisch handelen uit het vak didactiek van de opleiding Initiator. Het model wordt zowel gebruikt voor initiatie-, instructieals trainingshandelingen (dus ook in opleidingen Instructeur B, Trainer B en Trainer A). Het evaluatie- en remediëringsformulier bevatten de belangrijkste elementen van de 5 bouwstenen van het didactisch handelen. Naargelang de situatie en de specificiteit binnen een sporttak zijn verschillende accenten mogelijk. Een beoordeling via een duidelijke score. Onmiddellijke reflectie: ruimte voor feedback na enerzijds proef- of oefenlessen, stageopdrachten, examens praktijk. Te beoordelen elementen: bouwstenen van het didactisch handelen Lesgever / Beoefenaars / Context / Doelen en inhouden / Procedures en methoden (zie cursustekst didactiek uit de module Algemeen Gedeelte van de opleiding Initiator) Lesgever Communicatie (verbaal, lichaamstaal, demonstratie, media) Motiveren van beoefenaar(s) (duiding, humor, variatie, creativiteit, enthousiasme, aanmoediging, enz.) Zelfevaluatie (kan eigen les- of trainingshandelingen kritisch beoordelen, ziet positieve elementen en werkpunten van eigen lesgeefgedrag) Beoefenaars Afstemming les op doelgroep (kenmerken en niveau van de groep) Inspelen op individuele verscheidenheid beoefenaars (anders, druk, gepest, handicap, enz.) Differentiatie naar niveau (aanpassen moeilijkheidsgraad inhoud, tempo, enz. naar individuele noden) Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

19 Context Secretariaat Arenberggebouw, Arenbergstraat Brussel Veiligheid leeromgeving (is het materiaal veilig opgesteld, is het gebruikte materiaal aangepast aan de doelgroep?) Uitdagende leeromgeving Doelen / Inhoud Vooraf: voorbereiding initiatie, instructieles, training (schriftelijk en/of praktisch) Juiste formulering doelstelling (gerichtheid, eindgedrag, uitvoeringssituatie, minimale eis) van de les, de training of een onderdeel ervan. Juiste keuze van oefen- en/of spelvormen: i.f.v doelstelling (bereikbaar, controleerbaar, betekenisvol, opbouw, optimale intensiteit) i.f.v. beleving (haalbaar, uitdagend, variatie, spel, oefening) Tijdens Overeenstemming trainingsverloop en gemaakte voorbereiding Onderwerpbetrokkenheid (met aandacht bij de zaak blijven) Controle van het bereiken van doelstellingen (geheel /gedeeltelijk) Procedures en methoden Management: tijd (actieve leertijd: groepsindeling, materiaalgebruik / verhouding lesonderdelen) ruimte afspraken opstellingsvormen Gebruik instructievormen (duidelijkheid: kort en krachtig, taalgebruik, verstaanbaarheid) Omgangsvormen (leidt de lesgever op een manier waarbij hij voortdurend controle heeft over de deelnemers?) Gebruik correctievormen: oog voor fouten gepast ingrijpen (andere situatie aanbieden, helpen, voortonen, afdalen, samen oplossing zoeken, positieve correctie ) Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

20 Voorstel voor de vormgeving van documenten De documenten, zoals weergegeven op volgende bladzijden, zijn een voorstel. Naargelang de situatie kan de docent of de jury bepaalde elementen anders, meer specifiek of meer concreet formuleren op basis van de cursusteksten algemene en specifieke didactiek. Documenten als bijlage weergegeven op volgende bladzijden: Evaluatieformulier praktijk didactiek (bijlage 2) Remediëringsformulier (bruikbaar tijdens de opleiding in praktijklessen) (bijlage 3) Handleiding voor gebruik van het evaluatieformulier (bijlage 2) Het evaluatieformulier steunt op het model van het didactisch handelen uit het vak didactiek van de opleiding Initiator. Het model kan zowel worden gebruikt voor initiatie-, instructie- als trainingshandelingen (dus ook in opleidingen Instructeur B, Trainer B en Trainer A). Het bevat de belangrijkste elementen van de vijf bouwstenen van het didactisch handelen. Naargelang de situatie en de specificiteit binnen een sporttak zijn verschillende accenten mogelijk. Voor de detaillering steunt de jury op de elementen aangehaald in het algemene vak didactiek of de specifieke methodiek. Deel 1 Naam van de cursist Sporttak en niveau van de opleiding Cursusplaats zoals die in het cursusprogramma is aangegeven Examenfase = eerste zittijd tweede zittijd Examendatum Aantal sporters Naam van de docent Lesonderwerp De evaluatiescore = A, B, C of D Deel 2 De eerste kolom omvat de elementen die worden geëvalueerd in het kader van het didactisch handelen. Deze kunnen zowel slaan op initiatie, instructie als training. De te beoordelen elementen zijn vooraf aan de cursisten bekendgemaakt: bij de start van de cursus, in de les didactiek of methodiek, in de cursustekst, tijdens oefenlessen praktijk, via een oefendocument zelfevaluatie, enz. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

