1!. ) DGMI; ja, J, F.. Ha L..., Bijgevoegd eerste opmerkingen bij de samenvattingen.

Transcriptie

1 1!. Van: - ( DGMI Verzonden: maandaq 30 maart :17 Aan: _.. t) CC: S Onderwerp: RE: Concept samenvattingen rapporten Bijlagen: Concept samenvatting Euro 6 LD rapport.docx; TNO 2014 RXXX NOx investigations of light and heavy duty vehicles vlladocx Ha L..., Bijgevoegd eerste opmerkingen bij de samenvattingen. Zoals zojuist telefonisch besproken maar inzetten om de rapporten richting 1 juni tijdens het werkbezoek van de Staatssecretaris aan TNO Helmond openbaar te maken. Groet, L Van:. ) Verzonden: vrijdag 20 maart :56 Aan: 1.., DGMI CC:, I.L ) DGMI; ja, J, F.. N Onderwerp: Concept samenvattingen rapporten L. Beste Afgelopen week is er hard gewerkt aan het verkrijgen van het totaaloverzicht van de emissiedata van de laatste geteste Euro 6 personenwagens. Die hebben geleid tot verrassende inzichten m.b.t. (on)mogelijkheden van NOx reductie-technologieën (EGR en 5CR). Bijgesloten is: 1. Een concept samenvatting van het Euro 6 personenwagenrapport 2. Een concept samenvatting van het overkoepelende rapport 3. Een presentatie met de laatste meetresultaten van personenwagens. Volgende week zal de rapportage worden voortgezet. Met vriendelijke groet en tot dinsdag. From: Z. iis) - DGMI [mailto:[ _.: Sent: donderdag 19 maart :51 To:l Cc: DGMI;.... (.. Subject: RE: Is er al tekst die we kunnen bekijken?.ninienm.nl] Ha 1

2 Zoals begin van de middag al even telefonisch besproken, hierbij ook per mail mijn eerste Fase: Jaar waarin Type op vehicles: Vehicles: Fase Prototype models H2, H3, A2, E4 models Fase First Euro-6 production H4, H6, E6, Ji, )2 metingen zijn uitgevoerd: - Graag meetprogramma, dat in het rapport beschreven wordt, opdelen in 3 fasen: corn mentaa r: 2 niets over de uitstoot van NOx in de praktijk. o Dat een Euro-6 dieselpersonenauto aan de typekeuringsnorm voor NOx voldoet, zegt Aanvulling op conclusie: van 80 mg/km wordt dus de waarde 1 vermeld. 400 mg/km = mg/km = 15 factor waarmee de typekeuringsnorm van 80 mg/km wordt overschreden. Bij een NOx-uitstoot In figuren waarin de NOx-uitstoot is afgebeeld, graag een tweede schaal opnemen met de *) Deze conclusie is letterlijk uit het rapport van december 2013 overgenomen. Fase en eerste helft 2015 (gedeeltelijk) worden uitgestakeld. *) rijomstandigheden om economische redenen functioneel zijn, maar onder praktijk december 2013 rijomstandigheden van de typekeuringstest Fase en 2013 TNO rapport NOx praktijk emissies variëren zeer sterk. R11891 Regeistrategie zodanig dat EGR en SCR tijdens t.a.v. lage NOx uitstoot. Fase Auto s presteerderi goed, hoge verwachting. gedaan. metingen zijn waarin over uitgevoerd: metingen verslag wordt Fase: Jaar waarin Eerder rapport Conclusie: project zijn getrokken, beschreven worden: Aan de hand van deze fasen kunnen dan ook de conclusies t.a.v. de emissies die er gedurende het getest. Op deze wijze wordt duidelijk aangegeven dat in 2014 en 2015 geen Euro-6 auto s met alleen EGR zijn Eerste helft models 2015 Fase Selection of Euro-6 SCR Ki, K2, Li, Mi,Ni, 01 Dank voor het toesturen van de presentatie. Ziet er gciit

3 o Over de gehele temperatuurrange van de SCR komen zowel hoge waarden voor de efficiency (90%) als heel lage waarden voor de efficiency (10%) voor. - Graag berekeningen met EMROAD en CLEAR uitvoeren om te zien welke NOx-praktijkwaarden uit deze modellen komen. Verder verkennen of grafisch inzichtelijk kan worden gemaakt welke rijomstandigheden en daarbij behoren de NOx-waarden zwaar resp. minder zwaar worden meegewogen. Succes verder. Van: î mailtc., nij Verzonden: donderdaa 19 maart :00 Aan:.. -DGMI CC: ir. i; 1 (WVL) Onderwerp: RE: Is er al tekst die we kunnen bekijken? Ha L Bijgaand een presentatie met belangrijke resultaten voor in het Euro 6 rapport. Er wordt een beknopt overzicht gegeven van alle rollenbank en real world metingen aan Euro 6 voertuigen. Daarnaast zijn de drie laatst geteste voertuigen wat gedetailleerder weergegeven, dit zijn voertuigen Ml, Nl en 01. De SCR potentie zijn we nog verder aan het uitwerken met de huidige SEMS resultaten. Laat het gerust weten als er vragen zijn. De presentatie kun je intern verspreiden, graag niet extern verspreiden. Tot volgende week. Met vriendelijke groet, Locatie Consultant 1 Disclpimer Sustainable Transport and Logistics. iii Innvatloii 1fl. -. Van: y) Verzonden: maandag 16 maart :14 Aan: MI; K.,.. -., van CC: E - ) DGMI; 5 DGMI ); ); Onderwerp: RE: Is er al tekst die we kunnen bekijken? Beste Dank voor je mail. ene) - 3

4 Groeten, (concept)resultaten. -. n rapport uit en sturen je/jullie een eerste conceptversie daarvan vrijdag 20 maart 2015 einde dag toe. Dan kunnen tegen die tijd beschikbaar zijn. De rapporten zijn natuurlijk erg relevant voor het AECC Technical Seminar; we zullen ervoor zorgen dat de rapporten ik werken nu, op basis van de resultaten, de samenvattingen voor het Euro 6 rapport en het NOx auto s naast elkaar op een rij gezet. stuurt je deze week, donderdagochtend, een presentatie met de tegelijkertijd ook de inhoud van de hoofdtekst verder aan. we ze volgende week dinsdag 24 maart tijdens het steekproefoverleg gezamenlijk bespreken. Natuurlijk vullen we en ik bij elkaar gezeten en voor het eerst alle 4 in de praktijk. Toepassing van een SCR-katalysator bij dieseipersonenauto s en bestelauto s heeft van een forse afname van een forse afname van de NOx-uitstoot van personenauto s en bestelauto s Ook met de introductie van Euro-6 zal naar het zich laat aanzien de komende jaren geen sprake zijn maar beperkt is afgenomen. praktijk van zware vrachtwagens de afgelopen jaren met een factor tien is afgenomen, maar dat de Boodschap van dit samenvattende rapport is dat met de introductie van Euro-VI de NOx-uitstoot in de NOx-uitstoot in de praktijk van dieselpersonenauto s en dieselbestelauto s de afgelopen (twintig) jaar Groet, Hieronder ter info nog een kort tekstje dat ik beschikbaar had. 27 aprfi. Op woensdag 29 april is er in Brussel een AECC Technical Seminar on Real-Driving Emissions (RDE). Het zou mooi zijn als de rapporten dan openbaar zijn. Mooie streefdatum voor het versturen van de NOx-rapporten aan de Tweede Kamer lijkt me maandag SCR metingen die we kunnen bekijken? Vraag die ik heb is of jullie al tekst hebben van de samenvattingen van het overkoepelende NOx die ik kan bekijken. Zijn alle metingen met SCR-auto s nu uitgevoerd en zijn er al resultaten van de rapport en van het NOx-rapport over dieselpersonenauto s met SCR (mci. rapportage potentie SCR) Mooi dat het NOx bestelauto s rapport vanochtend openbaar is gemaakt. Ha J ie) To: 5..- * Iv); l Sent: maandag 16 maart :59 Subject: Is er al tekst die we kunnen bekijken? From: - ( Cc: 1 MI; 1. 1 DGMI DGMI[ strakke meetschema van C.rrli heeft zijn werk goed gedaan. Wij werken nu met grote vaart aan het uitwerken van de metingen. Afgelopen donderdagmiddag hebben E _L,.. Alle euro 6 auto s, de BMW, Mercedes en Audi, zijn gemeten. De Audi gaat vandaag retour naar de verhuurder. Het

5 verband houdt met risico s verbonden aan het elektronisch verzenden van berichten. verzocht dat aan de afzender te melden en het bericht te verwijderen. De Staat aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die Dit bericht kan informatie bevatten die niet voor u is bestemd. Indien u niet de geadresseerde bent of dit bericht abusievelijk aan u is toegezonden, wordt u De Europese auto-industrie heeft echter voorkeur voorinvoering van RDE-wetgeving in september 2017 voor nieuwe typen voertuigen en in 2018 voor alle nieuwe voertuigen verplicht wordt. onderdeel van de Europese typekeuring een test met mobiele meetapparatuur op de openbare weg uitgevoerd. De Europese Commissie heeft in het vooruitzicht gesteld dat de RDE-testproced ure per 1 een nieuwe typekeuringstest wordt ingevoerd, de zgn. Real Driving Emission test. Hierbij wordt als Om deze afname te realiseren is het noodzakelijk dat in EU-kader voor personenauto s en bestelauto s 5 electronic transmission of messages. requested to inform the sender and delete the message. The State accepts no liability for damage of any kind resulting from the risks inherent in the This massage may contain information that is not intended for you. Ii you are not the addressee or if this message was sent to you by mistake, you are verband houdt met risico s verbonden aan het elektronisch verzenden van berichten. verzocht dat aan de afzender te melden en het bericht te verwijderen. De Staat aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die Dit bericht kan informatie bevatten die niet voor u is bestemd. Indien u niet de geadresseerde bent of dit bericht abusievelijk aan u is toegezonden, wordt u electronic transmission of messages. requested to inform the sender and delete the message. The State accepts no liability for damage of any kind resulting from the risks inherent in the This message may contain information that is not intended for you. 1f you are not the addressee or ii this message was sent to you by mistake, you are brengen. echter we! de potentie om net als bij vrachtauto s de NOx-uitstoot met een factor tien terug te