21 De tweede kolom laat ruimte voor het snel en kort noteren van te onthouden vaststellingen voor het nagesprek. Dit kunnen zowel positieve als negatieve feiten zijn. Ze dienen als geheugensteun voor het gesprek dat de docent of de jury na het evaluatiemoment voert met de cursist. In de derde kolom (nvt) kruist de docent of jury aan welke elementen men niet zal beoordelen tijdens dit evaluatiemoment, of de elementen die men niet heeft kunnen beoordelen. Dit om te vermijden dat men scores geeft voor niet waargenomen handelingen bijvoorbeeld wanneer bepaalde situaties zich niet voordeden, de docent of het jurylid teveel cursisten tegelijk moet observeren, enz. In de vierde tot zevende kolom geeft de docent of jury een score = (--, -, + of ++) voor de prestatie van de cursist voor dit ene beoordelingselement: de prestatie voldoet helemaal niet aan wat wordt verwacht (1), is onvoldoende om de jury te overtuigen (2), is goed (3) of zeer goed (4). De uitspraak per element is dus altijd (zeer) positief of (zeer) negatief in functie van een duidelijke score. De docent neemt hierbij een duidelijk standpunt in tegenover de cursist en zal de gegeven score motiveren aan de hand van de vaststellingen (kolom 2) en de aandachtspunten (vak onderaan). In de laatste kolom kan men een uitroepteken plaatsen naast die elementen waarop de cursist in de toekomst blijvend zal moeten letten. Dit kunnen elementen zijn die onvoldoende doorwegen om de cursist niet te laten slagen, maar waarin de cursist nog kan groeien door meer ervaring op te doen. Uit de elementen genoteerd in de tweede en de laatste kolom kan de docent of jury aandachtspunten afleiden en formuleren in het vak onderaan het formulier. Deze aandachtspunten geven de cursist zicht op zijn prestatie en duiding bij de score die hij krijgt. De cursist kan deze feedback gebruiken in functie van het verbeteren van zijn eigen handelingen, al of niet voor een herkansing. Handleiding voor gebruik van het remediëringsformulier (bijlage 3) Het remediëringsformulier is bedoeld om aan de cursist mee te geven. Het formulier kan worden gebruikt in de loop van de opleiding tijdens een procesevaluatie door de docent of de stagebegeleider in functie van volgende opdrachten, oefenlessen, enz. Het kan anderzijds ook worden gebruikt op het einde van de opleiding na het examen om de cursist te begeleiden in voorbereiding op het herexamen. Deel 1 Naam van de cursist Sporttak en niveau van de opleiding Cursusplaats zoals die in het cursusprogramma is aangegeven Examenfase = eerste zittijd tweede zittijd Examendatum Aantal sporters Naam van de docent Lesonderwerp De evaluatiescore = A, B, C of D Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

22 Deel 2 Bij elk van de rubrieken van de elementen van het didactisch handelen kan men aanduiden of de geleverde prestatie goed (= OK) of voor verbetering vatbaar is (= niet OK). De docent of stagebegeleider kan in de voorziene ruimte omschrijven wat de cursist moet verbeteren in functie van een volgende opdracht of in functie van een mogelijke herkansing van een examen. Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

23 Bijlage 2: Evaluatieformulier praktijk didactiek Identificatiegegevens cursist Naam cursist: Cursusplaats: Sporttak + niveau: Examenfase: Score: A - B - C - D Datum: Naam docent: Aantal sporters: Lesonderwerp: Beoordelingselementen m.b.t. de Feedbackelementen (+/-) nvt ! Lesgever Gebruikt gepaste communicatievormen Motiveert de deelnemers Kan eigen leshandelingen kritisch bekijken Beoefenaars De les of training is afgestemd op de doelgroep De kandidaat speelt in op de verscheidenheid van de deelnemers De kandidaat past de moeilijkheidsgraad aan het niveau van deelnemers (differentieert) Context De leer- of trainingsomgeving is veilig De leer- of trainingsomgeving is uitdagend Doelen / Inhoud Doelstellingen (les / oefening) zijn juist geformuleerd Oefen- en spelvormen zijn juist gekozen i.f.v. de doelstelling (o.a. opbouw) Oefen- en spelvormen zijn juist gekozen i.f.v. de beleving van de deelnemers (uitdaging, variatie) Het lesverloop stemt overeen met wat de kandidaat heeft voorbereid De kandidaat blijft bij het onderwerp De kandidaat controleert of de doelstellingen worden bereikt Methodiek De deelnemers halen een goede actieve leertijd (optimale organisatie: materiaal, ruimte, groep) De kandidaat hanteert een goede tijdsindeling De kandidaat maakt afspraken met de deelnemers De kandidaat gebruikt goede opstellingsvormen De instructies zijn kort, duidelijk en verstaanbaar (taalgebruik) geformuleerd De kandidaat heeft controle over de deelnemers in alle situaties De kandidaat ziet fouten in de uitvoering De kandidaat corrigeert passend waar nodig Aandachtspunten Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel

24 Bijlage 3: Remediëringsformulier praktijk didactiek Identificatiegegevens cursist Naam cursist: Cursusplaats: Sporttak + niveau: Examenfase: Score: A - B - C - D Datum: Naam docent: Aantal sporters: Lesonderwerp: Bemerkingen en advies met betrekking tot OK De beoefenaars (gepaste communicatievorm, motivatie, zelfevaluatie ) Niet OK OK De lesgever / de trainer (afstemming doelgroep, verscheidenheid deelnemers, differentiatie ) Niet OK OK De context (veilig en uitdagend leerklimaat scheppen) Niet OK OK De doelen en de inhouden (formulering doelstelling gerichtheid, eindgedrag, uitvoeringssituatie, minimale eis / keuze van oefen- en spelvormen i.f.v. doelstelling en beleving bereikbaar, controleerbaar, betekenisvol, opbouw, optimale intensiteit, haalbaar, uitdagend, variatie, spel, oefening ) Niet OK OK De methoden (organisatie tijd, ruimte, afspraken, opstellingsvormen / instructievormen, omgangsvormen, correctievormen ) Niet OK Opleidingen Vlaamse Trainersschool Docentenbundel