6

7 - Vo - b 1.pq FOL f0vtloîwly20f OCUE GNcHA1L t Foql - fli1t /;rll rt o.vond4jno ropoti 1 Fautt Oita naam voor dnaimtndip4q-rjjotii - or naam voor doam.nteensd.1.d-444lj*j Qq4qiçj. nyp yor qcntei2enschad... S fl.,k.l.a. vatting e k uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van lnfrastruuur en Milieu ukt t NO -emissie van een aantal geteste Euro 6 dieselpersonenauto s onder dan op gronan de Euro 6 norm mocht worden kracht en beoogt een personenauto s en W k jro 5 (180 mglkm) naar Euro 6 L tij NON-emIssie van de geteste voertuigen op circa 500 eau als van Euro 4 en Euro 5 dieselpersonenauto s..-: s voor de vaststelling van de jaarlijkse emissiefactoren. n TNO gevraagd adviezen op te stellen voor maatregelen die resulteren in lage praktijkemissies en in lijn zijn met de emissies in d goedkeuringstest Leeswijzer: Dit onderzoek is gebaseerd op diverse emissiemetingen aan zestien Euro 6 diesel personenwagens. De metingen zijn in 2010, 2013 en 2015 (fase 1,2 en 3) uitgevoerd, zowel in een laboratorium als op de weg. Vervolgens zijn de meetresultaten beoordeeld aan de hand van de toegepaste emissietechnologie. Als laatste zijn op basis van deze resultaten aanbevelingen gedaan voor de regulering van praktijkemissies in de -toekomstige emissiewetgeving. 1 - S Resultaten: Bij de uitgevoerde testen gaat het zowel om metingen in het laboratorium op de rollenbank als om metingen met mobiele meetapparatuur (PEMS en SEMS) op de weg. Alle zestien geteste voertuigen voldoen op basis van de NEDC typekeuringstest aan de Euro 6 NON-norm van 80 mglkm. Echter onder praktijkomstandigheden ligt de NOx-uitstoot tot wel een factor 6 hoger. Ve4er wa*qde deeltjesemissies van de voertuigen waren wel ruim beneden de wettelijke norm van 4,5 mglkm...,q-4it is toe te schrijven aan de aanwezigheid van gesloten roetfilters in deze Euro 6 voertuigen. Per fase v nu een toelichting. fase 1 ziin in 2010 D.e-eeste-vier ore-oroductie Euro-6 die Dersonenautos voertuigen van faeo 1 van hot onderzoek zijn in 2010 abøe-.op een rollenbank getest. Het ging om voor de Amerikaanse markt besemc1e tvoen voertuigen die voorzien waren van technooaie om de emissies tot Euro-6 niveau terug te brengen, maar die nog niet officieel volgens Euro-6 de ty0ekeuring hadden doolooen In de meer praktijkgerichte CADC testcyclus presteerden de voertuigen gemiddeld goed (NOx mglkm). Dit vormde de basis voor hoge verwachtingen van de prestaties van toekomstige Euro 6 voertuigen. - k-1.2qlfase 2 zijn in 2013 zes productie Euro-6 productiodieseloersonenauto svoertuigen met verschillende technologieën zowel op de rollenbank als op de weg in de praktijk getest. De NOx praktijkemissies van deze voertuigen variërden zeer sterk (tussen 10 en 800 mglkm) Het merendeel van de voertuigen heeft adgemiddelde,,.,wgde veidcode,l FOUT OIBCKENDE NM VOOR DOCUMENTEIGENSCI4AP.

8 Deze jlgcjrnrl Gewijzigde -- O,zkenr r Q j fl e,ø) pktijkemissies - i. LÇUT! OrIKENDE NASM vooe I Fout? Verwizinosbron niet 2 - wijzigde veldcode oevondej.tno repori 1 Fout? OnbMaadinn vocr docunwnteieenschao.1a4orifoii1i Gewijzigde veldcode rilrn voor tiocumeoteienad.1.of4ji Fout! Onbekende naam voor - Jrçq$13a9. -.-::=- 4,,,_.,.,... t veldcode tussen 400 en 600 mglkm. De regelstrategieën van de - Gewijzigde veldcode en SCR-systemen ingesteld dat tijdens mstandigheden van de typekeuringstest deze functioneel zijn, maar Gewijzigde der praktijk rijomstandigheden om economische redenen (gedeeltelijk) uitgeschakeld. Eén getest voertuig presteerde wel goed en haalde r ktijkomstandigheden 35-95% n de NOx limietwaarde. - fas v cifi rzoek gedaan naar Euro-6 e o mdat aan deze combinatie van t t r ie van de NOx-emissies wordt e d. 3 g n oertuigen met alleen EGR of met 4 en 2015 u n met EGR en SCR technologie op de rollenbank en b eg getest. Ook bij deze voertuigen variëren de s er sterk en zijn deze in bijna alle gevallen veel hoger dan ri gemiddelde NOx praktijkemissies variëren tussen R- rden 1 r Dptoilpndorpoh ç zjsjj_zodanig von vier voortuigon r+ fase 3 voertuigen ziin nader pnderzodtt door vt,f en e SCR-katalvsatror de NOx-emissie te meten. Resultaat van dit onderzoek steen! aan dat de afstellingen van de motoren en de EGR systemen meer invloed hebben op de NOx emissies van het voertuig dan de afstellingen van de systemen. D4-b1+14at-4e NOs emissiesrla,eç die voor de SCR katalysatoren zijn liggen voor een gecombineerde rit tussen 650 en 1250 mglkm. De bijdrage van de SCR systemen aan de totale NOx reductie ligt tussen mg!km. De NOx emissie van 150 mglkm van het best presterende voertuig wordt gerealiseerd door een lage NOx-emissie van de motor van 650 mglkm in combinatie met een NOx reductie van 500 mg/km in het SCR-systeem. De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat lage NOx praktijkemissies van Euro 6 dieselvoertuigen mogelijk zijn door een goede afstelling van de motor en het EGR-systeem in combinatie met een SCR-systeem dat voldoende NOx reductiepotentieel heeft gemeten--eae varte zes -rlugc aeteste SCR Reden Ondanks een voortdurende aanscherping van de NOx emissienormen van Euro 1 naar Euro 6, zijn de praktijkemissies van op de snelweg de laatste ongeveer gelijk gebleven ( mg/km). In stadsverkeer is er wel sprake van reductie maar de NOx emissie ligt nog altijd ver boven de limietwaarde van de typegoedkeuring (80 mglkm). tot zorg: lojaar NO dieselpersonenautos nodig Wat is voor de van lage praktijkemissies: In dit onderzoek is aangetoond dat Euro 6 voertuigen in de praktijk tot wel zes keer hogere praktijkemissies hebben dan de limietwaarde. Tot op heden ontbreekt het echter aan wetgeving op dit gebied, deze is in Brussel in voorbereiding De kwaliteit van deze wetgeving voor praktijkemissies en vooral de testprocedures en protocollen zullen van grote invloed zijn op de uiteindelijke resultaten in de praktijk. realisatie FOUT! OLBEKENDE NA4M VOOR DOCUMENTEIGENSCHAP.

9 wijzgdeveldcode Gewijzigde veldcode, Gewijzigdeveldcode Onbekende naam voor documanteireendiad.1o-44qjl Fout! bekrnjii voor - =-J gevonden TNO rapoil 1 Fout! Onbekende nan voor doamenteieendiaom4o.rifojj fo UT! ONBEKEND NAAM VÇOR DOCUMENÎEI9ENSCHAP. 1 Fout! erwiizingsbron niet 3 Iz Gewijzigde veldcode - -!: tie FOUT! OLIBEKENDE NAAM VOOR OOCUMËNTEIGENSCHAP. naam out! )nbekend Gewijzigde veldcode

10

11 - -- TNO for innovation life - - Gewijzigde veldcode TNO report 1 TNO 2015 RXXXX)Ç NOx and PM emissions of light and heavy duty diesel vehicles Dieselrapport? Mobility Van Mounk Broekmanweg XE Delft P0. Box AA Delft The Netheilands veldcode T F Date 15 March 2015 Author(s) r... Jafl..--h No. of copies Number of pages Number of appendices Sponsor Project name Project number (mcl. appendices) 2 Dutch Ministry of lnfrastructure and the Environment lenm LD steekproef xooo< 1 k.d IIb S 5 IS I necroflini or anv other rr pil e ie mai O(TNO 1 lfli Cf1 I 2t I9 IMIX 2fl It Skni the renod fei PII i 08itt rleb. ii hie hataannt thailt,ear.viau.ïenaaneenteftnq sentee are sue either the General Terma and Çandiane far eammiwans to TNQ. er the relevant aareement conduded between the Gontractino partie. Submittino the reaor t for insection to oerties who have a direct interest is oemiitted.ali nghts recerved. No part of this publication may be reproduced and/or published by print, photoprint, mioroflim or any othor moans whhout the praviouc written consent of TNO. In oase this report was drafted on instructions, the nghts and obuigafions of contracting partjes are subjecit to either the General Terrns and Conditiona for commiesione to TNO, or the relevant agreement oondudod between the contracting partiee. Submitting the repoit lor inspoction to partjes who havo a diroct interoct is pormitted. / de veldcode a..._

12 TNO for innovation life Gewijzigde veldcode 2015 TNO Mobility Van Mounk Broekmanweg XE De ft P0. Box AA Delft The Netherlands wwe.tno.nl T O F

13 :hn document Met opmaak: DocTypeHeader, Spelling en grammatica Samenvatting -,\ Met opmaak: DocTypeHeader, Spelling en grammatica controleren zgdeveidcode Inleiding TNO heeft in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu over de afgelopen decennia emissiemetingen uitgevoerd aan XXX zware vrachtwagens en bussen en XXX personen- en bestelwagens. Deze metingen leveren belangrijke inzichten op ten aanzien van de uitstoot van NOx door verschillende voertuigtypen. Eén inzicht is dat moderne Euro VI trucks gemiddeld een factor 10 minder NO, uitstoten dan eerdere generaties vrachtwagens. Deze resultaten contrasteren echter scherp met de emissies van personen- en bestelwagens. Ondanks voortdurende aanscherping van Europese emissielimieten blijft de praktijkuitstoot van NO, van dieselpersonen- en dieselbestelwagerts de afgelopen decennia namelijk min of meer constant. Hoe kan het dat de emissies van personen- en bestelwagens in de praktijk gemiddeld nauwelijks afnemen? En waarom is het bij vrachtwagens, en tot op zekere hoogte ook bij bussen, wel mogelijk dat zij zo goed presteren? En, de belangrijkste vraag op dit moment: wat is er nodig om ook de praktijkemissies van personen- en bestelwagens op een lager niveau te krijgen? Dit rapport behandelt deze vragen: het beschrijft en verklaart de stand van zaken van NO,-emissies van alle wegvoertuigcategorieën en geeft aan welke maatregelen nodig zijn om NO,-emissies van zowel personen- en bestelwagens als vrachtwagens en bussen onder alle omstandigheden op een voldoende laag niveau te krijgen en te houden. Schone Iangeafstandsvrachtwagens door invoering Euro-VI wetgeving Met de introductie van de nieuwe Euro-Vl wetgeving voor zware voertuigen is een grote stap gezet in het schoner maken van vrachtwagens. Euro-Vl vrachtwagens voor de lange afstand stoten significant minder stikstofoxiden uit dan eerdere 1 generaties vrachtwagens ([g e1 + -4) én zijn uitgerust met een roetfilter waarmee ook de emissie van finstof flink wordt gereduceerd.

14 Fouti Geen tekst mei opgegeven opmaakproflel in document ooooc L1 Marc 2015, Met opmaak: DocTypeHeader, Spelling en grammatica Met opmaak: DocTypel-leader, Spelling en grarnmatica - controleren 12,Ga I TNO L r Gewijzigde veldcode O voertuigseelheld (km/uj Luro Iii (Gemiddelde, Versit emissiemodel) S EurO Viste teneratia (Gemiddelde, n5) (uro V 2de generatie (Gemiddelde, n.6) tule VI (Gemiddelde, n4) Ouro 8 t/m Euroy GyM , Euro VI GyM 20 lor Figure 1: Euro-VI vrachtwagens voor lange afstand stoten significant minder NO, uit dan vorige generahes vrachtwagens (TN02014). Naast een aanscherping van de emissielimieten van 2,0 g/kwh naar 046 g/kwh, zijn in de Euro VI wetgeving ook de testprocedures flink aangescherpt. Vanaf Euro VI is een praktijkemissietest een verplicht onderdeel geworden van de typekeuring. In deze test wordt gecontroleerd of het voertuig in conformiteit is met de emissielimieteri die zijn gemeten tijdens de typekeurtest op de motorproefstand. Een praktijkemissietest was in de Euro V wetgeving nog optioneel. Anticiperend op de Euro VI normen voor NO,-emissies hebben voertuigfabrikanten nieuwe motoren en een combinatie van geavanceerde emissiereductiesystemen ontwikkeld. De belangrijkste systemen voor de reductie van uitstoot van NO, zijn de Selective Catalytic Reduction (SCR) katalysator en Exhaust Gas Recirculation of EGR, een systeem voor uitlaatgasrecirculatie. Het succes van de Euro VI wetgeving is daarmee het resultaat van de inspanningen van wetgevers én voertuigfabrikanten. Euro-Vl distributietrucks en bussen nog niet onder âiie omstandigheden schoon Metingen hebben aangetoond aan dat onder stedelijke condities sommige Euro VI voertuigen, in vergelijking met de vrachtwagens voor lange afstand, nog relatief veel NO, uitstoten. Het gaat dan met name om distributietrucks en stadsbussen. Verwacht werd dat de introductie van een praktijktest in het Euro VI typekeurregime ook de praktijkemissies van deze voertuigen laag zouden zijn. Dat blijkt niet onder alle omstandigheden het geval. Omdat distributietrucks en stadsbussen in steden samen verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de vervuilende emissies, worden Euro VI voertuigen ook op basis van eerdere metingen gezien als een belangrijk instrument voor het reduceren van vervuilende emissies in stedelijk gebied. Als juist in steden de praktijkemissies van deze voertuigen hoger zijn dan verwacht, kan dat leiden tot bij te stellen verwachtingen ten aanzien van de stedelijke luchtkwaliteit - S -. Gijzigde veldcode

15 - Met Appendix Fout Geen tekst met opgegeven opmaakproflel in document NO 2015 R,oooo 15 March 2015 Met opmaak: DocTypel-leader, Spling en grammatica TNO testte drie voertuigen van dit type tijdens typisch dagelijkse inzet, zie - 2Figure 2Figure 2. Een van de geteste voertuigen liet ook onder zware stedelijke omstandigheden een erg lage en stabiele N0 5-uitstoot zien, zelfs in vergelijking met de eerder geteste langeafstandsvrachtwagens. Deze prestatie geeft het potentieel aan van de in Euro-Vl voertuigen toegepaste emissiereductietechnologie. Twee van de geteste voertuigen lieten onder deze omstandigheden echter relatief hoge en bovendien erg wisselende NOK-uitstoot zien. leren opmaak: DocTypet-feader, Spelling en grammatica - - controleren - oe Opmeildng [Lii: Resultaten worden maar voor twee INO LLL n75 Voartsdgmetheid (kn./uj Esro V gemiddelde, n 6, lange afstand trekker opleuers Eoro VI gemiddeide, tw7, iange afstand trcêker opleggens 1 Eu,o VI bus A toto Vi bus 1 5,.. Figure 2: Onder stedelke omstandigheden laten sommige Euro-Vl voertuigen in vergelijking met Euro VI Irekker-opleggers nog een relatief hoge NO,-uitstoot zien. Wet ligt de uitstoot in vergetjking met Euro-V voertuigen flink lager. Euro-6 bussen laten steit verschillende emissies zien: bus Als in de stad nog niet zo sct-ioon als de gemeten Euro VI trekkers, terwijl bus B laat zien dat dal tecitnisch wel mogetijk is. De metingen laten zien dat het technisch mogelijk is om een Euro-6 dieselvoertuig schoon te laten zijn onder alle omstandigheden. Zowel de langeafstandvrachtwagens als de distributietrucks en stadsbussen voldoen aan de eisen die worden gesteld in de typekeuring. Toch blijkt met name in een stedelijke omgeving dat niet alle voertuigen echt schoon zijn, ondanks de praktijktest die in de Euro VI typekeuring is toegevoegd. Dit komt doordat typische stadscondities worden onderbelicht in de huidige typekeurtesten in de praktijk en in het laboratorium. Typische stedelijke rijomstandigheden, waaronder een stadsbus of distnbutietruck rijdt, worden niet voldoende afgedekt in de typekeuring Deze resultaten pleiten voor een verdere verbetering van de typekeurprocedure door de testprocedures meer toe te spitsten op de stedelijke omstandigheden die representatief zijn voor voertuigen die zich in stedelijke gebieden begeven. Een dergelijke verbetering stelt fabrikanten voor de technische uitdaging om een zeer lage N0 5-uitstoot realiseren onder alle njomstandigheden. De metingen hebben aangetoond dat dit technisch mogelijk is, Daarbij moet worden opgemerkt dat met Euro VI de emissielimieten zover zijn teruggebracht dat voertuigfabrikanten bij het ontwerp van hun voertuigen zorgvuldig moeten balanceren tussen lage schadelijke emissies enerzijds en optimaal brandstofverbruik en C0 2-emissies anderzijds:

16 Meeleroramma uitoevoerd dat soeciek gericht was oo Euro-6. NO,-uitstoot Euro 6 diesel personenwagens onveranderd hoog hogere C0 reductie van de NO,-emissies kan een hoger brandstofverbruik en bijbehorende Jt4Q.s1t1NG-repeI4 1 tno 2015 Rxoc 115 March 2015, Met opmaak: DocTypeheacter, Spelling en grammatica 2-emissies tot gevolg hebben., - controleren t Gewijzigde veldcode \ f Icontroleren Met opmaak: DocTypelleader, Spelling en grammatica App.ndlx Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakproltel n document. 1 6/8.i anders afgesteld dan in de typegoedkeuringstest. raktijkcondities veelal om economische, technische en operationele redenen mg/km), De systemen die van invloed zijn op deze NOx-emissies zijn dieselvoertuigen gemiddeld met een factor 3-4 te kunnen variëren (± In de praktijk blijken de NOx emissies van de verschillende typen Euro 6 kunnen voldoen aan de Euro-6 NOK-norm tijdens de typekeuring. echter laten zien dat voertuigfabrikanten ook met minder geavanceerde technologie beschikbaar. Onderzoek in het kader van de steekproef personenwagens heeft Technologie voor het in de praktijk realiseren van zeer lage NO,-emissies is wel versolhil tussen norm- en praktijkwaarden toe Ibroni. Figure 3: Personenwagens stoten in de praktijk nog altijd te veel NO. uit, en bovendien neemt het Eurol Euro2 uro3 Euro4 uro5 Euro d 1 ihi -NOs limet NOx praktijk INO van de typekeurprocedure voor personenwagens. doordat het praktijkgebruik van personenwagens aanzienlijk verschilt van een typekeuringstest. Bovendien Dit wordt veroorzaakt doordat+ in tegenstelling tot de typekeurprocedure bij vrachtwagens een praktijktest geen onderdeel uitmaakt verschil tussen de limiet en de praktijkuitstoot wordt bovendien groter. Dit komt personenwagens al jaren hoger dan de limieten gesteld in de wetgeving. Het Zoals 3 +gwe- laat zien, zijn de praktijk-no-emissies van diesel emissies blijven globaal pp het niveau van Euro-4 en Euro-5. voldoen go zich wel aan de typekeuringsnorm van 80 moikm. De praktijk NOx daling van de NOx-uitstoot in de praktijk betekend als bij vrachtauto s Voertuigen Het oroaramma heeft alten zien dat Euro-6 0e oersonenauto s niet zo n scherpe dieselpersonenautos met EGR en SCR. OP de roflenbank en met mobiele ce de wea Gewijzigde veldcode 4 j

17 Fout Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document NO2Ol5Rxxxxxl 15March2O15 1 Metingen hebben verder aangetoond dat een Een van de gemeten Euro 6 voertuig 1 met-had wel lage NOx praktijkemissies Dit voertuig had zowel een effectief 1 functionerend EGR-systeem met de juiste motorafstelling heeft-alsook een SCR systeem met voldoende NOx-reductie. Eventuele aanpassingen van afstellingen van motoren en EGR-systemen van bestaande Euro 6 voertuigen met hoge praktijkemissies kan leiden tot meer storingen, reparatie en onderhoud : Met opmaak: DocTypelfeader, Spelling en grammatica controleren.- Met opmaak: DocTypeHeader, Spelling en grammatica controleren 1 20ou diesel personenautos praktijk stad praktijk N02 W norm Euro-1 EurO-2 Euro-3 EurO.4 Euro 5 Luro 6 Figure 4: Deze figuur moet verder worden toege8cht NON-uitstoot Euro 5 bestelwagens in praktijk gemiddeld factor vijf tot zes hoger dan Euro 5 limietwaarde Naar aanleiding van berichten over hoge NO-emissies van bestelwagens heeft TNO eind 2014 de NO-emissies van tien Euro 5 bestelwagens gescreend. De huidige op de markt verkrijgbare moderne dieselbestelwagens zijn Euro 5 gecertificeerd, Euro 6 is voor bestelwagens pas vanaf <?1 september 2016?> verplicht. De geteste voertuigen stootten tijdens praktijkritten op de openbare weg gemiddeld vijf tot zes maal meer NO. uit dan de Euro 5 limietwaarde van 280 mg/km; de NO-emissies van de geteste Euro 5 voertuigen varieerden in de praktijk tussen de 1421 en 1670 mglkm. Opvallend was bovendien dat de resultaten van de tien voertuigen relatief weinig spreiding vertoonden: de voertuigen stootten allemaal veel NO uit. TNO heeft naar aanleiding van deze metingen de emissiefactoren voor bestelwagens naar boven bijgesteld. Eén bestelwagen werd onderworpen aan een meer gedetailleerd onderzoek op een rollenbank in het laboratorium Dit onderzoek bevestigt resultaten gevonden in eerdere studies: dieselautos kunnen in het laboratorium aan de typekeuringsnorm voldoen; in de praktijk ligt de NON-uitstoot vaak echter fors hoger. Ondanks de aanscherping van de emissielimieten worden beoogde reducties van NO-emissies van dieselpersonenauto s en dieselbestelauto s in de praktijk al jaren niet gehaald. Het verschil tussen de typekeuringswaarde en de praktijk groeit, maar de oorzaken hiervan zijn meervoudig en lastig vast te stellen Gê*4Jzlde veldcode

18 tekst met opgegeven opmaakprotel in document. 1 8i8 zware bestelauto s Met opmaak: DocTypeHeader, Spelling en grammatica controleren Met opmaak: DocTypeHeader, Spelling en grammatica 4 controleren Gewijzigde veldcode 1.6o ,2000 E o.&xsj ,4000 0, lXXXt [uro-j Euro2 Euro-3 fijro-4 Euro-S kuro-6 praktijk stad praktijk N02 1 norm Figure 5: NOx emissies van zware bestelwagens, norm- en praktijk Verwacht wordt dat een aanpassing van de testcyclus, zoals de nieuwe WLTP testprocedure. weinig biedt voor dit probleem. De oplossing voor het onder controle brengen van de praktijkemissies moet worden gezocht in het op de weg meten en monitoren van voertuigen met mobiele meetapparatuur. Het op de weg meten van emissies tijdens typekeurtests is onderdeel van de nieuwe RDE (Real Drïving Emissions) wetgeving, die momenteel in Brussel wordt ontwikkeld. De Europese Commissie heeft in het vooruitzicht gesteld dat de RDE-testprocedure per 1 september 2017 voor nieuwe typen voertuigen en in 2018 voor alle nieuwe voertuigen verplicht wordt. De Europese auto-industrie heeft echter voorkeur voor invoering van RDE-wetgeving in Het is dus onwaarscttijnlijk dat deze kan bijdragen aan oplossingen voor den0 op korte termijn. soelaas 2-luchtkwaliteitsproblemen 0.

19 1_._ Appendix Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document #ITNO 2015 Rxoooc 115 March 2Ol5 Met opmaak: DocTypetleader, Spdling engrammatica 1 controleren -- Met opmaak: DocTypeHeader, Spdling en grammatica controleren Vergelijking NOv-emissies personenwagens en bestelwagens met die van gdeveidcode vrachtwagens Een vergelijking van de NO-emissies van personenwagens met die van vrachtwagens geeft een opvallend beeld: de praktijkemissies per gereden kilometer van Euro-Vl vrachtwagens komen dicht in de buurt van de praktijkemissies van 1 Euro-6 diesel personenwagens, zie Ei e6e-ie-%. Bij de overgang van Euro V naar Euro VI is bij de zware voertuigen een grote stap gemaakt; zowel in absolute als in relatieve zin. De geboekte resultaten bij de overgang van Euro 5 naar Euro 6 bij personenauto s zijn echter klein. E 4 TNO z I.._. -. P.m4neMUto Pmanen.ute Per1onn.uto Pimonenaute Vradawalen Vrachtwalen Ciwo5benz i,o6benzhte tuco$dewi Euro6dleiel EuroVdiasel Enrohidesel Figure 6: Vergelijking van de NON-uitstoot van Euro-516 benzine- en dieselpersonenwagens en Euro-VNI dieseivrachtwagens. De absolute N0-uitstoot komt voor een Euro-Vl zware vrachtwagen op het niveau van een Euro-5 en zelf Euro-6 personenauto. Dit verschil wordt voor het grootste deel veroorzaakt door het feit dat in de heavy duty wetgeving (Euro VI) de eerder genoemde praktijktest een verplicht onderdeel van de typekeuring uitmaakt In de Euro-6 wetgeving voor light duty voertuigen is helemaal nog geen sprake van een praktijktest. Gezien deze voor light duty voertuigen nog tegenvallende resultaten ligt de focus van de steekproef personenwagens de komende jaren op de N0 5-uitstoot van dieselwagens. Een verdere verbetering van de Euro VI wetgeving voor vrachtwagens kan de goede resultaten consolideren voor de groep vrachtwagens die nu achterblijft: de stadsbussen en distributietrucks. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu en TNO gebruiken de meetresultaten uit de meetprogramma s in Brussel om te pleiten voor de invoering van een praktijktest als onderdeel van de typegoedkeuring voor personenwagens en aanscherping van de eisen voor vrachtwagens. - ja PM-emissies (fijnstof) personen. en bestelwagens Sinds de levering van Euro 5 dieselvoertuigen die allen voorzien zijn van een roetfilter voor de reductie van ftjnstof zijn deze emissies in de praktijk zeer laag (ongeveer 0,5 1,0 mglkm), zie Figure 7F ure7fvgw-e 7 en Ficture 8euçe afigure 8. Het meten van PM-emissies in een emissietest op een rollenbank kan dan ook alleen worden beschouwd als een controle op eventuele defecten van het roetfflter. / fjzigde veldcode

20 Ap ndlx Foutl Geen tekst met opge even opmaakprofiel in document TNO2O15R)o000cllSMaIth2Ol Voor handhaving van deze lage fijnstof emissies is zekerstelling van de aanwezigheid van een effectief roetfilter een vereiste. Een controle op aanwezigheid en beoordeling van de werking van roetfilters zou bij een APK keuring kunnen plaats vinden. Md opmaak: DocTypeHeader, Spelling ei grammatca Md opmaale DocTypeHeader, Spelling en grammatica r O25 zware bestelauto s! o,isoo praktk Stad S [ure-s Euro-2 [uro-3 [uro-4 [ure-s &uro-6 Figure 7: Euro 5 en 6 bestelwagens zijn voorzien van een gesloten roetfilter en hebben een zeer lage deelljesemissie O,2St diesel personenauto s EihïEzz [uro-1 turo 2 [uw 3 Eo o 4 [uro S Euro-6 praktijk stad norm - t 1,j Figure 8: Euro 5 en 6 personenwagens ziin voorzien van een gesloten roetfilter en hebben een zeer lege deeltjesemissie Conclusies 1 Coion do offcottvitoit van do PtEuro VI RDE wetgeving heeft bil vae-zware vrachtwagens die hooft geleid tot significante verlaging van PM en NOx praktijkemissies ligt nu do nadruk op het monitoren van hot omicoicgedrag van dozoroohtwagono op langere tormn.

21 Appendix Foutl Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document JfgfNQ-,epe#TNO2O15Rxxxxxl15March2O15 2 Voor bussen en lichte vrachtwagens (distributievoertuigen) lijken de NOx praktijkemissies niet in alle gevallen te voldoen. Gezien het specifieke inzetgebied van deze voertuigen (meestal steden) is het wenselijk dat praktijkemissies ook laag zijn-e monitonng plaotcvindt 3 De NOx praktijkemissies van Euro 6 personenwagens zijn 3-6 keer hoger dan de limietwaarde van de typekeurtest en bevinden zich net onder het niveau van zware Euro VI vrachtwagens. Uit metingen is gebleken dat een enkel voertuig al wel lage praktijkemissies heeft. De invoering van RDE-wetgeving die eisen stelt aan praktijkemissies voor Euro 6 personenwagens is noodzakelijk en zal kunnen leiden tot een daling van NOx praktijkemissies. 4 De praktijkemissies van zware Euro 5 bestelwagens liggen een factor 2-3 hoger dan Euro VI vrachtwagens, In de komende jaren zullen bestelwagens aan Euro 6 wetgeving moeten voldoen. Ook hier geldt dat het ontbreken van ROE wetgeving waarschijnlijk niet zal leiden tot een verlaging van NOx praktijkemissies. 5 Voor alle voertuigen die voorzien zijn van een gesloten roetfilter blijken de fijnstofemissies in de praktijk ruimschoots beneden de limietwaarden van de typekeuring te liggen. Voor zekerstelling van deze lage fljristofemissies in de praktijk dienen deze voertuigen met deze roetfiltertechnologie wel te worden gecontroleerd op aanwezigheid en de juiste werking van het roetfilter. e te - - Met opmaak: DocTypeHeader, Spelling en grammatica ontroleren Met opmaak: OocTypeHeader, Spelling en grammatica controleren Gewijzigde veldcode

22